Кәсіпорынның қаржы ресурстарын экономикалық талдау
бет.
КІРІСПЕ........................................................................................................................3
1.ҚАРЖЫ РЕСУРСТАРЫН БАСҚАРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ...................................................................................................................5
1.1 Қаржы ресурстарын басқарудың мәні, құрамы және құрылымы.....................................................................................................................5
1.2 Ақша ағынын басқару түсінігі, принциптері және әдістері............................11
1.3 Қаржы ресурстарын басқаруда қолданылатын есеп және есептіліктің
негізгі көрсеткіштері................................................................................................18
2. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ҚАРЖЫ РЕСУРСТАРЫН БАСҚАРУДЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ(“Alakol
2.1 Кәсіпорынның жалпы мінездемесі....................................................................30
2.2 “Alakol Plant”ЖШС-нің қаржы ресурстарын экономикалық талдау..........................................................................................................................35
2.3 Кәсіпорынның жарғылық капиталын арттырудағы потенциалды
тәуекелдер..................................................................................................................44
3.ҚАРЖЫ РЕСУРСТАРЫН ТИІМДІ БАСҚАРУДЫҢ
ШЕШУШІ ЖОЛДАРЫ............................................................................................51
3.1 Қаржы ресурстарын басқару тиімділігін арттыру жолдары..........................51
3.2 Қаржылық ресурстарды басқаруда қаржылық дағдарысқа қарсы бағдарламаны
ҚОРЫТЫНДЫ.........................................................................................................65
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.............................................................67
КІРІСПЕ
Фирманың қаржылық ресурстары басқару объектісі ретінде қаржылқ міндеттемелерді
Қаржылық ресурстарды басқару кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз етудің,
Нарықтық экономикада кәсіпорын қызметі көптеген факторлармен анықталады.Осы факторлар
Зерттеу жұмысының өзектілігі – нарықтық экономикада кәсіпорынның тиімді
Дипломдық жұмыстың мақсаты - кәсіпорын қызметіндегі қаржылық
Осы мақсаттарға байланысты келесі міндеттер туындайды:
капитал қозғалысы механизмінің жан-жақтылығын анықтау;
ақша қаражаттар ағынының принциптері мен әдістері;
есеп айырысу қызметіндегі негізгі көрсеткіштерді талдау;
қаржылық ресурстарды басқару тиімділігін жетілдіру шараларын
Кәсіпорындағы басшылық қызметі өте әрқилы болады және де
Осы жұмысты орындау барысында Ю.Бригхем Р.А.Брейли
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржылық басқару жүйесінің ұйымдастырушылық құрылымы
Дипломдық жұмыс үш тараудан тұрады. Бірінші тарауында, қаржылық
Екінші тарауда, кәсіби іс-тәжірибеден өту орнына байланысты «Alakol
Үшінші тарауда,қаржы ресурстарын тиімді басқаруды жетілдіру жолдары қарастырылған.
1 ҚАРЖЫ РЕСУРСТАРЫН БАСҚАРУДЫҢ ТЕОРЕТИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1Қаржы ресурстарының мәні, құрамы және құрылымы
Фирманың қаржылық ресурстары басқару объектісі ретінде қаржылқ міндеттемелерді
Меншік қаржылық ресурстар мыналарға байланысты қалыптасады:
Жарғылық капитал иесімен ұсынылатын капитал;
Кәсіпорын жинаған резервтер – ағымдағы кезеңнің үлестірілмеген табыстары,
Басқа да заңды және жеке тұлғалардың салымдары(қаржыландыру, қайырымдылық
Жұмылдырылған және қарыздық қаржыландыру көздеріне жататындар:
Банктік ссудалар мен басқа да қаржы – несие
Қор нарығындағы операцияларды жүзеге асыру жолымен тартылған қаражаттар(ұзақ
Несиегерлік берешектер.
Қаржылық көздерді ішкі және сыртқы деп бөлу кәсіпорынның
Сыртқы қаржылық ресурстарды меншік және қарыздық деп, екі
Кәсіпкерлік капитал дегеніміз – әртүрлі кәсіпорындарға пайда мен
Ссудалық капитал – бұл ақылылық және қайтарымдылық шартымен
Фирманың барлық қаржылық ресурстары фирма өкімінде болу уақытына
Меншік қаржылық ресурстар – бұл кәсіпорын құрылған уақытта
Кәсіпорынның ұйымдық – құқықтық формасына байланысты оның жарғылық
Жарғылық капиталға салымдар салынып кәсіпорын құрылған кезде ол
Жарғылық капиталдың мөлшері кәсіпорынның тіркелуі кезінде хабарланады, ал
Өнім өндірісі мен қызмет көрсету үрдісінде жаңа құн
Кәсіпорын түскен түсімнен материалдық шығындарды(шикізат, материалдар, отын, электрқуаты
Өткізуден түскен түсім қаражат айналымынан аяқталады.Өндіріске салынған қаражат
Нақты айтқанда компания ресурстары айналым қоры мен айналмайтын
Активтердің жалпы құнының азғантай үлесі ереже бойынша негізгі
Негізгі құралдар, өз кезегінде қаражат айналым процесіне байланысты
Өндірістік айналым қорларына жаатындар:
Өндірістік қорлар – еңбек заты (шикізат, сатып алынатын
Аяқталмаған өндіріс – өнімді өңдеу мен дайындау үрдісіне
Болашақ кзеңнің шығындары – ағымдағы жылдың, бірақ болашақ
Айналыс қоры айналыс саласына қызмет көрсетеді және осыған
Қоймадағы және тұтынушыларға жөнелтілген дайын өнім;
Кассадағы және банк шотындағы ақша қаражаттары;
Есеп айырысу құралдары;
Дебиторлық берешектер.
Өндірістік айналым қоры және айналыс қоры компания қызметіндегі
Белгілі бір кәсіпорынның айналым құралының көлемі, оның құрамы
Негізгі қорлар кәсіпорынның блансына тіркеледі және қолданыста, босалқы
Негізгі қорлар өндірістік тағайындау объектілері(өндірістік процеске тікелей қатысы
Негізгі құралдар төрт кезеңге бөлінетін шаруашылық айналым жасайды:
Негізгі қорларды салу;
Амортизация;
Негізгі қорларды толық қалпына келтіру үшін қаражат жинақталуы;
Қаржы жұмсау арқылы жүзеге асатын негізгі қорды ауыстыру.
Кәсіпорын қызметін талдау мен бағалауда өзінің тарихи дамуында
Көбінесе қолданылатын аналитикалық қызмет бухгалтерлік есептеме.Бухгалтерлік баланс элементарлы
Экономикалық тәсіл кәсіпорынды өндіріс факторларының ұштастырылған орталығы ретінде
нақты кіріс ағын
Өндіріс факторларды
ұштастыру
процесі
қаржылық шығыс ағын
Cурет 1 – кәсіпорын өндіріс факторлардың бірігу орталығы
Деректер негізі: [1,216б].
Кәсіпорын қызметі әртүрлі байланыстарды тудырады, олар кәсіпорын мен
Ұйымдастырушылық тәсіл бұл – фирманы белгілі бір экономикалық
Қаржылық ресурстарды басқару.
Қаржылық ресурстарды басқару кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз етудің,
Кәсіпорынның қаржылық қызметінің осы уақытқа дейін ешқандай
Басшы немесе қаржылық менеджердің жұмысы белгісіздік жағдайда шншім
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржылық басқару жүйесінің ұйымдастырушылық құрылымы
Қаржы менеджер қызметі негізіне төрт негізгі функциялар кіреді:
Нарықтық экономикада кәсіпорын қызметі көптеген факторлармен анықталады.Осы факторлар
Нарықтық экономикада кәсіпорын қызметінің үш негізгі мақсаты бөліп
Осыған орай кәсіпрынның қаржылық тұрақтылығына жетудің бірінші кезекті
Қаржылық тұрақтылық түсінігі кәсіпорын қызметіндегі тұлғалар топтарының әртүрлі
Кәсіпорындағы басшылық қызметі өте әрқилы болады және де
Алайда, кәсіпорында қаржылық ресурстардың белгілі бір резервтік қоры
Нарықтық экономикадағы кез келген кәсіпорын, оның қызметінің өзіндік
1.2 Ақша ағынын басқару түсінігі, принциптері және әдістері
Нарыққа кіре алмаған, кәсіпорын басшыларының ең үлкен
Ақша ағыны түсінігінің бірнеше мағынасын бөлуге болады.”Бос резерв”
Қаржы менеджмент мамандардың пікірі бойынша “ақша ағыны” түсінігі
Таза ақша ағыны=таза табыс+амортизация=
капиталға шыққан табыс
Р.А.Брейли мен С.С. Майерс таза келтірілген құн әдісі
Әлемдік тәжірибеде ақша ағыны “cash flow” сөзімен белгіленеді.
