Кәсіпорынның инвестициялық саясатын жетілдіру жолдары

Жоспар
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 4
1 ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ЖОБАНЫ ҚАРЖЫЛАНДЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ 6
1.1 Қазіргі экономикадағы инвестициялардың мәні және түрлері 6
1.2 Негізгі капиталға инвестициялаудың ерекшеліктері мен формалары 10
1.3 Инвестициялық жоба және оны басқару ерекшеліктері 15
2 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ИНВЕСТИЦИЯЛАУДЫҢ НЕГІЗГІ ҮРДІСТЕРІН ТАЛДАУ 21
2.1 Қазақстан экономикасындағы инвестициялық процесстерді талдау 21
2.2 Кәсіпорынның инвестициялық іс-әрекетінің динамикасын және құрылымын бағалау 27
2.3 Инвестициялық салымдардың тиімділігін бағалауды жетілдіру 37
3 ҚАЗАҚСТАНДА ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ІС-ӘРЕКЕТТІ ДАМЫТУ ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ 45
3.1 Мемлекеттің инновациялық-инвестициялық саясатының стратегиялық приоритеттері 45
3.2 Кәсіпорынның инвестициялық саясатын жетілдіру жолдары 59
ҚОРЫТЫНДЫ 66
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 69
кіріспе
Нарықтық экономика жағдайындағы қазіргі әл-ауқаттылық жеткілікті шамада кешегі инвестициялардың
Осыған орай, кәсіпорынның негізгі капиталын инвестициялаудың белсенділігін арттырудың негізгі
Егер ауыспалы экономика жағдайында шаруашылық субъектілердің негізгі капиталға жұмсалатын
Дипломдық жұмыстың мақсаты болып инвестициялық қызметтің және жобалардың теориялық
қазіргі экономикадағы инвестициялар мен инвестициялық жобаның мазмұнын қарастыру;
негізгі капиталды инвестициялаудың ерекшеліктері мен негізгі формаларын қарастыру;
Қазақстан экономикасындағы инвестициялық процесстердің негізгі бағыттарын талдау;
нақты кәсіпорын деректеріне сүйеніп, оның инвестициялық іс-әрекетінің динамикасын және
нарықтық экономика жағдайында негізгі капиталға жұмсалатын инвестицияларды көбейтудің жолдарын
Дипломдық жұмыстың теориялық және методологиялық негізі ретінде отандық және
Дипломдық жұмыстың пәні ретінде экономикадағы инвестициялық процесстердің белсенділігін арттыру
Дипломдық зерттеудің нысаны болып Қазақстан ұлттық экономикасының инвестициялық бөлігі
1 инвестициялық жобаны қаржыландырудың теориялық негіздері
1.1 Қазіргі экономикадағы инвестициялардың мәні және түрлері
«Инвестиция» термині to invest ағылшын етістігінен шығады, қайсысы салу
Инвестициялар – бұл табысты алу немесе өзге пайдалы эффектісіне
Нарықтық экономикада «инвестициялар» түсінігі оған жалғыз және түбегейлі анықтама
Макроэкономикада инвестициялар өндірістің жаңа құралдарына (өндірістік, немесе тұрақты инвестициялар),
Өндіріс теориясында, және макроэкономикада толығымен, инвестициялар жаңа капиталды құрудың
Сонымен, қаржылық теорияда инвестицияны нақты немесе қаржылық активтерді алу
Экономикалық категория ретінде инвестициялар келесілерді сипаттайды:
алғашқы авансталған құнның (табыс түрінде) өсімі мақасатында кәсіпкерлік қызметтің
инвестициялық жобаларды жүзеге асыру процесінде инвестициялық қызметтің қатысушылары арасында
инвестициялық қызметтің процесінде пайда болатын ақшалай ағымдарын (ақша қаражаттарының
Инвестициялық қызмет – инвестицияларды салу және пайданы немесе өзге
Инвестициялық цикл – нақты шаруашылық субъектінің (кәсіпорынның, шаруашылық серіктестіктің
Инвестициялық процесс – ішінде тапсырыс берушімен қатар басқа шаруашылық
Инвестициялық портфель – бұл жүзеге асыруға жарамды инвестициялық жобалардың
1991 жылдың 10 маусымынан «Қазақ ССР-дің инвестициялық қызметі туралы»
Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 8 қаңтардың «Инвестициялар туралы» заңында
Экономикалық категория ретінде инвестициялар маңызды функицялардың қатарын орындайды, қайсысысыз
кеңейтілген өндірістің саясатын жүзеге асыру үшін;
ҒТП-ң жылдамдатылуы, отандық өнімнің бәсекеқабілеттілігін қамтамасыз ету және сапасын
қоғамдық өндірістің құрылымдық қайта құрылуы және ұлттық шаруашылықтық барлық
өнеркәсіптің қажетті шикізат базасын құру үшін;
табиғи ортаны қорғау және басқа көптеген мәселелерді шешу үшін.
Макроэкономикалық ауқымда қазіргі әл-ауқаттылық жеткілікті шамада кешегі инвестициялардың нәтижесі
Инвестициялар микродәрежеде де маңызды роль ойнайды. Бұл дәрежеде олар,
өндірістің кеңейтілуі және дамуы;
негізгі қорлардың тым моральді және физикалық тозуын жібермеу;
өндірістің техникалық деңгейін жоғарлату;
сапаеың жоғарлауы және нақты кәпорын өнімінің бәсекеқабілеттілігін қамтамасыз ету;
табиғи қорғаныс шаралардың жүзеге асырылуы;
бағалы қағаздарды сатып алу және басқа кәсіпорындардың активтеріне қаражаттарды
Соңғы нәтижеде олар болашақта кәсіпорындардың нормальді қызмет етуін қамтамасыз
Сонымен, инвестициялар маңызды экономикалық категория болып табылады және макродәрежеде
Республикадағы инвестициялық қызметтің жағдайын келесі көрсеткіштердің өсу қарқыны сипаттайды:
инвестициялардың жалпы көлемі;
жалпы ішкі өнімде (ЖІӨ) инвестициялардың үлесі;
инвестициялардың жалпы көлемінде қаржылық емес активтерге инвестициялардың үлесі;
қаржылық емес активтерге инвестициялардың көлемі.
Инвестициялық қызметтің жағдайын жанама, бірақ жеткілікті объективті түрде негізгі
ұлттық табыстың;
ЖІӨ және ЖҰӨ;
өнеркәсіптік өндіріс көлемінің;
өнеркәсіптік өнімнің бөлек маңызды түрлерін шығарудың;
ауылшаруашылық өндіріс көлемінің;
қоғамдық еңбек өнімділігінің;
және басқалардың.
Инвестициялық қызметті бағалауында бұл көрсеткіштердің объективтілігі олардың өсуі инвестициялардың
Инвестициялар деңгейі қоғамның ұлттық табысының көлеміне маңызды әсер етеді;
Инвестициялардың тиімділігін есепке алу, талдау және жоғарлату үшін макродәрежеде
Қазіргі экономиканың тұрмыстылығында және тәжірибесінде аса таралған келесі белгілер
болашақ объектілердің мақсатты тағайындалу белгісі бойынша – бұл олардың
негізгі қорлардың қайта өндірісінің формалары бойынша – жаңа құрылысқа,
қаржыландыру көздері бойынша – орталықтанған және орталықтанбаған.
қолдану бағыты бойынша – өндірістік және өндірістік емес.
инвестицияларды қосу объектілері бойынша:
мүлікке инвестициялар (нақты инвестициялар) – ғимараттарға, жабдықтарға, құралдарға, материалдардың
қаржылық (портфельді) инвестициялар (акцияларды, облигацияларды және басқа бағалы қағаздарды
материалды емес инвестициялар немесе материалды емес активтерге инвестициялар (патенттер,
Капитал құраушы инвестициялардың құрылымында негізгі орынды негізгі капиталға инвестициялар
Инвестицияларды қолданудың тиімділігі маңызды дәнежеде олардың құрылымына байланысты болады.
Негізгі капиталға инвестициялаудың ерекшеліктері мен формалары
Кәсіпорынның инвестициялық қызметінің негізін негізгі капиталға жұмсалатын нақты инвестициялар
Нақты инвестиция кәсіпорынның экономикалық даму стратегиясын жүзеге асырудың басты
Нақты инвестициялау кәсіпорынның операциялық қызметімен тығыз байланысты. Өндіріс көлемін
Нақты инвестициялар қаржы инвестициямен салыстырғанда рентабельділіктің жоғары деңгейін қамтамасыз
Жүргізілген нақты инветициялар кәсіпорынға тұрақты таза ақша ағымын қамтамасыз
Нақты инвестициялар моральді тозудың жоғары тәуекел деңгейіне мәжбүр. Бұл
Нақты инвестициялық инфляцияға қарсы қорғаныстың жоғары деңгейі бар. Тәжірибеде
