Туризм индустриясы
ЖОСПАР
Кіріспе................................. 3
І.КӨРНЕКТІ ЖЕРЛЕР НЕМЕСЕ РЕСПУБЛИКАНЫҢ ТУРИСТІК ОБЪЕКТІЛЕРІ
1.1 Туризмнің инфрақұрылымы.....................6
1.2 Негізгі танымдық жерлер мен туристік экскурциялық орталықтар.....8
1.3 Қазақстанның шипа жайларының сауықтандыру және емдеу саласындағы
ІІ ҚАЗАҚСТАННЫҢ КУРОРТТАРЫ МЕН САНАТОРИЯЛАРЫНЫҢ ТУРИЗМДЕГІ РОЛІ
2.1 Бальнеологиялық емдеу-сауықтандыру орындарының рөлі.......18
2.2 Климатологиялық емдеу-сауықтандыру орталықтары...........40
2.3 Балшықпен емдеу-сауықтандыру орындарының туризмдегі бағалануы...54
ІІІ. ҚАЗАҚСТАННЫҢ ТАБИҒИ РЕКРЕАЦИЯЛЫҚ ОРТАЛЫҚТАРЫНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ МЕН
3.1 Қазақстан халқының курорттық саноториядағы емдеудің қажеттілігі....59
3.2 Қазақстандық туризмнің өзекті мәселелерін шешу жолдары......63
3.3 Туризм саласындағы табиғи рекреациялық аймақтарды жетілдіру………
ҚОРЫТЫНДЫ...........................72
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ..................74
ҚОСЫМШАЛАР...........................77
“Қазақстан-2030” стратегиялық бағдарламасында еліміздің келешектігі дамуына айқынды бағдар
Қоғамның өндірістік интенсификациясы ең алдымен адамның психофизикалық жүктемесінің
Емдік сауықтыру туризмі туристік классификация ішінде өзіндік орны
Әлеуметтік-мәдени қызметке - әлемді, табиғатты, тарихты, мәдениетті тану,
Экономикалық аспектіге - адамның еңбекке деген қабілеттілігін жақсарту.
Курорттық-рекреациялық шаруашылыққа (Қ.Р.Ш.) санаториялар, демалыс үйлер, туризм және
Жұмыстың мақсаты: Қазақстанның табиғи рекреациялық ресурстарының емдік сауықтыру
Жұмыстың міндеті: Табиғи рекреациялық мүмкімдіктерді талдау:
Қазақстанның курорт-санаторияларын жіктеу:
Емдік сауықтыру туризмін сипаттау үсыныстар беру.
Зерттеу объектісі. Зерттелетін объектілер көп: Қазақстан Республикасы территориясында
Зерттеу пәні. Сарығағаш, Қапал-Арасан, Алма-Арасан және балшықпен емдейтін
Негізгі дерек көздер: Жұмыстың негізгі
Туризм жалпы алғанда, мемелекеттің экономикасына үш оң нәтиже
1.Шетел валютасының құйылуын қамтамасыз етеді және төлем теңгерімі
2.Халықтың жұмыспен қамтылуын көбейтуге көмектеседі. ДТҰ мен Дүниежүзілік
3. Елдің инфрақұрылымын дамытуға жәрдемдеседі.
Туризм елдің тұтас аудандарының экономикасына белсенді әсер етеді.
Туризм жеке және ұжымдық жетілдіру құралы ретінде жоспарлануы
Туризмнің жылдам және тұрақты өсуі, оның қоршаған ортаға,
Осы Тұжырымдама туризм саласында тұтас мемлекеттік саясатты қалыптастыруда,
Жұмыстың құрылымы: Берілген диплом жұмысы кіріспе
І КӨРНЕКТІ ЖЕРЛЕР НЕМЕСЕ РЕСПУБЛИКАНЫҢ ТУРИСТІК ОБЪЕКТІЛЕРІ
1.1 Туризмнің инфрақұрылымы
Туризм - әлемдік экономиканың құлдырауды білмейтін ең тұрақты
Десек те, Алматы, Қарағанды, Ақтөбе, Оңтүстік Қазақстан облыстарында
Еліміздегі туризм инфрақұрылымының даму проблемасын шешу үшін қаржы
Туризм инфрақұрылымын дамыту үшін ұсынылған аса қызықты жобалар
Беделді көтерудің негізгі шарттары – Қазақстанның туристік фирмалары
Қазіргі кезде Ұлы Жібек жолының 1700 шақырымға созылған
Екінші бір келелі мәселе – қазіргі заманғы туризм
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігі Жоғары аттестациялық
1.2 Негізгі танымдық жерлер мен туристік экскурциялық орталықтар
Туризмде басқа экономикалық сала сияқты өзінің құрамына бірнеше
Туристік-экскурссиялық қызмет көрсету қаладағы урбанизация мен Ғылыми Техникалық
Аймақтық туристік миграция экономикалық көзқарас арқылы адамның саяхат
Туризм өзі пайда болысынан саяхат барысында көп уақыт
Туризм де, басқа экономикалық сала сияқты өзінің құрамына
Қазақстанда туризмнің дамуы үшін туристік ресурстарға бай аудандар
Әр кешен өз-өзімен қызықты әрі тартымды. Шыршалы-орманды
Қазіргі кезде туризмнің түрлері мен формаларын, сонымен қатар,
Қазақстандағы туризмнің төмен деңгейде дамуының себебі көп, бірақ
Географиялық зерттеулер нәтижесінде Қазақстан территориясындағы рекреациялық аудандарды бөліп
Шығыс пен Оңтүстік Шығыс өзінің әрқилы және кең
Қазақстан туризмінің дамуына өз септігін тигізетін әртүрлі ландшафтық
Географиялық бағалау нәтижесінде Қазақстандық туризммен демалыстың дамуына 60-қа
Емдік-спорттық туризмнің территориясы өте кіші. Санаулы ғана аймағы
Спецификалық зонадағы туризм саласы өзіне республиканың шөлді және
Советтер Одағы кезінде Қазақ ССР Атласын жасауда авторлар
Қазақстан облыстарының туристік-экскурсиялық обьектілері мен туристік инфрақұрылым обьектілерін
20 обьектіге дейін (Атырау, Маңғыстау, бұрынғы Торғай, Жезқазған,
20-дан 40 обьектіге дейін (Қызылорда, Қарағанды, Солтүстік Қазақ-стан,
40-тан 60 обьектіге дейін (Батыс Қазақстан, Ақтөбе, Қостанай,
60 обьектіден жоғары (Алматы, Жамбыл, Павлодар облыстары).
Туристік кешендердегі орындармен қамтамасыз ету деңгейі келесілер:
1) түнеп шығуы жоқ туристік кешен (Атыраулық, Торғайлық,
2) 300 орынға дейін (Ақтөбе, Павлодар облыстары);
3) 300-ден 600 орынға дейін (Қарағанды, Көкшетау, Оңтүстік
4) 600-ден 900 орынға дейін (Қостанай, Батыс Қазақстан,
5) 900-ден жоғары (Алматы облысы) [27,43б].
