АҚМОЛА ОБЛЫСЫНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІ - ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫН ТАЛДАУ
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ...................................................................................................................4
1. АЙМАҚТАРДАҒЫ ӘЛЕУМЕТТІК–ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖҮЙЕНІҢ ЕРЕКШЕЛІГІ ЖӘНЕ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ
1.1 Қазіргі кезеңдегі аймақтық саясат ерекшеліктері..........................................6
1.2 Аймақтардағы әлеуметтік-экономикалық негізгі міндеттері.....................18
2. АҚМОЛА ОБЛЫСЫНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІ–ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫН ТАЛДАУ
2.1Аймақтар дамының қазіргі жағдайы және ақмола облысының дамуындағы
2.2 Индустриалық – инновациялық стратегияның Ақмола облысында
2.3 Ақмола облысының әлеуметтік – экономикалық жүйесіне талдау............41
3. АҚМОЛА ОБЛЫСЫНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК–ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖҮЙЕСІН ДАМЫТУ ЖОЛДАРЫ, ӘДІСТЕРІ
3.1 Аймақтық инвестициялық тартымдылығын арттыру..................................47
3.2 Аймақтағы әлеуметтік – экономикалық жағдайды жақсартуға мемлекеттік
3.3 Ақмола облысының әлеуметтік – экономикалық жүйесін дамыту
ҚОРЫТЫНДЫ.......................................................................................................56
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ...........................................................58
КІРІСПЕ
Дипломдық жұмыстың тақырыбының өзектілігі нарақтық қатынастар аясының кеңеюі,
Дипломдық жұмыстың мақсаты әлеуметтік – экономикалық жүйенің аймақтық
әлеуметтік-экономикалық жүйеінің ерекшелігі және маңыздылығы;
Ақмола облысының әлеуметтік-экономикалық дамуын талдау;
Ақмола облысының әлеуметтік-экономикалық жүйесін дамыту жолдары, әдістері.
Зерттеу пәні болып, әлеуметтік-экономикалық жүйесін жетілдіру – республикамыздың
Жұмыстың теориялық және методикалық негізі қазіргі кезеңде негізгі
Аймақтардың біркелкі дамымауы іргелі әлемдік үрдістерге жатады. Әрбір
Зерттеудің ғылыми жаңалығы. Аймақ дамуын мемлекеттік реттеудің негізі
Аймақтардың әлеуметтік-экономикалық даму ерекшеліктерін, аймақтық саясаттың жасақталу барысын,
Зерттеудің тәжірибелік маңыздылығы. Қазіргі уақытта республика
Аймақтардың қазіргі кезеңдегі даму ерекшеліктеріне, әлеуметтік – экономикалық
Жұмыстың құрылымы мен көлемі: Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш
Зерттеу нәтижесі қорытындыда көрсетілген.
1 АЙМАҚТАРДАҒЫ ӘЛЕУМЕТТІК – ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖҮЙЕНІҢ
ЕРЕКШЕЛІГІ ЖӘНЕ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ
1.1 Қазіргі кезеңдегі аймақтық саясат ерекшеліктері
Елдің әлеуметтік-экономикалық дамуының ұзақ мерзімге арналған стратегиясы табиғи,
Қазіргі уақытта республика кеңістігіндегі әлеуметтік-экономикалық даму жағдайларының біркелкі
Мемлекет нарықтық қатынастардың дамуы барысында кәсіпорындарға толықтай дербестік
Экономиканы мемлекеттік реттеудің ерекше бағыты ретінде қарастырылған аймақтық
Нарықтық қатынастарды қалыптастыру барысында жүргізілген реформалар аймақаралық саралауды
Кесте 1. - Жан басына шаққандағы жалпы аймақтық
Облыстар 2007 2008 2009 2010 2011 Ауытқу +\-
Қазақстан Республикасы 121,1 157,8 168,4 172,3 266,9 94,6
Ақмола 87,1 94,7 95,8 98,1 157,6 59,5
Ақтөбе 124,2 162,5 185,4 200,1 285,9 85,8
Алматы 58,5 72,0 74,6 85,7 120,8 35,1
Атырау 288,6 581,7 698,2 701,5 1099,4 397,9
Шығыс Қазақстан 125,6 143,3 152,4 164,8 196,7 31,9
Жамбыл 44,0 50,2 56,4 60,1 91,2 31,2
Батыс Қазақстан 115,9 203,4 240,0 258,9 323,0 64,1
Қарағанды 150,8 197,2 201,4 202,5 272,2 69,7
Қызылорда 122,6 144,1 145,6 158,3 217,1 58,8
Қостанай 58,8 93,4 100,7 103,4 189,5 86,1
Маңғыстау 247,4 432,1 458,3 504,3 566,5 62,2
Павлодар 136,7 175,2 198,3 203,4 289,9 86,5
Солтүстік Қазақстан 55,1 61,1 67,5 71,3 147,8 76,5
Оңтүстік Қазақстан 55,1 61,1 67,5 71,4 110,3 38,9
Астана қаласы 243,3 254,0 259,4 302,5 510,6 208,1
Алматы қаласы 283,1 329,9 331,2 367,1 625,7 258,6
Ескертпе – автормен құрастырылған []
Мұндай тым саралау, әрине, миграцияның күшеюіне, дағдарысты және
1) шаруашылықтарының құрылымы экспортқа бағытталған;
2) индустриялық дамыған;
3) агроөнеркәсіптік;
4) дағдарыстық.
