Мәдениет саласындағы ынтымақтастық
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ................................................................................................................. 3
І . ҚАЗАҚСТАН – АҚШ
Қазақстан мен АҚШ дипломатиялық қарым-қатынасының қалыптасу кезеңі .................................................................................................................7
Қазақстан және АҚШ: ынтымақтастықтың қазіргі жай-күйі мен жаңа мүмкіндіктері
ІІ . ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ МЕН АҚШ АРАСЫНДАҒЫ ГУМАНИТАРЛЫҚ САЛАДАҒЫ
Білім саласындағы ынтымақтастық............................................................. 23
Мәдениет саласындағы ынтымақтастық .....................................................29
ҚОРЫТЫНДЫ....................................................................................................32
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ ТІЗІМІ.......................................................37
КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың өзектілігі. Мәдениет XXI ғасырда стратегиялық маңызды
АҚШ-тың «америкалық арман» идеологиясы қазіргі уақытта жетер шегіне жетіп,
Қазақстан Республикасы мен Америка Құрамы Штаттары арасындағы саяси қатынастардың
АҚШ Президенті Дж. Буш Қазақстанға демократияны таратуға қолғабыс көрсеткені
АҚШ Қазақстанда біріншіден, демократиялық өзгерістердің және нарықтық экономикалық реформалардың
Курстық жұмыстың мақсаты. ХХ ғасырдың соңы мен ХХI
Курстық жұмыстың міндеттері. Зерттеу тақырыбының мақсатына сәйкес төмендегідей міндеттер
- Қазақстан мен АҚШ дипломатиясының қалыптасу барысында, екі
Америка Құрама Штаттарының Қазақстанда жүргізіп отырған сыртқы саясатының басым
АҚШ-тың Қазақстанмен сыртқы саясат орнатуының тарихын; оның қалыптасуының кезеңдерін,
АҚШ және Қазақстан Республикасы арасындағы саяси қарым-қатынастардың қазіргі жағдайын,
Тақырыптың зерттелу деңгейі. Тақырыптың зерттелу деңгейіне келсек, келесі деректемеге
а) Шетелдік зерттеулерге жеке тоқталсақ, біріншіден, АҚШ және Орталық
б) Екінші кезекте отандық еңбектерге тоқталғанды жөн көрдік,
в) Қ.К. Тоқаевтың «Бел асу», «Жаһандану жағдайларындағы Қазақстанның сыртқы
г) Үшіншіден, «Азия и Африка Сегодня», «Вестник МГУ»,
Бұл ғылыми жұмыстарда екі елдің байланысының тарихының басталуы, қатынастардың
Қорытындыласақ, біздің ойымызша, осы зерттеу АҚШ-тың Қазақстанмен
Курстық жұмыстың әдістемелік негізі. АҚШ пен Қазақстан Республикасы арасындағы
І . АҚШ – ҚАЗАҚСТАН ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСЫНЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫ
1.1 Қазақстан мен АҚШ дипломатиялық қарым-қатынасының қалыптасу кезеңі
1991 жылғы 25 желтоқсан - Америка Құрамы Штаттары Қазақстан
АҚШ-тың жаһандық даму мен әлемдік экономикадағы рөлін және жаһандық
Бүгінде Қазақстан мен АҚШ-тың ынтымақтастығын дамытуға бағытталған 94 келісімнен
Елбасымыздың Америкаға жасалған алғашқы сапары 1992 жылдың мамыр айының
1991 жылғы желтоқсанда АҚШ-та жасалған «Қауіп-қатерді бірлесіп қысқарту» бағдарламасы
Республика Президенті Н.Назарбаев жауап сөз сөйледі: «Біз әлгінде ғана
