Тұтынушылық несиелердің жіктелуі
МАЗМҰНЫ
Кіріспе 6
1 Тұтынушылық несиелендірудің экономикалық мәні мен мазмұны
1.1 Тұтынушылық несиелендiрудiң ұғымы және несие жүйесінде алатын
1.2 Тұтынушылық несиелердің жіктелуі
1.3 Тұтынушылық несиенi ұйымдастырудың шет мемлекеттердегi тәжiрибесi
9
9
19
23
2 «БТА Банк» АҚ тұтынушылық несиелендiруiн ұйымдастыру және
2.1 «БТА Банк» АҚ техникалық –экономикалық сипаттамасы
2.2 2005-2007 жылдар аралығындағы «БТА Банк» АҚ тұтынушылық
2.3 Қазақстан Республикасының екiншi дәрежелi банктерімен тұтынушылық несиелендiрудi
29
29
38
50
3 Қазақстандағы тұтынушылық несиелендiрудiң даму мәселелері мен перспективалары
3.1 Қазақстандағы екiншi деңгейдегі банкiлердің тұтынушылық несиелендiрудi
3.2 Қазақстан республикасында тұтынушылық несиелендiрудiң даму бағыттары
57
57
63
Қорытынды 68
Пайдаланылған қайнар көздер тізімі 70
Қосымшалар А, Ә, Б, В, Г 72
КІРІСПЕ
Қазақстанның экономикалық және қаржылық дамуы халықтың әл-ауқатының жақсаруын
Қазақстандағы тұтынушылық несиелендiру жүиесi әсiресе белсендi осыдан 3-4
Ел экономикасы мен банктың секторлар үшiн жергiлiктi несиелендiрудiң
Мемлекеттің несие жүйесінде коммерциялық банктердің алатын орны өте
Өз клиенттеріне қарыз ұсына отырып, банктер салымшылардан ақша
Тікелей банктік несиелендіруде қарыз несие берушілер мен тікелей
Шығыс елдерiнiң көрсеткiштерiмен салыстырғанда, бiздiң елiмiздегi несиелендiру нарығының
Қазiргi уақытта Қазақстандағы тұтынушылық несиелендiру нарығындағы бiрталай өзгердi,
Бiрiншi ондыққа кiретiн банкiлердiң барлығы жеке тұлғаларды несиелендiру
Қазiргi кезде тұтынушылық несие Қазақстан Республикасының экономикасы мен
Тұтынушылық несиелендiру түрiн әрi қарай дамыту үшiн саяси
Былайша айтқанда несие немесе несиелiк карточка беру кезiнде,
Егерде екi жақтың бiреуi өз мiндеттерiнен безген жағдайда
Тауар немесi тұрғын үйдi қарызға сатып алу елiмiздi
Дипломдық жұмыстың мақсаты тұтынушылық несие нарығындағы даму жолдарын,
Дипломдық жұмыстың мақсатына сәйкес келесi сұрақтар қарастырылды.
-коммерциялық банктармен берiлетiн тұтынушылық несиелендiрудiң дамуының теориялық жағымен
-тұтынушылық несиелендiрудiң негiзгi даму жолдарын қарастыру,
-тұтынушылық несиелендiрудiң шет елдiк тәжiрибесiн қарастыру,
тұтынушылық несиелердiң берiлу және даму тәжiрибесiн бағалау және
-тұтынушылық несие берiлу кезiндегi туындайтын қиыншылықтар және оларды
1 ТҰТЫНУШЫЛЫҚ НЕСИЕЛЕНДІРУДІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ МЕН МАЗМҰНЫ
1.1Тұтынушылық несиелендiрудiң ұғымы және несие жүйесінде алатын орны
Банктер қызметінің мәні оларды басқа органдардан ажырататын функцияларды
Коммерциялық банктердің желісі ақша нарығының қалыптасуына ықпал етеді,
Қазіргі кезде негізгі дәстүрлі қызметтерге бұрынғыша салымдар тарту
Мемлекеттің несие жүйесінде коммерциялық банктердің алатын орны өте
Өз клиенттеріне қарыз ұсына отырып, банктер салымшылардан ақша
Тікелей банктік несиелендіруде қарыз несие берушілер мен тікелей
Қаржылық ұйымдарға мақсатты қорлар, банктер, арнайы несиелік мекемелер
Несиелік ресурстар халық шаруашылығының уақытша бос ресурстары мен
Жалпы банктердегі қарыз капиталы келесі көздер есебінен қалыптасады:
депозиттер;
банкаралық займдар;
депозиттік емес көздер;
коммерциялық банктердің меншікті қаражаттары.
Тауар айырбасы сферасының несие үшін маңызы зор. Тауар
Несие экономикалық категория ретінде формаларға ие. Форма әруақытта
Коммерциялық несие – бұл жеткізушінің сатып алушыға ұсынған
Банктік несие – бұл банктердің, арнайы қаржы-несиелік мекемелердің
Тұтыну несиесі – бұл тұрғындарға тұтыну тауарларын сатып
Ипотекалық несие – бұл жылжымайтын мүліктерді: жерді, тұрғын
Мемлекеттік несие – азаматтарға және заңды тұлғаларға қатысты
Халықаралық несие – валюталық және тауарлық ресурстарды қайтымдылық
Несиенің түрлері келесідей жіктеледі:
мерзімдері бойынша: қысқа мерзімді, орта мерзімді, ұзақ мерзімді;
несиелеу обьектілері бойынша: негізгі қорларға және айналым қорына
несиелеу әдістері бойынша: қалдық бойынша несиелеу және айналым
Алдымен сұрақтың терминологиялық жағына тоқталатын болсақ, «функция» түсінігі
Несиелер келесідей функциялар атқарады:
қайта тарату;
нақты ақшаларды несиелік операциялармен алмастыру;
ақша айналыс шығындарын үнемдеу;
тауар айналысын жеделдету.
Несиелендіру принциптері: қайтымдылық, мерзімділік, төлемділік, несиенің мақсатты сипаты,
Жалпы несиелендіру процесінде пайыздық мөлшерлеменің алалтын орны зор.
Қарыз пайызы экономикалық категория ретінде екі функцияны орындайды:
Тұтынушылық несие халықтың әр-түрлi қажеттiлiктерiн қанағаттандыру көзi болып
Тұтынушылық несие алу кезiнде қарыз алушы жеке тұлға,
Нарықтық экономикалық мемлекеттерде тұтынушылық несие халыққа қызмет көрсететiн
Реттеу несиенi беру сатысында ғана емесе әрi қарай
Банктер клиенттерді несиелендірген кезде олардың төлем қабілеттілігін, менеджментін,
Ауыл шаруашылық қарыз алушыларды несиелендірудің тәуекелі өте жоғары
Бiздiң мемлекетте 1987 жылға дейiн тұтынушылық несиелендiрудiң әсiресе
Шаруашылық нарықтық формасының пайда болу процесiнiң басталуымен өндiрiс
Тұрғын үй салу саласын несиелеу және басқа да
Банктің атқаратын рөлі бөлшектенген және бірлескен клиентурасының депозиттерді
Ақырғысының басты негізі, шағын және орта бизнесінің дамуы
Халықтың тұтынушылық жағдайын несиелеу Қазақстанның Жинақтау банкiсiмен заңды
Несие берудiң маңызды принциптерiнiң бiрi несие алушының төлем
Қазiргi уақытта Қазақстанның БТА Банкi келесi қарыз түрлерiн
-ағымдық мақсаттар үшiн;
-күрделi шығындарға жұмсалатын несие;
-тұрғын үй сатып алуға берiлетiн қарыз, ипотека;
-емделуге, демалуға және оқуға берiлетiн қарыз.
