Деректер қорын басқару жүйесінің архитектурасы

Мазмұны
Кіріспе 8
1 Қызметкерлерді басқару бөлімі қызметінің сипаттамасы 10
1.1 Техникалық тапсырысты және жүзеге асыруға мүмкіндік беретін
1.2 Пәндік саланы саралау 11
1.3 Қызметкерлерді басқару бөлімі жұмыскерінің қызметі 11
1.4 Ақпараттық жүйені құру: мақсаты мен міндеттері 13
2 Деректер қоры мен жүйе құрылымын талдап жасау
2.1 Бағдарламалық қамтамасыз етудің жұмыс істеу және құру
2.2 Деректер қорын басқару жүйесінің архитектурасы 17
2.3 Деректер құрылымын жасау 19
2.4 Деректер қорын жобалаудың инфологиялық үлгісі 20
2.5 Деректер қорын жобалаудың датологиялық үлгісі 22
2.6 Бағдарламаы құру құралдарын таңдау 30
2.6.1 SQL құрылымдық сұраныстар тілі 30
2.6.2 Borland Delphi – деректер қорының бағдарламалық қамсыздандыруын
2.7 Техникалық құралдарды таңдау 34
3 «Қызметкерлерді басқару» БҚЕ-ін құру 36
3.1 Ақпаратты сақтау құрылымы 37
3.2 Жүйенің пайдаланушылық интерфейсі 39
3.3.1 Жұмыскердің жеке карточкасы 42
3.3.2 Анықтамалар 45
3.3.3 Есеп берулер 47
4 Экономика 51
4.1 БҚЕ құрудың өзіндік құнын есептеу 53
4.2 БҚЕ құнын есептеу 58
4.3 БҚЕ – ні сату мен енгізуден алынатын
4.4 Тұтынушының БҚЕ-ні пайдалануының жылдық эффектісін анықтау 60
5 Еңбек қорғау 62
5.1 Өндірістік зиянды және қауіпті факторларды анықтау 62
5.2 Жарықтандыру және жақсарту іс шаралары 64
5.3 Жасанды жарықтандыруды есептеу 67
5.4 Өрт қауіпсіздігі 69
6 Өндірістік экология 74
Қорытынды 86
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 87
Қосымша А 89
Кіріспе
Осы дипломдық жұмыстың тақырыбы мекеменің қызметкерлерді басқару бөлімі
Дипломдық жұмыстың мақсаты, «Қызметкерлерді басқару» автоматтандырылған жүйесінің жұмыс
Кез-келген ұйымдағы қызметкерлер құрамын басқаратын құрылымдық бөлімшесі ол
Әрбір мекеменің жеке құрамы оның қызметкерлерімен танылады. Қызметкерлерінің
Басқару қызметінің міндеттері:
ұйымға жетекшілік ететін жұмыскерлер мен мамндарды, мекеменің бейініне
қызметкерлердің ауысуын, қызметкерлердің мансабы жоғарылауын, жаңа буын өкілдерін
қызметкерлердің біліктілігін арттыруын қамтамасыз ету;
жеке құрамды есепке алу.
Соңғы тапсырма ерекше маңызды, себебі бұл міндетті кез-келген
Күмәнсіз, басқару теориясы мен тәжірибесіндегі басты аспекттің бірі
Соңғы жылдардағы есептеуіш техникасындағы, оның ішінде теория, технология
Кез-келген ұйымда ол үлкен не кіші болсын деректерді
Ақпараттық жүйелерде ДҚ пайдаланудың маңызды қасиеті қолданбалы бағдарламалардан
Деректерді өңдеумен байланысты міндеттер кез-келген қызмет саласында кең
Деректер қоры пайда болғаннан бастап қажетті ақпаратты алуд
Осы дипломдық жобаның мақсаты ТНК КазХром АҚ мекемесінің
Кадр бөлімі қызметінің сипаттамасы
1.1 Техникалық тапсырысты және жүзеге асыруға мүмкіндік беретін
Дипломдық жобаның тапсырмасы мемлекеттік мекемелердің қызметкерлерді басқару бөлімдері
Деректері сақтаудың ескі тәсілдерін пайдалану берілген сұраныстар бойынша
Сонымен қатар қажетті ақпаратты іздеумен айналысатын қызметкерлердің үлкен
Деректері сақтаудың ескі тәсілдерін пайдалану кезінде деректерді орталықтандырып,
Сандай-ақ, бағдарламаның ыңғайлы әрі жарқын жүзді интерфейсі арқасында,
Басты міндет - ақпаратты сақтау құрылымының (яғни деректер
Бағдарламалық құралдардың көптеп дамуына байланысты дербес компьютерлерде пайдаланыла
Дипломдық жобаның техникалық тапсырмасынан түсінікті болғандай, бізге ақпараттық
1.2 Пәндік саланы саралау
Құрылатын бағдарламаның заттық облысы болып ТНК КазХром АҚ
Пәндік саласын саралауға мемлекеттік мекеме алынған және соның
Мекеме қызметкерлер құрамы 533 адам. Осы қызметкерлер сонда
Кадр бөлімі қызметкерінің міндетіне жұмыскерлерді есепке алу, құжаттамаларды
Қажетті құжаттарды, қандай да типтік амалдарды орындау қажеттігін
Құрастырылып жатқан бағдарламаның басты міндеттері: қызметкерлерді есепке алу,
1.3 Қызметкерлерді басқару бөлімі жұмыскерінің қызметі
Әрбір қызметкердің құқықтары мен міндеттері бар, жұмысқа қабылданар
Лауазымдық нұсқау – бұл мекемеде құрылып, бекітілген жұмыс
Лауазымдық нұсқауда бөлімше ішіндегі еңбек бөлінісі мен қауымдасу
Жұмыскерлердің лауазымдық нұсқауларын құрастыру құрылымдық бөлімшелердің жетекшісі немесе
Жұмыскерлердің лауазымдық нұсқауларын құрастыру кезінде 2002 жылдың 22
Қызметкерлерді басқару бөлімінің жұмыскерлерінде лауазымдық нұсқаулардан басқа,
Жеке істе қызметкер туралы келесі деректер сақталады: тегі,
Жеке істер арнайы папкаларға тігіліп, пайдалануды ыңғайлату үшін
Қызметкерлерді басқару бөлімі қызметкерінің жұмысын жүйелендіріп, қызметкерлер құрамын
Компьютерлік тұрғыдағы жүйе сенімділігі деп оның кездейсоқ щалыс
Қызметкерлік есеп жүргізу кезіндегі амалдарды өңдеу тәсілі мекеменің
Амалдарды біркелкі орындау. Компьютерлік өңдеу кезінде кадрлық есептің
Міндеттерді бөлу. Компьютерлік жүйе ішкі бақылаудың көптеген амалдарын
Қателіктер мен дәлсіздіктердің пайда болу мүміншіншілігі. Автоматтандырылмаған жүйеге
Әкімшілік тарапынан бақылауды күшейту мүмкіндігі. Компьютерлік жүйелер әкімшілікке
Амалдарды компьютерде орындауға ынтагерлік беру. Компьютерлік жүйе кейбір
1.4 Бағдарламалық қамтамасыз етуді құру: мақсаты мен міндеттері
Бағдарламалық өнімде не болатындығы алдын-ала анықталғандықтан, енді автоматтандырылған
кез-келген қызметкер жайлы толық ақпарат;
жұмысқа қабылданған, одан шығарлған, жақында зейнетке кететін,
жұмыскерлердің еңбек өтілі жайлы ақпарт;
әскери қызметке қатынасы жайлы ақпарат;
шттаттық кесте;
қызметкерлер жайлы алуан-түрлі есеп берулер.
