Қаржыны жоспарлау
Мазмұны
КІРІСПЕ 1
1. Сыртқы ортаны бағалау және талдау
2.Ішкі ортаны бағалау және талдау 4
3. Стратегиялық жоспарлау 6
4. Рынок сыйымдылығының және өткізу көлемін
5. Фирма ішіндегі деректерді талдау 8
6. Рынок туралы деректерді талдау 9
7. Рынокты арнайы зерттеу 9
8. Тауар өткізудің тиімділік жоспары 11
9. Пайданы жоспарлау 11
11. Қаржыны жоспарлау 13
Пайдаланылған әдебиеттер 15
КІРІСПЕ
Соңғы уақытта біздің сөздік қорымызға “менеджмент”
Күнделікті тұрмыста бұл сөз белгіл бір
“Менеджмент” ұғымының анықтамасына сүйенетін болсақ, онда
Менеджменттің тағы бір анықтамасына сәйкес оның
Кәсіпорын – ең алдымен адамдар. Осыдан:
Сонымен, менеджмент дегеніміз ұжым жұмысын ұйымдастыру.
Менеджменттің 2 ұғымы бар.
Бірінші ұғым. Менеджмент – бұл басқару,
Екінші ұғым. Менеджмент – бұл адамдарды
1. Сыртқы ортаны бағалау және талдау
Басшы мақсатты айқындағаннан кейін стратегиялық жоспарлау
1. Ағымдағы стратегиясының әр түрлі аспектілеріне
2. Фирманың ағымдағы стратегиясына қандай факторлар
3. Жоспарды түзету арқылы жалпы фирмалық
Сыртқы ортаны талдау процесс болып саналады,
Сыртқы ортаны талдау ұйымға мүмкіндікті болжалдау
Сыртқы ортаны талдау мынадай сұрақтарға жауап
1. Ұйым қазір қайда орналасқан?
2. Жоғарғы басшының пікірінше, болашақта ұйым
3. Ұйым қазіргі орналасқан орнынан, басшының
Сыртқы ортаны талдағанда мынадай факторларға көңіл
Экономикалық факторлар. Бұлардың ішінде: инфляция немесе
Саяси факторлар. Бизнес пен кәсіпкер фирмалары
Нарықтық факторлар. Өзгермелі нарықтық сыртқы орта
Технологиялық факторлар. Сыртқы ортаның технологиясын талдау
Халықаралық фактарлар. Көпшілік ірі фирмалар мен
Осыған орай біршама кең ортадағы өзгерістерді
Бәсеке факторлары. Профессор Портер мұндай объектіні
1. бәсекелесушілердің болашақ мақсатын талдау, 2.
Басшылардың осы элементтерді мұкият зерттеуіне көмектесу
1. Бәсекелесуші өзінің қазіргі жағдайына
Бәсекелесуші стратегиядағы қандай өзгеріс қадамын қабылдайды?
3. Бәсекелесушінің осал жері кандай?
4. Бәсекелесуші жақтан қандай ірі
Әлеуметтіік мінез-құлық факторлары. Бұл факторларға қоғамның
Сыртқы ортаны талдау арқылы ұйым болатын
Жүргізінен талдаудан кейін басшы үйымның күшті
.
2.Ішкі ортаны бағалау және талдау
Фирманың ішкі мүмкіндіктерді игере алатындығын, ал
Басқарушының тексеруі мынадай функцняларға жүргізіледі: маркетинг,
Маркетингті тексергенде мынадай факторлар қарастырылады:
1. Нарық үлесі және бәсекелесу
2. Бұйым ассортиментінің алуан түрлілігі
3. Нарықтық демографиялық статистика.
4. Тауарды жұртшылыққа сатар
5. Нарықтық зерттеу және іздестіру.
6. Тиімді өткізу, жарнама және
7. Пайдалар.
Қаржылар — бухгалтерлік есеп. Қаржы күйін
Операциялар. Фирманың ұзақ уақыт өмір сүруі
1 Бәсекелесушілермен салыстырғанда тауар өндіруді немесе
2. Жаңа материалдарды алу мүмкіндігі қандай?
