Кәсіпорындардың инновациялық потенциалының төмендігі
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
ИНДУСТРИАЛДЫ-ИННОВАЦИЯНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
ЖӘНЕ ОНЫҢ ШЕТЕЛДІК ОЗЫҚ ТӘЖІРИБЕЛЕРІ
Индустриалды-инновацияның теориялық негіздері......5
Шет елдердегі индустриалды-инновацияның даму
барысы.....................10
2. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ИНДУСТРИАЛДЫ-ИННОВАЦИЯНЫ
ҚОЛДАНУДЫҢ НЕГІЗГІ ПРИНЦИПТЕРІ ЖӘНЕ ОНЫҢ ДАМУ
БАРЫСЫ
2.1. Қазақстандағы индустриалды-инновацияның қазіргі жағдайы және
даму барысы..............15
2.2. Индустриалды-инновация экономикалық дамудың факторы
ретінде........................23
3. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ИНДУСТРИАЛДЫ – ИННОВАЦИЯНЫ
ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ
3.1. Индустриалды – инновацияны жетілдірудің аймақтағы негізгі
басымдылықтары..........................32
3.2. Индустриалды-инновацияны қолданудың экономикалық
тиімділігі....................39
ҚОРЫТЫНДЫ.................43
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.............45
КІРІСПЕ
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан
Инновация деген түсініктің өзі ең алғаш ғылыми зерттеулерде ХІХ
ХХ ғасырдың басында-ақ Й.Шумпетер, оның ізінен бірқатар экономисттер
Технологиялық потенциалды дамыту және ел экономикасының бәсекелестік қабілетін жоғарылату
Отандық экономиканың барлық саласын қамтыған дағдарыс одан шығудың жолдарын
Осы орайда инновацияның бәсекелік қабілетін арттыру бойынша сараптаулар мен
Курстық жұмыстың мақсаты мен міндеттері. Қазақстан Республикасындағы индустриалды-инновацияның қалыптасуын
Белгіленген мақсатқа жету үшін курстық жұмыста келесі мәселелерді шешу
индустриалды-инновацияның және инновациялық үрдістердің мәнін ашу тетіктерін зерттеу;
дамыған елдердің инновациялық істі басқару және қолдану бойынша тәжербиесін
Қазақстандағы индустрия-инновацияны қолданудың негізгі принциптері мен оның даму барысын
Қазақстанның индустриалды-инновацияны жетілдіру жолдарын анықтау;
Зерттеудің объектісі- инновациялық үрдістері, олардың даму тенденциялары, сондай-ақ жүзеге
1. ИНДУСТРИАЛДЫ-ИННОВАЦИЯНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ЖӘНЕ ОНЫҢ ШЕТЕЛДІК ОЗЫҚ
1.1. Индустриалды-инновацияның теориялық негіздері
Отандық ғылымда жаңалық енгізу мәселесіне көптеген зерттеу жұмыстары арналған,
Көптеген ресейлік, сонымен қатар, шет елдік зерттеушілер ғылыми-техникалық прогрестің
Көптеген батыстық ғалымдар микроэлектронды технологияның таралуын үшінші өнеркәсіптік
Американдық зерттеуші Р.Айерс былай деп жазады: «Микроэлектроникадағы төңкеріліс, ЭЕМ-дегі,
Колумбиялық университеттен Е.Гинцберг, Т. Ноэль және Т. Стенбак
Мысалға, Й. Валлерштайн 50-60 жылдары Кондратьевтің циклдары – экономикалық
Й.Шумпетер Н.Кондратьевтің «ұзын толқындар» идеяларын ары қарай дамытып, оны
«Ұзын толқындар» теориясы С.Борнердің «азық-түлік циклдары» концепциясымен және Й.Бергердің
Жаңалықтарға деген пісіп жетілген қоғамдық қажеттілік пен нарықтағы
Бүгінгі күнде ҒТП-ның жаңа кезеңдерін және жаңа ұзын толқындарды
Мамандардың жорамалы бойынша, жақын арадағы 10 жылдықта ғылыми-техникалық жаңалықтардың
ұйымдастырушылық-басқару техникасы және ақпараттық техника мен технологиялар негізіндегі байланыс
көп операциялық құрылғыларды, өнім сапасына бақылау жасау боынша жаңа
ақырғы өндірістік циклмен жүретін кен өндіру және қайта
жаңа материалдар, ең алдымен шыны-талшықтық және шыны-керамикалық негізде.