Күрделi шығындарға жұмсалатын несие өздерiнiң жеке меншiк кiрiстер
-ҚР тұрақты табысы бар азаматтарының кепiлдiктерi;
-ҚР Халық банкiнiң клиентi төлем қабiлеттiлiгi бар кәсiпорындармен
Әр кезеңде пайдаланатын несиелеу механизмінің элементтері несиелік операциялардың
несиеге деген өтінішті қарау;
несиелік қабілеттілігін талдау;
несиелік келісім-шарт жасасу;
несие беру;
несиелік мәміленің орындалуына бақылау жасау.
Бірінші кезеңде банкке келіп түскен несиеге деген өтінішті
Тапсырылған құжаттарды оқып үйрену барысында банк қарыз алушының
Екінші кезең қарыз алушының несиелік қабілетін талдау кезеңі.
Кәсіпорынның қаржы-экономикалық жағдайын талдау үшін негізгі көздер ретінде
Үшінші кезең несиелік келісім-шарт жасасу. Қазіргі несиелеудің басты
Несиелік келісім-шарт екі жақтың өзара міндеттемелерін және жауапкершіліктерін
Төртінші кезең несие беру кезеңі. Бұл кезең ссудалық
Бесінші кезең несиені қайтару және оған сыйақы төлеуіне
Халыққа тұтынушылық несие берумен басқада коммерциялық банкiлер айналысады.
Қазақстан Республикасының «Қазақстанның халық банкi» -сының тұтынушылық несиенiң
Азаматтарға құрыс жағынан реконструкция және баспана мәселесi жағынан
-үй құрылысына арнап жер сатып алуға жер несиесi
-пәтер сатып алуға арналған ұзақ мерзiмдi несие.
Халық банкi ұзақ мерзiмдi несие бередi бау-бақшалық үйлер
Несие қарызгермен жер учаскесiн пайдалану уақытында жұмсалыну қажет.
Несие бойынша төлемдер банк кассасына ақшалай түрде квартал
Қарызгер төлем саласын үлкен мөлшерде құйып тастауға құқылы.
Несие берiлген күннiң 1 қарсаңында есептелген пайыздар, несиенiң
Қазiргi уақытта жеке азаматтарға бақшалы үйлер салу құрылысына
Бұл жағдайда кепiлдiк және басқа құжаттарсыз бау-бақшалық серiктестiктiң
Несие алған қарызгердiң жеке отчеты талап етiлмейдi, өйткенi
-5 жылға дейiн уақытқа ауыл аймағында сатып алынған
-жеке меншiкке алынған тұрғын үйлердi салу және ремонттау
-құрылыс-жабдық кооператив ұжымына 5 жыл уақытқа дейiн несие,
-мал сатып алу үшiн несие 3 жыл уақытқа
-ауыл шаруашылығына несие төлемi уақыты 3 жылдан 15
Ипотекалық несие. Ақырғы жылдары Қазақстанның коммерциялық банкiлерi клиенттерiнен
Бiрқатар қазiргi уақытта Қазақстанның жоғары дәрежелi жылжымайтын мүлiк
Бұл бiрiншiден кепiлдiк жайлы сұрақ, екiншiден жылжымайтын мүлiк
Үшiншiден мемлекеттiк салық саясаты жылжымайтын мүлiк нарқын субъектiлерiне
Әр-түрлi коммерциялық банкiлерде клиенттерiне жылжымайтын мүлiк кепiлдiгi бойынша
Жылжымайтын мүлiк кепiлдiгi ипотека несие берушi және несие
Ипотека келiсiм-шарта келесiдей рәсiмделедi. Рәсiмдеу қызметтi сату және
Алғашқы жарна сатушымен есеп айырысатын күнi банкте берiлуi
Егер қарызгер сатушыға алғашқы сананы алдын-ала тапсырып қойған
Осылайша тұрғын үй ипотекасы құрылысқа, реконструкцияға немесе тұрғын
Пәтер үй iшiндегi жеке бөлмелер жеке, бөлек ипотекаға
Егерде қарызгерде уақытша қаржылық қиыншылықтар туындаса банк қарызгердiң
Егерде қарызгер несие бойынша қарызын уақытында қайтармаса банк
Жеке клиенттердi несиелендiру тәжiрибесiнде бiрнеше ерекшелiктерi бар. Несиелiк
1.2 Тұтынушылық несиелердің жіктелуі
Тұтынушылық қарыз деп бiздiң мемлекетте тұрғындарға берiлетiн қарызды
Қазақстанда тұтынушылық қарызға тұрғындарға ұзақ мерзiм қолданылатын тауар
Тұтынушылық қарызды бiрнеше белгiлерi; төлем уақыты, кепiлдiк түрi,
Несиелеу объектiсi бойынша Қазақстанда тұтынушылық қарыз келесiдей несие
-өте қажеттi жағдайда – жедел несие беру;
-құнды қағаз кепiлдiгiне;
-тұрғын үй құрылысына немесе сатып алуына;
-тұрғын үй ремонтына.
Ауыл аймақ тұрғындарына ауыл-шаруашылық құрылысына және Жеке меншiк
Бау-бақшалық кооперативтерге, серiктестiктерге бақшаны жаңартуға ұзақ мерзiмдi несиелер
Банкiлер автокөлiк алуға ұзақ мерзiмдi несиелер бередi.
Субъектiк келiсiм шарт несиесi бойынша;
-банктi тұтынушылық қарық;
-сауда –саттық мекемелермен тұрғындарға берiлетiн қарыз;
банктiк емес несиелiк мекемелермен берiлетiн қарыз ломбард, несие
-жеке тұлғаларға берiлетiн, меншiк немесе жеке тұтынушылық қарыз;
-қарызгерлерге қызмет ететiн мекемелерi мен берiлетiн тұтынушылық қарыз;
Төлем уақыты бойынша несиелер;
-ұзақ мерзiмдi 1 күннен 1 жылға дейiн;
-орта мерзiмдi 1 жылдан 3-5 жылға дейiн;
-ұзақ мерзiмдi 5 жылдан астам.
Мүлікті кепілге қойып ссуда алу нарықтық экономикасы дамыған
Әрі қарай тұтынушылық несие шарттары мен принциптерінің негізгі
Тұтынушылық несиені талдай отыра, келесілер қажет:
-қарызды жабу схемасын жасау;
-қарызгер үшін ссуда бағасын және тұтынушы үшін несие
-несиенің неғұрлым мақсатты бағытын таңдау мүмкіндігін беретін қосымша
Осы мәселелерді шешу тұтынушылық несие түрін таңдауға және
Қазiргi уақытта Қазақстанда тұтынушылық қарыз төлем уақыттары уақытша
Банкiлер қарыз бере тұра оларды қысқа мерзiмдi 1
Тең үлеспен төленетiн несиеге жататын;
-әр-ай немесе квартал сайын тең үлеспен төленетiн несие;
-төленетiн сома кейбiр факторлармен бойынша әр-үрлi өзгерiп өсiп
Несиенi алу әдiсi бойынша келесiдей классификацияланады;
-қарыз беру кезiндегi пайыз төлемiнен ұстап қалу;
-жұмсау уақыты кезiндегi бiрдей жарнамен несие пайызын төлеу
Несиелеу әдістері несиені беру және қайтаруға арналған ссудалық
Ссудалық шот – клиенттің банктен алған несиесіне
Барлық ссудалық шоттарға ортақ тәртіп былай сипатталады: несиені
Қарыз алушыларды несиелеуге байланысты операцияларды жүзеге асыру үшін
Арнайы ссудалық шоттар, ереже бойынша, шаруашылық ұйымының төлем
Несие беру үшін арнайы ссудалық шоттардың пайдаланылуы, тауарларды
Сөйтіп, арнайы ссудалық шот бойынша несиенің берілуі мен
Бұл үшін арнайы шоттан есеп айырысу шотына материалдық
Кәсіпорынға тек бір ғана арнайы ссудалық шот ашылуы
Жай ссудалық шоттар бір рет ссудалар беру үшін
Аннуитенттi төлем деген ұғымда бар. Аннуитенттi төлем тең
Төлем өсімі ссудасы қарызгердің алғашқы бес және он
Тұтынушылық несиелеу схемасын неғұрлым мақсатты түрде пайдалануға тұтынушылық
1.3 Тұтынушылық несиенi ұйымдастырудың шет мемлекеттердегi
Шет мемлекеттерде тұтынушылық несие деп жергiлiктi халыққа ұзақ
-банктiк тұтынушылық несие;
-сауда саттық мекемелерiнiң қарызы;
банктiк емес несиелiк мекемелердiң тұтынушылық несиесi ламбард, несиелiк
-жеке және меншiк тұтынушылық қарыз.
