Маңғыстау облысының жағажайларын экономикалық дамуы
Мазмұны
Кіріспе.............................................................................4
1. Туристік-рекреациялық ресурстары бағалау әдістерінің теориялық негіздері...........................................................................
1.1 Ландшафтарға экологиялық-экономикалық бағалау жұргізу.................
1.2 Топырақ ресурстарының жағдайы және бағалау әдістері.
1.3 Маңғыстау облысының туристік-рекреациялық ресурстары.
2. Манғыстау облысында «KMG EP-Catering» ЖШС-ның мысал
2.1 «KMG EP-Catering» ЖШС-ның сипаттамасы және оның
2.2 Кендірлі демалыс базасында қызмет көрсету орталығына талдау
2.3 Нарықты және бәсекелестерді талдау
3. Маңғыстау облысының жағажайларын экономикалық дамуы...............
3.1 «Кендерлі» жағажайының туристік әлеуеті.......................................
3.2 «Ақтау сити» жағажайының туристік мүмкіншілігі.................................
3.3 «Шақпақ-Ата» жағажайының туристік бағалауы....................
Корытынды.....................................................................
Қолданылған әдебиеттер тізімі......................................................
Қысқартылған сөздер тізімі
ЖШС- Жауапкершілігі шектеулі серіктестік
КСРО- Қенес Социалистік Республика Одағы
ТМД-Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы
АҚШ- Америка Құрама Штаттары
«ІPK international»-Халықаралық консалтингтік компаниясы
ARC-Әуежай Эталоны Кодексі
ҚХР- Қытай халықаралық республика
АҚ-Акционерлік қоғам
РҚ-Республика Қазақстан
ӨБ-Өндірістік басқармасы
ӨФ-өндірістік филиалы
Кіріспе
Маңғыстау – көне заманғы жер – Ұлы Жібек жолының
Флора мен фаунаға бай және сан салалы, мұнда Қазақстандағы
Ақтау қаласы – облыс орталығы, Каспий теңізін бойлай тартады,
Қалалықтар мен қонақтар кез-келген басқа біреудің теңізде демалуын жоғары
Облыс орталығы Ақтау қаласында екі яхта клубы жұмыс жасайды.
Облыс орталығында тарихи-өлкетану мұражайы жұмыс жасайды, коллекциясында 50 мыңнан
Ақтау қаласында туристерді қабылдауға дайын, әртүрлі деңгейдегі 17 мейманхана
Осының бәрі Маңғыстау облысында туристік кластердің дамуына ықпалын тигізеді.
Дипломдық жұмыстың негізгі мақсаты жаңа бағалау әдістерді пайдаланып Маңғыстау
– Маңғыстау облысының туристік–рекреациялық ресурстарының инвентаризациясын өткізілді;
– туристік рекреациялық ресурстар мүмкіншілігін жаңа әдістермен бағалланды;
Маңғыстау облысының жағажайларын болашақ пайдалану мүмкіншілігің арттыру болжамдық шаралар
Зерттеу пәні: Осы жұмыс барысында Маңғыстау облысының туристік рекреациялық
Зерттеу объектісі ретінде: «KMG EP-Catering» ЖШС таңдап алынды.
Жұмыстың тақырыбының ашу мақсатында Қазақстан Республикасындағы Маңғыстау облысының инфрақұрылымы
Дипломдық Жұмыс құрлымы қысқартылған сөздер тізімінен, кіріспеден, үш тараудан,
Дипломдық жұмыстың ақпараттық базасына отандық және шет елдік Маңғыстау
1. Туристік-рекреациялық ресурстары бағалау әдістерінің
1.1 Ландшафттарға экологиялық-экономикалық бағалау жүргізу
Рельефті, геологиялық құрылым, ландшафтың абиотикалық бөлімін литогенді орта алып
Тауар – ақша қарым – қатынастардың экологиялық тауарлар разрядінің
Пайдалы қазбалардың қоры, зерттеу дәрежесіне, сандық анықтығы бойынша категорияларға
А – қор көлемі мен орын шекараларының нақты белгілі
В – қор көлемі мен орын шекаралары белгілі емес
С1 – экстраполяция арқылы есептелінген қорымен
С2 – алдын ала бағаланған қорлар
Бұл қорлардың барлығын балансты дейді, пайдалануды экономикалық целесообразно, басқа
Пайдалы қазбалар кендерін эксплуатациялау, жерді алумен ластау, топырақтың бұзылуы,
Минералды шикізат ресурстардың табуы мен реализациялау экологиялық бизнестің бөлімі
Қара және түсті металлдар қалдықтарын жинау мен қайта өңдеу
Ландшафты геоморфологиялық зерттеп білу инженерлік құрылыс жұмыстарынның өте қажетті
Бұзылған жерлерді рекультивациялау – осы сфераға жататын экологиялық қызметтің
Гидроклиматогенді орта. Ландшафтың абиотикалық компоненттерін, яғни атмосфералық ауа, жер
Су ресурстарының бағасы су – шаруашылық мақсаттарымен өндірістік, коммунальді,
Ландшафтың жер-топырақ орта сферасындағы экологиялық маркенинг. Ландшафт құрамының негізгі
Топырақ температурасы, ылғалдылығы, физикалық, химиялық құрамымен сипатталады. Бұлар экологиялық
Экологиялық маркетингтің маңызды сферасы – жер өнімділігін сақтап қалу.
Топырақ бонитетінің негізгі критерийлері оның өнімділігі, ауыл шаруашылық өңдеу
Жер-топырақ ресурстарынан төлем ақысы болып жер рентасы, аренда үшін
Мелиорация деп – топырақтың физикалық, химиялық қасиеттерін, өнімділігін, топырақ
Ол топырақтың физикалық күйін жақсарту су, ауа, жылу режимдерін
Топырақтың химиялық мелиорациясын айтып өтсек, топырақтың химиялық, физикалық қасиеттерін
Минералдар және органикалық тыңайтқыштар енгізуде топырақтың өнімділігі көтеріледі.
Бұзылған жерлерде рекультивациялаумен қайта көтеру шаралары, техногенді әсер нәтижесінде
Биотикалық орта. Ландшафтың биотикалық ортасы тірі табиғаттың күрделі бөлігін
Экологиялық өнім разрядында ландшафт биомассасын атап кетсек болады, яғни
Орман, шабындық-жайылымдықтардың өсімдік массасының биоөнімділігі экологиялық нарықта өнім түрінде
Өсімдік әлемінің маңызды бөлігі – орман. Ол үш топқа
су қорғау, санитарлы-гигиеналық, емдік, қорықтар мен ұлттық саябақ орналастыру.
2. тұрғындардың тығыздығы жоғары жерлер, транспорттың қалың жилігі.
эксплуатационды маңызы бар көп орманды аудандар.
Ағашты дайындау жүйесінде:
Орманның нарықтық сипатамаларына көлемі, ағаш саны, өнімділігі кіреді.
Орман мен орман өңдеу өнеркәсіп - табиғатты пайдалану экономикасының
Ландшафтың биотикалық орта сферасында экологиялық маркетингтің маңызды бөлігі –
Аңшылық кәсіб – жабайы аңдарды ату мен дайындау, аң
Тауар ретінде жеміс-жидек, саңырауқұлақ, жаңғақ дайындау мен өткізу. Емдік
Экологиялық қызмет сферасында бұзылған геожүйелерді қайтадан қалпына келтіру мен
Өсімдік пен жануарлардың жаңа түрлерін енгізу қызметі (интродукция).
