Туризм индустриясы
ДИПЛОМ
ТАҚЫРЫБЫ: ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ТУРИЗМДІ ДАМЫТУДЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЛАРЫ МЕН МӘСЕЛЕЛЕРІ.
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ................................................................................................................. 3
I ТАРАУ. Қазақстандық туристік нарығының даму жағдайы және тенденциясы.
1.1. Әлемдік туристік нарық және туризм индустриясына әсер ететін
1.2. Туризм түрлерінің классификациясы және ел экономикасындағы туризмнің орны.
1.3. Турөнімнің ерекшеліктері және тұтынушылар тарапынан оған қойылатын қазіргі
II ТАРАУ. Қазақстан Республикасындағы туристік қызметтер нарығы.
2.1. Туризм индустриясының қазіргі жай-күйі. ........................................ 32
2.2. Турөнімді жасаудағы туризм индустриясының ұйымдастыру функциялары. ............................................................................................... 41
2.3. Алматы қ. және Алматы облысындағы туристік қызметті талдау
III ТАРАУ. Қазақстан Республикасындағы туризм дамуының негізгі бағыттары.
3.1. Туристік қызметті мемлекеттік реттеу. .............................................. 67
3.2. Қазақстан Республикасындағы туризмді дамыту стратегиясы. ....... 75
3.3. Қазақстандық туризмнің өзекті мәселелерін шешу жолдары. ......... 81
ҚОРЫТЫНДЫ ....................................................................................................... 88
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ........................................................... 91
ҚОСЫМША ........................................................................................................... 93
КІРІСПЕ
Туризм – бұл біздің күнделікті өмірде кездесіп жүрген жай
Өзектілік. Көптеген елдерде туризм индустриясы ел бюджетінің негізгі үлесін
Дипломдық жұмыстың мақсаты Қазақстан Республикасындағы туризм индустриясының қазіргі жағдайын
Бұл мақсаттарға жету үшін мына мәселелерді шешу керек:
ел экономикасында туризм саласының орнын анықтау;
Қазақстан аумағындағы туристік-индустриалдық жағдайын зерртеу;
еліміздегі туристік қызметтер түрлерінің даму болашағын көрсету.
Зерттеу объектісі. Зерттелетін объектілер көп: Қазақстан Республикасы территориясында сонау
Зерттеу пәні. Туризм индустриясын дамыту Қазақстан үшін өте тиімді
Осы дипломдық жұмыста негізінен Алматы қаласы Туризм Департаментінің материалдары,
Болжам. Экономика, саясат, мәдениет, өнер, білім, ғылым мен қатар
Туризм – бизнестің ең табысты да, қарқынды дамып келе
Туристік ресурстарымыз мол болғанымен, сол өнімдеріміздің шет елдерде насихатталмағандығы
Жоғарыда аталған проблемамен қатар саланың өнімдерін сыртқа шығаруға теріс
Қазақстан – ежелгілік қазіргі заманмен көршілес тұратын, Еуразияның қақ
Туризм мен саяхат қонақжайлылық индустриясының айырылмас бөлігі болып табылады.
Қазіргі туризм – бұл әлемдік экономиканың құлдырауды білмейтін саласы.
Туризм жалпы алғанда, мемлекеттің экономикасына үш оң нәтиже береді:
Шетел валютасының құйылуын қамтамасыз етеді және төлем теңгерімі мен
Халықтың жұмыспен қамтылуын көбейтуге көмектеседі. ДТҰ мен Дүниежүзілік туризм
Елдің инфрақұрылымын дамытуға жәрдемдеседі.
Туризмнің жылдам және тұрақты өсуін, оның қоршаған ортаға, экономиканың
Осы тұжырымдама туризм саласында тұтас мемлекеттік саясатты қалыптастыруда, Қазақстанда
I ТАРАУ. ҚАЗАҚСТАНДЫҚ ТУРИСТІК НАРЫҒЫНЫҢ ДАМУ ЖАҒДАЙЫ ЖӘНЕ ТЕНДЕНЦИЯСЫ.
1.1. Әлемдік туристік нарық және туризм индустриясына әсер ететін
Туризм - әлемдік жалпы ұлттық өнімнің оннан бір бөлігін
Халықаралық туризм тұрғындардың жұмыспен қамтылуына үлкен ықпал етеді. Мамандардың
Туризм әлемдік экономикада басты рөлдің бірін атқарады. Дүниежүзілік Туристік
Туризмнің қазіргі индустриясы табысы жоғары және серпінді дамып келе
Қазіргі туризм еңбекшілердің жыл сайынғы ақылы еңбек демалысына шығуымен
ДТҰ, туризм жөніндегі мамандандырылған халықаралық ұйымдардың зерттеулерінің талдауына, сондай-ақ
Туризм елдің тұтас аудандарының экономикасына белсенді әсер етеді. Туризм
Туризм жеке және ұжымдық жетілдіру құралы ретінде жоспарлануы және
Сол немесе басқа аймақта туындаған туристік ағымдардың мінездемесі, және
аймаққа туристік ағымдардың бағытталуы және сол аймақтан кетуі, туристік
сол аймақтағы туризмнің ерекшеліктері: маусымдық ырғағы, туризмнің басым болатын
туристік проблемаларға жергілікті туристік органдар мен үкімет арасындағы қарым-қатынасы,
берілген аймақтың шаруашылық құрылымындағы туризмнің экономикалық рөлі;
сол аймақтағы туризм дамуының перспективасы.
Американдық әлеуметтанушы Т. Бертон туристік демалу моделіне, өз кезегінде,
Технологиялық (бұқаралық коммуникациялар құралдары);
Институционалды (заң шығарушы);
Әлеуметтік-экономикалық (демографиялық, табыс мөлшері, мамандығы).
Бос ауқытты өткізу өз кезегінде туризмнің дамуына әсер ететін
Туризмнің дамуына әсер ететін негізгі факторлар статикалық және динамикалық
Туризмнің дамуына әсер ететін ненгізгі факторлар статикалық және динамикалық
Динамикалық факторларға демографиялық, әлеуметтік-экономикалық, материалдық-техникалық және саяси факторлар жатады.
Сыртқы (экзогенді) факторлар туризмге демографиялық және әлеуметтік өзгертулер арқылы
Тұрғындардың бос уақыт құрылымы:
Жылдық бюджет: млдр. сағ., %, солардың ішінде:
қоғамдық өндірістегі еңбек;
физиологиялық қажеттіліктерді қанағаттандыру;
үй шаруашылығындағы еңбек;
білім алуға жұмсалған уақыт шығындары;
бос уақыт.
Бос уақыт бюджеті: 100 %, солардың ішінде:
күнделікті;
демалыс және мейрам күндері;
оқитындардың демалыс және каникул күндері;
зейнеткерлердің бос уақыты;
осы уақытта бізде бос уақыт құрылымы мен тұрғындар бөлігінің
Туризмге әсер ететін сыртқы факторлар санына сондай-ақ экономикалық және
экономикалық және қаржылық жағдайлардың жақсаруы (нашарлауы);
персоналдық табыстың артуы (төмендеуі);
жоғары (төмен) туристік белсенділік, демалуға бөлінген табыс бөлігінің тәуелділігі;
туризм және саяхат шығындарын жабу үшін жұмсалған қоғамдық-бөлінетін құралдар
Туризм өсіміне әсер ететін әлеуметтік-экономикалық факторларға, сондай-ақ, білім, мәдениет,
Сондай-ақ, сыртқы факторларға саяси және құқықтық реттеудің өзгерісі; технологиялық
Ішкі (эндогенді) факторлар – бұл туризм саласына тікелей әсер
Ішкі факторларға сондай-ақ туристік нарық факторлары да жатады:
сұраныс процессі, ұсыну және тарату (қазіргі нарықтық факторлар ерекшелігі
нарық сегментациясы рөлінің өсуі (жаңа аймақ ішілік туристік сегменттердің
монополизация процесінің және туризмдегі координация қызметі рөлінің өсуі (горизонтальды
алға жылжудағы, жарнамадағы және өндірілген турөнімдерді өткізудегі бұқаралық ақпарат
туризмдегі кадрлар рөлінің өсуі (жұмысшылар санының өсуі, кәсіптік-біліктілік құрылымының
жеке туристік бизнес рөлінің өсуі (нарықта қызмет ететін туыс
Жоғарыда келтірілген факторлар, өз кезегінде, экстенсивті, интенсивті және баяулататын
Экстенсивті факторларға мыналар жатады:
жұмысшылар санының өсуі;
материалды ресурстардың шаруашылық айналымына қатысты санының өсуі;
туризмнің жаңа объектілерінің құрылысы және солардың техникалық деңгейі.
Интенсивті факторлар:
қызметшінің мамандық деңгейінің жоғарылауы;
кәсіптік-мамандандырылған құрылымның дамуы;
ҒТП нәтижелері мен жетістіктерді еңгізу негізінде материалдық базаны техникалық
материалдық ресурстарды, объектілерді, маршруттарды және т.б. рационалды пайдалану.
Баяулататын (негативті) факторлар, туризмнің дамуына негативті әсер ететін факторларға
Туризм дамуына әсер ететін негативті факторлар мысалы болып 70
Факторлардың арасындағы туризмнің дамуында ерекше орын алатыны маусымдық факторлар
1.2. Туризм түрлерінің классификациясы және ел экономикасындағы туризмнің орны.
Қазіргі заман туризм түрлерінің толық таптарын беру үшін, туризмнің
Ұлттық иемділікке тәуелді туризмнің негізгі түрлеріне ұлттық (ішкі) және
Қажеттілікке байланысты ескертуші туристік саяхат туризмнің келесі түрлерін бөліп
Емдік (медициналық туризм). Туризмнің бұл түрінің негізінде әр түрлі
Рекреациондық туризм. Туризмнің бұл түрінің негізінде адамның табиғи және
Ойын-сауыық – көңіл-жадыратушы (театр, кино, карнавалдар, жәрмеңкелер, қала күндері,
Қызығушылық бойынша қызметтер (аңшылық және балық аулау, көркем және
Жаттықтыратын (туризм, спорттың басқа да түрлері, өнер, қолөнер және
«Этнические» және тұрмыстық (ұлттық мәдениет пен дәстүрлі емес тұрмысты
Туристтік-сауықтыру (шомылу, тау шаңғысы, қозғалу және т.б. белсенді әдістерінің
3. Спорттық туризм. Туризмнің бұл түрінің негізінде екі түрлі
активті (мұның негізі қандай-да бір спорт түрімен айналысу қажеттілігі
пассивті (мұның негізі қандай-да бір спорт түріне қызығушылық болып
4. Танымдық туризм. Бұл туризм түрінің негізі әр түрлі
5. Іскерлік мақсаттағы туризм. Туризмнің бұл түріне әртүрлі әріптестермен
6. Конгрестік туризм. Әр түрлі шараларға қатысу мақсатындағы туристік
Берілген туризм түрінің интенсивті дамуы халықаралық іскерлік және ғылыми
Конгреске қатысушының шығындары, ереже бойынша, қалыпты туристің шығындарының шамасынан
7. Табынушылық (діни) туризм. Туризмнің бұл түрі түрлі конфессиядағы
діни мерекелерде табыну құрылыстарына бару;
күнәларын кешу мақсатында киелі жерлерге бару.