Республиканың табиғи әлеуметтік-экономикалық рекреациялық ресурста-рын айта келе, Қазақстанның
Жұмысшыларды әлеуметтік сақтандыру мен емдік жүйеде санаториялы-курорттық емдеу
Революцияға дейін Қазақстан территориясында Буровойда орналасқан 60 орындық
Республикадағы курорттық байлықтарды зерттеу нәтижесінде Қазақстан-ның барлық облыстарында
Қазір Қазақстан территориясында 500 санаториялар мен демалыс орталықтары
Үлкен танымды емдік орталықтарға – Сарыағаш, Қапал-Арасан, Алма-Арасан
Дене шынықтыру мен спорт денсаулықты, жұмыс істеу қабілетін
Спорт зал бойынша Қазақстан ТМД-да 3 орын алады.
Республикада бұл салада мамандар дайындауда екі институт –
Дегенмен, республикадағы спорт кешендері, спорт мектептері – спорт
Яғни, туризм әлемінің көптеген елдерінде экономика мен қоршаған
Міне, сол туризм индустриясын дамыту мақсатында қазірдің өзінде
1.3 Қазақстанның шипа жайларының сауықтандыру және емдеу саласын-дағы
Қазақстан халқының материалдық және мәдени өмірінің деңгейінің өсуі,
Қазіргі кезде көптеген ғылыми зерттеулерде Қазақстан халқы көп
Осылай, Қазақстанда 1966 жылы 240 мың адам курорттық
1971 жылы емдеуге қажет ететіндердің саны 280 мың
1980 жылы Қазақстанда курортық емдеуді қажет ететіндер саны
Физиотерапия және курортология Орталық Институтының көрсеткіші бойынша қазіргі
Жоғарыдағы көрсетілген көрсеткіштерге қорытынды жасасақ -Қазақстанның халқы көбінесе
Егерде біз қазақстандық курорттарға жалпы сипаттау жасасақ, ол
Емделу жағынан жақсы нәтижеге жетуге мүмкіншілігі бар, яғни
Біздің халқымызға өте тиімді болып келеді. Әрине біздің
а) кейбір курорттық-санаториялар өз жұмыстарының тоқталуына;
б) жаңа курорттық ресурстар зерттелінбейді.
Қазіргі кезде көптеген қолданылып жүрген климаттық, бальнеологиялық және
Қазақстанның курорттық ресурстарды зерттегенде, республикада 500-дей минералдық су
Қазіргі кезде республикалық профсоюздық құрамында 12 санаториялар, 2-
Санаториялық-курорттық мекемелер және демалыс мекемелер Қазақстанның 12 облыстарда
Егемендікті алғаннан кейін республикада санаториялық-курорттық жұмысын жақсарту жөнінде
Қазіргі кезде кардиологиялық санаторияларды салу құрылысы өте тиімді
Қарағанды облысындағы Қарқаралы таулы миссивінің климаты жанында орналасқан
Қостанай облысындағы Қазанбас орманы тұзды көлдердің сульфидті балшықтарға
Павлодар облысындағы Баянауыл массивтің континентті климаты ондағы өсетін
ІІ ҚАЗАҚСТАННЫҢ КУРОРТТАРЫ МЕН САНАТОРИЯЛАРЫНЫҢ ТУРИЗМДЕГІ РОЛІ
Бальнеологиялық емдеу-сауықтандыру орындарының рөлі
Бальнеологиялық (латын тілінен шыққан «Balneum» - шомылу мағынасын
Қазіргі кезде республикада 6 бальнеологиялық-минералдық сулар бар.Олар:
Спецификалық компоненттері жоқ сулар - осы сулар көбінесе
Күкірттісутекті сулар. Құрамында 10-15-тен 100-250 мг/л күкіртті-сутек, йод,
Темірі бар сулар. Құрамында 20-100 мг/л темір, кремни
Бромды және йодты сулар - 15-30 – 300-320
Радонды сулар - оның бұлақтары Қырғызстанда (Мерек), Сары-Арқа
Кремнилі термалар. Құрамында 50 мг/л кремний қышқылы бар
«АРАСАН-ҚАПАЛ» курорты
1886 жылы қаланған. Талдықорған қаласынан 110 км қашықтықта,
Биен өзенінің бойында, теңіз деңгейінен 980 метр биіктікте
Климаты - континентальды, құрғақ. Жаз айлары жылы, қыс
Негізгі емделу факторы - әлсіз минералданған кремнилі, сульфатті-хлоридтік,
475 орынды «АРАСАН-ҚАПАЛ» санаториясы жыл бойы жабдықталған корпустарға
«АРАСАН-ҚАПАЛ санаторияда:
артрит
полиартрит
остеохондроз
гинекологиялық аурулар
қанайналым жүйелерін
дерматологиялық ауруларды
қан тамырлары аурулары
асқорыту мүшелерін емдейді
қуық орындарының аурулары.
Емделуге келгендер өздерінің бальнеологиялық және физио бөлімдерінде емделеді.
душ-массаж
душ Шарко
циркулярлық
Массаж жасау кабинеттері жұмыс істейді, парафинозо-керитотерапия, гинекологиялық т.б.
Емдеу курстың ұзақтығы - 24 күн, тері ауруларды
Кесте 1 - Панфилов ауданында жауын-шашынның түсу мөлшерінің
пайыздық есебі
Жыл мезгілдері % алғандағы жауын-шашынның мөлшері
Көктем 35%
Жаз 27%
Күз 18%
Қыс 20%
Сурет 1 - Ауданның территориясындағы шипалы бұлақтары
Кесте 2 -
Нөмірлердің категориясы Құны
Жолдама (тәулік) адам
01.01.-31.05.05. 01.06-31.08.05.
Стандарт нөмірлер 3500 4200
Жартылай люкс 4500 5200
Люкс 6000 7000
12 жасқа дейінгі балаларға 20% 20%
«АҚЖАЙЫҚ» шипажайы
Орал қаласынан 45 км қашықтықта Орал өзенінің бойында
Негізгі емдеу факторы: азминералданған хлоридті-магнилі-натрийлі,темірлі минералды су.
Осында қанайаналым жүйесі, асқорыту жүйесі, эндокриндік жүйедегі (диабет)
Жақсы жабдықталған физиобөлімі, диагностикалық лабораториясы, және т.б. бар.
Жол маршруты: Орал қаласынан, автовокзалдан санаторияға дейін автобуспен
Кесте 3 -
Нөмірлердің категориясы ҚұныЖолдама (тәулік) адам
Стандарт нөмір 2000
Жартылай люкс 2500
Люкс 3000
14 жасқа дейінгі балаларға 25%
«МЕРКЕ» шипажайы
Теңіз деңгейінен 1200
Климаты — орташа таулы.
Негізгі табиғи емдік факторлары: радондық минералдық сулар және
Шипажайда УФО, электрофорез, УВЧ, амплипульс, жарық ванналары, АФ,
Негізгі емдейтін ауру турлері:
Жүрек қан-тамыр аурулары: ИБС, стенокардия ФК І-ІІ ст.,
Сүйек-буын аурулары: полиартрит, остеохондроз, радикулит, подагра.
Әйел-жыныс аурулары. Бедеуліктің түрлері (І және ІІ), жыныс
Нерв жүйесі аурулары: әр түрлі невроздар.
Тері аурулары.Экзема, нейродермит, аллергиялық дерматиттер.