Біз барлық мемлекеттермен, соның ішінде мұсылман мемлекеттерімен Батыс мемлекеттерімен
Одан соң Н.Назарбаев Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы Бутрос
Экономикалық байланыстардың дамуында ерекше рөл атқарған маңызды фактор мұнай
Президент Н.Назарбаевтың АҚШ-қа жасаған 1994 жылғы 13-19 ақпандағы екінші
Ақпанның 14-інде 1994 жылы АҚШ Президенті Билл Клинтон Қазақстан
Бұдан кейін балған баспасөз конференциясында Американ елшілігінің басшысы былай
АҚШ Президенті екі ел арасындағы серіктестікті нығайту және Қазақстанның
Елбасы Н. Назарбаев өз сөзінде «Президент Б. Клинтон және
Уағдаласуда айтылған АҚШ тарапынан қауіпсіздік кепілдігі, сондай-ақ НАТО қабылдаған
Президент Назарбаевтың содан кейінгі кезекті, яғни, 1997 жылғы 17-23
Қазақстан-Америка бірлескен комиссиясы құрылып, табысты жұмыс істеуде. 1994-1996 жылдарғы
Қазақстан мен АҚШ осы жылдары екі жақты қатынастардың өзекті
Президент Н.Ә.Назарбаевтың 2001 жылдың желтоқсанындағы АҚШ-қа ресми сапары екі
2005 жылдың қазанында АҚШ Мемлекеттік хатшысы Кондолиза Райстың Қазақстанға
2006 жылдың 5-6 мамырында АҚШ Вице-президенті Р.Чейнидің Қазақстанға сапары
Американ капиталының және әлемге танымал американ мұнай компанияларының белсене
Біздің елдеріміз арасындағы тауар айналымы өсе түсуде. 2006 жылдың
Қазақстан экономикасына АҚШ инвестициялары тұрақты өсіп келеді. Егер 2003
Американ компаниялары коммуникациялар, көлік, тау-кен, өңдеу, химия, жеңіл өнеркәсіп,
Қазақстанның аграрлық секторы ынтымақтастықтың перспективалы бағыты болып табылады. АҚШ
Жан-жақты Қазақстан-Америка ықпалдастығының серпінділігі Қазақстан Президенті белгілеген “Болашақ” бағдарламасын,
Қазақстан мен АҚШ өңірлік және халықаралық қауіпсіздікті, ең алдымен
Қазақстан мен АҚШ-тың әскери ынтымақтастық саласындағы басымдықтары 2003 жылы
Біздің елдеріміздің арасында халықаралық лаңкесшілдікке қарсы күресте сындарлы өзара
АҚШ Президенті Дж Буш пен Қазақстан Бірлескен мәлімдемесінде былай
«Біз ғаламдық экономика мен демократиялық мемлекеттер қауымдастығына барынша өскелең
Бұл мақсаттар одан әрі біздің терроризм мен жаппай қырып-жоятын
Тараптар терроризмге қарсы соғыстағы бірлескен қимылды халықаралық коалиция шеңберінде
Тараптар өзіміздің кең өкілеттіліктегі Ауғанстан үкіметінің ел ішінде және
АҚШ пен Қазақстан Қазақстанның ядролық мәртебеден өз еркімен бас
Қазақстан мен Құрама Штаттар Орталық Азиядағы қауіпсіздік пен тұрақтылықты
Екі жақ нарық экономикасы мен заңның үстемдігі біздің азаматтарымыздың
Президент Н Назарбаев 2006 жылғы халқымызға Жолдауында «Қазақстан мен
2006 жылғы қыркүйекте Президент Н Назарбаевтың АҚШ қа алтыншы
«Біздің халықтарымыз арасындағы достықты нығайту мақсатында біз студенттер айырбасын
Сонымен, дүниежүзіндегі саяси экономикалық және әскери жағынан ең қуатты
1.2 Қазақстан және АҚШ: ынтымақтастықтың қазіргі жай-күйі мен
Бүгінгі таңда ең қуатты әскери-саяси және экономикалық әлеуетке ие
АҚШ-тың Орталық Азиядағы елдермен сан қырлы ынтымақтастығы өңірді экономикалық
Бұл тұрғыда таза прагматикалық және өзара тиімді стратегиалық мысалын
Соңғы жылдары Қазақстан-Америка өзара ықпалдастығы сапалық жаңа деңгейге көтерілгенін