Нақты инвестициялардың өтімділігі төмен. Бұл инвестициялардың көп нысандарының тар
Нақты инвестициялар кәсіпорындармен әртүрлі нысанда жүзеге асырылады, олардың негізгілері
Толық мүліктік кешенді сатып алу. Ол ірі кәсіпорындардың инвестициялық
Жаңа құрылыс. Арнайы бөлінген территорияларда жеке жасалған немесе типтік
Қайта құрастыру. Қазіргі ғылыми-техникалық жетістіктер негізінде барлық өндірістік процестің
Жаңарту. Кәсіпорынның операциялық қызмет процесінде қолданатын механизмдерді, жабдықтауды және
Жабдықтардың жеке түрлерін жаңарту. Технологиялық процестің жүзеге асырылуының жалпы
Материалды емес активтерді инновациялы инвестициялау. Ол коммерциялық жетістіктерге жету
Материалды айналым активтерінің қорларының өсуін инвестициялау. Ол инвестициялық қызметті
Капиталды нақты инвестициялаудың айтылған нысандары оның негізгі үш бағытына
Кәсіпорынның капиталын нақты инвестицияның нақты нысанын таңдау, оның қызметінің
Капиталды нақты инвестициялау және оның нысанының арнайы сипатын, оның
Нақты инвестициялау процесінде капиталды қолдану мен басқару саясаты ең
Нақты инвестициялау процесінде капиталды қолдану мен басқару саясатының қалыптасу
Негізделген инвестициялық шешімдерді қабылдау үшін кәсіпорындарды инвестициялау негізгі тенденцияларын
а) Талдаудың бірінші деңгейінде нақты активтердің өсуін инвестицияның жалпы
в) Талдаудың екінші деңгейінде жеке инвестициялық жобалар мен
с) талдаудың үшінші деңгейінде ерте басталған нақты инвестициялық жобалар
Алдыңғы кезеңдегі капиталды нақты инвестициялаудың жалпы көлемін анықтау. Бұл
Капиталды нақты инвестициялаудың нысандарын анықтау. Бұл нысандар кәсіпорынның негізгі
Нақты инвестициялық жобалардың бизнес-жоспарын дайындау. Ірі көлемді нақты инвестицияның
Жеке нақты инвестициялық жобалардың тиімділігін бағалау. Мұндай бағалау арнайы
Нақты инвестицияның бағдарламасының қалыптасуы. нақты инвестицияның жобалардың тиімділігін бағалау
Жеке инвестициялық жобаларды және инвестициялық бағдарламаларды жүргізуді қамтамасыз ету.
Капиталды бюджет әдетте бір жылға дейін және нақты жобаны
Инвестициялық жоба және оны басқару ерекшеліктері
Кез келген жаңашылдықтың шығуы әдетте бірнеше кезеңдерден өтеді. Ең
Көрсетілген кезеңдердің жиынтығы жоба деп аталатын сыйымды түсінік береді.
Кәсіпкер рөлін мемлекет орындап, оның барлық қызметін өзіне алып,
Нарықтық экономикада жоба ретінде тек қана құжаттамалар ғана емес,
Сонымен, нарықтық шаруашылық жағдайында инвестициялық жоба бұл – қалыптастырылған
Жыл сайынғы бүкіл әлемде әртүрлі физикалық объектілерді құрудың әртүрлілігі
жоба масштабы (өлшемдері);
жобаны іске асыру мерзімі;
жобаны орындау сапасы;
пайдаланылатын ресурстардың шектеулілігі;
жобаны іске асыру шарттары мен орны.
Масштаб бойынша кішігірім жоба және мегажобаны айырады.
Іске асыру мерзімі бойынша жобалар қысқа мерзімді (жеделдетілген) және
Жоба сапасы бойынша ақаулықсыз жобалар және басқалар. Ақаулықсыз жобада
Ресурстық шектелу деңгейі бойынша жобалар ерекшеленеді, онда ресурстар бойынша
Тәжірибеде сонымен қатар мультижобалар және моножобалар кездеседі. Мультижобаларға бір
Арнайы ерекшелікке халықаралық жоба ие. Бұл күрделі қымбат жобалар,
Жобаның пайда болу уақытымен және оның жою уақытының арасындағы
Өмірлік цикл процесінде екі ірі блокқа бөлуге болатын әртүрлі
Жоба бойынша негізгі қызметке келесілер жатады:
инвестиция алдындағы зерттеу;
жобаны жоспарлау;
жобалы-сметалық құжатты жасау;
сауда жүргізу және келісім-шарт жасау;
құрылыс-монтажды жұмыстар;
пуск жөндейтін жұмыстарды орындау;
жобаны тапсырыс берушіге тапсыру;
жобаны қолдану және өнім шығару;
жабдықтарды жөндеу және өндірісті кеңейту;
жабдықтарды қайта монтаждау;
қалған мүлікті сату (жобаны жабу) [9, 62 б.].
Жобаны қамтамасыз ету келесілерді қамтиды:
ұйымдастырылған экономикалық;
құқықтық;
кадрлық;
қаржылық;
материалды-техникалық;
коммерциялық (маркетинг);
ақпараттық.
Өмірлік циклы ағымында жоба бойынша негізгі қызмет екі фазаға
Жобаның инвестиция алдындағы фазасы
Инвестицияның мүмкіндігін талдау;
Алдын-ала техникалық-экономикалық негізделуі (ТЭН);
Техникалық-экономикалық негізделуі және инвестициялық салымдарының тиімділігін есптеу;
Инвестициялық мүмкіндік туралы баяндама және келесі фазаға көшудің мақсаттылығы
Жобаның инвестициясының фазасы
Келіссөздер және келісім-шарт жасау;
Жобалау;
Құрылыс;
Маркетинг;
Кадрларды оқыту;
Материалды ресурстарды сатып алу және олардың қорын құру.
Жобаның қолдану (эксплуатациялық) фазасы
Жобаны тексеру және жіберу;
Өнімді өндіру және сату;
Жөндеу жабдықтарды жаңарту және айырбастау (ауыстыру);
Өндірістің дамуы, шығарылатын өнімді жетілдіру (инновация).
Жобаны жою
Өндірістік қызметті тоқтату;
Жабдықтарды қайта монтаждау;
Жобаның аяғына дейін қолданылмаған құралдарды сату және утилизациялау;
Жобаны аяқтау және тоқтату.
Инвестициялық тәуекел – бұл жағымсыз жағдайдың болу нәтижесінде күтпеген
Кәсіпорынның инвестициялық жобаларында көрінетін тәуекелдердің басты түрі, юіздің көзқарас
Нарықтық тәуекелге барлық инвестициялық процестің қатысушылары ұшырайды. Бұл тәуекел
мемлекеттің дамуындағы экономикалық цикл кезеңінің ауысуы;
инвестициялық ресурстың нарығының дамуындағы конъюнктуралық циклдың өзгеруі.
инвестицияның сферасындағы салықтық заңның өзгеруі;
қарыз (ссуда) капитал нарығында мемлекеттің саясатының өзгеруі.
Жоғарыда айтылған ерекшеліктер нәтижесінде пайда болған арнайы тәуекелге тау-кен
Инвестициялық жобаның сезімталдығын талдауда әдетте келесі параметрлер қарастырылады:
нарық сыйымдылығы нәтижесі ретінде сатудың физикалық көлемі, осы нарықтағы
өнім бағасы;
инфляция темпі;
инвестициялық ресурстардың қажетті көлемі;
айналым капиталының қажеттілігі;
шығынның шартты өзгерісі;
шығынның тұрақты өзгерісі;
салық салу ставкасы.
Инвестициялық жобаны жасаған кезде инвестор келесі факторларды есепке алуы
кәсіпорынның қаржылық жағдайы (тұрақты, тұрақсыз, дағдарысты);
өндірістің техникалық деңгейі, бар аяқталмаған өндіріс және орнатылмаған жабдықтар;
лизинг бойынша жабдықтар алу мүмкіндігі;
меншікті қаражаттарының бар болуы және қымбат емес несиелерді және
капитал нарығының конъюнктурасы;
инвестордың мемлекеттен алатын жеңілдіктері;
инвестициялық жобаны жүзеге аыру белгілінетін коммерциялық және бюджеттік тиімділік;
сақтандыру шарты және коммерциялық емес тәуекелдердегі кепілдеме алу;
салықтық айнала – инвестор төлейтін салық және басқа да
кәсіпорынның шартты өзгермелі және шартты тұрақты шығындары, оған өнімді
Кез келген инвестициялық жоба келесі принциптерге сәйкес орындалуы керек:
Барлық өмірлік циклында жобаны қарастыру және талдау – инвестиция
Әртүрлі валютаны қолдану мүмкіндігін есепке алып есептесу негізіндегі түсім
Әртүрлі жобалардың салыстырмалы шарттарының сәйкес келуі (жобалар варианты);
Жағымдылық (дұрыс) принцип және максимум тиімділік. Жобаны инвестор қабылдау
Жоба параметрлерінің динамикалығы (уақыт бойынша өзгерісі) және оның экономикалық
Болашақтағы шығындар мен түсімдерді есепке алу. Тиімділік көрсеткіштерін есептегенде
«Жобамен» және «жобасыз» салыстыру. Инвестициялық жобаның тиімділігін бағалау «жобаға
Жобаның барлық мүмкін болатын салдарын есепке алу (экономикалық, экологиялық
Жобаның әртрүлі қатысушыларының мүдделерінің сәйкес келмеуін және капитал құнын
