Тұқы балығын қолдан өсіру

МАЗМҰНЫ:
КІРІСПЕ……………………………………………………......…….……..…......
I. ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ..........................................................................................
1.1.Селекциялық жұмыстарды жетілдіру.............................................................
1.2.Тұқы балығын табиғи жағдайда өсіру...........................................................
1.3. Тұқы балығын қолдан өсіру…………...........................................................
II. ӨСІРІЛЕТІН ОБЬЕКТІНІҢ БИОЛОГИЯЛЫҚ СИПАТТАМАСЫ.............
III. ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕМЕСІ ЖӘНЕ МАТЕРИАЛДАР.....................................
3.1. Зерттеу мақсаты мен тапсырмасы...................................................... 3.2. Зерттеуді жүргізу
IV. ӨЗІНДІК ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІ..............................................................
4.1. Балықтардың мінез-қылығына, сыртқы көрінісіне баға беру ……
4.1.1. Балықты өлшеу, салмақтау және жарып сою.................................
4.1.2. Балық құрамының химиялық анализі.............................................
4.1.3. Бауыр және қан плазмасы..........................................................
V. ҚАУІПСІЗДІК ШАРАЛАРЫ..........................................................................
6.1. Гидротехникалық құрылыстар..........................................................
6.2. Улы химикаттар және минералдық тыңайтқыштармен жұмыс жасау......................................................................................................................
6.3. Азық дайындағыштар және азық таратқыштар..............................
6.4. Жүк көтергіштермен жұмыс кезіндегі қауіпсіздік..........................
6.5. Төтенше жағдайлар кезінде қызметкерлердің әсер етуі................
VI. ТАБИҒАТ ҚОРҒАУ.......................................................................................
VII. ҚОРЫТЫНДЫ ЖӘНЕ ҰСЫНЫС............................................................... VIII. ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ...........................................
Кіріспе
Балық – адам үшін қажетті белокқа бай тағам
Қазіргі уақытта табиғи су ресурстарын кешенді пайдалану жұмыстарының
Аквакультура қазіргі кезде әлемдегі дамыған индустрия болып табылады.
Индустриалды балық шаруашылығы аквакультураның жас бағыты болып табылады.
Индустриалды балық шаруашылығы арнайы садоктарда және бассейндерде жүргізілуі
Ең алғашқы рет 1951 жылы Жапонияда тұйық жүйелі
1966 жылы Ресейде балықтардың өсірудің жыл айналымдық жұмыс
1. Әдебиетке шолу
1.1.Селекциялық жұмыстарды жетілдіру
В.Я.Катасонов, Б.И.Гомельскийдің мәлімдеуі бойынша, көп ғасырлық селекция нәтижесінде
Кесте 1 - Н.А. Амиргалиевтің [3] деректеріне