Жануарларды акклиматизациялау, яғни жануарлардың бір түрін жаңа орынға кіргізіп,
Реакклиматизациялау, яғни жануарлардың жоғалып кеткен түрін бұрынғы орнына әкеліп,
Әуесқой ауыл шаруашылық пен балықшылық балық ұстау, аң атуға
Өсімдіктер мен жануарлардың экзотикалық түрлерін өсіру саласы бар.
Ландшафтың биотикалық ортасы қорғалатын табиғи аймақтарда да қамтиды, бірақ
1.2 Топырақ ресурстарының жағдайы және бағалау әдістері
Бұрынғы КСРО-да жерді бағалау жұмыстары тек 1958-1959 жылдары басталған
1954-1960 жылдары партияның осы шешімдері нәтижесінде бүкіл елімізде 42
Қазақ ССР ғылым академиясының тоырақтану институтының директоры, республикамыздағы топырақтану
1) Орманды-дала және дала зонасы, топырақтары шалғынды-қаратопырақ және ортагумусты
2) Құрғақ даланың аз гумусты (оңтүстік) қара топырақтары мен
Сол кездегі талапқа сай, жерлерді тез игеруді жеңілдету үшін,
Жыртуға жарамды сапасы жақсы жерлер.
Жыртуға жарамды сапасы орта жерлер.
Жыртуға жарамды сапасы ортадан төмен жерлер
Жыртуға жарамды сапасы нашар жерлер
Жоғарғы айтылған екі зонаның жыртуға жарамды сапасы жақсы топырақтарға
1) Жыртуға жарамды сапасы жақсы жерлер қатарына мынадай топырақтар
а) Ортагумусты (кәдімгі) қара топырақтар.
б) Аздап сортаңданған кәдімгі қара топырақтар.
в) Шалғынды - қара топырақтар.
г) Аздап сортаңданған шалғынды-қара топырақтар.
д) Сортаңданған және аздап сортаңданған кәдімгі қара топырақтар терең
е) Сортаңданған және аздап сортаңданған шалғынды-қара топырақтар терең сортаңдармен
2) Жыртуға жарамды сапасы орта жерлер қатарына:
а) Сортаңданған және аздап сортаңданған ортагумусты қара топырақтар терең
б) Сортаңданған және аздап сортаңданған шалғынды қара топырақтар терең
в) Құмдақ ортагумусты қара топырақтар.
г) Құмдақ ортагумусты қара топырақтар терең сортаңдармен 25%-ға дейін.
3) Жыртуға жарамды сапасы ортадан төмен жерлерге:
а) Қатты сортаңданған ортагумусты қара топырақтар.
б) Қатты сортаңданған ортагумусты қара топырақтар сортаңдармен 25%-ға дейін.
в) Сортаңданған және аздап сортаңданған ортагумусты қара топырақтар сортаңдармен
г) Қатты сортаңданған шалғынды-қара топырақтар сортаңдармен 25%-ға дейін.
4)Жыртуға жарамсыз жайылымдық жерлерге: қатты сорланған зоналық топырақтар мен
Тура осындай принциптер құрғақ даланың азгумусты қара топырақтары мен
Сонымен Қазақстан шындығында тың игеру науқанының алғашқы үш жылы
Жыртуға жарамды сапасы жақсы жерлер.
Жыртуға жарамды сапасы орташа жерлер.
Жыртуға жарамды сапасы орташадан төмен жерлер.
Механикалық құрамы жеңіл жерлер.
Игеруге қиын жерлер.
Игеруге, жыртуға тіпті жарамсыз жерлер.
Келтірілген тізімнен көрініп тұрғандай, бұрынғы бағалау нұсқасына қосымша тағы
Жылдар өтіп жатты. Уақытпен бірге тәжірибе де жиналды, ғалымдар
Агроөндірістік маңызы мен басты пайдалану бағыты жөнінен Қазақстан жерлері
А - Жыртуға сөзсіз жарамды басым түрде егіншілікке пайдаланылатын
Б - Басым түрде шабындыққа жарамды жерлер;
В - Басым түрде жайылымдық жерлер;
Г - Басым түрде ормандық жерлер;
Д - Ауыл шаруашылығына да және орман шаруашылығына да
Сонымен А, Б және В категориялары ауылшаруашылық жерлерін әртүрлі
Топырақ жамылғысының ерекшеліктеріне, табиғи өнімділігіне байланысты әртүрлі зоналар мен
Категориялар мен жартылай категориялар
А - егіншілікке басым түрде жарамды жерлер. Зоналық топырақтардың
Б – басым түрде шабындық жерлер. Шалғынды, шалғынды-далалы жапырақтар
В – басым түрде жайылымдық жерлер. Негізінен шөл-дала, шөл
ВІ – бұл категория жерлер арасында да егіншілікке жарамды
Г – басым түрде орман шаруашылығына жарамды жерлер. Таулы
Д - Ауыл шаруашылығына да және орман шаруашылығына да
А - Категорияларындағы зоналық топырақтар топтары.
Тұрақты суарылмайтын егіншілік жерлері - орманның сұр топырағы, сілтісізденген
Салыстырмалы тұрақты суарылмайтын егіншілікті жерлер - құрғақшылығы шамалы даланың
Құрғақтау даланың аса тұрақты емес суарылмайтын егіншіліктің оңтүстік қара
Құрғақ даланың тұрақсыз суарылмайтын егіншіліктің күңгірт қара-қоңыр топырақтары.
Құрғақ даланың өте тұрақсыз суарылмайтын егіншіліктің қара-қоңыр топырақтары.
Тау баурайлары мен етектеріндегі (негізінен Тянь-Шань тауларының) суармалы және
Тянь-Шань аймағындағы таулы-далалы, тау аралығы ойпаттары мен тау етегі
Б - Категорияларындағы зоналы топырақтар
Қара топырақты зонаның шалғынды, шалғынды-далалы топырақтары.
Қара-қоңыр топырақты зонаның шалғынды, шалғынды-далалы топырақтары.
Құба және сұр-құба топырақты шөл зонасының шалғынды топырақтары. Көлтабанды
Таулы аймақтардың шалғынды және шалғынды-далалы шабындықтар топырақтары.
В - категориядағы зоналы топырақтар
Шамалы құрғақтау және құрғақтау далалық жайылымдар топырақтары.
Шамалы құрғақ және құрғақ далалық жайылымдар топырақтары.
Шөл-дала зонасының жайылымдық топырақтары.
Шөл зонасының жайылымдық топырақтары.
Тау етегіндегі шөл-дала белдеуінің жайылымдық топырақтары.
Тау етегі мен тауаралық дала зонасының (белдеуінің) жайылымдық топырақтары.
Таулы жайылымдар, бұған негізінен таулы субальпілік, альпілік белдеулер жатады.
Агроөндірістік топтар мен топтар бөлімшелері. Агроөндірістік топтарға сол топырақтарды
А - категориясы бойынша
Арнайы жақсарту шараларын керек етпейді.
а) кәдімгі зоналық агротехника қажет.
б) бөлектенген, арнайы агротехника қажет.
Топырақты жел эрозиясынан сақтауды қажет етеді.
Топырақты су эрозиясынан сақтауды қажет етеді.
Топырақтың сортаңдануымен күресті қажет етеді.
а) сортаңданудың зиянды қасиеттерімен күресу.
б) сортаң таңдақтармен күрес.
