Magic World турагенттік фирмасының жарнама құнын есептеу
ЖОСПАР
беті
КІРІСПЕ
4
1 ТУРАГЕНТТІК ЖӘНЕ ТУРОПЕРАТОРЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ
1.1 Туристік қызметтің теориялық мәні 6
1.2 Турагенттік және туроператорлық қызметтегі туристік өнімнің теориялық ұғымы
13
1.3 Турагенттік және туроператорлық қызметтің сыныптандырылуы және ұйымдық формалары
18
2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ТУРАГЕНТТІК ЖӘНЕ ТУРОПЕРАТОРЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІҢ ДАМУ
2.1 Турагенттік және туроператорлық қызмет нарығының талдау критерийлері
24
2.2 «Magic World» турагенттік фирмасының қызметін талдау және оның
40
2.3 Турагенттік және туроператорлық қызметінің даму стратегиясын зерттеу бағыттары
54
3 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ТУРАГЕНТТІК ЖӘНЕ ТУРОПЕРАТОРЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІ ДАМЫТУ МӘСЕЛЕЛЕРІ
3.1 Турагенттік және туроператорлық қызметінің бәсекеге қабілеттілігін жоғарылатуды
61
3.2 Турагенттік және туроператорлық қызметтің маркетингілік даму стратегиясын жетілдіру
65
3.3 Турагенттік және туроператорлық қызметтің дамуын жетілдіру бағыттары
71
ҚОРЫТЫНДЫ 75
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 78-79
Кіріспе
Туризм қазақтың қанына сінген қасиет.
Келімді-кетімді кісінің жүріп – тұруын әрдайым ойлап тұрған
Н.А.Назарбаев.
Диплом жұмысы тақырыбының өзектілігі.
Бүгінгі таңда Турагенттік және туроператорлық қызметтің дамуы экономикамыздың дамуының
Туризм дүниежүзілік жалпы ұлттық өнімнің (ЖҰӨ) оныншы бөлігін қамтамасыздандыра
Қазақстанда, соңғы жылдар ішінде, Турагенттік және туроператорлық қызмет пен
Қазіргі уақытта Қазақстанның Турагенттік және туроператорлық қызметпен көптеген фирмалар
Диплом жұмысының мақсаты мен міндеттері.
Дипломдық жұмыстың мақсаты, Турагенттік және туроператорлық қызметті дамыту мәселелерін
Турагенттік және туроператорлық қызметінің бәсекеге қабілеттілігін жоғарылатуды бағалау әдістемелерін
Турагенттік және туроператорлық қызметтің маркетингілік даму стратегиясын жетілдіру жолдарын
Турагенттік және туроператорлық қызметтің дамуын жетілдіру бағыттарын өңдеу
Қойылған мақсатқа жету үшін келесідей міндеттер қойылады:
Туристік қызметтің теориялық мәнін ашықтау;
- Турагенттік және туроператорлық қызметтегі туристік өнімнің теориялық ұғымы
- Турагенттік және туроператорлық қызметтің сыныптандырылуы және ұйымдық формаларын
- Турагенттік және туроператорлық қызмет нарығының талдау критерийлерін зерттеп
- «Magic World» турагенттік фирмасының қызметін талдау және оның
- Турагенттік және туроператорлық қызметінің даму стратегиясын зерттеу бағыттарын
Зерттеудің теориялық мәнділігі, нарықтық экономика жағдайларындағы туризмнің дамуымен тығыз
Зерттеу нәтижелері Турагенттік және туроператорлық қызметті ұйымдастырудың оның жеке
Жұмыстың тәжірибелік мәнділігі, оның нарықтағы Турагенттік және туроператорлық қызметтің
Турагенттік және туроператорлық индустриясында экономикалық құбылысты зерттеудегі дұрыс тәсілдеме,
Зерттеу тақырыбы болып Турагенттік және туроператорлық қызметті дамыту мәселелерінің
Зерттеу нысаны ретінде Қазақстандағы турфирмалар таңдалды.
Жұмыстың теориялық негізін, Турагенттік және туроператорлық қызметтің проблемаларын зерттейтін
Диплом жұмысының құрылымы мен көлемі. Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш
1 ТУРАГЕНТТІК ЖӘНЕ ТУРОПЕРАТОРЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ
1.1 Туристік қызметтің теориялық мәні
Туристік қызмет бұл – субъектілердің ақшалай қаражаттарымен, мүліктерді қоғамға
Туристік қызмет субъектілері өз атынан және өзінің жекеменшігінің жауапекершілігіне
Туристік қызметтің екі (моделі) үлгісі белгілі: классикалық туристік қызмет
Классикалық туристік қызмет – қызмет номеклатурасын жаңарту және ұйым
Инновациялық туристік қызмет ең алдымен туристік қызмет қызметтегі новаторлықпен
Туристік қызметпен айналысатын кәсіпкердің бойында болуы қажет қасиеттер:
- Заңды әрекет шеңберінде іскерлік қызметтің кез-келген сұрақ бойынша
- Өз қызметінің нәтижесінде экономикалық және басқа бір қызығушылықты
- Тәуелділікке бойсұну және өз мойнына жауапкершілікті алу. Тәуелділік
- Жұмысқа деген әрқашан да инновациялық тәсілдемені иелену (қызмет
Қазіргі кездегі жағдайларда табысты істің жетік ұйымдастырылуы үшін туристік
Туристік қызметте келесідей сатыларды бөліп шығарады:
- Туристік қызметпен айналысатын кәсіпкердің мүмкіншіліктері мен нарықтық қажеттіктері
- Қызмет және маркетинг өндірісінің жоспары мен жұмыс жасауды
- Ресурстардағы және тауарды жеткізушілердегі қажеттіліктің анықталуы.
- Жобаның жүзеге асырылуы, қызмет өндірісінің техникалық, қаржылық, ұйымдастырушылық
Фирманы басқару – бұл жұмыстың түзетілуі және талдануы, бақылау,
- Туристік қызметтік орта – бұл туристік қызметтің нәтижелеріне
Экономикалық жағдай бұл – туристік тауарлардың шын мәнісіндегі ұсынысы
Әлеуметтік жағдайлар бұл - туристік қызметті және оларға
Құқықтық жағдайлар бұл – туристік қызметтің дамуы үшін көбірек
Ф.Котлер бойынша туристік қызмет қызметтің мемлекеттік реттелу қажеттілігі, келесідей
- Фирмаларды бір-бірінен қорғау қажеттілігі, өйткені бәсекелестік кәсіпкерлердің мүдделеріне
- Тұтынушының таза емес іскер практикадан қорғау қажеттілігі
Қазақстанда кәсіпкерік үшін заңдар жүйесі енді ғана жиналуда, әлемнің
«Туристік қызметпен айналысатын кәсіпкер» және «Менеджер» сөздері синонимдер болып
Туристік қызметтің бәсекеге үнемі қабілетті болу үшін келесідей түрлерін
- Өндіруші – қызметтің және басқа өнімнің ортаға шығуы;
- Коммерциялық - өндірушіден тұтынушыға жасалған өнімнің қозғалысы бойынша
- Қаржылық – қызмет және өнімнің қайта өңделуі мақсатында
- Кеңес беру – қаржыны, маркетингті басқару. Өндірушілердің мүмкіншіліктерін
Қызметтің алғашқы үш түрін қайта өндірудің сатысымен байланысты айырады
Қызметтің соңғы түрін (төртінші) туристік қызмет қызметің қөмекші түрлеріне
Турқызметтің ерекшеліктерімен байланысты туристік ұйымның туристік қызмет қызметтері тек
Осылайша, туроператорлардың қызметі көп жағдайларда турөнімнің және оның бөлшектік
Турагенттер делдалдардың қызметін – турларды сатушылардың функциясын атқарады. Одан
Контрагенттер – туристік қызметтерді орындаушылар, (қонақ үйлер, мейрамханалар, тасымалдаушылар,
Туристік ұйымдар ұйымдастырушылық дайындықты, қызметті сату мен орындауды қоса
Кеңес берушілік туристік қызмет қызмет туризм саласында кеңінен қолданылады.
Туристік қызмет идея бұл – экономикалық белсенділіктің кәсіпкермен шығарылған
Кәсіпкердің қызметі идеялардың банкісін құруды болжамдайды, олар қызмет өндірісінің
- Идеялардың алғашқы экспертті бағалануының кәсіпкердің өзімен жасалуы практикалық
- Практикалық позиция тұрғысынан идеялардың бағалануы үшін нарықтағы жағдайлары
- Туристік нарықта өндірістік болжамдалатын қызметтерге сұраныс және ұсыныс
Екінші эксперттік бағалау қызығушылық танытқан мамандармен жүзеге асырылады және
Қабылданған идеяның жүзеге асырылуы бірнеше этаптан тұрады:
- Бизнес-жоспар, оның мәні, жобаның жүзеге асырылуының нақты есептерімен
- Қағазға алынатын қаржы қаражаттары мен серіктестердің тартылуы;
Егер фирма жаңадан құрылған болса, жеке фирманың мемлекеттік тіркелуі.
- құрылтайшылардың құрамын анықтау және құрылтай құжаттар өңдеу;
- құрылтайшылар фирманың қызметі мен құрылуы туралы келісім шарт
- директор мен басқа да басшылардың тағайындалуы туралы фирма
- банкте уақытша шот есептің ашылкы;
- фирманың орналасу жері бойынша бөліміндегі тіркеу поштасында фирманың
- фирманың адамдарымен өздерінің салымдарын банкке салу және онда
- кәсіпорынның салық инспекциясы бар аудандарда тіркелуі;
- дөңгелек мөр мен бұрыштық штамптың әзірленуіне рұқсат алу;
- Фирманың тауардың өндірісіне ұйымдастырушылық техникалық дайындығы;
Туристiк қызмет - жеке және заңды тұлғалардың туристiк қызмет
1) туристердi орналастыру орындары - мейманханалар, мотельдер, кемпингтер, туристiк
2) туристiк өнiмдi ұсыну - туристiк қызмет көрсетуге (жарнама,
3) тур - белгiленген мерзiмдер шеңберiнде белгiлі бiр маршрут
туристiк ұйымдар - қызметiнiң негiзгi түрi туристiк қызмет болып
Туристiк қызмет көрсету - өзiнiң туристiк саяхаты кезеңiнде және
Қазақстан Республикасының туристiк қызмет туралы заңдары Қазақстан Республикасының Конституциясына
2. Егер Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шартта Қазақстан Республикасының
Туристiк қызметтiң субъектiлерi мен объектiлерi
1. Туристiк қызмет субъектiлерiне:
1) туристiк операторлар (туроператорлар);
2) туристiк агенттер (турагенттер);
3) гидтер (гид-аудармашылар), туризм нұсқаушылары, экскурсоводтар;
4) туристер және олардың бiрлестiктерi;
5) экскурсанттар;
6) туристiк қызмет саласындағы өзге де бiрлестiктер;
7) туристiк қызмет саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейтiн мемлекеттiк органдар
2. Туристiк қызмет объектiлерi - табиғи объектiлер және табиғи-климаттық
Туристiк индустрия - туристерді орналастыру құралдарының, көлiктiң, қоғамдық тамақтандыру
Туристiк индустриядағы қызмет көрсету түрлерi:
1) турлар ұсыну жөнiндегi қызмет көрсету;
2) тұратын орындар беру жөнiндегi қызмет көрсету;
3) тамақтандыру жөнiндегi қызмет көрсету;
4) ақпараттық, жарнамалық қызмет көрсету;
5) көлiк қызметiн көрсету;
6) ойын-сауық;
7) өзге де туристiк қызмет көрсетулер [12].
