Қылмыстық құқық
Мазмұны
Кіріспе..........................................................................3
Адамның және азаматтың жеке құқықтары мен бостандықтарына
1.1 Адам және азаматтардың жеке құқықтары мен бостандықтарына қарсы
1.2 Адамның және азаматтың конституциялық құқықтары мен бостандықтарына қарсы
2. Дәрігерлік құпияны жария ету қылмысының қылмыстық-құқықтық сипаттамасы
2.1 Дәрігерлік құпияны жария ету қылмысының түсінігі және обьектісі,обьективтік
2.2 Дәрігерлік құпияны жария етудің субьектісі мен субьективтік
Қорытынды..............................................................26
Пайдаланылған әдебиеттер.........................................................29
Кіріспе
Курстық жұмыстың өзектілігі. Қазақстан Республикасы Конституциясының 1- бабы –
Адамның өміріне, ар – намысы мен қадір – қасиетіне
1.Адамның және азаматтардың конституциялық құқықтары мен бостандықтарына қарсы қылмыстардың
2. Адамның және азаматтардың жеке бас бостандықтарына қарсы қылмыстар;
3. Саяси құқықтар мен бостандықтарға қарсы қылмыстар;
4. Ереуілге қатысуға немес қатыспаудан бастартуға мәжбүрлеу
5. Адамды және азаматтың әлеуметтік экономикалық құқығы мен
Медициналық көмек сұрап келген кезде анықталған айғақтар туралы ақпарат,
«Жеке адамға қарсы қылмыстар» тарауына Заң шығарушы жеке қылмыстар
Тәуелсіз Қазақстан мемлекетінің басты міндеттерінің бірі өз азаматтарының бостандықтары
Қазақстан Республикасының Конституциясының 1-бабында ең қымбат қазына адам және
Курстық жұмыстың негізгі мақсаты. Қазақстан Республикасындағы адам және азаматтың
Әлеуметтік норма адам қоғамымен бірге дамып, бірге өзгеріп, бірге
Жеке адамның құқығы қоғамдағы құқықпен тығыз байланысты. Бірі болса
Жұмыстың мақсатына сай мынадай міндеттерді шешу қарастырылды:
- Адам және азаматтардың жеке құқықтары мен бостандықтарына қарсы
- Адам және азамат құқығын қорғаудағы заң органдарының қызметтерін;
- Адам және азаматтарға қарсы жасалған қылмыстар үшін жауаптылыққа
- Дәрігерлік құпияны жария етудің қылмыстық-құқықтық сипаттамасын жасау, (144-бап)
- Дәрігерлік құпияны жария етудің объектісі және объективтік жағын
- Дәрігерлік құпияны жария етудің субъектісі және субъективтік жағые
- Қазақстан Республикасындағы адам және азаматтың конституциялық – құқықтық
Зерттеу жұмысының құрылымы: Берілген курстық жұмыс кіріспеден, 2
І. Адамның және азаматтың жеке құқықтары мен
Адам және азаматтардың жеке құқықтары мен бостандықтарына қарсы
қылмыстардың түсінігі және түрлері
Тәуелсіз Қазақстан мемлекетінің басты міндеттерінің бірі өз азаматтарының бостандықтары
Конституцияның ІІ бөлімі адам және азамат,оның құқығы,бостандығы мен міндеттеріне
Азаматтардың саяси,әлеуметтік және басқа да құқықтарына қарсы қылмыстық жауаптылық
Қылмыстың мақсаты міндетті белгі ретінде қарастырып отырған қылмыстар тобының
Адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарына қарсы қылмыстардың бәрінің
ҚР ҚК 3-тарауына енгізілген адамның және азаматтың құқықтары мен
Адамның және азаматтың жеке құқықтары мен бостандықтарына қарсы қылмыстар
Адамның және азаматтың саяси құқықтары мен бостандықтарына қарсы қылмыстар
Адамның және азаматтың еңбек құқықтары мен бостандықтарына қарсы қылмыстар
Ақпарат саласындағы құқықтар мен бостандықтарға қарсы қылмыстар(ҚР ҚК 155-б.).
