Дамыған мемлекеттердің орталық банктерінің функциялары

Жоспар
Кіріспе....................3
Негізгі бөлім
I Бөлім. Дамыған мемлекеттердегі орталық банктердің қызметі
1.1.Орталық банктердің мәні және түпкі мақсаты......................4
1.2.Дамыған мемлекеттердің орталық банктерінің функциялары.................................7
ІІ Бөлім. Орталық банктердің экономиканы реттеуі және қаржы
2.1.Дамыған елдердің банк жүйесiндегi орталық банктеріне және қазiргi кезеңдегi
2.2.Дамыған елдер мен Қазақстанның орталық банктерiнiң ақша – несие
Қорытынды........................24
Пайдаланған әдебиеттер......................27
Кіріспе
Курстық жұмыс тақырыбының өзектiлiгi. Қазiргi кездегі орталық банктер мемлекеттердiң
Курстық жұмыстың мақсаты. Дамыған елдердiң Орталық банктерiнің қызметін, олардың
Зерттеу нысаны. Дамыған елдердiң Орталық банктерiнiң қызметi.
Зерттеу пәні. Дамыған елдердiң ақша-несие саясатын реттеу және жүзеге
Зерттеудің әдiстемелiк базасы ретінде отандық және шетел ғалымдарының Орталық
Орталық банктердiң қазiргi кездегі құрылымы салыстырмалы түрде жақында пайда
Бiрiншi ұлттық банк – швед Риксбанкi 1668 жылы феодализмнан
I. Дамыған елдердегі орталық банктердің қызметi.
1.1.Орталық банктердiң мәні, түпкi мақсаттары.
Орталық банктерге деген қажеттілiк бұдан үш жүз жыл бұрын
Орталық банктiң жетекшiсiн мемлекет басшысы немесе парламент тағайындайды. Дамыған
Әр елдің Орталық банкісiнің еркіндік дәрежесi бірдей бола бермейді,
Дамыған елдердiң орталық банктерiнiң құқықтық статусы келесідей құқықтық актілерде
Әдетте Орталық банк акционерлiк қоғам формасында жасалады. Оның капиталы
Мемлекеттiк өкiмет органдары мен Орталық банктердің өзара байланысының формасы
• Орталық банк қаржы министрлiгiнiң агенті ретінде және оның
• Орталық банк үкіметтен тәуелсiз болғандықтан, ол ақша-несие саясатын
Бірақ, іс жүзінде бұл модельдер таза түрінде жұмыс iстемейдi.
Қаржы министрлiгi мен Орталық банк арасында орын алған келіспеушіліктер
Нарықтық экономикасы дамыған елдерде екi деңгейлi банк жүйесі қызмет
Орталық банк банкноталарды шығаруда (эмиссия) монополиялық құқыққа ие. Ол
1.2.Дамыған елдердің Орталық банктерiнiң функциялары.
Орталық банктердiң алуан түрлi функцияларының арасында негiзгiсін ерекшелеу керек.
• жиынтық ақша айналымын басқару;
• ақша-несие саласын реттеу;
• несиеге сұраныс пен ұсынысты реттеу.
Бақылау функциялары:
• несие - банк жүйесінің жұмысына бақылау жасау;
• валюталық бақылауды өткiзу.
Қызмет етушi функциялар:
• коммерциялық банктердiң төлем-есеп қатынастарын ұйымдастыру;
•банктiк мекемелер мен үкiметке несие беру;
•үкiметтiң қаржы агентi рөлiн атқару.
Орталық банктердің бәрiне түгел тән ең маңызды реттеуші функциясы
Басқа жағынан қарағанда, соңғы он жылдықта ақша-несие саласында қалыптасқан
• ақша-несие саясатын дамыту бағытын анықтау;
• ақша-несие саясатының негiзгi құралдарын таңдау;
• ақша массасы, қарыздар және жинақтар бойынша статистикалық базасының
• Елдің экономикалық және ақша-несие саласындағы проблемаларын зерттеудi өткiзу;
• ақша бағдарламаларын құрастыру және олардың орындалуын бақылау.
Орталық банктiң ең маңызды реттеушi функциясы несие және шетелдiк
Әдетте, несие - банк жүйесін қадағалауды тiкелей орталық банктер
Валюталық бақылау және валюталық реттеудi жүзеге асыру Орталық банктiң
Бастапқыда бұл саладағы Орталық банктiң қызметi қағаз-ақша таңбаларын айналымға
Үкіметке несие беру арқылы Орталық банктер мемлекеттiк қарыздар мен
Орталық банктiң келесі қызмет етушi функциясы - үкiметтiң қаржы