Қазақстан Республикасының туристiк ресурстарын сыныптау мен бағалау, олардың қорғалу
Туризмнiң ұйымдық нысандары мен түрлерi
1. Халықаралық және iшкi туризм туризмнiң ұйымдық нысандары болып
2. Халықаралық туризм:
1) келу туризмiн - Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұрмайтын
2) шығу туризмiн - Қазақстан Республикасының азаматтары мен Қазақстан
3. Ішкi туризм - Қазақстан Республикасының азаматтары мен оның
4. Туризмнiң түрлерi - әлеуметтiк, экологиялық, шытырман оқиғалы, спорттық,
Туристiк индустриядағы көрсетiлетiн қызметтер экспорты мен импорты
1. Қазақстан Республикасының аумағына келу туризмiн ұйымдастырумен байланысты туристiк
2. Басқа елге шығуға байланысты туристiк қызмет көрсету туристiк
Туристік қызметті мемлекеттік реттеудің негізгі
Туристік қызметті мемлекеттік реттеудің негізгі
туристік қызмет тұтынушыларының құқығын қорғау;
туристік нарықтың тиімді жұмыс істеуі
туризм саласындағы шағын және орта
ресей туризмінің халықаралық нарыққа енуі;
мәдениет ескерткіштерін сақтау мен қорғау;
ресей халықтарының мәдени тұрмысын сақтау;
туризмнің тұрақты дамуы.
Мезоэкономикалық деңгей салалық министрліктер мен
әлеуметтік туризмнің дамуының жергілікті бағдарламаларын
жергілікті туристік ресурстарды экономикалық жағынан
жергілікті бағыттар, туристік клубтар, балалар
туризм индустриясы ұйымдарындағы халықтың жұмыспен
мәдени және табиғи мұраны қалпына
Туристік кешенді басқаруды ұйымдастырудың микроэкономикалық
1.2 Турагенттік және туроператорлық қызметтегі туристік өнімнің теориялық ұғымы
Туристік өнім – реттелген, тәртіптелген мақсатқа бағытталған туристік қызметтердің
Басқаша сөзбен, туристік өнім- қазіргі заманғы, бүгінгі күннің қоғамының
Бұл өнімдер сезілетін, қолға ұсталатын болуы мүмкін. Мысалы: тамақ
Мысалы: туристерді отельге ораналастыру және туристердің көңіл көтерулері сияқты
Бұл өнімдер қалыпты жағдайда еркін өнімдер сияқты болып мінезделеді
Туристік экономикада материалдық және материалдық емес туристік өнімдерді үйренуге
Бұл көзқарастан мынаны байқауға болады.
Материалдық емес туристік қызметтер материалдық туристік тауарлармен байланыста осы
Туристік өнімді құрайтын объектілер және олардың сипаттамасы
Туристік өнім – туристердің саяхат кезінде туатын, олардың қажеттіліктерінің
Туристік өнім жалпы 3 элементтен тұрады:
тур
қосымша туристік-экскурсиялық қызметтер
тауарлар
Туристік өнім туристік пакеттен соңғы, тек қана туристік өнімнің
Тур алғашқы (міндетті) туристік өнімнің бірлігі. Ол клиенттерге бүтіндей
Туристердің туристік өнім элементтері бойынша шығындарының құрылымы.
тур – 50 %
қосымша қызметтер – 30 %
тауарлар – 20 % [16].
Туристік өнім құрылымы турдае қосымша экскурсиялық қызметтерден және тауарлардан
Міндетті келу бағдарламасын (турпакет бағыттағы қызметтердің жиынтығы туристік жолдама
Тауарлар – түристік өнімнің өзіндік материалдық бөлігін құрайды. Оған
Қосымша туристік-экскурсиялық қызметтер бұл ваучермен немесе жолдамамен қаралмайтын қызметтер,
Туристік өнім – туризм саласында шығарылатын жалпы тауарлар мен
-Өндірістік (барлық) шығындардың жиынтығынан
-туристердің қаржы шығындарының жиынтығынан, яғни туризмнен келетін кіріс.
Осы және басқа да жағдайларға барлығы туристік өнім нарықтық
Туристік өнімнің объектілері және турлардың түрлері.
Туристік өнім қысқартылған түрде материалдық және материалдық емес туристік
1. Орын белгілеу – белгілі және ол ешқандай жерге,
2. Транспорт – қозғалыс туралы, оның арқасында белгіленген жерге
3. Орналастыру бұл туристке саяхат кезінде ұсынылатын орын. Отельдерге
4.Трансфер – туристің саяхаттауға келген елінен, келген жерінен (аэропорттан,
5. Тур – туристік сферадағы өнімнің бастапқы, яғни алғашқы
Турдың негізгі екі түрін ажыратуға болады.
пэкидж тур, яғни комплексті туристік қызмет. Оған: орналастыру, экскурсиялық
Инклюзив тур, яғни бөлек туристік қызметтер: тамақтану, орналастыру, экскурсиялық,
Тәжірибе үлкен танымдылықты инклюзив тур көрсетеді. Онда турист қажетіне
Құрылымды жоспарда тур мыналарды құрайды.
турпакет
маршруттағы комплексті қызметтер
Турпакет маршруттағы міндетті (жалпы қажетті және жектілікті) қызметтерді қосады
туристердің демалатын жеріне келу және қайта қайту транспортировкасы
трансфер
белгілі арақатынастағы орналастыру мен тамақтану (ВВ- отельде оранластыру және
міндетті экскурсиялық және мәдени бағдарлама [18].
Дәл осы міндеттілік аспектісі туристік пакетті туристік өнімнен ажыратады.
Турөнімге талаптардың бірізге салынуы деген бір жерде табылған
туристің баратын елі (туристік орталық)
транспорт құралы
туристерді орналастыру шарттары
тамақтану шарттары
турдың басталу және аяқталу мерзімі
күндер бойынша келу бағдарламасы
визалық төлқұжаттық дәйектер
медициналық сауықтыру
минимальды-жобалы тұлға қатысушылар.
Саяхатқа немесе саяхат кезінде қолда етілген тур қосымша туристік-экскурсиялық
Тур ұйымдастыру және ұсыну қызметі.
Туристік индустрияның негізгі субъектілерінің бірі де туристік бағыттарды білгілеп,
Туроператор – бұл туризм нарығында ұсынылатын тауар мен қызметтерді
Туризм нарығанда негізгі 4 түр туроператорларын көруге болады.
Жалпы нарыққа бағытталған туроператорлары. Әлемдегі ең озық және белгілі
Арнайы бір нарықта мамандалған туроператорлары. Тек белгілі бір тұтынушы
Ішкі нарыққа бағытталған туроператорлары. Өздерінің орналасқан елі ішінде тур
Сыртқы нарыққа бағытталған Туроператорлары – басқа елдерге тур ұйымдастырушылар
Бұдан басқа туроператорларын атқаратын қызметінің географиялық бағытына қарай incoming
Туризм саласында делдалдық қызметті атқаратын тағы да бір кәсіпорын
Туристерге көрсетілетін қызмет түрлері.
Туристерге көрсетілетін қызмет түрлері:
Туристер негізгі, қосымша және қосалқы қызметтерді тұтынушылар есебінде пайдаланады.
1. Негізгі қызметтер туристік жолдамаларда келісіммен шектеледі. Ондайларға
2. Қосымша қызметтер туризмнің инфрақұрылымы дамыған жағдайда жалпы кірістің
3. Қосалқы қызметтер. Оған жататындар: сувенир өнімдерімен қамтамасыз ету,
Қосымша және қосалқы көрсетілетін қызметтердің арасында айырмашылық жоқ.
Туристік мекемелер «туроператорлар» және «турагенттер» болып жіктеледі. «Туроператор» дегеніміз
Туроператорлардың өнімдері «турагенттер» арқылы таратылады. Ірі туроператорлардың өзінің тарату
Туризм жүйесінде ең күрделі орын алатын – «туристік
Туристік ұйымдар жоспарлауға және туризмнің дамуын басқаруға өте қажет.
Жаңа рекреациялық территорияны игеруге туристік іс-әрекетті кеңейту, жаңа туристік
Туристік сұраныстың көбеюі капитал салуды өсіруді және туристік қызметтің
Туристік жүйе оны қоршаған ірі орталармен бірге қарастырғанда күрделі
Туризм еліміздің белгілі бір территориясының халық шаруашылық саласының дамуына
1.3 Турагенттік және туроператорлық қызметтің сыныптандырылуы және ұйымдық формалары
Барлық туристік фирмалар нарықта туроператорлар
Туристік операторлар – туристік қызмет көрсетумен
Туристік агенттіктер (турагенттер) – туроператорлар дайындаған
Туристік агенттік туристік бизнестің сансыз
Кесте 1. Турагенттік және туроператорлық кәсіпорындардың сыныптандырылуы
Бірінші қайтара қызмет көрсету кәсіпорындары Екінші қайтара қызмет
Турфир
малар Тікелей белгілеу ұйымдары Жанама белгілеу
Туроператорлар
турагенттер
Орналасу құралдары;
Емдеу-сауықтыру курортары;
Көлік кәсіпорындары;
Сувенирлік өнімдер дайындау мен сату бойынша
Туристерге қосымша қызмет көрсету бойынша ұйымдар Жарнамалық
Сақтандыру компаниялары;
Ақпараттық туристік кәсіпорындар
Қонақ үй шаруашылығынан тыс тамақтану кәсіпорындары;
Көліккәсіпорындары;
Ауылшаруашылығы өнімдері, киім, жиһаз және т.б.
Банктер, химиялық тазарту, емдеу орындары және т.б.
туристік индустрия үшін кадр дайындайтын оқу орындары
Сілтеме: автормен құрылған
Туристік нарықта жұмыс істейтін барлық
1. Мөлшері бойынша:
- ірі туроператорлар – қызметін жылына 100 мың
- орташа туроператорлар – қызметін жылына 30-дан 100
- майда туроператорлар – қызметін жылына 30 мың
2. Қызмет түрі бойынша:
- бұқаралық нарық операторлары – бұлар чартерлік
- туристік нарықтың белгілі бір
3. Қызмет орны бойынша:
- елден тысқары бағыттар бойынша турпакеттерді құрайтын ішкі нарық
- шетелдерде тұратындарға турпакеттерді қалыптастыратын сыртқы
4. Экономикалық мақсаттар бойынша:
- коммерциялық туроператорлар, олардың басты
- коммерциялық емес туроператорлар, экономикалық
- «қара» туризм кәсіпорындары туристік қызметпен тұрақты емес жағдай
Сурет 1 - Аймақ бойынша маманданған турфирмалардың ұйымдық
Турфирмадағы басқару құрылымы турфирманың фактор-масштабтарына (қызметшілер саны, түсім),
Қандай да бір бағытқа маманданған турфирмалардың қандай да бір
1 суретте көрсетілген бөлімдердің орнына туризмнің жеке түрлеріне
Қызметтік толық кешенін көрсететін ірі турфирманың басқарудың ұйымдық құрылымы
Сурет 2 - Ірі турфирмадағы басқарудың ұйымдық құрылымының мысалы
Қазіргі уақытта ақпараттық технология әлеуметтік-мәдени сервис пен туризм аясында
Ақпараттық технологиялар қандай жағдайларда қолданылады немесе ақпараттық технологияның тигізер
1. Ақпараттық технология турфирамның клиенттерін ақпаратпен қамтамасыз ете отырып,
Айтатын болсақ, туризмнің ақпараттық индустриялық жүйесінің бірқалыпты дамуының ең
Нарықтың мінездемесі, оның территориясының кеңдігімен байланысты, мысалы «туризм» терминін
2. Ақпараттық технологиялар турларды, бағыттарды (маршруттар) жасау кезінде пайдалынылады.