Тапсырманың мақсаты мекеменің кадр бөліміндегі барлық жазбаша тіркелген
Міндеттің қойылуы өте маңызды, себебі не істеу керектігін
Қызметкерлерді басқару бөлімі көбінесе құжаттардың үлкен көлемімен асыра
Бөлімнің автоматтандырылуы штаттық кестенің жасалуын, есептемелер н мен
Жағарыда айтып өткендей дипломдық жұмыстың мақсаты мекеме қызметкерлерін
а) қызметкерлер туралы барлық қажетті ақпараттар сақталған
ә) қажетті мазмұндағы бұйрықтарды құру және баспаға
б) қажетті мазмұндағы есеп берулерді құру және
в) жұмыскерлердің жылдық демалыстарын пайдалануын есепке алу;
г) мекемедегі бос лауазымдардың есебі
Жобаланатын жүйеде жоғарыда аталып өткен әрбір қызмет сәйкес
Сипатталған бағдарламалық кешен қызметкерлерді басқару бөлімі қызметкерінің жұмысын
2 Деректер қоры мен жүйе құрылымын талдап жасау
2.1 Бағдарламалық қамтамасыз етудің жұмыс істеу және
Басқару ақпараттық жүйесі (БАЖ) – ұйымда жүргізілетін
Ақпараттық жүйені құру – маңызды дайындық пен ұйымдастырушылықты
Ақпараттық жүйенің қызметінің технологиялық үрдісінің құрылу позициясы екі
Автоматтандырылған жұмыс орындарынан желілерге көшу негізінен мекемені басқару
Маңызды принциптарға келесілер жатады: жүйелі көзқарас, әдістемелік
БҚЕ мен байланыс механизмінің барлық мүмкіндіктерін кеңейту үшін
Әдістемелік бірыңғай принципінің негізі барлық байланыс механизмдерін ескере
Егер БҚЕ басқару жүйесінің бөлігі ретінде қолданса,
БҚЕ адам-машина жүйесіне жатады, сондықтан оны құруда және
Техникалық құрылғылар атқаратын жұмысты адам жасамау керек, сондықтан
Жүйенің біртұтастығын бөлмей бір блоктың (модульдің) басқасымен ауыстырылмауын
БҚЕ маңызды қасиеті болып жүйенің жаңа жағдайларға икемділігін
БҚЕ даму мен жетілуге қабілетті жүйелер ретінде, яғни
Жекелеген элементтердің істен шыққан кезінің өзінде де олардың
БҚЕ тек белгілі тапсырмаларды шешу тәжірибесін дұрыс деп
БҚЕ тиімділігі ДК-ге бір реттік енгізілген ақпараттар максималды
БҚЕ-ді функцияландыру үшін техникалық құралдарының тиімді кестесін эксплуатациялауды
2.2 Деректер қорын басқару жүйесінің архитектурасы
Деректер қорын басқару жүйесі (ДҚБЖ) мәліметтерді төмендегі жағдайларды
Жадыда физикалық орналасы мен оның сипаттамасы жайлы білмесе
Сұраным жасалынған ақпаратты іздеу механизмдері білмесе де;
Бір ақпаратты көптеген тұтынушылардың (қолданбалы бағдарламалармен) бір уақытта
Ақпараттарды сапасыз жаңартулардан және (немесе) рұқсат етілмеген ену
Ақпараттар базасын заманға сай күйінде және ДҚБЖ-нің өзге
Осы қызметтердің негізгілерін орындау кезінде ДҚБЖ ақпараттардың түрліше
Тұтынушылардан сұрақ өткізу нәтижесінде алынған ақпараттар базасының мазмұны
Мұндай адами-бағытталған модель ақпарттарды сақтау ортасының физикалық өлшемдерінен
Компьютерлі-бағытталған модельдер де болады. Олардың көмегімен АББЖ бағдарламалар
Белгіленген жол нақты ДҚБЖ арқылы жүзеге асырылатындықтан, модельдер
Үш деңгейлі архитектура (ақпараттық-логикалық, уақыттық-логикалық және физикалық дәреженің)
2.3 Деректер құрылымын жасау
60-шы жылдардың соңында ақпараттардың түрлі кестелі уақытты-логикалық модельдерінің
Білімі бойынша математик болған Э.Кодд ақпараттарды өңдеу үшін
Реляциялық модельдегі ақпараттың ең кіші бірлігі – бұл
Домен түсінігінің дұрыс интуитивті түсіндірілуі болып домен түсінігін
Сонымен қатар домен түсінігінің семантикалық ауыртпалығын: ақпараттар бір
Қатынас – бұл көпшілік болғандықтан, ал көпшілік анықтама
Ерекшелігі: уақыттың кеңістікті берілген сәтінде R кортежінің ешбір
Минимальділік: Ai, Aj, ..., Ak атрибуттарының ешбіреуі К-ден
Жоғарыда аталған және кейбір басқа математикалық түсініктер реляциялық
Бұған қоса «баспа» «баспа көшірмесін» білдіреді, ал «қатар»
Ақапарттарды ұсынудың үш дәрежесі бар: логикалық дәреже, сақтау
Логикалық дәрежеде ақпараттар базасы мен олардың сақталуы арасында
Сақтау дәрежесінде сақтау құрылымдарымен – ДК жадысындағы ақпараттардың
Ақпараттар ұсынулуының физикалық дәрежесінде ақпарттардың физикалық құрылымымен жұмыс
Берілген барлық дәрежелердің ақпарат құрылымдарын өңдеген кезде ақпараттар
2.4 Деректер қорын жобалаудың инфологиялық үлгісі
Ақпараттар базасын жобалау үрдісінің бірінші кезеңі концептуалды жобалау
Заттық аймақтың ақпараттық-логикалық (концептуалды) моделі заттық аймақтың динамикасы
«Кестелер-байланыстар» тіліндегі ақпараттық-логикалық модель.
«Кестелер-байланыстар» тілі. Онда барлық мәндер мән типінің атауынан
Ақпараттың ER-диаграммасы түріндегі ақпараттық-логикалық моделі.
Концептуалды модельді бейнелеудің тәсілдерінің бірі болып «мән-байланыс» (Entity-Relationship
Сурет 2.1 - ER-диаграммалары тілінің элементтері
ER моделінің диаграммаларында мән типі мән типінің, атрибуттарының
Мәннің жіктелуі. К.Дейт мәннің негізгі үш класын анақтайды:
Өзекті мән (өзек) – бұл тікбұрыштарға орналасқан (сурет
Ассоциативті мән (ассоциация) – бұл «көбке-көп» («бірге-көп») түрінің
Сипаттылық мән (сипаттама) – екі мән арасындағы (ассоциацияның
Мәнді белгілеуші немесе белгілену – бұл екі мән
ER-диаграммасы тілінде құрастырылған «Қызметкерлерді басқару бөлімі» ақпараттық базасының
2.5 Деректер қорын жобалаудың датологиялық үлгісі
Датологиялық модель деп ақпараттар элементтерінің арасындағы олардың мазмұны
Схеманың дұрыстығын талдаудың негізі болып ақпараттар базасының атрибуттары
Жалпы бұл кезеңді орындау нәтижесінде келесі қорытындылаушы құжаттар
- деректер қорының (ДҚ) концептуалды схемасы ақпараттар базасын
- таңдап алынған ДҚБЖ терминінде сыртқы модельдерді бейнелеу;
- ДҚ-ның тұтастығын қолдау ережелерін бейнелеу;
- ДҚ-ның семантикалық тұтастығын қолдау шараларын өңдеу.
«Қызметкерлерді басқару» деректер қорының датологиялық модельі әр-бір мән
Кесте 2.1
Қызметкерлер мәні
Мән аты sotrudniki
Өріс атауы Мәліметтер типі Өріс өлшемі Кілтті өріс
(иә/жок, иә болса, бастауыш не сыртқы екенін көрсету)
Табельдік ноемр
Int 4 иә, PRIMARY Иә, бастауыш қарапайым иә
-
Тегі Nchar 30 жоқ жоқ иә
Аты
Nchar 30 жоқ Жоқ иә
-
Әкесінің аты
Nchar 20 жоқ жоқ жоқ
-
Туған күні Smalldatetime 4 Жоқ Жоқ иә
-
Жынысы
nchar 1 Жоқ Жоқ иә Мәні =
Жұмысқа қабылданған күні Smalldatetime 4
-
Осы мекемеге дейінгі жалпы жұмыс өтілі int 4
-
Еңбек шартының номері
int 4 жоқ иә, Unique Иә
-
Бөлім коды
Int 4 иә, FOREIGN Жоқ иә
-
Лауазым коды
int 4 иә, FOREIGN Жоқ иә
-
Ұлт коды
int 4 иә, FOREIGN Жоқ иә
-
Қосымша ntext 16 Жоқ Жоқ Жоқ
-
Кесте 2.2
Ұлттар мәні
Мән аты nationals
Өріс атауы Мәліметтер типі Өріс өлшемі Кілтті өріс
(иә/жок, иә болса, бастауыш не сыртқы екенін көрсету)
Ұлт коды
Int 4 иә, PRIMARY Иә, бастауыш қарапайым иә
-
Ұлт Атауы
Nchar 20 жоқ Жоқ иә
-
Кесте 2.3
Бөлімдер мәні
Мән аты Podrazdelenia
Өріс атауы Мәліметтер типі Өріс өлшемі Кілтті өріс
(иә/жок, иә болса, бастауыш не сыртқы екенін көрсету)
Бөлім коды int 4 иә, PRIMARY Иә, бастауыш
-
Бөлім атауы nchar 50 жоқ жоқ иә
-
Бөлім бастығының табельдік номері int 4 жоқ жоқ
-
Кесте 2.4
Білім түрі мәні
Мән аты vid_obrazovanya
Өріс атауы Мәліметтер типі Өріс өлшемі Кілтті өріс
(иә/жок, иә болса, бастауыш не сыртқы екенін көрсету)
Білім түрінің коды int 4 иә, PRIMARY Иә,
-
Атауы nchar 30 жоқ жоқ иә
-
Кесте 2.5
Білім мәні
Мән аты Obrazovanie
Өріс атауы Мәліметтер типі Өріс өлшемі Кілтті өріс
(иә/жок, иә болса, бастауыш не сыртқы екенін көрсету)
Табельдік номер int 4 иә, FOREIGN Жоқ иә
-
Оқуға түскен жылы Smalldatetime 4 жоқ жоқ жоқ
-
Оқуды бітірген жылы Smalldatetime 4 жоқ жоқ жоқ
-
Оқу орны nchar 100 жоқ жоқ жоқ
-
Оқу түрі nchar 10 жоқ жоқ жоқ
-
Білім түрінің коды int 4 иә, FOREIGN Жоқ
-
Мамандық nchar 50 жоқ жоқ жоқ
-
Біліктілік nchar 50 жоқ жоқ жоқ
-
Ғылыми дәреже nchar 50 жоқ жоқ жоқ
-
Ғылыми атақ nchar 50 жоқ жоқ жоқ
-
Кесте 2.6
Лауазым мәні
Мән аты Doljnosti
Өріс атауы Мәліметтер типі Өріс өлшемі Кілтті өріс
(иә/жок, иә болса, бастауыш не сыртқы екенін көрсету)
Лауазым коды int 4 иә, PRIMARY Иә, бастауыш
-
Лауазым атауы nchar 65 жоқ жоқ иә
-
Кесте 2.7
Зейнетақы қоры мәні
Мән аты Pensionny_fond
Өріс атауы Мәліметтер типі Өріс өлшемі Кілтті өріс
(иә/жок, иә болса, бастауыш не сыртқы екенін көрсету)
Зейнетақы қорының коды int 4 иә, PRIMARY
-
Қор атауы nchar 100 жоқ жоқ иә
-
Кесте 2.8
Құжаттар мәні
Мән аты dokumenty
Өріс атауы Мәліметтер типі Өріс өлшемі Кілтті өріс
(иә/жок, иә болса, бастауыш не сыртқы екенін көрсету)
