Адам капиталы экономикалық категория ретінде
КIРIСПЕ …………………………………………………………………………3
I-ТАРАУ. АДАМ КАПИТАЛЫ ТЕОРИЯСЫНЫҢ МЕТОДОЛОГИЯЛЫҚ
1.1 Адам капиталы экономикалық категория ретінде………………………..5
1.2 Адам капиталының қалыптастырушы факторлар
II-ТАРАУ. БIЛIМ БЕРУ САЛАСЫ АДАМ КАПИТАЛЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ
2.1 Қазақстан Республикасында адам капиталының қалыптастыру ерекшеліктері………………………………………………………………14
2.2 Білім беруге салынған салымның адам капиталына тиiмдiлiгi………….21
ҚОРЫТЫНДЫ …………………………………………………………….….29
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТIЗIМI ……………………..……...31
КIРIСПЕ
Бүгінгі таңда адам ресурсын қолдану мәселесі өзектi болып
Экономикалық стратегияның бағытын, басымдылығын таңдауда жеткізуші мақсатты қойылымды
Біздің ойымызша жаңа менталитеттiң құрылуы мен экономикалық қайта
Әлемдік жүйедегі болашақ орны мен рөлі адам капиталының
Адам капиталының сапасы білім деңгейіне байланысты. Білімнің рөлі
Кез-келген елдегi бiлiм беру жүйесi – ұлттық мәдениеттiң,
Жаңа XXI ғасыр өзінің әлеуметтік-экономикалық кеңістігіне шықты, оның
Дамудың стратегиясын дұрыс таңдап оны әрi қарай дұрыс
Тәуелсiз Қазақстан үшiн дамудың жоғары сатысы жеткен деңгейдi
Қазақстан Республикасындағы адам капиталының дамуы және құрылуы. Зерттеудiң
Адам капиталы – экономикалық категория ретiнде.
Адам капиталы – соған салынатын инвестиция негiзi ретiнде.
Адам капиталының жүйе құрушы статусы теоретикалы экономикалық зерттеу
Адам капиталы теориясының көзқарасы тұрғысынан бiлiмге салынған инвестиция.
Қазақстандағы адам капиталының бiлiм беру компонентi.
Бiлiм беруге салынған салымның адам капиталына тиiмдiлiгi.
Қазақстан Республикасының бiлiм беру саласындағы жетiстiктер мен кемшiлiктерi.
Адам капиталының сапасы білім деңгейіне байланысты. Білімнің рөлі
Қоғамның модернизациялануының негізгі шарты болып, жаңа әлеуметтік біліктілік
Құндылықтар құру арқылы нарықтық ортада әлеуметтілікті жеңілдету, негізгі
Алкогольді, наркомания және қылмыстылықтың тарауына қарсы тұру, әлеуметтік
Жас өспірімдердің әлеуметтік және экономикалық рөлдерінің жедел өзгертуін
Ғаламдық әлемге, ашық ақпараттық құрылымға кіруге жас талаптардың
Өзіне инвестиция құйып, білім алатын әр адам үшін
Білімге әлеуметтік тапсырыс мемлекет тарапынан жасалатын тапсырыс емес,
1.1 Адам капиталы экономикалық категория ретiнде
Экономикалық өсуге адам капиталы тұрғысынан жақындау экономикалық мәселелердi
Дәстүрлi көзқарастан бас тарту тек экономикалық өсудiң жаңа
Бүгiнгi таңда экономикалық өсудiң көптеген модельдерi мен теориялары
Өсудi қамтамасыз ету көздерiне, факторларына, шарттарына басты назар
2. Институтционалды-ғлеуметтiк теориялар, онда басты назар әлеуметтiк тенденцияға
Бiздiң ойымызша үшiншi топты атап көрсетуге уақыт келдi.
“Адам капиталы” теориясын, ол өз көзқарасын адамға инвестициялаумен
Экономикалық өсудiң жаңа типiн камтамасыз ету көбiне шығармашылыққа
Индустриалдықтың орнына келген экономикалық өсудiң жаңа типi мына
Өндiрiстiң материалдық жағдайына емес, адамға деген инвестициялар
2. Материалдық қор мен еңбек құралдары емес, интеллектуалдық,
3. Құндық формаға емес, адам капиталына мақсатты бағыттау.