8. Ностальгиялық туризм. Туризмнің бұл түрі тарихи жерлерде өмір
9. Транзиттік туризм. Транзиттік туризмнің негізінде басқа елді көру
10. Өзіндік туризм. Туризмнің бұл түрі шаңғы тебумен айналысатын,
Әрине, бір саяхатта бірнеше туризм түрлері тіркелген, туристердің түрлі
Көлік құралдарымен байланысты, туристік маршрутта қолданылатын, туризмнің түрлері:
Туристер өзінің жеке көлігімен – тікелей туристік ұйымға немесе
Жалға алынған туристік көліктегі транстурлар – тур қызметінің уақытымен
Туристердің жеке көліктеріндегі турлар – маршрут бойынша қызметтің барлық
Қозғалыстың әдістеріне байланысты туризмнің түрлері:
Автокөлік туризмі. Туризмнің бұл түрі жиырмасыншы ғасырдың екінші жартысынан
Темір жол туризмі. Туризмнің бұл түрі 19 ғасырдың қырқыншы
Әуе туризмі. Туризмнің бұл түрі аса перспективалы болып табылады,
Теплоход (су) туризмі. Туризмнің бұл түрінде маршруттар өзен теплоходтары
Өзен маршруттары – өзен кемелерін пайдалану арқылы жүзеге асады.
Ірі және туристік-экскурсиондық рейстерді ұйымдастыру үшін негізінен жайлы теплоходтар
Жайлы теплоходтардағы су туризмінің артықшылығы, кемеде туристер орналастыру құралдарымен,
Автобустік туризм. Туризмнің бұл түрінде саяхат қозғалыс құралы ретінде
Велосипедтік туризм. Туризмнің бұл түрі туристердің шектеулі контингентін пайдаланушыларына
Жаяу жүру туризмі. Туризмнің бұл түрі ішкі туризмде кең
Туристерді орналастыру құралдарына байланысты туризмнің келесі түрлерін бөледі:
Отельдегі туризм.
Мотельдегі туризм.
Пансиондағы туризм.
Кемпингтік туризм.
Туристік мекен жайдағы (ауылдағы), турбазадағы және т.б. жердегі туризм.
Отельдер, ереже бойынша, қаланың орталығында не болмаса әуе жайдан
Мотельдер автомобиль жолдарын жағалай не болмаса қала маңында орналасады.
Қонақ үй типтес біріңғай басқарылатын турпансионаттар, автономды асүй мен
Кемпингтер, туристік мекен жайлар (ауылдар), турбазалар – бұл, ереже
Туристік ауылдар – бұл түнеуге қажетті автономды жабдықтауы жоқ,
Қонақ үй шаруашылығы кәсіпорындарының аталған түрлерінен басқа, туризм түрін
Жоғарыда аталған шаралардың барлығы әртүрлі категориядағы қонақ үй кәсіпорындарына
Туризм сондай-ақ саяхаттың уақытына байланысты маусымдық және маусымдық емес
Саяхаттың ұзақтылығына байланысты туризмнің екі түрі бар: ұзақ мерзімді
Топ құрамы бойынша туризм түрлері:
Бұқаралық туризм (топ құрамындағы туристер саяхаты);
Жекеленген туризм (туризмнің бұл түрі негізінен іскерлік, ғылыми және
Отбасылық туризм (туристердің отбасы мүшелерімен бірге саяхаты). Туризмнің бұл
Жастар (студенттер) туризмі.
Балалар (оқушылар) туризмі.
Жастар және балалар туризмі әртүрлі елдер арасында, сонымен қатар
Ұйымдастырушылық формаларына байланысты туризмнің түрлері:
Ұйымдасқан туризм.
Ұйымдаспаған туризм.
Клубтық туризм.
Өнімге деген баға құрылымының анықталған принципіне байланысты коммерциялық және
1.3. Турөнімнің ерекшеліктері және тұтынушылар тарапынан оған қойылатын қазіргі
Қазақстан Республикасындағы туристік қызметті реттеу туралы Заңында Қазақстан Республикасы
Осы заңда мынадай ұғымдар пайдаланылады:
гид (гид-аудармашы) – туристерге уақытша келген елдегі (жердегі) туристік
туристік қызмет көрсетуге жасалған шарт - өтелмелі туристік қызмет
туризм нұсқаушысы – тиісті біліктілігі және туристік маршруттармен жүріп
туристерді орналастыру орындары – мейманханалар, мотельдер, кемпингтер, туристік базалар,
туристік өнімді ұсыну – туристік қызмет көрсетуге (жарнама, арнаулы
тур – белгіленген мерзімдер шеңберінде белгілі бір маршрут бойынша
туризм – жеке тұлғалардың ұзақтығы жиырма төрт сағаттан бір
өз бетінше туризм – туристер өз бетімен ұйымдастыратын, жүріп-тұруды
турист – жиырма төрт сағаттан бір жылға дейінгі мерзім
туристік агенттік қызмет (турагенттік қызмет) – қызметтің осы түріне
туристік қызмет – жеке және заңды тұлғалардың туристік қызмет
туристік операторлық қызмет (туроператорлық қызмет) – қызметтің осы түріне
туристік жолдама – туристік қызмет көрсету кешенін алуға құқықты
туристік ұйымдар – қызметінің негізгі түрі туристік қызмет болып
туристік ресурстар – туристік қызмет көрсету объектілерін қамтитын табиғи-климаттық,
туристік ваучер – турдың құрамына кіретін қызметтерге туристің құқығын
туристік өнім – саяхат барысында туристің қажетін қанағаттандыру үшін
туристік рынок – туристік қызмет саласында тауарлар (жұмыстар, қызмет
туристік қызмет көрсету – өзінің туристік саяхатыкезеңінде және осы
уәкілетті орган – туристік қызмет саласында мемлекеттік басқару функцияларын
экскурсант – бір жерге, елді мекенге, аумаққа немесе сол
экскурсиялық қызмет – азаматтардың уақытша болатын елдегі (жердегі) туристік
экскурсовод – уақытша болатын елдегі (жердегі) туристік ресурстармен таныстыру
Қазақстандық туристік өнім және оның әлеуеті
Халық шаруашылығының саласы ретінде туризм сұраным мен ұсыныстың нарықтық
Халықаралық туристік рынок бүгінгі күні миллиардтаған айналымы және қатаң
ДТҰ-ның ұсынымдарын ескере отырып жүргізілген талдау мен қызіргі тәжірибенің
Көрсетілген басымдықтарға сәйкес бірінші кезекте игерілетін мынадай аудандар мен
Іле (Алматы қаласы, Түрген с., Есік қ., Талғар қ.,
Солтүстік Тянь-Шань (Кеген с., Нарынқол с., Жалаңаш с., Шонжы
Жаркет-Талдықорған (Жаркент қ., Көктал с., Басши с., Текелі қ.,
Балқаш (Балқаш көлі, Балқаш өңірі с.).
Солтүстік Жоңғар (Достық с., Алакөл көлінің маңы, Лепсі с.,
Жамбыл (Тараз қ., Мерке с., Мойынқұм ауданы).
Түркістан (Түркістан қ., Тұрбат с., Отырар с., Шәуілдір с.,
Сайрам-Шымкент (Шымкент қ., Сайрам с., Арыс қ., Шардара қ.,
Жоғары Бұқтырма (Қатон-Қарағай с., Беріл с., Рахманов бұлақтары курорты,
Маңғыстау (Фетисово с., Ақтау қ., Ералиев-Құрық а.п.).
Бұдан басқа, басымдықты игеру объектілеріне жатқызуға болатын қазіргі және
Орталық Азия аймағындағы туризмнің ерекшелігін ескеру қажет. Жібек жолы
Сөйтіп, қазақстандық өнім тек қана кешенді орталық азия турөнімінің
Турөнімнің институционалдық элементтері үкіметаралық деңгейде келісілуі тиіс.
Қазақстандық турөнім біздің аймақтағы көршілеріміздің турөнімдерінен (ең болмаса баға/сапа
Қазақстандық туристік өнімнің ерекше белгісі оның сипатының маусымдығы болып
Жоғарыда көрсетілген сегменттерге сәйкес инфрақұрылымның белгілі бір талаптары бар.
Қазақстанның бизнес-туризм сегментінде белгілі бір болашағы бар. Бұл –
Турөнімнің маңызды құрамының бірі көлік болып табылады. Туристерді Қазақстанға
Республика аумағының кендігін ескере отырып, рыноктың көрсетілген сегменттерінің көпшілік
Туристік жағынан дамыған көпшілік елдерде туризмнен түскен жалпы табыстың
Бұл ретте, әлемдегі демалыс түрлері мен туризм өндірісін пайдаланушылардың
Мемлекеттік және жергілікті басқару органдары шағын бизнес кәсіпорындарына, оның
Әлеуметтік туризмді, оның ішінде өлкетану, спорттық, жеке, емдеу-сауықтыру, мәдени-танымдық,
Осы мәселелердің барлығын шешуде турөнімді қалыптастырудың институционалдық элементтерінің бірінші
«Қазақстан» деген фирмалық атауы бар турөнімді жылжыту, оның барлық
II ТАРАУ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ТУРИСТІК ҚЫЗМЕТТЕР НАРЫҒЫ.
2.1. Туризм индустриясының қазіргі жай-күйі.
Жұмыстың жалпы мінездемесі
Зерттеу тақырыбының жетістіктері (негізі)
«Қазақстан – 2030» бағдарламасы негізінде қаралған, Қазақстан Республикасы туризмді
Транзиттік (көліктік) елдердегі макроэкономикалық ортаның тұрақсыздығы туризм индустриясын жүзеге
Туризм индустриясын дамытудағы теориялық-методикалық негіздер.