Бірінші топқа-стратегиялық сипаттағы минералды ресурстардың айтарлықтай қорларын иеленетін
минералды шикізат және көмірсутек шикізаттарын кешенді өндіру мен
отандық және шетелдік инвесторлар үшін қолайлы инвестициялық климатты
ауылдық аумақтарының дамуындағы «жинақталған» күрделі проблемаларды (әлеуметтік, экономикалық,
Екінші топқа ауыр индустрия салаларына нақты маманданған, жоғары
Бұл аймақтарды дамытуда шешуді талап ететін проблемалар қатарына
шетел инвестицияларын тарту жолымен экспорттық әлеуетті қалыптастыру;
жаңа ғылымды қажетсінетін өнімдер шығаруды ұйымдастыру, жаңа технологиялар
нарықтық инфрақұрылымды дамытуды жеделдету.
Үшінші топ-ауыл шаруашылығына маманданған агроөнеркәсіптік кешенді аймақтар. Бұл
Олардың әлеуметтік-экономикалық дамуын тұрақтандыру үшін келесідей мәселелер өз
- ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру үшін тиімді мамандандыруды
- ауыл шаруашылық өнімнің жоғары сапалығын және экспорттық
- тұтыну нарығын тепе-тең түрде дамыту мақсатында, тұтыну
Төртінші топқа-қысылшаң (экстремальный) табиғи-климаттық, әлеуметтік-экономикалық және техника-технологиялық жағдайдағы,
- экологиялық дағдарыстың тереңдеу үрдісінің алдын алу;
- осы аймақтарда тұратын халықтардың өмір сүру сапасын
- қоршаған табиғи ортасы адамдардың денсаулығына өте қауіпті
- шетелдік техникалық және гуманитарлық көмектерді тарту және
Республика аймақтарын мұндай топтастыру басқарудың аймақтық мәселелерін тиімді
Проблемалық аймақтардың қатарына бірқатар себептердің салдарынан экономикалық әлеуеті
Аймақтардың дағдарыстығының басты белгілері болып табылатындар:
өндіріс қарқының төмендеуі;
халықтың өмір сүру деңгейінің төмендеуі (жан басына шаққандағы
жұмысбастылыққа қатысты жағымсыз тенденциялардың өрістеуі (жұмыссыздықтың жоғары деңгейі)
демографиялық, экологиялық, әлеуметтік қызметтер көрсету саласындағы проблемалардың күшеюі
Аймақтардың біркелкі дамымауы іргелі әлемдік үрдістерге жатады. Әрбір
Өмір сүру деңгейі мен сапасындағы шектен тыс аймақтық
Аймақ дамуының кез келген аясында дағдарысты жою, бір
Аймақтық саясаттың мәні мен міндеттері және оларды жүзеге
Мемлекеттегі әрбір аймақ өзімен-өзі жеке дами алмайды, өйткені
Аймақтық саясатты нақты қалыптастыру үшін еліміздің кеңістікті айырмашылық
еліміз аймақтарының табиғи-климаттық жағдайының айырмашылығы;
аймақтың өнімділігін анықтайтын табиғи ресурстарды пайдалану бағыты, саласы
аймақтың орналасуының «күрделі» жағдайы, соның әсерінен шығындар артып,
инновация енгізу жағынан артта қалуы, өндірісінің ескі құрылымы;
елдің экономикалық даму тенденциясы;
тауар өндірісіне әсер ететін технологиялық даму сатысы;
институционалдық фактор: жалпы және аймақтық саясаттың нысандары, саяси
орналастырудың физикалық факторлары: аэропорт, көлік жүйесі, өндірістік алаңдардың
әлеуметтік-мәдени факторлар: урбанизация деңгейі, халықтың білім деңгейі, ғылыми
орталықпен жүргізілетін макроэкономикалық саясатта аймақтық ерекшеліктердің есепке алынбауы;
орталық пен аймақтар арасындағы өкілеттіліктер мен міндеттерді жіктеу
Сонымен қазіргі кезеңдегі Қазақстан Республикасының мемлекеттік аймақтық саясаты
Нарықтық экономикаға өту барысындағы аймақтық саясат біршама өзгермелі
Экономикалық саясат, еліміздің және оның жекелеген аймақтарының экономикалық
Республикамызда соңғы жылдары аймақтық экономикаға, аймақтарды дамытуға, дәлірек
Соның нәтижесі ретінде 2009 жылы 2008 жылмен салыстырғанда
Ауыл шаруашылығы саласына келер болсақ, 2009 жылғ,ы бағалау
2009 жылы жалпы аймақтық өнім халықтың жан басына
Негізгі капиталға салынған инвестициялар 2008 жылмен салыстырғанда 10,6%
Жалпы аймақтық өнімнің салалыққұрылымына талдау жасау аймақтар бойынша
Кестеде көрсетілгендей, аграрлық сектор Солтүстік Қазақстан (36,2%), Ақмола
Сауда, көлік, байланыс, білім, денсаулық сақтау және халыққа
2009 жылдың алынған құрылымына сәйкес аймақтарды үш топқа
Аймақтар дамуының қазіргі жағдайын саралау олардың дамуының экономикалық
Аймақтық экономикалық қауіпсіздігі – аймақ экономикасының оның дамуының
Аймақтардың саралануының күшеюі жалпы аймақтық өнім сияқты көрсеткіштер
Аймақтар дамуының тікелей қателеріне келесілерді жатқызуға болады
аймақтардағы реформалардың жүргізілуі қарқыныңдағы айырмашылықтар;
халықтың өмір сүру деңгейі мен свапасы бойынша аймақтардың
әлемдік нарық сұранысына сәйкес Қазақстан экономикасының салалық және
аймақтар дамуындағы аумақтық және салалық үйлестіру қағидасының бұзылуы.