Адамның және азаматтың жеке құқықтары мен бостандықтарына қарсы қылмыстар:
Азаматтардың тең құқықтылығын бұзу-ҚР ҚК 141-бабы
Қазақстан Республикасы 14 бабында заң мен сот алдында барлық
Осыған байланысты ҚР ҚК 141-бабында «Азаматтардың тең құқықтылығын бұзу»қарастырылған
Талданып отырған іс-әрекеттің обьектісі аталып көрсетілген теңдік конституциялық құқығы
Обьективтік жағы адамның құқықтары мен бостандықтарын тегіне,әлеуметтік,лауазымдық немесе мүліктік
Құрылысы жағынан қылмыс құрамы формальды.Азаматтың тең құқықтылығын бұзу баптың
Субьективтік жағынан азаматтардың тең құқықтылығын бұзу кінәнің қасақаналық нысанымен
Қылмысты жасалу себеі әртүрлі болуы мүмкін:шовинизм;ұлтшылдық,өзінікінен басқа діни сенімдерге
Жеке өмірге қол сұғылмаушылықты бұзу –ҚР ҚК 142-бабы
Қазақстан Республикасы Конституциясының 18-бабы әркімнің жеке өміріне қол сұғылмауына,өзінің
Талданып отырған қылмыстың обьектісі жеке өмірге қол сұғылмаушылық құқығын
Қылмыстың заты ретінде адамның жеке немесе отбасы құпиясын құрайтын
Қарастырып отырған іс-әрекеттің обьективтік жағын баптың диспозициясындағы көрсетілген
-адамның келісімінсіз оның жеке өмірі туралы заңсыз мәлімет жинау;
-адамның келісімінсіз жеке өмірі турады мәлімет тарату;
-жәбірленушінің құқықтары мен заңды мүдделеріне зиян түріндегі зардаптардың пайда
-кінәлінің әрекеті мен келтірілген зардаптың арасындағы себепті байланыстың болуы.
Қылмыстың субьективтік жағы кінәнің тура ниетімен сипатталады,яғни адам өзінің
Субьектісі – 16 жасқа толған,есі дұрыс,жеке тұлға.
Хат жазысу,телефонмен сөйлесу,почта,телеграф хабарларының немесе өзе хабарлар құпиясын заңсыз
« Әркімнің жазысқан хаттарының,телефон арқылы сөйлескен сөздерінің,почта,телеграф арқылы және
Қылмыстың қоғамдық қауіптілігі жоғарыда аталған конституциялық құқықтарды бұзумен көрінеді.
Іс-әрекеттің обьектісі –жазысқан хаттарының,телефон арқылы сөйлескен сөздерінің,почта,телеграф арқылы және
Қылмыстың обьективтік жағы кінәлінің азаматтардың хат жазысу,телефонмен сөйлесу,почта,телеграф немесе
Іс-әрекеттің субьективтік жағы тек қана тікелей ниетпен қалыптасады.Кінәлі адам,өзінің
Қылмыстың субьектісі болып ҚР ҚК 143-бабының 2-бөлігі бойынша қызметтік
Тұрғын үйге қол сұғылмаушылықты бұзу ҚР ҚК 145-бабы
Қазақстан Республикасы Конституциясының 25-бабында «Тұрғын үйге қол сұғылмайды.Соттың шешімінсіз
Қылмыстың обьектісі әрбір азаматтың тұрғын үйіне қол сұғылмауының конституциялық
ҚР ҚК 145-бабының 1-бөлігіні бойынша бұл әрекеттің обьективтік жақтары
Тұрғын үйге кірудің құқықтық негіздері болып мыналар табылады:
А)соттарға тұрғын үйінен айыру туралы дауды шешу мәселесін қарауды
Ә)қылмыстық іс жүргізу заңнамасына сәйкес берілген прокурордың санкциясы;
Б)Қазақстан Республикасының жекелеген заңдарында көрсетілген жағдайлар.
Субьективтік жағы тура ниетпен сипатталады,яғни адам өзінің біреудің тұрғын
Субьектісі –16 жасқа толған,есі дұрыс,жеке тұлға.
