Чекпен есеп айырысу
Жоспар
Кіріспе..........................................................................................................2
1. Есеп айырысу операциялары жјне
2. Аќша ќаражатыныѕ жалпы сипаттамасы................................................4
2.1. Тґлем тапсырмалары мен есеп
2.3. Чектермен есеп айырысу...........................................................................................................8
2.4. Вексельдер арќылы есеп айырысу..........................................................................................................9
2.5. Тґлем карточкаларыныѕ есебі...............................................................................................................10
Ќорытынды....................................................................................................17
Кіріспе
Ќай саладаєы кјсіпорындар мен ўйымдар болмасын
Біздіѕ елімізде ќызмет ететін кјсіпорындар мен
аќшалар арќылы есеп айырысу рперацияларын толыќ
кјсіпорындар мен ўйымдардаєы аќшалардыѕ тїгелдігін жјне
есеп айырысу, тґлем тјртібін баќылау, кјсіпорын
Ќазіргі таѕда аќшалар ќозєалысын басќару ќаржы
1.Есеп айырысу операциялары жјне олардыѕ жіктелуі
Ќатысушыларєа байланысты банктіѕ операциялары негізгі екі
Клиенттік есеп айырысу операциялары, мўнда негізгі
Негізгі субъект банк болып табылатын, таза
Жіктелу критерийлері
Ќатысушылар ќўрамы Тґлем ќўралдары Операцияныѕ атќарымдыќ
Банкаралыќ
Клиенттік
Ішкі банктік
Тґлем тапсырмаларымен есеп айырысу
Тґлем-талап тапсырмаларымен есеп айырысу
Чекпен есеп айырысу
Вексельмен есеп айырысу
Карточкамен есеп айырысу Шот ашу бойынша
Шот жїргізу бойынша операциялар
Кассалыќ операциялар
Акцептік операциялар
Талаптарды беру операциялары
Авальді операциялар
Аккредитивтік операциялар
Аударым операциялары
Инкассолыќ операциялар
Клирингтік операциялар
Есеп айырысу операцияларында ќолданылєан тґлем ќўралдарына
тґлем тапсырмаларымен есеп айырысу
чектермен есеп айырысу
вексельдермен есеп айырысу
тґлем карточкаларымен есеп айырысу
2. Аќша ќаражаттарыныѕ жалпы
Барлыќ шаруашылыќ жїргізуші субъектілер ґз аќша
( контракт , келісімшарт ) бойынша
Аќша ќаражаттарын саќтау їшін жјне заѕды
Корреспонденттік шоттар-банк шоттары банктер ўйымдардыѕ кейбір
Аєымдаєы (есеп айырысу ) жјне жинаќ
Шетелдік валютадаєы ќаражаттардыѕ ќолда бары
Субъект шоттарындаєы ќаражат олардыѕ иелерініѕ ґмірі
Субъектілердіѕ шоттарынан тґлем жасау , егер
Ќазаќстан Республикасыныѕ аймаєында аќшаны тґлеу мен
Аќшасыз есеп айырысудыѕ негізгі нысандары: тґлем
Тґлеуші мен алушылар ґзара есеп айырысу
2.1. Тґлем тапсырмалары мен
Тґлем тапсырмалары онда кґрсетілген соманы бенефициардыѕ
Тґлем жасаушы банкке белгіленген нысандаєы бланкілерді
Тґлем тапсырманыѕ нысаны 1- кестеде кґрсетілген.Тґлем
-Тґлем тапсырмасыныѕ нґмірі;
-Тґлем тапсырмасыныѕ жазылєан кїні;
-Жеке теѕестірілген немесе теѕестірілмеген (идентификацияланєан) коды
-жіберуші мен бенефциардыѕ банкі шоттарыныѕ нґмірі:
-тґлем арналымыныѕ коды – ЌР ЎБ
-бюджет класификациясыныѕ (жіктемесініѕ) коды – салыќтарды
-валюттелген кїн – аќша ќаражатын бенефициардыѕ
Тґлем ќўжаттарына кез – келген жґндеудіѕ
Алушы – банкіге келіп тїсті
№294 Тґлем тапсырмасы
3 желтоќсан 2001 ж.