2006 жылы күзде Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстанға
Бұған сол кездегі американдық вице-президент былай деп жауап беріп,
АҚШ Қазақстанның тәуелсіздік алғанын 1991 жылдың 25 желтоқсанында таныды,
Елбасының Құрама Штаттар төріндегі өткен жылғы сәтті ресми сапары
Кондолиза Райс кездесу барысында екі елдің сыртқы саясат ведомстволары
Осылайша, М.Тәжиннің ойынша, «Қазақстан мен АҚШ көптеген мәселелерді
Марат Тәжин 2007 ж. 10 мамырында америкалық іскер
Қазақстан сыртқы саясат ведомствосының басшысы еліміздің ЕҚЫҰ-ға төрағалық ету
Қай тұрғыдан болса да Қазақстанның аталған ұйымға жетекшілік етуіне
Қазір елімізде кәсіби Парламент, көппартиялылық жүйе қалыптасқан. Ондаған саяси
Қысқасы, Қазақстан Сыртқы істер министрінің бұл сапары Астана
Сондай-ақ, Қазақстан Сыртқы істер министрінің АҚШ-қа сапары америкалық
Қазақстанның Сыртқы істер министрі М.Тәжиннің Вашингтондағы былтырғы жыл
Сонымен қатар біздің еліміз халықаралық қауіпсіздікті қамтамасыз ету ісінде
Ал Қазақстан үшін Құрама Штаттармен өзара тиімді ынтымақтастықты кеңейту
Біріншіден, АҚШ пен сауда-экономикалық ынтымақтастықты дамыту республиканы тұрақты да
Қазақстанның АҚШ-пен экономикалық саладағы өзара ықпалдастығы бүгінде біздің еліміздің
АҚШ-тың әлемдік экономикадағы көшбасшылық тұғырға, ең алдымен, американ үкіметінің
Тұтастай алғанда, Қазақстанның өз дамуындағы жаңа кезеңге аяқ басуы
Қазақстан мен АҚШ арасындағы қарым-қатынаста Қазақстанның негізгі мақсаты –
Ал АҚШ-ты демократияны дамытуға үлес қосу, инвестицияны қорғауды қамтамасыз
Бүгінде қазақтың мұнайлы «астанасы» Атырауда АҚШ қаржыландыратын әскери базаның
Көмірсутек шикізатына бай Қазақстан үшін өз байлығын өзгеге жеткізетін
Қазір Қазақстан – АҚШ қарым-қатынасындағы жаңа бір «көзір» –
2006 жылы мамыр айында АҚШ-тың вице-президенті Дик Чейнидің Қазақстанға
Қазақстанға тартылған шет елдік 45 миллиард доллар инвестицияның үштен
АҚШ қазір Иранға қарсы әскери әрекет жасауға дайын екендігін
Ресей Қазақстан үшін мәңгі дос және көрші болғанымен, Қазақстанға
Қазақстанның экономикалық дамуына үлкен үлес қосқан Америка компаниялары әскери
Қазақстан – АҚШ арасындағы екіжақты тауар айналымы жыл сайын
Қазақстан – АҚШ қарым-қатынастары қазіргі заманғы халықаралық жағдайдың мазмұнына
Бүгінде Қазақстан мен АҚШ-тың ынтымақтастығын дамытуға бағытталған 94 келісімнен
Ара қашықтығы едәуір болатын, екі құрлықта жатқан Қазақстан мен
Екі елдің арасындағы сауда-экономикалық қатынастар жылдан-жылға өсіп келеді. АҚШ
Құрама Штаттардың біздің елімізбен көп қырлы қатынастарын арттыра беруге
АҚШ-пен энергетикалық саладағы ынтымақтастық ел экономикасының ілгерілеуіне игі ықпалын
ІІ . ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ МЕН АҚШ АРАСЫНДАҒЫ ГУМАНИТАРЛЫҚ
2.1 Қазақстан мен АҚШ арасындағы білім беру және гуманитарлық
Білім беру саласындағы ҚР мен АҚШ ынтымақтастығы, АҚШ-тың ҚР-ның
ҚР Білім беру бағдарламаларында әлем корпусының алатын орны мен
1993 жылы Әлем Корпусы Қазақстанға мектептерде, ЖОО-да және кішігірім
1997жылдың сәуірінде КИМЭП-те «КИМЭП болашағы» атты конференция болып өтті.