Сонымен туроператорда актуальды және толық ақпарат болуы тиіс (оның
3. Туроператор әртүрлі жоспарлы ақпараттың өсіп келе жатқан көлемімен
4. Ақпараттық технологияларды турөнімдерді сатуда да қолдануға болады. Ережеге
Сату каналында міндетті түрде өнімдер өте тез жылдамдықпен өнім
Біріншіден, туроператор нарықта өз өнімін «жоғары» мезгілінде, яғни жоғарғы
Екіншіден, жиі турларды сату тапсырмалары пайда болады, онда оператордың
Үшіншіден, керісінше, турагенттерге сатудың тоқтау сәтін мұқият бақылап отыру
Турлардың сату жылдамдылығы коммуникациялық процесстердің жылдамдығына байланысты. Туроператорға міндетті
Қарастырылған мысалдар сатушы-турагенттерден сатып алушы-туристерге ақпаратты тез арада жеткізуін
Турагенттер үшін ақпараттық технология — клиенттерге қызмет көрсету жылдамдығын
Әлеуметтік-мәдени сервис және туризмдегі ақпараттық технологияны басқару - бұл
Ақпараттық технологияларға мыналар жатады:
1. Техникалық құралдардың комплексі
2. Техникалық комплекстерді басқару құралдары (бағдарламалық қамту)
3. Ұйымдастырылған-методикалық қамтамасыз ету
ІІ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ТУРАГЕНТТІК ЖӘНЕ ТУРОПЕРАТОРЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІҢ ДАМУ МӘСЕЛЕЛЕРІН
2.1 Турагенттік және туроператорлық қызмет нарығының талдау критерийлері
Турагенттік және туроператорлық қызметтегі маркетингке шын мәнінде қажетті көңіл
Туристік маркетингтің ерекшеліктері туристік өнімнің айрықшылығына тәуелді және туристік
Туризм аясындағы әйгілі қайраткер В.Б.Сапрунованың анықтауы бойынша “туристік
Туристік өнім өзінің өзіндік ерекшелігі бойынша көпспектрлі, өйткені оның
Турагенттік және туроператорлық қызметті тұтынушының өзіндік ерекшелігі, туристік қызметтің
Турагенттік және туроператорлық қызметті өндірушілердің өзіндік ерешелігіне, әртүрлі мақсаттары
Өндірістің ерекшеліктерін және туристік өнімнің өткізілімін ескере отырып, туристік
– Турагенттік және туроператорлық қызметке сұраным тұрақты өседі, сондықтан
– тапсырыскерлерге қатысты сенімді және факторлық ақпараттық саясат;
– мерзім аралық кезеңдегі туристік қызметтің диверсификациясы мен
– тұтынушының психологиялық, рухтық – эмоционалдық аспектілерін ескеру және
- қызмет көрсету нарықтың барлық қатысушыларының стратегиялық зерттеулерінің өзара
Сурет 3 - Турагенттік және туроператорлық қызметтің қажеттілігінің ерекшеліктері
Біздің пікірімізше, Турагенттік және туроператорлық қызметтің бәсекеге қабілеттілігін арттырудағы
Әлуеттік сұранымның көлемі саяхаттағысы келетін тұтынушылар мөлшерімен (санымен) анықталады.
Турагенттік және туроператорлық қызметтің бәсекеге қабілеттілігін арттырудағы туристік сұранымға
Жалпы экономикалық фактордың элементтерінің бірі, сатып алу қабілеттілігімен көрсетілетін,
Сол, жан басына шаққандағы пайданың өзгерісі шоп – турлардың
Туристік сұранымның қалыптасуына демографиялық факторлар өте маңызды ықпал көрсетеді.
Турагенттік және туроператорлық индустрия үшін маңызды болатын мәселе, жас
Қазақстанның туристік өнімін тұтынушыға экономикадағы реформалаудың өтуі, нарықтық қатынастарға
Кез – келген елде және кез – келген туристік
Турагенттік және туроператорлық индустрияның тұтынушылар үшін артықшылықтары -
Осы туризмдегі модельге сәйкес туризмнің жеке түрлері үшін туристік
– қажетті (мәнділіктің 1 мәні беріледі);
– қалаулы (мәнділіктің 0,5 мәні беріледі);
– талғаусызды (мәнділіктің 0 мәні беріледі) [27].
Сауалданушыларға әрбір сипаттама бойынша үш деңгейдің бірін белгілеу ұсынылады.
Бұл әдіс Турагенттік және туроператорлық қызметті өндірушілерге туристерге қызмет
Жоғарыда айтылғандардан шыға отырып, туризмнің әртүрлі түрлері және жалпы
Маркетологтарға, маркетингтің диффузиялық моделіне сәйкес, сапарға баратын әрбір ел
Тұтынушылар жауаптары объективті болуы үшін және оларды алу мүмкіндігі
Қазіргі уақытта мүдделері бойынша туризмге мамандандырылу мен саралану процесі
Сапарлардың жиілігіде, ұзақтығыда өзгерді. 1990 жылы қр кетушілер сапарының
Турагенттік және туроператорлық қызметтегі кіру туризміне келетін болсақ: шетелдік
Қазіргі туризмнің ерекшелігі туристік демалыстың қарқындануы, кездесулер, қыдырулар, шытырманды
Турагенттік және туроператорлық ұсыныстың негізгі компоненттері болып, туристік көңіл
Маркетингілік қызметте нарықтың саралануы маңызды буын болып табылады. Фирмамен
Қазіргі кезде Турагенттік және туроператорлық қызметті әлеуетті тұтынушылардың массасының
Қазіргі кезде әртүрлі авторлармен нарықтың саралануының әртүрлі критериялары ұсынылады,
Турагенттік және туроператорлық компания өзінің қызметінің ең басында меншікті
Турагенттік және туроператорлық қызмет нарығының саралануы кезінде қолданылатын негізгі
Турагенттік және туроператорлық қызмет нарығы сұранысының географиялық параметрлері бойынша
Қазақстанда туризмнің шығу сегментінде өсу динамикасының беталысы байқалады, ондағы
Сурет 4 - Турагенттік және туроператорлық қызметтің қабілеттілігін артыру
Шығу туризміне сұраныстың төмендеуінің сипаты кездейсоқтық емес. Туристік белсенділіктің
Әлеуметтік шетелдік туризмді тарту үшін, жан – жақты маркетингілік
Турагенттік және туроператорлық қызмет нарығының психологиялық критериялардың негізгі параметрлері
Турагенттік және туроператорлық бизнесте турөнімді өткізудің каналдар жүйесі үлкен
Маркетингтегі өзекті кезеңдердің бірі жарнама болып табылады. Турагенттік және
Шетелдегі ұлттық туристік ұйымдар туристік жарнамаларға шетелдік туризм табысының
Саралаудың бірінші принципі – тапсырыскерлердің сапар мақсаты негізінде. Сапар
Әлуеттік туристер массасының мінездемелері мен саяхаттауға қатынасы бойынша жеке
Сапарлар уәждемесіндегі ең үлкен меншікті салмақ саяхаттау немесе
Идеал жағдайда әрбір тапсырыскер тек соған арналған қызметтер мен
Маркетингілік талдау тұтынушылық беталысының ерекшеліктерін, экономикалық, демографиялық факторлардың туризм
Қазақстанда Турагенттік және туроператорлық нарықтың нашар дамуына байланысты, экономиканың
Сонымен қатар, Қазақстан бойынша турлар пайда болады, таяу шетелдердегі
Бәсекелестік жағдайлардың күшейген кезінде, Қазақстандағы туристік фирмалардың саны 100
Бар рекреациондық ресурстар мен олардың максимал жүктелуін есептеу негізінде,
Турагенттік және туроператорлық қызметтерді инвестициялау қажеттігі негізделді, оларды қолданудың
Келтірілген қорытындылар негізінде туризм саласындағы жұмысқа бірқатар түрлендірілулер ұсынылды,
Ірі Турагенттік және туроператорлық фирмалардың бірін шетелдік контраганттермен шарт
Залалсыз Турагенттік және туроператорлық фирмаларды талдаудың есептеу әдістемесін қолданудың
Кіру туризмінің басымдылықты дамуы үшін мемлекеттік қолдаудың қажеттігі негізделеді.
Туристік сапарларды сатып алуға ықпал ететін факторлар мен туристердің
Он екі әлеуметтік – тұтынушылық топтар қимасында қажетсінудің социологиялық
Қазіргі уақытта біздің мемлекетімізде Турагенттік және туроператорлық қызметтің нарық
Қазақстан Республикасының статистика Агенствосының мәліметтері бойынша 2009 жылы туристтерге
Кесте 2. ҚР туристтерге 2009 жылы қызмет көрсету туризм
Туризм
түрлері Қызмет көрсетілген туристтер саны, 2009ж.
адам саны % %
Барлығы: 146915 туризм түрлері елдер бойынша
Ішкі сапар туризмі 23868 16,2 100
ТМД 3266
13,7
Басқа елдер 20602
86,3
Сыртқы сапар туризмі 67360 45,9 100
ТМД 8027
11,9
Басқа елдер 59333
88,1
Ішкі туризм 55687 37,9
Сілтеме – ҚР Статистикалық жинағы, Алматы. 2009.
Туризм экономикалық құбылыс, сондықтан ол экономиканың дамуының катализаторы болып
2009 жылы мемлекетіміз туризмнен 1882684,7 мың.теңге және 623,4 мың.доллар
2009 жылғы түскен табыстың негізгі бөлігі резиденттерден – 74,4%,
Резиденттерден түскен табыс облыстар бойынша былай бөлінеді: Алматы қаласы
Кесте 3. Қазақстан Республикасының туристік қызметтен 2009ж. түскен табысы
Турагенттік және туроператорлық фирмалардың тапқан табысы Ішкі және сыртқы
мың.теңге мың.доллар млн.теңге мың.доллар
Барлығы: 1882684,7 623,4
Ішкі сапар туризмі 26959,1 290,0 14,3 46,5
ТМД 24556,2 30,2
Басқа елдер 237495,9 259,8
Сыртқы сапар туризмі 1401220,9 333,4 74,4 53,5
ТМД 32952,7
Басқа елдер 1165649,4 333,4
Ішкі туризм 211872,7
11,3 -
Сілтеме – ҚР Статистикалық жинағы, Алматы. 2009.
Талдау бойынша келесі қорытындыларға келуге болады:
Алматы қаласы туристтерге қызмет көрсету бойынша Қазақстан Республикасында алғашқы
2008 жылы түскен табыстың көп бөлігі нерезиденттерден түсті. Нерезиденттер
Ішкі туризм көбінесе Алматы және Астана қалаларында шоғырланды, себебі
2003-2009 жылдар аралығында Қазақстан Республикасында 100-ден астам елдердің азаматтары
Пайыздық мөлшерлеме бойынша (2005ж) Германия – 42,9%, Ресей –
Нерезиденттердің Қазақстан Республикасына сапар шегудің басты мақсаты – демалу
Нерезиденттерден түскен табыс 2008 және 2009 жылдары – 709,1
Біз келген туристтерді 5 категорияға бөліп қарастырдық: 1) 10
2005 жылы осы категорияларға талдау жасасақ, бірінші категорияға тек
2009 жылы осы категорияларға талдау жасасақ, бірінші категорияда Германия
Осы талдауға қарап, қорытынды жасайтын болсақ бір жылдың ішінде
Турагенттік және туроператорлық қызметтің дамуының артықшылықтарымен қоса, кемшіліктері де
Кесте 4. Турагенттік және туроператорлық қызметтің дамуының SWOT-талдауы
Күшті жақтар Әлсіз жақтар
1. Дүниежүзілік еңбек бөлінісіне қатысу
2. Сыртқы капиталды және валютаны тарту
3. Жергілікті іскери айналымның өсуі
4. Жұмыс орындарының көбеюі
5. Еңбек табыстарының артуы
6. Ішкі ресурстарды пайдалану
7. Табиғи, ландшафтты, зоологиялық, гидрологиялық, қасиетті топырақтық шарттардың болуы.