Ар-ождан және діни наным бостандығы құқығын жүзеге асыруға кедергі
Қазақстан Респубилкасы Конституциясының 22-бабында «әркімнің ождан бостандығына құқығы бар.Ар-ождан
Талданып отырған қылмыстың обьектісі ар-ожданға деген конституциялық құқық болып
Қылмыстың обьективтік жағын мына төмендегі кедергі жасаудағы әрекеттері мен
-діни ұйымдардың қызметіне;
-немесе діни салттарды жүзеге асыруына.
Субьективтік жағы тура ниетпен сипатталады.Кінәлі адам өзінің діни ұйымдардың
Субьектісі-16 жасқа толған,есі дұрыс,жеке тұлға.[15]
Адамның және азаматтың саяси құқықтары мен бостандықтарына қарсы қылмыстар:
Сайлау құқығын жүзеге асыруға немесе сайлау комиссияларының жұмысына кедергі
Азаматтардың ең маңызды саяси құқықтарының бірі олардың сайлау құқығын
Қазақстан Республикасының Конституциясы бойынша Парламент мәжіліс депутаттарын,Президентті,жергілікті өкілді органдар
Қылмыстың тікелей обьектісі азаматтардың сайлау құқығын дұрыс жүзеге асыруын
Қылмыс обьективтік жағынан алғанда сайлаушының өзінің сайлау құқығын жүзеге
Қылмыс субьективтік жағынан тікелей қасақаналықпен істеледі.Қылмыстық ниетпен сан алуан
Субьектісі жай адамдар немесе лауазымды адамдар болуы мүмкін.
Сайлау құжаттарын референдум құжаттарын бұрмалау немесе дауыстарды қате есептеу
Қылмыстың тікелей обьектісі –сайлау құқығы,референдумға қатысу құқығы.
Қылмыстың заты-сайлау құжаттары,сайлаушылар тізімі,бюллетень және дауыс беру куәлігі.
Обьективтік жағынан қылмыс сайлау құжаттарын,бюллетеньге жалған жазбалар,дауыстары қате есептеу,дауыс
Қылмыс Субьективтік жағынан алғанда тек тікелей қасақаналықпен жасалады.Кінәлі адам,қылмыстық
Қылмыстың субьектісі арнаулы-Қазақстан Республикасы Президентіне кандидаттың сенімді өкілі,бастамашы топтың,сайлау
Қоғамдық бірлестіктердің қызметіне кедергі жасау (150-бап)
Қоғамдық бірлестіктер ісіне мемлекеттің және мемлекет ісіні қоғамдық бірлестіктердің
Қылмыс обьективті жағынан алғанда қоғамдық бірлестіктердің заңды қызметіне лауазымды
Қылмыс субьективтік жағынан тікелей қасақаналықпен және әртүрлі ниеттермен істеледі.
Субьектісі-мемлекеттік аппараттың лауазымды адамы.
Жиналыс,митинг,бой көрсету,шеру өткізуге,пикет жасауға немесе оларға қатысуға кедергі жасау
Қылмыстың тікелей обьектісі –Қазақстан Республикасының Конституциясының 32 –бабында көрсетілген
Қылмыс субьективтік жағынан тек қана тікелей қасақаналықпен істеледі.Қылмыстың мақсаты-жиналыс,митинг,бой
Ереуілге қатысуға немесе ереуілге қатысудан бас тартуға мәжбүрлеу (153-бап)
Қылмыстың тікелей обьектісі заңмен белгіленген азаматтардың ереуілге қатысу немесе
Қылмыс обьективтік жағынан адамның өз қызмет бабын пайдаланып не
Қылмыс субьективтік жағынан тікелей қасақаналықпен істеледі.Қылмыстың мақсаты –заңсыз ереуілге
Қылмыстың субьектісі-16 жасқа толған жай немесе арнаулы субьект.