Қазақстанның тәуелсіздігі мен зайырлығын арттыру жолында АҚШ–пен ынтымақтастықта болу
Қазақстан-АҚШ қатынастары б.гінгі кұні үлкен мүмкіншіліктерге ие болып отыр.
Каспий теңізі Бассейні көлемі жағынан 4млн доллар ақшаға бағаланатын
Осыдан келе, С.Айзенстат АҚШ-тың осы аймақтағы бес маңызды элементін
олардың халықаралық саяси және экономикалық институттарға интеграциялануына дайындау;
Каспийдің энергетикалық ресурстарын АҚШ-тың белсенді коммерциялық тұрғыда қатысуы мен
аймақтағы гүлдендіру ынтымақтастық қатынастарын жақсарту және Тәжікстан мәселесін ондағы
Ресей, Туркция және осы аймақпен көршілес елдердің қызығушылығын арттырып,
Соңғы жүзжылдықта болған АҚШ-тағы Президенттік сайлаушылардың нәтижесінде - 43-ші
Осыдан келе АҚШ-тың негізгі артықшылықтары деп мынадай жағдайдар аталды:
трансатланттық ынтымақтастық пен НАТО-ның ролінің артуы.
АҚШ өмірлік қызығушылықтары аймақтарына жатпайтын жерлердегі американдық әскерилер масштабын
әлемдік аренада АҚШ-тың басты бәсекелесіне айналып келе жатқан Қытайға
БҰҰ-н жаңа жағдайларға бейімдеу мақсатымен реформациялау;
1997 жылғы хаттамадан (Киот) АҚШ-тың шығарылы.
2001 жылы желтоқсанда Қазақстан Республикасы Президентінің Америка Құрама
Мемлекет басшысының тапсырмасымен құрылған идарааралық жұмысшы тобы осы Бағдарламаны
Қазіргі уақытта Бастамашылықтың бірінші кезеңі аяқталып, екінші кезең шеңбері
Бұл Меморандумның мақсаты – Экономикалық даму жөніндегі “Хьюстон бастамасы”
Бағдарламаның ережелерімен Қазақстанның экономикасын әртараптандыруға экономиканың, соның ішінде кәсіпкерлік
Бағдарламаны Қазақстан Республикасының Үкіметі (15,5 млн. АҚШ доллары)
Америка Құрама Штаттарының Үкіметі тарапынан Американың Халықаралық Даму
ЮСАИД 1992 жылдан бастап Қазақстан Республикасы аумағында жұмыс жүргізіп,
Қазақстан Республикасы мен Америка Құрама Штаттары арасындағы тауар
Мемлекет басшысы қойған стратегиялық міндет — әлемдегі бәсекеге барынша
Қазақстан мен АҚШ арасындағы қарқынды және кеңейіп келе жатқан
Алғашқы күндерден бастап-ақ екі ел арасындағы қатынастар – Қазақстанның
Америка Үкіметі мен жеке компаниялар басынан бастап-ақ Қазқстанмен
Қазақстан – АҚШ қатынастары 1992 жылдың мамыр айындағы Қазақстан
Келесі кезеңдерде екіжақты қатынастар динамикасы арта бастады. Осылайша, 1992жылы
1992 жылдың желтоқсанында ҚР-дағы АҚШ-тың әлемдік корпусы қызметі
Экономикалық қатынастар саласында көбінесе, энергетика, көлік, құрылыс, тау-кен өнеркәсібі,
Қазақстан – АҚШ қатынастары еліміздің Президенті Н.Назарбаевтің АҚШ-қа жасаған
Іссапар барысында ҚР Президенті мен АҚШ Президенті Б.Клинтон кездесулері,
АҚШ әкімшілігімен келіссөздер жүргізу нәтижесінде құрамына экономикалық ынтымақтастық бойынша
ҚР мен АҚШ арасындағы сыртқы тауар айналымы 1998 жылы
Екіжақты сауданың дамуына АҚШ Президенті Б.Клинтонның ҚР-ның Джексон Веник
АҚШ ҚР-ның Бүкіл Әлемдік Сауда Ұйымына енуі жолында техникалық
Екіжақты қатынастардың қарқынды дамуы мұнай саласындағы ынтымақтастықпен өте тығыз