“Сash flow” көрсеткіші ақша түсімдері мен оларды жұмсау
Отандық ғалымдар ақша қаражаттар ағыны мен кәсіпорынның белгілі
Түскен пайда сомасы мен ақша қаражаттар көлемінің арасындағы
Пайда белгілі бір кезеңде ақшалай есеп-қисап және ақшалай
Пайда есептеу кезінде өнім өндірісінің шығындары өнімді өткізгеннен
Ақша ағыны пайданы есептеу кезінде ескерілмейтін ақша қаражаттар
Ақша қаражаттарының бар болуы ешқандай пайда әкелмейді, ал
Өнімді өткізудің өзіндік құны мен сату көлемі арасындағы
Ақша қаражаттардың түскен жалпы сомасы кәсіпорын басшылығының ресурстарды
Ақша қаражаттарды басқару ақша ағынын болжау көмегімен жүзеге
Ақша ағынын талдау үш негізгі бағытта жүзеге асады:
Ағымдық қызмет – бұл өткізуден түскен түсім, аванс,
Инвесициялық қызмет – материалық емес активтер мен негізгі
Қаржылық қызмет – ұзак мерзімді несиелер мен қарыздарды
Ақша қаражаттарды басқарудың негізгі мақсаты фирма жұмыс істеуіне
Кәсіпорынның ақша қаражаттар ағынын тиімді басқарудың үлкен рөлі
Ақша қаражаттар ағынын тиімді басқару кәсіпорынның стратегиялық даму
Ақша ағыны кәсіаорынның шаруашылық қызметін жүзеге асыру үшін
Ақша қаражаттар ағынын оңтайлы қалыптастыру кәсіаорынның операциялық процесін
Ақша қаражаттар ағынын тиімді басқару кәсіпорынның қарыз алу
Ақша қаражаттар ағынын басқару кәсіпорынның айналым капиталын жылдамдатуды
Ақша қаражаттар ағынын тиімді басқару кәсіпорынның төлемқабілетсіздік тәуекелін
Ослайша, кез келген кәсіпорынның жұмыс істеу процесінде ақша
Ақша қаражаттар ағынын тиімді басқару мақсатында олардың белгілі
Жалпы кәсіпорын бойынша. Бұл ақша ағынының біріккентүрі болып
Кәсіпорын шаруашылық қызметінің бөлек түрі бойынша. Ақша ағынының
Кәсіпорынның бөлек құрылымдық бөлімшелері бойынша. Кәсіпорынды ұйымдастырушылық-шаруашылық құру
Бөлек шаруашылық операциялар бойынша. Дербес басқарудың бастапқы объектісі
Шаруашылық қызмет түрі бойынша:
Қызмет көрсетудің бөлек түрін атқарушылар;
Персонал еңбекақысы; салықтық төлемдер;
Салық органдардың қайта есептеу барысында артық төленген сомалар
Инвестициялық қызмет бойынша. Нақты және қаржылық инвестициялауды
Қаржылық қызмет бойынша. Қосымша акционерлік және жарналық капиталды
Ақша қаражаттар қозғалысының бағыты бойынша:
Кәсіпорынға әртүрлі шаруашылық операциялардан түсетін ақша қаражаттар жиынтығын
Кәсіпорынның әртүрлі шаруашылық операцияларды жүзеге асыру барысында төленетін
Көлемін есепеу әдісі бойынша:
Жалпы ақша ағыны бойынша. Барлық ақша қаражаттардың түсуі
Таза ақша ағыны. Оң және теріс ақша ағынының
Қаражат көлемінің жеткіліктілік деңгейі бойынша:
Артық ақша ағыны. Нысаналық тұтынуда кәсіпорынның ақша қаражаттар
Тапшы ақша ағыны. Нысаналық тұтынуда кәсіпорынның ақша қаражаттар
Кәсіпорын ақша ағынын зерттеу концепциясына кіреді:
Кәсіпорын ақша ағынының бөлек түлерін сәйкестендіру:
Қарастырылған кезеңде ақша ағынының жалпы көлемін анықтау.
Кәсіпорынның ақша қаражаттар ағынын басқару оның қаржылық қызметін
Сурет 3- кәсіпорынның ақша ағынын басқару принциптері
Деректер негізі: [2,372б].
Кәсіпорын ақша қаражат ағынын басқару жүйесінің концепциялары келесідей:
Ақпараттың сенімділік принципі. Ақпараттық базаны құру белгілі бір
Баланстыруды қамтамасыз ету принципі. Кәсіпорынның ақша ағынын басқару
Тиімділікті қамтамасыз ету принципі. Ақша ағынын басқару процесінде
Өтімділікті қамтамасыз ету принципі. Ақша ағынының бөлек түрлерінің
Ақша қаражаттарды басару соңғы 20 жылда екі фактордың
Ақша қаражаттарды басқару ереже бойынша, фирмамен және оған
Басқару әдістері қарастырады:
Ақша ағынын біріктіру;
Жолда келе жатқан ақша қаражатты қолдану;
Ақша түсімдерін жылдамдату
Банктік есеп айырысуды кеңістік-уақыттық оңтайландыру;
Төлемдерді бақылау.
Ақша ағыны әртүрлі бағыттар бойынша жүзеге асады. Мысалы,
Ақша ағынын біріктіру. Егер индивид жылына бір рет
Болжау растығын жоғарылатуға тырысып және ақшалай төлемдер мен
Жолда келе жатқан ақша қаражаттарды қолдану. Жолда келе
Айтқандай, фирма клиентпен күндлікті 5000 $ сомада есеп
Ақша түсімін жылдамдату. Қаржылық менеджерлер дебиторлық қарызды құю
Локбокс жүйесі – ақша қаражаттырды басқарудың бір ескі
Локбокс жүйесі банк арқылы чек алу үшін уақытты
Келесі акцепте жоспарланған төлемдер есептеу жүйесі. Аталған жүйе
Банк операцияларын концентрациялау.
Банк операцияларын концентрациялаудың негізгі мақсаты қорларды бір немесе
Бұндай жүйені іске асыру, қаражатты орталық банкке аудару
Келесі кезекте банк-жинақтаушы ақша қаражаттан шығып, ертеде қойылған
Төлемдерді бақылау. Ақша қаражатарын жинауды жеделдету процесін басқарудың
Кредиторлармен есепті орталықтандыру.
Кредиторлармен есепті орталықтандыруды, ешкім ақша төлемдерін бақылауда қолдана
Нөлдік сальдомен есептесу. Бұл арнайы шығын есебі. Аталған
Шығын есептерінің бақылануы. Сол уақытта нөлдік сальдо негізінде
1) Ақша қозғалысының біріктіріуі;
2) Жолда келе жатқан ақша қаражатты қолдану;
3) Ақша түсімдерін жылдамдату
4) Банктік есеп айырысуды кеңістік-уақыттық оңтайландыру;
5) Төлемдерді бақылау.
Ақшаның түсуін локбокс жүйесімен және есептеу жүйесімен жеделдету.
1.3 Қаржы ресурстарын басқаруда қолданылатын есеп және есептіліктің
Әртүрлі экономикалық белгілеріне қарай барлық есептік ақпараттар
Қаржылық есептіліктің негізгі элементтеріне активтер, міндеттемелер, меншік капитал,
Қаржылық есептіліктің барлық элементтері есептілік түрлерінде көрініс табады.
Кәсіпорынның қаржылық есептілігіне:бухгалтерлік баланс, пайдалар мен шығындар туралы
Шешім қабылдау үшін қаржы менеджерінде кәсіпорынның алдағы кезеңдегі
Мұндай ақпаратта төмендегілерге қажетті мәліметтер болуы тиіс:
Кәсіпорынның, оның активтерін, міндеттемелері мен меншікті капиталдарын бағалауға,
Кәсіпорынның ақша қаражаты ағынын, олардың сомасын, түсу және
Инвестициялық шешімдер және несиелеу бойынша шешімдер қабылдауға.
Кәсіпорынның қаржылық жағдайын көрсететін негізгі көрсеткіштер баланста берілген.
БУХГАЛТЕРЛІК БАЛАНС
Бухгалтерлік баланс кәсіпорынның белгілі бір күндегіқаржылық жағдаын сипаттайды
Бухгалтерлік баланс кәсіпорын ресурстарына егжей-тежейлі сипаттама береді. Алайда
Алайда бірқатар көрсеткіштер қосымша есептеулер жүргізу, баланс деректерін
Тікелей бухгалтерлік баланста берілген кәсіпорын ақпараттарында мына көрсеткіштер
Ақша қаражаты және ақша қаражатының баламалары;
Сауда және басқа дебиторлық қарыздар
Қаржы активтері, қорлар, негізгі құралдар, материалдық емес активтер;
Қатысу үлесі әдісі бойынша ескерілген инвестициялар;
Сатуға арналған деп жіктелген ұзақ мерзімді активтерді жиынтық
Сауда және басқа несиелік қарыздар;
Қаржылық міндеттемелер, ағымдық салықтар бойынша міндеттемелер мен активтер;
Кейінге қалдырылған салық міндеттемелері мен кейінге қалдырылған салық
Шығып кету тобына қосылған, сату үшін ұсталған деп
Бағалау міндеттемелері;
Аналық ұйым акционерлерінің капиталынан жеке ұсынылған азшылық үлесі;
Аналық ұйым акционерлеріне есептелінген капитал.
Қаржы менеджменті үшін активтерді ұзақ мерзімді және қысқа
Айналым активтерінің неғұрлым өтімді бөлігі – ақша қаражаты.
Кәсіпорын үшін қолма-қол ақшаның оңтайлы сомасы қарама-қарсы тенденциялар
Баланс бабы – дебиторлық қарыз, яғни кәсіпорынға тиесілі,
Баланс деректері бойынша есептелетін келесі ірілендірілген бап –
Қалыпты іскерлік цикл барысындағы сату;
Кәсіпорын ішіндегі өндірістік тұтыну;
Өткізілген өнімді рдан әрі дайындау мақсатында өндірістік тұтыну.
Бұл бапқа шикізат пен материалдар, аяқталмаған өндіріс, дайын
Баланста кәсіпорынның ұзақ мерзімді активтері жайлы ақпарат болады.