4. Нәтиженi бағалау критериi – адам қажеттiгiн қанағаттандыру
Бұл негiз экономикалық өсудiң жаңа типiн анықтауға мүмкiндiк
Экономикалық өсудi адамдық өлшеуге көшу адамды өндiрушi және
Адамның әрекет етуi оны қолданудағы қайтарымдылық субъектiнiң еркiн
Көпшiлiк күрделi қозғаушы күшi ретiнде тек әр индивид
Кез-келген қоғам саласының – экономикалық, саяси, әлеуметтiк әрекет
Ұлттың байлығы оның адам капиталына негiзделген жапондар олардың
Бiздiң ойымызша “адам капиталын” талдаудағы методологиялық нәтиже “адам”
Себебi адам – нақты түсiнiк, ал адам капиталы
Адамдар қоғамның бiрiншi қажет алғы шарты, ал адам
“Адам ресурсы” түсiнiгiмен қатар “Адам потенциалы” түсiнiгi
Адам капиталы – тәрбие және бiлiм алу процесiнде
Бiздiң ойымызша “Адам капиталы” “Адам потенциалы” ұғымының бiр
Қазiргi экономикада ғылымында басқа да түсiнiктер қолданылады: еңбек
Еңбек ресурсы еңбекке қабiлеттi жастағы тұлғалар жғне еңбекке
Бұл категория маңызды ғылыми танымдық мәнде, “адам ресурсы”
ресурстарға толық жақындауды, сонымен бiрге бастысы адаммен жақындауды
Бұл анықтамалардан көрiп отырғанымыздай адам капиталы түсiнiгi К.
Методологиялық негiз жасау мақсатында әрi қарай талдау үшiн
Жұмыс күшi – бұл еңбекке қабiлеттiлiгi, ал адам
“Адам капиталын” сипаттағанда келесі ерекшелiктердi ескерген жөн.
Қазiргi жағдайда адам капиталы экономикалық өсудiң басты факторы
Адам капиталын құру, адамның өзiнен және бүкiл қоғамнан
Адам капиталы мүмкiндiгi мен бiлiктiлiгi түрiнде нақты запас
Адам капиталына салынатын инвестиция оның иесiне болашақта жоғары
Адам капиталына салынатын салым көлемдi, уақыт бойынша ұзақ
Адам капиталында физикалыққа қарағанда инвестициялық кезең ұзағырақ. Кемiнде
Адам капиталы физикалық капиталдан өтiмдiлiк дәрежесiмен
ерекшеленедi. Адам капиталы оны ұстаушыдан тiрi жеке тұлғадан
Осылайша “Адам капиталы” категориясы экономика ғылымындағы негiзгiлер қатарына
“Адам капиталы” категориясын талдау және оның дамуымен, әрекет
1.2 Адам капиталының қалыптастырушы факторлар
Өндiрiс процесiне адам баласының қатынасуы, қазiргi кезеңге экономикалық
Адам капиталын экономикалық факторға салған инвестиция түрiнде шығындану,
Адамдардың капиталдық қалыптастырушы фактор мүмкiншiлiгiнiң болмауынан бiлiм сапалығының
60-жылдарда барлық мемлекеттерде бiлiмнiң дамуы тез арада өстi,
Зерттеу барысында табиғи ресурстары бар бай мемлекеттер, табиғи
Адам капиталын қалыптастырушы факторы даму ықпалдығы сыртқы қарыздары
90-жылдары бiлiмге құйылған капитал жоғары дамып келе жатқан
Жоғарғы бiлiмге салынып жатқан адам капиталының факторы өсiп
1-кесте
Қазақстан Республикасының Жалпы Iшкi Өнiмiне мемлекеттiк бюджетiнiң
1990
1995
1996
1997
1998
1999
2000
Бiлiм
7,0
4,5
4,6
4,4
4,0
3,8
3,6
Берiлген кесте бойынша Қазақстан Республикасының бiлiмге деген шығын
Жергiлiктi және мемлекеттiк бюджетiнiң бiлiмге бөлiнетiн шығындардың арақатынасы
Бiлiм жүйесiнде жүзеге асырылған реформа арқасында қаржыландыру көмегiнiң
Орташа және орташа мамандандырылған бiлiмнiң енуiне, тегiн мемлекет
Бiлiмдегi деформация құрылымы: дайындалған құрылымның нарыққа байланысты төмендiлiгi,
Жоғары деңгейдегi ұлттық кәсiби мамандар нақты және натуралды