Біздің пікірімізде, туризм индустриясы – бұл шаруашылық, өндірістік, әлеуметтік
Туризм индустриясының құрылымы
Туризмді басқарудағы мемлекеттік органдар
Табиғи-рекреациялық потенциал
Туризм индустриясы
Туристік фирмалар, агенттіктер
Туризм инфрақұрылымы
Жарнама-ақпараттық орындар, БАҚ
Ғылыми және оқу ұйымдары
Туризм индустриясы - әзірге анықталмаған дәрежесі жоқ, елдің экономикасының
Жеке туризм индустриясының дәрежесі ауыр әлеуметтік, экологиялық, демографиялық және
Туризм индустриясында табиғи-рекреациялық потенциал белгілі бір сегменттердің бірі болып
Қазақстан Республикасының қазіргі кезеңіндегі туризм индустриясының дамуында иемделгендер көлемін
Бірінші бағыт бойынша барлық туристік ұйымдар 4 топқа бөлінеді:
Туризм индустриясының әлеуметтік-экономикалық нәтижелілігі бір көрсеткіштен ғана бағалау мүмкін
Туризм индустриясының дамыту сараптамасында ішкі және сыртқы туризм арасын
Сыртқа кеткен туристер саны
Туристік айналым =
Келген туристер саны
Бұл көрсеткіш Қазақстан аймақтарында туристік айналымның тиімді, тиімді еместілігін
Қазақстанда туризм индустриясы дамуының негізгі бағыты мен жетістіктері.
Қазіргі таңда Қазақстан Республикасы туристік нарығында 700 астам, негізінен
Қазақстанда туризмде маркетингті пайдалану баяу қарқында. Тәжірибенің жоқтығы, ғылыми-методикалық
Туризмдегі маркетинг туристік қызмет коммерциялық қызмет мақсатында қоғам қажеттіліктерін
Туризм жанындағы қазіргі менеджмент туристік ұйымдардың ұйымдастырылуы мен іс-әрекеттерін
Заңгерлік статус пен туристік ұйымның формаларымен, оның жүзеге асыру
Туризмнің кез-келген түрі типтес экологиялық туризм оның басқару ұйымынсыз
Туризм менеджменті нарықтық қатынастардың жұмыстарды өмірге енгізу арқылы, басқару
Қазақстандық аз бизнестік мекемелердің қаржылық нұсқаулары жаңа ізденістер, дәстүрлі
Қазақстанда лизингті қолдануөте кең көлемде емес. Туризмде оны енгізуде
қонақүйді жалға алу, кемпингтер, ірі туристік құрылымдық демалу үйлері
туризм мен демалу мақсатындағы авиа, авто, теңіз көліктері лизингі
лизингтік қызмет көрсету арқылы туристік базалар, жатын үйлер, пансионаттардың
туристік ұйымдардың компьютерлік техникасын, офистік жабдақтауларға ортамерзімді жалға алу.
Бұл секторда туризмді дамыту мен қолдау қоры мамандандырылған несие
Республикада туризмді дамытуда жетістіктерді анықтау экономикалық- математикалық әдістерді пайдалануға
Кез-келген экономикалық-математикалық модель тура бағыт – көрсеткіш райын құрайды.
2004 жылы Қазақстанға келген шетел туристерінің саны, сыртқа шыққан
Көрмелер
28 сәуірде Алматы қаласында V халықаралық «Туризм және саяхат»
ДТҰ-ның Еуропадағы аймақтық өкілі Луиджи Кабринидің пікірі бойынша, KITF-тің
Мерейтойлық көрменің стендтерінде туризм саласында маманданған 200-ден астам субъектілер
KITF-2005 ұйымдастырушылардың айтуы бойынша, мерейтойлық жәрмеңкеде, өткен жылдармен салыстырғанда
Саланың дамуына байланысты туристік жәрмеңке өткізу мағынасын бағалай отырып,
Туристік қызметтің негізгі көрсеткіштері
Аймақтар Есеп бергендердің саны, бірлікпен Қызмет көрсетілген туристер саны,
Барлығы Соның ішінде
Барлығы Соның ішінде
Барлығы Соның ішінде
Туристік фирмалар Жеке кәсіпкерлер
Туристік фималар-мен Жеке кәсіпкерлермен
Туристік фималар-мен Жеке кәсіпкерлермен
Қазақстан Республикасы 826 751 75 355007 292738 62269 2142928,4
Ақмола 25 19 6 14107 8861 5246 11352,6
Ақтөбе 17 16 1 3742 3740 2 21347,6 21296,6
Алматы 42 37 5 63549 61633 1916 35102,3 30783,7
Атырау 21 18 3 2741 692 2049 5705,0 1897,0
Шығыс Қазақстан 26 24 2 17875 17462 413
Жамбыл 20 10 10 12018 6127 5891 14287,0 8655,0
Батыс Қазақстан 11 5 6 10150 3035 7115
Қарағанды 37 29 8 29579 11500 18079 166901,3 94787,7
Қостанай 6 6
1365 1365
3021,0 3021,0
Қызылорда 13 4 9 3188 1139 2049 6606,9
Маңғыстау 13 12 1 4338 4225 113 48297,4
Павлодар 22 21 1 6334 6164 170 6639,2 6565,2
Солтүстік Қазақстан 12 12
6799 6799
13743,0 13743,0
Оңтүстік Қазақстан 18 12 6 8869 3597 5272
Астана қаласы 32 26 6 56407 55067 1340 283117,6
Алматы қаласы 511 500 11 113946 101332 12614 1470426,6
2.2. Турөнімді жасаудағы туризм индустриясының ұйымдастыру функциялары.
Туризмдегі жоспарлау
Туризм жүйесін басқару стратегиялық көруге және болжауға (келешекке негізделген)
Жоспарлау – бұл, кез-келген туристік саланың мақсаттары мен, сондай-ақ
Өндіріс саясатының құрылуы көбінесе басқарудың ең жоғарғы деңгейінде жүзеге
Нақты туристік аймаққа сәйкес, ең алдымен оның бәсеке қабілеттілігі
туризм басқармасымен қондырылған, аймақ дамуы мақсаттаын өңдеуге қатысу;
орынның бәсеке қабілеттілігін ағымдағы талдау (нарық, тура және жанама
аймақтың бәсекеқабілеттілік стратегиясын жасау, оның ерекше позициясымен ;
аймақтың бәсекеқабілеттілік стратегиясынның өмірін жүзеге асыру – ең алдымен
Менеджмент функциясы сияқты жоспарлау нәтижесі болып, аймақтың туристік бейнесі
Сайып келгенде, туристік кәсіпорын қызметін жоспарлау негізінде жүйелікті,
Туристік фирмалармен орналастыру объектілері бойынша туристерге қызмет көрсетілді
адам
Қызмет көрсетілген туристер саны, барлығы Жеке объектілерде туристерге қызмет
Кемпингтер, қонақ үйлер және аңшылық үйлер Демалыс үйлері
Кемпингтер, қонақ үйлер және аңшылық үйлер Демалыс үйлері
Қазақстан Республикасы 32338 27562 11420 10640 5502 4776 2939
Ақмола 2266 1290
800 490 976 976
Алматы 9214 7078 542 6523 13 2136 1708 425
Атырау 104 104 104
Шығыс Қазақстан 10573 10573 10389 169 15
Жамбыл 108
108
22 86
Қостанай 16
16 16
Маңғыстау 105
105
105
Павлодар 1977 1520
1520 457
457
Солтүстік Қазақстан 200 200 200
Оңтүстік Қазақстан 359 120 120
239 239
Астана қаласы 3855 3855
3148 707
Алматы қаласы 3561 2822 65
2757 739
739
Туризмдегі ұйымдастыру функциясы
Туристік фирмада құрастырылған, кез келген жоспарда, әрқашан ұйымдық кезең
Туроператорлар жұмысын ұйымдастыру негізінде туризмді басқарудағы ұйымдастырушылық функциясын анығырақ
Айтылып кеткендей, жоспарлаудың маңызды мақсаты – бұл қандай да
Сондықтан ұйымдастыру функциясы барлық біріккен турфималар мамандарының мәліметтерінде көрсетіледі,
жоспарлауға ену кезінде анықталған, турфирма мақсаттарының нақтылығы мен анықтамасы;
осы мақсаттарға жетуге арналған қажетті қызмет түрлерінің анықтамасы;
жеке адамдарға әртүрлі мақсаттағы тапсырмалар (еңбек бөлінісі) және олардың
әр топқа тапсырылған, әртүрлі қызмет түрлерінің координациясы, жұмыс атқаратын
мақсат бірлігі – ұйымның әрбір мүшесі жалпы игілік үшін
бақылау өрісі, немесе менеджмент өрісі – әрбір менеджер өзі
Соңғы принципке қатысты әртүрлі талқылауға болады. Бір менеджер жетекшілік
Осыған байланысты екі маңызды факторды көрсетуге болады, басқару нормаларын
Туристік қызмет және турөнім ерекшеліктері
Экономиканың саласы ретінде, туризмнің өзіне тән бірқатар айрықша ерекшеліктері
Туристік қызмет көрсетудің түпкі мәнін түсіну үшін, туристік қызмет
туристерге әртүрлі технологиялық өндіріс пен қызмет көрсетудің түрлі жағдайындағы
туристік қызмет көрсету материалдық-техникалық базаларда (қонақ үйлерде, мейрамханада, көлікте,
туристерге ұсынылған тауарлар мен қызметтер әртүрлі іс-әрекет барысында пайда
қызмет әртүрлі кәсіптік дайындықтағы және білім деңгейіндегі адамдармен көрсетіледі.
Туризмде ұсынылған қызметтер территория бойынша бөлінеді. Туристерге қызметтердің кейбіреулері
Қызмет көрсетуді туристерге бағыттап, үлгі бойынша былай бөлуге болады:
Қызмет пен тауарларға тарту.
Олардың туристік өнімге қызығушылығын тудыру.
Ұсынылған тауар мен қызметтерді пайдалануға қызығушылықтарын тудыру.
Туристік қызмет пен тауарларды пайдалануда тура шешім қабылдауға көмеектесу.
