Бұрғылау шығырының тежеуіші

МАЗМҰНЫ
Кіріспе
1 Техникалық бөлім
1.1 Бұрғылау шығырларының классификациясы
1.2 Бұрғылау шығырларының техникалық сипаттамалары
1.3 Бұрғылау шығырларының жауапты
1.4 Ленталық тежеуіштер
2 Есептік бөлім
2.1 Ленталық тежегіштің бастапқы мәліметтері
2.1.1 Арқан таңдау
2. 2 Шығыр жетегінің қуаттылығын анықтау
2.2.1 Шығыр барабанындағы қуаттылық
2.3 Бұрғылау жетек типін
2.3.1 Көтеру білігі айналым жиілігін анықтау
2.3.2 Барабанның орташа диаметрін анықтау
2.3.3 Барабандардың тежегіш шкифтерінің диаметрін анықтау
2.3.4 Ілгішті көтеру жылдамдығын анықтау
2.4 Түсірп-көтеру кешеніндегі элементтердің жүктелушілігі режимін
есептеу
2.5 Подшипниктердің ұзаққа жарамдылығын есептеу
2.6 Көрініп тұратын білік тіректерінің ұзаққа
2.7 Жұлдызшалар подшипниктері
2.8 Көтеру білігі подшипниктерінің ұзаққа жарамдылығын
2.9 Жұлдызшалар подшипниктері
2.10 Шығыр барабанына бектілген арқан инерциясы кезеңі
2.11 Ленталық тежегіштің кинематикалық тізбек элементіндегі күш
2.12 Бұрғылау бағанасын түсіру кезіндегі ленталық тежегіш
кинематикалық тізбек элементіндегі күш
3 Арнайы бөлім
3.1 Патентік ізденістер
3.2 Шығыр детальдарын өндеу
4 Еңбек қорғау
4.1 Еңбекті қорғау заңдары
4.2 Қауіпті және зиянды факторлар
4.2.1 Өнеркәсіптік қауіптіліктің категориясын анықтау (ӨҚК)
4.3 Өндірістік санитария
4.4 Өрт қауіпсіздігі
4.5 Техникалық қауіпсіздік
5 Қоршаған ортаны
5.1 Атмосфераны, литосфераны және гидросфераны ластаушы
көздер
5.2 Атмосфераны, литосфераны және гидросфераны қорғау
6 Экономикалық бөлім
6.1 Бұрғылау шығырын қолданудың экономикалық тиімділігі
6.2 Жаңа базалық шығыр өнімділігін есептеу
6.3 Тұтынушыдан пайдаланған шығындардың үнемділігін есептеу
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
КІРІСПЕ
Бұрғылау шығыры бұрғылау нәтижелілігін анықтайтын бұрғылау кешенінің басты агрегаты
Шығырдың негізгі технологиялық қызметтеріне келесілер жатқызылады:
-қашауға берілген жүктемені ұстап тұру және құбыр бөліктерін бұрғылау
-құбырдың тереңдеуі шамасы бойынша бағаналарды арттыру;
-қашауды, забой қозғалтқыштарды ауыстыру мен кернді ажырату үшін
-құбырларды нығайту кезінде айналмалы құбырлар бағаналарын түсіру;
-құбырларды сынау және игеру, құбырдағы бөгеттер мен басқа да
Бұрғылау шығырлары жүк көтеруші машиналарда пайдаланылатын шығырлардан айырмашылығында әрекет
Шығырлар бұрғылау технологиясы талаптарына жауап беруі және оларды пайдалану
Шығырларды басқару жүйесі біреуден астам берілісті іске қосуды және
1 Техникалық бөлім
1.1 Бұрғылау шығырларының классификациясы
Бұрғылау шығырлары конструктивтік белгілері бойынша бөлінеді.
Көтеру жылдамдығының санына байланысты екі-, үш-, төрт- және алтыжылдамдықты
Қолданылатын жетекке байланысты бұрғылау шығырларын көтеру жылдамдығы сатылы, үзіліссіз-сатылы
Тезжүрісті берілісті қосу сұлбасы бойынша бұрғылау шығырларын тәуелсіз және
Білік санына қарай бір, екі және үшбілікті бұрғылау шығырлары
Бұрғылау шығырлары роторға берілетін жылдамдықтар санына байланысты және шығыр
Қашауды беруді басқару түрі бойынша бұрғылау шығырларын қолмен және
Көрсетілген ерекшеліктермен қатар шығырлар шынжырлы берілістері тамшы арқылы және
1.2 Бұрғылау шығырларының техникалық сипаттамалары
Шығырлардың кинематикалық сұлбалары шартты белгілердің көмегімен байланыс тұтастығын және
I – қашауды беруді реттеуіш; II – берілісті ауыстыру
1.1-сурет. Бірбілікті бұрғылау шығырының кинематикалық сұлбасы
Шынжырлы беріліс 3 шинно-пневматикалық муфталармен 2 және 9 вертлюгтен
Екі кері жылдамдықтары бар, олар көтеру білігіне беріліс қорабымен
Шығырда қашауды беру автоматты түрде қашауды беруді реттеуіш арқылы
Екібілікті шығырының кинематикалық сұлбасы 1.2-суретте көрсетілген. Бұл сұлба,
Трансмиссиялық біліктің 5 жылдамдықтар саны берілісті ауыстыру қорабының жылдамдықтар
1.1-суреттегі сұлбадан айырмашылығы – ротор көтеру білігінен емес, трансмиссиялық
Қарастырылып тұрған сұлбада ротордың жылдамдықтар саны берілісті ауыстыру қорабының
Мұндай сұлба алтыжылдамдықты шығырларда бар, олар ауыспалы токты үшжылдамдықты
Электроқозғалтқыштан тұрақты ток келген жағдайда бұрғылау шығырының кинематикалық сұлбасы
1 – тахогенератор; 2,7,11 – шинно-пневматикалық муфталар; 3,4,6,8,12,15,16 –
1.2-сурет. Екібілікті шығырдың кинематикалық сұлбасы
Шығырдың трансмиссиялық білігі қозғалтқыштардың біреуі істен шыққан жағдайда көтеру
Үшбілікті шығыр 1.3-суретте көрсетілген, ол көтеру 15, трансмиссиялық 5,
1 – фрикциялық катушка; 2 – планетарлық тісті беріліс;
1.3-сурет. Үшбілікті шығыр сұлбасы
Беріліс қорабының жетектегі білігі төрт жылдамдыққа ие. Беріліс қорабының
Катушкалы білік 3 көтеру білігіндегі 15 жетекші дөңгелек z
1.1-кесте
Бұрғылау шығырларының сипаттамалары
Параметрлер
ЛБ-750
У2-2-11
У2-5-5
ЛБУ-1100М1
ЛБУ-1ЮОД
ЛБУ-3000
У2-300
1 2 3 4 5 6 7
Барабандағы қуат, кВт
560
660
810
810
1250
2650
Арқанның жүріс струнасының максимал керілуі, кН
200
210
270
250
340
420
Диаметрі, мм
тәл арқанының
28
28
32
32
35
38
барабанның 700 650 800 750 835 935
Барабан ұзындығы, мм 1200 840 1030 1350 1445 1540
Шығыр біліктерінің саны 1 2 3 1 1 2
Тура жылдамдықтар саны:
берілісті ауыстыру қорабы
4
3
4
3
3
Сатылы
шығырлар 4 6 5 6 6
роторлар 4 3 4 3 3 Сатысыз
Кері жылдамдықтар саны:берілісті ауыстыру қорабы
4
1
4
1
1
Сатысыз
шығырлар 4 2 4 2 2
роторлар 4 1 4 1 1
«Тез» жылдамдығының орындалуы Тәуелді Тәуелсіз Тәуелді Тәуелсіз –
1.2-кесте
Бұрғылау шығырларының параметрлері
Параметрлер
ЛБУ-1200Б
ЛБУ-1200К
ЛБУ-900КМ
ЛБУ-1100 ЛБУ-1200Д
ЛБУ-1700Д
ЛБУ-2000ММ
1 2 3 4 5 6 7 8
Шығыр қуаты, кВт 957 957 736 957 994
Арқан диаметрі, мм 28,0 28,0 28,0 32,0 32,0 35,0
Барабан өлшемдері, мм 650 х 840 650 х 840
Тежеуіш шкивінің өлшемдері, мм 700 650 800 750 835
Шығыр шынжырлары 2((2хр) 2((2хр) 2((3хр) 2((3хр) 2((2хр) 21/2(
(3хр) 21/2(
(3хр)
Трансмиссия шынжырлары 13/4( 13/4( 2((3хр) 2( 2((2хр) 13/4(
(6хр) –
Шығырдың жылдамдықтар саны 6 6 4 6 5 6
Қосымша тежеуіш түрі Гидро-тежеуіш УТГ-1000 Электро-тежеуіш ТЭП-4500 Электро-тежеуіш ТЭП-4500
УТГ-1450 Электроқозғалтқыш жетегі
Шығыр ені, мм 3190 3190 3208 4274 2203 4170
Шығыр биіктігі, мм 2270 2270 2170 2430 2420 2710