Табельдік номер int 4 иә, FOREIGN Жоқ жоқ
-
Жеке куәлік номері int 4 жоқ иә, Unique
-
Куәлік берген мекеме nchar 50 жоқ жоқ жоқ
Әділет министрлігі
Куәліктің берілген күні Smalldatetime 4 жоқ жоқ жоқ
-
Азаматтық nchar 10 жоқ жоқ жоқ
Қазақстан
СТН Bigint 8 жоқ иә, Unique жоқ
-
ӘЖК char 16 жоқ иә, Unique жоқ
-
Зейнетақы қорының коды int 4 жоқ жоқ жоқ
-
Кесте 2.9
Әскери есеп
Мән аты Vionskii_uchet
Өріс атауы Мәліметтер типі Өріс өлшемі Кілтті өріс
(иә/жок, иә болса, бастауыш не сыртқы екенін көрсету)
Табельдік номер int 4 иә, FOREIGN Жоқ жоқ
-
Әскери қызметке қатынасы nchar 20 жоқ жоқ Иә
міндетті
Әскери билеттің номері int 4 жоқ жоқ жоқ
Әскери атағы nchar 30 жоқ жоқ жоқ
-
Әскери-есепке алу мамндығы nchar 50 жоқ жоқ жоқ
Әскери қызметке жарамдығы nchar 10 жоқ Жоқ жоқ
жарамды
Кесте 2.10
Мекен-жай мәні
Мән аты Address
Өріс атауы Мәліметтер типі Өріс өлшемі Кілтті өріс
(иә/жок, иә болса, бастауыш не сыртқы екенін көрсету)
Табельдік номер int 4 иә, FOREIGN Жоқ иә
-
Тіркелген қаласы тchar 15 жоқ жоқ жоқ
Қарағанды
Тіркелген мекен-жайы nchar 30 жоқ жоқ жоқ
-
Тұратын қаласы nchar 15 жоқ жоқ жоқ
Қарағанды
Тұратын мекен-жайы nchar 30 жоқ жоқ жоқ
-
Кесте 2.11
Отбасы мәні
Мән аты Semya
Өріс атауы Мәліметтер типі Өріс өлшемі Кілтті өріс
(иә/жок, иә болса, бастауыш не сыртқы екенін көрсету)
Табельдік номер int 4 иә, FOREIGN Жоқ иә
-
Отбасы жағдайының коды int 4 иә, FOREIGN
-
Балалар саны tinint 1 жоқ жоқ жоқ
-
Кесте 2.12
Отбасы жағдайы мәні
Мән аты Sem_polojenia
Өріс атауы Мәліметтер типі Өріс өлшемі Кілтті өріс
(иә/жок, иә болса, бастауыш не сыртқы екенін көрсету)
Отбасы жағдайының коды int 4 иә, PRIMARY
-
Жағдай атауы nchar 20 жоқ жоқ иә
-
Кесте 2.13
Байланыс мәні
Мән аты Kontakty
Өріс атауы Мәліметтер типі Өріс өлшемі Кілтті өріс
(иә/жок, иә болса, бастауыш не сыртқы екенін көрсету)
Табельдік номер int 4 иә, FOREIGN Жоқ иә
-
Үй телефоны int 4 жоқ жоқ жоқ
-
Ұялы телефон номері int 4 жоқ жоқ жоқ
-
Жұмыс телефоны int 4 жоқ жоқ жоқ
-
e-mail char 30 жоқ жоқ жоқ
-
Кесте 2.14
Бұйрықтар мәні
Мән аты Prikazy
Өріс атауы Мәліметтер типі Өріс өлшемі Кілтті өріс
(иә/жок, иә болса, бастауыш не сыртқы екенін көрсету)
Бұйрық номері int 4 Жоқ
-
Бұйрықтың қабылданған күні Smalldatetime 4 жоқ жоқ иә
-
Табельдік номер int 4 иә, FOREIGN Жоқ иә
-
Бұйрық түрінің коды int 4 иә, FOREIGN
-
Кесте 2.15
Бұйрықтар түрі мәні
Мән аты typyprikazov
Өріс атауы Мәліметтер типі Өріс өлшемі Кілтті өріс
(иә/жок, иә болса, бастауыш не сыртқы екенін көрсету)
Бұйрық түрінің коды int 4 иә, PRIMARY
-
Бұйрық түрі nchar 30 жоқ жоқ иә
-
Кесте 2.16
Жұмыс өтілі мәні
Мән аты Kontakty
Өріс атауы Мәліметтер типі Өріс өлшемі Кілтті өріс
(иә/жок, иә болса, бастауыш не сыртқы екенін көрсету)
Табельдік номер int 4 иә, FOREIGN Жоқ иә
-
Жұмысқа қаблданған күні Smalldatetime 4 жоқ жоқ Иә
-
Жұмыстан шыққан күні Smalldatetime 4 жоқ жоқ Иә
-
Мекеме аты nchar 40 жоқ жоқ Иә
-
Лауазым nchar 30 жоқ жоқ Иә
-
Кесте 2.17
Штаттық кесте мәні
Мән аты raspisanie
Өріс атауы Мәліметтер типі Өріс өлшемі Кілтті өріс
(иә/жок, иә болса, бастауыш не сыртқы екенін көрсету)
Бөлім коды
Int 4 иә, FOREIGN Жоқ жоқ
-
Лауазым коды
int 4 иә, FOREIGN Жоқ жоқ
-
Білім түрінің коды int 4 иә, FOREIGN Жоқ
Штаттық бірліктердің саны tinyint 1 жоқ жоқ жоқ
-
Бос орындардың саны tinyint 1 жоқ жоқ жоқ
-
Кесте 2.18
Кестелер арасындағы байланыстар мен шектеулер типтері
Бір-бірімен байланысқан қатынастар үшін Амалдар үшін тұтастықты шектеу
Мән аты ДҚ қатынасының бастауыш кілті бар өрістің
Мән аты ДҚ қатынасының сыртқы кілті бар өрістің
Қою Өшіру Түзету
Sotrudniki tab_nomer Voinskii_uchet tab_nomer Ignore Restrict Cascade
Sotrudniki tab_nomer Semya tab_nomer Ignore Restrict Cascade
Sotrudniki tab_nomer Obrazovanie tab_nomer Ignore Restrict Cascade
Sotrudniki tab_nomer Address tab_nomer Ignore Restrict Cascade
2.18 кестесінің жалғасы
Sotrudniki tab_nomer Kontakty tab_nomer Ignore Restrict Cascade
Sotrudniki tab_nomer Prikazy tab_nomer Ignore Restrict Cascade
Sotrudniki tab_nomer staj_raboty tab_nomer Ignore Restrict Cascade
Sotrudniki tab_nomer dokumenty tab_nomer Ignore Restrict Cascade
Pensionny_fond Kod_pensionnogo_
Fonda dokumenty Kod_pensionnogo_fonda Ignore Restrict Cascade
Podrazdelenia Kod
podrazdelenya Sotrudniki Kod
podrazdelenya Ignore Restrict Cascade
Vid_
Obrazovanya Kod_vida_
Obrazovanya Obrazovanie Kod_vida_
Obrazovanya Ignore Restrict Cascade
nationals Kod_ national Sotrudniki Kod_ national Ignore Restrict
Doljnosti Kod_ doljnosti Sotrudniki Kod_ doljnosti Ignore Restrict
tipyprikazov Kod_tipa_prikaza Prikazy Kod_tipa_prikaza Ignore Restrict Cascade
Sem_polojenia Kod_sem_poloj Semya Kod_sem_poloj Ignore Restrict Cascade
Podrazdelenia Kod
podrazdelenya raspisanie Kod
podrazdelenya Ignore Restrict Cascade
Doljnosti Kod_ doljnosti raspisanie Kod_ doljnosti Ignore Restrict
Vid_
Obrazovanya Kod_vida_
Obrazovanya raspisanie Kod_vida_
Obrazovanya Ignore Restrict Cascade
2.6 Бағдарламаы құру құралдарын таңдау
2.6.1 SQL құрылымдық сұраныстар тілі
SQL (көбіне қателестіріліп, «сиквэл» деп айтылады, негізгі Structured
Деректер қорының әлемі келе-келе көбірек біртұтас болып келеді,
Атынан белгілі болып отырғандай, SQL пайдаланушыны деректер қорымен
Сурет 2.3 - Деректер қорынан деректерді алу үшін
Осы сұлбаға сүйене отырып, есептеуіш жүйесінде (ЕЖ) маңызды
Егер пайдаланушыға деректер қорынан қандайда бір мәліметті оқығысы
SQL-ді пайдалану қолайлығын сипаттайтын басты көрсеткіштері:
деректерді ұйымдастыру. SQL пайдаланушыға деректерді ұсынудың құрылымын өзгертуге,
деректерді оқу. SQL пайдаланушыға немесе қосымша модульдерге ДҚ-да
деректерді өңдеу. SQL пайдаланушыға немесе қосымша модульдерге ДҚ-ын
Деректерді алуға рұқсат етуді басқару. SQL көмегімен пайдаланушыларға
Деректермен ортақ пайдалану. SQL параллель жұмыс істеп отырған
Деректердің тұтастығы. SQL жүйенің әстен шығуы немесе келісілмеген
Осыған орай, SQL ДҚБЖ-мен өзара қарым-қатынасып жұмыс істеу
2.6.2 Borland Delphi – деректер қорының бағдарламалық қамсыздандыруын
Дипломдық жоба Delphi 7.0 бағдарламалау жүйесінде орындалып жатыр,
Алуан-түрлі ұйымдардың әрекет етуі үшін деректер қорының пайдалануы
Ондай қоысшаларға қойлатын талаптарды жалпы түрінде: шапшаңдық, жеңілдік,
Қосымшаларды құруға арналған көптеген бағдарламалау өнімдерінің ішінде Delphi
Delphi көпшілікте танылып, кең қолданысқа енуінің тағы бір
Delphi пакеті – Borland корпорациясы жасаған Pascal тілінің
Pascal тілін пайдалану артықшылықтары айдан анық: бір жағынан
Бағдарламалау ортасы бірнеше бөлек терезелерден тұрады: мәзір және
Delphi Brief типті толыққанды текстілік редакторға ие, ондағы
Projeсt Manager - бұл бөлек терезе, онда
Delphi 7 арнайы көзбен шолуға болатын құрамдас
Borland компаниясының Pascal тіліндегі компиляторы еш уақытта пайдаланушыны
Delphi бағдарламалау тілі Borland Object Pascal-ға негізделген. Сонымен
Delphi-дің бұл үлгісінің басты тіреуі - кодты максималды
Delphi әзірлеушілерге ашық сәулетті ұсынады, онда жаңа құрамдас
2.7 Техникалық құралдарды таңдау
Деректер қорымен жұмыс істегенде қатты дискіде келесідей физикалық
Анықтамалақ ақпаратты сақтау үшін 20-30Мб дейін жады қажет;
Деректер қоры шамамен 500 қызметкерге арналып жасалып отыр,
Бағдарламаның жұмыс істеуі үшін дербес компьютердің ұсынылатын конфигурациясы
Кесте 2.19
Техникалық құралдар кешенінің құрылымы
Құрылым бөлігі Үлгісі
Процессор Intel Pentium 4 , 2,4 ГГц
Аналық плата Asus P965, S-478, i965/800MGz, 2DDR, 2IDE,
Жедел жады Transcend DDR-I DIMM , 512
Қатты диск (HDD) SATA Seagate Barracuda, 80 Гб
Монитор LCD 19’’ Samsung 943N
Видеокарта Аналық платамен біріктірлген
DVD-RW Philips Желілік адаптер Аналық платамен біріктірлген,
Пернетақта Genius KB-21
Тышқан A4tech X-705 Optical, 1000dpi -PS/2
Принтер HP LaserJet 1018
3 «Қызметкерлерді басқару» БҚЕ - ін құру
Алдыңғы бөлімде сипатталып кеткендей, барлық сұрақтарды зерттеп, саралай
Жасалған шешуші бағдарламалық өнімге құжаттамасы дайындалып, жұмысқа еңгізу
Бұл қосымша мекеменің қызметкерлерді басқару бөлімі қызметін автоматтандыру
Қызметкер туралы бар ақпаратты оның жеке карточкасына толтыру;
Жұмыскерлердің жеке мәліметтер жайлы алуан-түрлі есеп берулерді дайындау
Қажетті ұсыныстарды жасау;
Бұйрықтарды құру;
Қызметкерлік кестені құру.