Туристік индустрия дегеніміз туристік өнім шығарушылар, солар арқылы халықтың
Қандай бір фирма болмасын оның нарықтағы табысы шығаратын өнімдерінің
Өнімнің экономикалық категория ретінде терең мазмұны бар, бірақ, осы
Туризмде өнім болатыны көрсетілетін кешенді қызмет, яғни бір пакетте
Туристік өнім құрамы жағынан үш бөлімге бөлінеді:
тур;
қосымша туристік-экскурсиялық қызметтер;
тауарлар.
Тур дегеніміз клиентке біртұтас таратылатын және туроператордың еңбегімен өндірілген,
Турдың құрамы келесідей болады: 1) туристік пакет және 2)
Туристік пакетті туроператорлар ұсынады және маршрутта міндетті түрде көрсетілетін
туристерді көліктен демалыс орнына апару және алып келу;
трансфер;
орналастыру және тамақтандыру;
міндетті түрдегі экскурсиялық және мәдени бағдарламалар.
Туристік өнімнің туристік пакеттен айырмашылығы – нақтылы міндетті жағдайы.
Туроператор туризмде маңызды роль атқарады. Өйткені ол әртүрлі қызметтерді
Турагент – туроператордың туристік өнімін іске асыратын, туристік нарықта
Туристік өнімнің туристік пакеттен айырмашылығы – туристік пакет туристік
Туристік өнім элементтері бойынша туристің шығынын келесідей бөлуге болады:
тур - 50%;
қосымша туристік-экскурсиялық қызметтер - 30%;
тауарлар - 20%.
Қосымша туристік-экскурсиялық қызметтер дегеніміз – бұл жолдамада көрсетілмеген, бірақ,
Тауарлар дегеніміз туристік өнімнің арнайы бөлігі, оған жататындар: туристік
Туристік индустрияда өндірілетін туристік өнім екі әдіспен бағалануы мүмкін:
барлық өндірістің шығынының жинағы есебінде;
туристердің барлық шығынының жинағы немесе туризмнен түскен кіріс есебінде.
Қандай бір әдіспен бағаланса да, сөз туристік индустрияда өндірілетін
Өзінің арналуына қарай туристік қызметтер мен тауарларды үш топқа
Туристік сұраныс және ұсыныс туристік құрылыстың экономикалық элементі болып
Туристік нарықтың өзінше ерекшеліктері бар. Егер дүниежүзілік нарықта тауарлардың
Жеке және жалға алынған туристік фирмалар объектілерінің саны
бірлік
Объектілер саны, барлығы Туристерді орналастыруда жеке объектілер саны Солардың
Кемпингтер, қонақ үйлер және аңшылық үйлер Дем-алыс үйлері
Кемпингтер, қонақ үйлер және аңшылық үйлер Дем-алыс үйлері
Қазақстан Республикасы 130 48 29 7 12 82 63
Ақмола 60 5
1 4 55 55
Алматы 32 25 21 2 2 7 5 1
Атырау 1 1 1
Шығыс Қазақстан 7 7 3 2 2
Жамбыл 5
5
2 3
Қарағанды 1 1
1
Қостанай 2
2 2
Маңғыстау 1
1
1
Павлодар 11 1
1 10
10
Солтүстік Қазақстан 2 2 2
Оңтүстік Қазақстан 2 1 1
1 1
Астана қаласы 2 2
1 1
Алматы қаласы 4 3 1
2 1
1
2.3. Алматы қ. және Алматы облысындағы туристік қызметті талдау
Алматы қаласы туризм департаменті туралы
Туризм департаменті (әрі қарай мәтін бойынша «Департамент») Алматы қаласы
Алматы қаласының Туризм департаментінің мекен жайы Алматы қаласы Республика
Қазіргі таңда бұл департамент басқаша аталады: «Алматы қаласының Кәсіпкерлік
Туризм экспорты және импортымен айналысатын екі негізгі кәсіпорындар бар,
Ал мемлекеттің құзырлы органдарының бірі болып Алматы қаласы Әкімінің
Туризм департаментінің жалпы ережелері
Туризм департаменті Алматы қаласы Әкімінің 1999 жылғы 24 маусымдағы
Департамент өз қызметінде Қазақстан Республикасының Конституциясын және заңдарын, Қазақстан
Департамент Алматы қаласының аумағында туристік қызметке басшылық етуді жүзеге
Департамент заңды тұлға болып табылады, оның мемлекеттік тілде атауы
Департамент өз құзыретіндегі мәселелер бойынша заңдарда белгіленген тәртіпке сәйкес
Департаменттің құрылымы және шекті штат саны Алматы қаласының Әкімі
Департаменттің қызметін қаржыландыру тек қана жергілікті бюджеттің есебінен жүзеге
Заңды мекен жайы: Алматы қалалық Туризм департаменті, Республика алаңы,
Туризм департаментінің негізгі міндеттері және қызметі
Департаменттің негізгі міндеттері және қызметі мыналар:
• Туризм саласындағы мемлекеттік саясатты жүзеге асыру және туризмді
• Туризмнің материалдық-техникалық базасын жасау және нығайту және тиісті
• Меншік түріне және ведомстволық тиістілігіне қарамастан туристік ұйымдардың
• Алматы қаласындағы ұйымдар және шет елдік мемлекеттердің туристік
• Аймақта туризмді дамыту проблемалары бойынша перспективалық және ағымдағы
• Алматы қаласындағы туристік қызметті талдау және болжау;
• Алматы қаласында және одан тысқары жерлерде туристік тасқынды
• Перспективалық туристік маршруттарды әзірлеу және енгізу;
• Заңдарда белгіленген жағдайларға және тәртіпке сәйкес Алматы қаласындағы
• Туристік қызметпен айналысатын ұйымдардың есебін алу және тіркеу;
• Көрсетілетін туристік қызметтердің сапасына бақылау жасау;
• Туристерге қосалқы және қосымша қызметтер көрсетуді жүзеге асыратын
• Халықаралық және аймақаралық туристік шараларда (жәрмеңкелерде, көрмелерде, конференцияларда
• Алматы қалалық Туризмді дамыту қорын құру;
• Республикада қолданылып жүрген заңдарға және нормативтік актілерге сәйкес
• Қазақстан Республикасында туризм мәселелері бойынша нормативтік-құқықтық актілерді
• Туризм саласындағы халықаралық шарттар мен келісімдердің жобаларын әзірлеу
• Алматы қаласының туристік ұйымдары үшін мамандар даярлауды ұйымдастыру;
• Ақпараттық-жарнамалық баспа ісін ұйымдастыру;
• Алматы қаласындағы туристік ұйымдар мен кәсіпорындарының туристік кадрларының
• Саланы дамыту үшін инвестициялар мен несие қаржыларын тартуға
Туризм департаментінің мүлкі
Департамент Алматы қаласының Әкімі оған берген мүліктің есебінен, негізгі
Департаментке бекітілген мүлік коммуналдық меншікке жатады.
Департамент өзіне бекітілген мүлікті өз бетімен басқаға беруге немесе
Туризм департаментінің жұмысын ұйымдастыру
Департаментке Алматы қаласының Әкімі қызметке тағайындайтын және босататын Директор
Директордың Алматы қаласының Әкімімен келісе отырып, заңдарда белгіленген тәртіпке
Директор:
• Департаменттің қызметіне басшылық етеді;
• Департаментке жүктелген міндеттер мен қызметтердің орындалуы үшін дербес
• өз орынбасарының және Департаменттің құрылымдық бөлімшелерінің міндеттері мен
• Департаменттің қызметкерлерін қызметке тағайындайды және қызметтен босатады;
• заңдарда белгіленген тәртіпке сәйкес Департаменттің қызметкерлеріне сөгіс береді;
• Департаменттің барлық бөлімшелерінің және қызметкерлерінің орындауы міндетті бұйрықтарды
• Департаменттің бұйрықтарына, өкімдеріне, хаттамаларына қол қояды;
• бекітілген еңбекке ақы төлеу қорының және бюджеттік қаржыландырудың
• заңдарда белгіленген тәртіпке сәйкес басқада өкілеттіктерді жүзеге асырады.
Директордың шешімдері бұйрықтар немесе ресми хаттама түрінде рәсімделеді.
Туризм департаментін қайта ұйымдастыру және тарату
Департаментті қайта ұйымдастыру және тарату Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес
2004 жылғы Алматы қаласының туристік ұйымдарымен туристерге
қызмет көрсету туралы мәліметтер
№
Мемлекеттік лицензияның жаңа үлгісі бар туристік ұйымдардың аталуы Туристік
Туристер саны Экскурсанттар саны
Сатылған жолдамалардың құны
Визалық, экскурсиялық және басқада қызметтер көлемі
Туристік ұйым қызметінен түскен кіріс Бюджетке түсетін салық және
Барлығы Келген Кеткен Ішкі
Мың теңге Мың
долл.