Дәл осындай жағдайда Шығыс Европа елдерiнде байқауға болады,
Нарықтық экономикалы елдерде тұтынушылық несиелендiру экономикада маңызды роль
Сондықтанда ол мемлекет тарапынан реттеуге ұшырайды.
Несие беру кезеңiнде және несиенi жұмсау кезеңiнде де
Мұндай байланыстардың проблемасы Қазақстанның макроэкономикалық деңгейіндегі монетарлық және
Әр елде тұтынушыларға несие берудiң жеке жолдарымен заңдары
Көбiнесе шетел банкiлерi тұтынушылық несие алуға арыздарға үлкен
Осылайша олар аз еңбек шығынымен үлкен көлемде несиелiк
Несиелеу процесiнде ерекше орынды пайыз ставкасын, уақыт және
Шет елдiк банкiлер тұтынушылық несие бойынша ставканы есептеу
Шет елдердiң банктiк тәжiрибесiнде үлкен көлемде келесiлер қолданылады;
-банктiң бөлек қарыз шотынан кредиттiк карталар бойынша алынатын
-баланың оқуына алынатын қарау;
-студенттерге берiлетiн қарыз.
Несиелеу процесi бiрнеше этаптан тұрады. Басында банк қызметкерi
Клиенттiң несиеге қабiлеттi дегенiмiз экономикалық көз қарас бойынша
Талдау негiзiнде банк қарыз алушыға несие беру мүмкiндiгi
Клиенттiң несиеге қабiлеттiлiгiн талдаудан өткiзгеннен кейiн банк қарыз
Великобританияда тұтынушылық несие клиентке;
-керектi тауар сатып алуға немесе төлем ақы ретiнде
-тұтынушылық қарыз ретiнде;
-жеке меншiк несие планы орнатуда;
-тең үлеспен бөлiп төлеу қарызы;
-бiрақ төленетiн ақшалай тұтынушылық қарыз;
-сақтандыру поиесiне алынғанқарыз;
-жеке тұлғаға жедел жәрдемге алынған қарыз;
Несие клиенттiң толығымен несие қабiлеттiлiгiн талдаудан өткiзген соң
Клиенттiң несиенi өтей алу мүмкiндiгiн банк өзi шешедi.
Қарызгермен кепiл берушiнiң қарызды өтей алмау жағдайында, қарызды
РФ Орталық банкi коммерциялық банкiлерге банкiнiң иесиелiк портфелiн
Сондықтан банкiнiң несиелiк портфелiн несиенiң сенiмсiздiк жағдайына байланысты
Несиелiк операциялар бойынша шығынды көтеру резервтары қайта толтырудың
Осылайша банк сенiмсiз несиелiк саясат жүргiзген сайын, өзiне
Барлық активтер тәуекел деңгейі бойынша Ресей Федерациясының бағалы
а) Бірінші топ – тәуекелсіз 0;
ә) Екінші топ – аз тәуекелді 10;
б) Үшінші топ – орта тәуекелді 20;
в) Төртінші топ – жоғары тәуекелді активтер 70;
г) Бесінші топ - өте жоғары тәуекелді активтер
Бірінші топқа тәуекелден бос активтер кіреді. Олар корреспонденттік
Ал екінші топқа минималды коэффициенті бар тәуекелдер –
Банктердің активтік операциялары ең жоғары тәуекелді деп бесінші
Банктік тәжірибиеде өтімділіктің ерекшеленеуі келесілер арқылы байқалады. Жоғарғы
Қиын және ауыр түрде ұйымдастырылатын активтер, екінші
Ақшалай ағымдарды жоспарлау және басқару жүйесі стратегиялық жоспарлар
Шешімдерді қабылдау тиімділігін бақылау және оларды орындау жүйесі
Қазiргi кезде шет елдiк коммерциялық банкiлер, несие бойынша
Қазiргi Ресей жеке клиенттердi тұтынушылық жағынан несиелендiру тәжiрибесi
2 «БТА БАНК» АҚ ТҰТЫНУШЫЛЫҚ НЕСИЕЛЕНДIРУIН ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖӘНЕ
2.1 «БТА Банк» АҚ техникалық –экономикалық сипаттамасы
«БТА Банкі» акционерлік қоғамының қалыптасу тарихы 1925 жылғы
1932 жылдың 7 маусымында Республикалық Халық комиссарлары Кеңесінің
1949 жылдың 11 шілдесінде Министрлер Кеңесінің қаулысымен Алматы
Кейіннен КСРО Құрылысбанкінің Қазақ республикалық конторасы болып өзгертілді.