Адамның және азаматтың еңбек құқықтары мен бостандықтарына қарсы қылмыстар:
Еңбек туралы заңдарды бұзу (148-бап)
Қазақстан Республикасы Конституциясының 24-бабына сәйкес Республика азаматының еңбек ету
Қылмыстың обьектісі болып азаматтардың еңбек құқығын бұзу болып табылады.Обьективтік
-жұмыска қабылдаудан негізсіз бас тарту
-немесе негізсіз жұмыстан босату арқылы көрініс табады.
Субьективтік жағынан қылмыс тікелей қасақаналықпен істеледі.Қылмыстық ниет мұндай адамдарға
Қылмыстың субьектісі арнаулы-жұмыска алу немесе одан босатуға құқығы бар
Еңбекті қорғау ережелерін бұзу (152-бап)
Қылмыстық Кодекстің осы бабында еңбекті қорғау ережелерін бұзғандық үшін
Субьективтік жағынан қылмыс кінәлінің абайсыздық нысаны арқылы істеледі.Субьектісі арнаулы-еңбекті
Ақпарат саласындағы құқықтар мен бостандықтарға қарсы қылмыстар:
Журналистің заңды кәсіптік қызметіне кедергі келтіру(155-бап)
Қылмыстың тікелей обьектісі –сөз бен шығармашылық еркіндігі,қосымша тікелей обьект-журналистің
Қылмыстың субьектісі 16-ға толған кел келген есі дұрыс адам.[4]
1.2 Адамның және азаматтың конституциялық құқықтары мен бостандықтарына
Адамгершілік пен адам құқықтарының басымдылық идеялары қазақстандық қоғам мемлекеттік
Белгілі бір елдердегі жеке адамдардың бостандықтарының дәрежесі мен ауқымы
Жалпы,конституциялық құқықтар жайлы сөз қозғағанда,конституциялық құқық деп Қазақстан Республикасының
2. Дәрігерлік құпияны жария ету (144-бап)
2.1 Дәрігерлік құпияны жария ету қылмысының түсінігі және обьектісі
Дәрiгерлiк құпияны жария ету
1. Пациенттiң сырқаты немесе медициналық куәландыру нәтижелерi туралы мәлiметтi
жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде немесе сотталған адамның
2. Адам бойында ВИЧ/ЖҚТБ бар екенi туралы мәлiметтердi хабарлаудан
жүзден үш жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде немесе
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттер,
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе
Қылмыстың жәбірленушісі — сырқатқа ұшыраған пациент.
Қылмыс объективті жағынан әрекетсіздік арқылы пациенттің сырқаты немесе медициналық
Оңтүстік Қазақстан облысында осыдан алты жыл бұрын дәрігерлердің кінәсінен
Шымкентте жеке гимназияның медбикесіне іздеу жарияланды. Соның кесірінен ВИЧ-инфекциясына
Тосын жайт өткен жылы болды. Балалардың диагнозы туралы
Жекенің құпиясы жарияланғаны үшін полиция қылмыстық іс қозғамақ. Тәртіп
"Медбикеге қатысты 144-бап бойынша қылмыстық іс қозғалады, яғни дәрігерлік
ВИЧ індетіне шалдыққан екі оқушы өткен жылы бірінші сыныпқа
"Біріншіден, медбике дәрігерлік құпияны сақтау жөніндегі 95-ші бапты өрескел
Шымкентте алғаш ашылған жекеменшік гимназия басшылығы оқушылардың бұл
Облыстық Білім басқармасы Мектепке дейінгі және жалпы орта білім
Жанжалдан кейін екі бүлдіршін де құзырлы орган қызметкерлерінің араласуымен
Бүгінде өңірде ВИЧ індетін жұқтырған 170 бала мектепте оқиды.
Қылмыстардың көптеген құрамдарының объектнвтік жағы қылмыстық әрекеттен немесе әрекетсіздіктен
Мысалы, меншіккерге немесе мүліктің басқа да иесіне ұрлық әрекетінің
Бұл аталған белгілерден басқа, объективтік жакқа — қылмыстың жасалу
Қылмыс құрамының бұл көрсетілген әрбір элементі арнайы зерттеуді қажет
Теория жүзінде қылмыс құрамының н е г і з
Негізгі белгілерге мыналар жатады:
қылмыс объектісінде — қылмыстық заңмен қорғалатын қоғамдық қатынастар;
объективтік жақта — жасалған әрекет (немесе әрекетсіздік);
субъектіде — нақты адам (жеке тұлға) онын есінің дұрыстығы,
субъективтік жақта — кінә.