Орталық банктiң қосымша функциялары оның басты мiндетiмен (ұлттық ақша
Орталық банктердiң көпшiлiгi экономиканың нақты секторындағы экономикалық конъюнктураға зерттеулердi
Орталық банктердің көбісі кәсiпорындардың қаржылық жағдайларын зерттейді және банктiк
Барлық орталық банктердiң мақсаты - банкноталарды айналымға шығару және
Кейбір Орталық банктер банктiк емес клиентурамен байланыстарды жүзеге асырады
Орталық банктер ұжымдық пайдалану қызметтерiнiң нақтылы жиынын ұсына
Дегенмен, эмиссиялық монополия мен есеп орталығы функцияларының мәнiнiң төмендеуі
II. Дамыған елдердегі Орталық банктердің экономика мен қаржы жүйесiн
2.1. Дамыған елдер мен қазіргі кезеңдегі Қазақстан республикасының банк
Англия банкi - әлемнiң ең ескi орталық банкi. Бұл
Милитаризм саясаты өте шығынды болып шықты, және 1690 ж
Сол кезде 1693 жылы үкiметті қаржыландыру әдiстерiн iздестiретін Қауымдар
Англия банкi, басқа елдердiң орталық банктерi сияқты, дәл қазiргі
1. топ - банктiк статустан шығатын тікелей кәсiби мiндеттер
2. топ - бақылау функциялары, оның көмегімен мемлекет ақша-несие
Англия банкi өзінің бұл рөлдерiн орындау кезінде, заң нормаларына
1. ұлттық валютаның құнын қолдау, негiзiнен - үкiметпен бірлесе
2. Қаржы жүйесiнiң тұрақтылығын қамтамасыз ету. Банктер мен Сити
3.Мемлекеттің ішкі қаржы жүйесінің тиімділігі мен бәсекелестікке жарамдылығын қамтамасыз
1.Коммерциялық банктер. Барлық клиринг банктердің Англия банкiсінде шоттары бар.
2. Басқа елдердің орталық банктерi Англия банкісінде шоттары бар
3. Үкiмет шоттарын Англия банкiсінде ұстайды. Осылай төлемдер, бюджеттік
Жоғарыда айтылғандырмен сәкестіре отырып Англия банкісінің алғашқы үш функциясын
1. Англия банкi коммерциялық банктерге банк қызметін атқарады
2. Англия банкi басқа Орталық банктерге банк қызметін атқарады
3. Англия банкi үкiметке банк қызметін атқарады.
Англия банкісінің басқа функциялары жоғары айтылған орталық банктердiң ортақ
Англия банкi үкiметтен формальды тәуелсiздiгімен ерекшеленеді. Демек, ол қаржы
АҚШ федералды резервтiк жүйесi
XX ғасырдың басында АҚШ аумағында 5 мыңнан кем емес
• Федералды резервтiк жүйеден, ол елдің орталық банкісі функциясын
• Коммерциялық банктерден;
• Инвестициялық банктерден;
• Жинақ банктерiнен;
• Несие-жинақ ақша қауымдастығынан.
АҚШ федералды резервтiк жүйесiнiң ұйымдық құрылымы:
АҚШ банктері бөлек бағынышты. Яғни, коммерциялық банктердің (ұлттық
• Ұлттық банктер;
• Штаттардың банктерi – ФРЖға мүше;
• Банктер – ФРЖға мүше емес, депозиттерді сақтандырудың федералды
• Банктер – ФРЖға мүше емес, олардың салымдары ДСФК
Ұлттық банктер ақша айналымының Тексерушілеріне бағынады (Қаржы министрлігінің қызметі)
Федералды резервтiк жүйенің қызметі алғашқыдан бері елдің экономикалық және
Қысқаша айтқанда, Федералды резервтiк жүйе өз саясатын дефляция мен
Мықты қаржы құрылымын ұйымдастыру несие - ақша саясатының тиімділігі
Банктік холдингтік компаниялардың қызметін бақылайтын заңдардың орындалуын қадағалайды, штаттар
АҚШтың тәуелсiз орталық банкiсі бар екендігі бәріне мәлім. Федералды
ФРБтің негізгі кіріс көзі – жүйенің бағалы қағаздарға қатысты
Франция банкi
Орталық банктiң кұрылу процессi Францияда төмендегiдей өттi. Алғашында, 1716
Францияның несие жүйесінің орталығында Франция банкі орналасады. Франция банкi
Қазіргі кезде Франция банкі несиелік мекемелер мен жеке тұлғаларға
Франция банкісінде бүкіл әкімшілік биліктің орталықтандырылуы басқарушыға жүктеледі. Басқарушы
Басты кеңестің құзырына келесілер кіреді: банкті басқарудың жалпы сұрақтарын
