Қабілеттің психологиялық негіздері
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Пәні: Жалпы психология
Тақырыбы: «Қабілет, дарын , талант - байланыстары
Мазмұны:
Кіріспе.......................................................................................................................3
1 Қабілеттің психологиялық негіздері
1.1 Қабілет жөніндегі теориялар...........................................................................5
1.2 Қабілет және оның түрлері...............................................................................8
2 Адам бойында кездесетін
2.1 Адам нышаны мен қабілеті...........................................................................14
2.2 Талант және дарындылықтың айырмашылығы мен өзара
Қорытынды............................................................................................................23
Қолданылған әдебиеттер тізімі............................................................................25
Кіріспе
Зерттеу жұмысының көкейкестілігі: Соңғы 30-40 жыл ішінде
Қабілет - бір адамды екіншісінен ажырататын дара
Қабілеттіліктің өлшемі - белгілі бір істің нәтижелі
Зерттеу жұмысының
Зерттеу жұмысының
түсінігі.
Зерттеу жұмысының мақсаты -
Зерттеу жұмысының міндеттері:
1. Қабілет теорияларының негізін ашу.
2. Қабілет және оның түрлері.
3. Талант және дарындылықтың айырмашылығы.
Курстық
1 Қабілеттің психологиялық негіздері
Қабілет жөніндегі теориялар
Адам қабілеттерінің табиғаты осы күнге дейін ғалымдар
Белгілі болғандай, ересек адамның ми салмағы орташа
Қабілетіне байланысты нәсілдік идея Франц Галльдің «Френология»
Аталған бағытты зерттегендер арасында Ч.Ф. Дарвиннің эволюциялық
Осы идеяны жалғастыра отырып, XX ғ Котс
Осындай ғажайып қабілет кұбылысын қазақ ән -
Жоғарыда аталған тұқым қуалаушылық идеяларына тікелей қарсы
ХҮІІІ ғасырдың өзінде - ақ К.А.Гельвеций адамды
Жеке адамның дамуы, яғни оның әлеуметтік ұнамды
Сонымен бірге, бұл еңбектер әлеуметтік тәрбие аймағынан
1.2 Қабілет және оның түрлері
Қабілет деп - әр адамның белгілі бір
1. Іс - әрекетті тез
2. Іс - әрекетті орындау
Егер адам өзге адамдармен салыстырғанда біріншіден, бастаған
Әрқандай іс - әрекетке байланысты адам қандай
Нақты көрінетін білім, ептілік жэне дағдылар қатарында
Білім, ептілік жэне дағдылардың игерілуі мен олардың
Қабілет адамнан әрекеттің бір түрімен айналысуға мүмкіндік
Қабілеттің оқу жэне шығармашылық түрлерін бөледі. Оқу
Сонымен, қабілет білім, ептілік және дағдылардың өздерінде
1. Қабілет - бір адамды
2. Қабілет - барша түлғаға тән
3. Қабілет - нақты адамда топталған
Қабілет пен іс - әрекет арасындағы қатынасты
Жеке түлғаға байланысты дамытушы іс - әрекет
Іс - әрекет адам қабілетін дамыта бермейді,
Қабілет негізінен үшке бөлінеді. Бағыттылығына қарай жалпы,
Іс - әрекеттің жеке салаларында ғана көрініп,
Соңғы кездері кейбір зерттеушілер қабілеттің үшінші түрі
Психологияда қабілетті зерттеуде негізгі үш тұжырымдамалар бар.
1. Іс - әрекетті меңгеру
2. Жетістіктердің сапалық деңгейі бойынша.
3. Адамның берілген іс -
Қабілеттің ең жоғарғы
Мүмкін болар қабілеттер нақты іс - эрекеттің
2 Адам бойында кездесетін қабілет ерекшеліктері
2.1 Адам нышаны мен қабілеті
Нышан - адамның кейбір өзгешеліктері ана кұрсағында
Қабілеттердің негізінде олардың табиғи алғышарттары -нышандары жатыр.
Нышанның арқасында дамығанымен, қабілет сол нышанның өзіндік
Нышандар қабілет дамуының бастауы болғандықтан, адамның барынша
1. Жоғарғы жүйке жүйесіне тәуелді.
2. Бірінші
Адам қабілетінің нышандардан өркендеп дамуын дұрыс түсіну
1. Жануарлар дүниесінде түқымнан - түқымға беріліп
нышандар. Мұндай нышандардың өзі түрлі дэрежеде болады.
