АЛАЯҚТЫҚ ЖОЛМЕН ҰРЛАУДЫҢ САРАЛАУ БЕЛГІЛЕРІ
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 4
I ТАРАУ. АЛАЯҚТЫҚТЫҢ ҚҰРАМЫНЫҢ ТҮСІНІГІ МЕН ҚҰҚЫҚТЫҚ СИПАТТАМАЛАРЫ 6
1.1. Алаяқтық жолмен ұрлаудың түсінігі мен белгілері. 6
1.2. Алаяқтықтың объектісі мен объективтік белгілері 10
1.3. Алаяқтықтың субъектісі мен субъективтік белгілері 24
1.4 Алаяқтықты оған ұқсас қылмыстардан ажырату. 31
II ТАРАУ АЛАЯҚТЫҚ ЖОЛМЕН ҰРЛАУДЫҢ САРАЛАУ БЕЛГІЛЕРІ 39
2.1. Адамдар тобының алдын-ала сөз байласуы бойынша жасалған алаяқтық
2.2. Бірнеше рет алаяқтық жасап меншікті ұрлау 45
2.3. Қызмет бабын пайдаланып жасаған алаяқтық 50
Ш ТАРАУ АЛАЯҚТЫҚ ЖОЛМЕН ҰРЛАУДЫҢ ЕРЕКШЕ САРАЛАУ
3.1. Ұйымдасқан топ болып алаяқтық жасау 52
3.2. Алаяқтықпен ірі мөлшерде ұрлау 56
3.3 Ұрлау немесе қорқытып алушылық үшін бұрын екі
ҚОРЫТЫНДЫ 62
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 64
КІРІСПЕ
Елімізде жүзеге асырылып жатқан экономикалық және саяси салалардағы түбегейлі
Әрине, қоғамдағы дағдарыс заң шығару құқық қолдану қызметінен де
Қазақстан Республикасының Конституциясында (негізгі заңында) мемлекеттік меншіктің және жеке
Бұл айтылғандардан шығатын қорытынды сол, меншік түрлерінің бірдей екендігі
Қолданылып жүрген заңдарда жеке еңбекпен байланысты және меншік иесінің
Меншік түрлерінің тең екендігі бірдей құқықтық қорғау дегенді ғана
Меншіктің барлық түрлерін бірдей қорғау дегеніміз меншік құқы бұзылған
Ал, ҚР ҚК мұндай тұжырымдар жоқ. Қазақстан Республикасындағы меншік
Меншікті қорғау қылмыстық заңның маңызды мәселесі болып табылады және
Меншікке қарсы жасалған қылмыстардың бір саласы алаяқтық болып табылады.
Сонымен бірге, алаяқтық - өзіне тән белгілері бар күрделі
Қолданылып келе жатқан ҚК 177 бабында алаяқтық үшін жауапкершілік
Алаяқтық үшін қылмыстық жауапкершілік мәселелерін зерттеудің теориялық және практикалық
I ТАРАУ. АЛАЯҚТЫҚТЫҢ ҚҰРАМЫНЫҢ ТҮСІНІГІ МЕН ҚҰҚЫҚТЫҚ СИПАТТАМАЛАРЫ
1.1. Алаяқтық жолмен ұрлаудың түсінігі мен белгілері.
Қылмыскерлер арасында алаяқтық арқылы баю едәуір орын алады.
Жоғарыда атап көрсеткеніміздей, қолданылып жүрген заңдарда алаяқтық үшін жауапкершілік
Алаяқтық дегеніміз - бөгденің мүлкін заңсыз иемдену немесе өз
Заңда ұрлық ұғымының жалпы анықтамасы жоқ, бірақ меншікке қарсы
Кеңестік заңның әдебиеттерде ұрлықтың жалпы ұғымының әртүрлі анықтамалары бар,
Ең дұрыстары ұрлауды, мүлікпен пайдакүнемдік мақсатта (немесе оған меншігіндегі
Алаяқтық динамикасына талдау жасау көрсеткендей, олардың саны 1993 жылғы
1991-2001 жылдары (мың) Қазақстанда тіркелген ұрлық пен алаяқтық динамикасы
1 –сурет
Сондай-ақ қылмыстың жүйелі түрде жасалмайтындығын және өзара әрекетін оның
Тауар – материалдық құндылықтар аясында бөтеннің мүлкін ұрлаудың өсуі,
Жоғарыда айтқанымыздай, алаяқтықтың мүлікті алдау және сенімге кіру жолымен
Алаяқтық үстіндегі алдау дегеніміз шындықты қасақана бұрмалап немесе жасырып,
Алдаудың белсенді және жәйбарақат әдістері болуы мүмкін. Мысалы, айыпкер
Соңдай-ақ, сенімге кіріп алып, қастандық жасау жолымен ұрлау да
Алаяқтықты сенімге кіріп алып, жасағанда айыпкер меншік иесінің өз
Демек, негізгі әрекетті орындауға бағытталған алдау және сенімге кіру
Ал, мешікті заңсыз иемденген адам мүлкінен алаяқтық салдарынан
Ұрлықтың басқа түрлеріне қарағанда, мүлікке алаяқтықпен иемденген адам ол
2001 жылдағы бөтен мүлкін күштеу емес арқылы ұрлаудың құрылымы,
2-сурет
2-суретте Қазақстанда 2001 жылы тіркелген, бөтеннің мүлкін күштеу
Алаяқтық жолымен ұрлау өзінің объективтік жағының белгілері бойынша мүлікті
1.2. Алаяқтықтың объектісі мен объективтік белгілері
1990 жылы Қазақ ССР Жоғарғы кеңесі – “Қазақ ССР
Бұған қоса “Шаруашылық қызметіне бостандық беру туралы”, “Шаруашылық серіктестері
Мемлекеттік меншік республикалық немесе коммцуналдық болып бөлінбейтін тұтас меншік
Қазақстан Республикасының жаңа Конституциясында және жоғарыда аталған заңда жеке
Мысалы, 1959 ж. ҚК алаяқтықтың мынадай анықтамасы берілді: “Алдау-арбау
Заңдық әдебиеттерде алаяқтықтың объектісін анықтауға қатысты бір пікір жоқ.