Барлық аймақтар үшін жалпы қатерлер:
жұмыссыздық;
ірі өңденуші кәсіпорындардың тоқтап қалуы немесе толық қуатында
экологиялық проблемалардың көбеюі;
шағын қалалардың дағдарысты жағдайы.
Аймақ дамуының әлеуметтік қатерлері:
жан басына шаққандағы табыстың төмен деңгейі және табыстары
халықтық жалақысының төмен деңгейі. Бес облыста – Оңтүстік
жан басына шаққандағы табыс пен орташа айлық жалақы
аймақтар ішіндегі айтарлықтай саралану – қала және ауыл
барлық аймақтарда әлеуметтік аясы (сфера) салаларының дамуындағы жағымсыз
Бірінші топтағы аймақтар (Шығыс Қазақстан, Қарағанды, Павлодар) үшін
Аймақтардағы өнеркәсіп өндірісі құрылымының өндіруші сала жағына қарай
Шығыс Қазақстан облысында түсті металл рудалары кен орындарының
Қарағанды көмір өнеркәсібінің проблемалары: жер асты көмірін өндірудің
Аймақтағы ірі кәсіполрындардың көпшілігі шетелдік компанияларға басқаруға берілгендіктен,
Аймақтардың (Ақтөбе, Жамбыл, Қостанай, Оңтүстік Қазақстан) екінші тобына
Оңтүстік Қазақстан облысы энергия тапшы аймақтар қатарына жатқызылады.
Жамбыл облысында өндірілетін фосфор минерал тыңайтқыштарына сұраныстың жоқтығы.
Орташа республикалық деңгейдің 60 – 80 % -
Аймақтардың (Атырау , Маңғыстау) үшінші тобына тән қатерлер:
Өнеркәсіптік өндіріс құрылымында мұнай өндіру өнеркәсібінің басымдығы;
Сыртқы факторларға, мұнайдың әлемдік нарығындағы коньюнктураның өзгеруіне тәуелділік
Өндеуші өнеркәсіп жұмысшыларының экономиканың басқа салаларындағы жұмысшылардың табыстары
Көлік коммуникацияларының дамымауы, автомобиль және темір жолдардың тығыздығының
Аймақтардың (Батыс Қазақстан, Солтүстік Қазақстан) төртінші тобына тән
Өнеркәсіптік өндірістің, ең алдымен бұрын аймақтағы дамыған салалардың
Машина жасау кәсіпорындарының, әсіресе қорғаныс өнімдері үшін өткізу
Қаржы ресурстарының жеткіліксіздігі. Облыстар республикалық бюджеттен жәрдем қаржы
Электр энергиясына ішкі сұраныс аймақтың өзіндегі өндіріспен қамтамасыз
Жер сапасы мен топырақ құнарлығының төмендеуі; Ауыл шаруашылығы
Аймақтардың (Ақмола, Алматы, Қызылорда) бесіші тобы үшін тән
Қызылорда облысының өнеркәсіп өндірісінің құрылымында мұнай өндіру өнеркәсібінің
Алматы облысын электрмен, газбен жабдықтаудың тұрақсыздығы;
Алматы облысында туризмнің төмен даму деңгейі.
Аймақтардың (Астана, Алматы) алтыншы тобы үшін тән қатерлер:
Қалалық коммуналдық шаруашылықтың материалдық-техникалық базасының «әлсіздігі»;
Алматы қаласы үшін сейсмикалық және сел қаупінің болуы.
Тұрақты дамудың негізі, оның басты көрсеткіші болып экономикалық
Экономикалық тұрғыдан алғанда тұрақты даму мен қауіпсіздік екі
Жоғарыда көрсетілгендей, қатерлер әрбір аймақ үшін ерекше және
Аймақтық шаруашылықтың жекелеген элементтерінің дамуындағы қажетті қатынастардың бұзылуы,
Аймақтың мамандану тұрпаты көбінесе экономикалық қауіпсіздікфакторларын анықтайды.