Мониторинг, жобаны аржыландыру схемасын таңдау, технико-экономикалық негізделулерді жасау, капитал
Жобаны жасау кезінде инфляция және тәуекел факторын, сонымен қатар
Жобаның тиімділігін бағалаған кезде қайта қалыптасқан кәсіпорын үшін айналым
2 қазақстандағы инвестициялаудың негізгі үрдістерін талдау
2.1 Қазақстан экономикасындағы инвестициялық процесстерді талдау
2007 жылы Қазақстан Республикасындағы инвестициялық қызметтің нәтижесі – қаржы
Кесте 1
Қазақстан Республикасындағы инвестициялардың динамикасы және құрылымы, млн. теңге
01.01.2005 ж. 01.01.2006 ж. 01.01.2007 ж. 01.01.2008 ж.
сомы үлесі, % сомы үлесі, % сомы үлесі,
Экономика
дағы жалпы инвестициялар 1220881 100 978284 100 1343911 100
Қаржылық инвестициялар 708549 58,04 225639 23,06 185763 13,82 216371
Қаржылық емес активтерге инвестициялар 512332 41,96 752645 76,94 1158148
Ескерту: Қазақстан Ұлттық статистика және талдау Агенттегінің деректері негізінде
Қаржылық емес активтерге жұмсалған инвестициялардың ішінде басты үлес салмағын
Негізгі капиталға жұмсалған инвестициалар көлемі 2006 жылғы мен салыстырғанда
Кесте 2
Қазақстан Республикасындағы қаржылық емес активтерге жұмсалған инвестициялардың динамикасы және
01.01.2005 ж. 01.01.2006 ж. 01.01.2007 ж. 01.01.2008 ж.
сомы үлесі, % сомы үлесі, % сомы үлесі,
Барлық қаржылық емес активтерге инвестициялар 512332 41,96 752645 76,94
Негізгі капиталға инвестициялар 369084 72,0 595664 79,1 943398 81,5
Басқа өндірілген активтерге инвестициялар 141248 27,6 153525 20,4 207334
Өндірілмеген материалды активтерге инвестициялар 1214 0,2 2328 0,3 5152
Өндірілмеген материалды емес активтерге инвестициялар 786 0,2 1128 0,2
Ескерту: Қазақстан Ұлттық статистика және талдау Агенттегінің деректері негізінде
Негізгі капиталға жұмсалған инвестициялардың өңірлік құрылымындағы көлемнің жартысынан астамын
Негізгі капиталға жұмсалған инвестициялар көлеміндегі кәсіпорындардың үлесі – 47.0%,
Негізгі капиталға жұмсалған инвестициялардың түрлік құрылымына сәйкес тұрған емес
Сурет 1. Негізгі капиталға инвестициялардың құрылымы (жалпыдағы үлесі %)
Негізгі капиталға жұмсалған басқа шығындар 131 млрд. теңгені құрады,
Негізгі капиталға жұмсалған инвестициялар көлемінің жартысынан астамын меншіктің жекеше
Негізгі капиталға жұмсалған инвестициялардың салалық құрлымы 2006 жылмен салыстырғанда
Кен өндіру өнеркәсібінде негізгі капиталға жұмсалған инвестициялардың барлық көлемі
Өңдеу өнеркәсібі салалары арасында металлургия өнеркәсібінің үлесіне ғана негізгі
Көлік және байланыста негізгі капиталға жұмсалған инвестициялардың елеулі үлес
Негізгі капиталға жұмсалған инвестициялардың үлес салмағы жылжымайтын мүлік операцияларымен,
Негізгі капиталға жұмсалған инвестициялардың көлемі ауыл шаруашылығында бұрынғысынша мардымсыз
Білім беру мен денсаулық сақтаудағы инвестициялық белсенділік деңгейі әлі
Негізгі капиталға жұмсалған инвестициялардың көлемі де табиғат қорғау шараларына
Негізгі капиталға жұмсалған инвестициялардың жалпы көлемінде үйлер мен ғимараттардың
Негізгі капиталға жұмсалған инвестицияларды қаржыландыру көздерінің құрлымында меншікті және
Кесте 3
Негізгі капиталға жұмсалған инвестицияларды қаржыландыру көздерінің динамикасы және құрылымы,
01.01.2005 ж. 01.01.2006 ж. 01.01.2007 ж. 01.01.2008 ж.
сомы үлесі, % сомы үлесі, % сомы үлесі,
Барлық қаржылық емес активтерге инвестициялар 512332 41,96 752645 76,94
Меншікті қаражат 349342 68,2 492683 65,5 751801 64,9 792909
Тартылған қаражат,
оның ішінде 162990 31,8 259962 34,5 406347 35,1 514340
Банк несиелері 31808 6,2 39683 5,3 115899 10,0 103767
оның ішінде шет ел банктерінен 24885 4,9 17755 2,4
Басқа шет елдік қаражат 102016 19,9 169594 22,5 197949
Бюджеттік қаражат 26481 5,2 45517 6,0 76267 6,6 104502
Басқа қаражат 2685 0,5 5168 0,7 16232 1,4 24355
Ескерту: Қазақстан Ұлттық статистика және талдау Агенттегінің деректері негізінде
кокс, мұнай өнімдерін және ядролық материалдар өндіру мен темір
2007 жылы инвестициялық мақсаттарға жұмсалған меншікті қаражаттың едәуір бөлігі
Сырттан тартылған қаражат құрылымында бюджет қаражатының үлесі 2006 жылғымен
Негізгі капиталға жұмсалған инвестицияларды қаржыландыруға жұмсалған қаражаттың жалпы көлеміндегі
2004-2005 жылдарды негізгі капиталға жұмсалған инвестициялар көп жағынан шетелдік
Ішкі және шетелдік инвестициялардың ара салмағы көбінесе кен өндіру
Материалдық айналым қаражат қорларын толтыруға кеткен шығындар қаржы емес
Қаржы емес активтерге жұмсалған инвестициялар құрылымындағы өндірілмеген материалдық және
Жоғарыда айтылғандардың барлығы экономиканың өсуі мен капиталдың қорлануының негізгі
2.2 Кәсіпорынның инвестициялық іс-әрекетінің динамикасын және құрылымын бағалау
Инвестиционная деятельность АО «Арселор Миттал Темиртау» является частью общей
достижение экономического, научно-технического и социального эффекта от рассматриваемых мероприятий
получение предприятием наибольшей прибыли на вложенный капитал при минимальных
рациональное распоряжение средствами на реализацию экологических проектов;
привлечение льготных кредитов международных финансовых организаций;
минимизация инвестиционных рисков, связанных с выполнением конкретных проектов;
обеспечение ликвидности инвестиций;
в соответствие с Законом Республики Казахстана [2].
При разработке инвестиционной политики «Арселор Миттал Темиртау» учитывает следующие
финансовое состояние;
технический уровень производства;
возможность получения оборудования по лизингу;
наличие собственных средств, возможности привлечения недорогих кредитов и займов;
льготы, получаемые от государства;
коммерческую и технологическую эффективность намечаемых к реализации инвестиционных проектов;
условия страхования и получения гарантий от коммерческих рисков;
налоги и другие обязательные платежи, уплачиваемые компанией;
условно-переменные и условно-постоянные издержки компании, в том числе на
цены на продукцию и выручку от продаж.
Стальной департамент АО «Арселор Миттал Темиртау» осуществляет капитальные вложения,
Анализ инвестиционной деятельности предприятия начинается с определения абсолютной величины
Изменения размера определяются сопоставлением их на конец года с
По приведенным данным (таблица 8) видно, что капитальные вложения
Таблица 8
Характеристика инвестиционной деятельности АО «Арселор Миттал Темиртау» в 2005
№ Наименование проекта в тыс. тенге Собственные, % Заемные,
1 КХП Углефабрика 1 1. Вакуум-фильтр 8732,4 78
2 ЛПЦ-2 Комбинированные линии 8496 64 36
3 На строительные нужды Карагандинского металлургического института 318 100
4 Доменный цех. Установка дробильного крупа 13146 93 7
5 ЛПЦ-3 6-ти клетевой стан. Реконструкция комплекта 62009 63
6 ЛПЦ-2. Реконструкция 5-ти клетевого стана холодной прокатки 3172
7 ЛПЦ-1 Эл.снабжение п/ст 6 от ГПП-1А шинопроводы 11185
8 ЛПЦ-2 Установка промасливающей машины 5172 86 14
9 ЦГЦА и Г Перенос коллектора осветленной воды 6954
10 Ограждение АО «Миталл Стил Темиртау» 5256 100 0
Итого 124440,4
Анализ инвестиционной деятельности АО «Арселор Миттал Темиртау» в 2005
Рассмотрим теперь, как были связаны изменения с воспроизводственной структурой,
Таблица 9
Удельный вес структуры инвестиций за 2005 г. (%)