5. Топырақ эрозиясымен және сортаңданумен күресу.
6. Суаруды және екінші рет тұзданумен күресу қажет.
Б - категориясы бойынша
БІ - егіншілікке таңдаламалы жарамды жерлер.
Топырақтың ылғал тәртібі реттеуді қажет етеді.
а) топырақтың артық жербеті немесе жерасты ылғал болған жағдайда.
б) топырақты су эрозиясынан қорғау қажет.
Суаруды және екінші тұзданумен күресу қажет.
БІІ - егіншілікке өте аз, немесе тіпті жарамсыз жерлер.
Басым түрде жер бетін жақсартуды қажет етеді.
Басым түрде күрделі жақсартуды қажет етеді.
В - категорясы бойынша
ВІ - егіншілікке таңдамалы түрде жарамды жерлер
Топырақты жел эрозиясынан қорғау қажет.
Топырақты су эрозиясынан қорғау қажет.
Топырақтың сортаңдануымен күресу қажет.
Топырақ эрозиясымен және сортаңданумен күресу қажет.
Суаруды және екінші сорланумен күресуді қажет етеді.
ВІІ - егіншілікке жарамсыз, немесе өте аз жарамды жерлер
Топырақ бетін жақсартуды қажет етеді.
Топырақты күрделі жақсартуды қажет етеді.
Топырақ бетін және күрделі жақсартуды қажет етеді.
Міне сонымен Ө. Оспановтың бұл негізінен суарылмайтын егістіктер мен
Тәуелсіз Қазақстандағы жер бағалаудың жаңа кезеңі. Тәуелсіз алған жылдардың
Бұл кодекстегі басты жаңалық - ауыл шаруашылығы мақсатындағы пайдаланатын
Қазақта ‘’иелі жер - киелі’’ деген әдемі сөздер бар,
Жоғарыда қабылданған республикамыздың жаңа жер кодескіне сәйкес тәуелсіз Қазақстанның
Олар облысқа байланысты әр түрлі болады және төлем ставкалары
Кесте 1 Базалық ставкалары
Елді мекендер 1 ш.м үшін теңгемен төлемақының базалық ставкасы
Астана қаласы 1180
Алматы қаласы 717
Ақтау қаласы 145
Ақтөбе қаласы 137
Атырау қаласы 123
Қарағанды қаласы 190
Көкшетау қаласы 114
Қостанай қаласы 123
Қызылорда қаласы 129
Павлодар қаласы 114
Петропавл қаласы 114
Талдықорған қаласы 137
Тараз қаласы 181
Орал қаласы 114
Өскемен қаласы 145
Шымкент қаласы 181
Облыс орталығы ставкаларының пайызы
Облыстық маңызы бар қалалар 85
Аудандық маңызы бар қалалар 75
Кенттер. Ауыл елді мекендер
Далалық орманды, далалық және құрғақ далалық,
жартылай шөлейт және шөлейт,
тау бөктеріндегі – шөлейт – далалық,
субтропикалық - шөлейт аймақтарда
орналасқан елді мекендер
25
18
30
15
10
18
Ескертпе [18]
Ескеретін жай, Қазақстанның жаңа Жер кодексі қабылданған 1,5 жылдың
Қазақстан топырақтарының экологиясы.Қазір ғылыми-техникалық үдеу заманында адам қоғамының барлық
Белгілі Америка экологы О. Одумның [11] бағалауы бойынша адамға
Қазақстанда бүкіл Д.И. Менделеев кесте жүйесіндегі элементтердің барлығына жуығы
Ескеретін жай, республикамызда мұндай қазба байлықтарды алған кезде “таза
Біздің шамалауымызша ол жерлердің кемінде жартысы бүлінген және ыластанған
Бұзылған, шаңы шыққан жерлер қатарына жайылым жерлерді де жатқызамыз.
Өнімділігі көп кеміп, бүлінген жерлер қатарына біздер тағы да
Ескеретін тағы бір жай, жерді қайта құнарландыру объектілеріне су
Қазақстандағы дағдарыс аймақтарын айтқан кезде территориясы түгелдей Қазақстанда жатқан
Бүлінген жерлерді қалпына келтіру. Өркениеттің үдемелеп дамуына байланысты ауыл
Баршаға мәлім, соңғы жылдары үкіметіміз біздің сарқылмас алтын қорымыз
Жерді қайта культивациялауда Украинада, Москва аймағында, Грузияда, Оралда, Сібірдің
Қазақстанда жерді қайта культивациялау бағытында бүкіл республика көлемінде жөнді
Біздің республикамыз – үлкен құрылыс алаңы. Оған көп құрылыс
Министрлік жанында кезінде жерді қайта культивациялау жөнінде тәжірибе-әдістеме бөлімі
Бүлінген жерлерді қайта культивациялаудың дайын жобалары министрлікте баршылық, алайда
Қазіргі кезде республикамызда бүлінген, "жарақаттанған" жерлерді культивациялау негізінен топырақтың
Мұндай дәлелді тәжірибе жұмыстарынсыз өндіріске жерді қайта культивациялау жобаларын
Бұл бағыттағы ғылыми-тәжірибе жұмыстары Қазақстандағы жерді қайта культивациялау жұмыстарының
Бүлінген жерлер Қазақстанның оңтүстік немесе шығыс облыстарында ғана емес,
Топырақты тыңайту мәселелері. Егілген егіннен мол өнім алу үшін
Егістіктердің топырақ құрамынан қаншалықты мөлшерде қоректік заттар алатынын мына
Бұл жөнінде республикамыздың барлық облыстарында жұмыс істейтін агрохимиялық лабораториялардың
Республикамыздың білім министрлігі - Ғылым академиясының Ө. О. Оспанов
1. Қазақстанның барлық топырақтары табиғи жағдайдың өзінде калиймен жақсы
2. Қазақстанның барлық топырақтары фосфорлы тыңайтқыштарды керек етеді. Сондықтан
3. Қазақстанның топырақтары азотты тыңайтқыштарды да көп қажетсінеді. Әсіресе
4. Қазақстан топырақтары микроэлементтермен - жылжымалы бормен және марганецпен
Минералды тыңайтқыштар, әсіресе фосфор тыңайтқыштарын өндіруден республика ТМД-да алдағы
Минералды тыңайтқыштарды сөз еткенде, негізгі үш микроэлемент-терден (азот, фосфор,
Біз жоғарыда тек минералды тыңайтқыштар туралы сөз еттік. Ал
Органикалық тыңайтқыштарды күрделі немесе кешенді тыңайтқыштар деп те атауға
Бактериялы тыңайтқыштар өзінің атынан-ақ белгілі болғандай, тірі бактериялардан тұрады.
1.3 Маңғыстау облысының туристік-рекреациялық ресурстары
Маңғыстау облысы Қазақстаның оңтүстік – батысында орналасқан. Жер көлемі
Маңғыстау облысының аумағы биолклиматтық жағдайларының сипаты бойынша сұр –
Облыс орталығы – 1963 жылы негізі қаланған Каспий теңізіндегі
Климаты – шұғыл континенталды, аса құрғақ. Қаңтардың орташа температурасы
Аумақтың көп бөлігін сұр топырақтағы бұтақты өсімдіктері бар жусанды-сортаңды
80 астам ұлттан тұратын Маңғыстау халқының саны 10.01.2006 ж.
Облыс халқының этникалық құрамы әр түрлі және көп ұлтты.