Біздің пікіріміз бойынша берілген позиция дұрысырақ. Әрине, өзге де
Қылмыстық құқық – меншікке қарсы қылмыстарда тікелей объектіні меншік
Алаяқтықтың заты – қылмыскер алдау немесе сенімге қиянат жасау
Қарастырылып отырған қылмыстарда мүлікке құқық бұзылады, ол қылмыс заты
Әрине, «меншік» және «мүлік» ұғымдары белгілі дәрежеде бірегей болғанымен,
Заң шығарушы азаматтардың жеке меншік құқығының мазмұнына заңмен белгіленген
Ешқандай құқықты соның ішінде меншік құқығын да заңсыз иелену
Осылайша меншік мүліктік қылмыстардың объектісі, ал мүлік меншіктің материалдық
Алаяқтыққа кінәлі тұлға жәбірленушінің мүлкін иелену, пайдалану және билік
Заңдық әдебиеттерде мүліктік қылмыстың заты – материалдық дүниенің
Қылмыстың затын экономикалық шаруашылық пайдалылық қасиеттеріне ие заттар немесе
Мұндай құжаттардан айырылу ақшадан айырылғанмен тең, бұл ақылы жәбірленушіге
Тәжірибеде көрсетіп отырғандай, меншікке алаяқтық қол сұғудың заты
Алаяқтықтың объектісін анықтау үшін қылмыстық қол сұғушылықтың пәні болып
Алдау адамның мінез құлық актісі ретінде арқашан моральға қарсы
Алаяқтық кезінде қоғамға қауіпті іс-әрекет алдау немесе сенімге қиянат
Алаяқтық кезіндегі алдау дегеніміз олардың ықпалы мен жәбірленуші қылмыскерге
Белсенді түрі сөз жүзінде немесе әрекеттерден көрініс табады. Алдаудың
Бұрын алаяқтық үшін бірнеше рет сотталған Ш-деген азамат әмбебап
В-деген және Ү-деген азаматтар ойын карталарының көмегімен
Психологиялық қысым көрсету кезінде Ү-деген азамат бөтен адам
Алаяқтық алдаудың белсенді нысаны кезінде мүлікті немесе мүліктік пайданы,
Пассивті алдау дегеніміз жәбірленушінің оларды білуі мәмілені жасауға
Н-деген азамат П-деген азаматқа он бес мың теңгеге
Қылмыстық құқық ғылымында алдаудың белсенді нысаны ғана жәбірленушіні жаңылыстыру
Сот тәжірибесін зерттеу Қазақстанда еңбекпен түзеу мекемелеріндегі сотталғандармен
Алдаудың соңғы түрі соңғы кезде кең таралған таптыртпайтын тауарларды
Алдаумен қатар алаяқтық сенімге қиянат жасау жолымен жүзеге асырылады.
Бұнда тұлғаға белгілі мақсат үшін тапсырылған азаматтар үшін жеке
Алаяқтықтың объективті жағының міндетті белгісі қылмыстың нәтижесінің туындауы. Туындаған
Алаяқтық үшін жауапкершілік жәбірленушіні алдау немесе сеніміне қиянат
Алдау жолымен жасалған алаяқтық кезінде себептік байланыс мүліктін жәбірленушінің
Керісінше жағдайда олар иемденумен себептік байланыста болмас еді. Егер
Алаяқтық кезінде алдау мүлікті берудің жалғау себебі болып табылады.