1991 жылдың 4 наурызында КСРО Мемлекеттік коммерциялық өнеркәсіп-құрылыс
1991 жылдың 24 шілдесінде ҚазКСР Министрлер Кабинетінің 1991
1990 жылдың 23 қаңтарында Қазақ КСР Министрлер Кеңесі
1992 жылдың 14 ақпанында құрылтайшылар жиналысының №3 шешімімен,
Басқарма Төрағасы болып Ырысов Берлин Кенжетайұлы тағайындалды. "Alem
1997 жылдың 15 қаңтарында Қазақстан Республикасы Үкіметінің «ТұранБанк»
Осы Қаулының негізінде Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігіне «ТұранӘлем
1998 жылдың 1 қазанында «ТұранӘлем Банкі» Жабық Акционерлік
2003 жылдың 26 қыркүйегінде «ТұранӘлем Банкі» ААҚ қайта
2008 жылдың 24 қаңтарында «ТұранӘлем Банкі» АҚ ребрендинг
Ребрендинг жүргізуге байланысты «ТұранӘлем Банкі» АҚ Қазақстан Республикасы
Бүгінгі таңда «БТА Банкі» АҚ нарықтың барлық сегментіне
Банктің ТМД аумағындағы жетекші қаржы институтына айналып және
ТӘБ-те бүгінде:
- шамамен 750000 клиент;
- Қазақстан бойынша 22 филиал мен 290 бөлімше;
- Украинадағы, Ресейдегі, БАӘ мен Қытайдағы Халықаралық Өкілдіктер;
- Ресейдегі 9 стратегиялық серіктес- коммерциялық банктер (төрт
Ребрендинг жүргізуге байланысты «ТұранӘлем Банкі» АҚ № 3903-1900-АО
Осылайша «ТұранӘлем Банкі» АҚ атауы «БТА банк» АҚ
Жыл бойы банкоматтарды, Cash in электронды терминалдарын, валюта
Бұрынғы «ТұранӘлем» атауы зор абырой-беделге ие болды, Қазақстан
"БТА Банк" АҚ ТМД аумағындағы банк желісін құруда
БТА топтастырылған таза пайдасы ағымдағы жылдың басында 69,6
ТМД елдерінде және алыс шет елдерде өз өнімдерін
БТА банкі беделді «Итоги» қаржы басылымының таңдауы бойынша
Беделді The Banker іскерлік журналы БТА банкін осы
Еуропалық Бизнес Ассамблеясы (ЕВА, Оксфорд, Ұлыбритания) БТА-ға еуразия
ТМД елдерінде және алыс шет елдерде өз өнімдерін
2007 жылы «ТұранӘлем Банкі» АҚ (ТӘБ) өз қызметіндегі
ТМД кеңістігіндегі ірі жеке меншік банкке айналудағы өзінің
Бәсекелестік күшейген жағдайда, сондай-ақ халықаралық рыноктардағы жағдаяттардың нашарлауына
Активтер жыл соңында 648 млрд. теңгені құраған клиенттер
Қазақстанның банк жүйесінің активтеріндегі Топтың үлесі есепті мерзімде
Өткен жылы ТӘБ еліміздегі экономикалық өсімді ынталандыруға өз
2007 жылы банктің пайда көрсеткіші өсімнің тұрақты болғанын
Таза пайыздық маржа көлемі жыл ішінде былайша өзгерді:
01.01.2006 ж. – 4,2%; 01.04.2007 ж. – 4,8%;
2007 жылғы ТПМ несие қоржынының сапасын өткен жылғы
ТӘБ Тобының жұмыс нәтижесі Базельдік келісім ұсыныстарына сәйкес
2008-2009 жылдарға арналған банк дамуының негізгі бағыттары шағын
Тәуекелдіктерді басқару саясатын жетілдіру мақсатында ТӘБ 2008 жылы
Бұл жұмыстың нәтижесінде міндеттеме құрылымында халықаралық қаржы тарту
2008 жылы Банк активтерін 20%, меншікті капиталын 17%,
2008 жылдың бірінші тоқсанындағы алдын ала жасалынған мәліметтер
2008 жылдың 1 тоқсанында банктің шоғырландырылған активтері 3%-ға
Қаржы нарығындағы операциялар қысқарғалы бері банктің активтер құрылымын
2008 жылдың І тоқсанында 2,1% -ға өсіп, 463
2008 жылдың І тоқсанындағы қорытынды бойынша банктің несие
Несиелердің резервтермен қамтамасыз етілу көрсеткіші 2007 жылдың соңындағы
2008 жылдың І тоқсанындағы банктің міндеттемелері 3,1%-ға, 2
Банк 2008 жылдың наурыз айында 63,7 млрд. теңге
Бірінші тоқсанның қорытындысы бойынша БТА-ның шоғырландырылған таза пайдасы
Өзіндік дәстүрлерін жалғастыра отырып, ТӘБ шетелден банк сатып
«ТұранӘлем Банкі» АҚ-ның 250 млн. доллар соманы құраған
«2007 жылдың үздік мәмілесі» наградасын тағайындаудағы негізгі критерий
Секьюритизациялау бойынша "БТА Ипотека" (Қазақстан) мәмілесі Еуропадағы үздік
ISR наградасы құрылымдық қаржыландыру нарығындағы жетістіктерді мойындау болып
Төлем карточкаларын қолдану аумағы жыл сайын өсіп келеді.
БТА Банкі қашан да алдыңғы қатарлы технологияларды қолдануға
“БТА Банкі” АҚ Қазақстанда алғашқы болып 1994 жылы
VISA International и MasterCard International – бұл халықаралық
Дүние жүзі бойынша 27 млн. астам сауда-саттық, өндіріс
Банктің әртүрлі дәрежедегі тұрғындарға, заңды тұлғаларға, сондай-ақ, банктің
2.2 2005-2007 жылдар аралығындағы «БТА Банк» АҚ тұтынушылық
Банктің атқаратын қызметтері әр алуан және олар үнемі
Тұтынушылық несиелендiрудiң ерекшелiгi, несие беру процесiнiң орталығында жеке
Негiзiнде несие жылжымайтын мүлкi пәтер, үй ұзақ уақыт
Атқаратын қызметтерін қарастырмастан бұрын, ипотекалық жүйенің құрылуындағы негізгі
АҚ «БТА Банк» тұтынушылық жүйе құрылуындағы негізгі мақсаттары:
-қызметтер қаржысыны ұлғайту арқылы несиелендіру нарығында және қаржы
-Қазақстан экономикасындағы әлеуметтік сұрақтарды шешу жолдарын қамтамасыз ететін
-осы бағдарламаға жеке тұлғаларды тарту арқылы банктің клиенттерін
-тұынушылық несиелендіру бағдарламасына орташа табыстары бар азаматтарды тарту
Тұтынушылық несиенi рәсiмдеу процесiн несие алушының арыз беруiнен
-несие алушының несие қабiлеттiлiгi мен төлем қабiлеттiлiгiн тексеру;
-несиелiк келiсiм-шартқа отырып
-ссудда берiлуi жайлы келiсiмшарт жасау
- несие алушының талдау несие алушының төлем қабiлеттiлiгiн,
- несие алушының жеке өмiрi де байқалып қаралады.
Банк көбiнесе жеке жылжымайтын мүлiгi бар, түрақты жұмыс
Несие алушының кесиеге қабiлеттiлiгiн тексеру барысында банк оның
Қазіргі несиелеу жүйесі қарыз алушының несиелік қабілетін анықтау
Банкiнiң заем комитетi iшкi несие саясатын жүзеге асырушы
а) заңды және жеке тұлғаларға заем беру шарттарын;
ә) лауазымды адамдар мен банк қызметкерлерiне заем беру
б) заем комитетiнiң ұйымдық құрылымын, қызметi мен өкiлеттiгiн;
в) заем комитетi мүшелерiнiң жауапкершiлiгiн;
г) заем берудiң шектi өлшемiн;
ғ) заем шарттарын бекiту рәсiмiн белгiлейдi.
Несиелердiң қайтарымдылығы айыппұлмен, кепiлмен, кепiлдiкпен, кепiлдемемен және заңдармен
Банк бiр заемшыға осы заемшының банктерден және банк
Қарыз алушының несиелік қабілеті - бұл қарыз алушының
Клиенттің несиелік қабілетінің деңгейі, банктің нақты қарыз алушыға
Қарыз алушының қаржылық тұрақтылығын объективті бағалау және несиелік
Әлемдік және отандық банктік тәжірибе қарыз алушының несиелік
- қарыз алушының
- ағымдағы қызметі барысында қарызды өтеу үшін қажетті
Қарыз алушының мінездемесі деп оның заңды тұлға ретіндегі
Қарыз алушының заңды тұлға ретінде беделі оның сол
Қаражатты қарызға алу қабілеті қарыз алушының несиеге өтініш
Қарыз алушының несиелік қабілетінің ең негізгі критерийлерінің бірі
Қарыз алушының капиталы оның несиелік кабілетінің біршама маңызды
- оның жеткіліктілігі,
- несиеленетін
Несиенің камтамасыз етілуі - қарыз алушының активтерінің құны
Несиелік операциялар жасалатын жағдайларға елдегі, аймақтағы, салалардағы ағымдық
Соңғы критерий — бақылау. Несиелік өтініште көрсетілген қарыз
- іскерлік тәуекелді бағалау;
- менеджментті бағалау;
- қарыз алушының қаржылық тұрақтылығын бағалау;
- қаржылық коэффициенттерді бағалау;
- акша тасқынын талдау;
- қарыз алушы туралы ақпарат жинақтау;
- орналасқан жеріне
Отандық банктік тәжірибеде қарыз алушының несиелік қабілетін бағалаудағы
Қарыз алушының несиелік қабілетін бағалау оның қаржылық жағдайына
Қарыз алушының қаржылық жағдайы оның мынадай төлем қабілетінен
- шаруашылық шарттарына
- несиені қайтару;
- жұмыскерлер мен қызметкерлерге жалақы төлеу;
- бюджетке төлемдерді жөне салықтарды төлеу.