Қылмыс құрамының арнаулы белгілері дегеніміз заң шығарушы негізгі белгілерге
Арнаулы (қосымша) белгілерге мыналар жатады:
объектіде— оның құрылымы, мазмұны, және де қылмыс заты;
объективтік жақта — зардап (салдар), себепті байланыс, қылмыстың жасалу
субъектіде — лауазымдық немесе қызметтік жағдай, соттылық,т.б.;
субъективтік жақта — қылмыс жасаудағы ниет және мақсат жатады.
Қылмыс құрамы белгілерін негізгі және арнаулыдеи белудің тек теория
Тәжірибеде мұндай бөлу шартты түрде ғана болады, себебі құқық
Кейбір жағдайларда арнаулы белгілер қылмыстың негізгі құрамында емес, сараланған
Егер арнаулы белгі қылмыс құрамына тікелей кірмейтін болса, оңда
2.2 Қылмыстың субъектісі және субъективтік жағы
Субъективтік жағынан қылмыс қасақаналықпен істеледі. Қылмыстық ниет — әр
Қылмыстың субъектісі — арнаулы медициналық қызметкер (дәрігер, медбике, фельдшер,
Қылмыстық кодекстің 144-бабының 2-тармағында осы қылмыстың ауырлататын түрі адам
Ережелерін бұзу орын алады. Осы қылмыстың субъективтік жағы, субъектісі
Нақты жағдайда қоғамға қауіпті және құқыққа қарсы жасалған іс-әрекеттің
Қылмысты саралаудың жасалған іс-әрекеті онымен ұқсас, яғни әрекет етілуі
В.Н. Кудрявцев и Б.А. Куринов қылмысты сарлау бойынша жазылған
Егер қылмыс субъектісін құқықтық ұғымға жатқызсақ, қылмыскердің жеке басы
Тұлғаны қылмыс субъектісі ретінде тану үшін ең алдымен, қоғамға
А.Н. Трайнин бұл белгілерді қылмыс құрамынан тасқары тұрған
Қылмыс субъектілерінің белгілеріне (жас мөлшері, есі дұрыстық) В.Н. Кудрявцев
Қылмысты жасаған кезде қылмыстық жауапқа тартылатын жас ретінде 16
Егер жасөспірімнің психикалық дамуы жөнінен артта қалуы байқалатындай болса
Қоғамдық қауіпті әрекетті жасаған кезде есі дұрыс емес күйде
1) созылмалы психикалық ауру
2) психикасының уақытша бұзылуы
3) есі кемдік
4) психиканың өзге де ауру жағдайы.
Есі дұрыс еместіктің заңды критериіне екі белгіні жатқызамыз 1)
Егер тұлға өзінің әрекетінің нақты мәнісін түсінуге қабілетсіз болса
Заңдылық критеридің екінші белгісі жоғарыда атап өткеніміздей еріктілік
Тұлғаның есі дұрыс еместігі оның қылмыстық заңда қарастырылған нақты
Алкогольді ішімдікті, есірткі заттарды немесе басқада есеңгірететін заттарды пайдалану
Қорытындылай айтқанда қылмыс субъектілерін біз жалпы және арнайы қылып
Сонымен қатар ҚК-тің 166 бабына назар аударсақ онда мемлекеттік
Қысқаша айтқанда қылмыс субъектісінің жалпы белгілерімен қатар берілген қылмыс
Қылмыстың арнайы субъектісі туралы мәселенің тарихында оны анықтау мен
Әрекет етуші құқықтың барлық салалары немесе тек қылмыстық құықық
Қылмыстық Кодексте лауазымды тұлға және жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексінде негізінен арнайы субъектісі бар қылмыс
Қылмыстың арнайы субъектісінің белгілерін тиісті түрлік топтарға бөлуге яғни
1) субъектінің арнайы ролін және құқықтық жағдайын сипаттайтын белгілер
2) субъектінің жеке басының ерекшеліктері (жас мөлшері, жынысы, денсаулық