Шығыр ұзындығы, мм 5970 5970 6700 7078 7675 8325
Тіректер астындағы білік диаметрі, мм
190
190
190
200
190
220
220
Ротор жылдамдықтарының саны
3
3
2
3
4
3
–
ЛБУ-1700 шығырының кинематикалық сұлбасына шығырдың өзі, жылдамдықтар қорабы және
Негізгі айырмашылық – шығыр барабанына берілетін үлкен қуатпен (1249
Сонымен қатар, ЛБУ-1700 шығырында түсіріліп бара жатқан тізбекті тежеу
ЛБУ-3000 шығыры Уралмашзауыттың шығырларының барлық басқа түрлерінен айырмашылығы бірден
Барабанның айналу жиілігі мен бағытын өзгерту, бір немесе екі
Бұл шығырдың ерекшелігі – көтергіш электроқозғалтқыштарын бұрғылау және шегендеу
У2-5-5 шығырында барабанға қуат және ротор трансмиссиясын беру үшін
Бұл шығырдың ерекшелігі – оның жылдамдықтар қорабынсыз жұмыс істеуі
«National Supply Ideal 80-B» бұрғылау қондырғысы. Бұл қондырғыда алтыжылдамдықты
«Ideco Sinior Super 7-11» бұрғылау қондырғысы. Алтыжылдамдықты шығыр үшжылдамдықты
«Mid Continent Supply Company» бұрғылау қондырғылары. V-712 шығыры 5000
Жоғарыжылдамдықты екі шығыр төртжылдамдықты шынжырлы беріліс қорабымен жабдықталған. Катушкалы
Заманауи отандық бұрғылау шығырлары негізінен екі құрастырмалы сұлбалар бойынша
Шығыр құрамындағы барлық бөліктерімен ортақ бір рамаға монтаждалады; бұл
Екі- және үшбілікті шығырлар, яғни беріліс қорабымен байланысқан шығырлар
Екі- және үшбілікті шығырлар қазіргі уақытта жасап шығарылмайды десек
Соңғы үлгідегі бұрғылау қондырғыларында шығыр бұрғылау еденінің астында орналасады,
Электрлі жетекті қондырғылар сол класстағы дизельді жетекті қондырғыдан айырмашылығы
80-жылдарда тиристорлық техниканың дамуы мен ауыспалы токтың тұрақты үлкен
Ауыспалы токтағы электроқозғалтқыштың шыға-берісіндегі біліктің айналу жиілігін реттеу арқылы
Бұрғылау шығырының көтеру білігі жетегінің кинематикалық сұлбаларын көтеру жылдамдықтарының
Шартты орындау үшін шығыр барабанының айналу жиілігін (жүк көтеру
Көтеру жылдамдығының сатысыз өзгеруінде шығыр қарапайым және арзан бола
Жетекті электроқозғалтқыштар саны көптеген себептермен (қондырғыларда қолданылатын электрлік машиналарды
Мұндай жетек қозғалтқыштардың біреуі істен шыққан жағдайда төменгі өнімділікте
Алайда электрожетекті бұрғылау қондырғыларының көп бөлігінде бірқозғалтқышты вариантты жоққа
Бұрғылау шығырының электрожетегі варианттарын технико-экономикалық салыстыру нәтижесінде тұрақты токтағы
1.3 Бұрғылау шығырларының жауапты жүйелері
Бұрғылау шығырларының тежеуіш құрылғылары – негізгі жауапты жүйелерінің бірі
Бұрғылау тізбегін түсіру кезінде қуат күшейеді де оның механикалық
Бұрғылау шығырларында барлық қажетті операцияларды орындау үшін тежеуіштердің екі
Тежеуіш шкивтері бұрғылау кезіндегі жұмыстың техникалық қауіпсіздік талаптарына сай
Жоғарыда айтылғандай, негізгі тежеуіштер көп жағдайда қашауды беруге арналған
Бұрғылау шығырларының негізгі тежеуіштері ретінде қарапайым ленталық және ленталы-колодкалық
Бұрғылау шығырларының тежеуіштері үлкен қуатты жұтады, соның салдарынан үйкелу
Тежеуіш шкивтерінің астында орналасқан камералары бар сумен салқындатқыш жүйесінің
1.4 Ленталық тежеуіштер
Бұрғылау шығырларының ленталық тежеуіштері біршама әр түрлі орындалады, алайда
Тежеуіштерді басқарудың әр түрлі сұлбалары көрсетілген. 1.4-суретте көрсетілген шығыр
Ленталардың қозғалмайтын соңы балансирге бекітілген, ал иінді біліктің мойнына
Тежеуіш рычагтың бұрылу бұрышы 90º-тан аспау қажет, өйткені жұмысшы
1 – тежеуіш рычаг; 2 – тежеуіш шкиві; 3
1.4-сурет. Рычагты шығыр тежеуіші
1.5-суретте тежеуіш рычагы дистанцияда орналасқан тежеуіш сұлбасы көрсетілген, онда
[2] әдебиеттегі қауіпсіздік техника талаптарына сәйкес, шығыр бұрғылаушының бақылау
1.5-суретте де тежеуіш рычагтың қашықтықта орналасқан және ленталар соңы
1 – тежеуіш рычаг; 2 – тежеуіш шкиві; 3
1.5-сурет. Дистанциадан басқарылатын тежеуіш
Тежеуіш жүйелері қосымша (апаттық) пневматикалық цилиндрмен жабдықталған, ол сырға
1.6-суретте тежеуіш рычаг орнының пневматикалық фиксациясы бар тежеуіш сұлбасы
1 – тежеуіш рычаг; 6 – пневмоцилиндрмен басқару краны;
1.6-сурет. Дистанциядан басқарылатын тежеуіштің басқа түрі
1.7-суретте ленталы-колодкалық тежеуіштің жалпы көрінісі көрсетілген. Ондағы ленталардың соңы
Ленталы-колодкалық тежеуіш конструкциясы 1.9-суретте көрсетілген.
Ленталық тежеуіштердің артықшылықтары – конструкцияларының қарапайымдылығы және рычагтың бұрылу
1 – тежеуіш рычагының рукояткасы; 2 – тежеуіш рычаг;
1.7-сурет. Ленталы тежеуіш
Тежеуіш рычагтарды міндетті түрде бекітілген құрылғылармен жабдықтау қажет. Құрылғылар
Ленталы тежеуішті басқаратын рукоятка білік консольдеріне кернеулі отырғызуда орнатылған.
Біліктің ортаңғы бөлігінде шпонкада тарту күшін қосуға арналған рычаг
Мойынтірек қақпақтары лабиринтті тығыздауларға ие. Мойынтіректерді майлау майсауыттар арқылы
1.10-суретте көрсетілген тежеуіш шкивтің болат құйылған цилиндрлік тоғыны (обод)
3 – колодка; 14 – лентаның бекітілуі; 16 –
1.8-сурет. Ленталы тежеуіштің көлденең қимасы
Конструктивті рәсімделуіне байланысты тежеуіш шкивтері өте әр түрлі орындалады.
1.9а-суретте көрсетілген шкивпен бірге біртұтас етіп құйылған, ауамен салқындатуға
1.9б-суретте көрсетілген салқындатуға арналған алмалы-салмалы құйылған алюминийлі қабырғалы барабаны
1.9в, г-суреттерде көрсетілген салқындатқыш камералары бар конструкцияларды көтеріп-түсіру операциясының
1.9д, е-суреттерде конструциялары сәтсіз болған салқындатылған құрылғылары жоқ шкивтер
а – жылуберу бетін үлкейтетін қаттылық қабырғаларымен; б –
1.9-сурет. Тежеуіш шкивтерінің түрлері
Шкив қалыңдығын оның тозуын есепке ала отырып есептейді, тозу
Екіжақты әрекет ететін поршеньді пневмоцилиндр қақпақтағы тесіктен ауа беру
Шток құбыры үшін стаканда орналасқан төлке (втулка) бағыттаушы болып
Алты шпилька қақпақпен стаканды қысып буады және цилиндрді бір
Шток пен бағыттаушы төлке арасына лай мен судың тиюін
Тежеуіш лентаның енін колодкалар енімен бірдей етіп, ішкі бөлігі
Екі лентаның бір уақытта жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін
- тартулардың серіппелері мен роликті тіректерді, колодкалар тежелген жағдайда