Көші-қон ағымы негізінен Түрікменстан, Өзбекстан сияқты жақын шетелдерден келеді.
Қазақстан Республикасында шетелде тұратын оралман-қазақтарды тарихи отандарына қайтару саясатының
«Кендірлі» туристік зонасы
Маңғыстау облысында туристік кластерді дамыту бағдарламасы бойынша «Кендірлі» туристік
Еуропадағы өткізілген сұраныс (5 мемлекеттің 3000 тұрғыны) көрсеткендей, сұрастырылған
Суға түсіп, күннің астында жатам дейтіндерге біздер таң қаларлықтай
Бастапқы деңгейде, іскерлік қаланың тұрғындар саны жиырма мың адам
Курорттық зонада халықаралық стандартқа сай келетін емдік орталықтар, жүзу
«Кендірлі» туристік зонада жоғары деңгейде қызмет көрсетуді ұйымдастыра отырып,
Сурет 1. «Кендірлі» туристік демалыс зонасы [31]
Жағалау 5 шақырым бойында алты туристік – көңіл көтеру
Туристік зонаның шығыс бөлігінде табиғи парк салынады, онда атпен
Осы жобаны іске асыруда, 60 мың жұмыс орны пайда
Қасиетті Маңғыстау жерінде туризмді дамыту осы заманғы жаңа инфрақұрылымдарды
Жаңа әуежайдың жолаушы өткізгіштігі 2015 жылға қарай жылына 1
Сурет 2. «Кендірлі» халықаралық әуежайы [31]
Әуежайда ықтимал лауазымдық қосымша құрылыс салу жұмыстары ескеріле отырылып,
Мұндағы ұшу-қону алаңының ұзындығы – 3500 метр, ені –
Техникалық қызмет көрсету, отын құрал-жабдықтары, өрт сөндіру және құтқару
Жаңа Кендірлі әуежайының жоба бойынша келбеті де сәулетті болмақ.
«Үстірт» қорығы
Үстірт қорығы - Қазақстанның батыс өңіріндегі жалғыз қорық. 1984
Шың басынан зер сала қараған адамға осы жал-жал құмдар
Қорық солтүстігінде Қараған Босаға тау аңғарларынан басталады. Үстірт жонына
Сенек – Қоңырат жолынан оңтүстікке қарай, солтүстік беткейі жатағандау,
Мәмек таулары шығысында оңтүстікке қарай иіле жалғасқан Көкесем шатқалдарына
Көкесем – қорық аумағындағы бірден-бір тұщы сулы өңір. Тау
Қорықтағы табиғи ескерткіштердің бірі – Қарамая тау жоталары. Оны
Сурет 3. Үстірт қорығының ландшафты [31]
Көкесемнен оңтүстікке қарай, сордың шығыс бетін қоршай орналасқан биік
Елшібек шыңдарының тау аңғарлары арасында Сарыбұлақ бұлағы, Қансу су
Өсімдіктері. Жер бедері мен топырағының әртүрлі болуына байланысты, қорықтың
Қорықта өсетін өсімдіктердің ішінде – сәндік, дәрілік, тағамдық, бояу
Жануарлары. Үстірт қорығы аумағында жануарлардан: сүт қоректілердің 29 түрі,
Қорық аумағында өте сирек кездесетін, саны азайып бара жатқандықтан
Үстірт қорығының ұйымдастырылуына негізгі себепші болған, Оңтүстік-Батыс Үстірттің эндемигі
Қызыл кітапқа енген, қорық аумағында мекендейтін қарақұйрықтар – 250
Табиғи-тарихи ескерткіштері. Қорық аумағында табиғи-тарихи ескерткіштер де кездеседі. Географиялық
Тарихи ескерткіштерден – Балуанияз, Көкесем қорымы және әлі зерттелмеген
Қарамая. Үстірт қорығының солтүстігінде, сор мен шыңның арасында орналасқан,
Өсімдік жамылғысы жұтаң, тырбық, шашырай орналасқан шөлдің шөптесін өсімдіктері.
Өнере – Маңғыстаудың оңтүстік-шығысында, оңтүстіктен солтүстікке қарай ағып жатқан,
«Шақпақ – Ата» мешіті
Маңғыстау мен Үстiрттiң өзiнде ғана халқы табынып, қадiр тұтқан
Солардың бiрi – атына заты сай ғұлама қария Шақпақ
Содан бастап бұл өлкеде небiр ғажайыптар пайда бола болады…
Осының бәрiн естiген ел бұл ғажапты өз көздерiмен көру
Содан бермен Шақпақ ата мекенi небiр ғажайыптар пайда болатын
Зираттар өте көне болып шықты. Кейбiр ескi қорымдардың өзi
Мұнда жерленген аруақтардың көбi бiр-бiрiмен туыстас, қандас адамдар. Оны
Өздерiнiң көзi тiрiсiнде, мүмкiн, бұл адамдар әулиенiң қасиеттi емiн
Осынау қасиеттi жер – Шақпақ атаға келгенде кiмдердiң қандай
Есiктен қараңғы үңгiрге кiргенде әлдебiр тылсым күштiң сиқырын сезетiн
Бағзы замандарда мұның iшiнде, әрине, алаулатып от жаққан болар,
Шақпақ ата қорымының жалпы жобасы тұтастай әк жартастан ойылып
Ескерткiш мұсылман дәуiрiнен көп бұрын салынған, бiрақ, кейiн оны
Мешiттiң алғашқы дiндарлары жөнiнде дерек жоқтың қасы. Олардың жартас
“Бедеулiктен емделу үшiн мешiтке табынуға келген әйелдер қараңғы үңгiрде
Қазiргi кезде мұндай әңгiмеге сенушiлердi табу қиын. Дегенмен де
Бiздiң қазiргi замандастарымызды қайран қалтыратын бiрден-бiр жұмбақ – ерте
«Ақтау сити»
ҚР Туризм және спорт министрлігі Маңғыстау облысында "Ақтау сити"
Ол Маңғыстау облысында туристік кластер құрып дамыту мәселесі дәйектеліп,
Министрдің айтуынша, "Ақтау-Сити" - "таза коммерциялық жоба, оған мемлекет
Т.Досмұхамбетовтың нақтылауынша, жоба инвесторларының қатарында Сауд Арабиясы, Катар, Біріккен
Министрдің пікірінше, инвесторлар үшін болашақ "Ақтау-Ситидің" географиялық орналасуы тартымды
Ол сонымен бірге қазір ҚХР, Гонконг пен Кореяның потенциалдық
«Ақтау – Бозашы» зоологиялық қорықшасы
Маңғыстау облысында өсімдіктердің 622 түрі өседі. Олардың 40 түрі
Бұл жерде жабайы аңдардың, құстардың, балықтардың неше алуан түрлері
Маңғыстау өңірі жабайы аңдары мен өсімдіктерінің табиғи шаруашылық және
Тұяқты жабайы жануарлардың сирек кездесетін және жойылып бара жатқан
Жануарлар мен өсімдіктер әлемін сақтап қалу үшін облыс көлемінде
Бүгінгі таңда Маңғыстау облысында жаңа аң шаруашылықтары ашылды: Қаражанбас
Басқарма мамандары өткен жылы құқық қорғау органдары инспекторларымен біріккен
Басқарма инспекторлары Үстірт мемлекеттік табиғи қорығы инспекторларымен біріккен түрде
Басқарма қаскейлермен күресті күшейту, табиғатты және жануарлар дүниесін қорғау
Қазақстан Республикасы табиғатты қорғау заңнамасы талаптарының орындалуын және жануарлар
Орман және аңшылық шаруашылығы комитетінің берген тапсырмасына сай Ақтау
Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану, реттеу мен
Желтоқсан айының 20-да инспектор К. Шадиев Маңғыстау ауданының Тасмұрын
Өткен жылы құс тұмауына қарсы жүргізілген фенологиялық бақылаулар нәтижесінде
Сонымен қатар, басқарма жергілікті үкіметтік емес ұйымдармен де бірлесе
2. Манғыстау облысында «KMG EP-Catering» ЖШС-ның мысал
2.1 «KMG EP-Catering» ЖШС-ның сипаттамасы және оның
«KMG EP-Catering»ЖШС АҚ «КазМунайГаз » компаниясының еншісінде
«KMG EP-Catering» ЖШС Жаңа өзен филиалы Жаңаөзен
Мекен жайы, телефон: 130200 РҚ Манғыстау облысы,
Өндіріс күші- демалыс базасы «Кендерлі» бір жылда орта есеппен
Өндіріс орны: Қарақия ауданы демалыс базасы «Кендірлі».