Мың теңге Мың
долл. Мың теңге
1 2 3 4 5 6 7 8 9
ЖШС «Агентство Калипсо»
775 25
750
4101 4101
99
ЖШС «Азия VIP» 1 564
533 31
67207
2398
450
ЖШС «Азия Универсал»
228
228
33 976 7,5 149
ЖШС «Аквилон Трэвел»
520 230 290
8208
4209 12417
4065
ЖШС «Алем»
335
205 130
286 286 2 23
ЖШС «Альянс, Маркетинговая группа» 1 125 20
105
599,025
2426,366 3025,390
252,770
«Алматыэкскурс (ЧП Дудкина)»
870
870 321,330
321,330
9,640
ЖШС «Альрамир»
1297
1297
1308,60 1137,90
146,3
ЖШС «АНА ЖЕР»
285
285
1559,5 12
1559,5 12 141
ЖШС «Альпина XXI»
65
65 30 558
37 484
74
ЖШС «Аққу»
950 526 424
475
ЖШС «Аирина»
963
647 16
1164,8
11416 1619,5
217,9
ЖШС «Астана-тур»
698
715 5,5 94
«Аргонавт» 1 830 665 149 16
2158 16,6
2158 16,6 234
ЖШС «Береке»
ЖШС «ВЭТЭН» 4 207 65 110 32
151,4
21,6 135
26,4
ЖШС «Вояж Алакарт»
76 14 25 37
3598 -3 -0,2 50
ЖШС «ГЕММА-ТУР»
490
287 203 150 3865
3865 1037
368
ЖШС «Гранд Тур Интернэшнл» 1 195
195
13 23887,1
20,9 5479
592
ЖШС «Глобус Интернешнл»
542
442 100 100
1655 301
9,0
ЖШС «ТА Глоботур»
106 12 94
5143
880 3571
577
ЖШС «Дакцин» 1 561 8 552 1
375,1
41,0
ЖШС «Демалыс-тур»
832 3 824 5
6860,9 52,8
884,0 6,8 67,0
ЖШС «Домалақ ана Хазал»
ЖШС «Джама-тур»
50
50
43,3
14,4
7,4
ЖШС «Динамотуризм»
58
8 50 50
317
30
ЖШС «Евро Тур Классик» 1 395 50 105 240
1854,8
2338,2 1529,6
204,3
ЖШС «Есен және ұлы»
1788 1788
1522,7 1522,7 11,7 336,6
ЖШС «Жансаят»
30
30
1530,0
117,0
19
ЖШС «Индра-тур» 1 20
20
8
30
6
ЖШС «Ирбис-Алматы»
ЖШС «К-Алма -Тур»
85
85
15661 120,4
1120 8,6 109,4
ЖШС «Ками Travel»
175 46 112 17
2506,4 18,3
113 0,9 65
ЖШС «Кенес-тур»
61
61
259,1 259,1
56,7
ЖШС «Казах Тревел Интернэшнл»
ЖШС «Косай тур» 1 428 45 68 315 19
ЖШС «Корпорация «Планета»
28
28
4205,0 31,4
1000 7,5 131
ЖШС «Корпорация АРК»
3458
3458
4581,7
5514,5
963
ЖШС «Колорит»
95
75 20
412 20,7 293 2293
49
ЖШС «Кондор-ТУР»
69 2 30 37
9234
2616,606 117,437
26,454
ЖШС «Кондор-БТ» 1 63 24 21 18 1 571,574
18,169 38,361
ЖШС Корпорация «Гранд»
506 42 396 68 29 24866
172 1653
392,9
ЖШС «ЛВ Travel»
72
72 1
156,6 156,6
27,5
«Медина»
54
54
84
4
ЖШС «Мир»
59
34 25
4920 150
30
ЖШС «Нука-Травел»
259
211 48 259 21371
641 2333
266
ЖШС «Оникс-Тур» 1 152 0 52 100 0
859 12 88 49,950
ЖШС «Отан Тревел»
297
297
48841,6 375,7 1182 8591,9 66,09 2577,6
ЖАҚ «Отрар» Қонақ үй кешені»
2288 2288
48402 353 780 64414 470 5647,5
ЖШС «Одиссей Тревелс» 1 4
4
204 291,8
1347 1755,8
138,6
ЖШС «Олимпия-Райзен-Алматы»
762 28 728 6
3429 25,4 1624,3 121,1 0,8 1010,7
ЖШС «Олимпия Тур»
280
14,3
ЖШС «Отан» 1 247
247 247 288,8
234,0 522,8
50,9
ЖШС «Пятый Сезон»
8
8
703,6
122,8
17,6
ЖШС «РАГА»
19 3 18
19,1
18 1484
84,3
ЖШС «Рахат Тревел Интернешнл-ЭрТиАй»
144 15 129
970 970
ЖШС «Ризвангуль»
32
32
-60
11,1
ЖШС «РЭН»
321 300 21
7948 61 6702 14650 113 1135,5
ЖШС «Рекко-Примэкспресс»
219 15 75 129
6064
378 1468
1137
ЖШС МТК «Спутник Казахстана»
2104 952 1072 80
841 6,5 230
ЖШС «Саяны-Тур» 1 112 45 67
1210
112 160,2
ЖШС «Трансавиа- Тур»
289 258 31
ЖШС «Талгат-Тревел»
ЖШС «Туристское агенство»
52
52
2628 103 1 36
ЖШС «Трек Тревел Интернационал ЛТД»
170
11450 671
90
ЖШС «Тамирлан-Тур» 1 58
58
74847
927
241
ЖШС «Транс Трейд Тревел»
330
330
298,9 298,9 2,3 118
ЖШС «Туран Агро Тур»
ЖШС «Ультрамарин-Арт»
55
5
354
439
37
Туризм жөніндегі ХА ЖШС «Фараб»
509 235 254 20
6198
5040
587
ЖШС «Феникс»
519 5 409 105
1920
73
286
ЖШС «Фирма «Мегдад»
742 71 443 228
4954 38,1
4954 38,1 123,6
ЖШС «Шара и К»
453
453
394 394
27
ЖШС «Шығыс ЛТД»
516 44 472
2979
79
ЖШС «Шэгги Ихён Эйрвэйс»
1081
120 314
19
ЖШС «Хит-Тур»
7
24 24
4,8
«Центрис»
ЖШС «Г.Цайдер» 2 598 426 172
3843,1
324,5
229
ЖШС «Элрос»
154
154
8851,0 65,64 17917,8 811,9 6,0 81,0
ЖШС «Экотранс-Азия» 1 88
22 66
289,4
130,5 24,7
16
ЖШС «Эдельвейс Тур»
215
215
672,6 594,5 4,36 107
ЖШС «Юниверсал-Тур» 1 35
35
2314,6 16,7 2088,6 14176 109 1632
A&S Travel
ЖШС «Asia Travel»
43 2 39 2
4 13238,482
1890,0
ЖШС «Atlas-1»
497 6 471 20
61922,7
601,1 48197,8
500,9
ЖШС «ATC S.A. Қазақстан»
254 26 228
1396 1214 9,3 276
ЖШС «Ayt International Travel»
91 49 6 36 2 14
10971 10985
1295
ЖШС «Bon Voyage» 1 78
78
ЖШС «Bell»
59
59
4822 35 126,534 4173
1081
ЖШС «Commek LTD»
45
45
4256, 438
1835,204
313,540
ЖШС «Elephant»
46 4 42
14381 109, 78
1260 9,62 1320
ЖШС «ELLAS»
346
827 173,5
34,5
ЖШС «Eurasiatravel.kz»
244
244
2862
1113 1458
151
ЖШС «Fantasy tour»
ЖШС «Gala tour»
611
611
1443,5 1217,4 9,3 244
ЖШС «Galaxy tour & Co»
205 1,55 50,8
ЖШС «Helen tour»
270 50 161 59
4888 4888
532,4
ЖШС «Iberia tours Kazakhstan»
433
433
1160
94
ЖШС «KAM T&T»
42,2
180,80
ЖШС «KLIO»
568 40 528
5004 38
1185 9 126
ЖШС «KS Company»
26
26
1430,0
12,7
47,2
ЖШС «KZ Union Travel»
64 64 64
766 5,9 205
ЖШС «Luck-Travel»
1619 1412 207
4040 4613
202
ЖШС «LuxRelax» 1 100
99 1
12436 30,6
12436
88
ЖШС «Maestro Group»
10
10
2001 15,4
13 0,1 50,5
ЖШС «Magic travel»
105 1 95 9
602,744 602,744
52,736
ЖШС «Master tur»
39
9 30
4376
205 1,55 50,8
ЖШС «O’K-travel»
ЖШС «Paradise Travels»
126
108 18
1912
68
54
ЖШС «Paradise Company»
ЖШС «Prezioso Travel»
45 0,3
ЖШС «Scorpions Travel»
1112
1112
1145,3 8,810 1411
ЖШС «Silk Road Business Services»
829 1378 9,033 52
ЖШС «Skiff Co LTD»
159
138 21
6369,8
947,9
22,1
ЖШС «Sunshine»
ЖШС «Sunrise-Travel»
4
4
123,0
18,1
ЖШС «Wizard Way» 1 53
53
1249
(-478)
79
Барлығы
36862 9904 18092 7320
538204,767
115742, 919 301439, 248
36566,69
Қосымша: ішкі туризм бойынша туристер мен экскурсанттар саны.
№ Туристік ұйымның аталуы Аймақ Адам Адам
(Человек дней) Стоимость проданных путевок Визалық, экскурсиялық және басқада
Мың теңге
Мың теңге
1 2 3 4 5 6 7 8
1 ЖШС «Азия VIP» Алматы обл.
2 ЖШС «Альянс, Маркетинговая группа» Алматы обл. 105 648
3 «Алматыэкскурс (ЧП Дудкина)» Алматы 870 174 321,330
321,330
4 ЖШС «Альпина XXI» Алматы обл. 65 65 558
5 ЖШС «АНА ЖЕР» Алматы
6 ЖШС «Аирина» Бурабай 16 92
17,6 17,6
7 ЖШС «Астана-тур» Капшағай 155 310
32,2
8 ЖШС «Алем» Алматы 130 172
41 41
9 ЖШС «Агентство Калипсо» Алматы 750
1515 1515
10 «Аргонавт» Алматы
2158 665 2158
11 ЖШС «ВЭТЭН»
32 5
27 23,6
12 ЖШС «Вояж Алакарт» Қазақстан 37
1467
-0,1
13 ЖШС «ГЕММА-ТУР» Алматы 198 198 255
138
Бурабай 5 20 70
7
14 ЖШС «Гранд Тур Интернэшнл» Қазақстан 13 13
3531 3531
15 ЖШС «Глобус Интернешнл» Алматы 100 100
211 6
16 ЖШС «Дакцин»
375,1
17 ЖШС «Демалыс-тур» Қазақстан 5
18 ЖШС «Джама-тур» Алматы
19 ЖШС «Динамотуризм» Алматы 50 50
317
20 ЖШС «Евро Тур Классик» Алматы 524 98 190
21 ЖШС «Индра-тур» Алматы 20 34 8
30
22 ЖШС «Казах Тревел Интернэшнл»
17391
23 ЖШС «Косай тур» Алматы 315 563 106,0 396,0
24 ЖШС «Корпорация АРК» Қазақстан 3458 6030 4581,7
5514,5
25 ЖШС «Колорит» Алматы 20 140 412 245 245
26 ЖШС «Кондор-ТУР» Алматы 37
9234 2616,606 117,437
27 ЖШС «Кондор-БТ» Алматы обл. 1 1 16,080
2,0
Алакөл 17 17 79,177
11,87
28 ЖШС Корпорация «Гранд» Қазақстан 39 39 34,8
116
29 ЖШС «Мир»
25
473 14
30 ЖШС «Нука-Травел» Шарын, Ыстық көлі, ҮАӨ, Түрген сарқырамасы
32
31 ЖШС «Оникс-Тур» Алматы, Алматы обл. 100
30
1
32 ЖШС «Олимпия-Райзен-Алматы» Алматы обл. 6 1 60,1
33 ЖШС «Отан» Алматы 247
288,8
522,8
34 ЖШС «Рекко-Примэкспресс» Астана, Павлодар, Өскемен, Орал 129 239
497
35 ЖШС МТК «Спутник Казахстана»
80 162 163
163
36 ЖШС «Трек Тревел Интернационал ЛТД» Қазақстан 12
19
37 ЖШС «Туран Агро Тур» Алматы обл.