Мемлекет тарапынан ең соңғы орынды бiлiмге бөлiп және
Қазақстан бiлiм жүйесiндегi инвестиция құю шамасымен бiлiм беру
Уақытқа байланысты жинақталған адам капиталының қалыптастырушы факторы жоғалып
Бiрiншi мәселе, бiлiм беру кадрлардың жалпы еңбекақы төлемiн
Бiлiм бабындағы мамандардың және мұғалiмдердiң зейнетақысын жетiлдiру ұсыныстар
Зейнетақы реформасы бойынша бiлiм ұйымдарындағы мұғалiмдердiң жеке жиынтық
Мамандардың бiлiм деңгейiн жоғарлату үшiн атанған бiлiм чек
Мұғалiмдер нарық икемдiлiгiнiң құрамын ұсыну; қарыз сабақтар механизмiнiң
Бiлiм шеңберiндегi әкiмшiлiк және менеджерлердiң жалпы корпустарын толық
Осы талаптарға сай бiлiм рөлiнде экономикалық жаңару ресурсының
Қысқа мерзiмдiк перспективада (2005–2008жж.) Қазақстан экономикасының факторы даму
Кәсiптегi негiзгi саладағы және қызмет шеңберiндегi қазiргi жаңа
Мектеп кезеңнен бастап шарттарға байланысты инженер бiлiмiнiң фундаментiн
Әлеуметтiк және экономикалық басқару фкторы ауданындағы бiлiм деңгейiн
Негiзiнде барлық мүмкiншiлiктердi қалыптастырып, қосып ресурстарды қолдану. Қолдана
Бiздiң бiлiм жүйесi өмiр сүрудi қалыптастыру режимiнен, даму
Негiзгi рөл теңдiк болып келедi. Әлеуметтiк жағдайға байланысты
стипендия беру, оқуға төлемдi төмендету, жеңiлдiк беру, жатақхана
жағдайы төмен жанұя балаларына жолақысына байланысты көмек көрсету.
жағдайы төмен жанұя балаларына мемлекет тарапынан кепiлдiк ретiнде
Жоғарыда айтылып өткен жүйеге аймақты билiк деңгейiнде субсидия
2.1 Қазақстан Республикасында адам капиталының қалыптастыру
Жеке адамның, сонымен қатар тұрғындардың бiлiм деңгейiн жоғарылату
әр түрлi бiлiктiлiк кәсiптiк бiлiм алу.
арнайы жоғары және орташа бiлiм алу.
аспирантура бiлiмi жғне диссертация қорғау.
Бiлiмнiң әр сатысын қарастырып өтейiк. Реформа жылдарында мектепке
Бiлiм жүйесiнде ең негiзгi базалық элементi жалпы бiлiм
жастарды әлеуметтiк мәдени өмiрге бiрiктiрiлуi мүмкiншiлiгiнде, қоғам немесе
жастарға мамандық бағытын немесе базалық бiлiмiн сапалы беру.
жастарға мамандық жайында арнайы бағыт беру.
Ресей ғылымдарының зерттеу барысында, қазiргi мектеп мекемелерi сапасыз
Бұны берiлген статистикалық мәлiметтерден көруге болады, нашақорлықтың кәмелет
Жалпы 2000-2001 оқу жылдар аралығында бастапқы оқу деңгейiндегi
Бiздiң мақсатымыз жалпы орташа бiлiм мазмұнын жаңартуымыз керек.
Жалпы бiлiм процесiндегi ашық модельдi iске асырылуы ұсынылады:
Техникалық құралдардың инфрақұрылымның құрылуы, бiлiм процесiнiң қатысушыларына тиiмдi
Жалпы орта бiлiм бағытының практикасын дамыту. Бұл мынаны
Бiлiм бағдарламасындағы дифференцияциалық жғне индивидуализациялық дамыту процесi, әр
Оқыту жобасындағы жоғары сатыдағы бiлiмде мiндеттi сағаттарды азайтып,
Жалпы орта бiлiмдегi шеңберiнде қайта құру құрылымында келесi
мектепке дейiнгi бiлiм ордасын қайта құру. Бала бақша
жоғары сатыдағы мектептегi кәсiби бiлiм дайындығын икемдi дайындықтан
Жалпы бiлiм реформасында ауылды мектептерге үлкен зейiн қойылуы
ауылды аймақтардағы бiлiм орталықтарын әр түрлi нұсқалармен, әлеуметтiк-мәдени
ауылды мектептерге көлiк мекемелерiмен келiсе отырып, мектепке автобус
интернет қызметiн көрсету.