8. Жерасты, жерүсті табиғи емдік қасиеті бар байлықтар.
9. Табиғи ескерткіштер.
10. Емдеу-сауықтыру туристік объектілердің орын алуы.
11. Туристік ұйымдар желілерінің болуы.
12. Туризмнің дамуына септігін тигізетін туристік-экскурсиялық әдістемелік базаның болуы.
2. Жұмыссыздық қаупі
3. Маусымдық жұмыс бастылық
Инфляция
4. Шетелдік компаниялардың билікті қолға алуы
5. Орналастыру объектілерінің көбісі шетел туристерінің сұраныстарын қанағаттандырмайды.
6. Қонақ үйлердің 5* және 4* аздығы
7. Тарихи-этнографиялық ескерткіштердің көбісінің апаттық күй-жайы.
8. Табиғи байлықтардың толығымен зерттелмеуі және пайдаланбауы.
9. Негізгі санаторий-курорттық нысандардың тозуы.
10. Коммуникация мен су қамтамасыздығының дамыған жүйесінің жоқтығы.
11. Әлеуметтік нысандардың ведомстволық бірлігінің болмауы.
12. Ақпараттық қамтамасыздандыру базасының жоқтығы.
Мүмкіндіктер Қауіптер
Табиғи рекреациялық аймақтарды пайдаланудың тиімділігін арттыру
Шет елдер тәжірибесін қолдану негізінде демалудың мобильдік түрлерін дамыту.
3. Жергілікті іскери айналымның өсуі
4 .жұмыс орындарының көбеюі
5. Еңбек табыстарының артуы 1. Экономикалық дағдарыстың қаупі
2. Курорттық аймақтың экологиялық жағдайына зиян келтіру.
3. Импорттың артуы
4. Жұмыссыздық қаупі
5. Маусымдық жұмыс бастылық
Инфляция
6. Шетелдік компаниялардың билікті қолға алуы
Приоритеттер Стратегиялар
1. Туризм индустриясы мен демалу түрлерінің дамуына жағымды жағдайлар
2. Мемелекеттің экономикалық имиджинің артуы
Туризм және демалу инфрақұрылымының дамуы.
2. Дүниежүзілік еңбек бөлінісіне қатысу
3. Сыртқы капиталды және валютаны тарту
4. Ақпараттық қамтамасыздандыру базасын құру.
Сілтеме: зерттеу барысында автормен құрылған.
Халықаралық туризм миллирдтаған долларлық айналымы бар ірі механизм. Халықаралық
Қазақстан Республикасының басты туристік өнімі екі негізгі компоненттен тұрады:
Қазақстан Республикасында Турагенттік және туроператорлық қызметті дамыту үшін келесі
Іле (Алматы қаласы, Тургень, Есік қаласы, Талғар қаласы, Қаскелен
Солтүсті Тянь-Шань (Кеген, Нарынқол, Жаланаш, Кольжат).
Талдықорған-Жаркент (Жаркент қаласы, Көктал ауылы, Текелі қаласы, Талдықорған қаласы,
Балқаш (Балқаш көлі).
Солтүстік Жоңғар (Достық, Алакөл, Лепсі ауылы, Сарқанд қаласы, Жарқұлақ
Жамбыл (Тараз қаласы, Мерке ауылы).
Түркістан (Түркістан қаласы, Отырар, Кентау, Шаян).
Сайрам-Шымкент (Шымкент қаласы, Сайрам, Арыс қаласы, Шардара қаласы, Сары-Ағаш
Жоғары Бұқтырма (Берел, Марқакөл көлі).
Маңғыстау (Фетисово ауылы, Ақтау қаласы, Ералиев ауылы.).
Бұл орталықтардан басқа Қазақстан Республикасының туристік сегментіне Жібек Жолындағы
Қорытындылай келгенде, Қазақстандық туристік өнімнің болашақта өте тиімді болуын
Қазақстан Республикасында қазіргі кезде 100-ден астам туристтік агенстволар мен
1999 жылы республикада ересек жастағылар санының артуы байқалады, мысалы
Туристік сұранымға ықпал ететін демографиялық факторлар арасында, жанұялардың құрылымдық
Турагенттік және туроператорлық қызметіне сұранымды анықтау кезінде, біз ерекше
2000 жылдың наурыз айының аяғында, жұмыспен қамтамасыздандыру қызметінде жұмыссыздар
Бір қараған көзқараста парадокстық құбылыстар өтуде: жұмыссыздықтың күрт жоғарылауы
Батыс ғалымдары туристік сұранымға ықпал ететін мәдени факторларға ерекше
– гедонизм (байлыққұмарлық) - өмірден ләззәт алуға бағдарлану;
– баламалы мәдениетке бетбұрыс;
– ойдың экологизациялануы.
Гедонизм (байлыққұмарлық) қанағаттануға және әсерді өзгертуге сұранымды ұсынады. Баламалы
Батыстың туристік өнімінің қазіргі тұтынушысының маңызды сипаты дүниетануды экологизациялау
Тұтынушы тәртібінің стереотипінде соңғы он жылда түбірлі өзгерістер болды:
Қазақстандағы көңіл аударатын жерлерге 9 мың анықталған ескерткіштер жатады,
Орналастыру құралдары туристік ұсыныстардың ең маңызды бөлігін көрсетеді. Сондықтан
Туристік ұсыныстарды анықтаушы факторлардың бірі – көлік құралы. Қазақстанда
Турагенттік және туроператорлық қызметтің нарығының географиялық мақсатының екінші параметрі
Кесте 5. Қазақстан Республикасында туристердің кіру және шығу құрылымы
Елдер атауы 2007 жыл, кірушілердің жалпы санынан, % 2008
2005 жыл
Шығушылар
дың жалпы санынан, % Кірушілердің жалпы санынан, %
Германия 23,9 11,12 18,1 43
Ресей 19,4 47,28 0,87 10,5
Түркия 12,6 3,79 25,6 5,5
АҚШ 11,6 9,88 0,15 4,5
Жапония
3,6
4,2
Қытай
2,56 21,2 2,9
Франция
2,25 0,56 2,3
«Magic World»
18 0,2
Сілтеме – ҚР Статистикалық жинағы, Алматы. 2009.
Қазақстандағы туристердің негізгі ағыны ресейден екені байқалады, бұл рекреациялық
“Magic world” компаниясы нарықтың саралануының келесі критериясы өзіне келесі
Әлеуеттік туристер массасының мінездемелері мен саяхаттауға қатынасы бойынша жеке
Динамикадағы өткізімнің каналдар құрылымы статистикалық болмайды, өзгерістер белгілі бір
Кесте 6. Қазақстан нарығынде өткізілген, әртүрлі типті сапарлар
Туроператорлар 2007ж., сапарлар саны Үлес, % 2008ж., сапарлар саны
Magic World 14776 2,1 16547 2.6
Гиацинт 8270 1.2 25534 3.8
Жаңа-Арқа 15397 2.2 32388 5,7
Квадротур 20394 2.9 26340 4.3
Спутник Казахстана 10395 1.5 16254 2.5
Туроператорлар бойынша барлығы 64232 9.9 117063 18.0
Қазақстан бойынша барлығы 700500 100 650218: 100
Сілтеме – ҚР Статистикалық жинағы, Алматы. 2009.
Шоғырлану дәрежесінің соншалықты жоғары болмағанына қарамастан, ірі туроператорлармен
Бұл беталыстың ары қарай дамуы, өткізу жүйесінің одан үлкен
Фирмалардың мамандануға беталысы күшеюде, ұсынылатын турлар спектрі кеңеюде және
2.2 «Magic World» турагенттік фирмасының қызметін талдау және оның
«Magic World» турагенттік фирмасының бәсекелестік қабілеттілігі жоғары.
ЖШС «Magic World» туризм компаниясы 1956 жылдан бері ірі
Көптеген жылдардан бері компания «Magic World» Біріккен Араб Эмиратына,
Жоғары кәсіпқойлықты тәжірибелі мамандар штаты, көптеген жылдарға созылған ірі
Компанияның ең жақсы серіктестерінің бірі «Royal Park» («Magic World»)
Эмират туралы әсер – бұл жыл онекі ай күн
«Magic World» – отелдер, дүниежүзінің ең жақсы отелдерімен теңеседі,
«Magic World» – бұл сатып алуды ұнатушылар үшін жұмақ,
Қарапайым заттардың табиғаты мен мәдениеті, дәстірі мен қазіргісі, әсерлілігі
«Magic World” туристік фирмасы 1996 жылы Қатысушылар шешімінің
Қызметкерлер штаты 23 адамнан тұрады (сурет 5).
Сурет 5 - «Magic World” туристік фирмасы қызметкерлерінің штаты.
Фирма қызметтің келесі түрлерін көрсетеді:
- Туризм, отелдерді, туристік базаларды, мотелдерді, экскурсия ұйымдастыру бойынша
- Мамандардың туристік сапарлары мен іссапарларын ұйымдастыру;
- Таяу және алыс шетелдердегі халықаралық туристік қызметтерді жүзеге
- Әртүрлі елдердің әуе жолы компанияларының ішкі және шетелдік
- Сауықтыру және демалыс үйлерінде жолдамаларды өткізу.
«Magic World» Сіздің осы еліктіретін және таң қалдыратын елді
Біз Сізге өте кереміт демалыс, істік сапар, әртүрлі экскурсиялық
«Magic World» бағытындағы қызмет көрсету диапазоны өте кең:
- Ең жақсы отелдер
- Қолайлы бағалар
- Рұқсатнамалар
- Шоп - турлар
- Интернетте турларды резервте сақтау
- VIP сервис
- Экскурсиялық бағдарламалар.
Сонымен қатар, «Magic World» туристердің алдында өзінің есігін қонақ
«Magic World” турагенттік фирмасы тапсырыскерлерді дүниежүзінің 30-дан астам елдеріне
Сонымен қатар, «Magic World” турагенттік фирмасы дүниежүзінің кез –
«Magic World” турагенттік фирмасы тапсырыскерлерді тартудың қосымша әдістерін қолданатын
Туристік нарық, ішкісі болсын, халықаралық болсын, - ең бәсекелесті
«Magic World” турагенттік фирмасындағы туристік қызметтің жарнамалық – ақпараттық
- мемлекеттік макро деңгейде;
- коммерциялық құрылымдар, немесе микро деңгейде (қонақ үйлер,
Макро деңгейдегі жарнама мемлекеттік реттеу органдарымен жүргізіледі - министрліктермен,
- елдің тұтас немесе бір регионының қолайлы тұлғасын жасау
- әлуетті тапсырыскерді көптеген туристік бағыттардың ішінен өзінің
Макро деңгейдегі жарнама қызметі негізінде бюджеттік қаражатпен жүргізіледі.