Осыған байланысты біздің ойымызша ҒТП-тің жаңа кезеңдері ретінде болсын,
Қандай да бір түсініктің мәнін және маңыздылығын сипаттайтын нақты
Әдебиеттерде инновация терминіне байланысты нұсқалар көптеп кездеседі. Мысалға мазмұнының
Инновацияның теориялық негізін қалауға үлкен үлес қосқан алғашқы экономисттердің
Инновация түсінігін алғаш рет Й.Шумпетер өзінің «Экономикалық даму теориясы»
Шумпетердің көзқарасы бойынша инновация кірістің басты қайнар көзін білдіреді:
Ол инновацияға берілген түрлі анықтамаларға талдау жасау инновацияның өзіне
Осы бағытта И. Шумпетер бес қарапайым өзгерістерді атап көрсетеді:
Бұл қағидаларды Шумпетер 1911 жылы құрған болатын. Кейінірек, 30-шы
Шумпетердің көзқарасын талдау көрсетіп отырғандай, біздің пікірімізше, Шумпетердің теориясының
1980 жылдары ұлттық инновациялық жүйелердің Концепциясын бірқатар ғалымдар бір
ХIХ ғасырдың аяғы мен ХХ ғ. басындағы ресейлік философ-идеалисттер
Ресейлік ғылым және мәдениет қайраткерлері еңбек қатынастарының адамгершілікке бастайтын
В.Соловьев және Л.Толстой еңбек қатынастарын діни адамгершілік негізі бар
Оның құрған моделінде ғылыми зерттеу жұмыстарын қаржыландыру үшін капиталдар
Инновациялар қандай-да бір облыстағы, қандай да бір өзгерістер формасына
Инновациялар ресурстардың аса жоғары өнімділік және түсімділік саласына алмасуына
Инновациялар мәні жағынан ғылыми-техникалық прогрестің нәтижесі бола отыра,
Ал инновация – жаңа немесе жетік өнімдер(жұмыс, қызметтер), жаңа
Отандық ғылымдағы инновация мәселелеріне көптеген жұмыстар арналды. Әрбір зерттеуші
«Инновация» түсінігі қазақстандық тағы бір танымал зерттеушілердің бірі -С.Абдыгаппарованың
Отандық әдебиеттерде «жаңалық енгізу», «инновациялық процесс», «инновациялық өндіріс» түсініктері
Инновация мәселесі аясында бірқатар Тәуелсіз мемлекеттер Достастығының (ары қарай
Ресейлік ғалым П.Завлин «инновация» терминін екі негізгі әдіспен сипаттайды.
Инновация – бұл өзгеріс, ал инновациялық істің басты қызметі
Бұл түсінік мағынасы, мәні жағынан «жаңалық ашу» немесе өнертабыс
Әрбір мемлекет барлық даму қайнар көздерін бір уақытта қолданады.
1.2. Индустриалды-инновацияның әлемдік озық тәжірибелері
Ішкі және сыртқы нарыққа үнемі сұраныстағы, бәсекелестік қабілеті жоғары
Әртүрлі шет мемлекет ғылыми-техникалық және өнекәсіптік саясатты жасау
Инновацияның дамыған елдердегі даму тенденциясын қарастыратын болсақ, ХVII
Мәскеу мемлекеттік университетінің белгілі ғалымы-Семен Фокиннің пікірі бойынша, инновациялар
Қалайша жаңалық енгізуге болады?, тамақтану индустриясы сияқты қарапайым
1974 жылы “Sony” фирмасы бүкіл әлемге паш еткен “Betamax”
Ғылым және технология аймағы технопарктерден,технополистерден және инкубаторлардан, сонымен қатар
Алдыңғы қатарлы шет елдік тәжірибені талдау бойынша ғылым мен
Әлемдік тәжірибеге сәйкес технопарктер көрсететін қызметтерінің көлемі, құрылымы және
Технопарк- әрқайсысы инновациялық қызметтердің мамандандырылған жинағын жүзеге асыратын орталықтардың
Технополис- бұл қаланың өмір сүруін қамтамасыз ететін технопарктердің,
Батыс германдық әдебиеттерде «технологиялық парк» термині зерттеу және өндіріс
Зерттеу парктері –бұл ірі ғылыми орталықтар, ең бастысы университеттер
Өнеркәсіптік парктер – бұл жер учаскесін, өндірістік және қызметтік
Грюндерлік орталықтар – бұл қайта өңдеу облысындағы жас кәсіпорындарға
Технологиялық орталықтарда жоғары технологияларға бейімделген қайта өңдеу өнеркәсібі саласындағы
Ұлыбританияда «ғылыми парк» термині жалпы қарастырылып отырған құбылысқа жатады.
Ғылыми парктерге қарағанда зерттеу орталығы техникалық прототиптерден тыс
Инновациялық орталықтар аймақта жаңа ғылымды көп қажет ететін
Аталған барлық ғылыми парктерді құру ұзақ процесс болып табылады
1.Инфрақұрылымды (қонақ жайлар, қызмет көрсететін кәсіпорындар, банктер) құру. Паркте
2.Ғылыми парк көлемінің қарқынды өсуі, сырттан жұмылдыру және жаңа
Жоғарыда айтылғандай, ғылым мен өндірісті интеграциялаудың тиімді түрі-ғылыми парк
Инновациялардың үнемі тоқтаусыз туындап отыратын ортасы – бұл АҚШ-тың
«Силиконды даланың» үлесіне әлемнің инновацияға салатын жылдық капитал салымдарының
АҚШ-та 80-ші жылдары технопарктердің саны бірте-бірте өсе бастады. Бүгінгі
Силиконды даланың бәсекелесі Израиль болып табылады. Бүгінгі күнде мұндағы
Еуропада технопарктер 70-ші жылдардың басында пайда болды. Солардың ішінде
Польшадағы төрт бизнес инкубаторды қарастырып кетейік.
Калиштік бизнес инкубаторы 1993 жылы Калиштік қалалық кеңестің шешімімен
Остжешувтік бизнес-инкубатор- бұл 15 мың халқы бар Остжешув қаласында
Зелювтік бизнес-инкубатор- бұл 8,5 мың халқы бар, маңызды
Кәсіпкерлікті қолдау Қоры іс-әрекетінің негізгі мақсаттары келесіден тұрады:
- шағын және орта кәсіпорындардың банктік қаржыландыруға қол жеткізуін
- аталған тұтынушылардың несиені қайтару қабілеттігін жоғарылату нәтижесінде банктің
- кәсіпкерлердің білім деңгейін жоғарылату.