Негізгі құралдар – өндірісте пайдалануға немесе басқа тұлғаларға
Баланстың келесі бабы – материалдық емес активте. Материалдық
Бөлінетін болады, яғни оны жеке немесе тиісінше келісімшартпен,
Келісімшарттың немесе басқа заңды құқықтар нәтижесінде, бұл құқықтарды
Қысқа мерзімді міндеттемелер;
Ұзақ мерзімді міндеттемелер;
Капитал.
Қысқа мерзімді міндеттемелер айналым активтерімен өтеледі немесе әдетте
Төлеуге есепшоттар мен вексельдер;
Кәсіпорынның қысқа мерзімді қарыз алғаны туралы борыштық куәліктер;
Салықтар бойынша қарызы және кәсіпорынға мемлекет тарапынан кейінге
Еңбекақы бойынша қарыздары;
Алынған аванстар;
Ағымдағы кезеңде төленуге жататын ұзақ мерзімді міндеттемелердің бір
Қысқа мерзімді міндеттемелерді жеке топқа бөлу кәсіпорын өтімділігінің
Ұзақ мерзімді міндеттемелер – бір жылдан асатын мерзім
Келесі көрсеткіш меншікті капитал немесе, егер кәсіпорын акционерлік
Салынған капитал – меншік иесі инвестициялаған капитал. Бұған
Жинақталған пайда – кәсіпорын өзі қызмет жасаған жылдары
Құрылтай құжаттарында белгіленген капитал;
Негізгі құралдарды, материалдық емес активтерді қайта бағалау резерві;
Сатуға арналған қаржылық активтерді қайта бағалау резерві.
Қаржы менеджментініңмаңызды шешімдер қабылдануында резервтерді дұрыс жіктеудің маңызы
ҰҚЕС бухгалтерлік баланста оларды ұсынудың баптары мен форматтарын
ұқсас баптардың көлемі, сипаты және функциясы немес жиынтығы
баптардың пайдалынылатын атаулары мен орналасу тәртібі немесе ұқсас
Қосымша баптарды жеке ұсыну керек пе деген пікір
активтердің өтімділігі мен сипатына;
активтердің кәсіпорын шегіндегі функциясына;
міндеттемелер сомасына, сипатына және уақыт ішінде бөлініуіне.
Тікелей бухгалтерлік баланстың өзінде немесе түсініктемелерде ұсынуға жататын
негізгіт құралдар баптарының кластары;
сатып алушылар мен тапсырыс берушілер қарыздары, байланысушы тараптар
қолар кластары – тауарлар, өндірістік материалдар, аяқталмаған өндіріс
төленген капитал, эмиссиялық табыс, үлестірілмеген пайда және капиталда
ПАЙДАЛАР МЕН ЗИЯНДАР ТУРАЛЫ ЕСЕП БЕРУ
Кәсіпорынның кезең ішіндегі таьыстары мен шығындары кезең ішінде
қателерді түзеу мен өзгерістер әсері есеп саясатындапайда болу
мүлік құнының қайта бағалау өсімі кезінде шетелдік қызметтің
Кәсіпорынның пайдалар мен зияндар жайлы есебінде берілетін ақпаратта
табыстар;
қаржыландыру шығындары;
ұқсас ұйымдар мен біріккен қызметті инвестициялаудан үлестік қатысу
салық төлеу шығындары;
тоқтатылған қызметтен салық төлеуден кейінгі пайда немесе шығынның
пайда немесе шығын;
Кәсіпорын кезең шіндегі пайда мен шығынды үлестіру ретіндегі
азшылық үлесіне жататын пайда немесе шығынды;
аналық ұйымның үлестік құралдары иелеріне жататын пайда немесе
Кәсіпорын пайдасы мен шығынның әрбір маңызды құрамдарының сипаты
сатуға дейінгі бағасынан аяқтауға арналған шығынды алып тастағандағы
субъект қызметін қайта құрылымдауды және қайта құрылымдау шығындары
негізгі құрал объектілерінің шығып қалуы;
инвестициялардың шығуп қалуы;
тоқтатылған қызметті;
соттық дауларды реттеу;
басқа барлық резерв түрлері бойынша реверсивтік жазбалар.
Кәсіпорын қайсысы сенімді ақпарат беретіндігіне байланысты не шығындар
Шығындар сипаты бойынша талдау әдісі шеңберінде шығындар сипаттарына
Шығында қызметін талдау әдісі шеңберінде шығындар олардың қызметі
Пайда мен шығын жайлы есеп қаржы менеджменті үшін
Ішкі қаржылық шешімдер қабылдау үшін мыналар қажет:
табыстар мен зияндардың, пайда мен шығындардың нақты жіктемесі
кәсіпорын қызметінің ңшкі тиімділігі факторының әсерін және салық
бұл ақпаратты талдауға ыңғайлы түрде жедел алу.
Табыстар мен шығындардың нақты жіктелуі белгілі бір кезең
Бұған қоса жіктеу мыналар үшін қажет:
есепті кезең табыстары мен пайдаларының басты бөлігі қандай
өнім мен өндірістік емес шығындардың, оның ішінде басқару
операциялық талдау мақсатында тұрақты және айнымалы шығындарды бөлу.
Табыс алу көзін анықтау үшін кәсіпорының барлық қызметі
негізгі қызмет (өнімді өндіру және өткізу, кәсіпорын жұмысы
қаржылық қызмет (несие алу және басқа кәсіпорындарға несие
төтенше баптар (кәсіпорын қызметіне тән емес операциялар).
Мұндай бөлініс кәсіпорынның негізгі қызметінен ғана емес, басқа
Кезеңнің өзіндік құны мен әкімшілік шығындарды, сондай-ақ өткізу
Тұрақты және айнымалы шығындарды бөлу қаржылық жоспарлау мақсаттары
КАПИТАЛ ӨЗГЕРІСТЕРІ ТУРАЛЫ ЕСЕП
Кәсіпорын капитал өзгерістері туралы есеп бергенде есепте тікелей
кезең ішіндегі пайда мен зиянды;
кезең ішіндегі тікелей капитал құрамында мойындалатын табыстар мен
1) және 3) көрсеткіштерді қосу аналық ұйымның үлесті
капиталдың әрбір құрауышы бойынша есеп саясаты мен қателерді
Кәсіпорын сондай-ақ капитал өзгерістері жайлы есептің тікелей өзінде
капитал иелерінде туындаған инвестиция сомалары, дивиденд сомалары және
есепті кезеңнің басындағы және соңындағы үлестірілмеген пайда сальдосы
енгізілген капиталдың әрбір класының баланстық құны мен кезең
АҚША ҚАРАЖАТЫНЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫ ТУРАЛЫ ЕСЕП
Қаржылық есептіліктің ұлттық стандарттары ақша қаражатының қозғалысы туралы
Ақша қаражатының қозғалысы туралы есепте кәсіпорынның есепті кезең
Ақша қаражатының қозғалысы туралы есепте операциялық, инвестициялық және
Операциялық қызметке қатысты ақша қаражатының ағыны негізіне кәсіпорынның
Операциялық қызметке қатысты ақша қаражатының ағынына мысалдар:
тауар сату мен қызмет көрсетуден түскен ақша;
роялти, алымдар, комиссиялық сыйақылар және басқа түсімдер;
жеткізіп берушілерге тауары мен қызметі үшін ақша төлемдері;
қызметшілерге және олардың артынан ақша төлемдері;
инвестициялық немесе қаржы қызметіне жаиқызылғандарынан басқа пайдаға ақша
инвестициялық келісімшарт, қарыз келісімшарттары және басқа келісімшарттар шеңберінде
Құрал-жабдық бірлігін сату сияқты кейбір операциялар қызмет нәтижесі
Инвестициялық қызметке байланысты ақша ағындары келешек табыс пен
Инвестициялық қызметтен ақша қаражатының қозғалысына мыналар мысал бола
негізгі құралдарды сатып алуға арналған төлемдер “өздігінен туындаған
негізгі құралдарды, материалдық емес ативтерді және басқа ұзақ
басқа кәсіпорындардың үлестік және борыштық құралдарын және біріккен
басқа тараптарға берілген ақша қаражатының аванстық төлемдері және
басқа тараптарға берілген аванс және несиелердің қайтуынан ақша
бұл шарттар мәміле жасасу үшін немесе сауда мақсаттарында
Қаржылық қызметтен ақша қаражатының қозғалысына мысалдар:
ақшалар эмиссиясы немесе басқа үлестік құралдардан ақша түсімдері;
кәсіпорын акцияларын сатып алуға немесе шығару үшін иелеріне
қамтамасыз етілмеген облигациялар, займдар, вексельдер қамтамасыз етілген облигациялар,
несиеге алынған соманы өтейтін ақша;
қаржылық жал бойынша өтелмеген қарызды азацту үшін ақша
Кәсіпорын операциялық қызметіне байланысты ақша қаражатының қозғалысы туралы
жалпы ақша түсімдері мен төлемдерінің негізгі түрлері жайлы
жанама әдіс, бұл кезде пайдаға немесе зиянға монетарлық
Жанама әдісті қолдану кезінде операциялық қызметтен түскен ақша
қордағы өзгерістер және кезең ішіндегі операциялық дебиторлық және
амортизация, бағалау міндеттемелері, кейінге қалдырылған салықтар, шетелдік валютадағы
нәтижелері инвестициялық немесе қаржылық қызметке байланысты ақша қаражатының
Операциялық қызметтен ақша қаражатының таза қозғалысы туралы деректер
Қаржы менеджменті үшін қаржылық нәтижелерді біліп қана қоймай,
Ақша ағынына талдау жасау үшін дербес талдауыштық құжат
өндірістік қызметі;
инвестициялық қызметі;
қаржылық қызметі.
