Бос оператор
Қазақстан Республикасының Білім
«Қолданбалы информатика»
кафедрасы
Курстық жұмыс
Тақырыбы: Turbo pasсal операторлары.
Оқытушы :
Студент:
Факультет:
Мамандығы:
Топ:
Жоспары:
I.Кiрiспе
1.1.Паскаль тілінің операторлары
II.Негізгі бөлім.
2.1.Меншiктеу операторы
2.2.Бос оператор
2.3.Енгiзу операторы
2.4.Шығару операторы
2.5.Таңдау операторы
2.6.Тармақталу операторы
2.7.Қайталану операторы:
а)While-Do
ә)Repeat-Until
б)For-do, For-Down to
III. Қорытынды
Кiрiспе
Паскаль тiлiнiң операторлары.
Программаға енетiн нұсқауларды (командаларды) Паскаль тiлiнде оператор дейдi.
Паскаль тiлiнiң операторларын қарапайым және күрделi (құрама) операторлар
Қарапайым операторлардың құрамына басқа оператор енбейдi. Ал күрделi
Паскаль тiлiнде қарапайым операторларға: меншiктеу, көшiру, бос, енгiзу
Күрделi операторларға: шартты көшiру, қайталау (цикл), таңдау, жалғастыру
Меншiктеу операторы.
Меншiктеу операторы барлық тiлдерде пайдаланылатын негiзгi оператор болып
«Мән меншiкте» деген бұйрықты орындайтын операторды меншiктеу операторы
Меншiктеу операторының жалпы жазылу түрi төмендегiдей:
W:=Е.
Мұнда: W- айнымалы атауы, “:=” меншiктеу белгiсi,
Бұл оператор екi мiндет атқарады.
Айнымалылардың белгiлi мәндерi бойынша Е-арифметикалық өрнегiнiң мәнiн есептейдi.
Есептелген мән W атауына меншiктеледi, яғни W-ге сәйкес
Жалпы жағдайда арифметикалық өрнек:
Тұрақты
Айнымалы атауы
Функция
өрнек
түрлерiнiң бiрiнде берiлуi мүмкiн.
Мысалы:
R:=19.36;
M:=’завод’;
Y:=sqrt(sqr(x)+1);
Меншiктеу операторы тек арифметикалық өрнектер үшiн ғана емес,
Символдық мән әрқашанда апостроф «’» iшiне алынып жазылады.
Меншiктеу операторын пайдаланғанда айнымалы атауының типi мен қабылдайтын
VAR A,B,C,D:REAL;
………………………
А:=(BC);
………………………..
Себебi мұнда оң жағындағы өрнек логикалық типте, ал
Бос оператор
Бос оператор ешқандай да амал орындамайды. Бос оператор
S:=A;
R:=5;
;
M:=19.36;
Мұнда үшiншi оператор бос оператор болады.
Сандық берiлгендердi енгiзу операторы
Берiлген мәндердi айнымалыға жазу үшiн меншiктеу операторын пайдалануға
Енгiзу операторының жалпы түрi төмендегiдей:
READ (а1, а2, … ,аn);
Мұндағы а1, а2, …, аn-айнымалы атаулары, оларды енгiзу
Параметрлердiң сандық мәндерi бiр-бiрiнен бос орын арқылы ажыратылып
Осы мәндер бойынша программа орындалып болған соң басқа
Бүтiн айнымалыларға-бүтiн, нақты айнымалыларға нақты-мәндер берiлуi қажет.
Айнымалы бейнеленгенде нақты ретiнде бейнеленсе, оған нақты да,
Бiр немесе бiрнеше бос орын қалдыруға болады, себебi
Мәндердi енгiзгенде мән енгiзгенде жолдан келесi жаңа жолға
Шығару операторы
Паскаль тiлiнде нәтиженi экранға шығару үшiн WRITE (жазу)
WRITE (а1, а2, …, аn)
Мұндағы а1, а2, …, аn-жай айнымалылар немесе апостофтар
WRITE (‘B:=, B’)
Командасы орындалғанда, экранда В=17.15 дерегi көрiнедi.
Шығарылған параметр бiр-бiрiмен үтiр арқылы ажыратылып, WRITE қызмет
Бүтiн және нақты сандарды шығару үшiн сандардың фарматын
I-сан-санға берiлетiн барлық орын,
II-сан-үтiрден кейiн алынатын бөлшек бөлiк саны.
