Беттестіру психологиясы
ЖОСПАР
Кіріспе 2
Қылмыс оқиғасын қайта қалпына келтіру психологиясы
2. Оқиғаның болған орнын қарау психологиясы
3. Айғақтарды оқиғаның болған орнында тексеру
4. Беттестіру психологиясы 10
5. Тінту және тану психологиясы 12
Қолданылған әдебиеттер 15
Кіріспе
Алдын ала тергеу – белгілі бір
Мұндай қалпына келтірудің екі бағытын бөліп
1. Қылмыстық оқиғаны және оның жасалуына
2. Қылмыскердің жасалған іс-әрекетке субъективті қатынасының
Қылмыс оқиғасын қалпына келтіру мен қылмыскер
Қылмыс оқиғасын қайта қалпына келтіру психологиясы
Сонымен қатар, іс жүргізу барысында қылмыскерді
Тергеушінің осы процесс барысында алатын барлық
1. “Материалдық іздер” – жаратылыстану ғылымының
2. “Идеалдық іздер” – жауап алу
Сот психологиясы – екінші категорияға жататын
Қылмыстық оқиғаны қалпына келтіру тергеушінің бір
1. Тергеушінің қызметі барлық кезеңдерде құқық
2. Әртүрлі қасиеттерді, әдет-ғұрыптар мен білімдерді
3. Жасалған қылмыстық істі аяғына дейін
4. Сұралынатын және тінтілетін тұлғаларға, олардың
5. Тергеу барысында тергеушінің қолында мәліметтердің
Таным процесі тергеушінің өз сезім мүшелері
Тергеу қызметінің екінші кезеңі - қарым-қатынас
Осындай қателіктерді жібермеу үшін тергеуші дәлелдемелердің
Тергеушінің қызметі іс жүргізу шешімі мен
Іс жүргізу шешімі – тергеушінің құқықтық
Негізгі шешімдер – қылмыстық іс қозғау
Қылмыстық істі қарастырып жатқан кезде, тергеуші
1. Заттардың объективті жүйесі, олардың қасиеттері
Осы заттарды қарастырып, тергеуші олардың арасындағы
2. Заттар мен нәрселерді, олардың қатынастары
Жеке іс жүргізу шешімдеріне біз мыналарды
1. Тергеу қызметін белгілейтін шешімдер (істі
2. Мәліметтер мен заттарды алуға және
3. Іс жүргізуде күштеуді қолдану туралы
4. Азаматтық талапты қамтамасыз ету мәселесіне
5. Іске қатысушылардың мүддесі мен құқықтарын
Тергеушінің тергеу әрекеттерін 5 топқа бөлуге
1) заттар мен мәліметтерді алуға бағытталған
2) қылмыс жасаған адамның бостандығына шек
3) жауап беруге келмеген адамды іздестіру
4) соттың үкімін орындауды қамтамасыз етуге
5) басқа да әрекеттердің жүзеге асыруын
2. Оқиғаның болған орнын қарау психологиясы
Оқиғаның болған орнын қарау алғашқы және
Қарау – ерікті тергеу іс-әрекеті, ол
Оқиға болған жерді қарау барысында алынған
Хаттамаға фотосуреттер, схемалар, сызба суреттер, заттай
Оқиға болған жерді қарау барысында тергеуші
Оқиға болған жер – қылмыскер тұлғасының
Тергеушінің қызметін психологиялық талдаған кезде, оқиға
Тергеу басталған кездегі іздестіру әрекеті оқиға
Қылмыстық оқиға да, басқа оқиғалар сияқты,
Іздестіру іс-әрекетінің барлығы мынадай жүйеде көрініс
Бақылау процесінің негізгі мақсаты тергеушіні белгілі
Тергеу қызметінің келесі кезеңі – оқиғаны
Тергеушінің ойлау қызметінде қиялдың маңызы зор.
Тергеудегі қиял мен ойлаудың ерекшелігі -
Оқиға болған жерді дұрыстап қарап шығу
1. Оқиғаға қатысты мәліметтердің барлығын жинап
1. С. поселкеден темір жолға қарай
2. Жиналған мәліметтерді талдау және осының
3. Әрбір жасаған болжауларды оқиға болған
Егер де екінші мәселені шешкенде тергеуші
3. Айғақтарды оқиғаның болған орнында тексеру
Айғақтарды оқиғаның болған орнында тексеру дербес
Жәбірленушінің, куәнің, сезіктінің, айыпталушының оқиға болған
– айғақтардың растығын, оларды болған оқиғаның
– тексерілетін оқиғаның болған бағыты мен
– жаңа нақты деректерді анықтау мақсатында
Психологиялық сипатта айғақтарды оқиға болған жерде
Айғақтарды қалыптастыру барысында тергеуші алдына өзі
Айғақтарды қайта қалпына келтіру, негізінен сұралушының
Оқиға болған жерде айғақтарды тексеруге мына
Оқиға болған жерді табу қажеттілігі.