Қазақстан экономикасының туризмдік дамуына үлес қосып отырған «Кендірлі» демалыс
Ақшағыл сусыма, құмымен шаң ойнаған құладүзде хан сарайлы, гүлзар
2002 жылы осы Каспий жағалауындағы «Кендірлі» демалыс аймағында Қазақстан,
«Кендірлі» демалыс орны көнекөз қариялардың айтуы бойынша «Қоса Ада»
2.2 Кендірлі демалыс базасында қызмет көрсету орталығына талдау
Демалыс базасы үшін негізгі мүмкіндіктердің бірі мемлекеттік мекемелер мен
Бұған қоса, демалыс базасының әкімшісімен түрлі жарнама акцияларын, промо
Маркетинг стратегиясы – пайдалы, логикалық құрылыс, осыны басшылыққа алып
Нарық үлесін иемдену үшін жеңілдікті ұсыныстар мен олардың әрекет
Нақты мақсаттар құрастырылған және орындалу барысына айқын бақылау жүргізілуде.
Бақылау мақсаты – шынымен де фирма сатылым мен табыстардың
Туристік іс мейманханалар, санаторийлер, мотельдер, дүкендер, әлеуметтік тамақтану кәсіпорындары,
Маңғыстау облысының туристік базалар қызметінің нарығында заңсыз кәсіпорындардың үлесі
2012 жылдың сәуірдің соңындағы қалып бойынша облыста заңды қызметтерді
Осы нарық сегментінде туристік орталықтардың қызметі тар мамандандырылған (нарықтың
Қызметтердің толық спектріне базада бассейндердің, кинозалдардың, сауналардыңғ мәдени-ойын-сауықтық программалардың,
Демалу базаларында адамдар болуының орташа ұзақтылығы 4-15 күнді құрайды.
Кесте 2 – Қазақстанның туристік базаларының қызметтері бойынша орташа
Туристік база типі Адамнан тәуліктік тұрудың орташа құны,
А классы 20000-23000
В классы 15000-17000
С классы 8000-11000
Ескерту: статбаскармасының мәліметтері бойынша
Аталған салада әрекет ететін кәсіпорындардың бағалық саясаты икемді, осындай
Орта есеппен нарық демалу үйлерінің үш классымен келтірілген. «А»
Туристік базалардың орташа даналық саны – 15 - 20
Туристік базалар жұмыс істейтін ұйымдастырушылық құқықтық форма көбінесе ЖШС,
Кәсіби туристік базаларға бәсекелестердің енгізетін жаңалықтарымен бәсекеге түсуге қиынға
Модульді ағаш шегендерді салу бойынша қызмет көрсететін бірқатар ресейлік
2.3 Нарықты және бәсекелестерді талдау
Демалу базасына жұмсалатын инвестициялар кереует-орындар санынан, қызметтер спектрінен, турбаза
Кесте № 3 – Негізгі бәсекелестер, олардың күшті және
Негізгі бәсекелестер
Нарық үлесі, %
Тәулігіне 1 адамға саналған баға, тг
Күшті жақтары
Әлсіз жақтары
«Астра» демалу үйі 5 15 000
- 3 реттік тамақтану;
- төмен бағалар. - баяу қызмет көрсетілу;
- қызметкерлердің нашар дайындығы;
- экскурсия жетекшілері жоқ;
«Жосалы» санаторийі 30 25 000 -
- жоғары сервис;
- қызметтердің толық спектрі;
- шипалы шаралардың болуы;
- тұрақты клиенттерді көтермелеу жүйесі бар;
- 3 реттік тамақтану. - қызмет құны көптеген
- химиялық тазалау жоқ; - демалыс күндері және жазғы
«Жосалы санаториі» 30
25 000 - жоғары сервис;
- қызметтердің толық спектрі;
- шипалы шаралардың болуы;
- тұрақты клиенттерді көтермелеу жүйесә бар;
- 3 реттік тамақтану. - қызмет құны көптеген
орындармен салыстырғанда жоғарырақ;
- химиялық тазалау жоқ; - демалыс күндері және жазғы
"Березка" демалу үйі 20 10 000
- жайлы нөмірлер; - 3 реттік тамақтану. -
"Баянауыл" туристік базасы 30 24 000
- қызметтердің толық спектрі; шипалы шаралардың болуы;
- тұрақты клиенттерді көтермелеу жүйесі бар;
- 3 реттік тамақтану; - қызмет құны көптеген
- химиялық тазалау жоқ; демалыс күндері және жазғы маусымда
тиімді емес
"Кристалл" демалу үйі
8 16000 - салыстырмалы жоғары емес бағалық мөлшерлемелер;
- адекватты және сыпайы қызметкерлер құрамы;
жылдам қызмет көрсету. - әр түрлі демалу жүйелері
Ескерту: «KMG EP-Catering» ЖШС 2012 жылдың есебі
Кесте №4 SWOT-талдау
Күшті жақтары Әлсіз жақтары
Жаңа жабдық, жылдам қызмет көрсету, клиентке даралап тіл табу,
Мүмкіндіктері Тәуекелдер
Қосымша қызметтерді енгізу, инвесторларды тарту, тұрақты клиенттер. Инфляция
Ескерту: «KMG EP-Catering» ЖШС 2012 жылдың есебі
Ұйымдастыру, басқару және қызметкерлер құрамы
Берілген жобада қызмет сапасы сондай-ақ кешен қызметкерлерінен (басқарушы, техникалық
Осыған байланысты қызметкерлер құрамы жоба әкімшісімен тәжірибелі және маманданған
Берілген жобаның толық қанды жұмыс істеуі үшін толық жауапкершілік
Жалдауға жорамалданған қызметкерлер құрамы – басқарушы, бухгалтер – 2
Кесте №5 Кәсіпорынның штаттық кестесі
Лауазым атауы
Бір бір. саналған айлық еңбекақы (тңг)
Саны Жылдық еңбекақы (мың тңг)
Әкімші 80 000 1 960 000
Бухгалтер 65000 2 1 560 000
Қызметші/кір жуушылар 60 000 5 3
Аспасшы 70000 2 1680000
Даяшы 50000 1 1200000
Электрі 50000 1 600000
Нұсқаушылар /фитнес, бассейн/ 60000 2 1440000
Моншашы 60000 1 720000
Күзетшілер 50000 4 2400000
Барлығы
20 14160000
Ескерту: «KMG EP-Catering» ЖШС 2012 жылдың есебі
Техникалық қызметкерлер құрамының ішіне 5 қызметшінің, 2 аспазшының, 2
Басқарушы сондай-ақ жаңа клиенттерді тарту, компания имиджіне бағытталған жұмыс
Қызметкерлер құрамының жалпы саны 20 адамды құрайды. Еңбекақының орташа
Кесте 6– Инвестициялық қаржы бөлу
Инвестициялық қаржы бөлу
Жылдар Құны, мың теңге
Жер тілімін сатып алу 2013 40000000
Ағаш үйшіктерді салу 2013 36000000
Электр-жылу-сумен жабдықтау 2013 5875000
Жабдық пен жиһазды сатып алу /бассейн, сауна, жаттығу залы,
3 айдың ішіндегі айналым капиталы 2013 14846700
Ескерту: «KMG EP-Catering» ЖШС 2012 жылдың есебі
Несиелік желі 4 жыл мерзіміне ашылады және жылдық 14%
Несиелік желі екінші деңгейлі банктармен немесе «Даму» қорымен ашылады,
Жобаның табысты бөлігі компанияның негізгі қызметінің есебінен, сондай-ақ құруға
Жобаның қаржылық моделінің табыстық бөлігінің есебі базаның жалпы аумағы
Табыс нормасы салықтық, пайыздық және инфляциялық күтілімдер есебімен түзетілген.