Аќшаны жіберуші кјсіпорын ’’Цемент’’ААЌ-мы
СТН (салыќ тґлеушініѕ тіркелген номері) 600500019984
Банк алушы
Банк АТФ
(банк атауы)
Алматы ќ.
(тґлеуші жјне оныѕ орны)
Бенефициар NURSAT ЖАЌ
СТН 600400063768
Бенефициар банкісі
Ќазаќстан Халќыныѕ Банкісі
(банк атауы)
Алматы ќ.
(тґлеуші жјне оныѕ орны)
Делдал – банкі
Соманы жазумен: Он бес мыѕ жїз
(тґлеуге жататын сомасы,жазу мен жазылады
Кґрсетілген ќызмет пен тауардыѕ алынєан кїні
Тґлем арналымы: Аќпараттауды саќтаєаны їшін тґленетін
30.11.01, оныѕ ішінде ЌЌС – 2101,66
Тґлем арналымыныѕ коды
852
Бюджеттік классификатордыѕ коды
Валюттелген кїні
03.12.01
Клиенттіѕ ќолы
Аќша жіберушініѕ ќолы
М.О
Аќша жіберушініѕ ќолы
Штамп орны.
жедел мерзімді,мерзімнен бўрын жјне мерзјмі кейінге
Жедел мерзімді тґлем мынадай нўсќалар бойынша
Мерзімнен бўрын немесе мерзімі кейінге ќалдырылєан
Субъектілер: жеке ґздеріне тиесілі ќаражатты (зейнетаќы,алимент,жалаќы,
2.2. Чектермен есеп айырысу.
Чек беру тґлемді жїзеге асырудыѕ бірі
Чекті чек ўстаушы тґлеуге чек жазылєан
Банк чек берушіден (немесе чек ўстаушыдан)
-Егер де жазу мен жазылєан сомасы
-чектіѕ мерзімі ґтіп кетсе;
-тґлем ќўжаттарында жасанды жазулардыѕ белгілері бар
-чек јртїрлі ќолмен жјне јртїрлі сиямен
-чектіѕ ќорєалу деѕгейі оныѕ талабына сай
-чекте кґрсетілген реквизиттер ќате болса;
-чектегі ќойылєан ќолда їлгі ретінде ќабылданєан
-чектіѕ жабу сомалары жеткілікті болмаса;
-чектіѕ басќа да дефектілері бар болса;
Дефектісі бар чектер чек ўстаушыларєа ќолхат
Біріншісі – банкте ќалса;
Екіншісі – кґшірмесімен бірге ішкі істер
Їшіншісі – Клирингтік палатаєа беріледі;
Тґртіншісі – чекті беруші банкке беріледі;
Мерзімі ґтіп кеткен чек кітапшалары пайдаланбауына
2.3. Вексельдер арќылы есеп айырысу.
Вексель – біржаќты сґзсіз орындалатын аќша
Жай вексель (соло – вексель) –
Аударма вексель – вексель берушініѕ їшінші
Вексель: ќўжат мјтініне енгізілген, ќўжат ќай
Жоєарыда кґрсетілген талаптар ќўжаттар тўтастай саќталмаса,тек
Ерекше нўсќауы болмаєан кезде тґлем жасаушымен
Аударма вексель, вексель берушініѕ бўйрыєы бойынша
Вексельді пайыздыќ мґлшерлеме кґрсетілуі тиіс,мўндай нўсќау
Кез келген аударма вексельдіѕ бўйрыєы кґрсетілмей
2.4. Тґлем карточкаларыныѕ есебі.