Аймақтардың экономикалық қауіпсіздігін бағалау үрдісінде қолданылатын көрсеткіштер мен
1. Экономикалық көрсеткіштер мен индикаторлар жүйесі бір –
2. Эконогмикалық көрсеткіштер мен индикаторлар жүйесі экономикалық қауіпсіздіктің
3. Экономикаылқ көрсеткіштер мен индикаторлар жүйесі қажетті және
4. Алынған талдау нәтижелері нақтылыққа сай тексеру мүмкіндігіне
5. Олар уақытқа сай болып, әлеуметтік – экономикалық
Сандық сипаты бар мұндай көрсеткіштер төнген қауіпті алдын
Экономикалық қауіпсіздіктің маңызды көрсеткіштерінің бірі аймақта бір жыл
ЖАӨ динамикасын анықтайтын экономикалық қауіпсіздіктің факторлы көрсеткіштері еңбек,
WRP=f(Ka,Lb,Zc)
Мұндағы WRP – ЖАӨ
K – капитал көлемі
L – еңбек шығыны
Z – жер мен ресурстарды пайдалану көлемі;
a, b, c - әрбір факторға қатысты ЖАӨ
Аймақтардың экономикалық қауіпсіздік деңгейіне әр түрлі факторлардың әсерін
Модельді құру негізінде аймақтарды экономикалық әлеуеті, даму деңгейі
Республика аймақтарының экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында макроэкономикалық
1.2 Аймақтардағы әлеуметтік-экономикалық негізгі міндеттері
Қазақстан Республикасының Индустриалық – инновациялық дамуының 2003 –
Жалпы алғанда, жаңа ғаламдық эконогмикаклық жағдайды қалыптастыратын әлемдік
- дамыған елдерде индустриалық экономикадан сервистік –
- ғаламдану;
- экономиканы ырықтандыру;
- ғаламдық бәсекенің артуы және аймақтық ықпалдасу.
Жиырмасыншы жылдың соңғы ширегінде экономикасы дамыған елдер индустриалық
Экономикасы дамыған елдерде санаткерлік ресурстар және қаржы капиталы
Елдің Индустриалық – инновациялық даму бағдарламасында дүниежүзілік экономиканың
Тәуелсіздік алғаннан кейін Қазақстан ғаламдық экономикада әлемдік тауар
Өнеркәсіптің шикізат салаларына шетелдік инвестицияларды тарту және қаржы
Дүниежүзілік Банк Қазақстанды әлемдегі инвестиция салуға ең тартымды
Құрылымдық - институционалдық реформалар саласындағы жетістіктерді, қаржы секторы
Аталған шешімнің табуы қажет проблемелермен қатар ел өнеркәсібінің
Бағдарламада индустриалық – инновациялық саясаттың басымдылықтары жан –
Индустриялық – инновациялық стратегияны енгізудің тиімді тәсілдерінің бірі
Мұнай экспорттаушы елдердің барлығын дерлік өз экономикасын әртараптандыру
Индустриалық – инновациялық стратегияға сәйкес өңдеуші саланы дамытудың
Стратегияны іске асыруға арналған инвестициялық сипаттағы тікелей шығындардың
Индустриялық стратегияның негізгі міндеттерінің бірі – аймақтық және
2 АҚМОЛА ОБЛЫСЫНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК – ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫН ТАЛДАУ
2.1 Аймақтар дамуының қазіргі жағдайы және Ақмола облысының
Үдемелі индустриялық – инновациялық даму бағдарламасы бойыеша ауқымды
Мұның бәрі іс жүзінде өнеркәсіп өнімдерін өндіру көрсеткішінің
Өнеркәсіп саласының осылайша қарқынды дамуына 2010 және 2011
Жаңа өндірістік жобалардыіске қосудың арқасында алтын өндіру көлемі
Өндеуші саладағы еңбек өнімі 2010 жылмен салыстырғанда 1,5
Инвестициялық жобаларды жүзеге асыруда қазақстандық маңыздылыққа жете назар
Жалпы аймақтық өнімнің салалық құрылымы, пайызбен
Облыстар Барлығы Ауыл шаруашылығы Өнеркәсіп Құрылыс Сауда Көлік
1 2 3 4 5 6 7 8
Қазақстан Республикасы 100 8,2 32,9 6,9 13,6 13,5
Ақмола 100 31,3 22,5 2,8 8,0 15,5 19,9
Ақтөбе 100 6,7 44,9 8,2 14,6 12,6 16,0
Алматы 100 24,6 30,8 6,7 9,2 16,2 12,5
Атырау 100 1,7 44,8 14,2 2,4 11,4 25,5
Шығыс Қазақстан 100 10,6 40,5 3,2 15,7 11,8
Жамбыл 100 20,8 24,4 8,9 8,4 16,1 21,4
Батыс Қазақстан 100 6,5 21,3 16,3 10,5 12,7
Қарағанды 100 4,3 53,3 3,6 13,6 12,4 12,8
Қостанай 100 22,5 29,9 3,0 15,6 17,3 11,7
Қызылорда 100 5,6 48,1 12,7 5,1 10,3 18,2