Мұндай топтастыру ақша қаражатының ағымына талдау жасауға, кәсіпорынның
«Өндірістік қызмет» бөлімінде таза пайданы есептеу кезінде пайдаланылатын
«Инвестициялық қызмет» бөлімінде негізінен ұзақ мерзімді активтердегі өзгерістерге
«Қаржылық қызмет» бөліміне ұзақ мерзімді міндеттемелердегі, компаниялардың міндеттемелеріндегі
Кәсіпорынның негізгі қызметінен ақша қаражатының түсуі басты көз
2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ҚАРЖЫ РЕСУРСТАРЫН
2.1 Кәсіпорынның жалпы мінездемесі
Тереңнен су алу электронасос зауыты «Alakol Plant» Жауапкершілігі
Зауыт коллективі насостардың әлемдік стандарттарға сәйкес келетін техникалық
Агрегаттардың экплуатация периодында электроэнергия шығындары төмендетілген, айта кетсек
«Alakol Plant» (Алаколь Плэнт), Жауапкершілігі шектеулі серіктестігі, бұдан
Серіктестіктің жалғыз қатысушысы «Компания Паритет» Жауапкешілігі шектеулі серіктестігі,
Серіктестік мемлекеттік тіркеуден өткен кезден бастап заңды тұлға
Серіктестік өз атынан республика аймағында және шет елдерде
Серіктестік өз қызметін өзінің құрылтай құжаттарына және Қазақстан
тереңдету электронасостарды және электроқозғалтқыштарды шығару;
энергетика және құрылыс объектілеріне арналған металл құрастырмаларын
дайын металл бұйымдарын жасау, сонымен қатар: құрылыс металл
сүректі өңдеу және ағаштан бұйымдар жасау, сонымен қатар:
кірпіш, черепица және өзге де күйдірілген саз балшықтан
ғимараттар мен құрылыстар салу;
жиһаз жасау;
сыртқы экономикалық және сауда-саттық қызмет;
құрылыс, жөндеу-құрылыс, құрастыру, қалпына келтіру, жөнге салу-жіберу, өңдеу
өндірістік және тұрғын үйлерді салу, жобалау және жөндеу;
халық тұтынатын тауарларды өңдеу;
құрылыс материалдарын өндіру;
коммерциялық-дәнекерлік қызмет;
көтерме, бөлшек және коммисиялық сауданың фирмалық дүкендер желісін
делдалдық сауда, сауда-саттық қызмет;
сыртқы экономикалық қызмет;
адвокаттық қызметпен байланысты емесконсалтинг және заңгерлік қызмет көрсету;
сыртқа шығару, сырттан алып келу операцияларын, өкілдік қызметтерді
жарнама-ақпарат қызмет беру;
мұнайды, мұнай өнімдерін, жанар-жағар материалдарын көтере сатып алу,
баспа өнімдерін ұйымдастыру мен өндіру;
көлік құралдарын өндіру, қызмет көрсету, пайдалану мен жөндеу,
қоғамдық тамақтану, барларды, кафе, мейрамханалар нүктелерін ашу;
электроника саласында өнімдерді, бағдарламалық және техникалық құралдарды сатып
франчайзинг (бөтен сауда маркасымен қызмет көрсету) келісім шарт
лизинг маркетинг қызметтері;
Қазақстан Республикасының заңдарына тыйым салынбаған басқа да қызметтер;
Лицензиялауға жататын қызмет түрлерін жүргізу үшін Серіктестік заңда
Серіктестік өзінің қатысушысының талабының Серіктестіктің қызметі туралы, оның
Серіктестік Қатысушысының мүдделерін қорғайтын ақпарат деп табылады:
Серіктестік Қатысушысының қабылдаған атқарушы органның, Тексеру комиссиясының шешімдері
Серіктестіктің өз капиталы мөлшерінің жйырма және одан да
Жасалған мәміле нәтижесінде Серіктестіктің меншігіндегі капитал мөлшерінің жйырма
Серіктестіктің қандай да болсын қызметтің жүзеге асыруға және
Серіктестіктің мүлкіне тыйым салу;
Серіктестікті және оның лауазымды тұлғаларын әкімшілік жауапкершілікке тарту;
Серіктестікті мәжбүрлеп қайта ұйымдастыру туралы шешім;
Аудиторлық есеп;
Серіктестіктің жарғысына сәйкес Серітестік қатысушыларының мүдделерін қозғайтын өзге
Серіктестіктің қызметі туралы, оның қатысушыларының мүдделерін қозғайтын ақпаратты
Үлестерді сатып алушыларға Серіктестігінің қызметі туралы ақпарат беру
Серіктестіктің ішкі қызметін реттейтін ережелерді бекіту, оларды қабылдау
Серіктестік мүлігі Қатысушының салымынан, Серіктестік алған кірістерден, сондай-ақ
Серіктестік жарғылық капиталының ұлғайтылуы:
серіктестіктің барлық қатысушылары қосатын қосымша бара-бар салымдар;
серіктестіктің өз капиталы есебінен, оның ішінде резерв капиталының
серіктестіктің таза активтерін қайта бағалауының нақты құны олардың
бұған қалған барлық қатысушылар келіскен жағдайда бір немесе
серіктестік құрамына жаңа қатысушылар қабылдау жағдайларда іске асырылады.
Жарғылық капитал мөлшері осы баптың а)-в) пунктарында
Шешім серіктестік қатысушыларының Жалпы жиналысында қабылданады. Серіктестіктің жарғылық
Серіктестік меншігі:
қатысушылардың жарғылық капиталға салған ақшалары мен материалдары;
алған табыстар;
шаруашылық қызметін жүргізу нәтижесінде серіктестік өндірген өнімдерге;
банктер мен басқа да несие берушілердің несиелеріне, заемдарға;
заңдарда тиым салынбаған басқа да көздер есебінен құрылатын
Серіктестіктің мүлкі оның балансында есептеледі. Барлық қатысушыладың жарғылық
Серіктестіктің салық төлемдерін, еңбек ақы және бюджетке басқа
Серіктестік шығыны сақтық капиталының есебімен жабылады, ал егер
Серіктестіктің жарғылық капиталының 10% мөлшердегі салық капиталды құрады.
Серіктестік қатысушысы құқылы:
серіктестік бухгалтерлік және басқа құжаттармен танысуға қоса Серіктестік
жарғылық қорының мөлшерін өсіруге немесе азайтуға;
Қазақстан Республикасының «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі барсеріктестіктер
Қазақстан Республикасының заң актілерінде белгіленген тәртіпке сәйкес өзінің
Серіктестік таратылған жағдайда несие берушілермен есеп айырысқаннан кейін
Осы серіктестіктің жарғысында және Заңда негізделген олардың құқықтарын
Осы жарғы мен Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңдарына қайшы
Серіктестік қатысушысы міндетті:
серіктестік талаптарын орындауға;
жарғы белгіленген тәртіппен Серіктестіктің іс-әрекеттеріне қатысуға;
серіктестік Жарғысымен белгіленген тәртіппен, тәсілмен және мөлшерде салымдар
серіктестік коммерциялық құпия деп жариялаған мәліметтерді жария етпеуге
серіктестікке зиян келтіре алатын қандай да болмасын іс-
22.04.1998 ж. Қазақстан Республикасының жауапкершілігі шектеулі және қосымша
Серіктестік қатысушысы осы Жарғы мен Қазақстан Республикасының қолданыстағы
Серіктестік өндірісінің дамуы және жалпы мүдделері үшін жұмсалғаннан
2.2 Кәсіпорынның қаржы ресурстарын экономикалық талдау
«Alakol Plant» ЖШС мүлігі Қатысушының салымынан, Серіктестік алған
Серіктестік жарғылық капиталының ұлғайтылуы:
серіктестіктің барлық қатысушылары қосатын қосымша бара-бар салымдар;
серіктестіктің өз капиталы есебінен, оның ішінде резерв капиталының
серіктестіктің таза активтерін қайта бағалауының нақты құны олардың
бұған қалған барлық қатысушылар келіскен жағдайда бір немесе
серіктестік құрамына жаңа қатысушылар қабылдау жағдайларда іске асырылады
Кесте 1
Капитал көздерінің динамикасы мен құрылымын талдау(2007 ж.)
Капиталдың көздері Сомасы, мың.теңге. Капитал құрылымы, %
жылдың басына
жылдың аяғына
өзгерісі жылдың басына жылдың аяғына өзгерісі
Өзіндік капитал 196,424 497,503 +302,079 14,36 1,9 -12,46
Қарыз капитал 1164,915 25,706 +24541,331 85,64 98,1 +12,46
Барлығы 1360,339
26203,749 +24843,41 100 100 -
Деректер негізі: «Alakol Plant» ЖШС-нің қаржылық талдау есебі
1 кесте бойынша талдау
Капитал көздерінің динамикасын
есептеу
195,424 + 1164,915 = 1360,339
497,503 + 25,706 = 26203,749
Капитал көздерінің динамикасын
есептеу (%)
195.424 *100 =14.36 497.503 *100 =
1360.339 26203.749
1164.915 *100 = 85.64
1360.339 26203.74
1.9 + 98.1 = 100 1.9 – 14.36
Талдау жасау барысында өзіндік капитал жыл басынан жыл
Кесте 2
Өзіндік капиталдың құрылымының динамикасы (2007 ж.)