Микро деңгейдегі коммерциялық жарнаманың негізгі мақсаты – сатып
Туризмдегі жарнамалық қызмет, оның ішінде қазақстандық, қатаң реттеледі. Мемлекет
Жарнамалық бағдарламаны әзірлеудегі бірінші қадам – жарнаманың мақсатының қойылымы.
«Magic World” турагенттік фирмасында жарнама бюджетін есептеу келесідей түрде
Туристік қызметтің жарнамасының мақсатын анықтап алып, фирма жарнамалық бюджет
Бәсекелестердің шығыны деңгейінен шыға отырып – бәсекелестер деңгейімен шығынды
Туристік қызметтің жарнамалық бағдарламамен көзделетін мақсаттар мен міндеттерден
Өнімнің өзіндік құнына жатқызылған, жарнамаға кеткен нақты шығындардың жалпы
Біздің қызметтеріміз 140000 тұтынушылардан тұратын нарыққа ұнай алады. Мақсаты
«Magic World” фирмасында жарнамасын тарату құралдары туралы шешімдер.
Жарнамалық жарияламаны мақсатты аудиторияға дейін жеткізу үшін бұқаралық ақпарат
- қамту, жиілік және ықпал ету дәрежесін таңдау;
- ақпарат құралдарының басты түрлерін таңдау;
- ақпаратты тарату құралдарының нақты түрлерін таңдау;
- ақпарат құралдарында жайғасу уақытын таңдау.
Туристік өнім жарнамасының ерекшелігі сонда, теледидар бойынша ол ондай
Журналдардағы жарнама келесілермен шартталады:
- сенімділік пен беделділік;
- қалпына келтірудің жоғары сапасы;
- тіршілік ұзақтығы;
- қайтара оқушыларының мәнді саны;
- оқушылар арасындағы жақсы “өтімділік”;
- жоғары демографиялық және географиялық селективтік.
Жарнама құны 1000 адамға есептелген. Жарнаманы нақты тасымалдаушыларды таңдау.
6 кестеден көреміз, ақпарат тарату тұрғысынан қарағанда, қазіргі кезеңде
Кесте 7. «Magic World” турагенттік фирмасының жарнама құнын есептеу
Басылымдардың атауы Тираж
Мақсатты нарық,%
Әлуетті мақсатты
адам Жарнама құны (1/2 бағана),
тенге Айынашығу жиілігі, рет Жарнама құны, 1000 адамға,
Туризм и отдых 85000 40 % 34000
Караван плюс 85000 54 % 45000 7200 4
Эконом 10000 40 % 34000 6950 2 204
Сілтеме – «Magic World” турагенттік фирмасының көрсеткіштерін пайдалана отырып,
Хабарландырулар мөлшері газеттің бір бетінің 1/2 таңдайды, өйткені бұл
Барлығы, айына орта шамамен жарнама құны 256354 тенгені
Негізгі жарнамаға қосымша басылым жарнамасын қолдану: календарлар мен буклеттер
Ай сайын есептеп тұру қажетті:
Жалпы пайда, тенгемен:
Од = V х Ц - С х n
V – жарнама бойынша сатып алынған қызметтер саны,
Ц – қызмет бірлігінің құны,
С – бір жарияламаның құны,
n - жариялама саны [47].
Дебиторлық берешекті басқарудың бірқатар жалпы ұсыныстары бар:
– тапсырыскерлермен есептесу күйін бақылауды орнықтыру;
– бір немесе бірнеше ірі тапсырыскерлермен төленбеу тәуекелдігін төмендету
– дебиторлық және несиегерлік берешектер қатынасын қадағалау, өйткені дебиторлық
– ұзақ мерзімді төлем кезінде жеңілдіктерді ұсынуды қолдану.
Турагенттік қызметтің бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатындағы фирманың іскерлік белсенділігі,
Капитал пайдалылығы мен сату көрсеткіштерін талдау жүргізілген кезеңде фирма
Сату пайдалылығын ұсынылатын қызметтерге бағаны жоғарылату жолымен немесе оларды
Бұл көрсеткіштердің бәрі ай сайын немесе тоқсан сайын есептеліп
Бұл жарнамалық компания сатудың қандай деңгейіне келтіретінін қазір
Турагенттік қызметтің бәсекеге қабілеттілігін арттыру көздері бойынша тапсырыстардың бөлінуі.
Турфирманың әрбір бөлімшесі үшін нақты міндеттер белгіленген, бірақ туристік
Келесі кестеде «Magic World» турагенттік турфирмасының 2007-2008 жылдар
Кесте 8. «Magic World» турагенттік фирмасының 2007-2008 жылдар аралығындағы
Елдер Қызмет көрсетілген туристер саны, адам Үлес салмағы, %
%
АҚШ 23 0,15 234 0,23
Канада 20 0,13 184 0,18
Франция 80 0,52 670 0,67
Германия 120 0,79 1020 1,02
Швеция 45 0,3 414 0,41
Туркия 2550 16,7 18063 18,03
«Magic World» 3215 21,1 28650 28,61
Бельгия 46 0,3 476 0,48
Испания 125 0,83 1314 1,31
Англия 64 0,43 566 0,58
Канар аралдары 80 0,52 944 0,95
Египет 31 0,2 332 0,33
Греция 42 0,28 470 0,47
Голландия 28 0,19 196 0,2
Италия 236 1,55 1929 1,94
Үндістан 570 3,74 485 0,48
Қытай 7890 51,7 43395 43,3
Жапония 86 0,57 812 0,81
Барлығы: 15251 100 100154 100
Сілтеме – «Magic World” фирмасының көрсеткіштерін пайдалана отырып, да
Туристік ағым - құбылмалы құбылыс. Туристік ағымның құбылмалылығын сипаттау
Туристік ағым бұл туристердің елге үздіксіз ағып келуі болып
Туристік күндер саны келесі формула бойынша анықталады:
Д=Ч*t
Мұндағы:
Д – туристік күндер саны, адам/күн;
Ч – туристер саны, адам;
t – бір туристің берілген аймақта болуының орташа ұзақтығы.
Құрылған уақытынан бері «Magic World» турфирмасы 329 ұйымдасқан топтарды
Кесте 8 көрініп тұрғандай, Қытай -51,7, «Magic World»-21,1, Түркия
Кесте 9. «Magic World» турфирмасының айналыс шығындарының құрылымы
Айналыс шығындары 2007 жыл 2008 жыл Ауытқу, тенге
Сомасы, тенге Табыстағы үлесі, % Сомасы, тенге Табыстағы үлесі,
Басқа ұйымдардың қызметтері 431704 4,46 468295 4,7 36591
Автокөлікті жалға алу 97500 1,0 101630 1,02 4130
Еңбек ақы 6115200 63,2 6165076 62,1 49876
Амортизацялық аударымдар 37660 0,39 38080 0,38 420
Банктік қызмет көрсету бойынша шығындар 76896 0,8 81684 0,82
Жалға алу 840000 8,7 842000 8,5 2000
Кеңсе шығындары 48110 0,5 50260 0,5 2150
Коммуналды шығындар 211100 2,2 241225 2,4 30125
Барлығы 7858170 81,2 7988250 80,5 130080
Табыс (ҚҚС - есептемегенде) 9675580
9925733
250153
Сілтеме – «Magic World” фирмасының көрсеткіштерін пайдалана отырып, да
«Magic World» турфирмасының қызметінің негізгі экономикалық көрсеткіші болып айналыс
Турфирманың айналыс шығындары келесідей негізгі көрсеткіштермен сипатталады:
- айналыс шығындарының абсолюттік сомасы;
- турфирманың айналыс шығындарының деңгейі;
- шығын қайтарылымдылығының деңгейі;
- айналыс шығындарының рентабельділік деңгейі.
Айналыс шығындарын талдау турфирманың бухгалтерлік және статистикалық қорытындылары және
Турфирманың қаржылық қорытындысы оның шығындарды төмендетуіне байланысты болады. «Magic
Кестеден көрініп тұрғандай, барлық баптар бойынша өсу динамикасы байқалған.
Егер туристік қызметтер көлемі мен айналыс шығындарының өсу қарқынын
Айналыс шығндарының сомасының туристік қызметтер көлеміне қатынасы айналыс шығынлары
«Magic World» турфирмасы үшін айналс шығындарының деңгейі:
2007 жылы
2008 жылы
«Magic World» турфирмасы бойынша көрсеткен туристік қызметтер көлеміндегі айналыс
Айналмалы шығындар, банктік қызмет көрсету бойынша шығындардың артуы ең
2008 жылғы материалды шығындардың үлес салмағы 2007 жылмен салстырғанда
Төмендегі кестеде «Magic World» турфирмасының 2007-2008 жылдардағы қаржылық
Кестеден көрініп тұрғандай, қарастырылып отырған кезеңде «Magic World» турфирмасы
Кесте 10. «Magic World» турфирмасының қаржылық көрсеткіштерінің деңгейі мен
№ Көсрсеткіштер 2007 жыл 2008 жыл 2007 жылға қатысты
1 Табыс (ҚҚС- ты есептемегенде) 9676 9926 102,6
2 Айналыс шығындары 7858 7988 101,7
3 Өнімді өткізуден түскен табыс 269 349 129,7
4 Басқалай өткізуден түскен табыс 79,8 85,3 106,9
5 Өткізуден тыс операцялардан түскен табыс пен шығындар сальдосы
6 Барлығы 496 583 117,7
7 Табыс (ҚҚС – ты есептемегенде ) 347 408
Сілтеме – «Magic World” фирмасының көрсеткіштерін пайдалана отырып, да
Турфирманың жиынтық табысының қалыптасуның негізі болып туристік қызметтен
Турфирманң қаржылық қорытындысының өзгеруі төрт фактордың өззгеруіне байланысты:
көрсетілген қызмет көлемі;
көрсетілген қызмет құрылымы;
айналыс шығындарының өзгеруі;
Қызмет бағасының өзгеруі 2008 жылғы жағымды қаржылық қорытынды көрсетілген
шығындарының 1 теңгеге төмендуі есебінен болған, осының салдарынан табыс
Яғни, «Magic World» турфирмасына қаржылық қорытынды көрсеткішін жақсартуға мүмкіндік
Кесте 11. «Magic World» турфирмасының пайдасын факторлық талдау қорытындысы
Көрсетілген қызмет көлеміне байланысты қаржылық қорытындының өзгеруі 2008
Қаржылық қорытындының өзгеруі +426,36
Соның ішінде :
Көрсетілген қызмет көлемінің өзгеруі есебінен
өткізу құрылымының өзгеруі есебінен
өткізу шығындарның 1 теңгеге өзгеруі есебінен
+80,2
-71,0
+34,7
Сілтеме – «Magic World” фирмасының көрсеткіштерін пайдалана отырып, да
Қаржылық талдаудың негізгі мақсаты – қаржы көлемі мен құрылмының
Кәсіпорын қызметінің тиімділігін бағалауда кәсіпорын иелігіндегі қаржыны қолдану рентабельділігі
Туристік қызметтің бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатындағы турфирманың шаруашылық көрсеткіші
- турфирманың шаруашылық қызметін жүргізумен байланысты шығындарды өтеу;
- табыстың бір бөлігі әр түрлі салықтарды төлеуге кетеді;
- табыстың белгілі бір бөлігі пайданың қалыптасу көзі болып
Жоғарыда айтылғанды қорытындылай келе, 2008 жылы «Magic World» турфирмасының
“Magic World” фирмасының талдауы бойынша, айына бір тұтынушыға келетін
Компанияның сауалнамасының көрсетуі бойынша, туристердің басым көпшілігінің табысы 15
Кесте 12. ЖШС «Magic Worldдің» балансының өтемпаздығының талдауы, (2007
АКТИВ Сома ПАССИВ Сома Төлем артықшылығы немесе
Ең өтемпаз 516,0 Ең жедел
міндеттер 377,2 +138,8
Тез өтімді 7540,0 Қысқа мерзімді - +7540,0
Баяу өтімді 2486,0 Ұзақмерзімді 20391,0 -17905,0
Қиын өтімді 11234,0 Тұрақты 1007,8 +10226,2
Баланс 21776,0 Баланс 21776,0
Сілтеме - ЖШС «Magic Worldдің» 2007ж. 1 қаңтарындағы
Кестеден көргеніміздей, біздің жағдайымызда үшінші пункт бойынша едәуір ауытқу
Жалпы алғанда “Magic World” компаниясында қаржылық жағдайдың оң көрсеткіштері
Әсіресе біздің фирма үшін маңызды мерзімдер аралығындағы кезеңге экономикалық
Біз қарастырып отырған фирма, жүзіндіде орын алу үшін, біздің
Одан өзге, тапсырыскерлерге қызмет көрсету сапасын күрт жақсарту қажет.