- балансирды горизонталь жағдайда ұстап тұрып, колодкалар балансирмен шектескенге
- болтты құлағымен айналдыру арқылы сол жақтағы лентаны ажырату,
- сол жақтағы лентаны қосу, оң жақтағысын ажырату және
- реттеп болған соң болттарды тірелгенге дейін айналдыру, екі
Тежеуіш колодкаларды әр түрлі фрикциялық материалдардан жасалған стандартты өлшемдерде
Тежеуіш колодкаларының түрлері көп: қатты пресстелген және жұмсақ матадан
Колодкалар үшін 6КХ – 1 және ретинакс ФК –
Балансирлер екі лента арасындағы тежеуіш күшті тең дәрежеде бөлу
Балансир құйылған болат және пісірілген (сварной) балка түріндегі қарапайым
Тежеуішті басқару механизмдерді әр түрлі конструкцияда жобалайды: қатты механикалық
Барлық осы жүйелерде әр түрлі конструктивті жабдықтарды бағытқа алып,
2 Есептік бөлім
2.1 Ленталық тежегіштің бастапқы мәліметтері
Есептеу үшін бастапқы мағлұматтар 2900/175
Тежегіш шкивті лентамен қамту бұрышы 2700
Тежегіш шкив диаметрі 1180
Қалыптар материалы ретинакс
ФК-24маркалы
ГОСТ 10857-73
Ленталық тежегіш материалының техникалық мәліметтері
Болат бойынша үйкелу коэффициенті, ( 0,3
Жіберілген шекті қысым, [q] 1,5
Жұмыс пневмоцилиндрінің сипаттамасы:
Поршен диаметрі 180
Максимальды жұмыс қысымы 0,8 МПа
Минимальды жұмыс қысымы 0,6 МПа
Цилиндрдің толық жүрісі
ПӘК
2.1-кесте
Тежегіш кезеңді есептеуге қабылдаған белгілеулер мен параметрлер
Есептік параметрлер Анықтау белгілеу әдісі Параметр мәні
1 2 3
Тежегіш сенімділігінің коэффициенті
Еркін құлауды жылдамдату , м/с2
Төмен айналмалы бағананы түсіру кезінде, м/с2
Төмендету, бұрғылау бағанасын түсіру кезінде , м/с2
Тежеу кезеңі, с
Тежеудің басталу кезеңіндегі құбыр бағаналарын түсірудің максимальды жылдамдығы, м/с
Айналмалы бағананы түсіру кезінде
Бұрғылау бағансын түсіру кезінде к
g
ε = (2Vmax . iт.с) / Dp . t
Vmax
1,2
9,8
1,7
3,6
3
0,2
0,2
0,43
2.1-кестенің жалғасы
1 2 3
Тальдық жүйе П.Ә.К
Айналмалы бағананы түсіру кезінде
Бұрғылау бағансын түсіру кезінде
Тальдық жүйенеің бұрғылау кезінде
Аспапты түсіру кезіндегі айналушы детальдар инерциясы кезеңі барабанның есептік
Көтеру білігі деталы аспаптарын түсіру кезінде айналатын инерция кезеңі
Барабанның есептік диаметріне келтірілген арқан инерция кезеңі (т.с
iт.с
I = I1 + I2
I1
I2 0,957
0,849
10
72
57
15
2.1.1 Арқан таңдау
2900 тереңдіктегі құбырлардың типтік құрастырылымы бұрғылау үшін таңдалған. Бұрғылау
Құбырға G0 = 1456 кН, максимальды салмақтағы
Sx = Q / (n . (т. с)
Мұнда: Q = G0 + Gт. тс.
Sx = (1456 + 80) / (10 . 0,85)
Мұнай газ өндіруші өнеркәсіптегі тальдық арқандардың беріктігінің мүмкін қоры
Pa = Sx . k
Pa = 180,7 . 3 = 542,1 кН.
Жеткілікті беріктіктен басқа арқан белгілі пайдалану қасиеттеріне де ие
Ұсыныстармен сәйкестікте арқан таңдаймыз:
-қосарлы ширатылымды;
-сымдарының бағыттық жанамаласқан;
-ширатудың әралуан диаметріндегі сымдары бар;
-жоғары маркадағы дөңгелектенбейтін құрыш жүрекшелі.
Осы талаптарға G x 31 x 1 мс құрастырылымға
Таңдалған арқан диаметрі бойынша қойылған бұрғылау құрылғысына сәйкес келеді.
2.2 Шығыр жетегінің қуаттылығын анықтау
Тәлдік арқан ұшы барабанына жүгірмелі РВ созылымды
РВ = (Qк + Qтс) / U = (2
(т. с = ((u – 1) / (U .
( = 1 / (м = 1 / 0,97
Онда жүктемелер үшін 28 мм диаметрлі арқан қабылдаймыз.
Шығырдың әрбір жылдамдығына Qki ілгіштегі жүктемені төмендегі формула бойынша
Nл = (Qki . Vki) / (т. с
Бұл жерде:
Qki = (N . (т. с . 10-3) /
Мұнда Nл = 670 кВт.
Nк = Nл . (т. с = 670
Qк1 = (616 . 10-3) / 0,76 = 1821
Qк2 = (616 . 10-3) / 1,97 = 312
Бағананы көтеру үшін шығыр жетегінің қажетті қуаттылығын есептейміз:
N( = Nл /(у = 670 / 0,76 =
Мұндағы:
(у = 0,75 ÷ 0,78 – ПӘК трансмиссасы.
2.2.1 Шығыр барабанындағы қуаттылық
Шығыр барабанындағы оптимальды қуаттылық 0,4 – 0,5 м/с есептік
Nб = (Gб + Gт) (p / (т. с
Gқ – Бұрғылау құбырлар тізбегінің максимальды салмағы, кН;
(p – Ең ауыр бұрғылау тізбегін көтерудің оптимальді жылдамдығы
(т. ж – Тальдық жүйе.П.Ә.К
Nб = (894 + 80) 0,5 / 0,85 =
Шығыр жетегі үшін қозғалтқыш қуаттылығы П.Ә.К трансмиссияға, қозғалдтқыш білігінен
NҚ = Nб /(тж = 573 / 0,85 =
Жобада қабылданған шығыр барабанынан беру кезеңінің кинематикалық сызбасына сәйкестікте
Шығырдың жетектік білігіне жиынтық қуаттылық электр жетегін басқару жүйесімен
1000 кВт қуаттылықтағы 1 электрлі қозғалтқыштан барабандағы қуаттылық.
Nб = N(В . (ж.б. . (к.ж . (под.
мұндағы (қ. к. = 0,96 – тізбекті беріліс
(к.ж. = 0,97 – аралық білік
(к. ж = 0,98 – көтеру білігі П.Ә.К.
2.3 Бұрғылау жетек типін таңдау
Мен өз дипломдық жобамда БУ-2900-175 кинематикалық сызбасын таңдадым, бұл
Аралық білік муфта көмегімен бұрғылау пультімен қосылатын айналымның 2
Алғашқы жиілік 23 х 88, ал екіншісі 45 х
n`n . в = nпp (Z`в.в / Z`п.в)
мұнда n`к. – аралық білік айналу жиілігі, мин-1;
Z`к.ж – аралық білік алғашқы жылдамдығы жұлдызшасы тістерінің саны;
Z`в.в – тағы да шығу білігіне .
n`к . ж = 1000 23/88 = 262
n``к.ж = 1000 45/66 = 682 мин-1.
2.3.1 Көтеру білігі айналым жиілігін анықтау
Білік айналымының 2 жиілігіне ие, ол оларды 40 х
n`б = n`к . ж (Z`п. .в / Z`б)
n``б = n``к . ж (Z`п. .в / Z`б)
мұндағы: n`б , n``б –I, Ii берілістердегі көтерілу
Z`к .ж – көтеру білігіне айналым беретін аралық білік
Z`б – аралық білік жұлдызшасымен біріктірілген көтеру
2.3.2 Барабанның орташа диаметрін анықтау
Барабанның есептік диаметрін төмендегі формула бойынша анықтаймыз:
Dp = Dб + d + (2Z – Z)
мұндағы Dб – барабан диаметрі;
d – арқан диаметрі ;
Z – барабандағы арқан орамының саны;
( = 0,93 – арқанды сығымдау коэффициенті.
Арқанның бірінші қатары бойынша орам диаметрі:
D(1 = 0,5 + 0,028 = 0,528 м
Екіші және үшінші қатар бойынша орам диаметрі:
D(2 = D1 + 2d ( = 0,528
D(3 = 0,528 + 4 . 0,028 .
Арқан сырықтар санын бір қатардан табамыз
m = L( ( / t
мұнда L( = 1,18 – барабан ені, м;
( = 0,92 ÷ 0,95 – арқанның ширатылу әртекттілігінің
t = 0,037 –арқан бекіту аралықтары.
Онда m = 1,18 . 0,05 / 0,037
Алғашқы қатарда 15 жұмыс істемейтін арқан (mn = 15),
ℓn = ( . D(1 . mH = 3,14
36 м ұзындықтағы бұрғылау құбырларын көтеру үшін Lв (м)
L = ε . ℓ . n + ln
мұнда ε = 1,05 ÷ 1,15 –көтеру кезіндегі ілгіш
ℓ = 36 м – свеча ұзындығы;
n = 10 м – жабдықтардың жұмыс тармақтарының саны.