Қарыз алушының қаржылық жағдайы жақсы болса, ол барлық
Қарыз алушының несиелік қабілетін банктік талдау шектеулі және
Кәсіпорынның қаржы-экономикалық жағдайын талдау үшін негізгі көздер ретінде
Тұтынушылық ссуда самасы жаилы сұрақты қарастырғанда, банк клиенттiң
Алынатын тауардың құнының үштен бiр бөлiгiнен төрттен үш
Қазақстанның экономикалық және қаржылық дамуы халықтың әл-ауқатының жақсаруын
ТӘБ-тің несиелендірілмейтін өнімдер бөлігінде депозиттердің бірнеше түрлері ұсынылады.
БТА жеке тұлғалар үшін мынадай қызмет түрлері мен
БТА Банкінің тұтынушылық несиелендіру бағдарламалары – бұл проблемаларды
БТА Банкінің тұтынушылық несиелері – бұл ұзақ уақыт
Қызмет көрсетудің артықшылықтары:
- қаржыландыру құнының төмендігі. Банк кешенді несиелендірудің әртүрлі
- пайыздық мөлшерлемелерді төмендету мүмкіндігі. Несие операциялары бойынша
- несиелендіру мерзімін ұзарту мүмкіндігі. Несие желілері аясында
- несие алуға берілген өтініштер жедел түрде қаралады.
- аймақтарды қаржыландыру. Біздің банкіміздің қызметтерін Республиканың барлық
БТА несиелендірудің келесі түрлерін ұсынады: “Любимая”, автонесиелеу, ипотекалық
Автонесиелеу - алғашқы жарна 15 пайыздан басталады, сондай-ақ,
Автонесиелеу (жалақы жобасы үшін) - алғашқы жарна 10
БТА-ның жалақы карточкасы арқылы еңбекақыларын алатын банк клиенттеріне
Тауар сатып алу үшін - тұрақты кіріс болса
"Сенің мақсатың" несиесі - зәру мұқтаждықтар үшін несие.
«Әмбебап факультет» несие оқу бағдарламасын ұсынамыз, «Бакалавр» «Маман»
Экспресс-несиелеу (жалақы жобасы үшін) - аз құжаттар, берілген
Creditman - кез келген тұтынушылық қажеттіліктерге несиелер тез
CREDO жалақы несиелік картасы - CREDO несие картасы
Ипотекалық несиелендіру-сіздің отбасыңыздың беріктігінің кепілі. Элитті тұрғын үйге,
2007 жылы БТА Банкінің несиелік портфелі 2006
Сурет 1 – БТА Банкінің несиелік портфелі, млрд.
2007 жыл аяғында БТА Банкінің несиелерімен әр түрлі
БТА Банкінің несиелік портфелінің құрылымын 2 суреттен көруге
Сурет 2 – БТА Банкінің 2007 жылдағы несие
Банк қызметінің маңызды бағыты болып жеке тұлғаларды несиелендіру
Ақырғы жылдары тұтынушылық несиелердің тұрақты көбейіп
Сурет 3 – БТА Банкінің тұтынушылық несиелерінің динамикасы,млрд.
2006 жылы Банк ипотекалық және автонесиелерге көп
Тұтынушылық несиелердің құрылымын келесі суреттен көруге болады
Жалпы несиелер түрлері бойынша 2006 жылмен салыстырғанда
Сурет 4 – БТА Банкінің2007 жылдағы тұтынушылық несиелерінің
2007 жылы банк несие беру тәртібін қатаңдатты, осы
Халықтың табыстары көбейген себебінен және өмір сүру
2007 жылы тұрғын-үй сатып алуға несиелер жоғарылыда
2007 жылы клиенттердің ыңғайлылығы үшін банк ірі
2.3 Қазақстан Республикасының екiншi дәрежелi банктерімен тұтынушылық несиелендiрудi
Қазақстан банк секторының даму қарқыны экономика дамуынан бiрталау
Қазіргі коммерциялық банктер туралы сөз қозғағандн несиелік жүйенің
Коммерциялық банктердің басқа қаржы институттарынан айырмашылығы және ерекше
Коммерциялық банктер мұндай сұрақтарды шешуде маңызды роль атқарады.
Банктер өз қызметінде ақшаның бір бөлігін жоятыны да
Экономикаға кредиттердің негізгі өсуі 2007 жылғы бірінші жартыжылдықта
Сурет 5 - Экономикаға кредиттердің динамикасы
Тұтастай алғанда 2007 жылы банктердің экономикаға кредиттерінің көлемі
Сурет 6 - Кредиттердің динамикасы, ЖІӨ-ге %
Ұлттық валютадағы кредиттердің өсуінің шетел валютасындағы кредиттермен салыстырғанда
Ағымдағы жылдың басынан бастап банктердің жиынтық активтерінің мөлшері
Кесте 1 – Банк секторы жиынтық активтерінің динамикасы
Атауы 01.01.07 01.01.08 Өсімі %-бен
млрд. теңге жиынтығына % -бен млрд. теңге жиынтығына
Қолма-қол ақша, тазартылған қымбат металлдар жəне корреспонденттік шоттар
Басқа банктерде орналастырылған салымдар 520,6 5,9 639,6 5,5
Бағалы қағаздар 1 240,4 14,0 787,8 6,7 -36,5
Банктік заемдар жəне «кері РЕПО» операциялар 5 991,8
Капиталға инвестиция 97,1 1,1 222,5 1,9 2,3 есе
Басқа активтер 35,2 0,4 151,30 1,3 4,3 есе
Активтердің барлығы 8 872,00 100 11 683,4 100
Банктер активтерінің құрылымында клиенттерге берілген заемдар (75,9%), қолма-қол
2007 жылы нақты сектордың кəсіпорындарына кредиттердің ЖІӨ-ге көлемі
2007 жылы банктердің шағын кəсіпкерлікке кредиттерінің көлемі 1508,2
Жеке тұлғаларға ұлттық валютамен берілген кредиттер бойынша орташа
Елiмiздiң банк жүйесi өте үлкен темптармен өсуде.