Өзіндік меншікті бірден жеке меншікке айналдырып жіберу арқылы
Кылмыстық тергеу-сот тәжірибесінде, әсіресе, қылмысты саралауда заңның әрбір сөзінің,
Осы тұрғыдан алып қарағанда, жаңа Қылмыстық кодексте меншіктің барлық
Демек, қолданылып жүрген заңдарды жаңа тұрғыда қысқаша зерттеп, алаяқтықтың
Экономикалық категория ретінде меншік өндіріспен тікелей байланысты. Бірақ, бұл
Демек, біз қарастырып отырған қылмыстың тектік (арнайы) объектісі, жоғарыда
Яғни, меншікке қарсы бағытталған қылмыстардың тікелей объектісінің экономикалық өзегі
Меншіктің экономикалық мәні және меншік құқығы туралы айтылғандарды қорыта
Әлбетте, қылмыс объектісін қылмыстың тікелей заттарынан айыра білу қажет.
Қылмыс затының құқықтық сипаты объектімен байланысты. Ақша, зат, басқа
Демек, объектіге байланысты айтатын болсақ, алаяқтықтың заты меншік қатынастарымен
Қылмыстық құқықта заттық сипаттағы құнды құжаттарды ұрлық заты табыла
Біздің ойымызша, екінші пікір неғұрлым байсалды көрінеді. Мүлікке құқық
Сондай-ақ, азаматтардың мүлікке жатпайтын түрлі құжаттарын: төлқұжат, диплом, куәлік
Қолданылып жүрген заң бойынша алаяқтық істегендегі алдау деп, жәбірленушіге
Бірінші жағдайда да, екінші жағдайда да алдаудың мәнісі біреу
Қастық объектісінің сипаты, тиісінше қылмыскердің көздеген мақсаты әртүрлі нысанда
Мысалы, теміржол бекетінде жүрген К. деген азамат
Міне осылайша, алаяқтық жасағанда қастандық заты алаяқтың өзінікі болмауы
Алаяқтықтың объективтік жағы қылмыс процесінің сыртқы сипатын көрсететін, заңда
Алаяқтықтың объективтік жағының өзіндік ерекшелігі - оны жасау тәсілдерінде
Қылмыстық мақсатқа жету үшін қылмыскер, мысалы, билет алып беремін
Осылайша алаяқтық жасағанда мүлікке иемдену әдісі, қандай жағдайға байланысты
Заттарға қатысты қарағанда, алдаудың мәнісі олардың түрлерін, санын, бағасын
Заттың ұқсастығы немесе сапасына байланысты алдау үстінде қылмыскер жәбірленушіге
Бір сөзбен айтқанда алдаудың түрлері өте ұқсас болады, тек
Алаяқтыққа жауапкершілік көрсетілген ҚК 177 бабында мұндай қылмыстың алдау
“Сенім” деген сөздің өзі белгілі бір жағдайға сенімділік, адалдық,
Атап айту керек, сенімге кіру арқылы жасалатын қылмыстардың басқа
Қызмет бабындағы адамның өзіне жүктелген сенімді қылмыстық мақсатта қолдануы
Сенімге кіру көбінесе алдаумен ұштасып жатады. Әдетте қылмыскер келешекте
Алдау жәбірленушінің мүлкін иемдену үшін ғана емес, сонымен бірге,
Мысалы, еш жерде жұмыс істемейтін Н. автомашиналарына гараж салып
Алайда, жіктеуі қиын болса да, сенімге кіруді алаяқтық алдаудың
Алаяқтықтың бұл тәсілінің қажетті белгісі жәбірленуші мен айыпкердің арасындағы
Көптеген зерттеушілер мүлікті өз еркімен беруді алаяқтықтың ерекше көрінісі
1.3. Алаяқтықтың субъектісі мен субъективтік белгілері
Субъектіні сипаттайтын құрамның белгілері көп емес. Бұл барлық азаматтардың
Қылмыскердің жеке басының барлық қасиеттерінен оның қылмыстық жауап беру
Демек, алаяқтықтың субъектісі ес-ақылы бүтін, қылмыс жасаған сәтте белгілі
Алаяқтық үшін қылмыстық жауапкершіліктің 16 жастан басталуының мәнісі бұл
Адамның өз іс-әрекеттеріне жауап беруі және өз іс-әрекеттерін басқара
Алайда, тергеушілер мен сарапшылар алдында мұндай мімдеттер кездесіп қалып
Алаяқтық субъектісінің ес-ақылдың бүтіндігі және 16 жасқа толудан басқа
Қызмет бабындағы адам алдау және сенімге кіру жолымен өзінің
Субъектінің жеке басын сипаттайтын жағдайлар оның жасаған қылмысын саралауға,
Кез келген қылмыстың субъектісінің заңдық белгісі – ақыл есінің
Он алты жасқа толу мен ақыл есінің дұрыстығынан басқа