Берiлген комбинация және нұсқалар бойынша ауылды аймақтарда нақты
Муниципалды құрылымдағы ұйымдар және бiлiм мекемелерiнiң шарттары мемлекеттiк
Мектеп бiлiмi мектептен тыс тәрбиемен тығыз байланысты. Алғашқы
Бiлiм шеңберiнде ең негiзгi рөлдi мұғалiмдер құрылымының сапасы
3-кесте
Педагогикалық кадрлар сапасының құрылымы
Оқу жылы
Барлығы
мектеп-тегi мұғалiм
Жоғары бiлiмдi
%
Орташа мамандан-дырылған
%
Жалпы орташа
%
Сырттай
Оқитын-дар
%
1998
1999
252,8
175,9
69,6
63,5
25,1
5,7
2,3
7,7
3,0
1999
2000
255,9
180,5
70,5
63,3
24,7
4,4
1,7
7,7
3,0
2000
2001
265,5
186,1
70,1
65,0
24,5
3,8
1,4
10,6
4,0
Келесi кезеңде кәсiптiк бiлiм 2001 жылы республика бойынша
Көптеген оқушылар мектеп бiтiргеннен кейiн жұмыс орнын таба
Орта және жоғары оқу орындарында экономикалық сала бойынша
Жоғарғы оқу орнының құрылымын жаңарту үшiн, өнеркәсiптердегi, мемлекет
Қарастырылған кезеңде көптеген элементтердiң ғылыми кадрларының үлесi 2-2,5
Бiлiм үзiлiс тиiмдi болу керек екенi, ол оқу
Осындай кешеннiң пайда болғанына мынандай
Өндiрiстiң автоматизациясы, өндiрiс технологиясының өсуi және есептеп шығаратын
Қазiргi кезде бiлiм кешенiн құру. Тек сол ғана
Екiншiден бiлiм кешенiнiң пайда болуы факторларды қалыптастыруға бейiмделген,
Бұл құбылыстың себебi белгiлi – бiлiм алу құны
Үшiншiден, бiлiм кешенiнiң құрылуы экономикалық себептерге үлкен әсер
Экономикалық теңдiк жүйесiмен қамтамасыз ету бiлiмде үлкен рөл
Адам капиталының жаңаруының жүзеге асуы, ол экономикалық дағдарыс
Бiлiм кешенi өзiне келесi элементтер құрылымын қосады.
Бiрiншiден, ғылым және бiлiм сферасында қызмет көрсету, материалдық-техникалық
Бiлiм кешенiнiң екiншi элементi базалық бiлiм болып табылады.
Ол үшiн еңбекке деген қабiлеттiлiгi болу керек және
Бiлiм кешенiнiң үшiншi элементi мамандандырылған бiлiм болып табылады.
Бiлiм кешенiнiң төртiншi элементi жоғарғы оқу орнынан кейiнгi
Бiлiм кешенiнiң бесiншi элементi бiлiктiлiктi жоғарлату және кадрларды
2.2 Бiлiм беруге салынған салымның адам капиталына тиiмдiлiгi
Қазiргi таңда адам капитылына инвестицияның тиiмдiлiгiн бағалау адам
Инвестициялық таңдау мәселесi күрделi және көп аспектiлi. Оны
Адам капиталына тиiмдi салым салуды салыстырмалы зерттеу экономикалық
Инвестицияны экономикалық талдау салынған капиталмен оның болашақтағы табысын
Т. Шульц адам капиталына инвестицияның қайтарым нормасын зерттеуге
Т. Шульц қор сыйымдылығы, ғылыми сыйымдылық көрсеткiштерiне сәйкес
И = БҚЖЗ / IҰӨ
Мұндағы IҰӨ-iшкi ұлттық өнiм, БҚЖЗ-бiлiм қорының жалпы запасы.
Шульц методологиясы бойынша БҚЖЗ келесiдей есептеледi: БҚЖЗ тең
Ғылыми-техникалық прогресс дәуiрiнде интеллектуалдық деңгейдi жоғарылату экономика дамуының
Кейiнгi жылдарда экономикалық өсуге бiлiмнiң әсерi оның адам
Адам капиталына салымның, соның iшiнде бiлiмге салымның тиiмдiлiгiнiң
бiлiм алудағы “жұмысшы әсерi” еңбек өнiмдiлiгiнiң жоғарылауында көрiнедi.