38 Туризм жөнінде ХА ЖШС «Фараб» Алматы 20
23,8
14,8
39 ЖШС «Феникс»
73
40 ЖШС «Фирма «Мегдад» Алматы
41 ЖШС «Экотранс-Азия» Алматы 66 69 95,5 6,3 6,3
42 ЖШС «Asia Travel»
4 1504,696
43 ЖШС «Atlas-1» Алматы 20 75
42 42
45 ЖШС «Ayt International Travel» Алматы 36 36
266
46 ЖШС «Galaxy tour & Co»
205
47 ЖШС «Luck-Travel» Алматы
4040 4613
48 ЖШС «Magic travel» Алматы 9
49 ЖШС «Master tur»
30
4376
205
50 ЖШС «Prezioso Travel» Алматы
45
51 ЖШС «Silk Road Business Services»
1378 1378 1378
52 ЖШС «Skiff Co LTD» Қазақстан 21
579,7
30,7
Барлығы
7811 9411 33442,917 56950,166 55481,733
Резидент емес туристердің саны:
Австралия – 18
Австрия—125
Азербайжан – 2
АҚШ – 373
Армения – 1
БАӘ – 248
Беларусь – 1
Бельгия – 31
Болгария – 49
Бразилия – 46
Венгрия – 33
Германия – 1276
Голландия – 4
Греция – 46
Грузия – 2
Дания – 27
Жаңа Зеландия – 1
Жапония – 418
Израиль – 310
Индонезия – 3
Иран – 207
Ирландия – 13
Испания – 72
Италия – 287
Камбоджи – 4
Канада – 61
Резидент туристердің саны:
Австралия – 9
Австрия – 49
Азербайжан – 1
АҚШ – 25
Армения - 2
БАӘ – 1530
Беларусь – 4
Бельгия – 8
Болгария – 8
Венгрия – 18
Германия – 1027
Голландия – 16
Греция – 493
Грузия – 7
Дания – 2
Жаңа Зеландия – 1
Жапония – 9
Израиль – 21
Индонезия – 16
Иран – 26
Испания – 145
Италия – 357
Йордания – 5
Канада – 10
Кипр – 8
Корея Республикасы – 28
III ТАРАУ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ТУРИЗМ ДАМУЫНЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ.
3.1. Қазақстан Республикасындағы туристік кешенін басқару.
Бүгінгі таңға дейін туризм саласы мемлекетттік экономикада қаржылай нақты
Сонымен бірге мемлекеттік деңгейінде туризм дамуының маңыздылығы есептелген. Осыған
туризмнің заңи негізін құра бастауы;
Қазақстан Республикасының азаматтарының шетелге, шетел туристерінің Қазақстанға сапар шегу
жеке кәсіпкерлікті дамыту мен туризм саласына қосқанда инвестицияны тарту
туристік саланы басқаратын мемлекеттік және жергілікті органдар құрылған.
Осылайша, мемлекет тарапынан туризм саласына жеткіліксіз көңіл бөліп, ең
Алматы қаласының туризмінің толық және біртіндеп дамуы, оның туристік
өзгерген экономикалық жағдайлардағы туризм саласына сай заңи және нормативті-құқықтық
қаланың қонақ үй және туристік кешенінің барлық деңгейіне кадрларды
жоғарғы сапалы және бәсекеге тұрарлық туристік кешенді басқару құрылымдары
тез өзгеріп отырған жағдайда туристік саланы дамытудағы нағыз приоритеттерді
Қазақстан Республикасындағы туристік қызметті мемлекеттік реттеу.
Туризмдегі мемлекеттік реттеу жүйесін жетілдіру туристік қызметті жүзеге асырудың
Туризмді кешенді дамытудың табысты іске асырылуын қамтамасыз ету саланы
- республикалық және аймақтық деңгейлерде туризмді дамыту саясаты мен
- туристік индустрия саласындағы қарым-қатынасты ретке келтіру мен жетілдіруге
- сапалы туристік өнімнің ажырамас бөлігі ретінде туристерді қорғауды
- статистиканы және зерттеу қызметін жетілдіру;
- білім және оқу стандарттарын қоса алғанда, туризмге арналған
- туризм саласында мүдделі министрліктер мен ведомстволар, сондай-ақ мемлекеттік
- туризмді дамытудың нақты аудандарында жерді пайдалануды және құрылыс
- тарифтерді, туристік ұйымдардың, тасымалдаушылардың қызметін лицензиялауды, туристік объектілердің
- ел беделін қалыптастыру, қазақстандық туристік өнімнің маркетингі және
- халық арасында туризм құндылықтарын және қоршаған ортаны қорғауды
- халықтың түрлі әлеуметтік-демографиялық санаттары мен топтары арасында әлеуметтік
- визалық және кедендік рәсімдерді барынша оңайлату;
- мемлекеттің туристік көрнекті орындарын құру және қорғау;
- туризм инфрақұрылымының аса маңызды базалық компоненттерін жасау.
Туристік қызметті реттеудің тәсілдері
1.Туристік қызметті мемлекеттік реттеудің негізгі мақсаттары:
- азаматтардың туристік қызмет саласында демалу, еркін жүріп-тұру құқықтарын
- қоршаған ортаны қорғау;
- туристерге тәрбие, білім беруге және оларды сауықтыруға бағытталған
- саяхат жасау кезінде азаматтардың қажеттерін қамтамасыз ететін туристік
- туристік индустрияны дамыту есебінен жаңа жұмыс орындарын құру,
- халықаралық туристік байланыстарды дамыту болып табылады.
2. Туристік қызметті мемлекеттік реттеудің басым бағыттары:
- туризмді Қазақстан Республикасы экономикасының жоғары рентабельді саласы ретінде
- туристік ресурстарды пайдаланған кезде Қазақстан Республикасының мемлекеттік мүдделерін
- балалардың, жасөспірімдердің, жастардың, мүгедектер мен халықтың күн көрісі
- туристік индустрияны инвестициялау үшін қолайлы жағдайлар жасау;
- Қазақстан Республикасы аумағында келу туризмімен және ішкі туризммен
- ішкі және халықаралық туризм қажеттерін қамтамасыз ету үшін
3. Туристік қызметті мемлекеттік реттеу:
- туризм индустриясын, туризмге инвестицияларды дамыту жөніндегі саясатты айқындау;
-туристік қызмет саласындағы қатынастарды жетілдіруге бағытталған нормативтік құқықтық актілерді
- Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес туристік қызметті лицензиялау туристік
- бюджеттік заңдарға сәйкес туризмді дамытудың мемлекеттік бағдарламаларын әзірлеуге
- туристік қызметті кадрмен қамтамасыз етуге жәрдемдесу;
-отандық туристіердің, туроператорлар мен турагенттердің және олардың бірлестіктерінің халықаралық
- ішкі және дүниежүзілік туристік рыноктарда туристік өнімді ұсынуға
- елдің туристік ресурстарын ұтымды және тиімді пайдалануды, есепке
Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті
Қазақстан Республикасы Үкіметі:
Қазақстан Республикасында туризмді дамытудың мемлекеттік бағдарламасын әзірлейді және оның
Туристік қызмет саласындағы қатынастарды реттейтін нормативтік құқықтық актілерді қабылдайды;
Туристік қызметті лицензиялау ережелерін және туристік қызметке қойылатын біліктілік
Туристер аралауға тыйым салынған объектілер мен аумақтарды белгілейді;
Туристік қызмет саласындағы мемлекеттік инвестициялақ саясатты айқындайды;
Туристік қызмет саласындағы ғылыми қамтамасыз етудің мемлекеттік жүйесін құрайды,
Осы Заңмен және Қазақстан Республикасының өзге де заң актілерімен
Уәкілетті органның құзыреті
Уәкілетті орган:
туристік қызмет саласындағы мемлекеттік басқару функциясын жүзеге асырады;
туристік қызмет мәселелері жөніндегі нормативтік құқықтық актілердің жобаларын әзірлеуге
өз құзыреті шегінде нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді және бекітеді,
Қазақстан Республикасында туризмді дамытудың мемлекеттік бағдарламасының іске асырылуын қамтамасыз
Туристік рынокқа зерттеу жүргізеді, халықаралық туристік рынокта және мемлекет
өз құзыреті шегінде туристік қызмет саласындағы халықаралық шарттарды әзірлейді,
атқарушы органдардың, меншік нысандарына қарамастан туристік және басқа да
туристік қызмет көрсету рыногында бәсекені дамытуға жәрдемдеседі, онда меншік
стандарттау, метрология және сертификаттау жөніндегі уәкілетті органмен бірлесіп сертификаттау
турагенттік, туроператорлық және экскурсиялық қызметті жүзеге асыруға, туризм нұсқаушысы
туристік қызмет саласында кадрларды даярлауға, қайта даярлауға, олардың біліктілігін
туристік қызмет субъектілеріне олардың қызметін ұйымдастыруға байланысты мәселелерді әдістемелік
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де қызметті жүзеге асырады.
Жергілікті атқарушы органдардың құзыреті
Жергілікті атқарушы орган.
туристік қызмет саласында халықты жұмыспен қамту шарасы ретінде кәсіпкерлікті
туризмді дамытудың аймақтық бағдарламаларын әзірлеп, орындайды;
жергілікті туристік ресурстарды қорғау жөніндегі шараларды әзірлеп, енгізеді;
әкімшілік-аумақтық бірліктердің туристік қызмет көрсету рыногына талдау жасайды,
әкімшілік-аумақтық бірліктердегі туризмнің дамуы туралы талдау жасап, қажетті мәліметтерді
уәкілетті орган лицензиялау жөнінде өкілеттік берген кезде туризм нұсқаушысы
туристік қызмет көрсетулерді және туризм объектілерін жарнамалайды, туристік ақпаратты
балалар мен жастар лагерлерінің қызметіне жәрдем көрсетеді;
жергілікті бюджет есебінен қаржыландырылатын туристік қызмет саласында кадрларды даярлауға,
туристік қызмет субъектілеріне олардың қызметін ұйымдастыруға байланысты мәселелерді әдістемелік
Қазақстан Республикасының заңдарына белгіленген тәртіппен уәкілетті органға лицензияның қолданылуын
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес туризмді дамыту саласындағы өзге де
3.2. Қазақстан Республикасындағы туризмді дамыту стратегиясы.