Жас қатары Ұзындығы, мм. дана Балық үлесі, %
мин-макс орташа
6+ 530-580 555 7 44
7+ 580-600 590 9 56
Кесте 2 - БҚО бойынша Жайық өзеніндегі сазан
Жасы Жасы бойынша жыныстық қатынасы
аталықтар аналықтар ювенилді Барлығы, дана
дана % дана % дана %
6+ 5 71,4 2 28,6 - - 7
7+ 6 66,7 3 33,3 - - 9
Барлығы 11 68,8 5 31,2 - - 16
Е. Киселевтің [20] деректеріне сүйенсек, алтайлық айна тұқы
Ф.Я. Комаровскийдің [22] мәліметтері бойынша, ангелиндік айна тұқы
И.В. Барановтың [8] жүргізген зерттеулері бойынша ангелиндік қабыршақты
Е. Киселевтің [20] деректеріне сүйенсек, парсттік тұқы асылдандыру,
Парсттік тұқы 1965 ж украиндық ромалы тұқыны қабыршақты
В.А. Власовтың мәліметтеріне сүйенсек, ропшиндік тұқы бұл тұқым
С.М. Дороховтың [14] зерттеулеріне сүйенсек, украиндық қабыршақты және
Рамкалы тұқым украинаның батыс облыстары үшін енгізілген рамкалы
1.2. Табиғи жағдайда өсіру
Е.А.Гомыгиннің (2002) пайымдауынша тұқы балықтарының дернәсілдерін немесе шабақтарын
А.И. Исаев, Е.И. Карпованың [17] зерттеулері бойынша, тұқы
В.Я. Катасонов, Б.И. Гомельскийдің [19] пайымдауы бойынша тұқы
В.И. Жадинаның [15] жүргізген зерттеулері бойынша әлемде соңғы
И.Ф. Правдиннің [42] мәліметіне сүйенсек,аквариумдағы судың лайлану себебі
Л.П. Рыжковтың [46] пікірінше, өте ертеден бері балық
И.В. Баранов, А.А. Салазикиннің [8] деректері бойынша, тұқының
К.К. Врочинский, Л.Н. Мухопадтың [12] мәліметтеріне сүйенсек,
Ю.А. Привезенцев, В.А. Власовтың [44] пайымдауынша, тұқыны зауыттық
С.М. Дорохов, Г.Д.Поляковтың [14] мәліметтеріне сүйенсек,
Н.Л. Чугуновтің [55] келтірген деректері бойынша, су температурасы
Е.К. Суворовтың [50] пайымдауы бойынша, тұқы өсіретін шаруашылықтарда
В.М. Сабодаштың [47] пікірінше, тұқының уылдырықтауы су температурасы
М.Т. Тайровтың [51] көрсеткен мәліметтері бойынша, тұқы балығының
Л.П. Рыжковтың [46] мәліметтері бойынша, тұқы балығын азықтандырғанда
С.А. Зерновтың [16] келтірген мәліметтеріне сүйенсек, тұқы балығынан
Г.В. Никольскийдің [39] мәліметтерінде тұқы балықтарынан ұрпақ алу
Табиғи уылдырықтатудың өнімділігі, өндіргіштердің сапасына байланысты және уылдырықтауға
Тоғандарды уылдырықтатуға 1 - 2 күн қалғанда сумен
Н.П. Наумов, Н.Н. Карташевтің [38] деректерінде көрсетілгендей аналық
Уылдырықтау негізінен таңертеңгі уақыттарда өтеді. Уылдырықтар кезінде аталықтар
И.Е. Мороздың [35] көрсетуі бойынша тұқы және басқа
Ауруға көбірек сезімтал және қозғалмалы болып май қорын
В.К.Солдатовтың [49] жазуынша 1921-1931 жылдарда Каспий теңізінен сазан
1925 жылы Каспий бассейніндегі сазан үшін аулану мөлшері
В.Г. Саковская, З.П. Ворошилина, В.С. Сыров, Е.И. Хрусталевтардың
А.И. Кушнаренко, Е.С. Лугаревтің [29] пайымдауы бойынша, ВНИИПРХ
А.И. Чернымашенцев, В.В. Мильштейннің [53] мәлімдеуі бойынша, тұқы
1.3. Қолдан өсіру