№№ Наименование проекта Реконструкция Тех. пере-вооружение
1. КХП Углефабрика 7,01
2. ЛПЦ-2 Комбинированные линии 7,02
3. Строительство КарМети 0,26
4. Доменный цех. Установка дробильной Круппа
10,59
5. ЛПЦ-3 сварочный комплект 49,64
6. ЛПЦ-2 5-ти – клетевой стан 2,51
7. ЛПЦ-1 ГПП-1А шинопроводы 8,92
8. ЛПЦ-2 промасливающая машина
4,21
9. ЦГЦА и Г перенос коллектора 5,62
10. Ограждение АО «Миталл Стил Темиртау» 4,21
Данные показывают, что реконструкция предприятия, на основе внедрения новейшей
Расчеты показывают, что произошло повышение уровня капитальных вложений:
на реконструкцию – 106122000 тенге или 85,2%;
на техническое перевооружение – 18318000 тенге или 14,8%.
Значительная часть инвестиционных проектов «Арселор Миттал Темиртау» финансируется за
Специфика местных условий не позволяет сформулировать единые требования для
В 2006 году компания продолжает активную инвестиционную деятельность, количество
Таблица 10
Характеристика инвестиционной деятельности АО «Арселор Миттал Темиртау» в 2006
№ Наименование проекта в тыс. тенге Собственные, % Заемные,
1 Аглофабрика. Реконструкция 11 ступени 558 100
2 ЦОС ЭЛ Снабж. П/СТ СевернаяВЛ-10 6069 65 25
3 ЛПЦ-2 Установка промасливающей машины 9672 52 48
4 ЦГЦА-2.Передаточная тележка 453 100 0
5 Газовый цех. Газонаполнительная станция 43324 48 52
6 Ремонт кровли ЛПЦ- 2 908 100 0
7 ТЭЦ-ПВС котел 1 10855 100 0
8 КЦ. Машина подачи кислорода 8800 100 0
9 ТЭЦ-2. Котел 2 1361 100 0
10 Магнитная сепарация 2131 88 12
11 ЦЗЛ Лабораторное оборудование 1160 89 11
12 Механический цех, замена станков 6467 61 39
13 Кабинет стратегии з/управления 258 100 0
14 ЦГЦА Эксплуатация 2610 54 46
Итого 94626
Анализ показывает, что лидирующее положение в направлении инвестиционных средств
Экономические пределы целесообразности повышения доли затрат на реконструкцию обусловлены
Рассмотрим теперь, как были связаны изменения с воспроизводственной структурой,
Изменения удельных весов элементов структуры капитальных вложений за 2006
Таблица 11
Удельный вес структуры инвестиций за 2006 год (%)
№№ Наименование проекта Реконструкция Техническое перевооружение
1. Аглофабрика. Реконструкция 11 ступени 0,59
2. ЦОС ЭЛ Снабж. П./СТ. северная ВЛ-10 кв. 6,39
3. ЛПЦ-2 Установка промасливающей машины
10,19
4. ЦГЦА-2. Передаточная тележка 0,5
5. Газовый цех.
Газонаполнительная станция 45,76
6. ЛПЦ-2. Ремонт кровли
1,0
7. ТЭЦ-ПВС. Котел 11,49
8. ТЭЦ-2. Котел 1,4
9. Машина подачи кислорода 9,29
10. Магнитная сепарация 2,3
11. ЦЗЛ. Лабораторное оборудование
1,2
12. Механический цех. Замена станков
6,79
13. З/управление. Кабинет стратегии
0,3
14. ЦГЦА. Эксплуатация 2,8
Удельный вес инвестиций за 2006 год по реконструкции –
Расчеты показывают структурное изменение инвестиций, которые выглядят следующим образом:
на реконструкцию – 76161000 тенге или 80,52%;
на техническое перевооружение – 18465000 тенге или 19,48%.
Кроме того, как показывает анализ, проведенный на «Арселор Миттал
Анализ источников финансирования инвестиционных затрат показывает, что собственные средства
Преимущественное направление средств на реконструкцию и техническое перевооружение предприятия
Таким образом, недостаточно совершенная технология производственных процессов на предприятии,
Расширение номенклатуры выпускаемой продукции, а также списание морально и
Необходимость создания в 2006 году отдела Стратегического управления инвестиционной
По приведенным данным (таблица 12) видно, что инвестиции за
Таблица 12
Характеристика инвестиционной деятельности АО «Арселор Миттал Темиртау» в 2007
№ Наименование проекта в тыс. тенге Собственные, % Заемные,
1 3/управление. Кабинет стратегии 2320 100
2 ЛПЦ-3 Главный корпус 10056 43 57
3 Здание з/ управления 2983 36 64
4 Центральная проходная 214 100
5 Конверторный цех 105122 32 68
6 Трубоэлектросварочн ый цех Стан ТГТЭС 979 63 37
7 Доменная печь №3 29036 41 59
8 Конверторный цех. Машина футеровки. 83357 46 54
9 Паросиловой цех. Установка подготовки 22667 42 58
10 Доменный цех. Оборудование ДП-4. 5347113 35 65
11 Доменный цех. Здание АБК ДП-4. 272290 33 67
12 ОНРС оборудование 14528599 48 52
13 ОНРС здание АБК. 503380 32 68
14 Ограждение проходной «Прокат». 21488 100
15 ТЭЦ-2 энергет. котел ТП-81. 1379 100
16 ТЭЦ-ПВС кольцевые эмульгаторы котла №8. 2794 73 27
17 ЛПЦ-2 главный привод. 87550 68 32
18 ЛПЦ-3 трансформатор ТСЗГЛ. 28631 49 51
19 ФЛЦ формовочная машина. 4763 39 61
20 Механический цех. Станок радиально-сверлильный. 4046 100
21 ЛПЦ-3 толщинометр ФММ-24024. 15557 58 42
22 ТЭЦ-2 кольцевой эмульгатор котла №2. 963 88 12
23 ЦТЛ испытательный аппарат типа 01317 370 84,6 15,4
24 ЦТЛ испытательный аппарат типа 01413. 520 82 18
25 ЦТЛ испытательная машина типа 04 1 1 6.
26 КХП дефибриллятор в комплекте 486 77,9 22,1
27 ЦГТС ЗШН 2188 65 35
Итого 21079281
Изменения удельных весов элементов структуры инвестиций за 2007 год
Таблица 13
Удельный вес структуры инвестиций за 2007 год (%)
№№ Наименование проекта Реконструкция Техническое перевооружение Расширение
1. З/ управление. Кабинет стратегии
0,1
2. ЛПЦ-3 Главный корпус 0,04
3. Здание з/управления 0,014
4. Центральная проходная 0,001
5. Конверторный цех 0,49
6. Трудоэлекторосварочный цех. Стан ТПЭС 0,0046
7. Доменная печь № 3 0,13
8. Конверторный цех.
Машина футеровки 0,4
9. Паросиловой цех. Установка подготовки композиции 0,1
10. Доменный цех.
Оборудование ДП-4
25,36
11. Доменный цех.
Здание АБК ДП-4
1,29
12. ОНРС оборудование
68,92
13. ОНРС здание АБК
2,38
14. Ограждение проходной «Прокат» 0,1
15. ТЭЦ-2 энергетический котел ТП-81 0,006
16. ТЭЦ-ПВС кольцевые эмульгаторы котла № 8 0,013
17. ЛПЦ-2 главный привод 0,4
18. ЛПЦ-3 трансформатор ТСЗГЛ 0,13
19. ФЛЦ формовочная машина 0,02
20. Механический цех. Станок радиально-сверлильный
0,019
21. ЛПЦ-3 толщинометр
ФММ-24024
0,07
22. ТЭЦ-2 кольцевой эмульгатор котла № 2
0,004
23. ЦТЛ испытательный аппарат типа 01317
0,0017
24. ЦРЛ испытательный аппарат типа 01413
0,002
25. ЦРЛ испытательная машина типа 04116
0,002
26. КХП дефибриллятор в комплекте
0,002
27. ЦГТС 3ШН 0,01
Анализ инвестиционной деятельности АО «Арселор Миттал Темиртау» в 2007
Таким образом, удельный вес инвестиций по расширению производства –
Расчеты показывают структурное изменение инвестиций, которые выглядят следующим образом:
расширение – 20651382000 тенге или 97,95%;
реконструкция – 403207000 тенге или 1,85%;
техническое перевооружение – 24692000 тенге или 0,2%.
Данные инвестиционной политики показывают активные действия предприятия в области
Как мы уже отмечали, «Арселор Миттал Темиртау» обладает определенной
В структуре инвестиций по источникам финансирования сложилась следующая ситуация
Из данных таблицы видно, что большая часть инвестиций (74,4%
Заемных средств в виде банковских кредитов предприятие использовало 7737552,5
Таблица 14
Структура инвестиций по источникам финансирования за период 2005-2007 гг.
Источники финансирования Сумма,
тыс. тенге 2005 год (%) 2006 год (%) 2007
Всего инвестиций 21298347,4 100 100 100
Собственные средства предприятия 13560794,8 81,3 78,5 63,5
Заемные средства 7737552,5 18,7 21,5 36,5
Доменное производство к настоящему времени остается основным промышленным способом