Урологиялық аурулар: простатит, пиэлонефриттер, циститтер.
Асқазан-ішек жолдары аурулары: созылмалы гастриттер, өт жолдарының қабыну
Стоматологиялық аурулар: парадонтоз.
Эндокриндық аурулар: бүйрек үсті безінің гипофункциясы, қалқанша безінің
Қан-тамыр аурулары: аяқтың варикоздық аурулары және трофикалық язвалары,
Демалушыларға - жабық бассейн, сауна, бильярд, би алаңы,
Демалушылардың бос уақыттары қызықты ұйымдастырылады. Осы жердің радондық
Санатория 1981 жылдан бері жұмыс істеуде. Жыл сайын
Шипажайға жету жолдары:
Жол маршруты: Алматы темір жолынан Мерке станциясына дейін,
Кесте 4 - «МЕРКЕ (Жамбыл облысы)
Нөмірлердің категориясы Құны
Жолдама (тәулік) адам
Стандарт нөмір 1900
Жартылай люкс 3000
Люкс 3500
6 жастан 16 жасқа дейінгі балаларға жеңілдік 40%
АЛАКӨЛ көлінің емдеу қасиеттері
АЛАКӨЛ - ағынсыз тұзды көл. Балхаш-Алакөл шұңғымасының шығыс
Мақаншы ауданының Жарбұлақ ауылына Алакөл көлінің шығыс бөлігінің
Курорттың ресурстары Кеңес үкіметі кезеңінде зерттеле бастады.
1975 жылдан бастап 300 орынды «Барлық Арасан» санаториясы
Осы зерттеу жұмыстарға Өскемен медициналық институтының маманда-рының С.Л.Сергеева
Алакөл көлінің суы жоғары минералданған, 1 литр судың
1893 жылы терінің аллергиялық ауруларға ұшыраған бабаларды емдеу
1986 ж Ө.М.И. педиатрия кафедрасының меңгерушісі, доцент Төлеутаева
Зерттелінген адамдардың инфекцияға қарсылығы күшейді, иммунитеттің күшеюі және
Сонымен, жоғарыда айтылған медициналық институттың ғылыми жұмыстарының қорытындысы
«АЛМААРАСАН» курорты
Алматының оңтүстік-батыс жағындағы мекен Іле Алатауының солтүстік беткейінде
Алмаарасан - бальнеологиялық курорт. Іле Алатауының көркем табиғатты
Алмаарасан мекені маңындағы шипалық минералды жылы су көзі
Скважиналардан шыққан судың температурасы 20,5-39,7ӘС. Тұз мөлшері 0,2
«САРЫАҒАШ курорты»
«Сарыағаш» курортының физикалық және географиялық жағдайы.
Теңіз деңгейінен 450 метр биіктіктегі «Сарыағаштың» жанға жайлы
«Сарыағаш» курортында климатпен емдеудің 2 түрі бар. Олар
Аэротерапия киіммен ашық ауада болу және жартылай немесе
Минералды суға көбінесе жер астында кездесетін, құрамында биологиялық
«Сарыағаш» суы таза табиғи күйінде 12 түрлі емде
«Сарыағаш курортында емделетін аурулардың түрлері:
Ас қорыту мүшелерінің аурулары (созылмалы гастрит);
Асқазан мен ұлтабардың ашық жара язва ауруы;
Созылмалы холецистит, холангит, өт тасы;
Созылмалы гепатит;
Созылмалы панкреатит;
Созылмалы колит;
Іш қату;
Іш кебуі;
Іш өту (диарея)
Геморрой;
Тік ішектің жарық жарасы (трещина ануса);
Бүйрек аурулары;
Созылмалы пиелонефренит;
Созылмалы гиомерулонефренит;
Бүйрек мен зәр жолдарына тас байлануы (уролитиаз және
Созылмалы простатит;
Буын, омыртқа аурулары (артриттер-сорбуын);
Остеохондриоз, созылмалы бел-сегізкөз құяңы редикулит;
Әйелдердің жыныс мүшелерінің созылмалы қабынулары;
Тері аурулары;
Қант диабеті;
Асқазан мен өт қалтасына жасалған операциялардан кейінгі реабилитациялау
«Сарыағаш курортында емделмейтін аурулардың турлері:
Барлық аурулардың асқынып кеткен түрлері;
Жұқпалы аурулар;
Жүйке ауруларына, эпилепцияға, наркоман мен маскүнемдік кеселіне шалдыққандар;
Қатерлі ісіктер;
Эхинококк (жылауық құрт) ауруы;
Жиі қан кету;
Жүктілікке қатысты аурулар (26 аптадан бастап);
Туберкулездің барлық түрлері.
«Сарыағаш курортындағы диагностикалық бөлімдер:
Клиникалық лаборатория (зертхана)
Биохимиялық лаборатория (зертхана)
Рентгенмен тексеру
УЗИ (ультра дыбыстық аспаппен тексеру)
Электрокардиография
Фиброгастродуоденоскопия
Ректеромоноскопия, колоноскопия
Уретроцистоскопия
Хелпер аспабымен ағзаның иммундық жағдайын анықтау
«КАРДОН-АРАСАН» бұлақтары
Жаркент өңірі Алматы облысының оңтүстік шығысында орналасқан. Ауданымыздың
Жер бедері солтүстігі таулы, солтүстік батысы мен орталық
Қазақстан егемендігін алғалы бері Қорғас кедені арқылы ҚХР-мен
Жер бедеріне қарай ауданымыздың климаты да ерекшеленеді. Таулы
Аудан территориясымен Іле, Қорғас, Үсек, Тышқан, Бурхан, Бурақожыр
Өсімдіктерден терек, қайың, қарағаш, емен, арша, қыша, сексеуіл,
Лесновка ауылының территориясымен ірілі-ұсақты 15 бұлақ көзі бар.
Кардон-Арасан бұлақтары Лесновка ауылынынан 25 км солтүстікте Жоңғар
Кардон-Арасан бұлақтары ежелден-ақ елге таныс, ауасы тіршіліктен түңілген
Арасанға барар жолда - Үсек өзенінің үстінде салынған
Лесновка ауылы Панфилов ауданының солтүстік-батысында орналасқан. Арақашықтығы 13
Мұндай туристік-рекреациялық аймақтар Жаркент өңірінде де көп кездеседі.
Қазақстан жерінің емдік демалыс факторларын 4 топқа бөлеміз:
1 топ - Климат пен қымызды пайдаланып емдеу
топ - Бальнеологиялық емдеу (Алма-Арасан, Көктем-Арасан, Сарыағаш)
3 топ - Батпақпен емдеу (Жаңақорған, Керімағаш)
4 топ - Арнайы емдеу (Горняк)
Соның ішінде Жаркент өңірінің шипажайлары 2,3 топты құрайды.
Бальнеологиялық емдеуде минералды суды пайдаланады. Минералды судың пайда
Жаркент өңірінің емдік бұлақтары Жоңғар Алатауы мен Іле
Панфилов ауданы Алматы облысының оңтүстік-шығысында орналасқан. Аудан жерінің
Жер бедерінің геологиялық даму тарихына байланысты, аудан жерінде
Климаты қоңыржай құрлықтық: қаңтардың орташа температурасы -8-9ӘС, ал
Жер бедеріне қарай аудан территориясының климаты да ерекшеленеді.