Инкасациялау шыєындарын ќысќарту; бухгалтерияныѕ жўмысын жеѕілдету,
Тґлем карточкалары – аќша ќаражатына электрондыќ
Тґлем карточкалары: дебеттік, кредиттік жјне корпоративтік
Дебеттік карточкалар ќаржы шотындаєы аќша сомасыныѕ
Кредиттік карточкалар бойынша банк берген ќарыз
Одан басќа кјсіпорын іс – сапарыныѕ
Корпоративтік карточкалар – бўл да тґлем
Бїгінгі јлемніѕ кґптеген елдерінде ол ќазіргі
Ќазаќстан Республикасыныѕ аймаєында Ўлттыќ банкініѕ лицензиялаумен
Тґлем карточкалары келесі келесі кґрсеткіштерден
-тґлем карточкалардыѕ берудіѕ жаєдайы;
-тґлем карточкалары мен жасалатын тґлем тїрлері
-тґлем карточкаларын алєан тўлєалардыѕ тізімі;
-тґлем карточкаларын ќайтарып алудыѕ жјне тоќтаудыѕ
-тґлем карточкаларыныѕ јрекет ету мерзімі;
-тараптардыѕ ќўќыєы мен міндеттері;
-тараптардыѕ жауапкершілігі;
Ќазаќстан Республикасыныѕ аймаєында тґлем карточкалары тек
Тґлем карточкалары мен тґлем жїйесін жїзеге
Тґлем ќўжаттары эквайерге кґрсетілген ќызметке немесе
Тґлем карточкаларымен операцияларды жїзеге асыру кезінде
Ќазќстан Республикасында тауар мен ќызметін тґлеу
Ќонаќ їйде тўрєаны їшін есептесу кезінде
“TVERSKAYA”HOTEL
***********RESEPTION***************
TVERSKAYA –YAMSKAYA STR34
MOSKW
T110108001R007726
**********VISA***********
4273620089159591
05/02 (D)
SALEOFFLINE
AMUNT:RUR16788.15
PLEASE DEBIT MY ACCOUNT CUSTOMER
(карта ўстаушысыныѕ ќолы) AUTH
CODE (5) 030641
**23/06/2000 01:39*
Тґлем ќўжаттары келксі реквизиттерден тўрады:
- тґлем ќўжатыныѕ нґмірі жјне жазылєан
- операцияны жасаєан ўйымныѕ толыќ атауы
- карточка тґлемініѕ реквизиті;
- тґлем соммасы;
-тґлем валютасы.
Тґлем ќўжаттары тґлемкарточкаларын ўстаушылардыѕ ќолынсыз аќ
Сауда чегі – тґлем карточкасын жїзеге
ќўжат нґмірі жјне оныѕ жазылєан кїні,
операцияны жїзеге асырушы ўйымныѕ атауы;
тґлем сомасы;
тґлем валютасы;
тґлем карточкаларыныѕ реквизиттері.
Енді біз тґлем карточкасын јртїрлі жаєдайда
Мысалы. Кјсіпорын ViSA халыќаралыќ корпоративтік карточкасын
Тґлем карточкалары арќылы жўмсалєан аќша ќаражаттары
-333 – ќолма ќол аќшаныѕ іс
-821,811,938 – корпоративтік картаныѕ кґмегімен орындалєан
-821 – банкініѕ комиссиондыќ тґлемдерін тґлеген
-201,202,222, т.б.карточка арќылы алынєан тауарлы –
Контракты бойынша банк кґшірмесі 014 ЕС/МС
Кезеѕ 01/01/02 – ден 01/05/02-гі
Карта №54831811007205035
Валюта кантрактісі USD
Валюта шоты USD
8,921.95
Шот бойынша
кїні Кїні Транзакстіѕ мазмўны Транзакстік
09/04/02 09/04/02 4277045010096280
Банкомат -10,00.00 KZT -0,69 -68,68 -69,37
12/04/02 12/04/02 4277045010096280 Тґлем картасы бойынша