Іскерлік ынтымақтастықпен қызметтестікті дамытуда елімізде алғашқылардың бірі болып бизнес
Бұл келісімшарт американдық капиталдың Қазақстан экономикасына кең ауқымды енгізілуінің
2.2 Қазақстан мен АҚШ арасындағы мәдениет саласындағы ынтымақтастық
АҚШ елшісі Джон Ордвейдің Алматы қаласынан Американдық мәдени орталықтың
2007 жылы 19 маусымда АҚШ елшісі Джон Ордвей ҚР
2008 жылдың 8 сәуірінде АҚШ елшісі Джон Ордвей Ақтөбе
10 наурызда АҚШ елшісі Джон Ордвей және Қарағанды облысы
«Экон Мобил» компаниясы ҚР-ғы әлеуметтік және мәдени бағдарламаларды белсенді
ҚОРЫТЫНДЫ
«Америка Құрама Штаттары мен Қазақстанның саяси қарым-қатынастары» атты
АҚШ мына объективті себептермен Қазақстанмен ынтымақтастық қатынасын дамытуға мүдделі:
а) геосаяси фактор: Вашингтон Орталық Азиядағы саяси-экономикалық үрдістерге ықпалы
ә( Қауіпсіздік және терроризммен күрес. Қазақстан АҚШ-тың Ауғанстандағы және
б(. Демократияны ілгерілету. АҚШ еліміздің демократиясын дамытуға, саяси реформалардың
Қазігі таңда АҚШ елшілігі Қазақстан Үкіметімен екіжақты және
Америка Құрама Штаттары мен Қазақстан Республикасы арасындағы қарым-қатынастар
Қазақстанның АҚШ-пен сауда, экономика, құрылыс, туризм, тасымалдау, бизнес,
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
1 Деректер
1.1 Заңнамалық актілер
Конституция Республики Қазақстан от 30 августа 1995г.
(в редакции от 02 сентября 1995 г).
Концепция о реструктизации МИД до 2020г.
Положение Министерства иностранных дел Республики Казахстан
1.2 Дипломатиялық құжаттар
1 Договор о коллективной безопасности между странами СНГ.
2 Об основных направлениях внутренней и внешней политики
3 Постановление Правительства Республики Казахстан от 7 января
4 Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың ҚР СІМ-нің Коллегиясының кеңейтілген отырысындағы
5 Қазақстан Республикасының Парламент Сенатының “Қазақстан Республикасының Үкіметі
6 ҚР СІМ Ресми өкілі Е.Ашықбаевтың дәстүрлі баспасөз-брифингтегі
1.3 Мемлекет басшылары мен саяси қайраткерлердің еңбектері
Назарбаев Н.А Казахстан - 2030. Процветание, безопасность и
Назарбаев Н.А Послание Президента Республики Казахстан народу Казахстана
Назарбаев Н.А Қазақстан Дипломатиясы: түп-бастауларынан қазіргі заманға дейін: «Сындарлы
Н. А. Назарбаев. “Стратегия становления и развития Казахстана как
Назарбаев Н. А.. На пороге XXI века. - Алматы:
Назарбаев Н. А.. Ғасырлар тоғысында. - Алматы: Атамұра, 1999.
Назарбаев Н.А. Пять лет независимости. - Алматы: Казахстан, 1996.-624с.
Тоқаев К.К Внешняя политика: Время размышлений, время действий. //
Тоқаев К.К Под стягом независимости: Очерки о внешней политике
Тоқаев К. К. Внешняя политика Казахстана в условиях глобализации.
Тоқаев К.К Дипломатия Республики Казахстан. Астана: "Елорда", 2001. -
Тоқаев К.К Дипломатиялық очерктер.- Алматы: Дәуір, 2003. – 656
Тоқаев.К.К.“Внешняя политика Казахстана”. Сб. Статей “Выступление президента Н. А.
Тоқаев К.К. “Внешняя политика Казахстана”. 1995 г. А. Х.