Алаяқтар ой-өрісі дамыған ел ішіндегі және шетелдегі негізгі оқиғаларды,
Субъективті жағынан алаяқтық кінәлі де жеке мүлікті иеленуге немесе
Егер субъект белгілі фактілерге қатысты өзі жаңылыса тұрып өзге
Алаяқтық субъектісі өз іс-әрекетінің қоғамдық қауіптілігін сезінеді. Алдауды шыңдықты
Қылмыстық құқық ғылымына қасақаналықты, оның қалыптасу жағдайларына байланысты алдын-ала
Кейбір жағдайларда алаяқтық кенеттен туындаған қасақаналықпен жасалады, бұл
Алаяқтық құрамының міндетті элементі пайда күнемдік мақсаттың болуы. Қылмыстың
Қылмыстың субъективті жолын мақсатпен қатар ниет, яғни кінәлі қоғамға
Алаяқтық қолсұғушылықтарда ниет әрқашан пайдакүнемдік, себебі, адамның
Пайдакүнемдік мақсаттың болмауы алаяқтық құралының болмауын куәландырады. Ал
Алаяқтықты бір қасақаналықпен және мақсатпен біріккен адамдар тобының жасауы
Қылмыстық заңнама қылмысты егер оны орындауға алдын ала келіскен
Әркімге жеке жаза белгілегенде сот жасалған қылмыстың сипаты мен
Адамның мінез-құлқы, оның барлық іс-әрекеті, тіпті қоғамға қауіпті болса
Мастық және есірткі тұтыну жағдайында қылмыс жасағандардың ес-ақылы дұрыс
Жоғарыда аталғандармен қоса, арнайы субъект туралы да сөз қозғаған
Аса қауіпті рецидивистер дегеніміз неғұрлым зұлым, қатыгез, азғындаған, бүкіл
Арнайы субъект ретінде, ерекше қауіпті рецедивист деп тек қана
Алаяқтықтың субъективтік жағы дегеніміз адамның өзі жасаған қылмысқа психикалық
Алаяқтық пиғылдың мазмұнына қылмысты әрекеттің қоғамға қауіптілік сипаты ғана
Алаяқтықтың қажетті белгісі кінәлі адамның алдап алған мүлікке құқының
Алаяқтық жасаған кезде, субъектінің өз әрекеттеріне де, әрекеттерінің зардаптарына
Басқа да ұрлық түрлері сияқты, алаяқтық кұрамының міндетті элементі
Алаяқтық қылмыста, басқа да ұрлық сияқты пайдақорлық ниеті көзделеді.
Егер, пайдақорлық мақсат болмаса, алаяқтық қылмыс құрамы жоқ деп
Мынадай да жағдайлар болады. Алаяқ ұрланған затты екінші бір
1.4 Алаяқтықты оған ұқсас қылмыстардан ажырату.
Алаяқтық мүлікті талан-тараж етудің өзге нысандарынан әрекет етудің ерекше
Алаяқтықты ұрлықтан ажырату қажет. Ұрлық кезінде алдау кейін бөтен
Алдауды қолдана отырып жасалған ұрлыққа А. деген азаматтың ісін
Көріп отырғанымыздай, бұл әскерде алдау (немесе сенімге қиянат жасау)
Алаяқтықты тонаудан ажырата білу қажет. Алдау және мүлікті иеленіп
М., Л., Ч. есімді азаматтар «Спорттовары» деген дүкенде сатуға
Өзінің заңнамалық конструкциясы жағынан алаяқтық қылмысына алдау немесе қиянат
Алаяқтық талан-тараж етудің бір нысаны болып табылады. Қылмыстық заңда
Ұрлық, сеніп тапсырылған мүлікті иеленіп алу, сеніп тапсырылған мүлікті
Меншік саласындағы адамның жеке басының мүдделері, қоғамдық және мемлекеттік
Алаяқтықтың осы аталған қылмыстың нышандарынан айырмашылығы: бірінші әрекет талан-тараж
Алаяқтық болғанда кінәлі бөтен мүлікті алдау жолымен немесе
Алаяқтықтың объективтік жағынын өзіне тән ерекшелігі сонда, жәбірленуші қателескендіктен
Алдау немесе сенімге қиянат жасау арқылы мүліктік залал келтірілген
Алдау немесе сенімге қиянат жасау жолымен мүліктік залал
Б өзіне білдірілген сенімге қиянат жасай отырып мемлекеттік ұйымға
Ұрлық пен тонауға қарағанда алаяқтық жәбірленушінің мүліктік қылмыскерге “өз
Жәбірленушінің кінәлі адам жасаған іс-әрекетін құқыққа қайшылығын түсінбеуі алаяқтықты
Ш. орта мектепті бітіргеннен кейін үш жылдың ішінде бірнеше
Алаяқ жәбірленушіге өзінің мүлкін ұстай тұруды, белгілі бір затты
М дүкеннен туфли сатып алады. Оған Н деген азаматша
Кейбір жағдайларда қылмыскерлер қорқытып алушылық жасау үшін алдауға жүгінеді.