Кесте 7–табыстар Кендерлі жағажайының даму болашағы
Табыс тармағы
2012 2013 2014 2015 Барлығы
Нөмірлерді жалға беруден келетін табыстар (3 реттік тамақтанумен)
Жаттығу залынан табысы (+500 теңге) 7 200
Бассейннен түсетін табыстар (+500 теңге) 7 200
Саунадан түсетін табыстар (+1000 теңге) 14 400
Велосипедтер мен қайықтар мен катамарандарды жалға беруден түсетін табыстар
Бильярд залынан түсетін табыстар (+500 теңге) 7 200
Кинотеатрдан түсетін табыстар (+800 теңге) 11 520
Барлығы 234 720 251 150 268
Ескерту: «KMG EP-Catering» ЖШС даму жоспарынан алынған
Осылайша, кәсіпорынның негізгі қызметінен күтілетін табыстылық жыл сайын 230
Жобаның шығыс бөлігіне салықтық төлемдер (жалпы шығысынан 16%), сервистік
Инвестициялық жобаның қаржылық тұрақтылығын қамтамассыз ету бойынша іс-шаралар
Жоба әкімшісі сондай-ақ банк қарызына қызмет етумен қиыншылықтар пайда
1. қарыздың қайта қаржыландыруын өткізу;
2 жарғылық капиталға стратегиялық инвесторды жұмылдыру.
3. Маңғыстау облысының жағажайларын экономикалық дамуы
3.1 «Кендерлі» жағажайының туристік әлеуеті
«Кендерлі» жағажайы. Жағажайдың адам қабылдау мүмкіншілігі келесі формуламен анықталады:
Вом = Бм / Бадам * Кк (1)
Вом – жағажайдың бір уақыттағы сыйымдылығы;
Бм – жағажай зонасының жалпы ұзындығы, 11 000 м;
Бадам – бір адамға санағандағы жағажай зонасының нормасы, есепке
Кк – жағажай демалушыларының ауысу коэфиценті, есепке 1,1 алынады;
Вом = 11 000 м / 1 адам/м *
«Кендерлі» жағажайының ұзындығы 11 000 м және жағажайға бір
Сурет 4. «Кендерлі» жағажайы [31]
Аймақтың рекреациялық сыйымдылығы келесі формуламен анықталады:
W = P * Nc / K1 * K2
P – суға түсуге ыңғайлы, жағажай зонасының аймағы, 500
Nc – жағажай акваториясына рекреациялық ауыртпалықтың нормасы, 1 га-ға
К1 – жалпы сыйымдылыққа сәйкес жағажайдың уақытша толу коэфиценті,
К2 – жағажайдағы бір мезгілде суға түсушілердің санынының жалпы
К3 – суға түсушілердің жалпы санынан белгілі бір суға
Суға түсуге ыңғайлы жағажай зонасын келесі жолмен анықтаймыз:
Р = 11 000 м * 50 м /
Осы есептегі 11 000 м жағажай ұзындығын құрайды, ал
W = 1 100 га * 100 адам/га /
«Кендерлі» жағажай зонасы күніне 29 333 адам қабылдауға мүмкіншілігі
Ескерту: біздер есепке алып отырған жағажайдың ұзындығы тек қана
«Суе мүйісі» жағажайы туристік–рекреациялық мүмкіншілігі:
Вом = 1000 м / 1 адам/м * 1,1
«Суе мүйісі» жағажайының ұзындығы 1000 м және жағажайға бір
Суға түсуге ыңғайлы жағажай зонасын келесі жолмен анықтаймыз:
Р = 1000 м * 50 м / 500
Осы есептегі 1000 м жағажай ұзындығын құрайды, ал 50
W = 100 га * 100 адам/га / 0,9
«Суе мүйісі» жағажай зонасы күніне 2 666 адам қабылдауға
Ескерту: біздер есепке алып отырған жағажайдың ұзындығы тек қана
«Лагуна Көктас» жағажайы. Жағажайдың адам қабылдау мүмкіншілігі келесі формуламен
Вом = 700 м / 1 адам/м * 1,1
«Лагуна Көктас» жағажайының ұзындығы 700 м және жағажайға бір
Аймақтың рекреациялық сыйымдылығы келесі формуламен анықталады:
Р = 700 м * 50 м / 500
Осы есептегі 700 м жағажай ұзындығын құрайды, ал 50
W = 70 га * 100 адам/га / 0,9
«Лагуна Көктас» жағажай зонасы күніне 1 866 адам қабылдауға
Ескерту: біздер есепке алып отырған жағажайдың ұзындығы тек қана
«Ракушечный мүйісі» жағажайы. Жағажайдың адам қабылдау мүмкіншілігі келесі формуламен
Вом = 500 м / 1 адам/м * 1,1
«Ракушечный мүйісі» жағажайының ұзындығы 500 м және жағажайға бір
Р = 500 м * 50 м / 500
Осы есептегі 500 м жағажай ұзындығын құрайды, ал 50
W = 50 га * 100 адам/га / 0,9
«Ракушечный мүйісі» жағажай зонасы күніне 1 333 адам қабылдауға
Ескерту: біздер есепке алып отырған жағажайдың ұзындығы тек қана
«Тоқмақ мүйісі» жағажайы. Жағажайдың адам қабылдау мүмкіншілігі келесі формуламен
Вом = 1000 м / 1 адам/м * 1,1
«Тоқмақ мүйісі» жағажайының ұзындығы 1000 м және жағажайға бір
Р = 1000 м * 50 м / 500
Осы есептегі 1000 м жағажай ұзындығын құрайды, ал 50
W = 100 га * 100 адам/га / 0,9
«Тоқмақ мүйісі» жағажай зонасы күніне 2 666 адам қабылдауға
Ескерту: біздер есепке алып отырған жағажайдың ұзындығы тек қана
«Достар» жағажайы. Жағажайдың адам қабылдау мүмкіншілігі келесі формуламен анықталады:
Вом = 1500 м / 1 адам/м * 1,1
«Достар» жағажайының ұзындығы 1500 м және жағажайға бір мезгілде
Р = 1500 м * 50 м / 500
Осы есептегі 1500 м жағажай ұзындығын құрайды, ал 50
W = 150 га * 100 адам/га / 0,9
«Достар» жағажай зонасы күніне 4 000 адам қабылдауға мүмкіншілігі
Ескерту: біздер есепке алып отырған жағажайдың ұзындығы тек қана
«Ақтаудың оңтүстігі» жағажайы. Жағажайдың адам қабылдау мүмкіншілігі келесі формуламен
Вом = 2000 м / 1 адам/м * 1,1
«Ақтаудың оңтүстігі» жағажайының ұзындығы 2000 м және жағажайға бір
Р = 2000 м * 50 м / 500
Осы есептегі 2000 м жағажай ұзындығын құрайды, ал 50
W = 200 га * 100 адам/га / 0,9
«Ақтаудың оңтүстігі» жағажай зонасы күніне 5 333 адам қабылдауға
Ескерту: біздер есепке алып отырған жағажайдың ұзындығы тек қана
3.2 «Ақтау сити» жағажайының туристік мүмкіншілігі