Яғни, туристік фирма туризм нарығында тұрақталып қалғысы келсе, оның
Халықаралық туристік маршруттарда бәсекелестік күшті болуына және ондағы
Келешектігі бар бағыттардың бірі жергілікті туристік маршруттардың ұйымдастырылуы болып
Қазақстанның ең әдемі қаласы Алматы бойынша экскурсия ұмытылып барады.
Туристік қызмет көрсетудің, маршруттардың және экскурсиялардың әр алуан болуымен
2.3 Турагенттік және туроператорлық қызметінің даму стратегиясын зерттеу
Турагенттік және туроператорлық қызметінің даму стратегиясын зерттеу қызметтің түрленбелілігін
Турагенттік және туроператорлық қызметтің сипатты ерекшелігі, оның сақталуға қабілетсіздігі
Турагенттік және туроператорлық қызметтің қарастырылған жалпы зерттеу сипаттамалары (сезімсіздік,
Турагенттік және туроператорлық қызметінің даму стратегиясын зерттеуде туристік өнімге,
Біріншіден, әртүрлі компоненттер арасындағы өзара қатынастың күрделі жүйесімен сипатталатын,
Екіншіден, туристік қызметке сұраныс табыс деңгейі мен бағаға ғана
Үшіншіден, қағида бойынша, тұтынушы өнімді оны қолданғанға дейін көре
Төртіншіден, тұтынушы өзін өнімді тұтыну орынынан алшақтататын ара қашықтықты
Бесіншіден, туристік өнім кеңістік пен уақыт сияқты ауыспалыларға тәуелді,
Алтыншыдан, Турагенттік және туроператорлық қызметті ұсыну икемсіз өндіріспен ерекшеленеді.
Жетіншіден, туристік өнім, әрқайсысының өзіндік жұмыс әдісі, айрықшалықты қажетсінуі
Сегізіншіден, туристерге қызмет көрсету сондай ұсақ – түйектерден тұратын
Тоғызыншыдан, Турагенттік және туроператорлық қызмет көрсетудің сапасын бағалау едәуір
Ақырында, оныншыдан, Турагенттік және туроператорлық қызмет сапасына, форс –
Турагенттік және туроператорлық қызметінің даму стратегиясын жетілдірілу деңгейі өткізілімнің
тапсырыскерлердің қажетсінуінің өзгеруімен ;
нарыққа жаңа барынша жетілдірілген өнімдердің шығуымен;
бәсекелестіктің күшеюімен;
капиталды барынша тиімді салудың жаңа мүмкіндіктерінің пайда болуымен байланысты
Бұл деңгейде тұтынушылар шеңбері, тәжірибе жүзінде, кеңеймейді. Бірақ, сол
Жетілдіру деңгейіндегі алынатын өнімнің көлемі қажетті мөлшерде жоғары болса
Құлдырау деңгейі туристік аумақта берілген өнім тым көп мөлшерде
Сонымен, Турагенттік және туроператорлық қызметінің даму стратегиясын зерттеу туристік
- Біріншіден, құлдырау сатысында тұрған өнімді ауыстыру үшін жаңа
- Екіншіден, фирма әрбір стадияда осы кездегі бар өнімдермен
- Үшіншіден, тіршілік циклының әртүрлі деңгейлеріне жатуына байланысты фирма
Турагенттік және туроператорлық қызметінің даму стратегиясын зерттеуде әрбір туристік
Туристік өнімнің жайғастыру мағынасында, стратегиялық зерттеулер негізінде, өнімнің
Туристік өнімді жайғастыру міндеті, барлық нарық бойынша біріккен жайғасым
Турагенттік және туроператорлық қызметінің даму стратегиясын зерттеуде жайғастыруды іске
- Тұтынушылар қолайлы қарайтын нақты немесе қабылданатын, ерекшелікті қасиеттер
- Осы қасиеттер мен (немесе) пайдаларға қатысты бәсекелестік өнімнің
- Бәсекелестер орын алған, әлуетті тапсырыскерлер мен жайғасымды берілген
- Таңдалған жайғасымды қорғау үшін, қандай стратегиялық құралдар ең
Туристік кәсіпорын жайғастыруды келесідей жағдайларда қолдана алады: өзіндік ерекшелікті
Турагенттік және туроператорлық қызметінің даму стратегиясын зерттеу бірқатар факторларды
– тұтынушылар санасында туристік өнімнің нақты орын алған жайғасымы
– бәсекелестік өнімдердің жайғасуын білу;
– бәсекелестік өнімдердің жайғасуын таңдау;
– меншікті жайғасымды таңдау және оны ең мақұлданушы аргументтермен
– тұтынушылар санасында қажетті жайғастыруды жүзеге асыру үшін,
– жайғастырудың осал жерін бағалау;
– таңдалған жайғасудың маркетингтің басқа элементтерімен келісулерін қамтамасыздандыру: бағамен,
Туристік өнімнің айрықшаланатын ерекшеліктері тұтынушылар үшін бірқатар мүдделі және
– маңыздылық – ерекшелік тұтынушыларға жоғары бағаланатын пайда келтіреді;
– қайталанбастық – бәсекелестер мұндай ерекшелікті ұсына алмайды немесе
– айғақтық – ерекшелікті көрсетуге болады, ол тапсырыскерлерге көрінеді;
– қол жетерлік – тұтынушылардың осы ерекшелікті өзіне алуға
– қорғаушылық – бәсекелестер үшін бұл ерекшелікті тәжірибелік алу
– көрнекілік – айрықшылықты ерекшеліктің мәні тқтынушыларға жеңіл жеткізіледі
Айтайық, туристік кәсіпорын өзінде бірнеше әлуетті айрықшылықты ерекшеліктер байқады.
Бір мамандар кәсіпорын өзінің барлық күшін бір ғана айрықшылықты
Маркетинг саласындағы келесі мамандар, туристік фирмалардың бірден бірнеше айрықшылықты
Жалпы алғанда туристік кәсіпорындар, өнімді жайғастырумен байланысты, келесідей негізгі
– үстірттік жайғасу – қандайда бір айқын белгіленген жайғасымның
– біржақты жайғасу – тұтынушыларда фирма және оның ұсынатын
– жайсыз жайғасу – тұтынушыларға фирма және оның ұсынатын
– бірмәнді емес жайғасу – тұтынушыларда фирма және оның
Турагенттік және туроператорлық қызметінің даму стратегиясын зерттеу көздейтін басты
Сурет 6 - Турагенттік және туроператорлық қызметінің даму стратегиясын
Турагенттік және туроператорлық қызметінің даму стратегиясын зерттеу, фирма үшін
- бизнесті тиімді жүргізуге кедергі келтіретін проблемаларды;
- проблемалардың пайда болу себептері және оларды шешудің мүмкіндікті
- туристік нарықтағы келешектегі беталыстарды.
1. Маңызды проблемаларды айқындау. Күнделікті қарқынды қызметтің салдарынан орындаушылардың,
2. Кәсіпорынның өзінің мақсатты нарықтарымен байланысын қолдау. Туризмдегі зерттеулер
3. Шығындарды төмендету. Зерттеу бизнестің ең тиімді әдістерін анықтауға
4. Пайданың жаңа көздерін әзірлеу. Зерттеулер жаңа нарықтарды, жаңа
5. Сатуды ынталандыруға көмектесу. Зерттеулер нәтижелері тек белгілі фирма
6. Сатып алушылар тарапынан қолайлы қатынастарды жасау. Тұтынушылар туристік
ІІІ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ТУРАГЕНТТІК ЖӘНЕ ТУРОПЕРАТОРЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІ ДАМЫТУ МӘСЕЛЕЛЕРІ
3.1 Турагенттік және туроператорлық қызметінің бәсекеге қабілеттілігін жоғарылатуды бағалау
Турагенттік және туроператорлық қызмет көрсетудің бәсекеге қабілеттілігі – бұл
Өнімнің бәсекеге қабілеттілігін бағалауын ISO 9000 және 14000 сериясының
Негізгі параметрлеі болып өнімнің бәсекеге қабілеттілігі анықталатын нормативті, техникалық
Турагенттік және туроператорлық қызметтің бәсекелестік қабілеттілігін бағалау үшін келесі
1 кезең. Турагенттік және туроператорлық қызметке қойылатын талаптарды қалыптастыру
Турагенттік және туроператорлық қызметке қойылатын талаптар тұтынушыларды маркетингілік зерттеу
Турагенттік және туроператорлық қызметтің бәсекелестік қабілеттілігінің көрсеткіштері сыныптамалы және
Бағалаушы көрсеткіштер, туристік қызметтің сапасын анықтайтын қасиеттерді сипаттайды. Бағалау
- Турагенттік және туроператорлық қызмет қанағаттандыратын, міндетті талаптардың орындалуын
- қандайда бір сипаттамаларымен тұтынушыларды қанағаттандыру дәрежесі бойынша, нарықта
Көрсеткіштердің бұл топтары әзірше орнықтырылған атауға ие емес. Оларды
Бәсекелестік қабілеттілікті бағалау кезінде, өнімді нақты нарықта өткізудің принципиалды
Салыстырмалы көрсеткіштер келесідей топтарға бөлінеді:
1 – тұтастық – қызметтің аяқталымдылығы және оның
2 – негіздік – туристердің қажетсінуіне негізделген, талаптарға сай,
– атаулы сипаттылық – туристік қызметтің тұтынушылардың анықталған сарасындағы
– пайдалылық – қызметтің бір немесе бірнеше мақсаттарға қызмет
– айқындылық – қызметтің ерекшеліктері, оның бағыттылығы туристергеде, кәсіпорын
– икемділік – қызметтің қабілеттілігі мен қызмет көрсету жүйесінің
– сенімділік – қзметтіңің және жарнаманың мазмұнының сәйкестігі, кәсіпорынның
Көрсетілген көрсеткіштер маңызы бойынша Турагенттік және туроператорлық қызметтің техникалық
– жауапты реакция (қызметкерлердің сатып алушыларға олардың проблемаларын шешуде
– құзыреттілік (қызметкерлер қызметті кәсіпқойлықпен көрсету үшін қажетті,
– сыпайылық (қызметкерлердің өзінің тапсырыскерлеріне қаншалықты ұнамды, кішіпейілді және
– материалдық қоршау (қызметтердің көзге көрінетін компонентін сипаттайды: интерьер,
– коммуникациялар (кәсіпорындағы ақпараттық жүйенінің қамтамасыздануын анықтайды).