Капиталдың көздері Қолда бар құралдар
мың.теңге Құралдардың құрылымы, %
жылдың басына
жылдың аяғына өзгерісі жылдың басына
жылдың аяғына өзгерісі
Жарғылық капитал 91,9 91,9 - 47,02 18,47 -28,55
Резервтік капитал - - - - - -
Арнайы қорлар - - - - - -
Таратылмаған пайда -103,524 -405,603 -302,079 -52,98 -81,53 -28,55
Барлығы 195,424 497,503 +302,079 100 100 100
Деректер негізі: «Alakol Plant» ЖШС-нің қаржылық талдау есебі
2 кестеге талдау
Бұл жерде талданып отырған кәсіпорынның өзіндік капиталы 302,079
Кесте 3
Қарыз капиталдың құрылымының динамикасы (2007 ж.)
Капиталдың көздері Сома, мың.теңге Капитал құрылымы,
Ұзақмерзімдік несиелер - - - - - -
Оның ішінде:
12 айдан асқаннан кейін қайтарылатын несиелер
-
-
-
-
-
-
Кесте 3 жалғасы
Қысқамерзімдік несиелер 1164,915 25706,246 +24541,331 100 100 -
Жеткізушілерге кредиторлық қарыз 980,689 25415,9 +24435,211 84,2 98,9
Жалақы бойынша персоналға қарыз -
- - - - -
әлеуметтік қорғау органдарға қарыз - - - -
Бюджетке қарыз 43,153 290,346 +247,193 3,7 1,1
Басқа кредиторларға 141,073 - - 12,1 - -12,1
Барлығы 1164,915 25706,246 +24541,331 100 100 -
Деректер негізі: Alakol Plant» ЖШС-нің қаржылық талдау есебі
3 кестеге талдау
Ұзақ, орта, қысқа мерзімдік несиелерге әсер етпейтігін көрсетті.
Қарыз капитал динамикасы + 24541,331 тг.-ге жоғарылады. Қарыз
Кесте 4
Негізгі қорлардың қолда бары, қозғалысы және құрылымы (2007
Жыл басына қолда бары Жыл бойы келгені Жыл
Өндірістік қорлар 793,287 33,2 - - 55,207 100
Өндірістік емес негізгі қорлар 1596,790 66,8 - -
Негізгі қорлардың барлығы 2390,077 100 - - 55,207
Оның ішінде: белсенді бөлігі 1601,351 67 - -
Деректер негізі: Alakol Plant» ЖШС-нің қаржылық талдау есебі
4 – кестеге талдау
Негізгі қордың қолда бары, қозғалысы және құрылымы.Талдап отырған
Өндірістік емес негізгі қорлар жыл басында қолда бары
Кесте 5
Жиынтық капиталды пайдалану тиімділігінің көрсеткіштері (2007 ж.)
Көрсеткіш Өткен жыл Өзгерісі
Кәсіпорынның баланстық пайдасы, мың.теңге 211,455 404,4
Өткізулердің барлық түрлерінен таза түсім, мың.теңге 21415,143 75737,568
Капиталдың орташа сомасы, мың.теңге 1360,339 26203,749
Капиталдың рентабелдігі, % 1 0,5
Сатылымдардың рентабелдігі, % 1,55 1,54
Капиталдың айналу коэфициенті 15,75 2,89
Деректер негізі: Alakol Plant» ЖШС-нің қаржылық талдау есебі
5 кестеге талдау
Талдау жүргізу процесінде капитал рентабелдігінің, яғни тиімділігінің көрсеткіштірінің
Кәсіпорынның капитал тиімділігі (0,5-1) яғни – 0,5 %
Кесте 6
Капиталдың айналу ұзақтылығын талдау
Көрсеткіш Өткен жыл Осы жыл Өзгерісі
Өнімді өткізудің таза түсімі, мың теңге 21415,143 75737,568
Капиталдың ортажылдық құны, мың теңге 1360,339 26203,749 +24843,41
Оның ішінде айнымалы капитал 1164,915 25706,246 +24541,331
Кесте 6 жалғасы
Капиталдың жалпы сомасында айнымалы активтердің үлес салмағы, %
Барлық капиталдың айналу коэфиценті 15,75 2,89 -12,86
Оның ішінде айнымалы капиталдың 18,38 2,94 -15,44
Барлық капиталдың айналу ұзақтылығы, күндер 23 125 +102
Оның ішінде айнымалы капиталдың 20 122 +102
Деректер негізі: Alakol Plant» ЖШС-нің қаржылық талдау есебі
6 кестеге талдау
Капиталдың айналу ұзақтылығын есептеу
Өткен жыл Осы жыл
21415.143 = 15.75 75737.568 = 2.89
1360.339 26203.749
23 * 15.75 = 0.85 125 * 2.89
100 100
15.75 = 18.38
0.85 0.98
23 * 0.85 = 20 125 * 0.98
1360.339 * 360 = 23 26203 *360 =
21415.143 75737.568
20 * 21415.143 = 1164.915 122 *
360 360
Осы жыл - өткен жыл = өзгерісі
Талданып отырған кәсіпорындарда барлық капиталдың айналу коффициенті -12,86
Кесте 7
Қаржы тетігінің эффектісін есептеу үшін мәліметтер
Көрсеткіш Өткен жыл Осы жыл
Баланстық пайда, мың теңге
211,455 404,4
Пайдадан салық, мың теңге 90,624 163,741
Салық салу коэфициент, коэффициент 0,42 0,40
Капиталдың ортажылдық сомасы, мың теңге:
өзіндік 1360,339
195,424 26203,749
497,503
Қарыз 1164,915 25706,246
Қаржылық тетіктің иіні (қарыз капиталдың өзіндік капиталға қатынасы)
5,96
51,67
Жиынтық капиталдың экономикалық рентабелдігі, %
15,54
1,54
Несие пайызының орташа ставкасы , % 19 16
Инфляция қарқыны , % 8,4 4,4
Қаржы тетігінің эффектісі, % 28 1,42
Деректер негізі: Alakol Plant» ЖШС-нің қаржылық талдау есебі
7 кестеге талдау
Қаржы тетігінің эффектісін есептеу
Кн = Балан. пайда
Пайдадан салық иіні
RAO = Баланс.пайда * 100 %
Капитал орт.жыл
сомасы
ЭФР = (RОА - U3K ) *
1+U
ЭФР = (15,54 -
1+1,084 195,424
ЭФР = (1,54 –
1+1,044 497,503
Кесте 8
Негізгі өндірістік қорларды тиімді пайдалануды талдау
Көрсеткіш Жоспар Орындалуы Өзгерісі
Өнім өндірісінің көлемі (ВП), мың тг. 365000 365418,640
Өнімді өткізуден пайда, мың тг. 72992 75737,568 +2745,568
Ортажылдық құн , мың тг:
негізгі өндірістік қорлар (ОПФ) 2200 2334,87 +134,87
белсенді бөлігі (ОПФ@) 1600 1704,455 +104,455
жабдықтың бірлігі (Ц) 1100 1180,762 +80,762
Үлес салмақ , коэффициент :
қорлардың белсенді бөлігі (УД @) 0,72
Қор рентабелдігі (Rопф), % 3318 3242,68 -75,32
Өнімнің рентабелдігі (Rвп), % 20 20,72 +0,72
Қор қайтарымы, тг:
негізгі өндірістік қорлардың (ФОопф) 165,9 156,5 -9,4
белсенді бөлігінің (ФО@) 228,1 214,4 -13,7
Технологиялық жабдықтардың ортажылдық саны (К) 24 27 +3
Жыл бойы барлық жабдықтардың жұмыс жасағаны (Т), мың.сағ
Оның ішінде жабдықтың бірлігімен :
сағат (Тед)
3750
3573
-177
смена (СМ) 500 479 -21
күн (Д) 250 246 -4
Жабдықтардың жұмысын сменалық коэффициенті (Ксм) 2 1,94 -0,06
Сменаның орташа ұзақтылығы (П), сағ. 7,5 7,46 -0,04
1 машина-сағатта өнімнің өндірісі (ЧВ), мың тг.
Деректер негізі: Alakol Plant» ЖШС-нің қаржылық талдау есебі
8 кестеге талдау
Негізгі өндірістік қорларды тиімді пайдалануды талдау
1) ∆ Rопф = ∆ ФО * Rвмл
2) Өнім рентабелдігі.
∆ Rопф = ФОф * ∆ R вп
3) бұдан кейін қор қайтарымының өзгеру факторларын зерттеу
ФОопф = УДª * УД * ФО
Берілген 8 кесте абсолюттік өзгеру тәсілімен қор қайтарылымының
Кесте 9
Материалдық шығындардың теңгесіне пайданы факторлық талдау үшін
Көрсеткіш Жоспар Нақты
орындалуы Өзгерісі
Өнімді өткізуден пайда, мың.тг 72992 75737,568 +2745,568
Сатылымдардың рентабелділігі, % 1,75 1,54 -0,21
Өндірілген өнімнің құнында материалдық шығындар, мың.тг. 54900 58195,256
Тауарлық өнімнің құнында түсімнің үлес салмағы, % 75,2
Өткізілген өнімнің құнында материалдық шығындар, мың.тг. 65,100 69,158
Тауарлық өнім, мың тг 1698,617 1518,696 -179,921
Материал сиымдылық, тг 1,33 1,3 -0,03
Материал шығындардың бір теңгесіне пайда, тг 1121,22 1095,13
Деректер негізі: Alakol Plant» ЖШС-нің қаржылық талдау есебі
9 кестеге талдау
Материалдық шығындардың теңгесіне пайданы факторлық талдау үшін мәліметтер.Осы
2.3 Кәсіпорынның жарғылық капиталын арттырудағы
тәуекелдерді басқару
Қатысушылардың жауапкершілігін анықтаумен қатар жарғылық капиталдың қосымша қызметі
Сондықтан серіктестікке қатысушылардың өзі жарғылық капиталдың мөлшерін арттыруға
Жарғылық капиталды арттыру процедурасы көп қадамды және күрделі
Серіктестік қатысушылары жарғылық капиталды өзінің капиталымен тәуекелдеп арттыратындай
1) қатысушылар екеу я одан да көп;
2) қатысушылар арасында толық сенімділік жоқ.