а) Жануарлар тіршілігінде, яғни филогенезде түқымнан -
ә) Әлеуметтік өмірде қалыптасып, түқым арқылы беріліп
2. ¥рпақтан - үрпаққа беріліп, бірақ
3. Тіршілікте шартсыз рефлекстерді бөгде тітіркендіргіштермен
Адам қабілеттерінің дамуында жоғарғы жүйке жүйесі қызметінің
Нышандар дамуы әлеуметтік процестерге тікелей тәуелді. Егер
2.2 Талант пен дарындылықтың айырмашылықтары мен
байланыстары
Адам қабілетіндегі айырмашылық іс - әрекеттің нәтижесінен,
Қызығушылық пен бейімділік сапаларының үнемі өзара үйлесім
үйлесім таба алады. Іс - әрекетпен айналысқанда
Мысалы, мұғалім дарындылығының көрсеткіштері келесі дей:
1. Оқу материалын шәкірттерге түсінікті
2. Оқушы көңіл - күйін
3. Жұмыста шығармашыл болу;
4. Балаларды өз еркімен көндіре
5. Балалар жұмысын біріктіруге қабілеттілік;
6. Сөз мәнерлілігі мен мазмұндылығы;
7. Сөйлеу көркемділігі мен нанымдылығы;
8. Педагогикалық әдіптілік;
9. Оқу материалын тұрмыспен байланыстыра
11. Педагогикалық талапшаңдық;
Дарынды балалармен жүмыс істейтін үстаздар ойлаудың күрделі,
Қабілеттер өз деңгейлері мен ауқымы жағынан ажыратылады.
Адам қабілетінің ерекше даралық сипатын көрсететін психологиялық
Талант - бір әрекетті творчестволықпен орындау мүмкіншілігін
Творчествалық қызметтің асқа дарынды өкілдерінің барлық қуат
Дарынды адамдардың қабілеті әдетте ерте ашылады. Дарынды
Кибернетиканың атасы Ноберт Винер бес жасынан бес
He бары отыз - ақ жыл өмір
Қабілеттердің даму барысындағы ең жоғары, шыңдалу деңгейі
Дарындылық - үлкен нышаннан туындайтын қабілеттің түрі.
Дарынның дамуына қолайлы жағдай туса, ол ерте
Туғанына он ай толмай жатып кішкентай Гейнрих
Дарындылық - бұл белгілі іс - әрекет
Қабілеттіліктің ең жоғарғы дэрежесін талант деген сөзбен
Қорытынды
Адамның қабілеті жайлы сөз болғанда оның іс
Қабілет - қоғамдық жэне тұлғалық категория.Экономика мен
Сөйтіп, қабілетті іс - әрекет талабына сай
Қабілеттің әрқайсысының құрылымы бар, ондағы басты және
Адам істеген ісі мен әрекетін бақылап көрмей
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Алдамұратов Ә. Жалпы психология. -
2. Алдамұратов Ә. Кызықты психология. -
3. Алдамұратов Ә. Қызықты психология. -
4. Аймаутов Ж.Психология. - А.,1997.
5. Венгер Л.А.,Мухина В.С.Детская психология. -
6. Выготский Л.С. Психологический словар. -
7. Жарықбаев Қ. Жалпы психология. -
8. Жарықбаев Қ. Жантану негіздері. -
9. Жарықбаев Қ. Жантану негіздері. -
10. Крысько В.Г.
11. Матюгин И.,Чекаберия
12. Мезенцев Вв.
13. Мухина B.C.
14. Мұқанов М.
15. Мұханов М.,
16. Немов Р.С.
17. Немов Р.С.
18. Петровский А.В.,
19. Петровский А.В..,
20. Сабет -
21. Сабет -
22. Сабет -
1
Адам бойында кездесетін қабілет ерекшеліктері
Темперамент және қабілет туралы түсініктер
Мектеп жасына дейінгі балалардың қабылетін дамыту жолдары
Мінез қасиеттерінің жиынтығы арқылы жеке басының сипатталуы
Қабілет туралы шет ел және отандық ғалымдардың теориялық көзқарастары
Тұлғаның шығармашылық қабiлеттерiн дамытудың теориялық негiздерi жайлы
Оқушылардың оқуға қабілеттілігі мен есте сақтау процесінің психологиялық негіздері
Мектеп жасына дейінгі балалардың музыкалық қабілеттерін дамыту ерекшеліктерін талдау
Оқу процесінде мектеп оқушыларының шығармашылық қабілетін дамыту
Оқушыларының шығармашылық қабілетін дамыту