1.4 Мемлекет басшылары мен саяси тұлғалардың сұхбаттары мен сөздері
4.1 ҚР СІМ Ресми өкілі Е.Ашықбаевтың дәстүрлі баспасөз-брифингтегі сөзінен
4.2 Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың ҚР СІМ-нің Коллегиясының кеңейтілген
4.3 2005 жылғы Қазақстанның сыртқы және ішкі саясатының
СІЛТЕМЕЛЕР:
[1] Қазақстан Дипломатиясы: түп-бастауларынан қазіргі заманға дейін: Қазақстан Республикасының
[2] Қ. Тоқаев. Дипломатиялық очерктер.- Алматы: Дәуір, 2003. –
[3 ]Қ. Токаев. “Внешняя политика Казахстана”. Сб. Статей “Выступление
[4] Очерк “История Казахстана”, Алматы, 1993 г. гл. 8.
[5] Н. А. Назарбаев. “Стратегия становления и развития суверенной
[6] Н. А. Назарбаев. “На пороге ХХ века”. 1996
[7] Токаев. “Внешняя политика Казахстана”. 1995 г. А. Х.
[8] Токаев. “Внешняя политика Казахстана”. 1995 г. в. И.
[9] “Казахстан и мировое сообщество”. 1994 г. № 1.
[10] “Казахстан и мировой сообщество”. 1996 г. № 3.
[11] Султанов К. Выстраивая взаимоотношения с великим соседом, нужно
[12] Дала дипломатиясының көшбасшысы//Орталық Қазақстан. 20 шілде, 2006 жыл.
[13] ] Б. К. Тайжанов. “О некоторых моментах стратегии
[14] Лаумулин М.Т. Центральная Азия в зарубежной политологии и
[15] Н. Назарбаевқа жолдаған хатынан, наурыз, 2005 ж./ XXI
[16] Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігі күніне арнап Н.Ә. Назарбаевқа жазылған
[17] Пекинде Н. Назарбаевпен кездесуде айтылған сөзден, 24 желтоқсан,
[18] Н. Назарбаевқа жазған хаттан, наурыз, 2005 ж. –
[19] Н. Назарбаевтың атына жазған құттықтау жеделхатынан, 5 тамыз,
[20] Астанадағы бизнес форумда сөйлеген сөзі, 5 желтоқсан, 2003
[21] Құттықтау жеделхатынан, 4 шілде, 2000 ж. – Сонда.
[22] «Казахстанская правда» газетіне берген сұхбатынан, 6 қазан, 2004ж.
[23] Н. Назарбаевпен өткен келіссөздерден кейінгі баспасөз конференциясында сөйлеген
[24] Астанадағы Қазақстан халықтары Ассамблеясы Кеңесінің мүшелерімен кездесуде айтылған.
[25] Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың «Панорама» газетіне берген
[26] Қазақстан дипломатиясы: түп-бастауларынан қазіргі заманға дейін// Дипломатия жаршысы.
[27] Сыроежкин К. “Казахстан - Китай: торгово-экономические отношения”. (Казахстан
[28] Казахстан и мировое сообщество, № 1, 1994 г.
[29] Токаев. “Внешняя политика Казахстана”. Сборник статей. Ст. “Казахстан
[30] 2002 жылы 7 наурызда бекітілген №229-II Қазақстан
[31] Продвигая казахстанский имидж//Казахстанская правда. – 2008., 19 апрель.
Қазақстан Республикасының мұрағат ісінің даму тарихын талдау
Оңтүстік кореяның Қазақстандағы мүдделері
Қазақстан Республикасының ұлттық мұрағаттары
ХХ ғасырдың басындағы Қазақстан мен ресейдің мәдени саладағы қарым-қатынастары
Саясат саласындағы ынтымақтастық
Тәуелсіз Қазақстан Республикасының он алты жылдан астам уақыт ішінде Қытай Халық Республикасымен орнатқан мәдени және рухани қарым – қатынастары
1995-2000 ж.ж. мәдениет, ғылым білім және денсаулық
Түркия Республикасының тоғызыншы
Қазақстан-Испания экономикалық қатынастары
Қазақстан мен Армения арасындағы саяси дипломатиялық қатынастар