Орманда жүріп азаматша кездейсоқ зорлау белгілері
Тергеуге қажет заттың тұрған жерін анықтау.
Айыпталушы өзі «тыққан қымбат затты көрсетемін»
3. Тергеуге белгісіз адамды анықтау. Пара
4. Оқиғаның жекелеген жағдайларын анықтау.
Сезіктінің, айыпталушының, жәбірленушінің, куәнің айғақтарын сырттағы
5. Қылмысты жасауға себеп болған мән-жайларды
Тергеушінің «зауыт аумағынан тапшы заттарды қалай
Айғақтарды қайта қалпына келтіру үшін оның
Айғақтары тексеріліп жатқан адамдардың психологиясын тергеуші
Айғақтары тексеріліп жатқан адамдардың позициясына олардың
4. Беттестіру психологиясы
Екі адамның айғақтарында қайшылықтар болған жағдайда,
Беттестіруде тергеушінің рөлі өте күрделі және
Беттестірудің нәтижесіне әсер ететін факторларды екі
Беттестірудегі қайшылықтардың себебі сұралушының бұрынғы қылмыстық
Және де, айғақтардың қайшылықтарына сұралушының темпераменті
Жоғарыда айтылған бар факторлар сұралушының айғақтарындағы
Ең бірінші уақыт таңдауды айту керек.
Сондай-ақ, тергеуші өзін бір қалыпта ұстауы
Қайшылықтарды болдырмауға әсер ететін факторлардың бірі
Екі қылмыскер арасында беттестіру жүргізгенде тергеуші
Екеуі де жалған айғақтар беріп жатқан
Өтірік айтқан адамға беттестірудің қатты әсер
Беттестірудің әшкерелеу күші, яғни, бір қатысушы
Беттестірудің әсер ету күші «қатысу пәрменіндең
Беттестіру уақытында айғақтар тек тергеушінің ғана
5. Тінту және тану психологиясы
Тінтілушіге қатысты күштеу қолданатын тергеу әрекеттерінің
Жоғарыда айтылған барлық факторлар заттардың қайда
Тінтуге дайындық кезінде, тергеуші мына сұрақтарды
- Нені іздеу керек? Іздестіріп жатқан
- Тінтілетін қандай объект, объектінің көлемі,
- Объектіде тінтілушіден басқа тінту кезінде
- Объектіде телефон немесе басқа байланыс
- Ізделіп жатқан заттар қай жерде
- Тінтуді кім жүргізеді?
- Өзімен бірге қандай техникалық құралдар
- Тінтуді қашан бастау керек?
- Тінтуге қанша уақыт кетеді?
- Әрбір лауазымды адамға міндеттерін анық
- Куәгерді таңдауды алдын ала ойластыру.
- Тергеу бөлімдерімен байланысты алдын ала
Осы сұрақтардың барлығына тергеуші жауап беретін
Алдында айтып кеткендей, тінту кезіндегі мәліметтер
Біріншіден, тінтудің нәтижесіне байланысты тінтілуші өзінің
Екіншіден, тінтуші ізделіп жатқан заттарды тыққан
Тінтілуші адамның аяқ-қолының микроқозғалысын, бет-әлпетінің, дауысының
Іс жүргізу заңымен реттелген тәртіпте өзін
Тану процесі дегеніміз танитын адамның есінде
Сезім мүшелері арқылы тануды психологиялық саралау
Тергеу тәжірибесінде кеңінен тараған дыбысты тану,
Заң тануды жүргізу уақытына шек қоймайды.
Қолданылған әдебиеттер
Утанова Р.А. Жалпы және заң психологиясының
Жарықбаев Қ. Психология (Оқулық). Бiрiншi басылымы,
Тәжiбаев Т. Жалпы психология. Алматы, “Қазақ
Алдамұратов Ә. Т.б. Жалпы психология. Алматы,
Бап-Баба С. Жалпы психология. Алматы, 2004.
Қылмыс оқиғасын қайта қалпына келтіру психологиясы
Далаппен сурет салу
Криминалистикалық болжамдар және тергеуді жоспарлау
Есірткі және жүйкеге әсер ететін заттармен заңсыз айналысу қылмысын тергеу
Балаларда қарапайым математикалық түсініктерді қалыптастыру әдістемесінің тарихы
Беттестіру тактикасы
Бастауыш мектеп оқушыларының геометриалық түсініктерін қалыптастыру жолдары
Жауап алғанда қолданылатын тактикалық әдістері
Жауаптың қалыптасу кезеңдері
Беттестіру--- жауап алудың ерекше бір түрі және оның психологиялық ерекшеліктері