Онда
L = 1,08 . 36 . 10 + 24,8
Барабанға бекітілген арқанның бірқатар ұзындығы ℓI в (м), :
ℓ1 = ( . D(1 . m = 3,14
екінші қатар үшін:
ℓ2 = ( . D(2 . m = 3,14
үшінші қатар үшін:
ℓ3 = L – (ℓ1 + ℓ2) = 413,6
үшінші қатардағы сырықтар саны:
m3 = ℓ3 / ( D(3 = 308,6
Барабанның есептеу диаметрі:
Dp = (D(1 + D(2) / 2 =
2.3.3 Барабандардың тежегіш шкифтерінің диаметрін анықтау
Тежегіш шкивтер диаметрі барабанға арқан екітудің соңғы қатары диаметріне
Дм = (1,8 ÷ 2,5) D( = 2
2.3.4 Ілгішті көтеру жылдамдығын анықтау
Көтеру білігі айналым жиілігін және барабанның есептеу диаметрін біле
(к1 = (( . Dр . n`б) / 60
(к2 = (( . Dр . n``б) / 60
Ілгіштің көтеру жылдамдығы мен айналым жиілігін анықтау есеп электрлік
2.4 Түсірп-көтеру кешеніндегі элементтердің жүктелушілігі режимін есептеу
Түсірп-көтеру кешеніндегі элементтерді есептеу кезінде беріктігін тексереді. Түсірп-көтеру кешенінің
Есептерді оңайлату үшін түсіру-көтеру кешені энергетикалық параметрлерін, сондай-ақ бағана
Бұрыннан бар БУ-2900-175 ұқсас түрде қайта жүктемелеу коэффициентін ескере
Жетекші біліктегі қуаттылық:
Nжетек. = Nэл . (м . (в = 670
Жетектеуші біліктегі қуат:
Nжет. = Nжетек. . (к.қ . (б = 656,7
Көтеру білігіндегі қуаттылық:
Nқ.ж = Nжет . (қ.к . (в = 630,6
Білік бойынша кезеңдерді есептеу:
M = 975 . N/n
Жетекші біліктегі кезең:
Мжет = 975 . 656,7/704 = 9,09449 кНм
Көрініп тұратын біліктегі кезең:
n = 199 мин-1 кезінде.
Мжет = 975 . 630,6/199 = 30,9 кНм
n = 423 мин-1 кезінде.
Мжет = 975 . 630,6/423 = 30,9 кНм
Көтеру білігіндегі кезеңі:
n = 46 мин-1 кезінде.
Мп.в = 975 . 593/46 = 82,375 кНм
Арқан барабан ортасынан табылады:
Рк = (2 . Мп.в.) / Dp
мұнда Мп.в – көтеру білігіндегі кезең
n = 97 мин-1 кезінде;
Dp –барабанның есептеу диаметрі.
Мп.в = 593/97 = 59,61 кНм
Рк = (2 . 59,61.) / 0,594 = 200,71
2.1-сурет. Тіректі есептеу
Р1/Р2 = 479/437,5; Рк / (Рк –
Р2 = Рк – Р1 = 200,71 – 104,89
Есептік сызба
2.2-сурет. Тіректі есептеу
( MA = 0; Р1 . 614,5 + Р2
RB = (104,89 . 614,5 + 95,82 . 1531
RA = РН4 + Рк – RB
2.3-cурет. Тіректі есептеу
Р1 = 73 Рк / 916,5 ; Р1 =
Р2 = 200,71 – 15,98 = 184,73 кН
Есептік сызба
2.4-cурет. Тіректі есептеу
( MA = 0; Р1 . 614,5 + Р2
RB = (15,98 . 614,5 + 184,73 . 1531
RA = 94,22 + 15,98 + 184,75
Арқан сол жақ ребордадан табылады.
2.5-cурет. Тіректі есептеу
Р1 = 885 . Рк / 31,5 . 885
Р2 = 200,71 – 193,81 = 6,9 кН
Есептік сызба
2.6-cурет. Тіректі есептеу
RB = (Р1 . 614,5 + Р2
RB = (193,81 . 614,5 + 6,9 . 1531
RA = 94,22 + 200,71 – 54,61
Ұзаққа жарамдылыққа тіректік подшипниктерді есептеуді бұрғылау бағаналарды көтеру кезінде
2.5 Подшипниктердің ұзаққа жарамдылығын есептеу
Жетекші білік подшипниктерінің ұзаққа жарамдылығын есептеу
Тіректік подшипник 3630 ГОСТ 5721-75
150 х 320 х 108 С
Q – есептік жүктеме
Q = Rmax . K( . Kк
Мұнда K( – қауіпсіздік коэффициенті;
Kк –айналым коэффициенті.
Q = 50,40 . 1,5 . 1,0 = 75,6
Ұзаққа жарамдылық
L = (C / Q)10/3 = (778 / 75,6)10/3
Ln = (106 . L) / (60 . n)
2.6 Көрініп тұратын білік тіректерінің ұзаққа жарамдылығын есептеу.
Тіректік подшипник 3634 ГОСТ 5721-75
170 х 360 х 120 С
Q = Rmax . K( . Kк
Q = 103,90 . 1,5 . 1,0 = 155,85
L = (C / Q)( = (984 / 155,85)10/3
Ln = (106 . L) / (60 . 199)
2.7 Жұлдызшалар подшипниктері
160 х 340 х 114 ; С =
n = 800 айн/мин
42 332А ГОСТ 8328 – 75
160 х 340 х 68 ; С =
n = 1500айн/мин
жұлдызша астында z = 34 ГОСТ 5721-75
200 х 360 х 96 ; С =
n = 800айн/мин
42 240 ГОСТ 8328 – 75
200 х 360 х 58 ; С0 =
Жұлдызша асты z = 35 и z =
2.8 Көтеру білігі подшипниктерінің ұзаққа жарамдылығын есептеу
Тіректік подшипник 3638 ГОСТ 5721-75
190 х 400 х 132 С
Q = 240,32 . 1,5 . 1,0 = 360,48
L = (1190 / 360,48)10/3 = (3,30)10/3 = 70
Ln = (106 . L) / (60 . (
2.9 Жұлдызшалар подшипниктері
Жұлдызша асты подшипниктері z = 35 и z
3534 ГОСТ 5721-75 170 х 310
n = 1000 айн/мин
жүктемесіз минутына 46… 360 айн/мин айналым жылдамдығына ие, Rmax
Ұзаққа жарамдылыққа подшипник есептелмейді.
2.10 Шығыр барабанына бектілген арқан инерциясы кезеңі
Арқанның алғашқы қабаты инерциясы кезіндегі қабаттағы инерция саны ұзындығы
Арқанның төртінші қабаты инерция кезеңі барабанға бекітілген арқан инерциясының
Бұрғылау бағана түсіру кезіндегі тежеу кезеңі:
М`1 = ((Q + Gтс) (т.с . Dp) /
М`1 = ((100 000 + 5500) 0,849 . 0,785)
M`2 = ((Q + Gт.с) Vmax . (тс .
M`2 = ((100 000 + 5500) 0,43 . 0,849
M`3 = I . ε = 72 .
M = (M1 + M2 + M3) = 1,2
2.11 Ленталық тежегіштің кинематикалық тізбек элементіндегі күш
Есептік тежегіш кезеңі:
M = 94720 Нм
Әрбір тежегіш шкивтегі қоршау күші:
P0 = M / Dm = 94720 / 1,18
Мұнда Dm –тежегіш шкив диаметрі.
( MA = 0; Р1 . 614,5 + Р2
Лентаның қашпалы ұшын созу
t( = Р0 / ℓ(( – 1 = 80270
мұнда ℓ –натуралды логарифмдер негізі ℓ = 2,718;
( = 0,3 –болат бойынша қалыптардың үйкелу коэффициенті;
( –лента мен шкивті қамту бұрышы ( = 2700
Лентаның жүгірме ұшын созу:
Т = t( . ℓ(( = 25830 . 4,107
Лентаның жүгірме ұшындағы тежегіш қалыптар беткейіне шекті қысым:
q = 2Т / (Dm . В) = 2
мұнда В = 23 см – қалып ені
Лентаның қашпа ұшында тежегіш қалыптар беткейіне шекті қысым:
q = 2 . t( / (Dm . В)
qmax ( [q] = 1,5 МПа
2.12 Бұрғылау бағанасын түсіру кезіндегі ленталық тежегіш кинематикалық тізбек
Есептегі тежегіш кезеңі:
М = 45960 Нм
Әрбір тежегіш шкивтегі қоршау күші:
P0 = M / Dm = 45960 / 1,18
Лентаның жүгіртпе ұшындағы созылуы:
t( = Р0 / ℓ(( – 1 = 38950
Летаның қашпа ұшындағы созылуы:
Т = t( . ℓ(( = 12540 . 4107
Лентаның жүгірме ұшындағы тежегіш қалыптар беткейіне шекті қысым
qmax = 2Т / (Dm . В) = 2
Лентаның қашпа ұшындағы тежегіш қалыптар беткейіне шекті қысым:
qmax = 2 . t( / (Dm . В)
Иілмелі біліктегі айналу кезеңі:
Mк = 2 t( . hк = 2 .
Тежегіш тұтқадағы қажетті күш:
Pp = Mк / hp = 100 320 /
Тежегіш тұтқадағы күштің алынған мәні бұрғылауының физикалық мүмкіндіктерінен асып
Жұмыс пневмоцилиндрімен құрылатын қажетті күштер:
Pц = 1000320 / 12,1 = 8290 Н
Пневмоцилиндрдегі ауаның қажетті қысымы:
P = Pц / (Fn . (ц) = 8290
Айналмалы бағананы түсіру уақтысында иілмелі білікке ықпал ететін жүктеме
0,8 мПа ауа қысымы кезінде пневмоцилиндрмен құрылатын күш.
Pц = 17270 Н.
Mк = Рц . hmax = 17270 . 13