Аудан жерінен Іле, Қорғас, Үсек, Тышқан, Көктау, Бурақожыр
Аудан территориясының шөлді оңтүстік аймағында кең көлемде құмды
Лесновка ауылы табиғат байлығы мен табиғат сұлулығына бай.
Лесновка ауылы аудан орталығы Жаркент қаласынан солтүстік батыс
Шипалы бұлақ суы мен батпағын ғылыми тұрғыда толық
Лесновка ауылының территориясында ірілі-ұсақты 15 бұлақ көзі бар.
Бәрі бұлақтардың ішіндегі суы шипалы, батпағы ем болып
Ал «Арасан» атауының арғы тегіне келсек, ол да
«Кардон-Арасан» бұлақтары - Лесновка ауылынан 25 км солтүстікте
Кардон-Арасан ежелден-ақ елге таныс, дауасы тіршілігінен түңілген талайдың
Үсек өзенінің суы қысы-жазы арасан маңында ағып жатады
Күн жылысымен атты-арбаны жегіп серпіліп-тартынып суы шипалы табиғаттың
Шипаның қасиеті бар орында өзіндік құпия сырлары көп.
Бойы мен ойы таза, тіршілігінде қиянат, күнә жасамаған
Кардон - Арасан бұлақтарының 5 көзі бар:
Көз арасына
Ашық арасынның атасы
Ашық арасынның анасы
Асқазан арасаны
Батпақ арасан
Әр арасан бұлағының көзіне жақын 1 ғана сүректі
Көз арасаны Қойтас жотасының етегінен көлбей жүргенде
Ашық арасан 2-ге бөлінеді. Ашық арасанның атасы және
Асқазан арасаны жотаның етегінен 8,5 метр биіктікте, беткейде
Арасанның соңғы нүктесі - батпақ арасаны. Батпақ арасаны
КАРДОН-АРАСАН БҰЛАҚТАРЫ СУЫНЫҢ ҚАСИЕТТЕРІ
Кардон-Арасан суының басты ерекшелігі - суының жылдың төрт
Судың құрамында хлоридті-сульфатты, натрийлі, химиялық элементтер болуына байланысты
Судың химиялық формуласы:
Арасан сулары төмендегі ауру түрлерін емдеуге пайдаланылады:
ағзадағы зат алмасу әрекетін жақсартады
буын ауруларына
асқазақ ауруларын
тері ауруларын емдеуге
көз ауруларына
бүйрек ауруларына
Ал, Арасан батпағы экзема, қотыр т.б. жараларға ем
Жаркент - Жер астында орналасқан қала деген мағынаны
Талды ауылы - орман, тоғайлы алқап болуына байланысты
Арасан - моңғол сөзі, моңғол тілінде бұлақ өзеннің
Кардон-Арасан - орыс сөзі, тау өзенінің басталар жеріне
Өлкеміздің шипалы су көзін зерттеу жөніндегі жұмысында географиялық
Жоңғар Алатауының күнгей бетінен аққан әр бұлақтарының суы
Жаркент өңірінде шипалы су өте көп. Мысалы: Жаркент-Арасан,
Кардон арасан бұлақтары Лесновка ауылы территориясындағы ірі шипалы
Жергілікті шипалы су көзінің қасиетін ертеден-ақ анықтай білген,
Бұл аймақтың шипалы суынан емдік қорек алған әр
Әлі зерттелмеген шипалық қасиеті мол Кардон-Арасан бұлақтары мен
Жаркент өңірінен тағы бір байлық арнасын ашып, халық
«РАХМАНОВ ЫСТЫҚ БҰЛАҚ» шипажайы
Оңтүстік Алтайдың тартымды табиғатында орналасқан Рахманов ыстық бұлақ
Айбынды Алтайдың бал қарағайлары, күнге шағылысқан сарқырамасы, көзге
Емдік факторлары:
Курорттың негізгі емдеу тәсілі азотты радонды ваннасы арқылы
Рахманов ыстық бұлағы қазіргі заманғы химиялық классификациялық группасына
Радон суы жүйкенің орталық жүйесін ретке келтіреді, ұйқы
Сонымен қатар радон ваннасы жүрек тамырларының әдістерін біріңғайлайды.
Климатотерапия
Климатпен емдеу жолдарына келесілер жатады:
тыныс жолдары
демікпе ауруы
қан аздық
туберкулездің жеңіл түрі.
Медициналық қызмет көрсету
Маман дәрігерлердің кеңестері
Радон ваннасына қабылдау № 10 (бассейн), № 3
Душтар: шарко, циркулярлық
гинекологиялық суландыру
физиопроцедурасы
емдік физкультура
психологиялық жеңілдету кабиенті
массаж: қолмен, гидро, механикалық
мануальдық терапия
фитотерапия
БАЛАЛАРДЫҢ РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ЕМДЕУ-САУЫҚТЫРУ ОРТАЛЫҒЫ (Алматы облысы)
Алматының төріндегі ең экологиялық таза ауданда балалардың республикалық
Бұл емдеу-сауықтыру орталығында қасіретті Семей, Арал өңірінен, Қазақстанның
Балаларды емдеу-сауықтыру орталығы ата-аналар мен балаларды осы тәсілдермен
Балаларға бассейн де өте ұнайды. Соынмен бірге ұқалау
Бұл орайда емделіп жатқан балалар мен аналар «Бөбек»
Сондай-ақ бұл емдеу орталығы әр ұлт балаларын достастырып,
Мұнда тынығып жатқандар, емделіп, білім алумен бірге жақсы
Балалардың жас ерекшеліктеріне байланысты жеке кластарының гигиенасын сақтау
Бұл орталық тек сәбилерді емдеп қана қоймай, болашақта
«МАНКЕНТ» пансионаты
«Манкент» шипажайы алғаш 1924 жылы Шымкент қаласынан 25
Шипажайда 13 емдеу кабинеті, жазғы кино тетары, кітапхана,
Балалы аналардың сәбилермен демалуына жағдай жасалған. Балалар ойнайтын
Пансионат жанында 160 гектар жерді иеленген қосалқы шаруашылық
Пансионатта 4 камералық ванна иглопсихотерапия, инголяция кабинеті жұмыс
Минералды судың жылу өлшемі 37ӘС, судың құрамында денсаулыққа
Шипажайда көңілді ем алушылардың бос уақытын дұрыс ұйымдастыру
2.2 Климатологиялық емдеу-сауықтандыру орталықтары
Климат және қымызбен, шұбатпен емдеу.
Климаттық емделуде ең негізгі рольді климаттық-табиғи факторлар алады.
Ерекше фактор болып есептелінеді. Қымыз бен шұбаттың шипалықасиеттері
Қымызды — туберкулез, анемия, цинга, рахит және т.б.