Жаңа жұмыскерді қабылдау жеке карточканы толтырудан басталады. Оған
Қосымша деректер қорының кез-келген сөздігін (анықтамасын) өзгертіп, толықтыруға
Қызметкерлерді басқару бөлімінің деректеріне басқа бөлім қызметкерлері
Еңбек ету жағдайларын мүмкіндігінше оңайлату кадр бөлімі қызметкерінің
3.1 Ақпаратты сақтау құрылымы
Бірінші кезекте мекеме кадрдық есебінің ақпараттық жүйесін құру
Ақпаратт ауқымын ұйымдастырудың екі тәсілі бар: файлдық ұйымдастыру
Қазіргі уақытта БҚЕ құру кезінде деректерді ұйымдастыруға жаңа
Деректердің бірігуі, онда пәндік облыстың ширақ жаңартылған үлгісін
Қолданбалы бағдарламалардан мүмкіндігінше максималды тәуелсіздігі.
Осы шарттарды орындау, біртұтас (жүйенің барлық міндеттері үшін)
Барлық ресурстармен отралықтан басқару, барлық қосымшалар үшін деректерді
Деректерді біріктіру кезіндегі ақпарат артықшылығының болмауы;
Деректерді бір рет еңгізіп, онымен шексіз көп пайдалану;
Деректерді ұйымдастырудың құралдарының бірегейлендірілуі және деректерді ұйымдастырудан қосымша
Осы дәлелдерді ескере отырып деректерді ұйымдастырудың ішінен деректер
Енді деректерді қорын құратын болып шешілгеннен кейін ақпараттық
Деректер қорындағы барлық ақпарат: кірістегі және шығысындағы ақпарат
Кірісіндегі анықтамалық деректер:
ұлттар
бөлімдер
лауазымдар
білім түрі
зейнетақы қоры
бұйрық түрі
отбасы жағдайы
Кірісіндегі оперативті деректер:
Входные оперативные данные:
қызметкерлер
әскери есеп
отбасы
байланыстар
мекен-жай
құжаттар
білім
бұйрықтар
жұмыс өтілі
Шығысындағы деректер:
қызметкерлердің жеке карточкалары
қызметкерлердің сапалық құрамы жайлы есеп берулер (жасы туралы,
қызметкерлердің жалпы саны, бөлімдер бойынша саны, қызметкерлердің туған
қызметкерлерді іздеу
штаттық кесте
Деректердің оперативті және шартты тұрақты түрінен шығысында пайда
Сурет 3.1 - Ақпараттық ағындарды саралау
3.2 Жүйенің пайдаланушылық интерфейсі
Пайдалану-оператордың (кадр бөлімінің қызметкері) көз-қарасының тұрғысында қосылатын «Кадр
Бірақ негізінде бағдарламалық жүйе екі бөлек логикалық блоктан
Деректер қоры барлық қажетті ақпаратты сақтайды. Оған қызметкерлер
Бағдарламаға келетін болсақ, ол деректер қорына толығымен байлаулы.
Бағдарлама да ақпаратты көру, өзгерту үшін арнайы құқықтарды
Бағдарламамен жұмыс істеуде бірінші қадам, пайдаланушыны авторландыру болып
Админстратор болып кадр бөлімінің бастығы немесе ондай адам
БҚЕ деректер қорымен қосылғанда сервердің тұрғысында пайдалнушы болып
Бағдарлама қосылғанда құпия код еңгізілетін терезе шығады (3.2
Сурет 3.2 - Құпия кодты еңгізу терезесінің пішіні
Пайдаланушыда жұмысты жалғастыру үшін тек 2 нұсқа ғана
Сурет 3.3 - Құпия кодты қате еңгізген кезде
Дұрыс кодты еңгізгеннен кейін бағдарламаның негізгі басқару терезесі
Сурет 3.4 - Бағдарламаның негізгі басқару терезесі
Онда басқа беттерге өту үшін арналған басқару батырмалары
Қызмтеркерлер;
Іздеу;
Есеп берулер;
Анықтамалар
Пайдаланушы нұсқаулары
Бағдарлама жайлы
Шығу.
«Қызметкерлер» батырмасын не жазуын басқанда, жалпы жұмыскерлер тізімі
«Іздеу» батырмасын не жазуын басқанда, жұмыскерді іздеуге арналған
Сурет 3.5 - Қызметкерді іздеу терезесі
Осы суреттен көріп отырғандай, онда қызметкердің лауазымы, бөлімшесі,
Алғашқы басқару батырмалары бар модульге қайтып оралсақ, онда
«Есеп берулер» және «Анықтамалар» жайлы келесі бөлімшелерде айтылып
3.3.1 Жұмыскердің жеке карточкасы
Әрбір жұмыскер үшін оның жеке карточкасы толтырылады. Онда
Қызметкер. Онда кызметкердің табельдік номері, тегі, аты, әкесінің
Жалпы мәліметтер;
Жұмыс орны;
Білім;
Отбасы;
Жеке құжаттар;
Мекен-жай;
Байланыстар;
Әскери қызметке қатысы
Қосымша ақпарат.
Жеке карточканың түрі 3.7 суретінде көрсетілген.
Сурет 3.7 - Қызмткердің жеке карточкасы
Жұмыскердің жеке карточкасын алғашқы басқару батырмалары бар модулінен
Оның құрылысы: Қызметкерлер тізімі бар кесте, қызмтеткердің жеке
Тізімдегі кез-келген қызметкерді таңдағанда, сол қызметкер туралы ақпарат
«Қызметкер туралы ақпаратты түзету» модульдің пішіні 3.8 суретінде
Сурет 3.8 - Қызметкер туралы ақпаратты түзету терезесі
Бұл карточка кадр бөлімінің қызметшісіне үлкен жеңілдіктер туғызады,
Бұл терезе де, жоғарыда аталған жеке карточканың құрылысына
Бөлімдер:
Жалпы мәліметтер
Жеке құжаттар;
Отбасы;
Білім;
Мекен-жайы;
Байланыстар;
Әскери қызметке қатысы.
Анықтамлардан алынатын ақпараттарды қолдан еңгізудің қажеті жоқ. Олар
Сонымен қатар терезеде 3 басқару батырмасы орын алған.
Ал «Қызметкерлер» терезесінде орналасқан «Жаңа қызметкерді қабылдау» батырмасын
Сурет 3.9 - Жаңа қызметкерді қабылдау терезесі
3.3.2 Анықтамалар
БҚЕ - дегі анықтамалар жай эелктронды емес дәстүрлі
Бағдарламада анықтамалардың келесі түрлері келтірілген:
Ұлттар;
Бөлімдер;
Лауазымдар;
Білім түрі;
Зейнетақы қоры;
Бұйрықтар түрі;
Отбас жағдайы;
Әрбір анықтамада оның атауына сәйкес ақпарат сақталған.