Мұнда hmax –пневмоцилиндр штогындағы күш максималь ұзындығы.
Лентаның қашпа ұшы созылуы:
t( = 25830 Н.
С шығыры А және В жалғастырғыш линиясының ішкі бүйірінде
2.7-cурет. Тежегіштің дұрыс емес орналасуы.
3 Арнайы бөлім
3.1 Патентік ізденістер
№ 312036 авторлық куәлік бойынша бұрғылау шығырының тежеуіші колодкалары
Ұсынылған құрылғы тежеуіш колодкалары мен шкивтерін бір мезетте салқындатады,
Баяндалған құрылғы 3.1-суретте көрсетілген.
1 – тежеуіш колодка; 2 – жоғары коэффициентті жылуөткізгіштік
3.1-сурет. Тежеуіш колодкалары мен шкивті салқындатуға арналған құрылғы
Ол колодкалардан 1 тұрады, оның терісіне салқындату түтігімен 3
№ 170793 авторлық куәлік бойынша шығырдың механикалық тежеуіштерін ауа
Ұсынылған құрылғыда тежеуіш шкивтің бетін еркін салқындату үшін ауаөткізгіш
Баяндалған құрылғы 3.2-суретте көрсетілген.
1 – ауаөткізгіш; 2 – тежеуіш колодкалар; 3 –
3.2-сурет. Шығырдың механикалық тежеуіштерін ауа арқылы салқындатуға арналған құрылғы
№ 122459 авторлық куәлік бойынша шығырлардың механикалық тежеуішін автоматты
3.3-суретте реттегіш сұлбасы көрсетілген.
Шығырдың 2 көтеру білігіне 1 муфта 6 көмегімен сельсин-датчик
Орындаушы механизмге берілетін задатчиктің шыға берісіндегі сығылған ауа қысымын
Орындаушы механизмнің қызметі шығырдың механикалық тежеуішін басқару болып табылады.
№ 2385283 Бұрғылау шығырының тежеуіші
Ұсынылып отырған тежеуіш машинажасау аймағына жатады, оның ішінде мұнай
Бұл ұсынылып отырған тежеуіш мұнай және газ ұңғыларын бұрғылауға
Бізге белгілі бұрғылау шығырының ленталық тежеуішін қарастырайық. Ол фрикциялық
Бұл тежеуіштің кемшіліктері – тежеуіш шкивтердің бетін толық қолданбау
Енді айналмалы біліктерді тез тоқтатуға арналған тежеуішті қарастырамыз [3,
Бұл тежеуіштің кемшілігі – шығырды бөлшектемей жөндеу-профилактикалық жұмыстарды жүргізудің
Техникалық прототип бойынша ең жақын бұрғылау шығырының тежеуішін қарастырамыз.
Бұл тежеуіштің кемшілігі – фрикциялық жапсырма мен тежеуіш шкивтің
Ұсынылып отырған тежеуіштің мақсаты – бұрғылау аспабын ұңғыға түсіру
3.4-суретте бұрғылау тежеуішінің жалпы көрінісі, 3.5-суретте алынбалы бөлігі көрсетілген.
Бұрғылау тежеуіші тәуелсіз пневмобасқарылатын алынбалы бөліктерден құралған. Әр алынбалы
3.3-сурет. Бұрғылау шығырының тежеуіші
Тежеуіштің әр бөлігі тәуелсіз пневмобасқарудан тұрады, олар ауаны өткізіп-түсіруге
Бұрғылау шығырының тежеуіші төмендегідей жұмыс істейді.
Бұрғылау аспабын түсіру жұмыстарын қамтамасыз ету үшін тоқтатқыш саусақты
Түсіру операцияларын аяқтау үшін сығылған ауа штуцерлер арқылы резинокордты
Бұрғылау шығырының ұсынылған тежеуішін қолдану барысында фрикциялық жапсырма мен
3.4-сурет. Тежеуіштің алынбалы бөлігі
3.2 Шығыр детальдарын өндеу маршруттық сұлбасы
Шығыр детальдарының (3.5-сүрет) цилиндрлик беттің өндеу маршутын тандау
Есепті 3.5- сүретін және 3.1 кестені қолданып
3.5 –сурет. Штифт дайындамасы
1 ) К коэффициентінің мәнін қосымша алқабының келесі формуланы
2) Керекті өндеу маршруты 2 – жолда тұр. (
3) Технологиялық әрекеттің ұстада соғу тәсілі 2 – бағадан
Маршруттың соңы 12 – 2 клеткасында. Бұл клеткадағы маршруттың
5 – тазалай жону, басқаларының белгісі бірінші маршрутпен сәйкес;
5) осы екі маршрутты еңбек сыйымдылығы коэффициентімен салыстырамыз:
3.1-кесте
Деталь өндеу маршруты
К =0,004Г+1=0,004*150+1=1,6;
5 – тазалай жону, басқаларының белгісі бірінші маршрутпен сәйкес;
5) осы екі маршрутты еңбек сыйымдылығы коэффициентімен салыстырамыз:
Бірінші маршрут
К1=1,0+0,9+1,2+1,0=6,1
Екінші маршрут
К2=1+1,2+1,2=4,4
Сөйтіп, екінші маршрутқа тоқтаймыз.
Сырт беттерді өндеуге тағы бір мысал келтірейік. 3.1 –
Бастапқы мағлұматтар: детальдың материалы - болат У10, қаттылығы НRC54,
1) 31,3 – кестенің тура жолын пайдаланып, К коэффициентінің
К=0,004Г+1=0,004х190+1=1,76=1,8
2) Керекті өндеу маршруты 9 – жолда тұр (
3) Сонғы технологиялық әрекет сонғы бағанадан кейін ( шынықтыру
Осьтің түзіліктен аутқуы 11 – жол - 0,0035=0,003*1,8=0,0054 сызба
4) Келесі жолымен солдан оңға қарай қозғалып,
1 кездесетін бағанаға тап боламыз, онда 1, 7, 8,
2 кездесетін бағаналарда – 1, 5, 8, 9, 10,
4 кездесетін бағаналарда - 3, 2, 7, 8, 9,
5) Осы ұш маршрутты еңбек сыйымдылығы коэффициенттері арқылы салыстырамыз:
К1=1+0,9+1,2=5,1
К2=1+1,2=1,2+2=5,4;
К3=1,0+0,8+0,9+1,2+2=5,9
Сөйтіп, бірінші маршрутқа тоқтаймыз.
4 Қауіпсіздік және еңбек қорғау
Техникалық даму прогресінің бағыты: еңбектің жеңіл болуы, зиянды өндірістік
Қауіпсіз, қатерсіз еңбек шартын құруда жаңа техниканың маңызы зор.
Жобаланған бұрғылау шығыры – бұрғылау қондырғысының ең қауіпті жабдығы.
Бұрғылау шығырын негізге мықтылап бекіту қажет. Шығыр рамасында жарықшақтар,
Шығыр қауіпсіздігінің негізгі талаптарының бірі – оны бұзылмаған күйінде
Желідегі қысым 0,6 МПа-дан төмен болған жағдайда шығырмен қандай
Шығырды барлық жылдамдықтарға арналған жүккөтергіштік кестеде көрсетілген сипаттамаларға сәйкес
Шынжырлардың керілуі болған жағдайда олардың соңын балғаның жеңіл ұрысынан
4.1 Еңбекті қорғау заңдары
Дипломдық жобаның нақты бөлімі «ҚР-ның еңбек кодексінің» дәйектемесімен 15.05.07
Еңбекті қорғау туралы заңдар – Қазақстан Республикасының Еңбекті
Еңбекті қорғау заңының 2-ші бабы бойынша кәсіпорын әкімшілігі
Кәсіпорындардағы әрбір жұмыс орнындағы еңбек жағдайлары – еңбекті қорғау
Қазақстан Республикасының Еңбекті қорғау Заңы бойынша жұмысшылардың денсаулығы мен
- өндірісте жұмыс жасайтын тұлғалардың еңбегін қорғау, еңбек жағдайындағы
- әрбір тұлға талаптарға сай еңбек жағдайына құқығы бар;
- әрбір жұмысшы демалуға құқығы бар;
- Қазақстан Республикасының әрбір тұлғасы мемлекеттік құқық қорғау жүйесінде
4.2 Қауіпті және зиянды факторлар
Мұнай және мұнай өнімдері зиянды қасиеттерге ие, ал мұнай
Әрбір зауытта және әрбір қондырғыда қауіпсіздік техникасы, өрт және
Мұнай және мұнай өнімдері кез-келген температураларда буланады, олардың беттерінде
Кеніштерде көп кездесетін зиянды факторлар төмендегілер: денсаулыққа жағымсыз метеорологиялық
Қызметкерлердің денсаулығына зиянды өндірістік факторлардың әсерін анықтау және кәсіби
Мұнай және мұнай өнімдерінің улы қасиеттері бар, олар буларды