Қазіргі кезде Қазақстанда емдеудің аралас түрлерін қолданылады. Мысалы:
«СОСНОВЫЙ БОР» шипажайы
Қостанай қаласынан 50 км қашықтықта, 1981 жылдан бері
Озонға және ионға бай таза ауа, табиғаттың әдемілігі,
Негізгі табиғи емдеу факторлар – жоғары минералданған емдеулі
Шипажайда қан айналым жүйесі аурулары (жүрек аурулары, гипертоникалық
Қазіргі уақытта бұлшықет - сүйек жүйесінің ауруларын және
Санаторияның көп профильді болғандықтан, онда емдеу-диагностикалық базасы мен
Санаторияда: бассейн, сауна, бар, видео-салон, және т.б. жұмыс
Жол маршруттары: Қостанай қаласы, автовокзалдан санаторияға дейін автобус
Кесте 5 - СОСНОВЫЙ БОР (Қостанай облысы)
Нөмірлердің категориясы Құны
Жолдама (тәулік) адам
Стандарт нөмір 2400 / 2900
Жартылай люкс 3300/4000
Люкс 7500
7 жасқа дейінгі балаларға 50%
14 жасқа дейінгі балаларға 25%
«КӨКШЕТАУ» демалыс үйі
Бурабай станциядан 6 км, Көкшетау қаласынан 60 км
Демалыс үй «Щучье» көлдің жағалауында қайыңды орманда орналасқан.
250 орынды демалыс үйі - 4-15 жасар балаларды,
Курортың құрамында: клуб, кітапхана, алаң, жағажай, шаңғы база
Жол маршруттары: ст. «БУРАБАИ» курорты, кейін демалыс үйге
«ЩУЧИНСК» шипажайы
Көкшетау қаласынан 60 км және «БУРАБАИ» курортынан 18
Таза ауа, озонға, аэроиондармен бай.
Климаты - континентальды, қысы - суық, жазы -
Негізгі табиғи факторлар - климат, жоғары минералданған сульфидті
Санаторияда 440 орын бар. Осында: қанайналым жүйесі ауратын,
Психотерапия, ингаляция, уқалау кабинеттері, физиобөлімдері, емдеу-диагностикалық кабинеттерінде соңғы
Жол маршруттары:
«Бурабай» курорты Целинный темір жолы,
Көкшетау қаласына дейін әуе жолымен кейін Щучинск қаласындағы
Кесте 6 - «ЩУЧИНСК (Ақмола облысы)
Нөмірлердің категориясы
Құны
Жолдама (тәулік) адам
Стандарт нөмір 1800/2300
Жартылай люкс 2700
Люкс 3000
10 жасқа дейінгі балаларға 10%
«ТУРКСИБ» шипажайы
Қазақстанның ежелгі санаториясы. Ол Алматы қаласында «Медеу» белгілі
Санаторияның батыс бөлігінен қарағанда Аламты қаласының әдемі панорамасын
Территорияның құрамында қарағайлы аллея, емес тоғайы, алма-ағаш бас
Климаты — орташатаулы, жаз айлары жылы, қыс айлары
Негізгі табиғи емдік факторлары: климат болып есептелінеді. Қазір
Санаторияның емдеу базасы жаңа аппаратурамен қамтамасыз етілген. Қазіргі
Санаторияның корпусы жабдықталған. Емдеу пунктің ішінде конференцзал, мәжіліс
Жол маршруты: ст. Алматы-2 темір жолынан №115 автокөлік
«ҚАРҒАЛЫ» пансионаты
«Қарғалы» пансионаты алғаш 1937 жылы алғашында аналар мен
1949 жылы жай «Демалыс үйің, 1984 жылы балаларға
Алматы қаласының шетінде, Іле Алатау тауларының етегінде, алма-ағаш
Пансионатта емделушілердің қалауына қарай, ағзаны зерттеуден өткізіп, қабылдайтын
Демалыс үйде - физиотерапия, стоматологиялық, уқалау, дәстүрлі емес
Пансионат жыл сайын жетім балаларға тегін жолдама үлестіріп
Көңіл көтеру бағдарламасы, спорт алаңдары жақсы ұйымдастырылған. Сонымен
Жол маршруты:
ст. Алматы-1 темір жолынан №34 автокөлікпен жетуге болады;
ст. Алматы-2 темір жолынан №5, №6 троллейбустармен «Атакент»
«АЛАТАУ» шипажайы
Алатау 1934-65 жылдан емдік профилакторий, ал 1965 жылдан
Санатори жыл бойы жұмыс істейді. Мұнда жүрек, қан
Алатау санаторийі бір мезгілде 400-ге жуық адам қабылдайды.
Алатау санаторийінде мынандай қызметтер көрсетіледі
Медициналық, емдік шаралар, минералды су, емдік балшық, дәстүрлі
Түрлі қызметті қамтитын сервис-бюро;
Пайдалану үшін автомобильдер.
«АЛАТАУ» санаторийінде демалумен бірге сіздер әсем де сұлу
Ғажайып көріністерді тамашалағысы келушілерге нұсқаушы - жол басшылар
Күні бойғы серуен, қыдырыстан кейін тынығып, күш жинаудың
«НАУРЫЗ
шипажайы (Алматы облысы)
Алатаудың етегінде, Әл-Фараби даңғылынан 1300 метр қашықтықта орналасқан.
Емдік факторлары:
Сүйек-бұлшықет аурулары
Қан айналу мүшелері
Ас қорыту мүшелері
Жүрек аурулары
Кесте 7 - «НАУРЫЗ» шипажайы (Алматы
Нөмірлердің категориясы
Құны
Жолдама (тәулік) адам
Жартылай люкс 4400
4900
Люкс 7900
«ҚАЗАҚСТАН»
ҚР ІІМ шипажайы (Алматы облысы)
Қазақстан Республикасының ішкі істер министрлігінің емделу кешенінде таза
Санаторияда, ішек-қарын жолдарын емдеу, перифериялық жүйкені емдеу, гипертония,
Кесте 8 - «ҚАЗАҚСТАН» ҚР
Нөмірлердің категориясы Құны
Жолдама (тәулік) адам
Стандарт нөмір 3100
Жақсартылған нөмір 4300
3700
Кішкентай люкс 5600
7200
Үлкен люкс 6600
8700
Кесте 9 – ҚАРҒАЛЫ (Оңтүстік-батыс Алматы)
Нөмірлердің категориясы Құны Жолдама (тәулік) адам
Емделумен Емделусіз
Стандарт нөмірлер 2300 2100
Жартылай люкс 2900 2700
Люкс 3500 3300
12 жасқа дейінгі
балаларға 20% 20%
«ОҚЖЕТПЕС» шипажайы
Оқжетпестің емдік қасиеті Щучье-Бурабай курорттық аймағының бірегейлі біздің
Бүгінде Елбасының басшылығымен қайта жөнделіп, барлық талаптар мен
Толыққанды өмірге, еңбекке қайта оралу «Оқжетпесң жоғары білікті
Шипажайдың негізгі бағыты - тыныс алу, ас қорыту,
Демалушыларға климаттық-диагностикалық зертхана жарықпен және тоқпен, лазермен және
Шипажайдың ең үлкен мақтанышы сумен емдеу жүйесі. Ол
Емдеу мен сауықтыруда жоғары тиімділікке жетуге емдеудің. демалыс
Жетекші Еуропалық фирмалардың спорттық қондырғыларымен жабдықталған спортық кешен
Демалушыларға қызмет етуге арнажан, терезесі көл мен тауларға
Шипажайлық-курорттық қызметтердің
Үстіміздегі жылғы 15 қыркүйектен бастап жолдамаларға қосымша күздік-қысқы
Бір сөзбен айтқанда, шипажайдағы демалыс пен емделу барлық
«АҚ ҚАЙЫҢ» шипажайы
(Алматы облысы)
«Ақ қайыңның» ауасы дертке дауа, жанға сая. «Ақ
Яғни, қайта жарақтандырылады. Ал 1990 жылы үш қабатты
Табиғаты көрікті, таза ауасы сондай жанға жайлы. Бұл
«Ақ қайың» 150 адамға есептелген. Бір жылда 2
Өйткені, ақ қайыңдар және басқа да түрлі ағаштардың