1995 жылдан бастап қор банктік несие ала алмайтын, жаңадан
Мелецтік бизнес–инкубатор – Мелец қаласында 1989 жылы құрылды, ол
Бизнес-инкубатордың мақсаттары келесідей:
-Жаңа фирмалардың құрылуы үшін жағдайлар жасау және шағын және
- Бизнес-инкубаторда жұмыс істейтін фирмалардың бірте –бірте және тұрақты
- Жаңа жұмыс орындарын құру арқылы Мелецте және жақын
Ал Сингапурда ғылыми саланы приоритетті дамытуға көшу «Джуронг» индустриалды
Жапонияда сонымен қатар, сыртқы сауда және өнеркәсіп министрлігінің жоспары
Қытайда технопарктер «экономикалық және технологиялық даму» аймақтары
2. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ИНДУСТРИАЛДЫ-ИННОВАЦИЯНЫ
ҚОЛДАНУДЫҢ НЕГІЗГІ ПРИНЦИПТЕРІ ЖӘНЕ ОНЫҢ ДАМУ
БАРЫСЫ
2.1. Қазақстандағы индустриалды-инновацияның қазіргі жағдайы және
даму барысы
Әлемде орын алған қаржы дағдарысының басты себебі - әлемдік
Қазіргі таңда әлемдік экономика индустриалдық даму кезеңін артқа тастап,
Біздің еліміз де бұл үрдістен сырт қалып отырған жоқ.
Қор құрылған кезден бастап 178,6 млрд. теңгеге 32 жоба
Қазақстанның инновациялық индустрияландыруы - дамудың жалғыз ғана дұрыс жолы.
Ұлттық инновациялық қор осы уақытта венчурлық инфрақұрылымды дамытатынын ескерткiм
Инновациялық қор 2003 жылдан бері жергілікті инвесторлармен біріге отырып
Еуропада 1995 жылы инновациялық шағын кәсіпорындарға құйылған 2,6 млрд.евродан
ҰИҚ индустриалды-инновациялық дамудың алдағы бес жылда венчурлық және инновациялық
Әрине, жаңаша көзқарастың қалыптасуына бірталай уақыттың кететіні сөзсіз. Алайда,
Бүгінгі күнде индустриалды дамыған елдер инновациялық даму жолына түсіп,
Елбасы бай табиғи ресурстарды атай отырып, жоғары қосылған құны
Қазіргі кезеңде Қазақстан экономикасының өзекті стратегиялық мәселелері болып бәсекеге
Нарыққа көшерде ТМД-ның басқа елдерімен салыстырғанда стратегиялық шикізат ресурстарына
Бұл өнеркәсіптік өндірісті инновациялық, инвестициялық және құрылымдық тұрғыдан қайта
Бәсекеге қабілетті болу үшін Қазақстанға әлемдік нарықтағы өз «қуысын»,
Қай елдің болсын ғылыми-техникалық әлеуеті сол елдің алдында тұрған
Еуропада 1995 жылы инновациялық шағын кәсіпорындарға құйылған 2,6 млрд.евродан
1 кесте - Ғылымның жағдайы мен дамуының негізгі көрсеткіштері
Көрсеткіштер 2005ж 2006ж 2007ж 2008ж
Жалпы ішкі өнім, млрд. теңге
Зерттеулер мен әзірлемелерге жұмсалған ішкі шығындар қолданыстағы бағада,млн.теңге
ЖІӨ, % 0,28 0,24 0,21 0,22
Зерттеулер мен әзірлемелерді
орындаған ұйымдар саны 390 437 438 421
Мемлекеттік сектор 149 151 134 104
Жоғары білім секторы
Кәсіпкерлік сектор 112 152 155 166
Бейкоммерциялық жеке сектор 15 11 16 25
Зерттеулер мен әзірлемелермен
айналысатын персонал саны
/жыл соңында/, адам
Соның ішінде: зерттеушілер
Одан: Ғылым докторлары 1106 1157 1166 1191
Ғылым кандидаттары
Зерттеулер және әзірлемелермен айналысатын ұйымдардың негізгі қаражаттары, млн. теңге
14584,2
19247,7
8782
19176,7
Бұл кестеде ең бірінші көзге түсетіні – зерттеу мен
Техника саласындағы аспиранттар санына өсу тенденциясы тән болса, экономика
2-кесте – Зерттеулер мен әзірлемелерге арналған негізгі құрал-жабдықтар және
Көрсеткіштер 2005 ж. 2006 ж. 2007 ж. 2008 ж.