3. Біздің жабдықтар (қуаты)
4. Сатып алу материалдар аумағының қорын
5. Біздің өніміміз маусымдық сұраныстың ауытқуына
6. Біздің бәсекелесушімізге қызмет көрсете алмайтын
7. Біз сапаны бақылау жүйесін
8. Біз өндіріс процесін қаншалықты тиімді
Адам ресурстары. Адам ресурстары функциясын тексеруде
1. Қазіргі кезде бизнес саласында
2. Жоғарғы басшылардың біліктілігі мен
3. Бізде тиімді, әрі бәсекелесуге
4. Біз басшы қызметкерлердің орнына адам
5. Біз басшы қызметкерлерді даярлауды
6. Соңғы жылдары бізде жетекші
7. Біздің жүйедегі қызметшілердіц
8. Сапа үйірмелерін пайдалану немесе
Осы сұрақтардың әрқайсысын мұқият қарастыру арқылы
Мәдениет және корпорация бейнесі. Жоғарғы басшылар
Ұйымдағы қарым-қатынасты немесе хал-ахуалды корпорация мәдениеті
Корпорацияның ұйым ішіндегі, сондай-ақ одан тысқары
Фирманың мәдениеті мен бейнесі компанияның жақсы-жаман
Басшы ішкі тексеруді жүргізгеннен кейін жедел
3. Стратегиялық жоспарлау
Көп жылдан бері әскери басшылар стратегия
Стратегия дегеніміз ұйымның міндетті ісін орындауды
Стратегиялық жоспарлау дегеніміз басшы қабылдаған әрекеттер
4. Рынок сыйымдылығының және өткізу көлемін
Батыс кәсіпорындары қызметінің осал тұстары, сату
Кез келген қаржы жоспарының ақтық бағасы
Маркетинг пен өткізу саласында жоспарлаудың ең
- орташа мерзімдік: өнім категориясы бойынша
- ұзақ мерзімдік: өнім категориясы бойынша
Болжалдаған кезде тек қысқа мерзімді ғана
Рынок сыйымдылығы, өткізу көлемі мен бюджет
- рынок пен өткізу болжамы
- бюджет дегеніміз, табыстардың, шығындардың
- рынок сыйымдылығы мен өткізу
Жоспар жасаудың алғашқы қадамы бастапқы ақпарат
5. Фирма ішіндегі деректерді талдау
Өткен жылдардағы айналымды талдау әдетте кесте
1. сату айналымы (саны);
2. сату құны (айналымы);
3. сату бағасы (өз өнімдері,
4. өз өнімдерінің өткізу болжамы;
5. өткен жылдары орын алған жоспарлы
Әр ай сайынғы көрсеткіштерді осылайша мұқият
ауытқу түрлерін мұқият қарастыру мүмкіндіктері өткізудің
1. тауарлар және тауар топтары;
2. сауда есебі, және өкілдіктер
3. сатып алушылар тобы;
4. тапсырыс (заказ) саны
5 сату жолдары.
Тауарларды тобы бойынша айыру өте қажетті,
бағдарламасы көбінесе едәуір ауқымды. Оның үстіне
Сауда аудандары және аудан өкілдіктері бойынша
Барлық 5 пункт бойьнша өткізудің жүйелі
6. Рынок туралы деректерді талдау
Рынок туралы деректерді алу өте қажет,
Батыс кәсіпорындарында мынадай көрсеткіштер талданады:
1. аудандарға және жас топтарына белінген
2. әр жан басына есептегенде тауар
3. халық (сатып алушылар) табысының динамикасы.
4. сатып алу қабілетінің динамикасы;
5. рыноктағы барлық салыстырмалы тауарларға тұтастай
6. бәсекелестердің өндірістік қуатының немесе нақты
1—3 пункттер бойынша қандай мәліметтердің алынғанына
4—6 пункттердегі деректерді талдау, тауарларды 3
- өскелең сұранысқа ие тауарлар;
- бейтарап тауарлар;
- сұранысы кеміген тауарлар.
Рынок бойынша деректерді тұтастай талдау, оларды
7. Рынокты арнайы зерттеу
Рынок динамикасын бақылау және оның
Мұндай деректердің біразы кәсіпорында болады (айналым
Соңғы жылдары тікелей зерттеу, басқаша айтқанда
Жалпы алғанда болжалдау тәсілі үш топқа
- сандық; сапалық; құрама.
Тұтастай болжалдау тәсілі аумағында тауар өткізу
-осыған байланысты шығын деңгейі (ақша
- қолда бар тәжірибелер мен эксперттер
- компьютерлік техникалардың болуы.