Сонымен қатар инемен емдеу, терапевт, генеколог, уролог сынды
Емдеушілерге бильярд,стол теннистері т.б. спорттық ойындар ұсынылады. Жаттығу
Түрлі мәдени шаралар, би алаңдары, кештер уақытлы өтіп,
«ТАУСАМАЛ» шипажайы
(Алматы облысы)
Табиғат жұмағындағы «Тау самал» дертіңізге дауа, жаныңызға шипа
Бұл санаторий 1985 жылы аналар мен балалар денсаулығын
Қисайып кеткен бел омыртқаңызды да 2-3 үгуден кейін
Әр маусымда 200 адамды демалдыруға мүмкіндігі бар «Тау
Мұнда халықаралық деңгейдегі бас қосулар да жиі өткізіліп
«Тау самал» емдеу кешендерінің қызметкерлерінің де міндеттері де
«КӨКТЕМ» шипажайы шақырады
«Көктем» шипажайында емделгісі келетіндерге өз жолдамаларын ұсынады. Санаторий
- ас қорыту мүшелерінің аурулары;
- тыныс алу мүшелерінің аурулары
- қан айналымына қатысты ағзалардың
- жүйке жүесінің аурулары;
- денені қозғалысқа келтіретін мүшелердің
Мұнда емдік процедуралардың алуан түрі бар - минералды
1990 жылдан бастап санаторий территориясында «Көктем» деп аталатын
2.3 Балшықпен емдеу-сауықтандыру орындарының туризмдегі бағалануы
Қазақстанда балшықпен емдеу әдісі XІІІ ғасырдан-ақ белгілі. Шипалы
Қазіргі кезде Қазақстанда 78 емдеулік балшықтардың орындары бар.
«ҚОСҚАҚ» емдік балшығы
«ҚОСҚАҚ» Сарыағаш курортында ең жақын (150 км), Отырар
Көлдің «Қосқақ» атауы екі ойықтан тұратындығында. Екі көлдің
Көл бетін тұз басқан, 10-15 см. тереңдікте қара
Шипалылығын арттырумен қатар жүрекке түсер күшті азайту үшін
Гальванобалшық емі кезінде денеге қалыңдығы 4-3 см қыздырылған
Балшық - электрофарез емінде екі қабат марлыға балшық
«ЖАҢАҚОРҒАН шипажайы
(Қызылорда облысы)
«Жаңақорған» теміржол бекетінен 2 км қашықтықта орналасқан. Санатория
Емдік факторлары:
- сүйек-бұлшықет аурулары
- перифериялық жүйке ауруларын
- ішек-қарын жолдарын
гинекологиялық, урологиялық ауруларын емдейді.
Кесте 10 - «ЖАҢАҚОРҒАН» шипажайы (Қызылорда облысы)
Нөмірлердің категориясы Құны
Жолдама (тәулік) адам
Стандарт нөмір 2500
Люкс 3500
Жанұялық люкс 4500
14 жасқа дейінгі балаларға 2000
«ЖАҢАҚОРҒАН» шипажайы
«ЖАҢАҚОРҒАН» шипажайы ААҚ өзінің ерекіпе шипалық қасиетімен алыс
Санаторийдің негізгі емдік қоры - «ТЕРІСКЕН» көлінің табиғи
Сауықтыру орны төмендегідей сырқаты бар кісілерді емдей алады:
Сүйек-буын аурулары: полартрит, артрит, артрозоартит, остеохондроз, буын сүйектің
Перифириялық нерв жүйелерінің аурулары: неврит, полионеерит,
Гинекологиялық аурулар: созылмалы аднексит және басқалары, оның ішінде
Урологиялық аурулар: созылмалы простатит,
Асқазан, бауыр, ішек және ет жолдары аурулары: созылмалы
Стоматологиялық сырқаттар: парадонтоз түріндегі тіс аурулары, тісті протездеу.
Көріп отырғандарыңыздай республикамыздағы қайсібір санаторийді алсаңыз сыртқы және
Санаторийге келіп-қайту қиындық туғызбайды, темір жолдың бойына Жаңақорған
Санаторий жолдамасының құны - 18000 тенге. Жолдаманы нақты
ІІІ ҚАЗАҚСТАННЫҢ ТАБИҒИ РЕКРЕАЦИЯЛЫҚ ОРТАЛЫҚТАРЫНЫҢ ТУРИЗМДЕГІ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ
3.1 Қазақстан халқының курорттық саноториядағы емдеудің қажеттілігі
Қазіргі уақытта халықтың денсаулығына тигізетін басты әсері -әлеуметтік,
Осы көрсеткіштер бойынша Қазақстан халқының денсаулығы ТМД елдерінің
Қазақстанның алғашқы минералдық бұлақтар және сумен емдеу орындары
Бальнеологиялық жүйені Қазақстанда XX ғасырларда ғана зерттеле бастады.
Қазіргі кезде санаториялық-курорттық емдеу және профилактикалық шаралар арасындағы
Минералды суларды емдеу балшықтардың аппликацияларын сырттай қолдану терінің
Балшықпен емдеу кезінде бірқатар ферменттердің (каталаздар, оксидаздар, хоминастераздар
Сонымен курорттық-санаторияларда емделудің тиімділігі ең алдымен ол адамның
Қазақстан көптеген курорттық орындарға бай. Курорттық жүйені ұйымдастыруға
Қазіргі кезде Қазақстандағы дамыған курорттық зоналар – Алматы,
Республикалық ғалымдардың зерттеу жұмыстарының арқасында бруцеллездың соңғы патологияны
Жаңақорған курорты Теріскен тұзды көлдің жағалауында Сырдария өзенінің
Алама-Арасынның минералдық моншаларыда және Жаңақорған балшықтарымен емдеуге тек
Туберкулезбен ауыратын адамдардың саны Қазақстанда өте көп (жыл
Қазіргі туберкулез ауруын емдеуге ең кейінгі роль –
Сонымен бірге, бізге бұрыннан белгілі, қымыз сусыны туберкулез
Осы бөлімді қорытындылай келе, айтатынымыз, қазіргі кезде Қазақстан
16 жасар жас балалардың 60 жасқа жетпеуі ТМД
Кесте 11 – Санаториялардың профилі
Облыстар Санаториялардың профилі
А Б В Г Д Е Жалпы
Оңтүстік 2 3 1 1 2 1 10
Орталық және Солтүстік 1 2 - - 1
Батыс 1 1 1 - - - 3
Шығыс 1 1 1 - - - 3
Жалпы 5 7 3 1 3 2 21
3.2 Қазақстандық туризмнің өзекті мәселелерін шешу жолдары
Туризм индустриясының дамуы мен жүзеге асыруы мәселелерін зерттеу,
Барлық туристік-экскурсиялық және рекреациялық қызмет көрсете алатын салааралық
Әлемдік курорттар мен туризм орталықтарының дамуы мен орналасуы,
АҚШ, Қытай, Австралия, Үндістан, Ресей сияқты табиғат жағдайының
Қазақстан Республикасы Президенті Н. Назарбаевтың өзі де туризмнің
Қазіргі кезде Қазақстандағы туризм жалпы әлемдік деңгейден қалып
Туризм индустриясының жүзеге асырылуы туристік бизнестің кеңкөлемді дамуы
Зерттеудегі ғылыми жаңашылдық нұсқаулары:
-туризм индустриясының теориялық нұсқаулары тереңдетілген;
-Қазақстанның туризм индустриясының құрылымы қаралған;
-Туристік аймақтардың бағалығын көрсетуде республикада табиғи және рекреациялық
-туризм индустриясының әлеуметтік-экономикалық ерекшеліктері, әлеуметтік бағаланудың алғашқы факторлары
-экологиялық туризмнің дамуында туризм мен қоршаған орта бір
-«туристік алмасу» терминіне түсініктеме берілген;
-Қазақстанда туризм индустриясына сараптама жасалып, экономикалық баға қойылған.