Негізгі құрал-жабдықтардың орташа жылдық құны, млн.теңге. Одан: 14584,2 19247,7
Машиналар мен жабдықтар 7105,7 9809,8 10005,4 9654,5
Негізгі құрал-жабдықтардың тозу дәрежесі,% 32,6 29,7 27,5 31,3
Негізгі құрал-жабдықтарды жаңарту коэффиценті,% 18,6 14,5 16,2 10,6
Негізгі құрал-жабдықтарды жою коэффиценті,% 1,4 3,2 1,2 2,0
Негізгі капиталға жұмсалған инвестиция, барлығы 11582
о.і.құрылыс-монтаж жұмысына 4247 4177 6880 10146
Жабдықтар 5284,2 6072 6555 7375
Инвестицияның жалпы көлеміндегі үлесі, % 0,48 0,47 0,46 0,42
Жоғарыдағы 2-кестеде негізгі құрал-жабдықтардың бағасының өсуі байқалып тұр, оның
Негізгі капиталға жұмсалған инвестиция көлемі соңғы 4 жылда 11582
Өнеркәсіптің жалпы ішкі өнімдегі үлесі соңғы 5 жылда іс
Яғни, өндіруші өнеркәсіптің жалпы өнеркәсіптегі үлесі төмендеудің орнына өсіп
Өңдеуші өнеркәсіпке үш жылда құйылған инвестиция салыстырмалы түрде өндіруші
Машинажасау мен тоқыма және тігін өнеркәсібіне бөлінер болмашы қаржы
Дегенмен, жаңа өнімдерді, өндірістік үдерістерді зерттеу мен дайындап шығаруға
3 кесте – Қаржы көздері бойынша технологиялық инновацияларға жұмсалған
Көрсеткіштер 2004 ж. 2005 ж. 2006 ж. 2007 ж
Барлығы 35360,3 67088,9 79985,9 83523,4 113460,1
Республикалық бюджет 1905,9 5381,8 6478,4 4359,7 5613,2
Жергілікті бюджет 10,3 106,1 2321,2 184,5 36,9
Кәсіпорынның жеке қаржысы 32058,3 43936,9 68407,3 70576,3
Шетел инвестициялары 1385,8 14994,7 2762,7 8379,7 9413,6
оның ішінде ТМД елдері 6,4
Даму институттарының қаржысы - 2669,4 16,3 23,2
Инновациялық ғылымды қаржыландыру ең басты міндеті болып табылатын Даму
Республикалық бюджет пен шетел инвестициясы бір көтеріліп, бір түсіп,
Тағы бір назар аударатын жағдай, «басқа шығындар» деп аталатын
4-кесте Қазақстан Республикасында жаңа технологияны құру және қолдау
Көрсеткіштер 2004 ж. 2005 ж. 2006 ж. 2007 ж
Жаңа технология құрған ұйым саны 98 125 135 135
Құрылған жаңа технология саны 355 577 665 506 578
Жаңа технол.қолданған
ұйым саны 58 133 127 110 84
Қолданылған жаңа
технология саны 244 210 255 196 245
Ғылыми қызмет соңғы нәтижеге жұмыс істегендігімен – қорғау құжаттарының,
Жаңа технологиялар мен техника нысандарын құрған ұйымдар мен құрылған
Қазақстанда соңғы 5 жыл ішінде зерттеу жүргізілген кәсіпорындар саны
Қазақстандағы ғылымның дамуына басқа индустриалды дамыған елдердегімен салыстырғанда түбегейлі
Қазақстанның ғылыми-технологиялық саясаты инновациялық үдерістерді белсенді етуге, жаңа технологиялық
Ғылыми-техникалық салада кәсіпкерлік секторды қалыптастырмай, инновация саласын дамыту мүмкін
Ірі кәсіпорындармен салыстырғанда шағын инновациялық кәсіпкерліктердің дамуына олардың бәсекеге
Қазақстан ғылымының қазіргі кезде көптеген аяқталған зерттемелері бар, алайда
«Қазақмыс» корпорациясы үшін холдинг институттары кейбір технологиялық үдерістерді жетілдіруге,
Холдингтің құрылуына аз-ақ уақыт өткеніне қарамастан, қыруар жұмыстар жасалынып
5-кесте Зерттеулер мен әзірлемелерге жұмсалған ішкі шығынның қаржы көздері
Көрсеткіштер 2005 ж. 2006 ж. 2007 ж 2008 ж.
Барлық ішкі шығын 21527,7 24799 26835,5 34761,6
Оның ішінде:
Бюджет қаржысы 11015,6 14165 13664,7 14747,7
Ұйымдардың өз қаржысы
Тапсырыс берушілер қаржысы 5688,0 6747,0 7855,6 11429,7
Шетел инвестициясы
Даму институттарының қаржысы 99,7 128 20 40,0
Енді осы даму институттарының жұмысы индустриалдық-инновациялық стратегияны іске асыруға
2.2 Индустриалды-инновация экономикалық дамудың факторы ретінде
«Инновациялық даму» дегеніміз жаңа жаңалық пен ғылымды, технологияны өндіріспен
Қазақстанның қазiргi таңдағы экономикасында мынадай проблемалар орын алуда: экономиканың
Индустриялық-инновациялық дамудың мемлекеттiк саясаты 2010 жылға дейiнгi кезеңге арналған
Саясаттың басты мақсаты шикiзаттық бағыттан бас тартуға ықпал ететiн
Өңдеушi өнеркәсiпте және қызмет көрсету саласында бәсекеге түсуге
қабiлеттi және экспортқа негiзделген тауарларды, жұмыстар және қызмет көрсетулер
Бәсекеге түсу қабiлетi дегенiмiз қазақстандық кәсiпорындардың экспортқа шығарылатын өнiмдердi
Саясат мынадай қағидаттарға негiзделедi:
- жеке сектормен серiктестiк;
- инвестициялық және инновациялық ұсыныстардың өнеркәсiптің шикiзаттық емес салаларында
- өнеркәсiптi жаңғыртуға, оларға қолдау көрсету жөнiндегi рәсiмдердiң жариялылығы
- қосылған құн тiзбегiн дамытуды қамтамасыз ететiн салаларға мемлекеттiк
- тең бәсекелестiк жағдайларды және салауатты бәсекелестiк ортаны қалыптастыруды
- қандай да болсын жеке сипаттағы жеңiлдiктерден және преференциялардан
- индустриялық саясаттың бәсекелестiк артықшылықтарды қалыптастыруға бағытталуы.