Туризмді дамытудың мақсаттары мен қағидалары.
Туризмді дамытудың мақсаты:
- сапасы, халықаралық туристік рынок жағдайында өндіруге, сатуға және
- республиканың туристік әлеуетін арттыру;
- тарихи-мәдени және табиғи-рекреациялық ресурстарды сақтау және ұтымды пайдалану;
- халықтың барлық жіктерінің туристік ресурстарға қол жеткізуін қамтамасыз
- тұрғындардың жұмыспен қамтылуын ынталандыру;
- мемлекеттік және жеке құрылымдардың туризм саласындағы өзара бірлескен
- шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту болып табылады.
Республикада саланы дамыту мынадай қағидаттардың негізінде жүзеге асырылады:
- әрбір адамның демалу және бос уақытын өткізуге деген
- халықтар мен мемлекеттер арасындағы өзара түсіністік пен ынтымақтастықтың
- әділеттік пен егемендік, саяси, экономикалық және әлеуметтік жүйесіне
- қоршаған ортаға және мәдени игіліктерге ұқыпты қарау;
- әлеуметтік тепе-теңдік пен даму, жеке адам мен қоғамның
- туризмді тұрақты дамыту.
Алға қойылған мақсаттарды іске асыру үшін мынадай міндеттерді шешу
- туризм саласындағы мемлекеттік саясатты жандандыру;
- туристік қызметті реттеу жүйесін жетілдіру;
- туризм индустриясының құқықтық, ұйымдастырушылық және экономикалық негіздерін одан
- туристік рынокты демпингке қарсы және мемлекеттік қолдаудың басқа
- туристердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
- тартымды туристік объект ретінде Қазақстанның беделін қалыптастыру;
- ақпараттық қамтамасыз ету жүйесін жетілдіру;
- туризм саласындағы ғылыми зерттеулерді тереңдету;
- туризм саласындағы қызмет көрсетудің статистикалық есебінің әдіснамасын халықаралық
- туристік объектілерді қайта жаңғырту мен салу үшін отандық
- туристік қызметті стандарттау, сертификаттау мен лицензиялау негізінде туристерге
- туризм саласындағы кадрлар даярлау мен олардың біліктілігін арттыру
- туризм саласындағы халықаралық ынтымақтастықты дамыту;
- қоршаған ортаны қорғау жөніндегі шараларды қамтамасыз ету, теріс
- туризм саласындағы келеңсіз үрдістерден арылу.
Маркетинг стратегиясын әзірлеу.
Ұлттық туристік өнім және оны дамытудың әлеуметіне сәйкес маркетинг
Маркетинг стратегиясын іске асыру мақсатында мемлекет мынадай міндеттер белгілеп
- сапалы туристік қызмет көрсетуді ұсынатын туристік орталық ретінде
- Қазақстанды ерекшелейтін сипаттамаларға және артықшылықтарға негізделген маркетингтік іс-шараларды
- қосымша мүмкіндіктер бере отырып, төлем қабілеті жоғары деңгейдегі
- жеке сектордың маркетингтік жұмысына қолдау көрсету;
- Германия, АҚШ, Ұлыбритания, Франция, Ресей, Қытай, Жапония және
- рыноктың жаңа сегменттерін айқындауға бағытталған зерттеулер жүргізу;
- ел аумағында орналасқан көрнекті туристік орындар мен объектілердің
- ғылыми негізделген өткізу әлеуетін ескере отырып, республика аумақтарына
- жыл ішінде туристік инфрақұрылымның бірқалыпты жүктемесін қамтамасыз етуге
- ұлттық туристік өнімді жылжытудың жаңа ақпараттық технологияларын пайдалану;
- туризмді дамытудың тұрақты сипатын насихаттау қажет.
Туристік саланы дамытудың 2003-2005 жылдарға арналған бағдарламасы.
Бағдарламаның мақсаты.
Бағдарламаның басты мақсаты – қазақстандық және шетелдік азаматтардың әртүрлі
Бағдарламаның міндеті.
Бағдарламаның қойылған міндеттерге сәйкес бірінші кезектегі міндеттері мыналар болып
- туризмде әлеуметтік-экономикалық өзгермелі жағдайларға, мақсаттарға, қағидаттарға және туристік
- мемлекеттің туризм саласында республикалық уәкілетті орган арқылы әрекет
- Қазақстан Республикасында туризмді дамытудың нормативтік құқықтық базасын, осы
- туристік саланы кадрлық, ғылыми әдістемелік, жарнама-ақпараттық қамтамасыз ету
- туризмнің инфрақұрылымын дамыту.
- туризмнің материалдық базасын жаңғыртуға, жаңа объектілер құрылысын жандандыруға
- Қазақстанның туристік өнімін туристік қызметтердің әлемдік рыногына жылжыту;
- туризм және қызмет көрсету салаларында шағын кәсіпкерлікті дамытуды,
- сала субъектілерін инвестициялау және қаржыландырудың, кредиттеудің басқа да
Бағдарламаны қаржыландыру.
Бағдарламаны іске асыру үшін боланып отырған шығыстар мынаны құрайды:
Бағдарламаны іске асырудан күтілетін нәтиже.
Бағдарламаны іске асыру барысында туризмнің ішкі және келу бағыттары
Келу туризмінің көлемін 2003 жылы 24 мың адамнан 2005
Ішкі туризмнің көлемі де 2003 жылғы 56 мың адамнан
Бағдарламаны іске асырудың тиімділігі 2003-2005 жылдарға арналған болжамды көрсеткіштер
Бір шетел туристі өзінің болуы кезінде бюджетке орташа есеппен
2003 жылы – 32,2 млн. АҚШ доллары;
2004 жылы – 37,1 млн. АҚШ доллары;
2005 жылы – 42 млн. АҚШ доллары.
Келу туризмінен барлығы 2003-2005 жылдар кезеңіндегі бюджет түсімінің жиыны
Әлемдік практикада бір шетелдік туристке қызмет көрсетуден 9 жұмыс
Жалдау арқылы жұмыс істейтін қызметкерлердің орташа жалақысы жылына шамамен
Бағдарламаның іске асырылуы республикалық бюджетке едәуір түсімді қамтамасыз етеді.
Бағдарламада әзірленген шаралар елдің ішіндегі де, сондай-ақ шет елден
3.3. Қазақстандық туризмнің өзекті мәселелері.
Туризм индустриясының дамуы мен жүзеге асыруы мәселелерін зерттеу, табиғи-рекреациондық
Барлық туристік-экскурсиялық және рекреациялық қызмет көрсете алатын салааралық және
Әлемдік курорттар мен туризм орталықтарының дамуы мен орналасуы, территорияны
АҚШ, Қытай, Австралия, Үндістан, Ресей сияқты табиғат жағдайының үлкен
Қазақстан Республикасы Президенті Н. Назарбаевтің өзі де туризмнің жемісті
Қазіргі кезде Қазақстандағы туризм жалпы әлемдік деңгейден қалып келеді.
Туризм индустриясының жүзеге асырылуы туристік бизнестің кеңкөлемді дамуы мен
Зерттеудегі ғылыми жаңашылдық нұсқаулары:
туризм индустриясының теориялық нұсқаулары тереңдетілген
Қазақстанның туризм индустриясының құрылымы қаралған
Туристік аймақтардың бағалығын көрсетуде республикада табиғи және рекреациялық бағалаудың
туризм индустриясының әлеуметтік-экономикалық ерекшеліктері, әлеуметтік бағаланудың алғашқы факторлары қаралған
экологиялық туризмнің дамуында туризм мен қоршаған орта бір байланыстағы
«туристік алмасу» терминіне түсініктеме берілген
Қазақстанда туризм индустриясына сараптама жасалып, экономикалық баға қойылған
Қазақстан негізінде маркетинг пен менеджмент принциптері құрылған.
Болашақ туризм индустриясы бір бөлігі осы шақта, басқа бөлігі
Берілген зерттеудің батапқы пункті болып туристік әрекеттердің, оның ішінде,
Туристік кластер сипаттамасы
Туризм индустриясы негізінен шағын кәсіпорындардан тұрады - 98.4%.
Кірістік туризмнен табыстар үлесі (экспортқа теңестірілген) 14,8% құрайды.
Бүгін Қазақстан Республикасына келуші барлық туристтердің 89.7%-ы бизнес және
Статистикалық деректерге сай бір шетелдік турист Қазақстанға бір сапарының
ҚР Статистика агенттігінің деректеріне сай 2004 жылы туристік қызметті
Аталмыш жоба туризм нарығының кірістік және ішкі секторларын қарастырады,
Аталмыш салаға толығырақ шолу Қазақстанның туристік индустриясының басымдықтарының талдамасында
Кластер картасының суреттемесі
Туристік кластердің өзегі қызметтерді жеткізушілер, өзгеше айтқанда, Қазақстанға шетелдік
Тарту орындары туристік кластер картасының өте маңызды жағы болып
Туризмнің түрлерін түсінбеудің салдарынан өз клиентін, өзгеше айтқанда, турист-елді
Туристік кластерді дамытуға арналған қажетті құрамдастардың бірі білім беру
Туроператорлардың, сондай-ақ қонақүйлер мен мейрамханалар қауымдастықтары аталмыш саланың белгілі
Аталмыш қауымдастықтың мүшелігіне кіру үшін осы салада кем дегенде
Индустрия және сауда министрлігі туризм жөніндегі комитет индустрияның қатысушыларымен
Сондай-ақ туристік саланың қызметіне ықпалын тигізетін жанама мемлекеттік органдар
Сыртқы істер министрлігі Қазақстанның аумағына келугі шетелдік туристерді тіркеумен
Қазақстандағы туристік саланың жорамалды өсімі
Мемлекеттік 2005-2010 жыдарға туристік индустрияны дамыту бағдарламасына сай үкімет
Алайда аталмыш жорамал жаңа келетін туристік орындар ашу немесе
Бәсекелестіктің қабілетті бағасы (шығындардың талдамасы)
Шығындардың түрі АҚШ доллары Жалпы шығындардан %
Еңбекақы 5.6 7%
Көлік 40 50%
Қонақүйлерге жайғастыру 16 20 %
Тамақтандыру 5.6 7%
Салықтар 4.8 6%
Жанама шығындар 8 10%
Туристке қызмет көрсетілетін 1
Деректер кірістік туризм өкілдерімен дара интервьюдің нәтижесінде алынды .