Жарғылық капиталды арттырудың процедуралық сәттерінде мұқият тоқталайық. Аталған
ҚР «Шектеулі және қосымша жауапкершілікті серіктестіктер туралы» Заңы
Қатысушылардың жалпы жиналысында жарғылық капиталды арттыру туралы шешім
Мемлекеттік тіркеуін іске асырған органға жалпы жиналыспен жарғылық
Бірінші сатының (шешім қабылдау) жеке реңктері жарғылық капиталды
Серіктестіктің барлық қатысушыларының қосымша үйлесімді салымдары;
Серіктестіктің жеке капиталы есебінде, оның ішінде резервті капиталының
Қалған қатысушылар келіскен жағдайда бір немесе бірнеше қатысушының
Серіктестік құрамына жаңа қатысушыларды қабылдау.
Бұл зерттеу жұмысында жарғылық капиталды арттырудағы бар қатысушылардың
Жарғылық капиталды аталған тәсілдермен арттырудың ұтымды нәтижесі ретінде
Тәжірибе көрсеткендей, бұл процедураның жиі үзілу себебі серіктестіктің
Егер жарғылық капиталды арттыру орындалмаса, қатысушы немесе серіктестікке
Сәйкесінше, ЖШС туралы Заң жарғылық капиталды арттыру бойынша
Осылайша ЖШС туралы Заң бұл сұраққа бір қырынан
А. Диденко және Е. Нестерова деген сарапшылар «ЖШС
Сарапшылармен клісуге болады, олар ЖШС туралы Заңның 14
1) серіктестік жеке капиталы есебінен қатысушысымен енгізілмеген салымды
2) серіктестік жалпы жиналысының шешімі бойынша белгіленген мерзімде
a) ЖШС туралы Заңның 31 б. 1 п.
ә) үшінші жақтардың ие болуына ұсынылуы мүмкін;
б) енгізілмеген салым бөлігін белгіленген мерзімде сату мүмкін
3) уақытында қосымша салымды енгізбеген қатысушы серіктестікке шығынды
Алайда ЖШС туралы Заңның 24 б. тармағында қарастырылған
Келесі сұрақтарды құрайық:
1) серіктестікке қатысушылар жалпы жиналыста жарғылық капиталды арттыру
2) қатысушылар жарғылық капитал көлеміндегі өзгерісті әділет органына
3) қосымша салымдарды енгізудің соңғы мерзімі келді, бірақ
ЖШС туралы Заң 26 б. 5 п.нормасы
Дегенмен бұл шара нәтижелі емес. Біріншіден, сөз жарты
Басқаша айтқанда қатысушыларда нұсқа бар: әділет органдарына капиталды
Бұл ойды ЖШС туралы Заңның 25 б. Ережелері
Бұндай жағдайда серіктестікке, сонымен бірге жалпы жиналыс шешімін
Бірінші нұсқа. Серіктестік жеке капиталы есебінде белгіленген уақытта
Бұл нұсқа ұтымды емес және соңғы шешім болып
Біріншіден, серіктестікпен үлесті енгізуді үлесті техникалық сатып алу
Екіншіден,үлесті сатып алған соң серіктестік оны жүзеге асыруға
Екінші нұсқа. Бұл нұсқа жағдайды шешудің реттік сатыларын
А. Салынбаған үлесті қалған қатысушылар арасында ЖШС туралы
Егер қалған қатысушылар бұл жағдайда салынбаған үлесті сатып
Дегенмен бұл жағдайда қатысушылар бұрын қарастырылмаған шығындарға баруы
Әрі қарай ЖШС туралы Заң қатысушылар арасындағы потенциялды
Егер жарғылық капиталды аяқтау жарғылық капитал өзгерістерін әділет
Бұл ой ЖШС туралы Заңмен реттелетін орындалмаған жарғылық
Сәйкесінше, шешімге міндетін орындамаған қатысушы да ықпал етеді.
Әрине салынбаған үлестің тағдыры туралы сұрақта мерзімін асырған
1.ЖШС туралы Заң үлесті әр қатысушысының жарғылық капиталдың
2.Бұл жағдайда заң аналогын, дәлірек айтқанда ЖШС туралы
Қатысушының қосымша алымды енгізу мерзімін асыруы серіктестікке зиян
Б. қатысушылармен енгізілмеген үлесті алу мүмкін болмаған жағдайда
Серіктестік мәртебесінің ерекшелігін, қатысушылар арасындағы қарым-қаынастың жабықтығы мен
В. ЖШС туралы Заң бойынша соңғы опция жарғылық
Серіктестік күтілмелі айналым көлемін толықтырмайды. Сондай-ақ, егер серіктестік
«1.Қатысушылардың жалпы жиналысында жарғылық капиталды азайту туралы шешім
2.Серіктестіктің кредиторлары хабарлама алған күннен немесе хабарландыру жариялаған
3.Серіктестіктің жарғылық капиталын азайту серіктестіктің мемлекеттік тіркеуін орындаған
4.ЖШС туралы Заңның 27 б. бекітілген тәртіпті бұзуда
Тәуекелдер шынымен де күрделі, сондықтан қатысушылар мен серікткстікке
ЖШС туралы Заң жарғылық капиталды арттыру орындалған деп
Сарапшылар жарғылық капиталды арттыру сәті серіктестіктің барлық қатысушылары
Осы тұжырыммен келісіп, жарғылық капиталды арттыруды аяқтау сәтін
Берілген талдау белгілі жағдайда жарғылық капиталдың орындалмауында серіктестіктің
Шын мәнінде бұндай жағдай жағымсыз сценарийде өте қоймас.
ТӘУЕКЕЛДЕРДІ МИНИМАЛДАУ МЕХАНИЗМІ
1.Қатысушыларға дауыс беру құқығын үлестің енгізілген салымға сай
Бұны серіктестіктің құрылтайлық құжаттарында көрсетуге болады.
Мерзімін асырған қатысушының жалпы жиналыс шешіміне ықпалын минималдаумен
2.Жалпы жиналыс шешімінде жарғылық капиталды арттырудың барлық аспектілерін
Процедураның нақтылығы және реті;
Жарғылық капиталды арттырудың барлық сатыларының нақты мерзімі;
Өзара құқықтар мен міндеттер;
Міндеттерді атқармау салдары.
Анағұрлым тиімді болып қатысушылар мен серіктестік арасында жарғылық
3.Барлық қатысушылар үшін енгізілетін қосымша салым бағасына пропорционал
Бұл жайындағы шартты жарғылық капиталды арттыру туралы жоғарыда
Кепілдеме салымдар серіктестіктің шотында жиналуы мүмкін және жарғылық
Бұл механтзм мыналарға мүмкіндік береді:
Қатысушылардың тәртібін арттыруға және өз міндеттерін тиісті атқаруын
Жарғылық капиталды арттыру сәтсіздігінде барлық жақтардың мүддесін қамтамасыз
Берілген ұсыныстарды орындау нәтижелі және алдын-ала жоспар бойынша
Әрине, негізгі кепілдік болып білікті заңгерлерге жүгіну саналады,
3 ҚАРЖЫ РЕСУРСТАРЫН ТИІМДІ БАСҚАРУДЫҢ
ШЕШУШІ ЖОЛДАРЫ
3.1 Қаржы ресурстарын басқару тиімділігін арттыру жолдары
Кәсіпорынның қаржылық ресурстарын басқару логикалық тұрғыдан құраушы элементтерге
Инвестициялық және операциялық қызмет салаларында қаржы ресурстарын басқару
Айналымдағы қаржыны қолданудың тиімділігін көтеру жолдарының бірі босалқы
Дайын өнімнің үлкен қоры жоғары сұраныс негізінде өнім
Айналым қаражатының айналымдылығын жеделдету үшін кәсіпорында сұранысты болжауды
Дебиторлық берешекті басқару ең алдымен қаржының айналымдылығын басқаруды
Айналым капиталының шығындарын қысқартудың маңызды жолы қолма-қол ақшаны
Айналым қаражат кәсіпорын активтерінің маңызды элементі болып табылады
[26,30б].
Алайда, осымен қатар кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы төмендейтінін ескеру
Қазіргі жағдайларда ішкі қаржылық потологияның бірнеше үлгілік жағдайлары
Тауарландыру. Кәсіпорындар шикізатты сатып алуда шығындарды азайту мақсатында
Артық жабдық. Бұл кәсіпорын жыл бойы өзінің өндірістік
Шаруашылық қызметтің кеңейтілуі. Экономикалық өсу және сұраныстың жоғарлау
Басқару процесі негізінде көптеген басқару шешімдерін қабылдау және
Ресурстарды иелену үшін капитал салымдары (инвестициялау);
Өткізу, сондай-ақ, өндірістік белсенділікті білдіретін осы ресурстарды қолданатын
Жоғарыдағы екі қызмет салаларын іске асыруды қамтамасыз ететін
Негізгі шешуші байланыстарды, басқару шешімңн қабылдау логикасын және
Сурет 2 – фирма жүйе ретінде
Деректер негізі: [1,216б].