Негiзгi бағыттар мыналар болуы тиiс:
- жоғары технологиялы өндiрiстер қалыптастыруға, оның iшiнде шетелдiк те,
- жоғары ғылыми-технологиялық әлеуетi бар ғылыми-техникалық және өнеркәсiптiк ұйымдар
Индустриалдық-инновациялық саясатты iске асырмаса, өнеркәсiп өндiрiсiндегi тау-кен салаларының қосылған
Өңдеу өнеркәсiбiнiң қосылған құн құрылымында сапалы өзгерiстер болады. Металлургия
Бұл ретте күнкөрiстiң төменгi деңгейi, ең аз жалақы және
Индустриялық-инновациялық саясат Қазақстанның 2015 жылға дейiнгi кезеңге арналған мемлекеттiк
Индустриалды-инновациялық саясат индустриядан кейiнгi дамудың перспективалы бағыттарында ғылыми-техникалық, инновациялық
Қазіргі уақытта елдің халықаралық бәсекеге қабілеттілігі елдің ұзақ мерзімді
Ғылым мен технология да елдің экономикалық өсуіне әсер ететін
Қазақстанның дамуының стратегиялық мақсаты - ғылым мен технологияны дамыту,
Өз алдында стратегия ұзақ мерзімді мақсаттары мен міндеттеріне жету
Қазақстанның «Технологиялық алға басу» Стратегиясына өтуі ғылымның және бизнестің
Бүгінгі таңда біздің еліміз – Қазақстан Республикасы әлемдік экономикада
Рейтінгілік көрсеткіштердің осындай мәнге ие болу заңдылық та. Себебі,
ҚР индустриалдық-инновациялы дамуының 2003-2015 жылдарға арналған Стратегиясы осындай келеңсіз
6-кесте. ҚР кәсіпорындардың инновациялық қызметінің негізгі көрсеткіштері
Көрсеткіштер 2003ж 2004ж 2005 ж. 2006 ж. 2007 ж
Респонденттер саны 7212 8055 10392 10591 10889 11172
олардың ішінде:
инновация барлар 148 184 352 505 526 447
2,1 2,3 3,4 4,8 4,8 4,0
Инновац. активтік деңгейі, % 363 463 677
Ғылыми-зерттеулер саны 25215,4 35360,3 67088,9 79985,9 83523,4 113460,1
Техн.инновациялар шығыны (млн.теңге)
Шығарылған өнім
көлемі (млн. теңге) 65020,3 74718,5 120408,3 156039,8 152500,6
оның ішінде: Қазақстаннан сыртқа 43944,8 48076,0
Жаңа немесе түбегейлі өзгертілген өнім 9538,9 21384,7 44133,1
Жетілдірілген өнім 46963,7 48004,1 70870,1 56570,1 38818,0 15492,4
Өзге инновациялық өнімдер 8517,7 5329,7 5231,2 10835,5
Көрсетілген инновац.қызмет 4380,9 1917,4 5866,7 6431,1 7512,5 18240,4
Жоғарыдағы 6-кестеден көріп отырғанымыздай 2005 жылы жаңадан енгізілген өнімнің
Сонымен, еліміздің инновациялық әлеуетіне талдау жасай келе мынадай қорытынды
Енді осы даму институттарының жұмысы индустриалдық-инновациялық стратегияны іске асыруға
2008 жылы ішкі шығын (25кесте) бір жылда 7926,1 млн.теңгеге
Бір сөзбен айтқанда кәсіпорындардың инновациялық белсенділігінің деңгейі мен өсу
Қаржыны тиімсіз жаратудың тағы бір мысалы - «Казсат-1» спутнигінің
Экспорт пен импорттың тауарлық құрылымы Индустриалдық-инновациялық стратегияның іс жүзінде
Инновациялық дамудың арнайы экономикалық аймақ (АЭА), әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорация, индустриалды
«Стратегияның іске асырылу жылдары өңдеуші өнеркәсіп көлемі 38,4% немесе
Стратегияның жаңа нұсқасы инновацияны дамыту жолын былай кестелейді: «Инновациялық
Бірақ, бізде Стратегияның жаңа нұсқасының қабылданғанына бір жылдан асса
Сонымен, еліміздің инновациялық әлеуетіне талдау жасай келе мынадай қорытынды
Қазақстанның нарықтық экономикасы бар ел ретінде танылуы – экономиканы
Стратегияның институтционалдық-дайындау этапының (2003-2005ж.) жүзеге асырылуы заңдық актілерге өзгерістер
Екінші кезең (2006-2010 ж.) «индустриалдық жаңашылдандыруда» халықаралық стандарттарға сәйкес
Стратегияның екінші этапында 2006-2008 жылдарға арналған ҚР Үкіметінің бағдарламасына
Сонымен, үдемелі экономикалық өсу Стратегияның 2011-2015 жылдарға арналған ғылыми
Қазіргі әлемдік технологиялық даму тенденциясы биотехнология, ақпараттық қауіпсіздік технологиясы,