1,500.00
0,00 1,500,00 1,500,00
17/04/02 07/03/02 4277045010096280
Сатып алынєан KZT
Астана Интерконтинентал 45,131,40 KZT -1,24
17/04/02 14/03/02 4277045010096280
Сатып алынєан Рус.Москва.Украина -3,7112,85 USD -0,52
18/04/02 16/03/02 4277045010096280
Сатып алынєан Рус.Москва.Украина -1,22621 RUR
24/04/02 23/04/02 4277045010096280
Сатып алынєан Рус.Москва.Украина 2,780,89 RUR
25/04/02 23/04/02 4277045010096280
Сатып алынєан Рус.Москва.Украина -2,780,89 RUR
26/04/02 23/04/02 4277045010096280
Сатып алынєан Рус.Москва.Украина -1,853,93 RUR
01/05/02 01/05/02 Deposit
Валюта бойынша, барлыєы
Кредит
Дебет Комиссия Ќорытынды баланс (келесі айєа
1,552,79
846,37 -3,79 9,624 58
Шот – карточкасыныѕ кґшірмесінде кеі дата
-’’Шот бойынша кїні’’ - шоттаєы операцияныѕ
-’’Кїні’’ – операцияныѕ ґзініѕ жасалєан наќты
Тґлем карточкаларыныѕ кґмегімен тґленген іс –
Мысалы:Ќолма – ќол аќшаныѕ жјне оны
Тґлем карточкасы јзірленіп, еѕбеккерлерге берілген.Осы бойынша
Ќатар
№ Шаруашылыќ операцияларыныѕ мазмўны Сомасы теѕге
Дебит Кредит
1 2 3 4 5
1
Еѕбеккерлерге тґлем карточкасын јзірлеу бойынша жасалєан
2 Еѕбеккерлерге аєымдаєы ай їшін жалаќысы
922,932 т.б. 681
3
Жалаќыдан ўсталынатындар жасалады:
-10% міндетті зейнетаќы жарнасы ўсталады
-Жеке табыс салыєы
-Тґлем карточкаларын јзірлеуге кетке шыєындары ўсталады
137000
73140
200000
681
681
681
653
634,’’Жеке табыс салыєы’’’субшоты
4
Есептелген жалаќы еѕбеккерлердіѕ тґлем карточкасына аударылады
681
441
Сауда ўйымдары їшін тґлем карточканыѕ негізінде
411 шотыныѕ дебеті бойынша сауда ўйымдарыныѕ
Тїскен ќаржыны 411 шот бойынша есепке
Ќорытынды
Бухгалтерлік есепте аќша ќаражаты барлыќ
Ќаржылыќ есептіѕ ґзініѕ эканомикалыќ орны мен
Ќазіргі таѕда аќшалар ќозєалысын басќару ќаржы
Аќша ќаражаттарын саќтау їшін жјне заѕды
Барлыќ шаруашылыќ жїргізуші субъектілер ґз аќша
Пайдаланылєан јдебиеттер:
Кеулімжан Ќ.Ќ.,Јжібаева З.Н.,Ќўдайбеогенов Н.А.,Жантаева А.Ј.,
Кеулімжан Ќ.Ќ.,Јжібаева З.Н.,Ќўдайбеогенов Н.А.,Жантаева А.Ј.,
Баймуханова С.Б., БалапановаЈ.Ж. Бухгалтерлік есеп. –
Чекпен есеп айырысу
Төлем тапсырмасымен есеп айырысу есебі
Қолма-қолсыз есеп айырысу шарттары және қолдану формалары
Есеп айырысу операциялары және олардың жіктелуі
Қазақстан Республикасында қолданылатын қолма-қолсыз есеп айырысу нысандарына сипаттама
Қолма-қолсыз есеп айырысу
Қазақстандағы қолма-қолсыз ақша айналысын ұйымдастыру туралы ақпарат
ҚР қолма-қолсыз ақша айналысын ұйымдастыру
ЧЕКТЕРМЕН ЕСЕП АЙЫРЫСУ ЕСЕБІ ЖАЙЛЫ
ЧЕКТЕРМЕН ЕСЕП АЙЫРЫСУ ЕСЕБІ