Қазақстан негізінде маркетинг пен менеджмент принциптері құрылған.
Болашақ туризм индустриясы бір бөлігі осы шақта, басқа
Берілген зерттеудің батапқы пункті болып туристік әрекеттердің, оның
Туристік кластер сипаттамасы
Туризм индустриясы негізінен шағын кәсіпорындардан тұрады - 98.4%.
Кірістік туризмнен табыстар үлесі (экспортқа теңестірілген) 14,8% құрайды.
Бүгін Қазақстан Республикасына келуші барлық туристтердің 89.7%-ы бизнес
Статистикалық деректерге сай бір шетелдік турист Қазақстанға бір
ҚР Статистика агенттігінің деректеріне сай 2004 жылы туристік
Аталмыш жоба туризм нарығының кірістік және ішкі секторларын
Туристік кластерді дамытуға арналған қажетті құрамдастардың бірі білім
Туроператорлардың, сондай-ақ қонақүйлер мен мейрамханалар қауымдастықтары аталмыш саланың
Аталмыш қауымдастықтың мүшелігіне кіру үшін осы салада кем
Индустрия және сауда министрлігі туризм жөніндегі комитет индустрияның
Сондай-ақ туристік саланың қызметіне ықпалын тигізетін жанама мемлекеттік
Сыртқы істер министрлігі Қазақстанның аумағына келуге шетелдік туристерді
Қазақстандағы туристік саланың жорамалды өсімі
Мемлекеттік 2005-2010 жыдарға туристік индустрияны дамыту бағдарламасына сай
Алайда аталмыш жорамал жаңа келетін туристік орындар ашу
Деректер кірістік туризм өкілдерімен дара интервьюдің нәтижесінде алынды.
Кесте 10- Бәсекелестіктің қабілетті бағасы (шығындардың талдамасы)
Шығындардың түрі АҚШ доллары Жалпы шығындардан %
Еңбекақы 5.6 7%
Көлік 40 50%
Қонақүйлерге жайғастыру 16 20 %
Тамақтандыру 5.6 7%
Салықтар 4.8 6%
Жанама шығындар 8 10%
Туристке қызмет көрсетілетін 1
күндегі барлық шығыстар: $80 100%
3.3 Туризм саласындағы табиғи рекреациялық аймақтарды жетілдіру
«Дем алу-адамдардың өздерінің қызметі (туризм, саяхаттар,
« Рекреация рухани дүниені байытып, адамның көзқарасын кеңейтеді.
Рекреация үшін 3 негізгі жағдай қажет:
1) «өркениетті» дем алыс қымбатқа түсетіндіктен, адамдардың жеткілікті
2) рекреациялық қор;
3) рекреациялық шаруашылық болуы шарт. Халықтың кіріс деңгейі
Ал біздің елімізде рекреациялық шаруашылық құрамына қонақ үйлер,
«1990 жылдардың басында иесіз қалған демалыс базаларының көбі
Рекреациялық қорлардың екі түрі бар: табиғи-рекреациялық және
Ал Жамбыл облысының рекреациялық қорлардың құрамына минералдық бұлақтарда
Біздің ұлан-байтақ еліміздің әсем табиғаты мен көп ғасырлық
Біздің кең-байтақ Отанымызды ойша шолсақ, оның әр түкпірінен
Рекреациялық байлықтардың шоғырланған жері-елдің Оңтүстігі. Оның туристік рәміздері-атақты
Қазақстанның Орталығындағы ертегідегідей әсем өлке – Қарқаралы таулы-орман
«Қазақстан – 2030» бағдарламасы негізінде қаралған, Қазақстан Республикасы
Транзиттік (көліктік) елдердегі макроэкономикалық ортаның тұрақсыз-дығы туризм индустриясын
Жеке туризм индустриясының дәрежесі ауыр әлеуметтік, экологиялық, демографиялық
Туризм индустриясында табиғи-рекреациялық потенциал белгілі бір сегменттердің бірі
Осыған байланысты туризм индустриясының құрылымы жасалған:
Туризмді басқарудағы мемлекеттік органдар
Табиғи-рекреациялық потенциал
Туризм индустриясы
Туристік фирмалар, агенттіктер
Туризм инфрақұрылымы
Жарнама-ақпараттық орындар, БАҚ
Ғылыми және оқу ұйымдары
Сурет 2 - туризм индустриясының құрылымы
Туризм индустриясы - әзірге анықталмаған дәрежесі жоқ, елдің
Туризм индустриясының әлеуметтік-экономикалық нәтижелілігі бір көрсеткіштен ғана бағалау
ҚОРЫТЫНДЫ
Қоғамның өндірістік интенсификациясы ең алдыкен адамның психофизикалық жүктемесінің
Біздің еліміздегі жұмыс істеп тұрған санаториялық-курорттар әлі күнге
Қазіргі уақытта республикада 10 балшықпен емдеу орындары және
2000 жылдардан бастап Қазақстан курортары жандана бастауы байқалады.
Жұмысты орындау барысында төмендегідей ұсыныстар енгізуге
Емдік сауықтыру туризмін жүйелеу қажеттілігі:
Қазақстан курортары деген оқулық, әдістемелік құрал қажет. Себебі
Жарнамалық ақпараттық, маркетингтік зертеулер жүргізілмеген:
Қазіргі сауықтыру орындарының бағасы өте жоғары, сондықтанда мемлекет
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
«Айнабұлақ»-медициналық жедел жәрдем ошағы.«Мейірім»-2003.М.-58б.
Әлібеков Ж. Жанға жайлы, дертке дауа «Қазақстан».«Қазақстан» санаторийі
Байтанаев С. «Аты әлемге танылған «Алматы» санаториі. «Түркістан»,
Байсақал Н.Табиғат жұмағындағы «тау самал» дертіңізге
Бекбергенов Т., Хайбуллин Р.Р. Туристский путеводитель
Беленький М.С. Методика курортного грязелечения -
Жорабаев М.Сарыағаш суы сырқат дауа. «Егемен Қазақстан», 2004-24
Жолмергенқызы Н. «Қарғалы пансионатына» хош келдіңіз «Жас Алаш»
Замятин С.И Курорты Казахстана-Алматы.: Казгосиздат, 1962.- 263с.