Стратегияның жемісті жүзеге асуы экономиканың, ғылыми-технологиялық прогресстің және өнеркәсіптің
Осылайша бүгінгі таңда Стратегияның заңнамалық негіздерді, даму институттарын, тиімді
3. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ИНДУСТРИАЛДЫ – ИННОВАЦИЯНЫ
ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ
3.1. Индустриалды – инновацияны жетілдірудің аймақтағы негізгі
басымдылықтары
Инновациялық технологияларды өнеркәсіпке енгізу мәселесі көптеген индустриалды дамыған елдер
- инновациялар және бәсекелестік қабілетті жоғарылату облысында жеке секторлардың
- коммерциаландырудың дамуын және технологияларды қолдануды марапаттау; өнеркәсіпті қолдау
- әскери және азаматтық мәселелерді тиімді шешетін әскери және
- жылдам өзгеретін және білімге негізделген экономикада жұмыс істейтін
- елдің экономикалық қуатын құру мақсатында технологияларды қолдануға бағытталған
- технологияларды, өлшем жүйелерін және стандарттарын құру және қолдануда,
Дамыған елдердің тэжірибесіне сүйеніп, өз еліміздегі ерекшеліктерді ескере отыра,
7-ші кесте – Инновациялық ісі қолдау үшін ұсынылатын саяси
Көрсеткіштер Инновациялық ісі қолдау үшін ұсынылатын саяси бағыттар
1 2
Технологиялық -жаңа технология бойынша өнім өнідіретін, ғылыми зерттеулер жүргізетін
Қаржылық инновациялық іс-әрекет саласындағы шағын және орта кәсіпорындарға, ғылыми
инновациялық және технологияларды трансферттеу облысында қызмет етуге салынатын нақты
Венчурлық қаржыландыру, лизинг, несие кепілдемелерін беру, салықтық және кедендік
Жеңілдік беру шартымен ұзақ мерзімді несие беру;
Коммерциялық несиелер бойынша үстемелерді төлеу үшін инновациялық
7-ші кестенің жалғасы
Қаржылық Коммерциялық несиелер бойынша үстемелерді төлеу үшін инновациялық кәсіпорындарға
Инновациялық жобаларды жүзеге асыру үшін құрылған корпоративті қорларға мемлекеттік
Өндірістік жайларды және жер учаскесін қолданғаны үшін жаргерлік ақыны
Сыртқы экономикалық Инновациялық кәсіпорындарғы өнімді сыртқа шығару процесін қолдау
Ішкі нарықты сыртқы экономикалық кері әсер етуінен сақтау;
Ғылымды көп қажет ететін өнімді шекарадан шығарарда төленетін кедендік
Ақпараттық Инновациялық іс аясында қызмет ететін кәсіпорындарды әлемдегі жаңа
Қызмет көрсету технологияларды беру жолдарын, маркетингтік стратегияларды таңдау,
потенциалды инвесторларды іздеуге ақпараттыө қызмет көрсету;
Көліктік – коммуникациялық инновациялық субъектілердің сыртқы нарыққа ғылымды
әлеуметтік – экономикалық – ғылым саласындағы мамандардың біліктілігін арттыру;
әлемдік деңгейде жоғары білім беру жүйесін жетілдіру;
ғыылми жіне инженерлік мамандарға деген талаптарды жоғарылату;
жалақы мәселесін шешу;
жекетші ғалымдарды, зерттеушілерді, ғылми ұжымдарды қолдау.
Ұйымдастырушылық – саяси сыртқы және ішкі нарықта бәсекелестік
инновация аясында қажетті жаңзды және нормативті негіз құру;
интелекталды өнімдер нарығын құры, ірі кәсіпорындар мен ұйымдардың тапсырыстары
интелектуалды меншікті қорғау;
мемлекеттің бәсекеоестік қабілеті жоғары өнімдә өндіруге қатысуы;
инновациялық өнімді өткізу нарықтарымен қамтамсыз ету.
Шетел тәжірибесінде кең пайдаланатың және өзінің тиімділігін ұлттық экономиканың
Облыстың инновациялық дамуына кедергі келтіріп отырған негізгі факторларға келесілерді
Кәсіпорындардағы нашар техникалық және технолгиялық негіз және негізгі қорлардың
Ішкі қаржы ресурстарының тапшылығы;
Екінші деңғейлі банктерде несие алудың қиындығы;
Жаңа технолгиялар, өткізу нарықтары туралы ақпараттадың аздығы;
Кәсіпорындардың инновациялық потенциалының төмендігі;
Ғылыми – техникалық прогресс жетістіктерін еңгізу үшін механизмнің және
Жаңалық енгізуге кәсіпорындардың бейімделмегендігі.
Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан Республикасының 2003-2015 жылдарға арналған индустриялдық-инновациялық
Жамбыл облысында стратегияны жүзеге асыруға жергілікті инновациялық потенциялды жұмылдыру
Қазіргі кезде қор полиэфирлі шайыр өндіретін зауыт салу инновациялық
Техникалық және кәсіптік білім беруді дамытудың 2008-2012 жылдарға арналып
2003 жылға дейін инженерлік – техникалық мамандық бойынша дайындалып
Нарықтық қатынастармен, жаһандану процестерімен және әлемдіу білім беру кеңістігіне
Облыстағы ғылыми – техникалық саланы қарастыралын болсақ, ғылыми –
ЕМК «СШҒЗИ-ның» ғылыми іс-әрекеті – мелиорация және су шаруашылығы
М.Х.Дулати атындағы ТарМУ-дың зерттеу ісінің нгізгі баығттары-жеңіл және
Шаң қалдықтарды және ауа шығының екі есе төмендетуге мүмкіндік
Жаңа технология құружәне қазіргі заманға сай құрылыс материалдары мен
Аймақтық индустриалды – инновациялық дамуының мақсаты – шикізаттық дамуға
Аймақтың индустриалды- инновациялық саясатының негізгі міндеттері келесілер болуы тиіс
Инновациялық инфрақұрылым белгілі бір құрылымнардан тұрады, атап айтсақ, ғылыми
Біздің ойымыз бойынша, шағын инновациялық кәсіпорындарды және инновациялық процесстерге
Инновацияны меңгеруге және оны жүзеге асыруға көмек к өрсететін
Инновациялық зертеу жұмыстарын сарапқа салу және бастапқы асырылады деп
Инновациялық идеялар, яғни инновациялық жоблар өндірістік саладағы кәсіпорындарда жүзеге
Жамбыл облысының индустриалды – инновациялық даму бағдарламасын жүзеге асыруға
2004-2006 жылдарға бағдарламаның шаралар Жоспарын жүзеге асыруға 994 млн
Қаражаттардың нақты көлемі сәйкес жылға есептлеген бюджет мүмкіндіктеріне сүйене
Облыстағы ірі инвестицилық жобаларды инвестициялық қорлардың несиеге берген қаражаттары,
Қазіргі әрекеттегілерді кеңейту және жаңа өндірістерді құруағ жұмсалатын болжамды
Инвестициялық инновациялық жобаларының мақсатты бағытталуы және оларды қаржыландыруда мемлекеттік
Өнеркәсіптік негізгі салалры жаңа технологиялық құрылымға өтеді. Облыс экономикасында
Кәсіпорындардың өнімдері бәсекелесуге қабілетті болады. Экспортқа шығарылатын өнімнің
2006 жылға қарай қайта өңдейтін өнеркәсіптік өндіріс көлемі 1,2
Химиялық кәсіпорындарда 4 жаңа өнім түрін шығару меңгеріледі, сары
Өнеркәсіптік өндіріс көлемінің өсуі АҚ «»Жамбыл ГРЭС-нің қуат
Газ кен орындарын толық қамту көршілес елге энергетикілақ тәуелділігімізден
«Таразбылғарыаяқ - киім» ЖШС-нің өндірістік іс-әрекетін инвестиця жұмылдыра отыра
Облыстағы ірі инвестициялық жоблаарды жүзеге асырған жағдайда 2165 адам
Қазіргі заманға сай технлогияны қолдану арқылы бірқатар жаңа өндірістерді
Индустриалды – инновациялық саясаттың сәтті жүзеге асуына облыстың өндірістік
Шағын және кәсіпкерлікті, оның ішінде инновациялық бизнесті қолданудың тиімділігін
Мұнымен қатар, инновациялық істі күшейту және ғылыми – техникалық
3.2.Индустриалды - инновацияны қолданудың экономикалық
тиімділігі
Жобалау «ғылым-жобалар-құрылыс-өндіріс» сияқты инвестициялық циклдің барлық кезеңінде маңызды байланыс
ЖШС «Достар Симмонс Казахстан» өнімдерін өткізетін мақсатты нарықтар: Қытай
Қытай. Өндіру және тұтыну көлемі бойынша мәліметтерге сәйкес, Қытай
Қытайдың экспорт және импортының ерекшелоіктеріне есепке ала отырып, мынадай
Ресей. Ресей еің ірі әлемдік ет импорттаушы болғандықтан
РФ құс етін тұтыну көлемі жылына 2 млн
РФ ауыл шаруашылық Министрінің хабарлауы бойынша, Ресейге әкелінген ет
Жоғарыдағы келтірілген статистика көрсетіп отырғандай, төмендетілген баға саясатын ұстанғанда,
Жобаның жүзеге асуының алғашқы жылында технолгиялық құрал-жабдықтар және машиналар
Өндіріс стратегиясы – компания іс-әрекет өз бетінше жоспарлайды, тауық
Компанияның өндірісінде ең алдыңғы қатарлы технологиялар және ең жаңа
Асыл тұқымды құстарды және бройлер тауықтарын бағатын құс қоралар
Инкубаторда Pas Reform голландық фирмасының технологиясы қолданылады. Тірі
Компания өз ісінде келсідей инновацияларды және ғылыми жетістіктерді қолдануды
Қалдықсыз өндіріс технологиясы
Ақуыздарды екінші рет пайдалану
Суды тазарту жүйесі
Қалдықсыз өндіріс техногиясы. Сызбада құсты қайта өңдеу процесінің әрбір
Суды тазарту жүйесі. Тұрып қалған тазалау кезеңінен өтеді.
Өнім және технологиялар стандарттары.
Негізгі өндірістік көрсеткіштер.