Күкіртті мұнайларды өңдеген кезде мұнай өнімдерінің құрамында күкірт сутегі
4.2.1 Өнеркәсіптік қауіптіліктің категориясын анықтау (ӨҚК)
ӨҚК төменгі формуламен анықталады
ӨҚК = ,
мұндағы Мі – заттың шығарылу массасы, тг/жыл;
ШРК – заттың орта тәуліктігі, мг/м3.
ӨКҚ-ң үлкендігіне байланысты кәсіптікті төрт қауіпті категорияға бөледі, ол
Мі/ШРК 106 Кәсіптік бірінші деңгейлік
2 106 > ӨҚК > 104 Ластаушы затардың бір
4.1-кестенің жалғасы
1 2 3
3 104 > ӨҚК > 103 Ең кең таралған
4 ӨҚК < 10-3 Ластаушы заттарды аз шығаратын ұсақ
Егер ШРК-ң ортатәулік мәндері белгісіз болса, онда максималды 1
Атаулары кестеде келтірілген заттардың атмосфераға жылдық шығарулары болатын жобаланып
Өнеркәсібіміз 1-ші кәсіптік қауіптіліктің категориясына жатады, өйткені ӨҚК >
4.3 Өндірістік санитария
Адамның денсаулығына жұмыс істеу ортасының микроклиматы айтарлықтай әсер етеді.
Өндірістік орталарды жобалаудағы санитарлық нормалар температура, ылғалдылық, ауаның жылдамдығының
Жұмыс істеу ортасы деп – еденнен немесе алаңнан биіктігі
Өндірістік цехтардың ауасында жарылуға қауіпті немесе улы газдар, шаң,
Табиғи желдету кезіндегі ауа ауысымы бөлмедегі және оның сыртындағы
Желдеткіштер және ауаөткізгіштері механикалық желдетудің негізгі элементтері болып табылады.
Желдету арқылы өндірістік бөлемелердің жұмыс аймақтарындағы қауіпті заттардың концентрациясы
Дұрыс орындалған жарықтандыру жүйесі өндірістік зақымдануды азайтуға едәуір септігін
Өндірістік зақымданудың сараптамасы жылдың жарық мезгілінде, қалыпты жағдайда өндірістегі
Өндірістік ғимараттарды жарықтандырудың келесі тәсілдері бар: табиғи, жасанды және
Табиғи жарықтандыру адамдардың үнемі болатын өндірістік ғимараттарда қолданылуы керек.
Соныменбіргеөндірістікбөлмелер ең алдымен қызу лампаларымен жарықтандырылуы керек. Себебі жарылуға
Шу деп – түрлі себептерден пайда болатын күштері және
Техниканың жедел дамуымен байланысты машиналар мен механизмдердің өнімділігі мен
Қатты шу, есту мүшелеріне әсер етеді және кей жағдайда
Белгілі болғандай, үлкен жиіліктегі ұзақ мерзімдегі қатты шудың әсерінен
Шығырлық бөлмелердің габаритті өлшемдері шығырлардың сипаттамаларына, жетекті қозғалтқыштарына және
Шығыр және олардың элементтері ғимарат элементтерінен виброизоляцияланған индивидуалды фундаменттерде
Шығыр бөлмелерінің және электрозалдарының қоршаулары жоғары реверберациялық қасиеттерге ие
Әйнектендірілудің үлкен ауданының болуы (30%) бөлмелердің акустикалық өңдеуін қиындатады
Барлық шулы цехтарда (дыбыс деңгейі 85 дБА жоғары) кіретін
Жабдықтардың уақытында жөнделуіне аса маңыз бөліну керек, себебі бөлшектердің
4.4 Өрт қауіпсіздігі
Өндірістегі өрттердің және жарылыстардың негізгі және жиі кездесетін себептері:
Ауысым басталысымен оператор немесе машинист өрт сөндіру құралдарын тексеру
Жанғыш және майлағыш материалдар арнайы тарада, өрт көздерінен алшақ
Пісіру, дәнекерлеу және тағы да басқа жұмыстар тек қана
Әрбір цехта (бөлімшеде) өрт сөндіруге қажетті барлық құрылғылар болу
Цехтарда темекі шегу арнайы жабдықталған орындарда ғана рұқсат етіледі.
Машинист цехтағы өрт және жануларды сөндіре білу қажет, өрт
Өрт қауіпсіздігі жағынан ең қауіпті өндірістік бөлмелерді автоматтты қондырғылармен
4.5 Техникалық қауіпсіздік
Шығырмен қауіпсіз жұмыс істеу үшін оны жиі мұқият қадағалап,
Егер шкивтің жұмыстық бетінде ұзындығы 80 мм, ені 0,2
Қорғаныш қаптамаларсыз шынжырлы берілістермен, муфталармен, барабанмен және тежеуіш ленталармен
Қорғаныш қаптамалары шегемен бекітілген немесе сыммен байланысқан шығырды пайдалануға
Тежеуіш жүйесі бұрғылау шығырының негізгі түйіндерінің бірі болып табылады.
Бұрғылау шығырының тежеуіш ленталары жұмыс кезінде серіппелердің көмегімен бір
Механикалық тежеуіштің тісті берілісті құрылғысы оған бөгде заттардың түсуін
Егер тежеуіш лентаға бірнәрсе төгілген жағдайда, құлақшаларында жарықшақтар мен
Тежелу кезінде тежеуіш лентаның екеуі де барабанның тежеуіш шайбаларын
Балансирдің көлденең орналасқан қалпында тежеуіш ленталарының керілген болт шайбасы
Тежеуіш колодкалары тойтарма шеге (заклепка) басының деңгейіне жететіндей тозбауы
Бұзылған немесе дұрыс реттелмеген рукояткамен жұмыс істеуге тыйым салынады.
Казанцев краны бұзылған жағдайда және тежеуіштің пневматикалық цилиндріне баратын
Тежеуіш шкивтерінің беттерінде қабыршақ жарықшалары және т.б. болмау керек.
Тежеуіш жүйесінің шарнирлерінің барлық болттық қосылыстарында саусақтардың осьтік люфттері
5 Қоршаған ортаны қорғау
5.1 Атмосфераны, литосфераны және гидросфераны ластаушы көздер
Мұнай өндірісінің қоршаған ортаға тигізетін әсері аз емес. Қоршаған
Мұнайды алғанда табиғатқа тиетін зардаптар мынадай:
1. Апатты жағдайлардың болуын азайту мақсатында көптеген шаралар қолдануға
2. Мұнайды жер бетіне шығару үшін біраз жер ресурстарының
3. Ластаушы заттар бөлініп, атмосфераның, жер бетіндегі және жер
4. Мұнаймен қоса жер бетіне бұрғылауда шыққан қалдықтарды көму;
5. Мұнайдың төгілуі.
Ұңғымада жүргізілетін күнделікті жер асты және күрделі жөндеу жұмыстары
Атмосфераны, гидросфераны және литосфераны (ауа, топырақ, жер қойнауын) ластайтын
Теңіз кен орнында барша ұңғымаларды бұрғылау бағдарламасы бойынша күнделікті
Биосфера компоненттерін ластаушы негізгі көздер.
Негізгі ластаушы көздер келесілер:
- мұнай өндіру;
- карьер;
- тазартылған бұрғылау шламын көметін орындар; Осылайша, мұнай қалдықтарын
- бұрғылау қондырғысын жинау;
- жою және құлату;
- бұрғылау жұмыстары.
Атмосфераға қалдықтар тастау келесі жағдайларда болады: бұрғылау қондырғысын жинау,
Атмосфераны ластау көздері
Теңіз кен орнында жобаланған жұмыстар барысында атмосфераны негізгі ластау
- іштен жану қозғалтқыштарында жанармай жағу;
- ұңғыманы сынау барысында қабат флюидтерін оттында жағу;
- қалдықтарды өрттеу;
- мұнайы бар шламдарды жылулық десорбциялау;
- шаңдану.
5.1-кесте
Күнделікті әрекет барысындағы қалдықтар көлемі
Қалдық көздері Мөлшері
Техникалық су 1.137 м/ куб (ауыз+басқа су)
Артық техникалық су 30 м/күн
Ұңғыманы сынау барысында алаулы оттықтан бөлінген мұнай 0-70 литр
Литосфераны ластау көздері
Шлам. Бұрғылау ерітіндісімен жабылған «ылғал шлам» анағұрлым маңызды қатты