Завершилась первая очередь ОНРС и 19 января 2006 года
Движение инвестиций на АО «Миталл Стил Темиртау» осуществляется циклично.
Как известно основными фазами инвестиционного цикла выступают: приток, спад,
Периоды спада и оттока инвестиций помимо отрицательных, имеют и
Собственные финансовые средства предприятия направляются на финансирование инвестиций за
Распределение инвестиционных проектов по объемам инвестиций выглядит следующим образом
Таблица 15
Градация инвестиционных проектов «Миталл Стил Темиртау» по объемам за
Градация инвестиционных проектов по объему 2005 год 2006 год
200 - 500 1 2 4
500 –1 млн.
2 3
1 млн. – 5 млн.
4 8
5 млн. – 20 млн. 9 5 2
20 млн. – 100 млн.
1 5
Свыше 100 млн.
5
Из данных анализа просматривается распределение капитальных вложений по номенклатуре
Таким образом, приток и отток инвестиций осуществлялся со следующей
Ежегодно на инвестиции направляются огромные средства, которые определяют направления
В технологическом отношении производственная структура предприятия характеризуется последовательностью технологического
Возникает объективная необходимость ограничения во времени инвестиционных мероприятий. Разнообразие
Изменение динамики и структуры инвестиций за период 2005 –
Таблица 16
Динамика и структура инвестиций за период 2005-2007 годы
Направления инвестиций 2005 год 2006 год 2007 год
тыс.тенге % тыс. тенге % тыс. тенге %
Реконструкция 106122 85,2 76161 80,52 403207 1,85
Техническое перевооружение 18318 14,8 18465 19,48 24692 0,2
Расширение 0 0 0 0 20651382 97,95
Рисунок 6. Изменение структуры инвестиции «Миталл Стил Темиртау»
Из данных анализа видно, что основные показатели улучшились на
В то же время имеются объективные пределы роста доли
За анализируемый период преобладающая часть инвестиций «Миталл Стил Темиртау»
2.3 Инвестициялық салымдардың тиімділігін бағалауды жетілдіру
Алдында айтылғандай, инвестициялық жоба әртүрлі әдіс бойынша бағалануы мүмкін,
Инвестициялық жобаны бағалау критериі – бұл инвестициялық жобаның тиімділігін
Жобаның тиімділігін бағалау үшін шығындар және нәтижелердің қатынасын көрсететін
жобаны жүзеге асыру оның тікелей қатысушыларына қаржылардың салдарын есепке
жобаны жүзеге асыру оның республикалық немесе жергілікті бюджет үшін
жобаны жүзеге асырумен байланысты шығындар мен нәтижелерді есепке алатын
Ірі ауқымды инвестициялық жобалар үшін (қала, аймақ, республика мүдделері)
Инвестициялық жобаны талдау әдістері тек инвестициялық жоспардың бір бөлігі
Cash flow түсінігі қолма қол ақша сомаларының қозғалысымен байланысты
GAAP бойынша (Generally Accepted Accounting Principles – Бухгалтерлік есептің
АТ = Р – (З - А) – Пр
мұнда, АТ – ақшалай түсімдер,
Р - өткізуден түсетін пайда,
З – жиынтық шығындар,
А – амортизация,
Пр – пайыздарды төлеу,
Нуп – төленген салықтар.
Төленген салықтардан басқа, тағы есептелген, бірақ төленбеген салық деген
Амортизация сияқты мұндай салықтық төлемдер белгілі бір уақытқа дейін
Инвестициялық жобаның жиынтық ақша ағымы жобаны жүзеге асыру кезінде
Ақша ағымының элементі – бұл есептеу кезеңіндегі қадам бойынша
Есептеу кезеңінің Т қадамындағы бос ақша қаражаттары t =
Инвестициялық жобаның тиімділігін бағалаған кезде әр уақыттағы көрсеткіштерді өлшеу
Инвестициялық жобаларды немесе жобалар вариантын салыстыру және жақсысын таңдау
Таза дисконтталған табыс (ТДТ, NPV – Net Present Value)
Таза дисконтталған табыс интегралды шығындардан интегралды нәтижелердің көп болуы
ТДТ=
мұнда, t – есептеудің қадамының номері (t=0,1,2,...T),
Т – есептеу көкжиегі;
Рt – есептеудің t қадамындағы нәтижесі;
Е – дисконт номері.
Егер инвестициялық жобаны ТДТ жағымды болса, онда жоба тиімді
Уақытта тиімділікті әр түрлі бөлумен екі жобаны салыстыру нәтижесі
Көрсетілген дисконт нормасын бағалау меншік капиталы үшін тура. Барлық
Ауыспалы экономикада жоғары инфляция кезінде салым бойынша депозиттік пайыз
Экономикалық тиімділікті бағалау үшін бірқатар шетел мамандары ұстанатын көзқарасты
Коммерциялық тиімділікті бағалау үшін әрбір шаруашылық субъект өзінің ақшасының
Қазіргі жағдайда,дамымаған қор нарығында бұндай көзқарас қиын, бірақ мүмкін.
Табыстылықтың ішкі нормасы (ТІН, IRR – Internal Rate of
ТІН көрсетілген тиімділіктер көрсетілген капитал салымдарына тең көлемінде дисконттың
(3),
мұнда, t – есептеу қадамы (t=0,1,2...T);
Т – есептеу көкжиегі;
Е – дисконт нормасы;
Еіш – ТІН;
Рt – интегралды нәтижелер;
Зt - интегралды шығындар;
Kt – инвестициялық шығындар.
Егер инвестициялық жобаны ТДТ есептеу кейбір берілген дисконт нормасы
ТДТ және ТІН бойынша альтернативті инвестициялық жобаларды немесе жобаның
Табыстылық индексі (TИ, PI – Profitability Index) – ақша
Табыстылық индексі көрсетілген тиімділік сомасының инвестициялық шығындар көлеміне қатынасы
ТИ=
Табыстылық индексі ТДТ-мен тығыз байланысты. Ол сол элементтерден қалыптасады
Сатылып алудың дисконтталған мерзімі (Ток., PP – Payback Period)
Сатып алу мерзімі жобаны жүзеге асырудан бастап минималды уақыт
Бірқатар айтылған критерийлерге қоса, басқаларын да қолдану қажет: шығынның
Инвестициялық жобаны бағалаудың маңызды критерийлерінің бірі жобаны қаржылық өткізу
Жобаның коммерциялық тиімділігі (қаржылық негізделуі) табыстылықтың талап етілетін нормасын
Жобаның коммерциялық тиімділігі – жобаны толығымен өзінің меншік қаражаттар
Коммерциялық тиімділік толық жоба үшін де, және олардың салымын
Инвестициялық жобаны жүзеге асыру кезде қызметтің үш түрі вйқындалады:
Нақты ақшалардың құйылуы (ақша ағымы) АА есептеудің әрбір қадамында,
АА=ААоп+ААинв=(П-О)оп+(П-О)инв
Нақты ақшалардың сальдосы (ақшы ағымдарының сальдосы) С есептеудің әрбір
САА=ААоп+ААинв+ААқарж
Инвестициялық қызметтен нақты ақшалардың құйылуы өзіне есептеудің қадамы бойынша
Операциялық қызметтен нақты ақшалардың құйылуына келесі құйылу және шығу
Қаржылық қызметтен нақты ақшалардың құйылуы келесі құйылумен шығуды енгізеді.
Объектінің таза жою құны (объекттің жою кезіндегі нақты ақшалардың
Жинақталған нақты ақшалардың сальдосы -
Ағымдағы сальдо: C(t)=AA(t)+AAқарж(t). Жағымдыны C(t) t қадамындағы бос ақша
Құйылулар және шығулар табыстар мен шығындардан бөлінеді. Белгілі бір
Коммерциялық тиімділікті бағалау үшін шекті мәліметтерді минималды жинау өнімді
Инвестициялық жобаны қабылдаудың қажетті критериі берілген бөлік шығындалғанда немесе
Коммерциялық тиімділікті қосымша бағалау үшін келесі факторлар анықталады: қарызды
Жобаның варианттарын салыстыру және әртүрлі инвестициялық жобаларды сәйкестендіру үшін
3 қазақстанда инвестициялық іс-әрекетті дамыту перспективалары
3.1 Мемлекеттің инновациялық-инвестициялық саясатының стратегиялық приоритеттері
Индустриялық-инновациялық дамудың мемлекеттiк стратегиясы 2015 жылға дейiнгi кезеңге арналған
Стратегияның басты мақсаты шикiзаттық бағыттан бас тартуға ықпал ететiн
Өңдеушi өнеркәсiпте және қызмет көрсету саласында бәсекеге түсуге қабiлеттi
Бәсекеге түсу қабiлетi дегенiмiз қазақстандық кәсiпорындардың экспортқа шығарылатын өнiмдердi
Экономиканың шикiзаттық секторын дамыту Үкiметтiң салалық және секторлық стратегиялары
Стратегияның мiндеті:
өңдеушi өнеркәсiпте орташа жылдық өсу қарқынын 8-8,4 % мөлшерiнде