“бөлушi әсер” адамның кәсiпкерлiк қабiлетiн жақсартуда – ол
“новаторлық әсер” ғылыми және техникалық iзденiс сапасын жеделдетiп
Бiлiм беру инвестицияның тиiмдiлiгi тiкелей және жанама сипатта
Бiлiм беру жобасының мамандануының тарлығы оның тиiмдiлiгiне керi
Қайтарымның қоғамдық нормасын есептеуде бiлiм беру есебiнен еңбекақының
Жеке қайтарым нормасы тiкелей салық төлегенен кейiнгi бiлiм
Тәжiрибеде шығын пайда талдауын жүргiзуде, бақылауды ұзақ мерзiм
Көбiнесе мұндай талдау барысында зерттеушiлер бiр ғана шешiмге
еңбекақы бiлiммен жоғары коррелицияланады: әр жас тобында бiлiмi
жас өскен сайын еңбекақы көбейедi, шыңына шыққан соң
жас өскен сайын еңбекақы көбiне бiлiмi жоғары жұмыскерлерге
бiлiм деңгейi неғұрлым жоғары болса, жасы жеткенде еңбекақы
АҚШ-та бiлiмнiң қайтарым нормасын есептеудi әр уақытта Г
Бiлiм берудегi жанама жетiстiктердiң негiзгiлерi мыналар:
Қылмыскерлiктiң төмендеуi, жоғары әлеуметтiк келiсiмге келуi, технологиялық инновацияның
Әйел адамдардың бiлiм алуы дамып келе жатқан елдерде
Қайтарым нормасын анықтау үшiн толық шығынды есептеу керек,
Қорды жұмсаудың мүмкiн болмай қалған альтернативалық жағдайлары бiлiмге
Бiлiм беруге инвестицияның тиiмдiлiгiнiң тағы бiр маңызды критериi
Бiлiмге инвестицияның тиiмдiлiгiн талдаудағы орнын анықтау үшiн, iшкi
Iшкi тиiмдiлiк мектептегi бiлiмнiң (ақшалай көрiнiсi) және оқушының
-бiрiншiден, бiлiмi бар жұмыскерлердi қосымша еңбекақысын талдау
-екiншiден, олардың жұмыспен қамтылуы мен еңбек нарығындағы жағдайын
Бiлiм беру кеңiстiгiн теңестiру мен бiлiм берудегi мүмкiндiктер
Бiлiмге деген инвестициялардың қайтарымын бағалауда жеке инвестицияның қайтарымын
Жеке сияқты инвестицияның әлеуметтiк қайтарым нормасы да бiлiм
Бiлiмге инвестицияның ғлеуметтiк қайтарым нормасы, жеке қайтарым нормасынан
Керi жағдайда қоғам адам капиталының жеткен деңгейiн бұзып
Осылайша, мынандай шешiмге келуге болады, еңбектiң өндiрiс күшiн,
ол жұмыс күшiн жинақталған бiлiмiмен қамтылады;
2. адамның жаңа бiлiм алуына әсер етедi;
3. жаңа бiлiм өндiру процесiне әсер етедi;
Дайындық деңгейiн көтеру еңбек өнiмдiлiгiне әкелетiн жағдай бiлiм
Адам капиталының иесi алатын жеке табысты бөлу мәселелерiн
Бiлiмнiң экономикалық қайтарымын табиғи мүмкiндiктер факторынан тазарту әлдеқайда
Қандай жұмыс күшiнiң сапалық сипатынан табыс деңгейi тәуелдi
Адам капиталы категориясы жасаудан шыққан дәстүрлi экономикалық себептермен:
Экономикалық агенттердiң таңдау еркiне шек қоятын нарық механизмiнiң
2. Бiрқатар экономистер жетекшi рөлдi тұқым қуалайтын биологиялық
3. Радикалдық экономистер көзқарасы бойынша, еңбекақы құрылымы адам
Бiрқатар зерттеушiлер еңбекақы детерминациясының процесi ықтималдық сипатта дейдi
Адам капиталы рентабельдiгi табысты оның құнына жатқызу жолымен
Қорды банкке салудың адамға салудан басты ерекшелiгiн көрсетейiк.
Инвестицияның тиiмдiлiгiн талдау жұмысындағы бағалаудың әдiстерi мен тәсiлдерi
Адам капиталын оның сандық сапалық сипаттамасын бағалауға көп
Бiрiншi тәсiл – “әсер капитализациясы’’ ол тұлғаның өндiрiстiк
ҚОРЫТЫНДЫ
“Адам капиталы” теориясының пайда болуы батыс елдердiң авторларымен
Экономикалық зерттеулер адам капиталының көп қиыншылықтарына әкеп соғады.