Аудандық халық соты П және К есімді адамдарды У-ға
Алаяқтық қылмысын жалған ақшаны (немесе бағалы қағаздарды) өткізуден дұрыс
Г.Н.Борзенков атап өткендей, кеңестік сот тәжірибесінде келесідей көзқарас қалыптасқан:
Ақшаны немесе бағалы қағазды жасау дегеніміз осы
Сонымен, біз осы бөлімде алаяқтық және оған ұқсас қылмыстардың
Дегенмен, алаяқтыққа құрылым жағынан ұқсас келетін қылмыс құрамдарының қатары
II ТАРАУ АЛАЯҚТЫҚ ЖОЛМЕН ҰРЛАУДЫҢ САРАЛАУ БЕЛГІЛЕРІ
2.1. Адамдар тобының алдын-ала сөз байласуы бойынша жасалған алаяқтық
Қылмысқа қатысу-бұл қылмыстық іс-әрекеттің ерекше түрі, оның мәнін бірлескен
Қылмыс жасау мақсатында алдын ала сөз байласып адамдардың бірігуі
Егер қылмысқа бірлесіп жасау туралы күні бұрын уағдаласқан адамдар
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінің 31-бабының 2-бөлімінің мағынасы бойынша қылмысты
Меншікке қарсы жасаған қылмыстың қоғамдық қауіптілігі заңда тиісті қылмыстардың
Қылмыстық топ жай қоса қатысудан оған іс-әрекеттерді келістірудің жоғары
Заңдық әдебиеттерде қоса қатысу ретінде бірнеше тұлғаның бір қылмысты
Қатысушылдардың рольдері алдын ала үлестіріледі, олардың әрекеттері мұқият ойластырылады.
Әдетте алаяқтық топтың барлық мүшелері қылмысты жасауға тікелей қатысады,
Алаяқтықты топпен жасау кезінде жәбірленушіні сендіретін және оның мүлкін
Дегенмен алаяқтықты жасау кезінде пассивті қатысу берілген қылмыстың құрамын
Алдын-ала келісіп, топ болып жасалған қылмыс деп тану үшін
Әдетте, бірнеше адамның топқа бірігіп қылмыс жасауының қоғамға қауіптілігі
Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сотының Пленумы өзінің 1996 ж. 25-шілдедегі
Алдын-ала қалай келіскендігіне қарай қылмысқа қатысушылардың сипаты: 1) алдын-ала
Қылмысқа бірігудің және ұйымдасудың сипаты мен дәрежесіне қарай қылмысқа
Алаяқтыққа қатысушылардың орындаушылық сипаты күрделі, өйткені, топтың әрбір мүшесі
Мысалы, алаяқтардың біреуі белгілі бір мекеменің қызмет бабындағы адамы
Осылайша, сырт қарағанда байқаусыз болғанымен, мұндай алдау жәбірленушінің “ісі
Қосылып қылмыс жасаудың ерекшелігі қылмыстық тоштың ортақ қылмыстық ниетті
Бұдан шығатын қорытынды: қылмыстық топтың ішінде біреуі жетекші, басқалары
Қосылып қылмыс жасағанда топты ұйымдастырушы алдын-ала жасалған жоспар бойынша
Қылмысты топ болып жасағандық деп саралау үшін оған қатысушылардың
В.А.Владимировтың көрсетуі бойынша: “Егер топ бірақ арандатушылар мен жағдай
Әрине, топ болып жасалған қылмыстарда да арандатушының, ұйымдастырушының немесе
Мысалы, қызмет бабындағы адам басқа бір жеке адамға алааяқтық
Алаяқтық жолмен дербес ұрлық жасағандар, тіпті жағдай жасаушысы “ортақ”
Біз талдап отырған саралаушылық белгінің екінші бір міндетті элементі
“Алдын-ала” деген атаудың өзі әрекеттің алдында немесе әрекеттен бұрын
Қасақана қылмыстық әрекетке дайындалу кезеңі уақыт жағынан ұзақ немесе
Қылмыстық құқықта қылмыс қылмыстық әрекеттің басталуы қастандықтың басталуынан есептеледі.
Кейбір жағдайларда ұйымдасқан топ түріндегі адамдардың қылмысқа жәй келісім
Ұйымдасқан топтың мүшелері де қылмысқа қатысушылар ғана емес, сонымен
2.2. Бірнеше рет алаяқтық жасап меншікті ұрлау
Бір адамның бірнеше рет алаяқтық жасауы айыпкердің қоғамға қауіптірек
Егер бұрын 171-181 баптарда, сондай-ақ, 248, 255, 260 баптарда
Осылайша, қолданылып жүрген заңда бірнеше реттік түсінігі бұл саралау
Мұндай кеңейтудің жөні де бар, өйткені, бұрын да пайдақорлық
Әуелі, бірнеше рет жасалған ұрлықта көптік белгісін дәлелдеп алу
Егер, ұрлаудың бір эпизодына әкімшілік жаза лайық болса немесе
Төртіншіден, әрбір жасалған қылмыстың өзінде дербес қылмыс құрамдары болуы
Бесіншіден, жасалған эпизодтардың кемінде екеуінің құқықтық мәні болуы керек.