Бүгiнгi күнде Қазақстандағы ипотекалық несиелендiру өте үлкен қарқынмен
Қазақстан нарқында «БТА Ипотека» үлесi 18-20 % құрайды,
Кесте 2 – Екінші деңгейдегі банктердің ипотекалық несиелендіруі,
Атауы 01.01.2007 01.01.2008 Өзгеріс, %
млрд. тг % млрд. тг %
Несиелер, барлығы 6 573,8 100,0 8 868,3 100,0
Жылжымайтын мүлік кепіліне берілген несиелер 2 202,5
Жеке тұлғалардың тұрғын-үйді сатып алуға және құрылысына
Жеке тұлғаларға берілген ипотекалық займдар 444,8 6,8
Қазақстан Республикасының заңдылығына сәйкес жылжымайтын мүлік кепілімен
2008 жылдың 1 қаңтарына жылжымайтын мүлік кепіліне
Жеке тұлғалардың тұрғын-үйді сатып алуға және құрылысына
Және алдындағы жылға қарағанда өсімі 41, 3
Кесте 3 – 2004-2007 жж. ҚР –ғы
2004 2005 2006 2007
Қысқа мерзімді несиелер
35024
60578
86849
72444
Ұзақ мерзімді несиелер
109398
259923
690178
1 135 701
Барлығы 144422 320501 777027 1 208 145
Жоғарыдағы кестеде ҚР Ұлттық банкінің мәліметтері бойынша
144 422 млн. теңге құраса, ал 2007 жылы
2007 жылдың басынан бастап, екінші деңгейдегі банктер міндеттемелерінің
Банктер міндеттемелерінің өсуіне 971,9 млрд. теңгеге немесе 62,4%-ға
Стандартты активтер мен шартты міндеттемелердің үлес салмағы 57,5%
Қаралып отырған кезең ішінде банктердің кредит портфелі құрылымында
Кесте 4 - Несиелік портфель сапасының динамикасы, млрд.
Атауы 01.01.07 01.01.08
негізгі борыш сомасы, млрд. теңге жиынтығына % -бен
Несиелік портфельдің барлығы 5 991,8 100 8 868,3
Стандартты 3 154,4 52,7 3 534,0 39,8
Күмəнді 2 743,4 45,7 5 202,7 58,7
1-санатты күмəнді - төлемдерді толық жəне уақтылы төлеген
2-санатты күмəнді - төлемдерді кешіктірген немесе толық төлемеген
3-санатты күмəнді- төлемдерді толық жəне уақтылы төлеген кезде
4-санатты күмəнді - төлемдерді кешіктірген немесе уақтылы төлемеген
5-санатты күмəнді 48,8 0,8 104,8 1,2
Үмітсіздері 94,0 1,6 131,6 1,5
2007 жылдың 1 қараша айына жылжымайтын мүлiк кепiлдiгiнен
Жеке тұлғалардың баспана сатып алуға берiлген несие көлемiнiң
3 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ТҰТЫНУШЫЛЫҚ НЕСИЕЛЕНДIРУДIҢ ДАМУ МӘСЕЛЕЛЕРІ МЕН ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ
3.1 Қазақстандағы екiншi деңгейдегі банкiлердің тұтынушылық несиелендiрудi
Қазақстан Республикасының президентi Н.Ә. Назарбаевтың «Қазақстан 2030» жолдауында
Бiрiншi ондыққа кiретiн банкiлердiң барлығы жеке тұлғаларды несиелендiру
Бұл мәселенi шешу үшiн атақты математиктар шақырылып, олар
Қысқаша айтқанда скоринговтық моделi жеке тұлғаның әр-бiр несие
«БТА Банк» АҚ-ң жұмысында скоринговтық моделi қолданылады, бұл
Қазiргi кезде банк клиенттерiнiң қарыз өтеуде бөгеулерi немесе
Берiлген арызбен бизнес жоспарды тенере түсу банкiге қауыпты
Қазiргi уақытта банктiң несиелiк қауыптылығымен басқару жүйесiне ерекше
Халықаралық ұжымдардың ұсынысы бойынша банкiлердегi қауыптылығымен басқару жүйесiн
Айта кетсе банктiк қадағалау банктың сектордағы қауіптiлiктi бағалауға
Тұрғындарды несиелендіру кезінде туындайтын және несиелік тәуекелдің туындауына
Банктердің несиелік саясатында несиенің қайтарылмауына әкелетін несиелік нарықтағы
Ең алдымен несиелік тәуекелдің туындауына әсер ететін үш
сыртқы және ішкі (экономиканы мемлекеттік реттеу шаралары) факторлардың
коммерциялық банктерге тән факторлар;
қарыз берушінің өзіне тән факторлары;
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасының барлық сферасында экономикалық өзгерістер
Банк практикасындағы тәуекел – бұл белгілі бір жағдайларға
ҚР коммерциялық банктерінің тәуекелдерін талдай келе, қазіргі жағдайда
-өтпелі кезеңдегі ел экономикасындағы дағдарыстық жағдайдың болу ықтималдығы;
-саяси жағдайлардың тұрақсыздығы;
-банктің жүйедегі жетіспеушіліктер;
-кейбір заңдылық актілердің жоқтығы немесе жетіспеушілігі.
Нарықтық қатынастар жағдайында пайда мен тәуекелді өзара өлшеу
Банк тәжірибесіндегі тәуекелдердің түрлері: сыртқы, ішкі, экономикалық, саяси,
Масштабы және мөлшері бойынша тәуекелдер глобалды және локалды;
Тәуекелдерді төмендетудің бірнеше тәсілдері бар:
-банктік қарыздар портфелін диверсификациялау, яғни бір қарыз алушыға
-несиелік қабілетін талдау, яғни қарыз алушының несиені өтеу
-несиелерді, пайыз тәуекелдігін және басқаларды сақтандыру, несиенің қайтарылмай
Қазақстандық нарықтың жалпы экономикалық факторларына банкте, қарыз беруші
Несиелік тәуекелдің мөлшеріне сонымен бірге мемлекеттік реттеу шараларымен
Несиелік тәуекелдің маңызды макроэкономикалық факторы болып ұлттық валюта
Ең кең тараған түріне кедендік шаралар мен ережелерді
Несиелік тәуекелдің екінші сегментіне несиелік тәуекелдің жоғарылауына әкелетін
Несиелік саясаттың жетіспеушілігі (несиелендірудің ішкі ережесі) банк үшін
өкілеттілікті және жауапкершілікті дұрыс таратпау;
несиелік лимиттерді дұрыс анықтамау;
- маманданбаған персонал (персоналдардың маманданбауының
Несиелiк портфельдi қадағалау және реттеуге келесiлер кiредi.
-берiлетiн несие сапасын қадағалау;
-несие бойынша шығынға ұшырау жағдайынша байланысты резервтық қор
-қауыпты несиелердi табу және олар бойынша жетiлдiру жұмыстарын,
-несиелердi қайтару жоспарын құру.
Банктiң несие беру кезiндегi қолданған операциялар мен тәсiлдердiң
Несие беру регламентi келесi жайларды анықтайды;
-несиелiк портфельдiң құрылу критерин;
-несие беру және рәсiмдеу тәртiбiн көрсетедi;
-несие беру қызметiмен айналысатың тұлғалардың жауапкершiлiгi мен құқығын
-андеррайтинг өткiзу тәсiлi;
-несиелiк жұмыстарды рәсiмдеу;
-несиелiк комитет шешiмдерiн бақылау;
-несие өтiнiшiне қосылатын құжаттар саны және несиелiкжұмыста сақталатын
-несиелiк деланың тексеру және сақтау;
-несиенiң берiлу мөлшерi, уақыты;
-пайыз ставкасын орнату тәсiлi;
-банкпен несие берiлу аумағы;
Банкпен несие жинау, қайтару үшiн сот орындарына бермеуi
-қарыз алушының несие бойынша қарызын өтеу жолдарында келiсiм
-кепiлдiк қойылған мүлiктi сату;
-банк келiсiмiмен қарызды аудару жәнеде басқа, сотқа бермей
Несие андеррайтингi-банктiң iшкi тәртiбiне сәйкес үшiткер таңдауға қарыздың
Басқаша айтқанда, андеррайтын тексеру дегендi бiлдiредi.