Адам капиталына бiрнеше анықтама берiлiп, құрылымы ұсынылған:
Адам капиталы – бұл алғашқы кезеңде адамға авансталған
Адам капиталы – бұл циклдық формасы бар қоғамдық
Адам капиталы – бұл экономикалық өсудiң басты факторы
Адам капиталы – бұл категорияға қоғамдық өндiрiс деп
Жоғарда айтылғандай, мынандай қортындыға келуге болады. Өндiрiстiк адам
Адам капиталын құрылуына кеткен шығындар инвестициялық мiнездеме болып
Айтып кететiн бiр жайт, көптеген шығындар құндылық бағаға
Адам капиталына салынған салымдар қоғамдық өндiрiстiң потенциалына үлес
Қазақстанның адам капиталының жиынтығының жағдайын талдап, оны елдердеге
Көріп отырғанымыздай ұлттық адам капиталының даму болжамы өте
Адам капиталының негiзгi құрамдас бөлiгi – бiлiм болып
Кез-келген елдегi бiлiм беру жүйесi – ұлттық мәдениеттiң,
Қазіргі жағдайда білімнің, бiлiктiлiк және күрделі еңбектің әлеуметтік-экономикалық
Дамудың стратегиясын дұрыс таңдап оны ары қарай дұрыс
Тәуелсiз Қазақстан үшiн дамудың жоғары сатысы жеткен деңгейдi
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТIЗIМI:
1. Тусеева М. Х. Роль государственного бюджета в
Захарова Н. И. Мотивационное управление в социально-экономических системах.
3. Семенов А. М., Бункина М. К. Экономический
4. Казахстан и страны СНГ / Под.ред. Смаилова
Капица С. Модель роста населения земли и экономическое
Кривко Н. И. Оценка уровня бедности в Республике
Ашимбаева А. Т.Структура экономики: закономерности формирования, тенденции и
Жиленко Г. И. Экономика Республика Казахстан в годы
вания // Экономика и статистика. 2000. № 1.
Семенов А. Посттейлоризм и теория человеческого капитала //
Шокаманов Ю. К. Актуализация индексов человеческого развития стран
Грейсон – мл. Д., О Делл К.
Беляева Г. Н. Кожукалова О. Ю. Рынок научно
Управление современным образованием: социальное и экономические аспекты /
Нусупова А. Проблемы и перспективы инновационного развития Республика
Мухамедиева А. Д. Тенденции развития современного международного рынка
Султанбекова Г. Коканбаева З. А. Управление социальным
Дятлов С. А. Теория человеческого капитала. СПб. 1996.
Бузгалин А. В. Колганов А. И. Закономерности и
Осипов Ю. М. Теория хозяйство / Учебник в
Соболева Н. В. Экономика человека. М.: Аспект-Пресс, 1995.
Капелюшников Р. И. Человеческий капитал России: проблемы реабилитации
Мартынов В. А. Инновационные контуры мировой экономики. М.:
Морова А. П. Инвестиции в человеческий капитал и
Яковец Ю. В. Показатели уровня человеческого развития: роль
Петрухин И. Л. Человек как социально-правовая ценность //
Бушмарин И. Квалификация рабочей силы – ведущий компонент
Тимуш А. Человек на рынке личностей и его
Мариупольский Ю. К вопросу о механизме развития человеческих
Куликов В. В. Социальные императивы продолжения экономического реформирования
Глинчикова А. Природные ресурсы и человеческий капитал //
Балацкий Е. Дисконт - фактор в расчетах рентабельности
Под ред. Смаилова А. А. // Уровень жизни
Валентей С. Человеческий потенциал: новые измерители и новые
Нурмаганбетов А.А Образовательная политика РК в контексте трансформации
Под ред. Смаилов А. А. Социально –
5
Адам капиталы экономикалық категория ретінде
Адам капиталы теориясының методологиялық аспектiлерi
Адам капиталының қалыптастырушы факторлар
Қоғамдық өндіріс және оның құрылымы
Қазақстан Республикасындағы несие нарығы мен несие ресурстарының жағдайы
Капитал нарығы
Қоғамдық өндіріс негіздері
Капитал нарығы экономикалық негізгі нарықтың бірі ретiнде
Экономика пәнінен дәрістер жинағы
Несие экономикалық категория ретінде