ҚК 175 бабына берілген ескертпеге сәйкес, ұрлықтың кез-келген формалары
Ұрлықтың бірнеше рет жасалғандығының екі түрі бар. Біріншісі -
Өкінішке қарай, заң шығарушы бұрын сотталғандықпен және рецидивпен байланысты
Қылмыстардың бірнеше рет жасалуы ұрлықтың барлық түрлерінің саралаулық белгісі
Қылмыстың бірнеше рет жасалғандығының екінші түрі - соның алдында
Бірнеше рет жасалғандықтың аралас түріне мынадай екі немесе одан
Бірнеше рет жасалғандықтың аралас болып аталатын себебі, бір мезгілде
Ұрлықтың қайталанғандығын жалғасқан ұрлықтан айыра білу керек. Жалғасқан ұрлық
Жалғасқан ұрлықты жеке бөліп қарастыратын болсақ, ол ең алдымен,
Қылмыстардың нақты жиының - анықтау үшін, олар Қылмыстық Кодекстің
Айталық, егер айыпкер екі немесе одан да көп дербес
Алаяқтық бірінші ұрлау аяқталған-аяқталмағанына қарап немесе субъект алғашқыда қылмысқа
Сот тәжірибесінде қылмыскер әуелі ҚР ҚК 177 бабының 1
В. деген азамат басқаның мүлкін алаяқтықпен ұрлауды көздеп, әуелі
Біріншіден, қылмыскердің әрекеттерін тұтас қарастырып, ҚК 24 бабымен және
Екішіден, ҚР ҚК 24 бабына сілтеме жасамай-ақ, 177 баптың
Демек, В. қылмыстық әрекетін ҚК 24 бабына сілтеме жасап,
Осылайша, біз қылмысқа ұмтылғандықтың саралау белгісін оған тағайындалатын
2.3. Қызмет бабын пайдаланып жасаған алаяқтық
Бөгденің мүлкіне қастық жасау көріністерінің ішінде өзіне күнделікті басқаруға
Тергеу, сот тәжірибесін жинақтай зерттеп қарастырғанда, қызмет бабын пайдаланып
Қызмет бабын пайдаланып ұрлаудың ерекшелігі - қылмыс субъектісінің тек
ҚР ҚК 307 бабында көрсетілген қылмыстық жауапкершілік лауазымдылық өкілеттілік
Осыған байланысты, ҚСРО Жоғарғы Сотының Пленумы 1972 жылдың 11
Бұл қағида қызмет бабын пайдаланып ұрлаудың міндетті объективтік жағы
Қылмыскердің қызмет бабын пайдаланып ұрлауын “...қызмет бабын теріс пайдалану
Жоғарыда айтылған қағидаларды қорытып айтсақ, қызмет бабын пайдаланып жасалған
Ш ТАРАУ АЛАЯҚТЫҚ ЖОЛМЕН ҰРЛАУДЫҢ ЕРЕКШЕ САРАЛАУ
3.1. Ұйымдасқан топ болып алаяқтық жасау
Ұйымдасқан топ - қылмысқа қатысудың аса қауіпті түрлерінің бірі;
Ғалымдар Е. Оңғарбаев пен Б. Нұрғалиевтің пікірлерінше "ұйымдасқан қылмыстық
Негізінен алдын ала сөз байласқан адамдар тобынан ұйымдасқан топты
Қылмыстық заңда "ұйымдасқан қылмыстық топтар" мен ұйымдаспаған қылмыстық топтар
Бұл мәселені шешу үшін заңда кейбір сілтемелі ережелер баршылық.