өңдеушi өнеркәсiптiң негiзгi қорларының өнiмдiлiгiн арттыру;
кәсіпкерлiк ахуалды, құрылымды қалыптастыру және жеке секторды ынталандыратын әрi
ғылымды көп қажет ететiн және жоғары технологиялық экспортқа негiзделген
елдiң экспорттық әлеуетiн қосылған құны жоғары тауарлар мен қызметтердiң
сапаның әлемдiк стандарттарына көшу;
дүниежүзiлiк ғылыми-техникалық және инновациялық процестерге қосылу арқылы әлемдiк шаруашылық
Стратегия мынадай қағидаттарға негiзделедi:
жеке сектормен серiктестiк;
инвестициялық және инновациялық ұсыныстардың өнеркәсiптің шикiзаттық емес салаларында өндiрiлетiн
өнеркәсiптi жаңғыртуға, оларға қолдау көрсету жөнiндегi рәсiмдердiң жариялылығы мен
қосылған құн тiзбегiн дамытуды қамтамасыз ететiн салаларға мемлекеттiк қолдау
тең бәсекелестiк жағдайларды және салауатты бәсекелестiк ортаны қалыптастыруды қамтамасыз
қандай да болсын жеке сипаттағы жеңiлдiктерден және преференциялардан бас
индустриялық саясаттың бәсекелестiк артықшылықтарды қалыптастыруға бағытталуы.
Аталған қағидаттар сақталғанда және экономика құрылымында түбегейлi сапалық өзгерiстер
Барлық әлеуеттi бәсекеге қабiлеттi, оның iшiнде экономиканың шикiзаттық емес
Бұл көзқарас экономиканың түрлi салаларындағы кәсiпкерлер үшiн жұмыс істеп
Нақты ұсыныстар жеке секторда туындауы тиiс, ал екiншi деңгейдегi
Әдетте, мемлекет нақты компанияларға тiкелей қаржылық қолдау көрсете алмайды
Әлемдiк тәжiрибе көрсеткенiндей, нарықтық экономикалы мемлекет экономикада құрылымдық өзгерiстердi
Қазiргi Қытай индустриялық дамудың стратегиялық бағыттарын дамыту саласында жеке
Дүниежүзiлiк Банктiң зерттеулерi мемлекеттiк индустриялық саясатқа қатысты барлық көзқарастар
Инвестицияларды үйлестiру жөнiндегi бастамалар
Жеткiлiктi дамымаған рынок жағдайында фирмалардың өндiрiстiң кеңеюiне қарай қалыптасатын
Инвестицияларды үйлестiрудiң осы үлгiсiн қолдану мемлекеттiк және жеке институттарда
Іскерлік ынтымақтастықты дамыту жөнiндегi бастамалар
Іскерлiк ынтымақтастық жөнiндегi белсендi мемлекеттiк саясат шеңберiнде бастамалар кәсiпкерлермен
сатып алушылардың мамандандырылған санаттары жаңа нарықтық орындарды қалыптастырады және
жабдықтарды жеткiзушiлер олармен бiрге өндiрiстiк тәжiрибе жинайды;
ресурстарды жеткiзушiлер өндiрiстiң жаңа идеялары мен әдiстерiнiң пайда болуына
Фирмалар, сатып алушылар, жабдықтар мен ресурстарды, қызметтер көрсетудi жеткiзушiлер
Рыногы жеткiлiктi деңгейде дамымаған елдерге рынокты тереңдетудiң және iскерлiк
Рынокты алмастыру
Бұл көзқарас үкiметтiң рынокты толық ығыстырып шығару әрекеттерiмен байланысты.
Филиппиннiң 70-жылдардың соңы мен 80-жылдардағы тәжiрибесi жеке кәсiпкерлердiң беделдi
Өзiнiң одақтары үшiн ел iшiнде бизнес жүргiзу үшiн жаңа
Әлемдiк тәжiрибенi ескере отырып, Стратегияны iске асыру кезiнде инвестицияларды
Мемлекет қосылған құнның технологиялық және экономикалық тiзбегiн (ҚҚТ) дәйектiлiкпен
Қазiргi әлемдiк практикада экономика салаларын ҚҚТ ретінде қарастыруға негiзделген
Бұл әдiстiң мәнi әрбiр саланы түпкi өнiмнiң құнын ретiмен
ҚҚТ арқылы салаларға талдау жасау әдiстемесi тiзбекте қозғалысқа келтiретiн
ҚҚТ көлбеу құрылымдарындағы экономикалық белсендiлiк, әдетте, бiр компанияның шеңберiнде
ҚҚТ көлбеу құрылымдарында белсендiлiк көптеген шаруашылық жүргiзушi субъектілерi бойынша
Әдетте, өндiрушiлер басым жерде ҚҚТ тік құрылымды болады, ал
Тұтастай алғанда, кiм ҚҚТ-ға барынша әсер етсе, ең үлкен
Автомобиль саласының қазiргi ҚҚТ автомобильдiң қосалқы бөлшектерi мен бөлшектерiн
Киiм тiгу ҚҚТ сатып алушылық ҚҚТ-ның айқын мысалы болып
Кейбiр елдерде халық табысының өсуi, тауар өндiрушiлерге қойылатын экологиялық
Қазақстан жағдайында өздерiнiң құрамында кендi өндiрумен, оны байытумен, бастапқы
"Қазақстантрактор" ААҚ ұтымсыз өндiрiстiң мысалы болып табылады. Бұл кәсiпорын
Индустриялық-инновациялық саясатты iске асыру үшiн ықтимал бәсекелес өндірістердi, оның
Сонымен бiрге Қазақстан салалық ҚҚТ-ларда өзiнiң орнын табу мақсатында
ҚҚТ бүкiл тiзбегiн қайтадан қалпына келтiрудi көтермелеудiң қажеттiлiгi бола
Осыған байланысты мемлекеттiк қолдау қазiргiдей ҚҚТ жекелеген элементтерi бойынша
Экономика салаларына және әртүрлi өндiрiстерге ҚҚТ әдiстерiн ескере отырып
Өнеркәсiптi жаңғыртудың басым бағыттарын анықтау үшiн отын-энергетикалық кешеннiң (ОЭК)
Iрi инвестициялық жобалар өзiнде шоғырланған және өнiмнiң әрбiр өзгерту
Iс жүзiнде барлық мұнай экспорттаушы елдердi дерлiк өз экономикасын
Мұнай және мұнай өнiмдерiне конъюнктура өзгерiстерiнiң әсерiн төмендету мақсатында
Қазақстанда мұнай-газ өнеркәсiбiне жылдан жылға көбейiп келе жатқан инвестициялар
Осыған байланысты, Каспий теңiзiнiң қазақстандық секторын (КТҚС) игеру индустрияны
Перспективада қайраңдағы кен орындарынан мұнай өндiру жылына 150-200 млн.
Каспий теңiзiнiң солтүстiк бөлiгiндегi тұзды кен орындары мұнайда сұйылған
Тұтастай алғанда Қазақстанның орта және ұзақ мерзiмдi перспективасында ОЭК-iнiң
Каспий өңiрi көмiрсутегiн өндiрудiң өсуiне, магистральдық, оның iшiнде экспорттық
Каспийде көмiрсутегiн өндiрудiң дамуы мұнай-химия индустриясы үшiн отандық шикiзат
Алдағы он бес жылда Қазақстан мұнайын өндiрудi дамытуға инвесторлар
Аталған инвестициялық жұмсалымдар тауарлар мен қызметтер көрсетулердiң ауқымды түрiне
Мысалы, Каспий жағалауының инфрақұрылымын дамыту демалыс және ойын-сауық индустриясын
ҚҚТ дамыту бөлiгiнде шикiзатты ұқсатуды кеңейте түсудiң жақсы перспективалары
Мұнай мен газды ұқсатуды кеңейте түсу iс жүзiнде экономиканың
ҚҚТ-ны дамыту үшiн металлургия өнеркәсiбiнде жақсы перспективалар бар. Қазақстанда
Қазақстанда түстi, асыл және сирек кездесетiн жер металдарының кең
Қазақстанға iрi инвестициялардың ағылуы түстi металлургия, химия және жиhаз
Қазақстан әлемдегi iрi астық өндiрушiлердiң бiрi болып табылады. Астық
Экономика құрылымын және қазақстандық экономиканың экспорттық бағытын әртараптандырудың аталған
ҚҚТ әдiсi бойынша экономиканың басым салаларын айқындау кезiнде ҚҚТ-ның
Қазiргi экономикалық дамудың негiзгi сипаттамаларының бiрi озық ғылыми-технологиялық әзiрлемелердiң
Стратегия индустриядан кейiнгi дамудың перспективалы бағыттарында ғылыми-техникалық, инновациялық және
Негiзгi бағыттар мыналар болуы тиiс:
1. Жоғары технологиялы өндiрiстер қалыптастыруға, оның iшiнде шетелдiк те,
2. Жоғары ғылыми-технологиялық әлеуетi бар ғылыми-техникалық және өнеркәсiптiк ұйымдар
3. Индустриядан кейiнгi экономика тұрғысынан алғанда озық салаларды дамытуда
Қазақстан қазiрдiң өзiнде мына салалардағы әзiрлемелер негiзiнде ғылымды көп
биотехнологиялар (ауыл шаруашылығы дақылдарының жаңа сорттары мен жануарлардың генотиптерi,
ядролық технологиялар;
ғарыштық технологиялар;
жаңа материалдар, химиялық өнiмдер және басқаларды жасау.
Қазiргi заманғы ғылыми-техникалық бағыттардың:
жаңа материалдар мен химиялық технологиялар;
ақпараттық технологиялар салаларында зерттеулер жүргiзу үшiн қажетті жағдайлар жасау.
Ғылыми-техникалық және өндiрiстiк ұйымдар мен кәсiпорындардың инновациялық қызметiн ынталандыруға,
Стратегияның маңызды мiндеттерiнiң бiрi Мақсатты инвестициялық және ғылыми-техникалық стратегияларды
Стратегияда айқындалған мақсаттарға қол жеткiзу үшiн жаңа мемлекеттiк даму
Тұтастай алғанда, даму институттарының тұрлаулы жұмыс iстеуi орталықсыздандыру, мамандандыру,