Маңғыстау 100 0,3 64,5 7,1 3,3 5,5 19,3
Павлодар 100 6,2 47,4 2,3 7,7 25,3 11,1
Солтүстік Қазақстан 100 36,2 15,7 1,9 16,6 12,3
Оңтүстік Қазақстан 100 17,1 33,7 2,8 11,2 12,6
Астана қаласы 100 0,2 7,6 16,7 19,3
Алматы қаласы 100 0,04 12,5 2,8 27,1 14,4
Сонымен бірге, өндірілген өнім көлемін арттыруға жағдай жасайтын,
Сондай – ақ, 2010 – 2011 жылы іске
Елбасының басымдық беру жөнінде назар аударған тері және
Шағын және орта бизнесті дамыту индустриаландыруды табысты жүргізудің
Шағын және орта кәсіпкерліктің, оның ішінде ауылдағы шағын
Өткен жылы екінші деңгейлі банктер шағын және орта
«Даму» кәсіпкерлікті дамыту орны» акционерлік қоғамы облыстың бюджеттің
Елбасының тапсырмасымен қолға алынған «Бизнестің жол картасы –
2011 жылы 90 – нан астам шағын және
2012 жылы аталмыш бағдарламаны жүзеге асыру үшін 1,1
Бұл арада «Бизнестің жол картасы – 2020» бағдарламасына
Ауыл шаруашылығы өнімдерінің жалпы көлемі 2 емедей артып,
Өткен жылы 7,2 миллион тонна көлемінде рекордтық астық
Мемлекетке жоспарланған мөлшерде астық ттапсырылып, тұкым қоры құйылып
Бүгінгі күні облыстағы жыртылатын ауыл шаруашылығы жері түгел
Елбасының тапсырмасына сәйкес, біздің аймақтың мүмкіндіктерін ескере отырып,
Барлық мал басының 90 пайызын ұстап отырған жеке
Осы жобалардың ішінде Астрахан, Ақкөл, Еңбекшілдер және Зеренді
Бұл бағытта «Сыбаға» бағдарламасы шеңберінде шағын неесиелер беру
2008 жылдан бері қолға алынған Елорданың азық –
Агралық сектордағы даму өсімінің қарқынын сақтау үшін қолдағы
Агроөнеркәсіп кешенін дамытудың тағы бір резерві экспорттық әлеуетті
Облыста су көздерінің көптігін, олардың жартысынан астамының балық
Егіншілік өнімінің тиімді өндірісі мәселесін шешу ауыл шаруашылығы
2011 жылы жер қатынастарын реттеу аясында жайылымдық жерлерде
2012 жылы бұл бағыттғы жұмыс жалғасатын болады. Ақмола
2012 жылы бұл бағыттағы жұмыс жалғасатын болады. Ақмола
Тауарлар мен қызметтердің бәсекеге қабілеттілігінің жалпы өсуі сыртқы
Қазақстандық кәсіпкерлерге өз тауарларын қандайда бір кедергісіз экспорттауға
Ақмола облысының Кеден одағы елдерімен (Ресей және Беларусь)
2011 жылы облыс экономикасына 7,5 пайыз өсіммен 122,7
Құрылыс жұмыстары 67 миллион теңгеге орындалды немесе 2010
Целиноград ауданындағы Қосшы аулында «Лесная поляна» тұрғын үй
Облыс бойынша тұтастай жалпы өсім арқылы тұрғын үйлерді
Біздің тұрғындар алдындағы негізгі міндеттеріміздің бірі – инфляцияны
Өткен жылы қаланың сауда желілері арқылы белгіленгенбағаға сай
2.2 Индустриялық-инновациялық стратегияның Ақмола облысында жүзеге асу барысы
2011 жылы облыс орталығында коммуналдық нарықты іске қосу
Жылу, су және электрмен жабдықтау желілерінің едәуір тозғандығына
Өткен жылы Целиноград ауданы Қосшы ауылында, Жарқайың ауданы
Республикалық бюджет есебінен ЩБКА электрмен жабдықтау желілері («Щучье»
Облыстың электрмен жабдықтаушы кәсіпорындары тарифтерді құраушы инвестициялар есебінен
Соңғы жылдары коммуналдық салаға аз қаржы салынып жатқан
Қазандық және қазандық құрал – жабдықтарды оларды іске
Оларды рентабельді жұиыс деңгейіне шығару бюджет қаржысын одан
Аталған іс – шаралармен облыстың барлық өңірлері қамтылды,
Көкшетау және Степнагорск қалаларында сумен жабдықтау және су
Ауылды елді мекендерде орталықтандырылған сумен жабдықтауға қол жетімділік
2012 жылы бұл мәселе 9 аулда (Атбасарда –
Қазақстан Республикасының 2011 2020 жылдарға арналған тұрғын үй
Атап айтқанда, жаңа бағыттардың бірі – тұрғын үй
Бағдарлама ауқымында қуат үнемдеу, оның ішінде әлеуметтік сала
Осы жұмыстардың бәрі аула аймақтарын көгалдандырумен тығыз байланыстыра
Бәсекелестікті арттырудың базалық факторларының бірі – заманауи көлік