2 кезең. Бәсекелестік қабілеттілігінің бірлік көрсеткішінің маңыздылығын (салмағын) анықтау.
Бәсекелестік қабілеттілікті анықтайтын көрсеткіштер тізімі салыстырмалы тұрақты. Сонымен қатар,
3 кезең. Ұқсастар тобын қалыптастыру және салыстыру үшін базалық
Ұқсастар тобына енгізілетін туристік өнімдер сыныпталу көрсеткіштерінің бірдей мәндерімен
4 кезең. Бағаланатын және базалық қызметтер көрсеткіштерінің мәндерін анықтау.
Турагенттік және туроператорлық қызметтің бәсекелестік қабілеттілігін анықтайтын көптеген көрсеткіштер,
5 кезең. Бағаланатын және базалық қызметтер көрсеткіштерінің бірлік салыстыру.
Бұл кезеңде, бірінші кезекте, бағаланатын және базалық қызметтердің бәсекелестік
6 кезең. Бағаланатын қзметтің бәсекелестік қабілеттілігінің кешендік көрсеткішінің анықтау.
Бағаланатын Турагенттік және туроператорлық қызметтің бәсекелестік қабілеттілігінің кешендік көрсеткіші
7 кезең. Бағаланатын қызметтің бәсекелестік қабілеттілігі туралы қорытынды.
Бәсекелестік қабілеттілікті жоғарылатудың оптималды бағытын анықтау нарыққа бәсекелестік қабілеттілігі
Турагенттік және туроператорлық қызметтің бәсекелестік қабілеттілігін бағалау нәтижелері тапсырыскерлерді
Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес белгіленген жосықсыз бәсекелестік түрлерін ескере
Фирмалық атауды, тауар белгілерін, қызмет көрсету және (немесе) кәсіпкердің
Бәсекелестің тауарының сыртқы ресімделуінің көшірмесін, оның фирмалық атауын, таңбалануын,
Тауарларға (жұмыстар, қызметтерге) қатысты, оның ішінде шығуы, шығарушысы, сатушысы,
өзінің сипаты немесе коммерциялық мақсаты бойынша шарт мәніне жатпайтын
басқа бәсекелестің тауарларымен (жұмыстар, қызметтерімен) немесе қызметімен қате салыстырудан
тауарлардың (жұмыстар, қызметтердің) шынайы қасиеттері, сапасы және бағасы туралы
бәсекелестер арасындағы бағалар, рыноктарды бөлу, басқа кәсіпкерлерді шығарып жіберу
бәсекелестікті жоюға немесе елеулі шектеуге әкелетін рыноктық қатынастардың субъектілерінің
коммерциялық қызметтік құпияны құрайтын ғылыми-техникалық, өндірістік және өзге ақпаратты,
демпингтік бағаларды пайдалану жолымен бәсекелестікте артықшылыққа қол жеткізу;
бәсекелестікті жоюға немес шектеуге, негізсіз артықшылық ұсынуға және (немесе)
3.2 Турагенттік және туроператорлық қызметтің маркетингілік даму стратегиясын жетілдіру
Бәсекелестік күресі күрт шиеленіскен және оның нәтижесіне баға факторларының
Турагенттік және туроператорлық қызметтің маркетингі фирманың басқа функционалдық бөлімшелерінің
Қазіргі маркетинг фирма қызметтерінде «адамдық капитал» мәнінің маңызды өсуін
«Magic World” туристік фирмасының имиджі беріктенуі және тиімді
70-90-ші жылдары батыстың менеджмент пен маркетинг бойынша теоретиктері мен
Нәтижесінде, көптеген жағдайларда менеджерлер, сенімді қайтымды байланыстың болмаған кезінде,
Фирма ішіндегі коммуникацияны құру және дамыту бойынша жұмыстарды менеджерлерге
“Менеджмент ұйымның мақсаттарға жетуі үшін қоғамның қатынастары мен бағалықтарын
Мұндай кеңесші мен делдал қызметінің, қызметкерлерді басқару аясындағы нақты
1) ұйымның репутациясын қолдай отырып, ол жеке өнімділіктің өсуіне
2) “public relations” көмегімен ішкі ортаның кездейсоқ өзгерісі туралы
3) сол “public relations” арқасында ұйымның алдынан жаңа мүмкіндіктер
4) менеджерлер мен жұмысшылар арасындағы қатынастардағы дағдарысты жағдайлардан ұйымның
5) “public relations” компанияның жоғарғы жетекшілерінің оның қызметкерлерінен алшақтауын
6) қоғаммен байланысты біле отырып, тәжірибе жүзінде үздіксіз жүретін,
7) “public relations” саласындағы маман бола отырып, компания жоспарын
Қызметкерлер менеджері, коммуникация дағдыларын нашар білгендіктен, оның беталысына жеткіліксіз
Менеджмент ішкі фирмалық “public relations” саладағы мамандарға сенім артады.
- Біріншіден, менеджерлерге тиімді ішкіфирмалық коммуникацияны жасау және дамыту
- Екіншіден, менеджерлерге де, кәсіподақ қайраткерлеріне де бұл мамандарға
- Үшіншіден, менеджерлер мен жұмысшылар еңбек қатынасы аясындағы коммуникацияның
- Төртіншіден, менеджерлер мен жұмысшылар, жұртшылықпен байланыс бойынша менеджерлерге
Кәсіпорындарды жекешелендіру мен акционерлеу процестерін қамтитын Қазақстандағы экономикалық реформалар
Еңбек қатынасы аясындағы коммуникация нақты мақсаттардың бірқатар міндеттері мен
1. Тұлғалар аралық коммуникацияны қамтамасыз ету. Батыс менеджментінің тәжірибесі,
2. Фирма ішіндегі басылымдардың өзгерісі (көптираждылар, бюллетендер). “public relations”
3. Нысанды коммуникациялардың нысансыздармен табысты бәсекелестігін қамтамасыздандыру. “public relations”
4. Қызметкерлердің жетекшілер саясаты туралы ақпаратты болуын жақсарту. Жұмысшылар
5. Компания жұмыскерлеріне қаржы құжаттарымен танысуда көмек көрсету. Компанияның
6. Бас және еншілес компаниялар арасындағы ақпараттарды алмастыруды ұйымдастыру.
7. Жаңа технологияның ерекшеліктерін түсіндіру. Бұл мәселе технологияның тұрақты
8. Қауіпсіздік саласындағы шаралардың тиімділігін арттыру. “public relations”, қызметкерлерді
9. Қызметкерлердің жетекшілердің қызметі туралы ақпараттануын қамтамасыздандыру. Компанияның жеке
10. Қызметкерлерге басқарудың құрылымы мен бернесін түсіндіру. Басқарудың негізгі
11. Компания акционерлерін жүйелі ақпараттандыру. Басшылықтың акционерлік капиталды басқару
12. Қызметкерлерді сыйақы жүйесі туралы ақпараттандыру. Компанияда жұмыс істейтін
13. Бос орын, қызметтің бар екені туралы ақпарат. Ол,
14. Тиімді қайтымды байланысты қамтамасыздандыру. “public relations” мамандары төменгі
15. Әрекеттегі құқықтық нормалар мен ережелерді жариялау. Ішкі фирмалық
Ішкі фирмалық қызмет “public relations” жоғарыда қарастырылған барлық қызметтері
Ішкі фирмалық отандық қызмет “public relations” Ресейдің өзіндік жағдайларында,
Өздерінің қызметін орындау үшін, ішкіфирмалық “public relations” саласындағы мамандардың
Техникалық қатынаста ішкі фирмалық коммуникацияның ең күрделі құралы болып
Ішкіфирмалық “public relations” құралдарының қатарында, қызметкерлер оларды белсенді қолдана
Компанияға жаңадан жұмысқа келгендер үшін, корпорацияның мақсаттары мен мәдениетін
“Рublic relations” саласында білікті мамандары бар батыс компаниялары, әртүрлі
Бөлімшелері, филиалдары немесе өндірістік нүктелі көп компаниялар, жоғарғы басшылардың
Компанияның қызметін түсіндіріп тарату үшін фирма ішінде мұражай, тұрақты
Жоғарыда айтылып кеткен бейне- және аудио материалдар жаңа қызметкерлерге
Қазіргі “public relations” арсеналында ішкіфирмалық коммуникацияларды жүзеге асырудың басқада
“Рublic relations” туралы менеджменттің бернесі ретінде айта отырып,
Менеджменттегі барлық қабылданған уәждеменің тұжырымдамалары коммуникацияның қызметкерлер уәждемесінің жоғары
Жоғарыда айтылғандарға байланысты маркетингілік стратегияны жетілдіру үшін фирмаға келесідей
Кәсіпорынның жарнамалық қызметінің әрекеттегі әдістерін (стенділер, витриналар, көрсеткіштер, газеттер)
Мүмкіндігінше туристік бағыттарды кеңейту және оны жарнамада көрсету.
Жарнамалық компанияны сауатты жоспарлауға көңіл аудару. Тапсырыскерлер қажетсінуінің динамикасын
Фирманың имиджін жақсарту үшін “public relations” тиімді жүйесін ұйымдастыру
3.3 Турагенттік және туроператорлық қызметтің дамуын жетілдіру бағыттары
Турагенттік және туроператорлық қызметтің дамуын күшейтуде маңызды бағыты болып
өнімдерді жетілдіру және жаңарту қажеттігін негіздеу;
бәсекелестік қабілеттің анық бір деңгейіндегі өнімдерді өткізудің мүмкіндікті көлемін
туристік қызметті өткізу процестерін басқару;
нақты нарықта баға стратегиясын таңдау;
кәсіпорындарда және т.б. өнімдердің бәсекелестік қабілеттіліктерін басқару жүйесін қалыптастыру
Турагенттік және туроператорлық қызметтің бәсекелесу қабілеттілігін анықтау, тәжірибе жүзінде,
Сурет 7 – Турагенттік және туроператорлық қызметтегі бәсекелестіктің бес
Өнімдердің бәсекелестік қабілеттілігі анықтамасына, оның барлық тұтынушылық және айырбастық
Кейбіреулер «бәсекелестік қабілеттілігі» категориясының мәнін айқындау үшін, ол тұтынушылар
Нарық, қызметтердің өзара бәсекелесе отырып, тұтынушылар талабына сәйкестігіне салыстырулар
Қоғам масштабында қоғамдық қажетсінуді қанағаттандыруға арналған қызметтер арасында, бәсекелес
Турагенттік және туроператорлық қызметтің дамуын күшейтудің келесі маңызды бағыты
– бұл қызметтің сапасы мен пайдалылығын көрсететін параметрлер, өйткені
бәсекелестік қабілетті анықтау үшін қызметтерді нақты қажетсінуге сәйкестік дәрежесі
Бұл кезде ескеретін нәрсе: сатып алынған зат тек міндетті
Жоғарыда айтылғандардан шыға отырып, келесідей қорытынды жасауға болады, туристік
Турагенттік және туроператорлық қызметтің дамуын жетілдіру сипатталады:
- сапа көрсеткіштерімен (қызметтің пайдалы тиімділігін анықтайды);
- экономикалық көрсеткіштермен (тұтынушының бағасын анықтайды).