Басты кеңестің шешімі қабылданды деп танылады, егер оған 7
Франция банкі шетелдердегі банктік операцияларға қадағалау жасайды. Банктік операцияларға
Франция банкі елдің ақша белгілерін шығаратын жалғыз банк. Ол
Орталық банк алтын валюта резервтерін сақтаушы ролін атқарады.
Орталық банктің Франция экономикасын ақша – несиелік реттеудегі негізгі
есеп операциялары
ашық нарықтағы операциялар
нрталық банктегі несиелік мекемелердің міндетті резервтер нормасын өзгерту
несиелерді бақылау
Орталық банк қазыналық бон, облигациялар мен басқа да бағалы
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Қазақстан Республикасының Орталық банкісі болып
Қазақстан Республикасының Ұлттық банктің негізгі міндеті- Қазақстан Республикасының Ұлттық
Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының Ұлттық банкісіне мынадай қосымша жүктеледі:
- Қазақстанның экономикалық дамуы және оның дүниежүзілік экономикаға интеграциялану
- Ақша – несие және банк жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз
- Банктік және басқа несиелік мекемелердің қызметін реттейтін ережелерді
Ұлттық банкі жұмысының негізгі бағыттары:
- елдегі несиелік ресурстарды және ақша айналысын басқару;
- өзіне бағынышты мекемелер арқылы ақшалай түсімді инкассациялауды ұйымдастыру
- халық шаруашылығдағы нисиелік, есеп айырысу және кассалық операцияларды
- банк ісін лицензиялау, ақша-несиелік реттеудің әдістерінің формаларын талдау;
- банк ісін бақылау және қадағалау;
- ғылыми-зерттеу және аналитикалық жұмыстар жүргізу;
- елдің банк жүйесінің тәуелсіз балансын жасау;
- валюталық операцияларды жүргізу ережелерін және тәртібін жасау,
Қазақстан Ұлттық банк төмендегідей қызметтер мен операцияларды орындайды:
- айналыстағы ақша массасының көлемін реттеу жолымен Қазақстан
- кепіл берушісі Үкімет болып табылатын Қазақстан Республикасының ішкі
- Қазақстан Республикасы аумағында еншілес банк ашуға рұқсат береді;
- Қазақстан Республикасы аумағында, одан тыс жерлерде банк
- Банктердің бағалы қағаздар эмиссиясы жобасының, оның тіркелуіне дейін
- Ол банктерге несие беруге, банктердің қарыз капиталы нарығындағы
- Банктердің жұмысына және шетелдік валютаны сатып алу, сату
- Қазақстан Республикасында ресми мөлшермелерді өзгерту арқылы пайыз мөлшермелердінің
- Қазақстан Республикасында информациялық процестерді ақша-несие реттеуі әдістерімен бәсеңдете
- Қазақстан Республикасында есеп айырысу тәртібін, жүйесін және нысандарын
- Қазақстан Республикасында валюталық реттеу мен валюталық бақылауды жүзеге
- Банк ісі, есеп, есеп айырысу, валюталық операциялар жүргізу
- Бақылау және қадағалау функцияларын қамтамасыз ету үшін банктерге,
- Егер заңды актілермен басқалары қарастырылмаса, Қазақстан Республикасының Үкіметімен
- Ұлттық банкіге жүктелген функцияларды жүзеге асыруға көмектесетін ұйымдарды
- Қолма-қол банкноттар мен монеталарды есепке алу, сақтандыру, тасу
- Қазақстан Республикасы банктерінің жиынтық балансын құрады және тұрақты
- Ішкі және сыртқы активтер бойынша болжамды есептер шығарады;
- Ақшалай қаражаттарды есепке алуда қате кеткенде немесе қолдан
- Қазақстан Республикасындағы банктер жүйесіне қадрларды дайындауға қатысады;
Сирек жағдайларда мемлекеттік бюджеттің қаражаттары арқылы қаржыландырылатын несиелік-есеп айырысу
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес болатын басқа да қызметтер атқарады.
2.2. Дамыған елдердің Орталық банктерінің ақша-несие саясатына анализ.
Қазіргі кездегі әлемдік экономикалық қатынастарды интеграциялық процестердің дамуымен сипаттауға