Облыстық және аудандық маңыздағы жолдардан басқа облыс орталығының
Алайда, жөндеу жұмыстарына бес деңгейлі бақылау жасалғанына (КАД
Қазір қаржының тиімді пайдаланылуы мен қатаң үнем тәртібі
Бұл орайда, Астана қаласының агломерациялық аумағын онан әрі
Қабанбай батыр, Максимовка, 96 шы разъезд сияқты үш
2012 жылға жоспарланған жоба жөніндегі 19 жобалық –
«Бурабай» санитарлық – эпидемиялық аймағында инфрақұрылымы әлемдік деңгеуге
2011 жылы облыстық бюджеттен аталмыш жобалардың жобалық –
Көкшетау қаласы. Соңғы жылдары облыс орталығын дамытып, көгалдандыруға,
Ірі индустриалдық орталық есебінде Степногорск қаласын дамыту да
Экономиканың өсуі, кірістер мен тұтынушылықтың көбеюі бюджетте де
Білім жүйесін дамыту маңызды міндет саналады. Бұл мақсаттарға
Бұл көрсеткішті арттырудың резерві тиісінше пайдаланылмай жүрген 104
12 жылдық білім беруге көшу үшін жағдайлар жасау
Жаңа оқу жылына дейін Аршалы ауданындағы Жібек Жолы
Апатты жағдайдағы мектептер жөніндегі мәселе кезең – кезеңмен
Үстіміздегі жылы аталмыш проблема Астрахан ауданындағы Оксановка және
Кәсіби-техникалық кадрларды даярлауға және оларды жұмысқа орналастыруды бақылауға
Кәсіптік-техникалық білім базасын нығайту үшін оқушыларға арналған жаңа
2011 жылы денсаулық сақтауды қаржыландыру көлемі 14,7 миллиард
Саланың инфрақұрылымын жақсарту жөніндегі мәселелер шешілуде – 2011
2012 жылы Көкшетау қаласында ауысымына 500 келушіге арналған
2011-2015 жылдарға арналған «Саламатты Қазақстан» Мемлекеттік бағдарламасын іске
Медициналық қызмет сапасын арттыруда бір жылжымалы флюорографиялық аппаратын
Кадр талшылығын қысқарту және мамандарды орнықтыру, оларға тұрғын
Жергілікті бюджеттер және медицина ұйымдарының жеке қаржылары есебінен
Бұл жағдайда, аталмыш жүйеде жабдықтарды сатып алуға бөлінеген
Экономиканың дамуы еңбек нарығына да ықпалын тигізді. Тіркелген
2011 жылдың 3 тоқсанындағы нгақты ақша кірісі 2010
Әлеуметтік қолдауды қажет ететін азаматтар да назардан тыс
«Жұмыспен қамту-2020» бағдарламасын жүзеге асыру шеңберінде 1492 адам
Сонымен қатар, жергілікті жерлерде мамандардың қажеттілігін анықтау үшін
Мемлекет басшысы салауатты өмір салтын қалыптастыруға және қазақстандықтарды
2011 жылы Зеренді ауданының футбол алаңына жасанды шөп
Өткен жылы екі мыңнан астам бұқаралық спорт шаралары
2012 жылы Атбасар қаласында бассейні бар спорттық кғешенінің
2 спорт сарайы, 18 спорттық кешен, 11 шаңғы
2.3 Ақмола облысының әлеуметтік – экономикалық жүйесін талдау
Тәуелсіз Қазақстанның 20 жылдығын мереклеу аясында мәдениет ұйымдары
Облыс орталығында алғаш рет өткізілген «Көкшета-талбесігім» халықаралық классикалық
Өткен жылы қалпына келтіріліп, жаңартылған облыстық тарихи-өлкетану мұражайы
Ақмола облысында тіл саясаты тілдерді қолданудың және дамытудың
Облыста қазақ тілін кедергісіз үйрену үшін барлық жағдай
Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 20 жылдығы мерекесі өткен жылдың
Мемлекеттік саясат пен ұлттық игілігіміздің басты басымдығы бебітшілік
Бүгінгі күні Ақмола облысының ақпараттық кеңістігінде түрлі саяси
Кез келген мемлекеттік стратегиялық қоры –жастар. Сондықтан да,
Осы бағытта аудан, қала әкімдерінің жастар саясаты саласын
Жастар үйінің құрылысы, мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс шеңберінде жұмысқа
2012 жыл оңай бола қомас, алдымызда тұрған міндеттер
Мемлекет басшысы өз Жолдауында «Бүгінде барша әлемнің және
Сондықтан да, ең алдымен басты міндет-экономиканың нақты секторының
Облыс үшін маңызды зор жылына 2,5 миллион тонна
Индустрияландыру картасын жүзеге асыру аясында қазіргі уақытта Мемлекет
Бұл облыс пен Елорданы азық-түлікпен қамтамасыз ету жобаларына