Несие қауыпсiздiгiн тексеру кезiнде ерекше көңiл банкаралық несиелерге
3.2 Қазақстан Республикасында тұтынушылық несиелендiрудiң даму бағыттары
Бүгiнгi күнде тұтынушылық несиелендiру Қазақстан Республикасының экономикасы мен
Банк секторындағы және мемлекет экономикасындағы халыққа несие берудiң
Шығыс Европа елдерiнен көрсеткiштермен салыстырғанда бiздiң елiмiздiң жеке
Жеке несиелендiрудiң Қазақстан Республикасының ерекше өсу қарқыны несие
Қазақстан Республикасындағы тұтынушылық несиелендірудің даму мүмкіндіктерін қарастыратын болсақ,
Ең алғаш тұтынушылық несиелер 2000 жылы берiле бастады,
Бiрiншi топқа: тұтынушылық несиелендiру бизнесiндегi ең маңызды стратегиялық
Екiншi топқа: көп филиалды және ең үлкен банкiлер
Үшiншi топқа: қалған салалық банкiлер жатады.
Тұтынушыларды несиелендiру өте тиiмдi тәсiл. 2006 жылы Қазақстан
Қазақстандағы банктік қызмет аясын реттеуге бағытталған заңдардың жүзеге
Сонымен қатар банктік қызмет аясын реттеуге бағытталған заңдардың
Бүгінгі таңда нарықтық қатынастардың дамуына орай аса көңіл
Несиені басқаруда маңызды болып, сонымен бірге ең ұзақ
Банк жұмысшылары несиені мақсатты бағыттарда пайдалануға, жобаны жүзеге
Халықты несиелендiрудi дамыта түсудiң маңызы зор. Тек қана
Банк қазiргi кезде шетелдер банкiлерiмен бәсекеде болғандықтан, оларды
Банкiлердiң жеке тұлғаларды несиелендiрумен айналысқанымен, оларға кәсiпорындарды несиелендiру
Бәсекелестік нәтижесiнде және тұтынушылық несиенiң өсу қарқыны мен
Несие ставкасының көтерiлуiне келесi факторлар әсер етедi;
-шет елдiк инвесторларының осы секторға белсендi келуi;
-несиелiк инфраструктурасының кеңеюi және неселендiрудiң жаңа инструменттерiн еңгiзу;
-Халықтың банктық жүйе деген сенiмдiлiгiн арттыру;
-ақшалай қаржылардың, түсiмдердiң көбею;
-Халықтың қаржылық жағынан бiлiмiн дамыту;
-несиелiк бюро жүйелерiнiң дамуы.
Осылай жасаған күнде несие саны, көлемi 10% өседi
Несиелiк қоржын қалай көрсетiлген. Ең алдымен бұл банкiден
Келесi несие түрі дүкендiк немесе экспресс несиесi. Бұл
Несиелендiрудiң жаңа бiр түрi овердрафт, ставкалары жоғары, бiрақ
Келесi несие түрi - несиелiк карталар. Шетелдерде көбiнесе
Егерде заңдылық жағына келетiн болсақ, көптеген тұтынушылық несиелендiрумен
Ал банктік қызмет аясының жоғары деңгейде дамып, халықаралық
Қазіргі кездегі еліміздің банктік жүйесінің ерекшелігі – ол
Ал, банктік тиімді түрде және тұрақты сипатта қызмет
Бұл келісімдердің маңыздылығы өте жоғары болып келеді, себебі
Қазiргi кезде банк тұтынушылық несиелердi алу кезiндегi несие
Тұтынушылық несиелендiру саласында туындайтын көптеген мәселелер әлiде қарастыруды,
Дегенмен бүгінгі таңда осы саладағы реттеуді қажет ететін
Қорыта келгенде Қазақстан Рсепубликасының банктік жүйесі біздің еліміздің
ҚОРЫТЫНДЫ
Коммерциялық банктер – нарықтық экономикада несие жүйесінің негізгі
Банктер қызметінің мәні оларды басқа органдардан ажырататын функцияларды
Коммерциялық банктердің желісі ақша нарығының қалыптасуына ықпал етеді,
Коммерциялык банктер қаржы делдалдары ретінде. Несиелік жүйенің төменгі
Бүгінгі коммерциялық банктер өз клиенттеріне 200-ге жуық әр
Қазіргі кезде негізгі дәстүрлі қызметтерге бұрынғыша салымдар тарту
Нарықтық экономикалық мемлекеттерде тұтынушылық несие халыққа қызмет көрсететiн
Тұтынушылық несие халықтың әр-түрлi қажеттiлiктерiн қанағаттандыратын қарыз түрi.
Бiрiншi бөлiмiнде тұтынушылық несиелендiрудiң дамуының теориялық жағы қарастырылған
Екiншi бөлiмiнде тұтынушылық несиенiң талдауы, қаржылық жағын, қаржылық
АҚ «БТА Банкінде» тұтынушылық несиелендіру жүйесі жақсы дамыған.
Тұтынушылық несиелендiру саласында туындайтын көптеген мәселелер әлiде қарастыруды,
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ҚАЙНАР КӨЗДЕР ТІЗІМІ
1 Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасының Ұлттық банкi жайлы»
2. Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасының банктары мен банктық
3. Қазақстан Республикасының «Құнды қағаз нарығы жайлы» заңы.