5.2-кесте
Шламның жобаланған көлемі және салмағы
Аралық I-аралық
1000 м II-аралық
2300 м III-аралық
3265 м IV-аралық
4000 м жалпы
Минералды
ылғал шлам
735 м3
1462 т
446 м3
906 т
128 м3
265 т
1309 м3
2633 т
Сулы ылғал
шлам
40 м3
99 т
40 м3
99 т
Өндірістік қалдықтар
Жұмыс барысында жиналатын қалдықтар ҚР-да төрт топқа бөлінеді:
1-класс, аса қауіпті (медициналық қалдықтар);
2-класс, қауіпті (қорғасын батареялар, күндіз жарықтандыру түтіктері, бояу қалдықтары);
3-класс, онша қауіпті емес (бұрғылау ерітінділері, малы шүберектер, металл
Апаттар. Негізгі ластаушы көздерге кен орнында технологиялық бұзылыстар және
Апаттық жағдайлар: табиғи апаттар, өрт жарылысы, қауіпті химиялық заттарды
Гидросфераны ластаушы көздер
Қоршаған ортаның өсуі немесе жануар организмдерінің тіршілік әрекетін нашарлауы,
Мұнай және газ ұңғымаларын бұрғылау процесінде бір бұрғылау процесіне
Ағынды сулардың биохроматты тотығуы 7,3-тен 520 мг 02/л дейін
Биосфера компонентерін қорғау бойынша инженерлік-техникалық шаралар
Барлама ұңғылаудың қоршаған ортаға әсерін төмендетуге қолданатын шаралар кешені
Негізгі қоршаған ортаны қорғау шаралары келесілер:
- ұңғыма конструкциясы;
- бұрғылау кондырғысының конструкциясы;
- бар қауіптерді ескеріп тиімді жабдықтарды таңдау;
- жұмыс барысын бақылаудың бекітілген процедураларын қолдану;
- жабдыққа техникалық қызмет көрсету;
- қалдықтарды басқаруды жоспарлау;
- мұнай төгілген кезде жұмыс жасау шараларын жоспарлау.
Қоршаған ортаға әсерді төмендету, бойынша шаралар қоршаған ортаға әсер
5.2 Атмосфераны, литосфераны және гидросфераны қорғау
Атмосфераны тиімді қорғау үшін ҚР «Атмосфералық ауа» туралы заңына
- ҚР нормативтік актілерін және қалдық тастаудың нормативтік шектерін
- Ұңғыманы сынау бағдарламасы минимумға жеткізілуі керек;
- Ұңғыманы сынау барысында жанған өнімнің тарап кетуін болдыртпайтын
- Химиялық реагенттерді тасымалдаудың, сақтаудың және дайындаудың жабық жүйелерін
- Мониторинг жүргізу.
Атмосфераны зиянды заттармен ластау көздеріне: мұнайды ысытатын пештер, резервуарлар,
Жұмыс зонасы үшін ПДК:
Көмірсутегі 300 мг/м куб, азот оксиді 5 мг/м куб,
Елді мекендер үшін:
Көміртегі оксиді 5 мг/м куб, күкіртті газ 5
Литосфераны (топырақты, жер қойнауын) қорғау
Топырақ пен жер қойнуын қорғау үшін қарастырылған шаралар:
- ҚР актілерін және заңдарын сақтау;
- Қалдықтар шығармайтын және қабат флюидтерінің төгілуін болдырмайтын
- Улылығы аз бұрғылау ерітінділерін және жуу сұйықтарын, табиғи
- Нақты жолдар бойынша көліктер қозғалысы;
- Өндірістік операциялар аяқталғаннан кейін қалпына келтіру жұмыстарын жүгізу;
- Мониториенг жүргізу.
Мұнай газ кен орнын игергенде жер беті мұнаймен, әртүрлі
Кен орынның топырағы сазды және құмды фракциялардан тұрады. Жер
Ауаның және судың эррозиясынан жер бетін қорғау үшін көп
- Сепарация, мұнайды дайындау, жинау, тасымалдау грметизациясының болуы;
- Авария кезінде ұңғылардың автоматты түрде тоқтауы;
- Ашық фонтандауды, ұңғы қабырғаларының құлауын, жуу сұйығын төгілуін
- Қабаттық және өндірістік суларды қабатқа айдауға мейлінше көп
Санитарлық қорғау зонасы зиянды заттар көздерімен тұрғын үйлердің шкарасында
Жануарлар әлемін қорғау
Жануарлар әлемін қорғау бойынша жобада келесі шаралар қарастырылған:
- Ішкі құжаттарды және ҚР нормативтік актілері мен заңдарын
- Құстар тіршілік ететін жерлерге жақындауды шектеу;
- Ұңғыманы сынау жұмыстарын күндізгі уақытта жргізу;
- Биік қоршаулар орнату:
- Көліктердің жылдамдығын шектеу және олардың нақты айналым бой-
- Жануарлар әлемін қорғау және аң аулауға тыйым салу
- Мониторинг жүргізу.
Гидросфераны қорғау
Бұрғылау ағын суларын тазалаудың өте арзан және тиімді әдістерінің
Жер бетіндегі және жерасты суларының бүлінуінің көздеріне дұрыс тазартылмаған
Сумен қамтамасыз ету көздеріне жерасты сулары жатады. Оның минерализациясы
5.3-кесте
Әр түрлі коагулянттарды пайдалану мен бұрғылаудағы ағынды сулардың тазартылуын
Коагулянт Коагулянт мөлшері, мг/л Мөлдірлігі, ем Тазалау тиімділігі, %
Механикалық қоспалар бойынша Тотығу бойынша
NaAlO2
BaCl2
FeCL2+(SO4)3
FeCl3
Al2(SO4)3 1000
500
400+400
900
600 3,5
6
7
5,5
12 51
75
94
79
90 46
71
82
58
85
5.4-кесте
Қалдықтарды пайдаға асыру және қайтадан қолдану
Мұнай, химикаттар жағатын майлар 20 м3 өртеу
Батареялар, жарықтандыру құралдары 8 м3 өңдеу
Бояулардың қаңылтыр банкалары, бос бөшкелер 420 банка, 280 бөшке
Өртке қарсы жабдықтар, мұздатқыштар 6 м3 кемеге орналастыру
Күл 2,4 т көму
Медициналық жабдықтар 1 м3 басқарып өртеу
Қағаз, қатты қағаз, ағаш 14 м3 қағаз, 24 м3
Нейлон, пластмасса 10 м3 өртеу
Асхана, коммуникация қалдықтары 340 м3 өртеу
Қоғамдық тамақтану және тұрмыстық қалдықтар 33 т өңдеу, қайта
Металлалом 36 м3 өңдеу, қайта қолдану
6 Экономикалық бөлім
6.1 Бұрғылау шығырын қолданудың экономикалық тиімділігі
Мұнаралы-шығырлы және сорапты-циркуляциялық блоктары эшелонды орналасқан БҚ-2900-175 бұрғылау қондырғысы
Блоктары эшелонды орналасқан бұрғылау қондырғысы мұнаралы-шығырлы және сорапты-блоктардың орын
Бұрғылау қондырғысының модификациясы мыналарға мүмкіндік береді:
- бір нүктеден екінші нүктеге орын ауыстыру кезінде уақыт
- ұңғыны бұрғылауды тездету;
- бұрғыланып болған ұңғыны пайдалануды бастау.
Нәтижесінде бұрғылау қондырғысының өнімділігі жоғарлайды.
Салыстыру базасы үшін экономикалық тиімділікті есептеуде БҚ-2900-175 бұрғылау қондырғысы
6.1-кесте
Бұрғылау шығырын қолданудың экономикалық тиімділігінің нәтижелері
Көрсеткіштер БК-2900-175 Жобаланушы шығыр
1 2 3
Бұрғылау мақсаты пайдалану пайдалану
Жетек түрі пайдалану пайдалану
Монтаж уақыты, күн 30 33
Бір ұңғыны бұрғылаудың календарлық уақыты, күн/ұңғы 11 10
Коммерциялық жылдамдық, м/ст. мес 6863 7641
Ұңғыны иегру уақыты, күн/ұңғы 21,7 19
Ұңғы құрылысының циклы (n10+n11+n13), күн/ұңғы 35 30,5
Жұмыс уақытының жылдық қоры, күн 365 365
Бұрғылау қондырғысының өнімділігі, ұңғы/жыл 365/35 = 10.43 365/30,5 =
Өнімділіктің жоғарлау коэффициенті – 1,15
Мұнаралы-монтаж жұмысының уақытын қысқарту есебінен ағымды шығын үнемділігі, теңге/жыл
Ұңғыны өткізу (проводка) уақытын қысқарту есебінен тұтынушыдан пайдаланған шығындардың