Егіншілік шаруашылығын әртараптандыру мәселелері, ауыл шаруашылығы маңызындағы жерлердің
Қолдағы қор есебінен Мемлекет басшысы жүктеген ауыл шаруашылығынығ
Тұрғын үй құрылысы туралы. Ақмола облысы тұрғын үй
Негізгі міндеттердің бірі-экономикаға жекеменшік инвестицияларды тарту, мұның өзі
Барлық деңгейдегі әкімдіктер үшін маңызды міндет-бағаның негізсіз өсуіне
«Еңбекпен қамту-2020» бағдарламасы шеңберінде халықты нәтижелі жұмыспен қамту,
Облыс орталығы Көкшетау қаласын одан әрә дамыту-сумен жабдықтау,
2020 жылға дейін тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын жаңғырту бағдарламасындағы
2,1 мың орындық 30 мектепке дейінгі білім беру
Қатерлі ісік аурулары мен аталған дерттен көз жұму
Астана қаласына жақын елді мекендерді әлеуметтік-экономикалық дамытудың 2011-2014
Барлық алға қойған міндеттерді жүзеге асыру үшін бізде
Ақмола облысының қолда бар экономикалық және рухани әлеуеті
3 АҚМОЛА ОБЛЫСЫНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК-ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖҮЙЕСІН ДАМЫТУ ЖОЛДАРЫ, ӘДІСТЕРІ
3.1 Аймақтық инвестициялық тартымдылығын арттыру
Аймақ экономикасын басқару тиімділігін қамтамасыз ету-аумақтардың әлеуметтік-экономикалық дамуын
біріншісі – макродеңгейде аймақ экономикасын басқару механизмін одан
екіншісі – мезодеңгейде тиімді аймақтық менеджмент механизмін қалыптастыру;
үшіншісі – жергілікті өзін - өзі басқару әдістерін
Аймақ экономикасын басқару механизмін бұлай шектеу, әрине, өзін-өзі
Бірінші бағыт жөнінде айтар болсақ, макродеңгейде аймақ экономикасын
Жалпы алғанда осы жасақталған құжаттар негізінен жекелеген аймақтардың
Нарықтық реформалардың жүргізілуі мен аймақтар арасындағы сараланудың күшеюі
Сонымен, аймақ дамуын басқару механизмінің әрекет етуінің негізгі
- Қазақстан Республикасының экономикалық, әлеуметтік, шаруашылық-құқықтық кеңістігінің тұтастығын
- аймақтардың әлеуметтік – экономикалық теңсіздігін қысқарту және
- аймақтардың әлеуметтік – экономикалық дамуын ғылыми –
- барлық аймақтарда табиғатты ұтымды пайдалану мен адамдардың
- мемлекеттің унитарлық құрылымымен анықталған өкілеттіліктер шегінде аймақтардың
Түптеп келгенде, аймақты басқарудың бүкіл механизмі барлық аймақтардың
Аймақтар дамуын басқару жүйесін желілдіру үшін, ең алдымен,
Бірінші және негізгі шарт – Қазақстан Республикасының аймақтары
Екінші шарт – қатынасқа түсуші субъектілердің арасындағы экономикалық
Үшінші шарт – аймақтардың экономикалық еркіндігін кеңейту, бірақ,
Бұл қарастырылған шарттардың жүзеге асырылуы бірқатар басымдықты шараларды
1. Бір жағынан, бюджеттік қарым қатынастарды әрбір аймақ
2. Аймақтық жалпыреспубликалық еңбек бөлінісіндегі орнын ескеру, орталықтандырылған
3. Әлеуметтік бағдарламалардың белгілі бір бөлігін орталық атқарушы
4. Алдағы жылдың бюджетін жасақтауға барлық аймақ өкілдерінің
3.2 Аймақтағы әлеуметтік – экономикалық жағдайды жақсартуға мемлекеттік
Аймақтық дамуды орталықтан басқарудың басқа нысандары, атап айтсақ,
Аймақ деңгейінде аймақтық менеджмент механизмі аймақтардың ресурстық әлеуеті
- аймақтың өндірістік қызметінің ауқымын және жалпы табысын
- ұтымды мамандандыру және салалар мен қызмет аяларының
- аумақтық жоспарлау мен өндіргіш күштерді орналастыру жетілдіру;
- қолайлы инвестициялық климат жасау;
- кәсіпкерлік қызметті дамыту мен бәсекелестік ортаны құру
Аймақтық менеджмент аймақтық мүдделер айқын бейнеленіп, олар жалпымемлекеттік
Макродеңгейде аймақтық басқару механизмінің құралы ретінде: экономикалық, қаржылық
Аймақтық шаруашылықтың жекелеген элементтерінің дамуындағы қажетті қатынастардың бұзылуы,
Аймақтың мамандану тұрпаты көбінесе экономикалық қауіпсіздікфакторларын анықтайды.