Анықтамаларды ашу үшін алғашқы басқару батырмалары орналасқан терезедегі
Сурет 3.10 - Алғашқы беттегі анықтамалар терезесі
Әрбір анықтама жеке модульде жасалған. Оладың жалпы түрі
Сурет 3.11 - «Лауазымдар» анықтамасының терезесі
Бұл терезеде жоғарыда айтылған барлық нәрселер орналасқан. Айтқанымыздай
Сурет 3.12 - Басқару батырмалары (навигатор)
Басқару батырмаларының әр-бір батырмасының қызметі:
nbFirst – Деректер жиынындағы ең бірінші жазбаға өту;
nbPrior – Деректер жиынындағы алдыңға жазбаға өту;
nbNext - Деректер жиынындағы келесі жазбаға өту;
nbLast – Деректер жиынындағы ең соңғы жазбаға өту;
nbInsert – Деректер жиынына, курсор орналасқан жерге жаңа
nbDelete – Деркетер жиынындағы таңдалған жазбаны өшіру. Егер
nbEdit – Деректер жиынын түзетуге рұқсат беретін күйге
nbPost – Жазбаны өзгертулерін деректер қорында сақтайды;
nbCancel – Таңдалған жазбаның түзетулерін жоққа шығарады, өзгертілген
nbRefresh – Деректер қорынана жаңадан оқи отырып, кестені
Міне бір ғана DbNavigator құралының осындай амалдарын орындауы,
Бірақ кестеге өзегертулер мен жаңа жазбаларды еңгізу үшін,
3.3.3 Есеп берулер
Бағдарламада есеп берулерді құрастырып, баспаға шығару мүмкіндігі де
Есеп берулерді шақыру үшін негізгі басқару батырмалары орналасқан
Сурет 3.13 - Есеп берулер орналасқан терезе
Бағдарламада 3.13 суретінде көрсетіліп тұрғандай мына есеп берулер
Қызметкерлер тізімі бойынша
Мекен – жайлары;
Байланыс телефондары мен электрондық пошта;
Отбасы жағдайлары мен балар саны;
Білімдері туралы ақпарат;
Құжатттары;
Әскери қызметке қатынасы;
Қызметкерлерге құрылған бұйрықтар;
Қызметкерлердің сапалық құрамы бойынша
Қызметкерлердің туған күндері;
Қызметкерлердің жасы;
Ұлттар құрамы;
Білім деңгейі;
Қызметкерлер саны;
Жұмыс істеген жылдары мен күндері;
Жұмыс өтілі;
Есеп берудің пішішін 3.14 суретінен көруге болады.
Сурет 3.13 - Бөлімдер бойынша қызметкерлер санын есептеп
Есептеулер терезесінде оның атауы, атауына сәйкес есеп беру
Сурет 3.14 - Есеп берудің түрі
Барлық есеп берулер осындай түрде жасалып, баспадан шығарылады.
Жалпы осы пайдаланушы интерфейсін жасауда көптеген қиыншылықтарды шешу
Сурет 3.15 - Tnt құралдары
Осы бөлімді қорытындалай келе осы ақпараттық жүйе тапсырыс
4 Экономикалық бөлім
Қазіргі заманғы экономика тиімді басқарусыз мүмкін емес. Басқарудың
Кәсіпорындағы автоматтандыру жүйесі келесілерді орындау тиіс:
Жұмыстың қорытындысы жайлы жалпы немесе толық мәліметті алу;
Ең маңызды көрсеткіштердің өзгеруін оңай анықтауға мүмкіндік беру
Ақпаратты уақыты бойынша кідірусіз қамтамасыз ету;
Мәліметтердің дәл және толық саралауын жасау.
Өте үлкен көлемдегі сақтаулы ақпаратты қолдану үшін, жүйелік
Автоматизациялау жүйесін қолдану қазіргі таңда кәсіпорынның дамуын айқындауды.
Егер өндірісті бағалайтын болсақ, онда үнемі кез-келген өнімнен
Өнімге кететін шығын келесілердің көмегімен топтастырылуы мүмкін:
1. Экономикалық мазмұнымен. Өнімге сметаны құру кезінде қолданылады.
шикі зат пен негізгі материалдар;
көмекші материалдар;
отын;
энергия;
негізгі амалдар амортизациясы;
еңбекақы;
әлеуметтік сақтандыруға бөліну;
басқада қаржылай шығындар.
2. Қаржы бөліміне. Жеке заттарды есептеуде қолданылады. Жоспарланған
Шығынның жеке түрлері өндірістің көлемінің өзгерісіне байланысты. Сол
Жеке шығындардың құрамы жоспарланған нұсқауларға, есепке және өнімнің
Фактілік өзіндік құнын саралағанда, біріншіден, өнімнің өзіндік құнындағы
Өнімнің көлеміне әсері бойынша шығындар шартты-тұрақты және шартты-айнымалы
Шартты-тұрақты – шығарылатын өнімнің немесе орындалған қызметтің көлеміне
жұмыскерлердің еңбекақы мөлшері бойынша жалақысы;
әкімшілік-шаруашылық қажетіне ақшалай шығын;
бөлмелерді жылыту;
бөлмелерді жарықтандыру және т.б.
Шартты-айнымалы – шығарылатын өнімнің немесе орындалған қызметтің көлеміне
Экономикалық тиімділікті бағалау мен саралау көрсеткіштері автоматтандырылған ақпараттық
БҚЕ-ның тиімділігін анықтайтын басты факторлар болып табылатын:
жұмыс процесін басқару сапасының жоғарылауы;
еңбек ету көлемін азайту;
материалдық және энергетикалық ресурстар шығынын азайту.
БҚЕ-ның тиімділік көрсеткіштеріне құруға кеткен шығын, енгізу, БҚЕ-ны
4.1 БҚЕ құрудың өзіндік құнын есептеу
БҚЕ құрудың өзіндік құны мына формуламен анықталады:
,
мұндағы, – жүйенің өзіндік құны;
– материалдық шығындар;
– жұмыскерлердің еңбекақы қоры;
– электр, жылыту және жарықтандыруға кеткен шығындар;
– жабдықтар мен бағдарламалық қамтамазыздандыруға кеткен амортизациондық аударулар;
– жалға алынған жабдықтарға шығындар;
– үстеме шығындар.
Барлық шамалар теңгемен есептеледі.
Материалдық шығындар мына формуламен анықталады:
,
мұндағы, – қағазға кеткен шығындар;
– дисктерге кеткен шығындар;
– принтердің картриджін толтыруға кеткен тонерге шығындар.
Бұл шығындар мына формулалармен есептеледі:
,
,
,
мұндағы, – 1 бет қағаздың
– қағаз беттердің саны;
– дисктің құны;
– дисктер саны;
– картриджді толтырудың құны;
– картридждер саны.
Формула (4.3) бойынша материалдарға кеткен шығындар есептеледі:
,
,
.
Сонда материалға кеткен жалпы шығын:
.
Еңбекақы қорын мына формуламен есептеледі:
,
мұндағы, – құрушының бір жұмыс
– құруға кеткен уақыт;
– құрушылар саны.
Құрушының айлық еңбекақысында 10% әлеуметтік
,
мұндағы, – бір жұмыскердің
Ақпаратпен қамтамасыздандыруды өңдеумен айналысатын жұмыстардың қиындығы 2
,
мұндағы, – минималды еңбекақы;
– дәрежелік коэффициент.
2010 жылдың 1 қаңтарынан бастап, Қазақстандағы минималды еңбекақы
(4.6) теңдеу бойынша 1 сағатқа белгіленген баға алынады:
Күніне 8 сағат жұмыс істесе, еңбекақы мөлшері 1532
Жұмысты орындауға берілген уақыт 60 күнді құраса, онда
Амортизационды бөліп шығару келесі формула көмегімен есептеледі:
,
мұндағы, – комплексті техникалық құрылғылар
– КТҚ-ң жұмыс атқару уақыты;
– жұмысты орындауға кететін уақыт.
КТҚ құны келесі формуламен анықталады:
,
мұндағы, – компьютердің құны;
– принтердің құны.
Компьютердің құны 4.1 кестеде көрсетілген оның жинағы арқылы
Кесте 4.1
Компьютерді құрастыру құны
Сипаттамасы Саны Біреуінің
тг.
Монитор 17" HP GS917AA L1710, Silver, 0.264mm, 1280x1024@75H
Процессор Intel Pentium Dual Core E6500, 2.93GHz/LGA-775 1
Intel S-775 INTEL (box) үшін вентилятор 1
Аналық плата Asus P5QPL-AM, S-775, iG41/1333Mhz,iG41/1333M,PCI-E16x,2DDR-II800,4SATA,6ch,2PCI,GLAN,mATX 1 11700
Жедел жады DDR-2 DIMM 1Gb/800MHz PC6400 Transcend JETRAM
Қатты диск HDD 320 Gb Seagate Barracuda (7200.11),
Оптикалық привод DVD+R/RW&CDRW Sony-NEC Optiarc 5240S, SATA 1
Корпус Foxconn TSAA-677, HDD, 2 USB front panel,
Қоректену көзі ATX 400W HuntKey CP-400HP, 12sm fan,
Пернетақта Genius Comfy KB-21E, PS/2 1 2200 2200
Тінтуір (тышқан) Genius NetScroll 200, Laser, 1600dpi,
Колонкалар Genius SP-S100 (2.0) 1 850 850
Желілік фильтр Defender ES, 5 розеток, 1.8м 1
Флеш-жинақтағыш USB Flash Drive 2Gb Transcend JetFlash V30
Барлығы 101980
Принтер HP LaserJet P1005, A4, 14 ppm, 600x600dpi,
121970
Нормативтік жұмыс істеу уақыты 3 жыл (795 күн).
(4.7) формула арқылы амортизациондық аударулар анықталады:
.
Электроэнергияға, жарыққа, жылуға кететін шығын келесі
,
мұндағы, – электроэнергияға кететін шығын;
– жарыққа кететін шығын;
– жылуға кететін шығын.
Электроэнергияға кететін шығын келесі формуламен анықталады:
,
мұндағы, – компьютерге қажетті жұмсалатын
– компьютердің жұмыс істеу уақыты;
– принтерге қажетті жұмсалатын қуат;
– принтердің жұмыс істеу уақыты ;
– жүйені құруға кеткен жұмыс күндері;
– 1 кВт/сағ бағасы, теңге.
Электроэнергияға кеткен шығындар (4.10) формуласымен есептеледі:
Жарықтандыруға кеткен шығындар:
,
мұндағы, – жарықтандырудың жалпы жұмсайтын
– күнделікті жарықтандыру сағаттары;
– 1 кВт/сағ бағасы, теңге;
– жүйені құруға кеткен жұмыс күндері.
Жарықтандыруға кеткен шығындар (4.11) формуласымен есептеледі:
.
Жылуға кеткен шығындар:
,
мұндағы, – 1м2 жылыту құны;
– жұмыс бөлмесінің ауданы;
– жұмыс кезінде жылытылатын айлар саны.