Жоғарыда анықталғандай кәсіпорынның қызмет жүйесі басқару шешімдер тобына
Инвестициялау. Инвестициялар – кәсіпкерлік белсенділікті жылжытатын негізгі күш,
1.Айналым капиталына инвестиция – бұл шикізат, материалдар, бөлшектер
2.Негізгі капиталға инвестициялар – өндірістік жабдықтарды тікелей иеленуге,
3.Ғылыми – зерттеулерді жасау, жаңа өнімдерді дайындау, маркетингілік
Тиімділігі төмен активтер мен жаңа инвестициялардың тиімді бағытын
Сатып алынған ресурстар тиімділігін анықтау үшін инвестициялар рентабелдлігі,
Инвестициялық саладағы басқарушылық процесс тиімділігі бірқатар факторларға тәуелді
Операциялық қызмет. Бұл салада басқару шешімдердің шешуші стратегиялары
Басқару шешімдері мен кәсіпорын қызмет тиімділігімен сипатталатын негізгі
Кәсіпорын қызметінің қаржылық нәтижесіне ресурстар есебінің әдістемесі әсер
Қаржылық ресурстарды қолдану тиімділігін жоғарылатудың тағы да бір
Біркелкі есептен шығару негізгі құралдар қызметінің нормативті мерзіміне
Амртизацияық салымдардың екінші әдісі – неғұрлым тозу жоғары
Үшінші әдіс – амортизацияның негізгі сомасы эксплуатацияның бірінші
Қаржылық қызмет. Бұл жерде фирма басшылығы инвестициялық және
Меншіктенуші табысы, қарапайым, артықшылықты және құрылтайшылық акциялар бойынша
Фирмамен тартылған бүкіл қаражаттар бойынша несие берушімен есеп
Үлестірілмеген пайда – бұл несие, дивидент және салық
Осы саладағы негізгі стратегиялық шешімдер операциялық пайданың сыбағалы
Екінші салада(капитал құрылымын қалыптастыру саласы) – жеке қаражат
Осы саладағы стратегиялық шешімдерге акционерлік капитал құрамы, қарыз
Кәсіпорын қызметінің жоғарыда айтылған құрылым жетілген нарықтық қатынаста
Осы мезеттен бастап қаржылық жағдай сенімсіз бола бастайды,
Дебиторлық берешектердің сапасыз басқарылуы. Бұл әдетте кәсіпорынның «нашар»
Қаржылық ресурстарды басқарудың сәттілігі кәсіпорын капиталының құрылымына тікелей
Қаражат көздерінің ұтымды құрылымын қалыптастыруда жалпыланған мақсатты нұсқамаға
Жабдықты және құрылысты жаңартуға, зерттеулерге, оқытуға және компьютерлендіруге
3.2 Қаржы ресурстарын басқаруда қаржылық дағдарысқа қарсы бағдарламаны
ҚР Агенттігі және Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі,
Қазақстанның даму жеделдігіне 2007 жылдың екінші жартыжылдығында басталған
Бұл біздің отандық банктердің мүмкіншілігінің төмендеуіне ішкі экономиканың
Қазақстан Республикасының қаржылық ұжымдары және агенттік өкіметпен, Ұлттық
Қаржылық дағдарысының екінші толқыны әлемдік қаржы жүйесінен шығып
Бұл отандық экономиканың денсаулығына және тынығуына қосымша шаралар
Өкіметтің аталған жоспары Ұлттық банктің және Агенттік ҚР-ның
2007-2008 жылдардағы жасалынған шаралар.
Былтырғы жылы күзде Қазақстан қаржылық дағдарыстың бірінші толқынымен
2007 жылы қазанда Ұлттық банк және Агенттік өкіметі
Тұрғын-үймен қамтамасыз ету мақсатында жеке және жалданған қаражаттарын
Кіші және орта бизнесті ұстау үшін қаржы 155
Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін 135 млрд теңге
Жұмыссыздық жоғары емес деңгейде сақталады және 7 %
Қазақстан банктері өздерінің ішкі және сыртқы міндеттерін табысты
Банктердегі депозиттер 10 ай ішінде 21,8 %, оның
Осы жылдың басынан бастап өкімет ұлттық банк және
Қазақстан Республикасының «Қаржы жүйесінің тұрақтылығы бойынша сұрақтарға қосымша
Банктердің сенімдеріне кіру мақсатында тұлғалардан сақтау үшін 700
Бұл жылдың 18 қарашасынан ішкі міндеттерінің талаптары 5
2009 жылдың 1 ші қаңтарынан жаңа салықтық кодекс
2009 жылы корпоративті құю салығы 30 %
Келесі жылдан салықтың бағасы 13 % дан 12
Барлық кәсіпорындарға экономика салықтары қарастырылған. Барлық кіші және
Барлық кәсіпорындар үшін 3 жылдан 10 жылға дейін
Тек 2009 жылы кәсіпорындарға салықты азайтуға 500 млрд
Осы жылдың үшінші тоқсанында жедел түрде Қазақстан Республикасының
Жедел шешімдер қабылдау үшін отандық бизнеске көмек көрсету
Экономиканы қолдау құралдарының кілті болып Республикалық үш жылдық
Барлығы 2009 -2011 жылдардағы мемлекеттік бюджеттен 1,5 триллион
Жоспардың бағыты мен мақсаты
Қазақстанға бағаның әлемдік түсуімен және ішкі нарыққа капиталдың
Өкімет аталған жағдайды экономиканы нығайту және болашақта функциялы
Өз мақсатына жету үшін, Ұлттық банк және Агенттік
1.Қаржы секторының тұрақталуы;
2.Проблемаларды жылжымайтын нарықта шешу;
3.Кіші және орта бизнесті қолдау;
4.Агроөнеркәсіп комплексін дамыту;
5.Жаңарған, индустриалды және инфрақұрылым проектілерін тарату.
Қаржылай қамтамасыз ету жоспары үшін ұлттық қордың 10
1. Қаржы секторын тұрақтату-4 млрд АҚШ доллары /480
2.Тұрғын секторын дамытуға-3 млрд АҚШ доллары /360 млрд
3.Кіші және орта бизнесті қолдауға-1 млрд АҚШ доллары/120
4.Агроөнеркәсіп комплексін дамытуға -1 млрд АҚШ долл /
5.Жаңарған, индустриалды және инфрақұрылым проектілерін таратуға-1 млрд АҚШ
Ұлттық Холдинг «КазАгро» және Ұлттық қоры «Самрук-Казына», өкімет,Ұлттық
Жоспарды тарату бойынша өкіметтен негзгі оператор болып «Самрук-Қазына»қоры
Өкімет пен Ұлттық банк төлем балансы және валюталық
Ішкі және сыртқы шаралардың өзгеруіне байланысты өкімет 2009
-экономиканың сыртқы шақыруының тұрақтылығын көтереді.
-елімізде климаттың жақсару құрылымын жүргізу.
-инфақұрылымның модернизалауы.
-адам капиталын дамыту.
-мемлекеттік ақпараттың құрамын көтеру.
Бұл бірінші ұлттық стратегия.
Елдің экономикалы жүйесіндеотандық банктер жүйесінді маңызды рөлі болып
Тәуелсіздік кезінде отандық банктер қаржы жүйесінің дамуын жасады.
Мемлекеттің мақсаты-жүйенің тұрақтылығын қолдау және сақтау.Бұл мақсатта Қазақстанда
Мемлекет банктердің іс-әрекеттеріне кедергі жасамайды,өйткені банктердің қарыздарына жауапты
Қаржы секторын тұрақтылау үшін келесі іс-шаралар қолданылады.
Біріншіден,төрт жүйелі банктердің қосымша капиталы.Мемлекеттік банктерге басты көмегі
Бүгінгі күнде банктермен берілген үлестер жылжымайтын мүлікпен және
Банк капиталының қосымша жалпы сомасы 4 млрд АҚШ
Оның ішінде:
1 млрд АҚШ доллары 4 жүйелі банкттерге жай
Ұсынылған қаражаттар ел ішінде несие беруге және резервтерді
Өкімет капиталды банктерге ұзақ уақытқа сақтамайды.
«Самрук-Қазына» қоры банктердің сыртқы қарыздарын қабылдау бойынша іс-шара
Екіншіден, стресстік актив қоры құрылды.
Стресстік актив қорының іс-әрекеті Қазақстан банктеріне несиелік сапасын
2008 жылы Республика бюджетінен стресстік актив қорына 52
Үшіншіден, банк міндеттерін өз уақтылы қамтамасыз ету мақсатында
Төртіншіден, қаржылы секторда мемлекеттік тұрақтылау жетіледі.
Банк капиталы есебіне әлем бойынша практика негізінде жетіледі.
Банктердегі ішкі және жүйелі басқару талаптары күшейеді.Бірінші кезекте,
Көрсетілген шаралар банктерге жеке түрде қолданылады.
Бесіншіден, зейнеткерлік жинақтау қорларының жүйесі жаңа шарттармен жасалынады.
Зейнеткерлік қорға құюшылардың қызығушылықтарын қорғау мақсатта өкімет зейнеткерлік
Нарықтағы жылжымайтын мүліктер проблемаларын шешу.
Астана және Алматы қалаларында азаматтардың тұрмыстық жағдайларын жасау
Аталған бағдарламаға 5 млрд АҚШ доллар сомасын жібереді.