Аймақтық менеджмент механизмін тиімді қолдану биліктің республикалық және
Сонымен, аймақтардың дамуын басқарудың маңызды міндеттерінің қатарына біздің
- аймақтардың экономикалық және әлеуметтік даму деңгейлеріндегі бастапқы
- мемлекет пен оның жекелеген аймақтарының мүдделерін үйлестіру
- меншіктің түрлі нысандарын тең негізде дамыта отырып,
Аймақтар дамуын басқару бағдарламасы тиімді жүзеге асуы үшін
Аймақтар дамуын басқарудың қалыптастырушы «жинақ» элементтері біріге келіп
Аймақтар дамуын мемлекеттік басқарудың ресурстық «жинағы» көздеген міндеттерді
Елдің Индустриалық – инновациялық даму бағдарламасында дүниежүзілік экономиканың
Басқарудың жүзеге асырушы «жинағы» құрылымы жағынан саңқырлы және
Аймақтар дамуын басқарудың бақылаушы «жинағы» жүзеге асырылатын шаралардың
2009-2011 жылдардағы облыстардың жергілікті бюджетінің табыс бөлігіндегі салықтық
Аймақтар 2009 2010 2011 Ауытқу +\-
Ақмола 56,5 45,8 45,2 -0,6
Ақтөбе 85,2 93,9 92,1 -1,8
Алматы 47,9 54,7 57,5 2,8
Атырау 98,2 85,8 87,7 1,9
Шығыс Қазақстан 81,3 76,0 64,1 -11,9
Жамбыл 52,4 41,4 28,2 -13,2
Батыс Қазақстан 93,7 84,5 89,3 4,8
Қызылорда 78,8 51,0 42,8 -8,2
Қарағанды 96,1 96,3 88,3 -8
Қостанай 79,0 67,0 65,4 -1,6
Маңғыстау 97,4 97,8 93,2 -4,6
Павлодар 88,7 93,5 93,1 -0,4
Солтүстік Қазақстан 55,1 51,6 49,6 -2
Оңтүстік Қазақстан 47,4 54,2 45,4 -8,8
Астана қаласы 81,3 81,1 67,3 -13,8
Алматы қаласы 94,7 96,4 88,7 -7,7
Мемлекеттің аймақтық саясаты аймақаралық ерекшеліктерді жоюды, экономикалық қызметті
Аймақ экономикасын басқару аймақтық ерекшеліктерді ескере отырып, жалпымемлекеттік
3.3 Ақмола облысының әлеуметтік – экономикалық жүйесін дамыту
«2011 жылдың әлеуметтік – экономикалық дамуының қорытындылары және
Есепті баяндама атап көрсетілгендей, аймақтық жалпы өнім көлемі
Аймақ экономикасын басқару механизмін бұлай шектеу, әрине, өзін-өзі
Өнеркәсіп саласында индустрияландыру картасы басым бағыт болып саналады.
Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты дамыту –халықтың әл-ауқатын жақсартудың кепілі.
Облысымыздың елді мекендерін сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету
ҚОРЫТЫНДЫ
Дипломдық жұмыс бойынша қысқаша қорытындылар. Сөйтіп барлық осы
Аймақ экономикасын басқарудың маңызды міндеттерінің бірі жеке аймақтардағы
Аймақтық менеджмент аймақтық мүдделер айқын бейнеленіп, олар жалпымемлекеттік
Қойылған мақсаттардың толық шешілу бағасы. Барлық аймақтар үшін
Аймақтардағы басқару жүйесін өзін - өзі басқарушы өндірістік
Аймақтар арасындағы теңсіздіктің өсуі мен экономикалық, әлеуметтік және
Нақты нәтижелер бойынша ұсыныстардың жасалуы. Аймақтардың экономикасын басқаруды
Орталық пен аймақтардың бюджеттік өкілеттіліктерін шектеу саясатын жалғастыру
Аймақтарға көмек көрсетудің негізгі қағидалары келесілер болуы тиіс:
Мемлеекттік басқару органдарынан жергілікті органдарға әлеуметтік – экономикалық
Бюджетті әзірлеу барлық облыстар мен аймақтардың өкілдерінің қатысуымен
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
[1] Алпысбаева С.Н. Региональный рынок: закономерности формирования и
[2] Шнипер П.И., Новоселов А.С. Региональные проблемы рынковедения:
[3] Эльдиев М. Экономическое регулирование продовольственного обеспечения в
[4] Суспыцин С.А. Принципы и методологические схемы построения
[5] Курс экономической теории. Учебное пособие. / под
[6] Худяков А. Финансовое право Республики Казахстан (Общая
[7] Закон Республики Казахстан «О бюджетной системе Республики
[8] Алимбаева А.А., Утешев С.Б., Ахметов С.Н., Таубаев
[9] Вустер Д. Реформа межбюджетных отношений в Казахстане.
[10] Махмутова М.М совершенствование механизма межбюджетных отношений в
[11] Финансы. Ученик для вузов. // Под ре.
[12] Зейнельгабдин А.Б. Финансовая система: экономическое содержание и
58
Бюджеттің білімге арналған шығындарының тиімділігін талдау
Экологиялық менеджменті және экологиялық басқару
Ақмола облысы бойынша білім беруді қаржыландыру динамикасын талдау
Макроэкономикалық саясат түсінігі және оның мақсаттары
Нарықтың аты нарық
Бюджет деңгейлері арасындағы қаржылық ағындарды ретке келтіру
АҚМОЛА ОБЛЫСЫНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК–ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖҮЙЕСІН ДАМЫТУ ЖОЛДАРЫ, ӘДІСТЕРІ
Бюджеттік жүйенің қызмет етуін құқықтық қамтамасыз ету
Қазақстан Республикасында туризм дамуына әсерін тигізетін факторларды талдау
Туризмді дамытуға әр елдердің және Қазақстандағы туризм түрлерін дамытуға арналған перспективті бағдарламаларды талдау