Жұмыс орнының ауданы 50м2. Онда (4.12) формуласы бойынша:
.
Электроэнергия, жарықтандыру, жылытуға жалпы кететін шығын (4.9) формуласы
.
Үстеме шығындар келесі формуламен есептеледі:
,
мұндағы, – комплексті техникалық құрылғылар
– КТҚ бағасы.
Онда .
Ақпараттық жүйені құруда құрушыда керекті КТҚ мен бағдарламалық
БҚЕ құрудың өзіндік құны (4.1) формуласымен есептеледі:
.
4.2 БҚЕ құнын есептеу
Бағдарламалық комплексті сату құны шарт бойынша келесі формуламен
,
мұндағы, – жүйені құрудың өзіндік
– нормативті рентабельділігі, проценттері.
Жұмыстың пайдалылығына(нәтижелілігіне) сүйене отырып бағдарламалық қамтамасыздандырудың нормативті рентабельділігі
.
4.3 БҚЕ-ны сату мен енгізуден алынатын пайданы есептеу
Таза пайда келесі формуламен есептеледі:
,
мұндағы, – жүйені сатудың шартты
– үстеме құнына салық;
– пайдаға салық;
– әлеуметтік салық.
Құрылатын бағдарламалық өнімнен табылатын таза пайданы анықтау үшін
НДС жүйенің құнынан 15% құрады.
.
Бұл көрсеткішті жүйені сату құнына қосу керек. Онда
.
Пайдаға салық сату құнынан 30% құрайды:
.
Әлеуметтік салық еңбекақысынан 18% құрайды:
.
Бағдарламалық өнімді сатудан түсетін таза пайда (4.15) формуласымен:
.
Осымен құрылған бағдарламалық қамтамасыздандырудан табылатын таза пайда 83529
Бағдарламалық өнімді жабдықтаушыға шығынының орны өтелуінің мерзімі
(1,45*12= 18 ай)
Бағдарламалық өнімді енгізгеннен кейін тапсырыс берушінің шығынының орны
(4.16)
мұндағы, – жылдық үнемділік, БҚЕ-ны
БҚЕ-ны енгізгеннен кейін жұмысшылыр штатын 3 адамға дейін
.
БҚЕ-ны енгізгеннен кейінгі шығынның орны өтелуінің мерзімі:
(0,14*12≈2 ай)
Тиімділіктің есептелу коэффициенті (Ер) бұл шама, шығынның орны
Ер > Ен,
4.4 Тұтынушының БҚЕ – ді пайдалануының жылдық
Жылдық экономикалық әсер
Эг = С – Ен ( Кз,
мұнда,С – жылдық үнемділік,
Ен – түбегейлі қаржы жұмсау тиімділік нормативті коэффициенті,
Кз – түбегейлі шығын.
Кз = Сктс + Спо + Сас +
мұнда,Сктс –КТС құны,
Спо – бағдарламалық қамтамассыздандыру құны,
Сас –АЖЖ өзіндік құны,
Зеңг – АЖЖ орнату шығыны және оқыту,
Зеңг= Фз + Ксағ + Зэл, тг
мұнда,Фз – жоспарлаушының еңбек ақысы,
Ксағ – еңгізуге және оқыту уақыт саны,
Зэл – электрэнергия шығыны.
Фз =(Зт + Зд) ( Кр ( Кт
Фз = (1200 +1500) ( 1.15 ( 2.2
мұнда,Зт – минималды еңбек ақы төлеу,
Зд – қосымша еңбек ақы төлеу,
Зд = 0.15 ( Зт =0.15 ( 10000
Кр – аудандық коэффициент,
Кт – тарифті коэффициент,
Кс – әлеуметтік салық коэффициенті,
Зеңг= 41327,55 + 8 * 0.77 = 41333,71
Кеңг = 261700 + 79309 + 5482315,2
Эж = С – 0.4 * Кз =
Құруды экономикалық тиімді деп мойындауға болады. Құрылатын ақпараттық
бағдарламаны сатудан таза пайда 83529 теңге;
бір уақытты шығынның орны өтелуінің мерзімі 18 ай;
бағдарламалық өнімді енгізгеннен кейінгі шығынның орны өтелуінің мерзімі
тиімділіктің есептелу коэффициенті Ер = 2,12.
Осы мәліметтердің негізінде ақпараттық жүйені құру екі жаққа
5 Еңбек қорғау
ҚР-ң негізгі заң шығарушы акты Конституция болып табылады.
Қызметкерлер мен жұмыс берушілердің қатынастарына ҚР Еңбек кодексі
Үздіксіз өндірістерде немесе өндірістік-техникалық жағдайлар бойынша немесе халыққа
Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 100 бабымен жыл сайынғы
5.1 Өндірістік зиянды және қауіпті факторларды саралау
Берілген бөлімде ТНК КазХром АҚ Саран тас
Еңбек жағдайлары деп қызымет барысында адамның денсаулығы мен
Әр еңбек процесі адам мен сыртқы ортанын өзара
Егер еңбек жағдайлары қолайсыз болса, жүмыскерлерде тез шаршаушылық
Өндірісте жағымсыз факторлар табиғаты, біліну түрі және адамға
1. Физикалың факторлар - жылжымалы машиналар мен механизмдер,
2. Химиялық факторлар - улағыш және зиянды заттар,
3. Биологиялық факторлар - ауру туғызатын микробтар, вирустар,
4. Психофизиологиялық факторлар – физикалық нервпсихиялык және эмоциялық
Өндірістік травматизм мен кәсіби ауырулар еңбек жағдайларының кешірілмейтін
Зиянды және қауіпті өндірістік факторларды қарастыратын болсақ, ТНК
Адам организмінің зақымдану мүмкіндігін туғызатын әртүрлі жағдайлардың тоғысуын
Өндірістік зияндылықтар әртүрлі ауыруларды туғызады, олар кәсіби ауырулар
Өндірістік зақымдылықтың қауіптіліктен өзгешелігі сонда, ол адам денсаулығын
Сәтсіз оқиғалардың классификациясы
Өзгешеліктеріне қарай зақымдарды мынандай топтарға бөлуге болады:
1) механикалык, зақымдар (сынық.кесілу, созылу т.б.);
2) жылулық зақымдар (күйік.үсіну, ыстық соғу т.б.);
3) химиялық зақымдар ( улану, химиялық күйік т.б.);
4) электр зақымдары (ток соғу, электр дугасымен күю
5) сәулелік зақымдар (радиоактивтік зақымдар, электромаг|ниттік ультразвук т.б.);
6) бірнеше зақыдар бір мезгілде болуы.
5.2 Жарықтандыру және жақсарту іс шаралары
Жарық адам организмін айналадағы ортамен тығыз байланыстырады. Адам
Жарық көз арқылы орталық нерв жүйесіне әсер етіп,
Сонымен қатар сәтсіз оқиғалар және апаттар жарықтың жоқтығынан
Дұрыс жобаланып қолайлы орнатылған өндіріс жарығының пайдасы мынадай:
Сонымен, өндірісте ұтымды (қолайлы) орнатылған жарық травматизммен күресу
ТНК КазХром АҚ мекемесінде терезелердің бағдарына байланысты қабырғалар
терезелер оңтүстікке бағдарланған: – қабырғалар жасылдау-көкшіл немесе ашық-көкшіл
терезелер солтүстікке бағдарланған: – қабырғалар ашық-қызғылт сары немесе
терезелер шығысқа бағдарланған: – қабырғалар сары-жасыл түсті; еден
терезелер батысқа бағдарланған: – қабырғалар сары-жасыл немесе көкшіл-жасыл
Компьютер орналасқан бөлмелерде шағылу коэффициентінің келесі мәндерін қамтамасыз
Табиғи жарық
Табиғи жарық күн сәулесінің энергиясынан пайда болады. Өндірісте
Бөлмелерді табиғи жарықпен жарықтандарудың үш түрі бар:
1.Бүйір жарығы - қабырғалардағы терезелер немесе қабырғаның шыны
2.Жоғарғы жарық - төбедегі терезелер (фонарлар) немесе төбенің
З.Аралас жарық - бүйір және жоғарғы жарықтың бірге
Жарықтың қандай түрін қолдануы бөлменің көлеміне, оның неге
Табиғи жарықты нормалау үшін салыстырмалы көрсеткіш қолданылады, ол
Жасанды жарық
Жасанды жарық бөлмелерде табиғи жарық аз болғанда немесе
1. Жалпы жарық – бөлменің барлық ауданын біркелкі
2. Жергілікті жарық - әр жұмыс орнын жеке
3. Қосынды жарық - жалпы және жергілікті жарықтың
Мақсатына байланысты жасанды жарықтын келесідей түрі болады:
Жұмыс жарығы - өндіріс бөлмелерінде күнделікті жұмыстарды ойдағыдай
Авариялық (апат) жарық - жұмыс жарығы кенеттен сөніп
Эвакуациялық жарық - жұмыс жарығы өшіп қалғанда белмелерден
Кезекші жарық - бөлмелерді жұмыс істелмейтін мезгілде жарықтандыруға
Күзетші жарық - түнде барлық территорияны (алаңды) жарықтандыруға
Өндіріс бөлмелерінде қолданылатын жасанды жарықтың негізгі көздері болып
Қазіргі кезде газразрядтық шамдар өндірісте кеңінен пайдаланылады. Олардың
Жасанды жарық электр шырақтарын пайдалану арқылы орындалады. Шырақ
№ 1.01.004.01 СанЕжН-на сәйкес ВДТ және ДЭЕМ орналасқан
Жоғарғы дәлдікті қажет ететін категорияға жататын көру жұмыстарын
Компьютерлер орналасқан бөлмелердегі жарықтандыруға қойылатын талаптар келесідей: жоғарғы
Сонымен қоса көру аймағының бәрі біркелкі жарықтандырылуы қажет
5.3 Жасанды жарықтандыруды есептеу
Жұмыс орынның жарықтандырылуын есептеу кезінде жарықтандыру жүйелерін таңдау,
Әдетте жасанды жарықтандыру екі түрлі жарық көздерінің көмегімен
жарықтың спектрлік құрамы бойынша олар күндізгі, табиғи жарыққа
олардың ПӘК жоғпрылау (қызу шамдарының ПӘК қарағанда 1,5-2
жоғарлатылған жарық қайтарылуына (светоотдача) ие (қызу шамдарына қарағанда
қызмет ету мезгілі ұзынырақ.