Жағажайдың адам қабылдау мүмкіншілігі келесі формуламен анықталады:
Вом = 2000 м / 1 адам/м * 1,1
«Ақтау сити» жағажайының ұзындығы 2000 м және жағажайға бір
Р = 2000 м * 50 м / 500
Осы есептегі 2000 м жағажай ұзындығын құрайды, ал 50
Сурет 5. «Ақтау сити» жағажайы [31]
W = 200 га * 100 адам/га / 0,9
«Ақтау сити» жағажай зонасы күніне 5 333 адам қабылдауға
Ескерту: біздер есепке алып отырған жағажайдың ұзындығы тек қана
«Сағындық» жағажайы. Жағажайдың адам қабылдау мүмкіншілігі келесі формуламен анықталады:
Вом = 900 м / 1 адам/м * 1,1
«Сағындық» жағажайының ұзындығы 900 м және жағажайға бір мезгілде
Р = 900 м * 50 м / 500
Осы есептегі 900 м жағажай ұзындығын құрайды, ал 50
W = 90 га * 100 адам/га / 0,9
«Сағындық» жағажай зонасы күніне 2 400 адам қабылдауға мүмкіншілігі
Ескерту: біздер есепке алып отырған жағажайдың ұзындығы тек қана
«Саура» жағажайы. Жағажайдың адам қабылдау мүмкіншілігі келесі формуламен анықталады:
Вом = 1000 м / 1 адам/м * 1,1
«Саура» жағажайының ұзындығы 1000 м және жағажайға бір мезгілде
Р = 1000 м * 50 м / 500
Осы есептегі 1000 м жағажай ұзындығын құрайды, ал 50
W = 100 га * 100 адам/га / 0,9
«Саура» жағажай зонасы күніне 2 666 адам қабылдауға мүмкіншілігі
Ескерту: біздер есепке алып отырған жағажайдың ұзындығы тек қана
«Түб – Қараған мүйісі» жағажайы. Жағажайдың адам қабылдау мүмкіншілігі
Вом = 800 м / 1 адам/м * 1,1
«Түб – Қараған мүйісі» жағажайының ұзындығы 800 м және
Р = 800 м * 50 м / 500
Осы есептегі 800 м жағажай ұзындығын құрайды, ал 50
W = 80 га * 100 адам/га / 0,9
«Түб – Қараған мүйісі» жағажай зонасы күніне 2 133
Ескерту: біздер есепке алып отырған жағажайдың ұзындығы тек қана
«Жиғылған» жағажайы. Жағажайдың адам қабылдау мүмкіншілігі келесі формуламен анықталады:
Вом = 700 м / 1 адам/м * 1,1
«Жиғылған» жағажайының ұзындығы 700 м және жағажайға бір мезгілде
Р = 700 м * 50 м / 500
Осы есептегі 700 м жағажай ұзындығын құрайды, ал 50
W = 70 га * 100 адам/га / 0,9
«Жиғылған» жағажай зонасы күніне 1 866 адам қабылдауға мүмкіншілігі
Ескерту: біздер есепке алып отырған жағажайдың ұзындығы тек қана
«Сақақұдық» жағажайы.
Жағажайдың адам қабылдау мүмкіншілігі келесі формуламен анықталады:
Вом = 1000 м / 1 адам/м * 1,1
«Сақақұдық» жағажайының ұзындығы 1000 м және жағажайға бір мезгілде
Р = 1000 м * 50 м / 500
Осы есептегі 1000 м жағажай ұзындығын құрайды, ал 50
W = 100 га * 100 адам/га / 0,9
«Сақақұдық» жағажай зонасы күніне 2 666 адам қабылдауға мүмкіншілігі
Ескерту: біздер есепке алып отырған жағажайдың ұзындығы тек қана
«Көгілдір шығанақ» жағажайы. Жағажайдың адам қабылдау мүмкіншілігі келесі формуламен
Вом = 1000 м / 1 адам/м * 1,1
«Көгілдір шығанақ» жағажайының ұзындығы 1000 м және жағажайға бір
Р = 1000 м * 50 м / 500
Осы есептегі 1000 м жағажай ұзындығын құрайды, ал 50
W = 100 га * 100 адам/га / 0,9
«Көгілдір шығанақ» жағажай зонасы күніне 2 666 адам қабылдауға
Ескерту: біздер есепке алып отырған жағажайдың ұзындығы тек қана
«Түлкілі» жағажайы. Жағажайдың адам қабылдау мүмкіншілігі келесі формуламен анықталады:
Вом = 600 м / 1 адам/м * 1,1
«Түлкілі» жағажайының ұзындығы 600 м және жағажайға бір мезгілде
Р = 600 м * 50 м / 500
Осы есептегі 600 м жағажай ұзындығын құрайды, ал 50
W = 60 га * 100 адам/га / 0,9
«Түлкілі» жағажай зонасы күніне 1 600 адам қабылдауға мүмкіншілігі
Ескерту: біздер есепке алып отырған жағажайдың ұзындығы тек қана
3.3 «Шақпақ-Ата» жағажайының туристік бағалауы
Жағажайдың адам қабылдау мүмкіншілігі келесі формуламен анықталады:
Вом = 1500 м / 1 адам/м * 1,1
«Шақпақ – ата» жағажайының ұзындығы 1500 м және жағажайға
Сурет 6. «Шақпақ – ата» жағажайы [31]
Р = 1500 м * 50 м / 500
Осы есептегі 1500 м жағажай ұзындығын құрайды, ал 50
W = 150 га * 100 адам/га / 0,9
«Шақпақ – ата» жағажай зонасы күніне 4 000 адам
Ескерту: біздер есепке алып отырған жағажайдың ұзындығы тек қана
«Тамшалы каньоны» жағажайы. Жағажайдың адам қабылдау мүмкіншілігі келесі формуламен
Вом = 1000 м / 1 адам/м * 1,1
«Тамшалы каньоны» жағажайының ұзындығы 1000 м және жағажайға бір
Р = 1000 м * 50 м / 500
Осы есептегі 1000 м жағажай ұзындығын құрайды, ал 50
W = 100 га * 100 адам/га / 0,9
«Тамшалы каньоны» жағажай зонасы күніне 2 666 адам қабылдауға
Ескерту: біздер есепке алып отырған жағажайдың ұзындығы тек қана
«Жас қала» жағажайы. Жағажайдың адам қабылдау мүмкіншілігі келесі формуламен
Вом = 2000 м / 1 адам/м * 1,1
«Жас қала» жағажайының ұзындығы 2000 м және жағажайға бір
Р = 2000 м * 50 м / 500
Осы есептегі 2000 м жағажай ұзындығын құрайды, ал 50
W = 200 га * 100 адам/га / 0,9
«Жас қала» жағажай зонасы күніне 5 333 адам қабылдауға
Ескерту: біздер есепке алып отырған жағажайдың ұзындығы тек қана
Жұмыс жоба бойынша 18 жағажайды дамыту көзделген, өйткені Маңғыстау
Маңғыстау облысының 18 жағажайының туристтерді қабылдау мүмкіншілігі өте үлкен
Қорытынды
Маңғыстау облысында туристік саланы әр түрлі бағытта дамытуға көптеген
Мамандардың айтуы бойынша, облыста туризмнің 4 түрін дамытуға қолайлы.