ҚОРЫТЫНДЫ
Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев туристік индустрия қызметін мемлекет қазынасына айтарлықтай кіріс
Бүгінде көптеген адамдардың күнделікті тұрмысынан орын алған, «XXI ғасырдың
Еліміздің туристік-рекреационды потенциалына негізделген шаруашылық, өндірістік және әлеуметтік қызметтердің
Туристік қызмет индустрия кәсіпорындарының шаруашылық қызметтеріндегі оңды өзгерістерге қарамастан,
80-жылдардың басынан демалу, саяхат аясы елімізде тіптен дамымаған. Орналастыру
Сондай-ақ, елімізде туристік қызмет саласын дамытуға тосқауыл болып отырған
Қазақстанда туризм стратегиясының негізгі мақсаты – қазіргі заманға сай
Қазіргі таңда кез-келген ірі қаланы туристерсіз елестету мүмкін емес,
Ішкі туризм өзгерісі халықтың өмірлік деңгейінің өсу процесінен, еңбекақының
Көптеген елдерде туризм индустриясы өте маңызды орынға ие. Оның
Қазақстан Республикасында туризм – экономиканың жаңа сферасы. Себебі барлық
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Қазақстан Республикасының Заңы «Қазақстан Республикасындағы туристік қызмет туралы» Қазақстан
Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан халқына Жолдауы.
Қазақстан Республикасы Президенті мен Қазақстан Республикасы Үкіметінің Актілер жинағы
Қазақстан Республикасы Президенті мен Қазақстан Республикасы Үкіметінің Актілер жинағы
Аль-Пари – 2003 – №1.
Панорама – 2004 – июнь (№22).
«Международные экономические отношения: экономика туризма», Папирян, 2000г. Москва.
«Экономика и организация туризма» - Алтынбаев Б.А., Смыкова М.Р.,
Түркістан – 2004 – 19 тамыз. 2002 – 23
Егемен Қазақстан – 2001 – 26 маусым, 28 қыркүйек.
Балабанов И.Т., Балабанов А.И.Экономика туризма: учебное пособие.- М.:Финансы и
Папирян Г.А.Менеджмент в индустрии гостеприимства отели и рестораны.- М.:
Кабушкин Н.И.Менеджмент туризма: Учебник, 3-е издание.- М., Новое знание,
Квартальнов, Стратегический менеджмент в турагенстве.
Квартальнов В.А., Романов А.А. «Международный туризм: политика развития». –
«Қазақстан Республикасының Туристік қызмет туралы Заңы» 13.06.2001 ж. №211-2
Панорама - №16, 29 сәуір 2005 жыл.
Теория и практика туризма Казахстана. А.А. Саипов, Алматы, 1999
С.Р. Ердавлетов, «География туризма». Алматы, 2000 г.
Александрова А.Ю. «Международный туризм». Москва, 2002 г.
Қазақстан Республикасындағы 2002 жылғы туризм. Статистикалық жинақ. Алматы, 2003
Қазақстан Республикасындағы 2004 жылғы туризм. Статистикалық жинақ. Алматы, 2005
Биржанов М.Б., Никифоров В.И. Индустрия туризма. Сп-б, 2001.
Егемен Қазақстан, 2003ж. 21 мамыр.
Атамекен 2000, 26 қазан.
ҚОСЫМША
Ұлттық, аймақтық және әлемдік нарықтардағы нарықтық мүмкіншіліктердің талдамасы
Әлемдік туризм нарығы 2002 жылы $4,3 триллионға бағаланды.
Аталмыш саланың әлдемдік деңгейде жорамалдағы өсімі 2003-2008 жылдарда 5.86%
Қазақстанның туристік саласы осы басымдықты әлі пайдаланған жоқ, себебі
Жоғарыда айтылғандай, Қазақстанда кірістік туризм жеткіліксіз дамыған, оның үлесі
Қызықтырушы объектілер
Қазақстанда туристерді қызықтыратын объектілер саны жеткілікті. Компаниялар туризмнің төмендегідей
Елде шамамен 751 туристік компаниялар бар. Барлық туристік компаниялардың
Аталмыш салада әсіресе, жолжетекшілер, тарихшылар мен аудармашылар секілді мамандардың
Бүгінгі күнде туризм инфрақұрылымы жеткіліксіз дамыған. Арзан (2-3 жұлдызды)
Зерттеулер мен әзірленімдер
Туризм саласында зерттеулермен шұғылданатын арнайы институттар жоқ (қазіргі уақытта
Қазақстан ұсына алатын туристік қызметтерге халықаралық сұраныс, сондай-ақ Қазақстанға
Туризм саласының барлық білім беру институттары аталмыш саланы зерттеулер
Маркетинг
Қазақстандық туроператорлар әлемнің 80 елімен ынтымақтасады. Алайда, олардың көпшілігі
Сату және өткізу
Алдында айтылғандай, туризм нарығында бар туристік фирмалардың көпшілігінің қызметі
Кірістік және ішкі туризм саласында жұмыс істейтін қазірде бар
Қазақстандық туристік өнімді халықаралық нарыққа таратудың топтастырылған стратегиясы жоқ.
Тасымалдау
Қазақстан аумағында тұрақты рейстермен жұмыс істейтін 6 шетелдік авиакомпания
8 халықаралық әуе айлағы, халықаралық трафикке уақытша қол жеткізу
Жергілікті туристиік компаниялар сондай-ақ тікұшақтарды пайдаланады, бірақ олар негізінен
Көлік саласында білім алған адамдардың жеткілікті саны бар. Кейбір
Қызмет көрсету құралдары/Жайлылықтар
Туристік ынтаның көптеген объектілері жеткілікті дәрежеде дамымаған.
Проблемалардың бірі негізінен нашар халдегі жолдарға байланысты объектілерге жету
Көптеген, әсіресе аймақтардағы қонақүйлер, кемпингілер, мейрамханалар Кеңес Одағының кезінде
Қонақүйлердің, санаторийлердің және т.б. дирекциялары өз қызметкерлер құрамын түзуді
Жоғарыда айтылғандай, Қазақстанның басымдығы ұсынылатын туристік қызметтердің түрінде болып
Аймақтар бойынша орналастыру құралдары арқылы қызмет көрсетілген резидент туристер
адам
Барлығы Соның ішінде
Әуе көлігімен Темір жол көлігімен Қалаарық автобустармен Басқа
Қазақстан Республикасы 261371 90483 25235 107758 37895
Ақмола 8823 254 1462 6040 1067
Ақтөбе 3720 1385 1485 850
Алматы 61158 185
53914 7059
Атырау 588 510 8
70
Шығыс Қазақстан 15813 1212 120 2666 11815
Жамбыл 5885 3507
2378
Батыс Қазақстан 3033 565 23 2445
Қарағанды 11488 9838 360 926 364
Қостанай 1349 636 197 323 193
Қызылорда 1139 334 55 750
Маңғыстау 4101 2768 430 903
Павлодар 6162 1732 1250 2135 1045
Солтүстік Қазақстан 6799 2059 4500 240
Оңтүстік Қазақстан 3534 1261 110 2163
Астана қаласы 50728 21107 8950 19557 1114
Алматы қаласы 77051 43130 6285 12468 15168
Аймақтар бойынша орналастыру құралдары арқылы қызмет көрсетілген резидент емес
адам
Барлығы Соның ішінде Басқа да құрлықтағы құралдармен
Әуе көлігімен Темір жол көлігімен Қалаарық автобустармен
Қазақстан Республикасы 31367 28542 1113 809 903
Ақмола 38 11 5 22
Ақтөбе 20 20
Алматы 475 367 108
Атырау 104
104
Шығыс Қазақстан 1649 470 79 596 504
Жамбыл 242 1 241
Батыс Қазақстан 2 2
Қарағанды 12 12
Қостанай 16 16
Маңғыстау 124 124
Павлодар 2
2
Оңтүстік Қазақстан 63 63
Астана қаласы 4339 4285 54
Алматы қаласы 24281 23171 626 87 397
Аймақтар бойынша орналастыру құралдары арқылы қызмет көрсетілген туристер саны
адам
Барлығы Соның ішінде
Әуе көлігімен Темір жол көлігімен Қалаарық автобустармен Басқа да
Қазақстан Республикасы 292738 119025 26348 108567 38798
Ақмола 8861 265 1467 6062 1067
Ақтөбе 3740 1405 1485 850
Алматы 61633 552 108 53914 7059
Атырау 692 510 8 104 70
Шығыс Қазақстан 17462 1682 199 3262 12319
Жамбыл 6127 3508 241 2378
Батыс Қазақстан 3035 567 23 2445
Қарағанды 11500 9850 360 926 364
Қостанай 1365 652 197 323 193
Қызылорда 1139 334 55 750
Маңғыстау 4225 2892 430 903
Павлодар 6164 1732 1250 2135 1047
Солтүстік Қазақстан 6799 2059 4500 240
Оңтүстік Қазақстан 3597 1324 110 2163
Астана қаласы 55067 25392 9004 19557 1114
Алматы қаласы 101332 66301 6911 12555 15565
Орналастыру құралдары арқылы қызмет көрсетілген туристер саны
адам
Қызмет көрсетілген туристер саны
Резидент емес (келушілер) Резидентер (кетушілер) Ішкі туризм
Барлығы Солардың ішінде оқушылар
Барлығы 31367 154885 106486 27421
Әуе транспорты 28542 80293 10190 1450
Темір жол транспорты 1113 9868 15367 2479
Қалааралық автобустар 809 63806 43952 20735
Басқа да құрлық құралдары 903 918 36977 2757
3
Туризм индустриясы
Туризм саласындағы мамандарды даярлаудың теориялық аспектасы
Туризмнің әлемдік экономикадағы, Қазақстандағы және Алматы облысындағы рөлін зерттеу
Дүниежүзілік қонақжайлылық және туризм индустриясындағы жаһандандыру процестері
Туризмнің дамуына әсер етуші факторлар
Қазақстан аумағында туризмнің дамуы
Алматы облысының туризм индустриясының даму жағдайын айқындау
Туризм және қонақжайлылық индустриясының тарихы
Туристік бағыттағы түлектерді жұмысқа орналастыру процесінің ерекшеліктері
Туризмді дамытуды реттеудің бірыңғай мемлекеттік саясатын қалыптастыру