Мысалы (Y: 5: 2);
Мұндағы 5-нәтижеге берiлген барлық орын, 2-үтiрден соң алынатын
Жалпы түрде:
Бүтiн сан үшiн: WRITE(N.: S) немесе WRITE(‘K=’ N:
Нақты сан үшiн: WRITE(‘Y=’, Y: 8: 3)
Егер Y=1.76 болса, экраннан Y=1.760 көрiнедi.
Жалпы түрде: WRITE(‘Y=’, Y: M: N).
Мұндағы-М барлық сан үшiн берiлген орын саны, N-бөлшек
Паскаль тiлiнде параметрсiз шығару операторы WRITELN жаңа жолға
Егер WRITE (a1, a2, …, an); оператор пайдаланылса,
WRITE операторын түсiнiктеме беруге пайдалануға болады.
Мысалы: WRITE(‘A,B,C-мәндерiн енгiз:’); READ (A,B,C)
Бұл жағдайда экранға:
A,B,C мәндерiн енгiз: деген түсiнiктеме шығады. Мәндер арасына
Айталық X=7, Y=15, Z=11 ал R=450.08 болсын, оларды
Оператордың жазылуы
WRITE(X,Y);
WRITE(X,’_ ’,Y);
WRITE(‘X=’,X);
WRITE(X,’ ‘ : 3, Z);
WRITE(‘X+Y=’, X+Y);
WRITE(Z,’соңы’);
WRITE(‘бiттi’);
WRITE(R);
Мысалы:
Табанының радиусы R , биiктiгi h болатын цилиндрдiң
Шешуi: Цилиндрдiң толвқ бетi және көлемi сәйкес мына
S=2ПR(R+h); V=ПR^2h, (R=2.5; h=4.7; П=3.14)
Программа.
(*тiк цилиндрдiң толық бетi мен көлемiн есептеу*)
Program S1 (input, output);
Const p=3.14
Var r : real (*радиус*)
h : real (*биiктiк*)
v, s : real; (*көлем, толық бет*)
begin
r:=2.5;
h:=4.7;
s:=2*p*r (r+h);
writeln (‘цил. Толық бетi s=’, s: 6: 3
writeln (‘цил.көлемi v=’, v: 6: 3 );
end.
Таңдау операторы
Берiлген өрнектiң мәнiне тәуелдi бiр немесе бiрнеше оператор
Жазылу түрi:
Таңдау
Жағдай 1-шарт:
1-серия
Жағдай 2-шарт
2-серия
………………..
жағдай n-шарт:
n-серия
бiттi
CASEөрнек OF
1-тұрақты:
1-оператор;
2-тұрақты:
2-оператор;
………………..
n-тұрақты:
n-оператор
END
CASE-жағдай
OF-солар,
Төмендегiлер.
Таңдау оператор былай орындалады: өрнектiң мәнi берiлген тұрақтының
Егер өрнектiң мәнi тұрақтылардың ешқайсысымен тең болмаса да,
Өрнектiң мәнi және тұрақтылар әрқашанда бүтiн сан, тұрақты
Мысалы:
CASE k+1 OF
5:; y:=sqr(x);
11: y:=sqrt(x);
4: z:=y*(a-b);
7: write(a,b)
END.
Тармақталу операторы
Тармақталу операторы көрсетiлген шартқа байланысты құрамына кiретiн оператордың
Жызылуы: If then else;
Мұндағы оператор1 , оператор2-жай немесе құрама оператор. Бұл
жалған
Мұндағы шартымыз логикалық өрнек болғандықтан, ақиқат(true) немесе жалған(false)
Мысал:
Else (‘x-терiс сан’)
Бұл мысалда x-тiңмәнiнiң 0-ден үлкен немесе 0-ге тең
Тармақталу операторында шарттар күрделi де болуы мүмкiн. Күрделi
Келесi мысалда шарттың күрделi түрiн және then, else
Мысалы:
X,y сандары берiлген. Егер осы сандар терiс болса,
Program m4;
Var x,y:real;
Begin Read (x,y);
If (x
Бос оператор
Turbo Pascal тілінің операторлары
Меншіктеу операторы
Жалпыға бірдей қызмет көрсету жүйелерін модельдеу
Есептеу техникасынан дәрістер
Паскаль – бағдарламалау тілі
Паскаль-программалау тілі туралы ақпарат
Паскаль тілі туралы ақпарат
Паскаль тілінде сызықтық программалармен жұмыс
Паскаль тілінің алғашқы түсініктері