4. 31.12.2003 жылы Қазақстан Республикасының Президентiнiң Жарлығымен бекiтiлген,
5. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банк Басқармасының Қаулысы «Банктық
21.04. 2003 ж № 140 , Қазақстан Республикасының
6. Қазақстан Республикасының «Төлемдер мен ақша аударымдары жайлы
7. Қазақстан Республикасының Ұлттық банк филиалдарында заңды және
8. 28.03.1999 ж № 37 Қазақстан Республикасының Ұлттық
9. Алимжанов Д. Снижая риски, увеличивать шансы// Казахстанская
10. Алимжанов Д. Развитие жилищного стройтельства через систему
11. Ахметов Д. Банктық риск және фолторларымен басқару
12. Галиаскарова АТФ банкiдегi өз делазитыңды таңдап ал
13. Даутова М. Ипотека мықтыларды ұнатады //
14. Денисенко Е. Банктық қызмет етудi дамыту және
15. Мекишев А. Ипотекалық несиелендiруге әр-кiм ала алады
16. Рамазанов Н. Бағалар басқарудан шықты// Деловая неделя
17. Рамазанов Н. Банктар капитал өсiредi // Деловая
18. Самарин Н. Ипотека –панацея от меровых бед//
19. Ипотекалық кепiлдiк жүйесi-қарқынды даму кепiлi //Магнолия 2004
20. Трофимова Е Мемлекеттiк банк жүйесi //Рынок ценных
21. www.bta.kz – БТА Банкінің ресми сайты
22. www.banker.kz – банк жүйесінің жаңалықтары
ҚОСЫМША А
Кесте 1 - «Тұран ӘлемБанк» АҚ көрсететін қызмет
Заңды тұлғалар үшін Жеке тұлғалар үшін
Төлем карталары Несиелер
Тендерлік кепілдік Салымдар
Қаржылық талдау Ақша аударымдары
Қазынашылық Төлем карточкалары
“БТА Коннект”
Банк-Клиент жүйесі Тұрғындардың төлемі
Конверсиялық операциялар Жол чектері
Депозиттік операциялар Сейфте сақтау
Өндіруші аспаптармен операциялар (форвард және фьючерс келісім-шарттары)
Бағалы қағаздармен брокерлік-дилерлік операциялар, портфельді басқару,
ҚОСЫМША Ә
Кесте 2 – БТА Банкінің тұтынушылық
Несиелендірудің түрлері Қысқа мазмұны
Автонесиелеу алғашқы жарна 15 пайыздан басталады, мерзімі 5
Автонесиелеу (жалақы жобасы үшін) алғашқы жарна 10 пайыздан
Тауар сатып алу үшін тұрақты кірісіңіз болса шамамен
"Сенің мақсатың" несиесі зәру мұқтаждықтар үшін несие. Табысты
Әмбебап Факультеті несие оқу бағдарламасы, «Бакалавр» «Маман» және
Экспресс-несиелеу (жалақы жобасы үшін) аз құжаттар, берілген құжаттарды
CREDO жалақы несиелік картасы кепілдіксіз беріледі, бұл мүмкіндік
Ипотекалық несиелендіру элитті тұрғын үйге, екінші деңгейлі рыноктан
ҚОСЫМША Б
Кесте 3 -2005-2007 жж. БТА Банкінің бухгалтерлік балансі,
Ескерту 2007 2006 2005
Активтер
Ақша және ақшаның эквиваленті 6 193640 119131 51740
Міндетті резервтер 7 125573 10791 6971
Пайда және зиян туралы есепке қосылатын
Несиелік мекемелердегі қаражаттар 9 87452 23676 6038
Сатуға арналған инвестициялық бағалы қағаздар 10 49723 42406
Клиенттерге займдар 11 1343414 680385 409517
Инвестициялар 12 5994 2205 331
Негізгі құралдар
7480 1940 9396
Гудвилл 5 22849 26 -
Ағымдағы салықтық актив бойынша актив
890 - -
Өзге активтер
16591 6993 6701
Активтер барлығы
2075142 997805 618302
Міндеттемелер
Үкімет және ҚРҰБ қаражаттары 15 706 844 4424
Несиелік мекемелердің қаражаттары 16 625144 293047 148331
Клиенттер қаражаттары 17 528192 306714 226710
Шығарылған борыштық бағалы қағаздар 18 707098 300009 182079
Мерзімі кешіктірілген салық бойынша міндеттеме 14 1105
Өзге міндеттемелер
18277 10083 9838
Міндеттемелер барлығы
1880524 910697 571382
Капитал 19
Жарғылық капитал:
- жай акциялар
52583 33276 22405
- артықшылықты акциялар
- 3055 840
Жеке меншік сатып алынған акциялар
(264) (348) (516)
Қосымша төленген капитал
61292 19184 5996
Сатуға арналған инвестициялық бағалы қағаздарды қайта бағалау
335 492 375
Шетел валютасын қайта бағалау резерві
(45) - -
Негізгі құралдарды қайта бағалау резерві
- 18 2054
Таратылмаған кіріс
68584 30213 14099
Банк акционерлеріне келетін капитал, барлығы
182485 85890 45253
Аздықтың үлесі
12133 1218 1667
Капитал барлығы
194618 87108 46920
Міндеттемелер және капитал барлығы
2075142 997805 618302
ҚОСЫМША В
Кесте 4 -2005-2007 жж. БТА Банкінің пайда және
Ескерту 2007 2006 2005
Пайыздық кірістер
Займдар
116368 69789 45444
Бағалы қағаздар
9470 6524 3682
Басқа банкілердегі салымдар
6851 1973 701
132489 78286 49327
Пайыздық шығыстар
Шығарылған борыштық бағалы қағаздар
(36954) (20969) (11059)
Клиенттер салымдары
(20080) (13575) (8730)
Несиелік мекемелердің салымдары мен займдары
(24191) (11155) (6317)
(81225) (45699) (26106)
Таза пайыздық кіріс
51464 32587 23721
Баға төмендеуіне аударымдар 13 (33195) (15359) (19251)
Таза пайыздық кіріс
18269 17228 4470
Комиссия және алымдардан кіріс 21 25106 12943 9297
Комиссия және алымдар түрінде шығыстар 21 (629)
Комиссия және алымдар 21 24477 12454 8994
Қаржылық активтер бойынша шығыстарды алғандағы кірістер 22 16585
Шетел валютасымен операциялар бойынша шығыстарды есепке алмағандағы кірістер:
- дилинг
5322 1977 1517
- курстық айырмалар
6888 (1183) 6078
Сақтандыру қызметінен кіріс
6219 5262 3124
Сақтандыру қызметінен шығыстар
(6356) (4723) (3602)
Компаниялар кірісінде үлесі
2364 7 5
Сатып алушының активтердің таза бағасының міндеттемелерден асып
Өзге кірістер (зияндар)
(171) 1132 562
Пайыздық емес кірістер
31987 5487 7722
Еңбекақы және персоналға шығындар 23 (11320) (6930) (4388)
Әкімшілік және өзге операциялық шығындар 23 (141741 (7083)
Тозу және амортизация
(900) (892) (1029)
Табыс салығын есепке алмағандағы салықтар
(1520) (1051) (940)
Еншілес ұйымның шығуынан зиян
(19) (850) -
Өзге резервтер 13 (2566) (1642) 293)
Жеке тұлғалардың депозиттерін міндетті сақтандыру
(604) (446) (371)
Пайыздық емес шығыстар
(31103) (18894) (13558)
Табыс салығы бойынша шығыстарды есепке алмай тұрғандағы
43630 16275 7628
Табыс салығы бойынша шығыстар 14 (4552) (1569) (1047)
Табыс салығы бойынша шығыстарды есепке алғаннан кейінгі
39078 14706 6581
Есептелетін шот:
Басты компанияның акционері
38498 14307 6728
Таза кірістегі аздықтың үлесі
580 399 (147)
ТАЗА КІРІС
39078 14706 6581
Акцияға таза кіріс(теңге) 24 8640 5238 3588
Акцияға таратылған кіріс (теңге) 24 8360 4866 3527
ҚОСЫМША Г
Кесте 5 –Тұтынушылық несиелендіруді жүзеге асыру мәселелері
Мәселелер Шешу жолдары
Несиелік тәуекелдердің жоғары деңгейі Несиелік портфельді диверсификациялау және
Банк саласында қарызалушылардың несиені қайтармау орын алады Несиелік
Несиелік карточкалардың республикада дамымағаны Тұтынушылық несиелендіруді дамыту барысында
Несиелерді сақтандыру жағдайының жетік дамымағандығы Ипотекалық сақтандыру жағдайын
Қысқа мерзімді несиелердің пайыздық ставкалардың жоғарылығы Қысқа
Тұтынушылық несиелердің қысқа мерзімді болуы Ұзақ мерзімге
6
Тұтынушылық несие
Банктің тұтынушылық несие нарығындағы қызметін жетілдіру ( Цеснабанк АҚ мысалында)
Инвестиция ұғымы және олардың жіктелуі
Банктің несиелік ресурстарын басқару,оларды қалыптастыру мен орналастыру тәртібі
Кәсіпорынның инвестициялық саясатын жетілдіру бағыты
Тұтынушылық несиелендіру проблемалары мен жетілдіру жолдары
Банк Центркредит АҚ-ы мысалының негізінде проблемалық несиелерді талдау және оларды ҚР-да шешу жолдары
Несие қоржыны
Қазіргі жағдайда коммерциялық банктердің несиелік саясатын талдау
Қазіргі кездегі коммерциялық банктің қызметіндегі несиелік саясаттың рөлін айқындау және оны жетілдіру жолдары