¥йымдасқан кылмыстық топтарда ұйымдаспаған қылмыстық топтарға қарағанда иерархия элементтері
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінде ұйымдасқан қылмыстық топтың түсінігін қаліыптастыру
Профессор Б. Нұрғалиевтің пікірінше "ұйымдасқан қылмыстық топ — бұл
Ұйымдасқан топтың ұйымдасқандығы тұрақтылығы туралы мынадай белгілері куәландырады: оның
Ұйымдасқан қылмыстык топтың белгілері ретінде мынадай жағдайларды көрсетуге болады:
Қылмыстық топты ұйымдасқан ретіңде бағалау кезінде практикада кейбір
Мұнда заңда көрсетілген ұйымдасқан топтың белгілерін, содан кейін аталған
Аталған қылмыстық топ оған қатысушылардан тұрады, алдын-ала келісім бойынша,
Республикамызда қолданылып жүрген заңдарға сәйкес ұйымдасқан топтың жасаған қылмысы
Бұған мынаны қосып айтуға болады, ұрлықтың саралаулық белгісі -
Ғалымдардың екінші тобының пікірі бойынша, бір немесе бірнеше қылмысты
Осындай әрқилы пікірлерді салыстырып қарасақ, “бірнеше адамның алдын-ала келісуі”
Топ алдын-ала келіскенде, қылмысты бірігіп жасауға ғана жұмылмайды, қылмыстық
Топтың басшысы болуы, оған басқалардың бағынуы, топ мүшелерінің арасындағы
Алаяқтыққа байланысты ұрлықтарды зерттегенімізде, ұйымдасқан топты неғұрлым қауіпті қылмыс
3.2. Алаяқтықпен ірі мөлшерде ұрлау
Ірі мөлшерде ұрлық жасау. ҚР ҚК 175-бабына сәйкес егер
Сайып келгенде, ұрланған мүліктің мөлшері қылмыстың коғамға қауіптілігін көрсететін
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев 21.03.1995 ж.
- астық, мұнай, металдар, мал шаруашылығы өнімдері, алтын-валюта қорлары
Пайдақорлықпен жасалған әрбір қылмыс ұрланған мүліктің белгілі бір бағасына
Бөгденің мүлкін ірі мөлшерде ұрлау аса қауіпті және оның
Егер бөгденің мүлкін ірі мөлшерде ұрлау тікелей ұрлық түрінде
Бөгденің мүлкін ірі мөлшерде ұрлау алаяқтық жолымен де жүзеге
Қоғамға қауіптілігі жағынан ауыр жауапкершілік белгіленетін ірі мөлшердегі ұрлық
Ірі мөлшерде жасалған ұрлыққа анықтама бергенде теория және практика
Көбінесе, ұрлықтың мөлшерін анықтағанда келген тікелей зиянның шамасын және
Заңдағы анықтамаларды былай қойып, ғылыми әдебиетте ұрлықтың ірі мөлшері
Ірі мөлшерде ұрлау жалғасқан бір қылмыстың тізбегі ретінде екі
А.А.Пинаев осы тұрғыда жалғасқан бір қылмыс болмаса да, қайталанған
Сонымен бірге Қазақстан Республикасы Президентінің І995ж. 12 мамырдағы жарғысына
Қарастырылып отырған қылмыс түріне қатысты сөз ететін болсақ, қылмысты
Ірі мөлшерде ұрлау жөніндегі қылмыстық жауапкершілік туралы заңда қылмыстың
И.Х.Какимов саралау жағдайларының саяси және құқықтық маңызын ескере отырып,
Біздің пікіріміз басқаша: ірі мөлшердегі ұрлық деп ұрлықтың барлық
Атылатын қаруды, оқ-дәрілер мен жарылғыш заттарды ірі мөлшерде және
Біздің ойымызша, мұндай жағдайда, тек қоғам қауіпсізідігіне ғана емес,
3.3 Ұрлау немесе қорқытып алушылық үшін бұрын екі
Меншікке қарсы пайдақорлық қылмыстың саралаушылық белгісі ретінде заңда бұрын
Сондай-ақ, мүндай жағдайда қарақшылық жөнінде сөз болуы мүмкін емес,
Ұрлық, тонау, алаяқтық сияқты қылмыстарды заң олардың ауырлығы жөнінде
Рецидивист қылмыскерлердің жеке басының қасиеттері мен моральдық бейнесін зерттеу
Олардың әрқайсысы өзімшіл, арамтамақ, түзеу мекемелеріне қарсы қалыптасқан мінез-құлқы,
Қылмыскерлерді аса қауіпті рецидивист деп бағалау жөнінде заңда нақты
Рецидивист қылмыскерлікті өзінің тұрақты кәсібіне айналдырады: қылмыскерлік машығымен және
Мысалы, Ақмола қаласының соты Н. деген азаматты соттады. Ол
Қауіпті рецидивист деп тану үшін заң тексерілгән қылмыстардың сипатын
Айтылған жағдайда, қылмыскерге ауыр жаза қолданатын себебі, оның бұрынғы
Бұрын екі немесе одан да көп рет ұрлық үшін,
Бұл дегеніміз қоғамға қарсы мінез-құлқы қалыптасқан, адал еңбекпен өмір
Бұрын ұрлығы немесе қорқытып алғандығы үшін екі немесе одан
Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Пленумы 1996ж. 25-шілдедегі "Басқаның мүлкін