Аталған бағдарлама есебінде банктер арқылы Алматы және Астана
Аталған бағдарламаға қатысатындар банктер және тұрғын-үйлерді өз бағасына
Нарықта жылжымайтын мүліктерді тұрақтандыру бағдарламасының негізгі параметрі:
1. «Самрук-Казына» қорымен банктерде 15 жылға жеңілдетілген түрде
2. Қаражаттың бір бөлігі жаңа ипотекалық бағдарлама,алушыларға 10,5
3. Екінші деңгейдегі банктер несие жолдарының бөлігін 10,5
4. Өз кезегінде мемлекет ұлттық кампаниялар мен акционерлік
Өкімет тұрғын-үймен өз бағасымен алуды қамтамасыз ету шараларын
Әкімшіліктер салынып біткен обьектілерді сатып алуға құқықтары болады.бұл
Азаматтарды тұрғын-үймен қамтамасыз ету мақсатында, құрылысқа 15 млрд
Барлық мемлекеттік бағдарламамен тұрғызылған бірақ сатылмаған обьектілер тұрғын-үй
Кіші және орта бизнесті қолдау
Отандық қаражатты институттарды экономика қаражаты жағын қысқарту шараларымен
Біріншіден «Самрук-Казына» қоры 2009 жылы бұл мақсатпен 1
Барлық кіші және орта бизнесті несиелеу бағдарламасының операторы
«Самрук-Казына» өкіметпен бірігіп кіші және орта бизнесті тұрақтандыру
Екіншіден «Самрұқ-Қазына» оры ауылды жерлерді шағын несиелеу бағдарламасын
Үшіншіден, кіші және орта бизнесті сұраныспен тұрақтандыру мақсатында
Төртіншіден, өкімет кәсіпкерлік пен жүйелі жетілдіруді дамыту үшін
Агроөнеркәсіп комплексін дамыту
Агроөнеркәсіп комплексін дамытуға көп назар аударылады.
1. Агроөнеркәсіп комплексі барлық ауыл санының 30 %
2. Ауыл шаруашылық азық-түлігіне сұраныс экономика тенденциясына әсер
3. Агроөнеркәсіп комплексі еліміздің азық-түлік қауіпсіздігімен қамтамасыз ету
Көрсетілген себептерді қолдау және өндірістердің көлемін көбейту агроөнеркәсіп
Агроөнеркәсіп комплексін дамыту үшін республикалық бюджеттен шығын 2009-2011
Агроөнеркәсіп комплексі қосымша қолдауға «Каз Агро» 1 млрд
Сүт фермалары, құс фабрикалары және жылыту шаруашылығы құралады.
Жаңарту, индустриалды және инфрақұрылым жобаларын тарату.
Экономикалық жүйенің дамуы және үлкен құрылыспен қамтамасыз ету,
Жаңарту, индустриалды және инфрақұрылым жобаларын таратуға «Самрук-Казына» қоры
Инвестициалық электрэнергиясын көтеру үшін өкімет келесі жылдан топ
Осыған байланысты өкімет электрсетіне қослылуға ақы төлеуді толық
Қосымша өкімет энергияны сақтау бойынша шаралар жасалынады.
2009-2011 жылы өкімет бюджет қызметкеріне зейнетақы, жалақыны, әлеуметтік
2009-2010жылы зейнетақы, жалақы, және стипендияның мөлшері 25%ға жоғарылайды.Базалық
Жылда мемлекеттік әлеуметтік және арнайы мемлекеттік жәрдем
2010 жылдан бір мезгілдік жәрдем 4-ші баланың туғаны
Өкімет облыс, Астана және Алматы қала әкімдерініңауылды көтеру
Ішкі нарықта бағаның жоғарлап кетуін болдырмау мақсатында,өкімет бірінші
Қорытынды.
Қазақстан экономикасы өкіметтен қосымша қолдау алады:
2172 млрд теңге, оның ішінде:
Ұлттық қор қаражатына -1200 млрд теңге
Ұлттық банк шарасы- 350 млрд теңге.Қор құруына –
2007-2008 жылы Қазақстан жоспары бойынша қорытындыласа жылына
Жұмыссыздық дәрежесі 8%дан жоғарыламайды [30].
ҚОРЫТЫНДЫ
Фирманың қаржылық ресурстары басқару объектісі ретінде қаржылқ міндеттемелерді
Қаржылық ресурстарды басқару кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз етудің,
Нарықтық экономикада кәсіпорын қызметі көптеген факторлармен анықталады.Осы факторлар
Нарықтық экономикадағы кез келген кәсіпорын, оның қызметінің өзіндік
Қорыта айтқанда, кәсіпорынның қаржылық ресурстарын басқару тақырыбы бойынша
Ақша қаражатының қозғалысы туралы есепте кәсіпорынның есепті кезең
Кәсіпорын үшін қолма-қол ақшаның оңтайлы сомасы қарама-қарсы тенденциялар
Дипломдық жұмыстың әр бөлімінің мазмұны ашылып толығымен зерттелді.Аталған
1) капитал қозғалысы механизмінің жан-жақтылығын анықтау;
2) ақша қаражаттар ағынының принциптері мен әдістері;
3) есеп айырысу қызметіндегі негізгі көрсеткіштерді талдау;
4) қаржылық ресурстарды басқару тиімділігін жетілдіру шараларын зерттеу,
Яғни, бұл жерде қаржылық ресурстарды басқарудың мәні, мазмұны
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1.Теория и практика менеджмента: Учебник / Под ред.
2.Б.С. Сапарова. Финансовый менеджмент:Учебное пособие/Под общей ред. Академика
3.Камышанская Л. А., «Есеп және есептілік қаржы менеджментінің
4.«Alakol Plant ЖШС-нің жарғысы».
5.Тургулова А. «Управление финансовым риском и формирование капитала»,
6. «Alakol Plant» ЖШС-нің 2007ж. қаржылық талдау есебі.
7.«Методика финансового анализа предприятий».
//Экономический анализ: теория и практика.-2005.-№3
8.Ширинская Е. «Финансовый менеджмент, новые задачи – новые
9.Кожахметова М. «Финансовый контроль как метод управление финансами».
10.«Отчеты о движений денежных средств». //Евразиский Вестник
11.Кожембаева М.У. «Финансовая отчетность источник информаций для
12.Дүйсенбаева К.Ш., Төлегенов Э.Т., Жұмағалиева Ж.Г. Кәсіпорынның қаржылық
13.Артуюнов Ю.А. Финансовые методы в менеджменте: //www.dis.ru./fm/arhiv/2002/5/6.html.
14.Абдыманапов А.А., Исмуханбетова З.Н. «Формирование и учет капитала».
15.Әбдіманапов Ә. Бухгалтерлік және қаржылық есеп принциптері. (Халықаралық
16.Баймуханова С.Б. Қаржылық есеп: /Оқулық.-Алматы: Экономика, 2007.-189 б.
17.Мельников В.Д.Қаржының жалпы курсы: Оқу құралы/ Мельников В.Д.,
18.Смағұлов Р.О., Мәдіханова Ә.Қ., Тұсаева Ә.Қ., Саиыбалдиева Ж.Ш.
19.Оразалин К.Ж.Кәсіпорын экономикасы: /Оқу құралы.-Алматы: Издательство LEM, 2007.
20.Құлпыбаев С.Қаржы: Жоғарғы оқу орындарына арналған оқулық.- Алматы:
21.Карелин В.С.Финансы корпораций: Практикум.-М.:Дашков и К,2005.
22.Денежные обрашения, финансы икредит: Учебное пособие для ССУЗов.-М.:
23.Грачев А.В.Финансовая устойчивость предприятия: Критерий и методы оценки
24.Л.К Нұрахметова. «ХҚЕС бойынша қаржылық есептілікке түсініктеме» //Қаржы
25.А.Б. Зейнелғабдин. «Мемлекеттік қаржылық ресурстарды басқару». //Қаржы менеджменті.-№7
26.И. Ажаипова. «Теоретические основы управлние финансовыми ресурсами» //Қаржы-қаражат.-№2-3.-2008.-81
27.Э.О. Оспанова. «Методы управление денежными средствами организаций: пойск
28.Д. Жазыкбаев. «Оценка финансового положения предприятия в условиях
29.Әлемдік қаржы дағдарысы әлемдік БАҚ айнасында: Әлемдік қаржы
30.Григорьев Л. Финансовый кризис-2008: вхождение в мироыую рецессию:
31.«Үкіметтің қаржыдағдарысына арналған бағдарламасы».
3
Ақпараттың сенімділік принципі
Тиімділікті қамтамасыз ету принципі
Кәсіпорынның ақша ағынын басқару принциптері
Баланстыруды қамтамасыз ету принципі
Өтімділікті қамтамасыз ету принципі
инвестициялау
Жаңа инвестициялар
Активтерді сату
Фирма активтері
Операциялық қызмет
баға
көлем
ауыспалы
тұрақты
қаржыландыру
операциялық
пайыз
дивиденттер
Үлестірілмеген пайда
Фирма акция-ң құны
Ұзақ мерзімді міндеттемелер
қаржылық
Кәсіпорындардың қаржылық ресурстарын басқаруды қалыптастырудың экономикалық механизмін жетілдіру жайлы
Нарықтық экономика жағдайындағы компанияның ақша қаражатының экономикалық маңызы, атқаратын қызметтері мен міндеттері және оларды басқару ерекшеліктері. «Аққайнар» АҚ - ның қаржылық жағдайын талдау
Кәсіпорындардың қаржылық ресурстарын басқаруды қалыптастырудың экономикалық механизмін жетілдіру
Кәсіпорынның қаржылық ресурстарын ұйымдастыру және оларды пайдалану тиімділігі
Қазіргі кезде кәсіпорынның ақша қаражаттарын басқарудың тиімділігін арттыру жолдары
Кәсіпорынның қаржылық ресурстарын басқару
Мақта өңдеу өндірістерінде ақша капиталының пайдалану механизмдерінің тиімділігін және оны жоспарлаудың негізгі мәселелерді талдау
Қаржылық менеджмент
Кәсіпорынның қаржы ресурстарының құрамы
КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ РЕСУРСТАРЫН ҚҰРУДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