Инвестициялық жобаны жүзеге асырудың жоспары келесідей кезеңдерден тұрады:
Ресейге және Қытайға өнім өткізетін тұрақты кнаалдарды белгілеу, сақтандыру
Технологиялық құрал – жабдықтарды сатып алу (құрал – жвбюыдқатрды
Құрылыс (бас мердігер ЖШС «Достар Строй»);
Технологиялық құрал – жабдықтарды жөндеу (мүмкін мердігерлер: «Биг Датчман»,
Маркетинг қызметін ұымдастыру (алдыңғы қатарлы шет елдік және отандық
Өндірістік іс-әрекеттерді ұйымдастыру (алдыңғы қатарлы шет елдік және отандық
Қаржылық істі ұйымдастыру (ЖШС «Достар Симмонс Қазақстан» және әр
Осы инвестициялық жобаны жүзеге асыруға қатысу үшін мердігерлер мен
ЖШС «Достар Симмонс Қазақстан» өзінің қызметкерлері мен шығарылатын өнімді
Ұйымның барлық қызметкерліері үшін еңбек жағдайын жақсарту;
Шығарылатын өнім сапасының деңгейін жоғарылату;
Жергілікті тұрақтардың үй – тұрмысын жақсарту;
Сапаны басқарудың әмбебап жүйесін құру ISO-9000 халықаралық стандартын өндірске
Бұл стандарт барынша танымал және әлемнің 100 еліндегі
ISO-9000 өндірісітің барлық аспектілерін: ұйымдастырушылық құрылымның өндірістік процестерге дейін
ISO-9000 карым – қатынасты өнім сапасының деңгейін ұдай жоғарылатып
Болшақ құс шаруашылығы кешенін салу және оны іске қосу
ҚОРЫТЫНДЫ
Жүргізілген зерттеу төменгідей қортындылар жасауға мүмкіндік береді:
1. Қазіргі кезде жүргізіліп отырған экономиканы аймақтандыру үдерістері ғылыми
2. Аймақтың деңгейде ғылыми жетістіктерді игерудің шетелдік тәжербиесі инновациялық
3.Қазақсьандағы инновациялық қызметтің қазіргі жағдайына жүргізілген зерттеудің нәтижесі аймақтық
4. Бүгінде күнде Жамбыл облысында ғылыми-техникалық және инновациялық дамуды
5. Жамбыл облысында инновациялық процестердің дамуының экономикалық өндірістін және
6. Аймақтық индустриалды-инновациялық дамудың бағыты-шикізаттық дамуға әсер ететін экономика
7. Облыстағы кәсіпорындарды даму деңгейіне, бәсекелестік қабілетіне және басқа
8. Жамбыл облысында құс шаруашылығы кешешін салу ҚР тарихындағы
Басқаша айтқанда, әрбір кәсіпорынның қаржылық тәуелсіздігін сақтай отыра, бірыңғай
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
1. ҚР-ның Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына 2010
«Жаңа онжылдық – жаңа экономикалық өрлеу - Қазақстанның
мүмкіндіктері» атты жолдауы;
2. Ел Президентінің «Қазақстан - 2030 Барлық Қазақстандықтардың
өркендеуі, қауіпсіздігі және әл-ауқатының артуы» туралы 1997 жылғы
11 қазандағы Қазақстан халқына Жолдауы;
3. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің 2008-2010 жылдарға
арналған стратегиялық даму жоспары
4. Қазақстан Республикасының мемлекеттiк басқару жүйесiн жаңғырту
жөнiндегi шаралар туралы Қазақстан Республикасы Президентінің 2007
жылғы 13 қаңтардағы N 273 Жарлығы
5. «Қазақстан Республикасының 2010 жылға дейінгі Стратегиялық даму
жоспары туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2001 жылғы
4 желтоқсандағы № 735 Жарлығы;
6. «2009 – 2011 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы»
Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 12 желтоқсандағы №96-IV Заңы
7. Аблиакимов К. Бюджет-1999. “Баға және талдау” Қазахстанская правда
1998 жыл N12
Конституционное право зарубежных стран: Учебник для вузов/Под
редакцией: В.О. Лучина–Москва 2001г
8. 2008-2010 жылдарға арналған орта мерзімді фискалды саясат
9. Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетiтуралы
10. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің 2008-2010 жылдарға
арналған стратегиялық даму жоспары
11 «Деловая неделя» №8 (336) от 26 февраля 1999
12 «Деловая неделя» №15 (343) от 16 апреля
44
Кәсіпорынның потенциалын бағалау
Қазақстан Республикасындағы инновациялық үрдістерді экономикалық талдау
ҒЫЛЫМИ-ТЕХНИКАЛЫҚ ПРОГРЕСТІҢ БАҒЫТТАРЫ ЖӘНЕ ОНЫ ЖЕТІЛДІРУДЕГІ МЕМЛЕКТТІҢ РӨЛІ
Қазақстан аймағының әлеуметтік - экономикалық мәселелері
Қазақстан экономикасының бәсекеге қабілеттілігі
Инновациялық технологиялардың нарықтық тұрғыда сұрыпталуы
Экономикада бәсекеге қабілеттілікті артырудың және бағаны ырықтандырудың бағыттарын талдау
Экономикалық жүйелердегі кластерлерді құрудың теориялық негіздері
Өндіріс тиімділігінің экономикалық мәні және маңызы
Мемлекеттің құрылымдық-инвестициялық саясатын қалыптастыру негіздері туралы