Л.П. Брагинскийдің [10] деректерінде тұқы балығынан ұрпақ алу
Бірінші класқа орта жастағы жыныстық белгілері айқын балықтар
Тұқылардың жынысын анықтау қиын, ал жыныстық жетілмегендерді анықтау
В.К.Солдатовтың [49] жазуынша 1921-1931 жылдарда Каспий теңізінен сазан
В.А. Мочванның [36] мәліметі бойынша, тұқы балығын қолдан
Дернәсілдерді өсіруде қоршаған ортаға назар аудару қажет. Жарыққа
А.И. Федорова, А.Н. Никольскийдің [56] зерттеулеріне сүйенсек, тұқыны
Зауыттық әдіс балықтын өсуіне жағдай туғызып, үнемі бақылау
И.С. Мухачевтің [37] деректері бойынша, тұқы балығын өсіру
Ю.А. Привезенцевтің [43] мәлметіне сүйенсек, тұқы балықтарының уылдырықтарының
С.М. Дороховтың [14] пікірінше, тұқының уылдырықтауы су температурасы
Тұқы балығы тез өсіп - жетіліп, тез өнім
А.Ф.Карпевичтің [18] мәлімдеуінше 1948-1967 жылдар аралығында еліміздің 196
Г.П. Руденконың [45] жазуынша тұқы балығын өсіру шаруашылығы
С.В.Пономарев, Е.Н.Пономареваның зерттеулері бойынша, тұқы балықтарының шабақтарына стартты
II. Өсірілетін обьектінің биологиялық сипаттамасы
Тұқы (Cyprinus caprio). Қазақстанда ТМД мемлекеттерінде басты өсірілетін
Тұқының өсіп, азықтанып тез көбеюіне қолайлы температура 18
Аналықтары 4 - 5 жыл, кейде 1 -
Тұқының уылдырықтауы су температурасы 17 - 180С кезінде,
Тұқы балығы тез өсіп - жетіліп, тез өнім
Жазы ыстық, қыстық температура көрсеткіші төмен болатын Оңтүстік
Тұқы балығын азықтандырғанда азықтың физикалық емес, химиялық жағына
Тұқы балығының сүйіп жейтін азығы бентосты организмдер және
Тұқы балығының көктемдегі немесе жаз айларының бас кезеңіндегі
Ауыз бөлігі кішкене, жақтары тіспен жабдықталмаған. Ауыз түтікшесін,
Тұқы балығы сондай-ақ дәмді қос мұртшасы арқылы, қалың
Жүзбе қанаттары. Арқа жүзбе қанаты біртекті, әлсіз, ара
Тұқының терісі екі қабаттан (үстіңгі) эпидермис және (астыңғы)
Тұқы балығының жүрегі. Қан айналу жүйесінің орталығы -
Нағыз өзендік сазан - денесі ірі қабыршақтармен қапталған,
Тұқының арқа жүзбе қанаты басқа балықтармен салыстырғанда өте
4. Өзіндік зерттеу жұмыстары
4.1. Зерттеу әдістемесі
Тұқы балықтарына өлшеу жұмыстарын жүргізу кезінде жұмыс барысы
Орналасқан орны: Балық алынған су қойманың атын көрсету
Жұмыстың жүргізілетін уақыты. Күні, айы, жылы. Жинаушы мен
Жергілікті атауы. Көп қолданылатын атаумен қатар, аз қолданылатын
Сурет 1 - Тұқы балығын өлшеу схемасы
ab- балықтың жалпы ұзындығы; ac- Смитт бойынша ұзындығы;
Тұқы балығына зерттеу жүргізу кезінде олардың жүйеленуіне, жыныстық
4.2. Зерттеу жұмыстарының жүргізілуі
Бассейндік жүйеде өсірген кезде судың тез ластануы салдарынан
Бұл зерттеу жұмыстарының нәтижелері, қазіргі заманғы биотехнологиялық тауарлық
Тұқы балығының дернәсілі мен жас шабағын және өсімдік
Стартты құрама жеммен азықтандыруды сыртқы азықтануға көшкен
Кесте 3 - Тұқы балығының дернәсілдерінің және жас