Жарықтандыру есебі ауданы 43,134 м бөлме үшін жасалады,
Шырақтардың санын есептеу үшін, бетке түсетін жарық ағыны
,
мұндағы, – есептелетін жарық ағыны,
– нормаланған минимал жарықтандырылу, Лк (кесте бойынша анықталады).
– жарықтандырылатын бөлме ауданы (нақты жағдайда
– орташа жарықтандырылудың минималға қатынасы (әдетте 1,1 ...
– қор коэффициенті, ол эксплуация процесі кезінде шырақтардың
– қолдану коэффициенті, (есептелетін бетке түсетін жарық ағынының
,
мұндағы, – бөлме ауданы,
– ілгіштің есеп биіктігі, м;
–бөлме ені, м;
– бөлме ұзындығы, м.
Мәндерді (5.2) формулаға қойып мынаны аламыз:
Бөлме индексін І біле отырып, 7 кесте [23]
Жарық ағынын F анықтау үшін барлық мәндерді (5.1)
Лм.
Жарықтандыру үшін ЛБ40-1 типті люминесцентті шамдарды таңдаймыз, олардың
Шамдардың қажетті саны мына формула бойынша есептеледі:
,
мұндағы, – шамдардың анықталатын саны;
– жарық ағыны, Лм;
– шамның жарық ағыны, Лм.
Формула (5.3) бойынша шамдардың қажетті саны:
дана.
Жарықтандыру аспаптарың таңдау кезінде ОД типті шырақтарды пайдаланамыз.
5.4 Өрт қауіпсіздігі
Өрт адамның бақылауынан шыққан жану процесі болады, басқаша
Қазіргі кезде республика көлемінде кәсіпорындарда өртке қарсы күресу
Жану процестері
Жану дегеніміз көп мөлшерде жылу шығуы мен жарық
Жанғыш деп оттегімен қосылатын заттарды айтады. Бірақ кейбір
Жану процесінің бірнеше түрлері болады: от алу, жану,
Жану дегеніміз тұтандыру көзінің әсерінен туатын жану процесі,
Көптеген химиялық заттар және олардын қоспалары ауамен немесе
1) Ауамен қосылған кезде өздігінен жанатын заттар. Бұларға
2) Судығ әсерімен жанатын заттар. Бұлар: сілтілік металдар
3) Бірімен бірі араласқанда өздігінен жанатын заттар. Бұлар
Жану процестерін білу олардың пайда болу себептерін жойып,
Өрт шығу себептері және өрт қауіпсіздігі
Жану процесі басталып, әрі қарай дамуына үш нәрсенің
1) Жану зонасында жанғыш зат пен оттегі белгілі
2) Тұтандыру көзінін температурасы мен жылу энергиясы жану
3) Жану ортасы мен тұтандыру көзі өзара түйісу
- Жану зонасы мен жанғыш затты салқындату
- Жанған затты атмосфера ауасынан оқшаулау
- Жану зонасына жанбайтын заттарды енгізу
- Жану реакциясын тежейтін химиялық заттарды қолдану
- Жанғыш затты жану зонасынан оқшаулау немесе
Бірінші қолданылатын өрт сөндіру құралдарына жататын жабдықтар:
1) Химиялық көбікті өрт сөндіргіштер. От сөндіргіш ОХП-10
От сөндіргіш ОХП-10 мынадай бөлшектерден тұрады: баллон, стақан,
Бұл от сөндіргішті жұмысқа қосу үшін ең алдымен
2) Көмірқышқыл өрт сөндіргіштер. От сөндіргіштер ОУ-2,
Баллон (0,9 көлемі) сұйықталған көмірқышқыл газбен СО2 толтырылған.
3) Ұнтақты құрғақ от сөндіргіштер. Бұл от
От сөндіргіштің корпусы құрғақ ұнтақпен (поташ, натрий бикорбонаты
Өртті болдырмас үшін мекемеде миіндетті түрде өрт қауіпсіздік
Өртке қарсы қорғану еңбекті қорғаудағы және техника қауіпсіздігіндегі
Қазақстан Республикасының заңының 3 бабы бойынша «Өрт қауіпсіздігі
өмір және адамдар денсаулығы,меншік, ұлт байлығы және де
азаматтар және өнеркәсіптік ортада күні бұрынғы тәуекел
өртті міндетті түрде сөндіру, бірінші кезекте көрсетілетін авариялық-құтқару
Бөлмеде жану мүмкіндігі көп: полдың ағаш конструкцияларында, линолеумде,
Отты ұстап тұру дәрежесіне қарай ғимарат бірінші дәрежеге
Кесте 5.5
Конструкцияның отты ұстау дәрежесі
Конструкция түрі От ұстау дәрежесі
Ғимаратты ұстап тұратын элементтері R
Сыртқы ұстап тұратын қабырғалар E 30
Қабат арасындағы жабылулар REI 160
Шатырсыз жабылулардың элементтері: төсемдер, соның ішінде жылытқышы бар
Шатырсыз жабылулардың элементтері: мәтке R 30
Сатылы тор: ішкі қабырғалар REI 120
Сатылы тор: саты маршы және алаңы R
Есік EI 30
Терезе E 30
Өрт қауіпсіздік дәрежесін арттыру үшін:
эвакуациялық өткелдерді бітемеу және қоршамау ;
техникалық қауіпсіздік ережелері мен эксплуатация нұсқауларына сәйкес электрикалық
өрт сөндіретін затты толтыратын жерін жабдықтау;
өрт сөндіру қауіпсіздігі және еңбекті қорғау бойынша қызметкерлерге
өрт пайда болып қалған жағдайда қимыл бойынша жаттығу
6 Өнеркәсіптік экология
Элетромагниттік өрістер мен олардың қоршаған ортаға әсері. Қазіргі
Адам мен биологиялық объекттерге жағымсыз әсер ететін қоршаған
Электромагниттік өрістердің табиғи көздері екі топқа бөлінеді. Біріншісі
Бұлттар өріс кернеуін ондаған, тіпті жүздеген кВ/м-ге дейін
Антропогенді көздер де екі топқа бөлінеді:
Төмен жиілікті сәулелену көздері (0 - 3 кГц).
Бұл топқа электр энергиясын өндіру, тасымалдау және үлестірудің
Қазіргінің өзінде электромагниттік өріс 18-32% қала территорияларында автомобиль
Көлік қозғалысы кезінде пайда болатын электромагниттік толқындар теле-
Жоғары жиілікті сәулелену көздері (3 кГц-300 ГГц).
Бұл топқа функционал таратқыштар – ақпаратты тарату немесе
Кесте 6.1
Қауіпті және зиянды сәулеленулердің классификациясы
Сәулелену түрі, толқын ұзындықтары диапазондарының атауы Диапазон
толқын ұзындықтарының жиіліктерінің, Гц
Радиотолқындар: Радиожиіліктер:
Мириаметрлік 100 000 -10 км 3-3·104 Өте төмен
Километрлік 10-1км 3·104- 3·105 Төмен жиіліктер (ТЖ)
Гектометрлік 1000-100м 3·105- 3·106 Орташа жиіліктер (ОЖ)
Декаметрлік 100-10м 3·106- 3·107 Жоғары жиіліктер ЖЖ)
Метрлік 10-1м 3·107- 3·108 Өте жоғары жиіліктер (ӨЖЖ)
Дециметрлік 100 -10 см 3·108- 3·109 Ультражоғары
Сантиметрлік 10-1 см 3·109- 3·1010 Тым жоғары
Миллиметрлік 10-1 мм 3·1010- 3·1011 Аса жоғары
Децимиллиметрлік 1 - 0,1 мм 3·1011- 3·1012 Тым
Электромагниттік сәулеленуден қорғану
Мүмкін болатын сәулеге түсу мөлшері, сәулелену көздерінде қызмет
Жұмыс орнындағы электромагниттік өрістердің кернеуі келесі мөлшерден аспауы
1) электр құраушысы бойынша: мына жиіліктер диапазонында 60
2) магниттік құраушысы бойынша: мына жиіліктер диапазонында 60
Егер адамдардың сәулеге түсуі мүмкін болатын деңгейден асатын
Адамды электромагниттік сәулеге түсудің қауіпті әсерінен қорғау бірқатар
Бұл тәсілдерді жүзеге асыру үшін келесілер қолданылады: экрандар,
Экрандар, толқындар таралуының бағытында электромагниттік өрісті әлсірету үшін
Қажетті әлсіретуді қамтамасыз ететін экран қалыңдығын есептеуге болады.
Көп жағдайда экрандау үшін метал тор қолданылады. Тордан
Қоршаған ортаны акустикалық ластанудан сақтау. Қоршаған ортаның акустикалық
Себептер. Қоршаған ортаны ластаудың басқа түрлері сияқты шу
Үйлердің өздерінде электр құрылғылары, кондиционерлер, теледидарлар, радио, магнитофондар,
Акустикалық ластану градациялары. Олар арнайы құрылғы – дыбыс
Акустикалық ластанудың көптеген әлеуметтік-экономикалық салдары бар. Дыбысты бәсеңдету
Акустикалық ластануды бақылау және шу деңгейін төмендету. Жұмысшыларды
Шу деңгейін төмендету мақсатында бөлмелерді өңдеу үшін, ҚР
ЭЕМ қоршаған ортаны ластаудың көзі ретінде.