Ақша – несие саясатын (АНС) Еуропалық орталық банктердің жүйесі
ЕОБның ақша нарығындағы пайыздық қойылымды тұрақтандыру және банктік жүйенің
АНСның құралдары мен мақсаттарына және ЕОБЖнің қызметіне ( 2008ж
1987 ж заңға сәйкес, Англия банкі банктік мекемелерді бақылау
Испания банкінің құзырына несиелік мекемелердің ұсақ заң бұзушылықтары үшін
Бұдан басқа, егер несие мекемесін тексеру кезінде оны тарату
Испания банкі сонымен қоса банктік мекемелердің капиталына қатысты үлестердің
Испания банкінің бақылау функциясына банктік қызметті жүзеге асыруға және
Италия банкі несиелік мекемелерге жаңа филиалдар мен агенттіктерді Италия
Италия банкі барлық несиелік мекемелер тіркелетін арнайы кітап жүргізеді.
атауы
құқықтық форма, мекеменің құрылған датасы
соңғы баланстың мәліметіне сәйкес капиталдың немесе дотация қорының және
орталық органдары мен филиалдарының орналасқан жері
Несие мекемелері Италия банкі белгілеген мерзімде және белгілеген шарттарға
Италия банкі несиелік мекемелердің қызметіне қайта-қайта тексерулер өткізіп тұруға
АҚШ Федералды резерв банктерінің жүйесінде инспекция қызметі маңызды роль
2006 – 2007 ж валюта нарығында АҚШ долларының әлсізденуі,
АҚШ та өсудің тоқтауы «sub-prime» ипотека кризисімен және соның
АҚШ Федералды резервті жүйесі, Еуропалық орталық банкі кризиске қарсы
Кризистің салдары ретінде инфляция деңгейінің өсуі болды. Осылай, АҚШ
Қорытынды.
Осы курстық жұмысты жасау кезінде негізгі мақсат орындалды –
Орталық банктердің негізгі функциялары – банкноталар эмиссиясы, ақша-несие саясатын
Соңғы он жылда, қоғамдық капиталды жаңғырту жағдайларының өзгерісінің әсерінен
Орталық банктердің қызметінің басты саласы – ақша айналымын реттеу.
Ең маңызды өзгерістер ақша айналымын реттеу құралдарында болды: оларды
Орталық банктердің қызметінің маңызды салаларының бірі – несие-банктік институттарды
Орталық банктердің тағы бір маңызды функциясы – мемлекеттік қарызды
Орталық банктердің қызметінің мақсаттары, формасы және әдістерінің соңғы уақытта
Алғашында конънктуралық реттеуге бағытталған ақша-несие саясаты, соңғы уақытта қаржылық
Жалпы Орталық банктердің ақша-несие саясатының негізгі тенденциясы – жоғарғы
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:
1. Банки и банковские операции. под ред. Е.Ф. Жукова
2. Антипова О. Н. Зарубежная практика контроля за созданием
3. Анулова Г.Н. Денежно-кредитное регулирование: опыт развивающихся стран. –
4. Антипова О. Н. Регулирование и пруденциальный надзор за
5. Банки и банковская деятельность: Англия // Банковские
6. Казимагомедов А. А. Защита и страхование банковских депозитов
7. Кредитные карточки: практика банков США. // Бизнес и
8. Банковская деятельность: Франция // Банковские услуги. 2002- №3.
9. Крупнов Ю. С. Резервная политика центральных банков
10. Лаврушин И.О. Деньги. Кредит. Банки. М: Финансы и
11. Деньги, кредит,банки: Учебник/Под общ ред. Академика НАН РК
12. «Экономика», «Казахстанская правда» газеттері
13. www.mir.com, www.nur.kz, www.rule.buy.com
2

Ұқсас жұмыстар

Орталық банктердің функциялары

Дамыған елдердің банк жүйесі

Халықаралық қаржылық ұйымы

БАТЫС ЕЛДЕРІНІҢ ОРТАЛЫҚ БАНКТЕРІ

Банктің негізгі міндеті - экономикалық өсуді ынталандыру және дамушы Азия Даму Банкіне мүше мемлекеттердің экономикалық дамуын жеделдетуге қатысу

Коммерциялық банктердің негізгі қызметтерін топтастыру

Ұлттық Банк – Қазақстанның банк жүйесінің жоғарғы үзбесі

Банк өнімдерін өткізу мақсаттары

Экономикалық бақылау