Тауар өткізу жөніндегі басқарушы, әр түрлі
Осы зерттеулер көмегімен алынатын деректер көпшілік
Жұртшылықтың тауар сатып алуы тек сол
Тиісті акциялар жасаған кезде тәжірибелі мамандарға
Батыс Европа елдері мен АҚШ-та жоғарыда
- тұтынушылардан сұрау салу; нарық индекстері;
Рынокты зерттеуге мамандандырылған ірі фирмалардың өзінде
8. Тауар өткізудің тиімділік жоспары
Оның негізгі алынған деректерімен және болашақта
Бұл жылдық жоспар өндіріс жоспарына ықпал
Жоспарды сандық көрсеткіштермен жасағаннан кейін кұндық
Содан кейін өнімнің жекелеген түрлері, тауар
Осыдан кейін өндіріс құны мен сату
Осы жоспарларға сәйкес жоспарлы тапсырмалар мен
Сонымен, тауар өткізу жоспары қалған барлық
- мөлшерлік (сандық) жоспар;
- құн жоспары;
- жеңілдіктер, мерзімдер және төлем жағдайлары
9. Пайданы жоспарлау
Пайданы (кірісті) жоспарлау - кәсіпорынды басқарудың
Пайданы жоспарлаудың алуан түрлі тәсілдері болады,
1.Тиімділікті болжалдау. Жұмсалған капиталдың тиімділігін есептеу
айналым қаржысы +күрделі қаржы-жұмсалған капитал;
айналым қаржысы
жұмсалған капитал
капитал айналымы
өзіндік құн
пайда
айналым
айналым--
жұмсалған капитал
АҚШ-та формула кеңінен, тіпті өнімнің жекелеген
2. Тиімділік лимитін талдау. Бұл тәсіл
Есептеуді формула бойынша жүргізеді:
а
1. — тұрақты шырындарға %-і /
б = тұрақты шығындар
I- өзгермелі шығындар
жоспарды айналым
Бұл талдауда «өлі нүкте» (шығынды жабу
3. Өтімділікті жабуды талдау (тиімділікті
4. Аз айналымды регрессивтік бөлу. Аталған
11. Қаржыны жоспарлау
Қаржы жоспарын жасау кәсіпорындағы қаржының даму
1. Ұзақ мерзімдік қаржы жоспары. а)
Капиталға қажеттілікті анықтау айналымдағы және негізгі
Қажетті айналым қаржыларының мөлшері негізгі қаржылардың
Ұқсас кәсіпорындардың баланстарын салыстыру. Бұл
Капиталға қажеттілікті әсер ететін жекелеген факторларды
Айналымдағы 100 доллар есебінде өзіндік құнды
Мысал: Айналымдағы 100 доллар есебіндегі шығындар
.
Шикізат пен материалдар
Басқадай шығындар
Амортизация және
сыз шығындар
Барлығы:
Материалдар мен шикізаттардың қоймада тұру уақыты
(40 күн — 10 күні жеткізушіге
Өндіру уақыты
Дайын өнімнің қоймада тұру уақыты
Сатып алушыларға төлеу мерзімі
Барлығы:
Айналым қаржыларына қажеттілікті анықтаудың ақырғы формуласы:
Айналым қаржы
ларын қажет
сіну
б) Күрделі қаржы жоспары (инвестициялық жоспар).
- өндіріс шығындарын салыстырмалы талдау.
- пайдаларды салыстырмалы талдау. Мұнда жаңа
- тиімділікті анықтау. Талдау
- өтелуін анықтау. Мұндағы жағдайда күрделі
в) Баланстың өтімділігін үзақ мерзімге жоспарлау.
2. Қысқа мерзімдік қаржы жоспары. Өтімділік
Қысқа мерзімдік қаржы жоспары мынадай жоспарлардан
Кезекті қаржы жоспарынан:
айналымдағы табыс, ағымдағы шығындар (шикізат, материалдар,
ағымдағы қызметтің ұтысы немесе шығыны
2. Кәсіпорын қызметінің
шығын
бейтарап қызметтің ұтысы мен шығыны
3. Кредиттік жоспар;
4. Күрделі қаржы бөлу жоспары;
5. Өтімдікті қамтамасыз ету жоспары.
Ол алдыңғы жоспарлардың ұтысын немесе зиянын
Қолда
Өтімді кұралдар резерві.
Қаржы жоспарын жасағанда қаржыландырудың бірқатар жалпы
1. қаржы қатынасы мерзімдерінің принципі («банктің
2. төлем қабілетінің принципі. Жоспарлау төлем
3. күрделі қаржының тиімділік принципі. Барлық
4. тәуекел етудің балансылану принципі. Әсіресе
5. рынок қажетіне бейімделу принципі. Рынок
6. шектеулі тиімділік принципі. Неғұрлым көп
Батыстағы кәсіпорындардың жоспарлау жүйесімен танысқан кезде,
Пайда дегеніміз, салықты шегеріп тастағанда қалатын
Бұл жағдай әсіресе халықаралық концерн үшін
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Ахметов К. Ғ. Менеджмент
2. Нәрібаев, Жұмабай Менеджмент негіздері
3. Бердалиев Қазақстан экономикасын басқару
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысы
Мақтарал ауданында жергілікті қаржыны басқару
Шаруашылық жүргізуші субъектісінің қаржысын басқару
Қаржы менеджменті қаржылармен басқару механизмі мен жүйесі ретінде
Кәсіпорынның қаржылық жұмысын ұйымдастыру
Қаржыны басқару және қаржы менеджменті
Мемлекеттік қаржыны басқарудың жетілдіру жолдары
Қаржыларды басқару
Қаржылық басқару
Мемлекеттің қаржысын басқару түсінігі