– 99 702
Қондырғыны 5 м-ге жылжыту кезінде бұрғылау бригадасының амалсыз тоқтау
– 108 000
6.1-кестенің жалғасы
1 2 3
Бұрғылау шығырының өнімділігі 1,15-ке жоғарлау нәтижесінде күрделі жөндеуге кететін
Бұрғылау қондырғысының құны, мың теңге 47 000 49 000
Жылдық шығынның жалпы үнемділігі, мың теңге – 805 725
6.2 Жаңа базалық шығыр өнімділігін есептеу
Ұңғыны өткізу (проводка) уақытының қысқаруы сораптардың және ұңғыны цементтеу
6.2-кесте
Бұрғылау шығыры өнімділігінің есебі
Көрсеткіштер БК-2900-175 Жобаланушы шығыр Уақыт үнемді-лігі
1 2 3 4
Монтаж уақыты:
күн
жұмыстық сағат
30
240
33
264
-3
-24
Бір ұңғыға есептелген монтаж уақыты:
күн/ұңғы
жұмыстық сағат/ұңғы
30/32 = 0,94
240/32 = 7,5
33/32 = 1,03
264/32 = 8,3
-0,09
-0,8
Бір ұңғыға есептелген мұнаралы-монтаж жұмысының жалпы уақыты:
күн/ұңғы
0,94+0,25+1,06 = 2,26
1,03+0,11+0,4 = 1,54
0,71
Бір ұңғыға есептелген мұнаралы-монтаж жұмысының жалпы уақыты:
жұмыстық сағат/ұңғы
7,5+6,12+8,5 = 22,12
8,3+2,6+3,4
= 14,3
7,8
Ұңғыны игеру уақыты:
күн/ұңғы
сағат/ұңғы
(11+2,25)×1,64 = 21,7
(22,12+265)×1,64 = 471 (10+1,54)×1,64=19
(14,3+238)×1,64= 414
2,7
5,7
Ұңғы құрылысының циклы:
күн/ұңғы
сағат/ұңғы
2,25+11+21,7 = 35
22,12+265+471 = 758,1
1,54+10+19= 30,54
14,3+238+414= 66,3
4,46
91,8
Жұмыс уақытының жылдық қоры:
сағат
күн
8760
365
8760
365
–
–
6.2-кестенің жалғасы
1 2 3 4
Бұрғылау қондырғысының өнімділігі:
ұңғы/жыл
365/35 = 10,43
365/30,54 = 12
12/10,43 = 1,15
6.3 Тұтынушыдан пайдаланған шығындардың үнемділігін есептеу
Мұнаралы-монтаждық жұмыстардың уақытын қысқарту есебінен ағымды шығындардың жылдық үнемділігі
∆И = [7,8(1824+220,2+243×2)+(-0,8+5,1)×(234×2+613,8×3)]×12 = 35 599 теңге/жыл,
мұндағы 7,8 және 11 – мұнаралы-монтаждық жұмыстардың жұмыстық уақытының
(-0,8+5,1) – іске кіріскен мұнаралы-монтаждық жұмыстар уақытының үнемділігі;
(-1,5+2,2+4,3) – жүк тасығыш ТК-40 және кран КН-25;
1824 – мұнаралы-монтаждық бригаданың 1 сағат жұмысының құны, теңге/сағ;
220,2 – Азинмаш-5 кранын немесе КСГ пайдаланудың 1 сағаттағы
243 – Т-100 тракторын пайдаланудың 1 сағаттағы құны, теңге/сағ.
Бұрғылаудың 1 сағаттағы құны:
Базалық (негізгі) түрі
СБи = 3903×1,217 = 4749,9 т/сағ.
Жаңа түрі
Сии = 3903×1,27 = 4956,8 т/сағ.
Жылдық ағымды шығындардың үнемділігі мынаны құрайды
∆И2 = (4752×265 – 4956×238)×12 = 95 702 теңге/сағ,
мұндағы 265 және 238 – базалық және жаңа қондырғылар
12 және 10,35 – жаңа бұрғылау шығырларының өнімділігі, ұңғы/жыл;
2 – тракторлар саны;
234 – КП-25 краны жұмысының 1 сағаттағы құны, теңге/сағ;
2 – іске кірістірілген крандар саны, дана;
613,8 – ТК-40 жүктасығышын пайдаланудың 1 сағаттағы құны;
3 – іске кірістірілген жүктасығыштар саны, дана;
12 және 10,35 – жаңа бұрғылау қондырғыларының өнімділігі.
Ұңғыны өткізу (проводка) уақытын қысқарту есебінен тұтынушыдан жылдық пайдаланған
Бұрғылау құнын есептеу:
Бұрғылау қондырғысы жұмысының 1 сағаттағы сметалық құны 3763 м/ст.мес.
Бұл да шығынсыз (5058 – 1155) = 3903 теңге/сағ.
Әрбір 100 м/ст.мес. айырмашылыққа түзету коэффициенті – 0,7 %.
Базалық түрі
КБП = 1+0,7/100×(6863 – 3763)/100 = 1,217.
Түзету коэффициенті
КБП = КБ1П = 1,217.
Жаңа түрі
КБП = 1+0,7/100×(7641 – 3763)/100 = 1,27.
Түзету коэффициенті
КБП = КБ1П = 1,27.
Бұрғылау бригадасының амалсыз тоқтау уақытын қысқарту нәтижесінде тұтынушыдан пайдаланған
∆И3 = 3×12×3000 = 108 000 теңге/жыл,
мұндағы 3 – бір ұңғыға есептелген 5 м-ге жылжыту
12 – жаңа бұрғылау қондырғыларының өнімділігі, ұңғы/жыл;
2900 – 5 м-ге жылжыту кезінде бұрғылау бригадасы тоқтауының
Бұрғылау алаңы конфигурациясының (сорапты блок пен циркуляциялық жүйе астындағы
Құйылу ауданының үнемділігі мынаны құрайды
∆S = 138 840 – 10 500 = 3
138 840 м2 ауданы үшін құм себуге қажетті көлем
Сөйтіп, бір м3 себудің құны мынаны құрайды
944 898/31 880 = 296,3 тенге/м3.
Жөндеуге кететін шығындарды қысқарту нәтижесінде жұмыстың өзіндік құнының азаюын
∆И5 = 47 000×1,155×0,075 – 49 000×0,075 = 396
мұндағы 47 000 және 49 000 – сәйкесінше базалық
7,5 – жөндеуге кететін шығын нормасы, %;
1,115 – өнімділіктің өсу коэффициенті.
Тұтынушыдан жылдық ағымды шығындардың жалпы үнемділігін есептеу
∆И = = 35 599+95 702+10 800+170
ҚОРЫТЫНДЫ
Біздің таңдаған ленталы тежеуішіміз машинажасау аймағында қолданылуға ұсынылған,
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Ильский А.Л. Буровые машины и механизмы: Учебник для техникумов.
Баграмов Р.А. Буровые машины и комплексы: Учебник для вузов.
Алексеевский Г.В. Буровые установки Уралмашзавода. -М.: Недра, 1971.
Аванесов В.А., Смолина А.К., Москалева Е.М. Расчеты буровых машин
Кузнецов В.С. Обслуживание и ремонт бурового оборудования. -М.: Недра,
А.с. 1087651 СССР, МКИ3 Е 21 В 21/06. Ленточный
А.с. 981572 СССР, МКИ3 Е 21/06. Ленточный тормоз /
8. А.с. 949277 СССР, МКИ3 F16К3/06. Ленточный тормоз /
9. Изосимов A.M. Ленточный тормоз буровой лебёдки. //Интервал. №
10. Кирсанов А.Н., Зиненко В.П., Кирдыш В.Г. Буровые машины
11. Лисецкий В.А., Ильский А.Л. Буровые машины и механизмы.
12. Северенчик Н.А. «Машины и оборудования для бурения скважин»
13. Тимофеев В.Е. К расчету параметров гидродинамического и ленточного
14. Ахметов Н.М., Мардонов Б., Ахметов С.М. Исследовние режимов
15. Алексеевский Г.В. Буровые установки Уралмашзавода. -М.: Недра, 1991.
16. Патент (RU) 2244674 Тормоз буровой лебедки / A.M.
17. Волков А.С. «Охрана труда при бурении нефтяных скважин».
Қ.Сатпаев атындағы ҚазҰТУ
МжГКМЖ кафедрасы
72
Беттер
Әдеб.
БҚ-2900/175 бұрғылау қондырғысы шығырының конструкциясын жетілдіру
Мырзахметов
Каф.меңг.
Нугуманов
Қалып бақ. бақылау
Нугуманов
Тексерген
Машатаева Г.А
Орындаған
НМб.402.00.00.000.ТЖ
10
Парақ
Күні
Қолы
Құжат №
Бет
Өзг.



Ұқсас жұмыстар

---

Бұрғылау шығырларының классификациясы

---

Мұнай және газ кәсіпшілігінің жабдықтары

---

Ротор конструкциясы

---

Электрқозғалтқыштарға техникалық қызмет көрсету

---

Бұрғылау жабдықтарын есептеу және конструкциялау

---

Бұрғылау құбырларын төзімділікке есептеу

---

Ұңғымаларды игеру, орнату, еңбек сыйымдылығы және оларды жою

---

Автомобильдің қысқаша тарихы

---

Бұрғылау роторын есептеу

---

Компрессорлар

---