Орталықсыздандыру қағидаты жеке сектордың бастамашылықтарын қолдау (қаржылай қолдауды қоса
шешiмдер қабылдау кезiнде ықтимал жүйелi қателердi болдырмауға;
бәсекелестiктiң негiзiн салуға, соның нәтижесi ретiнде қолдау көрсету кезiнде
жеке сектордың бастамашылықтарын неғұрлым терең талдауды жүзеге асыруға мүмкiндiк
Мамандану қағидаты даму институттарының қызметтiң белгiлi бiр операцияларына және/немесе
Бәсекелестік қағидаты даму институттарының қызметiн бәсекелестiк негiзде жүзеге асыруды
Ашықтық қағидаты менеджерлердiң есептiлiгi мен жауапкершiлiгiн, қаржы ресурстарын мақсатты
Қазақстанның инвестициялық қоры
Қазақстанның инвестициялық қорының (ҚИҚ) мақсаты Қазақстанда да, шет елдерде
ҚИҚ құру қажеттiлiгi қор рыногының дамымауымен, отандық компаниялардың капиталдану
Жеке инвестициялық қорлардың пайда болуымен мемлекеттiк қаржы институты ретiндегi
Қаржылай қолдау көрсету туралы шешiм ҚҚТ әдiснамасы бойынша кешендi
Бағалаудың басқа өлшемдерi жобаның экспортқа бағдар ұстануы немесе импорт
Жобаларды қаржыландыруды жеңiлдету үшiн, жеке секторда қаражат жетiспеген жағдайда
Бұл ҚИҚ-қа жаңа өндiрiстер, оның iшiнде жоғары технологиялы өндiрiстер
ҚИҚ Қазақстанның Даму Банкiмен тығыз қарым-қатынаста жұмыс iстеуi тиiс.
Таяу және орта мерзiмдi перспективада шетелдiк маманданған қаржы ұйымдарын
Қазақстанның Даму Банкi
Қазақстанның Даму Банкiнiң негiзгi мiндетi ұзақ мерзiмдi және орташа
Қазақстанның Даму Банкiнiң қызмет етуi қаржы жүйесiнiң банк жүйесiндегi
Осындай қаржылай қолдау көрсету туралы шешiм ҚҚТ әдiснамасы бойынша
Таяу арада жарғылық капиталды ұлғайтуды, еншiлес маманданған қаржы ұйымдарын,
Инновациялық қор
Инновациялық қор тiптi дамыған елдердiң бәрiнде бiрдей толық дәрежесiнде
Инновациялық қорды құру инновацияларды енгiзудiң тиiмдi және нарықтық тетiктерiнiң
Бұл проблеманың екi жағы бар. Бiрiншiден, бұл әзiрленген инновацияларды
Осы проблеманы шешу үшiн Инновациялық қордың негiзгi күш-жiгерi жеке
Инновациялық қор отандық еншiлес капиталдың құралуы және өсуi бойынша
Қордың негiзгi мiндеттерi:
инновациялық инфрақұрылым элементтерiн (технополистер мен технопарктердi, ақпараттық-талдау орталықтарын және
отандық және әлемдiк деңгейдегi iрi еншiлес инвесторлармен бiрлесiп еншілес
құрылатын және жұмыс істеп тұрған кәсiпорындардың жарғылық капиталдарына жоғары
коммерциялық тиiмдiлiгi мен экономиканы технологиялық дамыту тұрғысынан әлеуеттi перспективалы
Инновациялық қордың гранттарды бөлу туралы шешiмi шетелдiк ғалымдарды тарта
Елдегi венчурлiк институттардың кенже қалғанын ескере отырып, Стратегияны iске
Ғылыми зерттеулердiң барлық түрлерiнiң жаңа бiлiмдердi жинақтау жүйесiнде бiрдей
Сондықтан да iргелi ғылыми зерттеулердi қаржыландыру мемлекеттiк бюджеттен жүзеге
Инновациялық қор өз қызметiн мемлекеттiк ғылыми-техникалық және инновациялық саясат
Экспортты сақтандыру жөнiндегi корпорация
Экспортты сақтандыру жөнiндегi корпорацияның негiзгi мiндетi саяси және регулятивтiк
3.2 Кәсіпорынның инвестициялық саясатын жетілдіру жолдары
Инвестициялық саясат – бұл инвестициялық қызметті жандандыру мақсатында барлық
Жалпы жоспарда мемлекет инвестициялық белсенділікке әртүрлі тетіктер көмегімен әсер
несие-қаржылық және салықтық саясат;
инвестициялық өндірістің және техникалық қайта қаруланудың дамуына салатын кәсіпорынға
амортизациялық саясат;
шетел инвестициясын тарту үшін жағымды жағдай қалыптастыру жолымен;
ғылыми-техникалық саясат және т.б.;
Инвестициялық саясаттың мақсаты болып инвестициялық қызметті жандандыруға, сонымен қатар
Жалпы мемлекеттік инвестициялық саясаттан басқа салалық, аймақтық және жеке
Әлемдік қауымдастық кейінгі кезде Қазақстанға үлкен сенімділікпен қарайды. Бұл
ҚР-ғы инвестициялық қызметті реттейтін негізгі нормативті-құқықтық актілер:
Тікелей отандық және шетелдік инвесторларды тарту үшін ҚР-ң экономикасының
«Қаржылық лизинг туралы» ҚР-ң заңы, 2001 ж тамыз;
«ҚР инвестициялар туралы» ҚР-ң заңы, №373-II РК3 2004 жылдың
Экономиканы реформалаудың қазіргі кезеңі отандық экономиканың тиімді қызмет етуін
Аймақтық инвестициялық саясат аймақтық инвестиуияның потенциал және аймақтық инвестицияның
Аймақтағы инвестициялық саясат тікелей жүзеге асырылуы мүмкін, егер әкімшіліктің
Жүйелі түріде аймақтық инвестициялық саясатты жүзеге асыру мүмкіндіктер және
бюджет қаражатарынан;
бюжетен тыс қаражатардан –
меншік капитал;
тартылған (қарыз) капитал;
шетел капитал;
демеушілік салымдардан.
Алдын-ала бекітілген бағыт бойынша жүзеге асырылатын инвистициялық ағым инвистициялық
Қабылданған аймақтық даму концепсиясына сәйкес инвистициялар келесілер бойынша қолданылуы
экономикалық дамыту керек салалары;
кәсіпорынды қайта өндіру типтері;
өзінің дамуында қалып қойған аудан және әкімшілік бірлік;
өндірістік нәтижелер (ғылыми зертеулер, өнімнің жаңа өндірістік үлгілерін меңгеру,
инвистициялық тиімділік деңгейінің сатып алыну мерзімі (қысқа мерзімді, орта
Инвистицияны қолдану бағытын таңдау және оларды жүзеге асыру бұл
Аймақтатық әкімшілігі кәсіпкерлік құрылымға берілген бағытта аймақты дамыту мақсатында
Барлық тетіктердің және құралдардың көлемін шартты түрде 2 бөлікке
Тікелей әрекет құралдарына келесілер жатады:
қажетті өнімді өндіруге аймақтық (облыстың және жергілікті) тапсырыс;
аймаққа қажетті өнімді өндіруге салық салуды жеңілдету;
аймаққа қажетті өнімді өндіру үшін пайызсыз ссуда және несиелендіруді
инвесторларға берілген несиені қайтару бойынша несиелі ұйымдарға аймақ әкімшілігінің
аймаққа қажетті өнімді өндіру уақытша пайдасыз болуына байланысты инвесторларға
инвесторға баланстың пайдасына салықты төмендетуді қамтамасыз ететін негізгі өндірістік
аймақ әкімшілігі қызыққан инвестор қызметін эксперттеу және лицензиялау;
аймаққа қажетті өнімді өндіру құқығы үшін жоба және сауда
аймаққа қажетті өнімді өндіруді дамытуға мүмкіндік беретін, монополияның дамуын
техникалық күрделі өнімді өндіруді инвестициялау үшін жағымды шарт жасайтын
аймаққа қажетті өнімді өндіру үшін және кәсіпорынға өзінің қызметін
консалтингтік қызметті дамыту және кеңейту және кәсіпорын жұмыскерлерінің квалификациясын
кәсіпорын қызметін жақсарту үшін және оларды қоғамдық өндірістерге енгізу
аймаққа қажетті өнімді өндіру және инвестициялық үшін жағымды құқықтық
Инвестициялық қызметті реттеудің тікелей құралдарынан басқа қызметтің тікелей емес
өнімнің жеке түрлерін бағалық шектеу;
экспортты-импортты өнімге кедендік тарифтер;
аймақтық мүдделерін ҚР-ның Мәжілісінде қорғау;
мемлекеттік инвесторлар және лизингтік төлемдер;
мемлекеттік бюджеттік саясат;
Жеке құралдарды рационалды және тиімді қолдану, сонымен қатар олардың
Кәсіпорынның инвестициялық қызметі экономикалық, соның ішінде ингвистициялық саясатқа тікелей
Кәсіпорындардағы ингвистициялық саясат оның бизнес-жоспарының стратегиялық мақсаттарынан шығуы керек.
Кәсіпорындардағы инвестицияның саясаттың ең маңызды принципі болып келесілер табылады:
кәсіпорынның стратегиялық жоспарға жетуге және оның қаржылық тұрақтылығына инвестициялық
инфляцияны және тәуекел факторларын есепке алу;
инвестициялық (бизнес-жоспардың) экономикалық негізделуі;
сенімді және ең арзан көздерін және инвестициялық қаржыландыру әдісін