Компьютеризациялаудың экологиялық мәселесінің екі құраушысы бар. Біріншісі адамның
Өндіру және басқару процестерін автоматизациялауға, есептеу техникасының дамуына
Қазіргі заманғы ДЭЕМ – бұл күрделі электронды құрылғылар,
Электромагниттік сәулелену. Электр энергиясын тұтынатын барлық аспаптар сияқты
Жұмыс аймағы ауасының химиялық құрамын қажетті деңгейде сақтау
Кесте 6.2
ДЭЕМ жұмыс істеу кезіндебөлме ауасының иондалу деңгейлері
Деңгейлер 1 метр куб ауадағы иондар саны
n+ n-
Минимал қажетті 400 600
Оптимал (үйлесімді) 1500 – 3000 3000 - 5000
Максимал мүмкін болатын 50000 50000
ДК бар бөлмелердегі діріл деңгейлері 6.3 кестеде келтірілген
Кесте 6.3
Қоғамдық ғимараттар мен компьютер клубтары үшін мүмкін болатын
Октавалық жолақтардың орташа геометриялық жиіліктері, Гц Мүмкін болатын
діріл үдеуі діріл жылдамдығы
Мс –2*10-2 дБ Мс –2*10-5 дБ
2 0,56 75 45 79
4 0,56 75 22 73
8 0,56 75 11 67
16 1,1 81 11 67
31,5 2,2 87 11 67
63 4,5 93 11 67
Түзетілген мәндер мен олардың деңгейлері 1,0 80 20
Есептеуіш машиналарды утилизациялау
Ілгерілеу (прогресс) бір орында тұрмайды және нарықта электроника
Қазіргі уақытта бұл мәселені шешу барлық мемлекеттер елеулі
Сол себепті ЕО-да «Істен шыққан электр және электронды
WEEE нұсқаулығындағы талаптардың бірі – тұрмыстық электрониканың уытты
Бұл соққының күшін түсіне отырып заң қорғаныш шараларын
Электронды сынықтарды экологиялық қауіпсіз утилизациялау шығынды жұмыс (қолмен
Электронды жабдықтаудың утилизациясын жүргізетін кәсіпорындардың көбісі оны алдын-ала
Рессейлік «ЭКОТРОМ» фирмасының зерттеулері бойынша дербес компьютердің 1
Ұйымдастыру техникасын, электроника мен тұрмыстық техниканы қайта өңдеудің
Бірінші кезеңде өнімнің қолмен бөлшектелуі жүргізіледі, және зиянды
Екінші кезеңде қалдықтар ұсақталады, ұсақтау бекітілген технологиялық регламентке
Үшінші кезеңде оларды жаңа өнім алу үшін пайдаланады
Осылайша, өнімді толық қалдықсыз утилизациялау жүзеге асырылады және
Шу деңгейін есептеу
Шу адам ағзасына зиянды әсер ететін қоршаған орта
ДК-дағы шудың негізгі көздері:
Салқындаты жүйесінің желдеткіші (процессорлық кулер құрамында, қоректену блогында,
Қатты диск;
Оптикалық привод.
СанПиН № 1.01.004.01 сәйкес ДЭЕМ пайдаланушылары үшін шудың
Деңдейлері әр түрлі бірнеше көздің шу деңгейі келесі
дБ,
мұндағы, Li – i-ші дыбыс көзі үшін
n – көздер саны.
Шудың негізгі көздерінің сатушының жұмыс орнындағы шуының деңгейлері
Кесте 6.4
Шу көздерінің дыбыстық қысымдарының деңгейлері (ДҚД)
Шу көзі Дыбыстық қысым деңгейі (ДҚД), дБ
Процессор желдеткіші 35
Қоректену блогінің желдеткіші 35
Корпус желдеткіші 35
Қатты диск желдеткіші 45
Қатты диск 35
Оптикалық привод 40
Принтер 45
Кондиционер 30
Формула (6.1) бойынша шу деңгейі:
дБ
Тұйық аумақтың есептеу нүктесіндегі шу бөлме мен кеңістіктің
(6.2)
ондағы – дыбыс көзінің акустикалық
Ω – шу таралуының кеңістіктік бұрышы (Ω=4π);
χ – шу көзінің өлшемін қарастыратын коэффициент (сурет
ψ – бөлмедегі дыбыс өрісінің мінезін қарастыратын коэффициент
Ф – дыбыс көзінің бағытталғандық факторы (бағытталмаған көздер
r – есептеу нүктесінен шу көзіне дейінгі қашықтық,
Сурет 6.1 - χ коэффициентінің R ара-қашықтығының
Сурет 6.2 - ψ коэффициентінің Bбол бөлменің
Бөлменің акустикалық тұрақтысы келесі формуламен анықталады:
(6.3)
Бөлмедегі дыбыс жұтудың орташа коэффициенті (6.4) формуласымен анықталады:
,
мұндағы – бөлмені қоршап тұрған қабырғалардың сомалық
- ауданды алып жатқан
Кесте 6.5
Жиілікке байланысты кейбір материалдардың дыбысты жұту тәуелділігі
Материал Жиілік, Гц
125 250 500 1000 2000 4000
Минералды мақта - 0,3 0,66 0,76 - -
Перде (қабырғадағы) 0,03 0,04 0,11 0,17 0,24 0,35
Перде (қабырғадан 20см) 0,08 0,29 0,44 0,5 0,4
Кілем 0,11 0,14 0,37 0,43 0,27 0,25
Штукатурка 0,012 0,013 0,018 0,045 0,028 0,055
Маталы арқасы бар орындық - 0,17 0,16
Зерттелінетін бөлменің ауданы 36м2, биіктігі 2,5м. Онда терезеде
5/60+0,045*53/60+0,17*3/60=3,745/60=0,06
Ендігі шуды есептеуге қажетті χ және ψ коэффициенттерін
43 дБ.
Сонымен есептеу нүктесіндегі (r=0.7m) тұйық бөлменің шу деңгейі
Есептеу қорытындылары бойынша бөлмедегі шу деңгейі СанПиН орнатқан
Электромагниттік өрістің (ЭМӨ) сәулеленуінің интенсивтілігін есептеу
ЭМӨ сәулелену интенсивтілігімен сипатталады Ws (ағынның беттік тығыздығы
,
мұндағы, – өлшеу нүктесіндегі і-ші
Қарастырылатын бөлмедегі сәулелену көздері болып келесілер табылады: 1
Компьютер (Ws.ком) 20 ВТ/м2 құрайды.
Электр аспаптарының сәулелену интенсивтілігі (Ws.эл.п) 30 ВТ/м2 тең.
Мәндерді формула (6.5)-ге қойып мынаны аламыз:
Вт/м2.
Барлық электр аспаптарының мір мезгілде жұмыс істеуі кезіндегі
Қорытындылай келсек, қоғам дамуының кез-келген жаңа кезеңі сияқты
Берілген тарауда келесі сұрақтар қарастырылды: электромагниттік өрістер мен
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Бойко В.В., Савинков В.М. Проектирование баз данных информационных
Леон Аткенсон, MySQL. Библиотека профессионала. – М.: Издательский
Архангельский А.Я. Программирование в Delphi 7. - М.:
Галисеев Г.В. Компоненты в Delphi 7. Профессиональная работа.:
Фленов М.Е. Delphi 2005. Секреты программирования. – СПб.:
Ларри Ульман, MySQL. - СПб.: «Питер», 2004;
Методические указания к выполнению курсового проекта. Радько Т.И.
Методические указания к лабораторным работам №1-№8. Радько Т.И.,
Культин Н.Б. Delphi в задачах и примерах. –
Методические указания по определению экономической эффективности и перспектив
Демьяненко В.Б. Программные средства создания и ведения баз
ҚР Еңбек кодексі 15.05.2007 № 251-3;
Санитарные правила и нормы «Гигиенические требования к организации
Ктиторов А. Ф. Безопасность использования видеотерминалов персональных ЭВМ.-М,
Шумилин В.К. Компьютер на рабочем месте. Охрана труда.
Охрана труда при работе за компьютером и с
Аманбаев Д. А. Смағұлов З. М. Обухов Ю.
Қазақстан Республикасының «Өрт қауіпсіздігі туралы» 1996 жылғы
Правила пожарной безопасности в РК, от 8.02.06г №35,
Шумилин В.К., Гетия И.Г. Охрана труда при работе
СНиП23-05-95. Естественное и искусственное освещение. Нормы проектирования.
СанПиН 2.2.2 542-96 Санитарные правила и
СанПиН 2.2.4/2.1.8.562-96 "Шумы на рабочих местах, в помещениях
СанПиН 2.2.4/2.1.8.055-96 Санитарные правила и нормы. Электромагнитные излучения
И.Г. Гетия, В.К. Шумилин, И.Н. Леонтьева и др.
http://www.pererabotka.org/util_org.htm
10
Өзек
Атрибут
Кілт
Компьютерлік жүйе
SQL-Сұраныс
Деректер
ДҚБЖ
ДҚ
Қызметкерлер
Әскери есеп
Отбасы
Байланыстар
Мекен-жай
Құжаттар
Білім
Бұйрықтар
Жұмыс өтілі
Ұлттар
Бөлімдер
Лауазымдар
Білім түрі
Зейнетақы қоры
Бұйрық түрі
Отбасы жағдайы
қызметкерлердің жеке карточкалары, бұйрықтар, есеп берулер, қызметкерлерді іздеу,
10. nbRefresh
8. nbPost
9. nbCancel
7. nbEdit
6. nbDelete
4. nbLast
3. nbNext
2. nbPrior
5. nbInsert
1. nbFirst
χ
3
2
1
0
1
ψ
0,9
0,8
0,7
0,6
0,5
0,4
0
0,4

Ұқсас жұмыстар

Деректер базасының архитектурасы

Деректер қорын құру құралдары

Кинопарк 7 Ақтөбе деректер қорына навигациялық тәсілдерді қолдану

Экономикалық ақпараттық жүйе түсінігі

«Кітапхана бөлімінің Мәліметтер Базасын құру(ұйымдастыру)»

Тестілеу бағдарламасы туралы жалпы мағлұмат

Деректер базасы және оның объектілері

Веб - серверлер

Қалыпқа келтіру. мәліметтерді сақтаудың теориялық негіздері