3)субъектінің жәбірленушімен арақатынасы (жәбірленуші және басқа тұлғалар мен туыстық,
Қорытынды
Бүгінгі таңда мемлекеттік емес құқық қорғау ұйымдарының маңызды мәселесі
Қазақстанда демократиялық, өркениетті қоғамның құрылуына
Адам құқықтырын және бостандықтарының сақталуына бақылауды
Адам және азамат құқықтары мен бостандықтарын қорғауда негізгі рольді
Бүгінгі таңда мемлекеттік емес құқық қорғау ұйымдарының маңызды мәселесі
Қазақстанда демократиялық, өркениетті қоғамның құрылуына
Тәуелсіз Қазақстанда екі жылдан кейін, 1993 жылғы Конституциясының орнына
Адам кұқығы - табиғи құқық, табиғи бостандықтар субъектілері оған
Азамат құқығы — табиғи құқықтар жинақталып, жүйеге келтіріліп мемлекеттің
Жеке адамның құқығы қоғамдағы құқықпен тығыз байланысты. Бірі болса
Сонымен адамның құқығы, бостандығы олардың мазмұндық дәрежесі қоғамның даму
Мысалы: Алғашқы қоғамдағы бостандық:
- құл иелену қоғамдағы бостандық пен шектеулер;
- феодалдық қоғамдағы бостандық пен шектеулер;
- буржуазиялық қоғамдағы бостандық пен шектеулер;
- қазіргі замандағы бостандық түсінігі мен мазмұны[14].
Адам құқықтары мен бостандықтарын қамтамасыз етудің маңызды мемлекеттік институты
ҚР Қылмыстық Кодексi N 167 16.07.1997 жылғы 144-бабында былай
1. Пациенттiң сырқаты немесе медициналық куәландыру нәтижелерi туралы мәлiметтi
2. Адам бойында ВИЧ/ЖҚТБ бар екенi туралы мәлiметтердi хабарлаудан
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттер,
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
ҚР Конституциясы 1995 жылы 30 тамыз; (2007 жылы 21
ҚР Қылмыстық Кодексі 1997 жылы 16 шілде (№167-I); (2007
А.Н.Ағыбаев. Қылмыстық құқық.Ерекше бөлім. Алматы, 2003, 49-50 б.
ҚР Қылмыстық құқығы Жалпы бөлім//ред. Борчашвил И.Ш. Алматы,
Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығы //Алматы – 2007 ж. –
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне түсінік /Алматы-2008.- 259 б.
Наумов А.В. //Осы заманғы қылмыстық құқықтың негізгі
Наумов А.В. // Қылмыстық құқығы/ Астана – 2001 ж.
Маликова А.Ш. Қылмысты субъективтік жағынан саралау маңызы, Хабаршы -
Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Пленумының 1994 жылғы 23
2006 жылғы 25 желтоқсандағы «Азаматтардың өмірі мен денсаулығына қол
Ағыбаев А.Н. /Қылмыстық құқық, жалпы бөлім/ Алматы –
Даубасов Ш. //Қылмыскерді ұстап беру бойынша көп жақты
Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Пленумының 1994 жылғы 23 желтоқсандағы
15.ҚР Қылмыстық құқығы Ерекше бөлім//ред.Борчашвили И.Ш Алматы,2007.-952б.
2
Қылмыстық құқық
Қылмыстық құқық бұзушылыққа сыбайлас қатысу нысандары
Сыбайлас катысып жасалған кылмыстық кұкык бұзушылык үшін жаза тағайындау
Қылмыстық құқық бұзушылыққа сыбайлас қатысу ұғымы
Қылмыстық құқық бұзушылыққа тағайындалатын жаза түрлері
Қылмыстық құқық бұзyшылықтaғы жaзa жайлы
Қылмыстық құқық бұзушылыққа сыбайлас қатысушылардың түрлері
Қылмысқа қатысу түсінігі
Қылмыстық теріс қылық үшін жауаптылық
Қылмыстық жауаптылық негіздері