Басқару көз-қарасы бойынша кәсіпорындағы инвестициялық процестің нақты инвестицияларының келесі
инвестициялық қызметті ынталандыру;
инвестицияларды бағдарламалау (кәсіпорынның даму бағдарламасы);
таңдалған инвестициялық бағдарламаны жүзеге асырудың мақсатты негізделуі (тиімділікті, тәуекелділікті,
нақты инвестицияларды сақтандыру;
инвестициялық процесті реттеу;
инвестицияларды жоспарлау;
инвестициялық қызметті қаржылық қамтамасыз ету (капитал бюджетін жетілдіру); жобалау
нақты инвестицияларды қамтамасыз ету;
нақты инвестицияларды меңгеру процесінің мониторингі (құрылыстың циклді жылдам басқару);
эксплуатацияға жылдық объектілерді беру;
жобалық күштерді меңгеру;
инвестицияның нәтижелерін бағалау (жүзеге асыру инвестициялық жобалардың тиімділігі).
Кәсіпорынның мнвестициялық қызметін басқару процесінде келесі мәселелер шешіледі:
Инвестициялық қызметті тиімді ұйымдастыру есебінде кәсіпорынның экономикалық дамуының жоғары
Инвестициялық қызметтен түсетін пайданы максималдау. Кәсіпорынның экономикалық дамуы үшін
Инвестициялық тәуекелдерді минимализациялау. Бұл тәуекелдер көп жақты және инвестициялық
Инвестициялық қызметті жүзеге асыру процесінде кәсіпорынның төлемқабілеттілігін және қаржылық
Инвестициялық жобаларды жүзеге асыру тездету жолдарын табу, себебі:
әрбір жобаны жүзеге асыру жоғары темпі кәсіпорынның өндірістік және
жоғары тиімді жоба ерту жүзеге асыруға байланысты пайда және
жобаны жүзеге асыру тездету несие оесурстарын қолдану мерзімін қысқартады,
жобаны жылдам жүзеге асыру инвестициялық тауар нарығындағы конъюнктураның жағымсыз
Инвестициялық портфельді басқарудың барлық мәселелері тығыз байланысты және инвесторлармен
Инвестициялаудың барлық нысанындағы сәттіліктің жалпы шарттары келесілер:
қажетті ақпаратты жинау;
қызықты объектілер бойынша нарықты конъюнктураның артықшылығын болжау (инвестициялық тауарға
икемді ағымдық корректировка, көбінде стратегия.
Инвестициялаудың сұранысын таңдау мүмкін варианттардыанықтаудан басталады. Альтернативті жобаны кезектеп
Еңалдымен, қаражаттарды қайда салуын анықтайды: өндіріске, бағалы қағаздарға, жылжымайтын
Таза пайда салынған салымнан оның көлемі қаражаттарды банктік депозитке
Инвестицияның рентабельділігі инфляцияның өсу темпінен жоғары болу керек;
Осы жобаның рентабельділігі уақыт факторын есепке алғанда (ақшаның уақытша
Кәсіпорынның активтерінің табыстылығы жобаны өткізуден кейінгі олардың жалпы көлеміне
Қарастырылатын жоба кәсіпорынның тауарлы және қаржы нарығындағы қозғалысының басты
Инвестициялау – ұзақ процесс, сондықтан инвестициялық жобаларды бағалау кезінде
жобаның тәуекелділігін (шығынның жабылу мерзімі көп болған сайын, жоба
ақшаның уақытша құнын, себебі уақыт өткен сайын олар өздерінің
инвестордың басты мақсаты тәуекелдің минималды кезінде корпорацияның бағалы қағаздарының
қорытынды
Бұл дипломдық зерттеуді жүргізу барысында алынған негізгі теориялық және
Қазіргі экономикада инвестициялар – бұл капиталды оның кейін өсуі
Экономикалық категория ретінде инвестициялар маңызды функицялардың қатарын орындайды, қайсысысыз
кеңейтілген өндірістің саясатын жүзеге асыру үшін;
ҒТП-ң жылдамдатылуы, отандық өнімнің бәсекеқабілеттілігін қамтамасыз ету және сапасын
қоғамдық өндірістің құрылымдық қайта құрылуы және ұлттық шаруашылықтық барлық
өнеркәсіптің қажетті шикізат базасын құру үшін;
табиғи ортаны қорғау және басқа көптеген мәселелерді шешу үшін.
Кәсіпорынның инвестициялық қызметінің негізін негізгі капиталға жұмсалатын нақты инвестициялар
Негізгі капиталаға жұмсалатын нақты инвестициялар кәсіпорынның экономикалық даму стратегиясын
Тұрақты экономикалық өсуді қамтамасыз ететін қазіргі шарттардың қанағаттандыруы, капиталдық
Кәсіпорынды капиталды инвестициялау екі негізгі бағытта жүзеге асырылады. Бұл:
Жаңа құрылыс (жаңа негізгі құралдарды енгізу);
Негізгі құралдарды техникалық қайта қаруландыру және қайта құрастыру.
2007 жылы Қазақстан Республикасындағы инвестициялық қызметтің нәтижесі – қаржы
Негізгі капиталға жұмсалған инвестициялардың түрлік құрылымына сәйкес тұрған емес
Негізгі капиталға жұмсалған басқа шығындар 131 млрд. теңгені құрады,
Жоғарыда айтылғандардың барлығы экономиканың өсуі мен капиталдың қорлануының негізгі
Инвестициялық саясаттың мақсаты болып инвестициялық қызметті жандандыруға, сонымен қатар
Жалпы мемлекеттік инвестициялық саясаттан басқа салалық, аймақтық және жеке
Кәсіпорындардағы инвестицияның саясаттың ең маңызды принципі болып келесілер табылады:
кәсіпорынның стратегиялық жоспарға жетуге және оның қаржылық тұрақтылығына инвестициялық
инфляцияны және тәуекел факторларын есепке алу;
инвестициялық (бизнес-жоспардың) экономикалық негізделуі;
сенімді және ең арзан көздерін және инвестициялық қаржыландыру әдісін
пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Мертенс А. Инвестиции: Курс лекции по современной финансовой теории.-К.:
ҚР-ң 8.01.03 ж-ң «Инвестициялар туралы» заңы - // Индустриальная
«ҚР бағалы қағаздар нарығы жөніндегі» ҚР Заңы 02.06.2003 ж.
Абрамов С.И. Инвестирование. – М.: 2000. – 440 с.
Бочаров В.В. Инвестиционный менеджмент. – СПб, 2000.
Шарп У., Александр Г., Бейли Дж. Инвестиции: Пер. с
Жуманова Б.К., Таубаев А.А. Особенности инвестиционного процесса (региональный аспект).-
Привлечение инвестиций. Пособия Эрнст и Янг. – М.:1996.
Бланк И.А. Управление использованием капитала. – Киев: Ника-Центр, 2000.
Қазақстан Республикасының жылдық статистикалық жинағы. 2007. – / Статистикалық
Қазақстан Республикасының өнеркәсібі. 2007. / Статистикалық жинақ, Қазақстан Ұлттық
АҚ «Арселор Миттал Темиртау» жылдық қортынды есебі: 2005 ж.
АҚ «Арселор Миттал Темиртау» жылдық қортынды есебі: 2006 ж.
АҚ «Арселор Миттал Темиртау» жылдық қортынды есебі: 2007 ж.
Боготин Ю.В., Швандар В.А. – Инвестиционный анализ: Учебное пособие
Бочаров В.В. Финансово-кредитные методы регулирования рынка инвестиции.- М.: Финансы
Зимин И.А. Реальные инвестиции : Учебное пособие / Ассоциация
Игошин Н.В. Инвестиции: организация, управление и финансирование. – М.:
Ковалев В.В. Методы оценки инвестиционных проектов.-М.: Финансы и статистика,
Ковалев Г.Д. Основы инновационного менеджмента: Учебник для вузов/ Под
«Қаржы лизингі жөніндегі» ҚР Заңы.
Мелкумов Я.С. Экономическая оценка эффективности инвестиций и финансирование инвестиционных
Нурланова Н.К. Формирование и использование инвестиций в экономике Казахстана:
Рогачев А.А., Ниматуллин Е.З. Инвестиции и инвестиционная политика. –
Управление инвестициями: В 2-х тт. / В.В. Шеремет, В.М.
2





Ұқсас жұмыстар

---

Кәсіпорынның инвестициялық саясатын жетілдіру бағыты

---

Кәсіпорынның инвестициялық саясатындағы кедергілер

---

Кәсіпорынның қаржылық айналымдары мен қаржылық ағымдарының экономикалық сипаттамасы

---

Кәсіпорынның инвестициялық қызметі жайлы

---

Кәсіпорынның баға және тарифтеу саясаты: қиыншылықтары мен оны қазіргі талаптарға сай жақсарту жолдарын теориялық және тәжірибелік тұрғыда зерттеу

---

Компанияның инвестициялық портфелін қалыптастыру негізі

---

Кәсіпорынның инвестициялық тартымдылығын арттырудың негізгі бағыттары

---

Қаржылық жоспарлау және болжау

---

Инвестициялар экономикалық дамудың ресурстары ретінде

---

Инвестициялық қызметті басқару

---