Сотталғандықтың мұндай түрі ТМД елдерінің азаматтық, отбасылық қылмыстық істеріне
Тәжірибеге қарағанда, қайталану тікелей ұрлықты, сол сияқты пайдақорлық ниетпен
Қазақстан Республикасының ҚК 175 бабына берілген 4-ескертпеге сәйкес "Бұрын
Жоғарыда айтылғанындай, бұрын бір қылмысы үшін екі немесе одан
ҚОРЫТЫНДЫ
Мемлекетіміздің қолданылып жүрген қылмыстық заңында меншікке қарсы қылмысқа тиісті
Алайда, қоғам дамуының жаңа жағдайында меншікке қарсы қылмыстар жөнінде
Республика Конституциясында атап көрсетілген, меншік теңдігі жөніндегі қағиданы қылмыстық-құқықтық
Осы орайда, Қазақстан Республикасының жаңа қылмыстық кодексінің арнайы қағидасындағы
Біздің бұл жұмысымызда алаяқтық жасап, мүлікті ұрлауға тағайындалған жауапкершілік
Меншікке байланысты қылмыстарды бағалағанда, қылмыскерлердің өзінің қаншалықты қауіпті екендігіне
Алаяқтықтың қылмыс екенін жұрттың бәрі біледі, бірақ, бұл қылмыспен
Жұмысымызды түйіндей келіп, мынандай қорытындыларға келуге болар еді:
1. Қазақстан республикасының жаңа Конституциясы қабылдануына және Құқықтық реформа
2. Қылмыстық Кодексті адам баласының ең алғашқы табиғи құқықтары
Жұмысымызды қорыта келіп, меншікке қарсы қылмыстар жөнінде айтқанда, оның
Біздің бұл дипломдық жұмысымыз меншікке қарсы бағытталған алаяқтық сияқты
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
НОРМАТИВТІК АКТІЛЕР
1.Қазақсган Республикасының Конституциясы. Алматы, Жеті Жарғы 1998 ж.
2.Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі. Алматы. 1998 ж.
3.Қазақстан Республикасының Қылмыстық Іс Жүргізу Кодексі Алматы., Жеті Жарғы
4.Қазақстан Республикасының Жоғары Сотының “Бөтеннің мүлкін заңсыз иемдену жөніндегі
5.Қазақстан Республикасының Жоғары Сотының “Пароқорлық үшін жауапкершілікті шешу жөніндегі
6. 25 шілде 1996 жылғы №9 “Бөтеннің мүлкін ұрлауды
7. 28 маусым 1985 жылғы №5 “Ұрлау жөніндегі істер
8. 7 желтоқсан 1961 жылғы №5 “Тонау және қарақшылық
9. 22 желтоқсан 1995 жылғы №11 “Қорқытып алушылық жөніндегі
АРНАЙЫ ӘДЕБИЕТТЕР:
1.Ашитов З.О. Социалистическая законность //квалификация преступлений. А., 1983
2.Беляев Н.А., Ковалев М.И. Уголовное право. М., 1977
3.Владимиров В.А. Квалификация похищений личного имущества. М., 1974
4.Дурманов Н.А. Преступления против личной собственности. // Сов. Юстиция.
5.КапланЕ.О. Квалификация имущественных преступлений. М., 1991
6.Кригер Г.А. Квалификация хишений социалистического имущества. М., 1971
7.Ляпунов Ю. Критерии и порядок определения размера
8.Никифоров Б.С. Борьба мошенническими преступлениями. М., 1952
9.Петрова.Г.О. Уголовная ответственность за обман покупателей и заказчиков.
10.Сабитов Р. Квалификация хишения. //Советская юстиция, 1973, № 19
11.Советское уголовное право. Особенная часть. М., 1965
12.Туров А.И Мошенничество и его профилактика. М., 1984
13.Шимбарева Н. Определение ущерба
14.Г.Н.Борзенков. Ответственность за мошшеничество. М., 1971.
15.Панов. Н.И. Уголовная ответсвенность. Харковь, 1977.
16.Иванов Н. Мотив преступления удовольствие// Сов.юстиция, 1993.
17.Маргуновский А.Д. Уголовно-правовые проблемы борьбы с мошшеничеством. Ташкент. 1971.
18.Хакимов. И.Х. На страже собственностей. Ташкент, 1976
19. Чинхоев Ш. Квалкфикация хищений государственного и общественного имущества
60
Алаяқтық жолмен ұрлаудың саралау белгілері
Ұрлықтың жалпы белгілері шеңберінде алаяқтық белгілері
Меншікке қарсы қылмыстар түсінігі
Ұрлық және алаяқтық
Бөтен мүлікті ұрлаудың объектісі
Алаяқтық және онымен күресудің проблемалары мен болашақ мәселелері
Адамдар тобының алдын-ала сөз байласуы бойынша жасалған алаяқтық
БӨТЕН МҮЛІКТІ ҰРЛАУ ҰҒЫМЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ НЫШАНДАРЫ
Меншікке қарсы қылмыстар
БӨТЕН МҮЛІКТІ ТОНАУДЫҢ ҚҰРАМЫ ЖӘНЕ БӨТЕН МҮЛІКТІ ҰРЛАУДЫҢ НЫСАНДАРЫМЕН БАЙЛАНЫСЫ