«Жібек Жолы бойындағы тарихи орталықтарды қайта жандандыру» мемлекеттік бағдарламасы
Қазіргі кезде облыс бойынша 25 туристік фирма тіркелеген, сонымен
Халықаралық деңгейде қызмет көрсететін қонақ үйлер аздығынан облыс бойынша
Өткен жылы түрік «Эколаб» компаниясымен оқу семинары өткізілді, сол
Жоғары мамандандырылған менеджерлер дайындау үшін, израильдік Fesa international
Жоғары мамандандырылған сүңгушілерді дайындау үшін Маңғыстау облысында «Каспиан Дайв
Жастардың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін жастарға арналған Каспий теңізінің жағалауында
Маңғыстау облысының туристік мүмкіншіліктерімен әлемді танытып, инвесторларды тарту үшін
Байқап отырғанымыздай, Маңғыстау облысы туристік кластерді дамытуда бір ғана
Пайдалынған әдебиеттер тізімі
Анцырцев А. А., Комарницкий Г. М., Панькова В. К.
Белый А.В. Основы экологии и природопользования: курс лекций, -
Байзаков Т.Б., Дудукалова Л.Н., Егоров В.Г., Назарчук Л.Н., Руденко
В.В Глюков. Т.В. Лисочкнна. Т.И. Экономические основы экологии -
Вальков В.Ф., Казеев К.Ш., Колесников С.И. Почвоведение. Учебник для
Веденин Ю.А. Динамика рекреационных систем. - М.: Наука, 1982.
Амманиязов К.Н., Задерецкая Н. Легенды о Султан-Эпе. Газета «Лада»
География рекреационных систем СССР /Под ред. В.С. Преображенского, В.М.
Герасимович В. Н., Голуб А. А. Методология экономической оценки
Глазовская М.А. Общее почвоведение и география почв. Учебник для
Амманиязов К.Н., Задерецкая Н. Легенды Мангистау. Газета «Лада» 19
Голуб А.А., Струкова Е.Б. Экономика природопользования. - М: Изд.
Горбунова И.А., Науменко А.А. Лабораторные работы по почвоведению. Методическое
Дмитровский. Туристские регионы мира. - Смоленск, 1999.
Добровольский В.В. География почв с основами почвоведения. - М.:
Аббасов Т. Между белой горой и дельтой. Журнал «Caspian».
Ердавлетов С.Р. География туризма Казахстана. - Алма-Ата: Наука, 1992.
Кендерлі курорттық демалыс зонасы буклеті
Маңғыстау облысында туризмді дамыту бағдарламасы: 2012-2015жж
Маңғыстау облысында туристтерді қабылдау статистикасы
Маңғыстау облысының мәдени орталықтарының буклеті
Маңғыстау облысының туристік – рекреациялық ресурстары:
Методика определения платежей за загрязнение окружающей природной среды. ІІормативные
Методика экономической оценки важнейших видов природных ресурсов в странах-членах
Ермилов ИЯ. Оригинальные формы скульптурного микрорельефа на полуострове Мангышлак
Методы определения ущерба экономическим способом. Нормативный документ ОНВ -
Михайлов В.Н., Добровольский А.Д. Жалпы гидрология. - М.:Высшая школа,
Нестеров П.П., Нестеров А.П. Экономика природопользования и рынок.
Папенов К.В. Экономика и природопользование. - М.: МГУ, 2007.
Рекреационные системы / Под ред. Н.С. Мироненко, М. Бачварова.
Сагимбаев Г. К. Экология и экономика. - Алматы.: Каржы-каражат,
Турсунов А.А. Гидролого-экологические проблемы Республики Казахстан. / Гидроэкологические проблемы
Чигаркин А.В. Геоэкология Казахстана. - Алматы, "Санат", 1995. 159
Экономические методы управления природопользовнаием. - М.: Наука, 1993. -
«Туризмология негіздері». Лабораториялық жұмыстар
36. www.google.kz
37. www.madenimura.kz
38. www.mangistau.stat.kz
39. www.mangistau-gazeti.kz
40. www.mangystay.kz
А қосымшасы
Кесте 8 Маңғыстау облысының 18 жағажайы
Жағажай атауы Мүмкіншілігі (адам саны) Мүмкіншілігін пайдалану %
Ж 1 Суе мүйісі 2 666 4
Ж 2 Кендерлі 16 000 6
Ж 3 Лагуна Көктас 1 866 3
Ж 4 Ракушечный мүйісі 1 333 4
Ж 5 Тоқмақ мүйісі 2 666 3
Ж 6 Достар 4 000 4
Ж 7 Ақтау оңтүстігі 5 333 4
Ж 8 Ақтау сити 5 333 10
Ж 9 Сағындық 2 400 4
Ж 10 Саура 2 666 7
Ж 11 Түб – Қараған мүйісі 2 133 5
Ж 12 Жиғылған 1 866 3
Ж 13 Сақақұдық 2 666 4
Ж 14 Көгілдір шығанақ 2 666 4
Ж 15 Түлкілі 1 600 5
Ж 16 Шақпақ – Ата 4 000 6
Ж 17 Тамшалы каньоны 2 666 9
Ж 18 Жас қала 5 333 5
Барлығы 67 193
Ақпарат көзі: Турсунов А.А. Гидролого-экологические проблемы Республики Казахстан. //
Б қосымшасы
Ақпарат көзі: Турсунов А.А. Гидролого-экологические проблемы Республики Казахстан. //
2
Ж 13
Ж 11
Ж 17
Ж 12
Ж 16
Ж 1
Ж 4
Ж 3
Ж 5
Ж 2
Ж 10
Ж 14
Ж 15
Ж 9
Ж 8
Ж 7
Ж 18
Ж 6
Мүмкіншілігін пайдалану %
3 %
4 %
5 %
6 %
7 %
9 %
10 %
Кендірлі демалыс кешені туристік база ретінде дамыту
Маңғыстау облысының туристік әлуеті.
Құмдақ ортагумусты қара топырақтар
Қазақстандағы туризмнің жай-күйі және оны дамытудың проблемалары
Яхталардың жіктелуі түрліше
Маңғыстау облысы ресурстарының рекреациялық әлеуеті
«Қазақстандағы туризмнің қазіргі жағдайы және оны дамыту проблемалары»
Гваделупа - Францияның шетелде орналасқан аумағы
Туристік дестинацияны таңдау
ИОРДАНИЯ Иордания Хашимит Хандығы