Бәсекелестік қабілеттіліктің нақты (нарықтық) бағасы тұтынушыларға Турагенттік және туроператорлық
Мына бір жағдайды тағы белгілеп кету керек, яғни бәсекелік
Бәсекелестерді оқып білу нарық бөлігі, «ой» бөлігі, «жүрек» бөлігі
«Ой» бөлігі – мысалы белгілі бір нарықта қызмет ететін
«Жүрек» бөлігі – бұл тұтынушылардың қалауы мен қажеттіліктерін үлкен
Бәсекеге қабілеттілікті күшейту үшін күшті итермелеуші күш болып әдістерді
Оның мәні іздеумен бәсекелестерге қарағанда фирмаға тиімді жұмыс істеу
ҚОРЫТЫНДЫ
Туризм дүниежүзілік жалпы ұлттық өнімнің (ЖҰӨ) оныншы бөлігін қамтамасыздандыра
90-шы жылдардың басында туризм үлесі тауарлар мен қызметтердің дүниежүзілік
Туризм халықтың жұмыспен қамтылуына күшті әсерін тигізеді. Мамандардың бағалауы
Қазақстанда әзірше туризм және сонымен байланысты экскурсиялық қызметтер өте
Жұмыста жүргізілген, Турагенттік және туроператорлық қызметтің дамуын арттыру жолдары
- Турагенттік және туроператорлық қызметтің дамуын күшейту көлемі мен
- Турагенттік және туроператорлық компания оқиғаны талдаумен бірге, бәсекелік
Қазақстанда соңғы 10 жыл ішінде, туризм саласында түбірлі институционалдық
Қазақстан аймақтарын рекреациондық аудандастыру туризмді сапарлар мақсаты бойынша қайта
Турагенттік және туроператорлық бәсекеге қабілетті фирмалар өз қатарына ұлттық
«Қазақстан – 2030» стратегиясына мемлекеттің негізгі артықшылығы ретінде табиғи
Шетелдер тәжірибесі көрсеткендей туризм аясындағы дұрыс есептелген мемлекеттік саясат
Монополистердің Турагенттік және туроператорлық фирмаларының қызметінің тиімділігінің көрсеткіштері, шоп
Экономикалық дағдарыс, орнықтырылған экономикалық және саудалық байланыстырдың бұзылуы, жұмыссыздықтың
Турагенттік және туроператорлық фирмалардың залалдықсыздығын талдау, қызметтің қосарланған және
Қорытындылай, дипломдық жұмысымызда жүргізген туристік қызметтің бәсекеге қабілеттілігін жоғарылату
Турагенттік және туроператорлық қызметтің қызмет көрсету сапасын арттыру
Турагенттік және туроператорлық PR – стратегиясын қолдану
Айналысатын Турагенттік және туроператорлық инфрақұрылымына тікелей инвестициялар тарту жөнінде
Қазақстан туристік ассоциациясымен бірлесе жұмыс атқару
Турагенттік және туроператорлық қызмет көрсететін қызметкерлердің біліктілігін арттыру мақсатында
Туризм саласы едәуір дамыған жақын және алыс шетелдерде халықаралық
Берлин қаласындағы (Германия) ITB халықаралық туристік биржасына қатысу.
Лондон қаласындағы (Ұлыбритания) Дүниежүзілік туристік биржаға қатысу.
Шет елдердің жетекші туристік операторлары мен бұқаралық ақпарат құралдары
Турагенттік және туроператорлық қызмет көрсету аймағы бойынша ұлттық қорықтары,
Турагенттік және туроператорлық қызмет көрсету аймағындағы туризм түрлері туралы
Турагенттік және туроператорлық қызмет көрсету аймағы бойынша сәулет, археология
Веб-сайтта және электронды бұқаралық ақпарат құралдарында “ Турагенттік және
Бұқаралық ақпарат құралдарында Турагенттік және туроператорлық саланың дамуы барысы
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Азар В.И. Экономика и организация туризма. - М., 2004г.
Сыртқа саяхаттаушыларға. Анықтамашы. Алматы, 2006ж.
Владение отдыхом: новая сила туризма. ВТР, 1997г.
Ф.Котлер. Management of economic reserves. An arsenal, 1985, page
Гуляев В. Туристические перевозки. – Алматы, 2004ж.
Долматов Г. Правовые основы туристического бизнеса. - М., 2002г.
Дубнина Т., Яворская А. Зарубежный опыт малых гостиниц. -
Конанев А. Туризмдегі маркетинг. - Актау, 2003ж.
Исмаев Д. Основы стратегии и планирования конкурентоспособности в
Ковалев Д. Развитие конкуренции. - М., 1999г.
Конъюктура туристического рынка. №3. Туринформ. - М.,2002г.
Кузнецов Ю., Подлечник В. Основы менеджмента. - Ольис, 2004г.
Казахстан в цифрах. Статистический ежегодник. Алматы, 2007г.
Маринин М., Селин В., Хорошилов А. Туристические формальности. -
Маринин М. Туристические формальности и конкурентоспособность в туризме -
Международная торговля. Справочник. -Алматы, 2003г.
А.Смит. Organization of use of natural resources. Organica. -F.,
И.Шумпетер. Industrial costs of output. -D. 1873y.
Монтанер X. Монтехано. Структура конкурентоспособного туристического рынка. - М.,
M.Porter. Analytical researches of a nature. -G. 1984y.
Международные экономические отношения. - М., 2005г.
M.Porter. Industrial changes in processing. V., 1993
F.Cotler. Modern methods of management. S., 1998
G.Lamben. Technical condition of industrial forces. G., 1992
Р. Багиев. Техническое состояние производственных сил. -А., 1996г.
Р.Фатхутдинова. Инновационные методы управления. -К., 1998
Г.Азоев. Современные методы использования природных ресурсов. -М., 1996
Национальное и региональное планирование туризма. ВТО, 2006г.
F.Cotler. Modern methods of management. S., 1998
P.Dicson. Modernization of industrial forces. K., 1991
В.Б.Сапрунова. Конкуренция в сфере услуг. А., 1998
Баймухамедова Р.А. Конкуренция на туристическом рынке. Караганда, 2002г.
K.Kater. Competition in sphere of services. M., 1996
Коргасбаев Н.Т. Организация туристско-экскурсионного обслуживания. - М.. 1998г.
Селин В., Баженова Т., Хорошилов А. Некоторые аспекты конкурентоспособности
Асанов С. Об одном варианте организации социального туризма. -
Туризм. Транспорт. - М., 2000г.
Уваров В., Борисов К. Международные туристические организации. -
Функционирование крупнейших городов мира, как объектов туризма -
М., 2000г.
Ходорков Л., Немоляева М. Международный туризм: вчера, сегодня, з
Занбаев К. Мировое гостиничное хозяйство. - А., 2001г.
Экономика туризма и социально-трудовые отношения. - М., 2004г.
43. www.stat.kz
Абдрашев Н.С. Социально-экономическое развитие конкурентоспособного Казахстана. – Алматы, 2003г.
Краткий статежегодник Казахстана – Алматы, 2004 г.
46. Бартольд В.В. Соч. М. , 1969. Т.
47. «План мероприятии по формированию Туристкого имиджа Казахстана на
«Economy of the Republic of Kazakhstan in figures” –2002.
http://dis.ru
http://ptpu.ru
http://www.yandex.ru
52. http://www.rambler.ru
53. http://www.students.ru
54. Асанов С. Об одном варианте организации социального туризма.
Туризм. Транспорт. - М., 2000г.
Уваров В., Борисов К. Международные туристические организации. -
Функционирование крупнейших городов мира, как объектов туризма -
М., 2006г.
2
Бас директор
Туризм бойынша бас директор орынбасары
Коммерциялық директор
Ақылы қызметтер (есеп бөлімі, маркетинг
Шығу туризм бөлімі
Ішкі туризм бөлімі
Батыс Европа бойынша менеджер
Азия бойынша менеджер
Подмосковье бойынша менеджер
Краснадар аймағы бойынша менеджер
Мамандар
Мамандар
Мамандар
Мамандар
Бас директор
Бас директордың жалпы мәселелер бойынша
Коммерциялық директор
Сату бөлімі
Агенттіктермен жұмыс бой/ша бөлім
Есеп бөлімі
Маркетинг
бөлімі
Алдын ала сақтау бөлімі
Чартер бөлімі
Авиа бөлім
Кадрлар бөлімі
Техникалық қамтамасыздандыру бөлімі.
Касса
Әлеуметтік-демографиялық негізгі параметрлері болып табылатындар: халықтың хал-ахуалы, тур ұйымдастырылған
психологиялық критериялардың негізгі параметрлері болып табылатындар: уәж, сапарлар, турист
географиялық параметрлері бойынша мүшеленуі тұрақты тұратын елдің ішкіге, кіруге
Психологиялық
Әлеуметтік-демографиялық
Географиялық
Турагенттік және туроператорлық қызмет нарығының
саралануының негізгі критерийлері
қызмет көрсету нарықтың барлық қатысушыларының стратегиялық зерттеулерінің өзара байланысы,
тұтынушының психологиялық, рухтық – эмоционалдық аспектілерін ескеру және зерттеу;
мерзім аралық кезеңдегі туристік қызметтің диверсификациясы мен экспансиясының
тапсырыскерлерге қатысты сенімді және факторлық ақпараттық саясат;
Турагенттік және туроператорлық қызметке сұраным тұрақты өседі, сондықтан туристік
Турагенттік және туроператорлық қызметтің қажеттілігінің ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Бас директор
Туризм бойынша Директор
бас бухгалтер
Кассир
әуе бөлімінің директоры
Аға
менеджерлер (2)
Сату бойынша Менеджерлер(8)
Әуе билеттерін сату бойынша операторлар (4)
Рұқсатнама-курьерлік және жарнама бөлімінің басшысы
Рұқсатнама-курьерлік бөлім (2)
Қызмет көрсетуші жұмыскерлер (1)
Турагенттік және туроператорлық қызметінің
даму стратегиясының мақсаттары
Маңызды проблемаларды айқындау
Кәсіпорынның өзінің мақсатты нарықтарымен байланысын қолдау
Шығындарды төмендету
Пайданың жаңа көздерін әзірлеу
Сатуды ынталандыруға көмектесу
Сатып алушылар тарапынан қолайлы қатынастарды жасау
Күнделікті қарқынды қызметтің салдарынан орындаушылардың, кәсіпорынның жемісті жұмыс істеуі
Туризмдегі зерттеулер келешекті беталысты айқындауға, нарықтар сұранымдарын жақсы
Зерттеу бизнестің ең тиімді әдістерін анықтауға және тиімсіздерін жоюға
Зерттеулер жаңа нарықтарды, жаңа өнімдерді және сатылудағы өнімдерді қолданудың
Зерттеулер нәтижелері тек белгілі фирма үшін мүдделі емес, сонымен
Тұтынушылар туристік кәсіпорындардың зерттеу жұмысын жүргізулеріне жақсы көзқараста болады.
4. Жеткізушілер
(тапсырыскерлер)
2. Әлеуетті бәсекелестер
1. Саладағы бәсекелестік
Фирмалар арасындағы күрес
3. Тауарлар - ауыстырушылар
5.Сатып алушылар (тапсырыскерлер)
Туристік қызметтің теориялық мәні
Туристік фирманың жұмысы
Туризм саласындағы жарнама қызметтерінің арнайы сипаттамасы
Туризмнің пайда болуы мен дамытудың теориялық негіздері
Туристік бизнестің отандық шетелдік тәжірибесіне салыстырмалы экономикалық талдау диплом жұмысы
Aidana tour турфирмасы қызметтері
Туристік сақтандыру қызметтері нарығындағы қалыптасқан жағдайлары
Туристік бизнес туралы
Туристік фирманың қысқа мінездемесі
Туристік индустрияның құрамдас бөліктері