Замятин С.И Курорты, санатории и лечебные местности Казахстана
Замятин С.И, Соколова А.С. Курорт Яны-Курган - Алматы.:
Ердавлетов С.Р. География туризма: история, теория, методы, практика
Ердавлетов С.Р. Казахстан туристский - Алматы.: Кайнар, 1989.-
Кәмалов Ә. «Барлық арасанда» тәуелсіздік мырза мен
Курортное лечение / Белая Н.А, Лебедева И.П. -
Курорты Казахстана-Алматы.: Онер, 1973.- 143 с.
Курорты Казахстана / под. ред. канд. мед. наук
Курорты Казахстана.
Курорт Алма Арасан / С.А Абдималинов, Н.Д. Тлеубаев
Қарібаев С. «Қазақстанның шипалы сулары» жайында.
Қалыұлы С. Ақсуда демалғансың ұлт тағылымы немесе
Қалұлы С. Ақсуда дем алғансың ба немесе «Манкент»
Литвинова Н. Курорты и лечебные местности
Мажитов М. «Болашақ ғашық көзбен қарар-ем» Қарғалы Акционерлік
Мейірханов 3. Балаларға шаттық сыйлаған. Балалардың республикалық емдеу-сауықтыру
Нүрсейіт Т. «Шатқалдағы шипа
Нургалиев К.,Темирханов М. Здравницы Казахстана - А.: Казахское
Оразбекұлы Қ. Жаңақорғанның баға жетпес батпағы:
Оразбекұлы К. «Мың бір ауруға ем «Манкент»
Талтыбаев Ү. «Ақ қайыңның ауасы». Санаторий туралы. «Алматы
Туристская деятельность: Сборник законодательных актов - Алматы.: Юрист,
Полторанов В.В. Санаторно-курортное
Полторанов В.В., Мазур М.М.
Приходченко Н.Г Санаторий «Ак-Каин» - Алматы.: Кайнар, 1979.-
Справочник по курортологии и курортотерапии / под ред.
Соколова М.В.История туризма - М.: Мастерство, 2002.- 350с.
Статистический ежегодник по туризму
Сматов Б.И., Кац А.К. Сельские здравницы Казахстана -
Хасенов А. Кумыс и его лечебные свойства -
Царфис П.Г.Рекреационная география СССР: Курортологические аспекты-
Царфис П.Г, Ю.В. Ступинин Курорты (том 2) -
Царфис П.Г. География природных
Ыбыраев С. «Оқжетпестің емдік қасиеті». Қазақстан шипажайлары. «Егемен
Қосымша А
2008 жылғы облыстар тұрғысындағы мамандандырылған тәсілмен
орналастыру көрсеткіші
Қалалар Емдеу санаториялары мен пансионаттар, санатория-профилакториялар Базалар мен
Күні, бірлігі Кез-келген айда дамыған барынша көрсеткіш Емделген
Қазақстан Республикасы 90 12313 119104 12 3256 7416
Ақмола 6 1245 7401 1 120 1879
Ақтөбе 4 621 2774 1 1800 685
Алматы 7 1326 19077 3 320 1131
Атырау 5 304 8104 - - -
Шығыс Қазақстан 6 481 3104
Жамбыл 3 295 1283 - - -
Қарағанды 19 1954 17427 5 614 1526
Батыс Қазақстан 4 525 1635 1 300 800
Қостанай 5 842 9297 - - -
Қызылорда 3 530 3285 - - -
Маңғыстау 2 250 1057 - - -
Қосымшаның жалғасы
Павлодар 3 595 6062 - - -
Солтустік Қазақстан 4 245 2156 - - -
Оңтүстік Қазақстан 11 2035 2035 - - -
Астана қаласы - - - - - -
Алматы қаласы 8 1065 1065 1 102 1395
Қосымша Б
Мемлекеттік демалыс мекемелері
Санаториялар, емдеу пансионаттар, санатория-профилакториялар
2005
2006
2007
2008
Күні, бірлігі
Кез-келген айда демалған адамдардың барынша көрсеткіші
Емделген адамдар
Демалыс үйлер мен демалыс базалар 55
6631
33956 47
6116
31341 47
6180
39714 47
6324
51578
Күні, бірлігі
Кез-келген айда демалған адамдардың барынша көрсеткіші
Демалған адамдар 2
146
1541 3
250
1858 4
422
4714 3
552
2535
Қосымша В
2008 жылғы мемлекеттік емес демалыс орындары
Қалалар Емдеу санаториялары мен пансионаттар, санатория-профилакториялар Базалар мен
Күні, бірлігі Кез-келген айда дамыған барынша көрсеткіш Емделген
Қазақстан Республикасы 47 9324 51578 3 552 2553
Ақмола 4 624 5176 - - -
Ақтөбе 2 500 1324 - - -
Алматы 2 335 1357 - - -
Атырау 1 270 335 - - -
Шығыс Қазақстан 3 295 852 - - -
Жамбыл 3 220 1283 - - -
Қарағанды 10 400 5836 1 150 340
Батыс Қазақстан 2 860 823 1 300 800
Қостанай 3 180 1546 - - -
Қызылорда 2 - 885 - - -
Маңғыстау - 175 -
- -
Павлодар 1 - 517 - - -
Солтүстік Қазақстан 1 100 969 - - -
Оңтүстік Қазақстан 7 1475 20785 - - -
Астана қаласы - - - - - -
Алматы қаласы 6 810 9890 1 102 1395
Қосымша Г
Мемлекеттік емес демалыс мекемелері
Санаториялар, емдеу пансионаттар, санатория-профилакториялар
2005
2006
2007
2008
Күні, бірлігі 28 33 43 43
Кез-келген айда демалған адамдардың барынша көрсеткіші 4023 5170
Емделген адамдар
Демалыс үйлер мен демалыс базалар 26668 58617 83348
Күні, бірлігі 8 5 12 9
Кез-келген айда демалған адамдардың барынша көрсеткіші 949 627
Демалған адамдар 3822 11557 9292 4881
6
ЖАРКЕНТ-АРАСАН
Жаркент ауданы
КАРТОН-АРАСАН
КӨКТАЛ-АРАСАН
КЕРІМАҒАШ
ҚОРҒАС -АРАСАН
НАИЗА-ТАПҚАН
Туризм индустриясы
Туризм саласындағы мамандарды даярлаудың теориялық аспектасы
Туризмнің әлемдік экономикадағы, Қазақстандағы және Алматы облысындағы рөлін зерттеу
Дүниежүзілік қонақжайлылық және туризм индустриясындағы жаһандандыру процестері
Туризмнің дамуына әсер етуші факторлар
Қазақстан аумағында туризмнің дамуы
Алматы облысының туризм индустриясының даму жағдайын айқындау
Туризм және қонақжайлылық индустриясының тарихы
Туристік бағыттағы түлектерді жұмысқа орналастыру процесінің ерекшеліктері
Туризмді дамытуды реттеудің бірыңғай мемлекеттік саясатын қалыптастыру