Жас шабақ және дернәсіл салмағы, мг Судың температурасы,
20-25 25-28 29-32
3-ға дейін 50 50 50
3-10 50 60 75
10-50 70 90 80
50-100 50 70 80
100-300 40 50 60
300-1000 25 30 40
1000-2000 15 20 30
ВНИИПРХ аппараттарында мерзімді азықтандыру 0,5 сағатты құраса, басқа
Сурет 1 - Сумен қамтамасыз етілуі
50г –нан тауарлы салмаққа дейінгі тұқы балықтарын азықтандыру
Кесте 4 - Тұқы салмағы мен ұсынылатын жарма
Балық салмағы, г Жарма көлемі, мм
1-10 1,5-2,5
10-40 2,5-3,5
40-150 3,5-4,5
150-500 5-6
500-ден жоғары 6-8
1-ден 40 г салмақта дейінгі тұқы балықтарын бассейндерде,
Кесте 5 - Жылы суда тұқы балығын өсіру
Компоненттер Азық құрамы
12-80 16-80Ф 16-82 III-9 РГМ-IКЭ РГМ-2КЭ
1 2 3 4 5 6 7
Балық ұны 20
11
- 10
-
- 5
6
5 19
1
- 20
1,6
- -
-
2
Азықтық ашытқы 10 20 5 3 7 -
БВК 20 14 10 - 2,9 -
Эприн - - - - - 16
Күнбағыс майы -
18 -
30,5 15
15 20
10 -
40,7 36
10
Бидай 16 19 15 19 24 18
Арпа - - 10 - - -
Сұлы - - 10 - - -
Жүгері - - - - - 8
Құрғақ сүт - - - 2 -
Бидай кебегі - - - 15 - 6
Органикалық фосфат - 1 1 - 2 2
Бор - 1 1 - - -
Ас тұзы - - 0,5 - - -
Меласса 3 3 - - - -
Метионин 0,5 0,5 0,5 - - -
Өсімдік майы - - - - 0,8 1
Премикс ПМ-2 немесе II-5-1 1,5 1 1 1
Протосубтилин - 0,05 0,05 - - -
Кесте 6 - Жарма көлемі, дене салмағына тәуелді
Балық салмағы, г Жарма Экструдат
Көлемі, мм № Көлемі, мм №
1-40 1,5-2,5 7 - -
10-40 3,2-3,7 8 2,5-3,7 2
40-150 4,5-5,2 9 3,7-5,0 3
150-500 6,0-7,0 10 5,0-7,0 4
500-ден жоғары 8,0-9,0 11 6,0-9,0 5
20г салмақтағы тұқы балығының шабақтары үшін тәуліктік азық
Кесте 7 - Бассейндер мен қапастарда тұқы балығының
Балық салмағы, г Су температурасы, °С
22-25 26-30
1-3 25 30
3-5 15 20
5-10 11 17
10-20 8 14
20г-нан жоғары салмақтағы тұқы балығын тәуліктік азықтандыру мөлшері
Кесте 8 - Тұқы балығын бассейндермен қапастарда тәуліктік
Cу температурасы, °С Балық салмағы, г
20-50 50-100 100-250 250-500 500-ден
жоғары
12 2 1,6 1,3 1 0,8
15 3 2 1,6 1,2 1
18 4 3 2 1,6 1,3
21 5 4 3 2 1,6 24
27 7 6 5 4 2,5
30 8 7 6,5 4,5 3,0
33 8,5 7,5 7 5 3,5
Қыста су температурасы 6 °С-тан жоғары болған кезде
Тұқы балығының 20г салмақтағы шабақтарын өсіру кезінде бассейндегі
Қазіргі уақытта табиғи су ресурстарын кешенді пайдалану жұмыстарының
Индустриальды аквакультура жағдайынан түсетін өнімнің көлемі, әлемдік балық
Бүгінгі экологиялық жағдайда аквакультура жұмыстарын немесе қолдан балық
Тұқы балығы – барлық азықты талғамсыз, ал жасанды
Зерттеу жұмыстарының өзектілігі. Тұқы балығы жас шабақтарының технологиясы
Зерттеу әдістемесі. Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық
Мұндағы бассейннің жалпы көлемі 13 м³ құрайды. Бассейндердің
Зерттеу жұмыстар барысындағы су температурасы және судағы еріген
Балық түрі Оттегі, мг/л
Көмір қышқыл, мг-л Белсенді реакциялар
Сілтілік, МГ-ЭКВ
Қаттылық, ОН
Су температурасы Қышқылдылық, МГQ/л
Альбуминдер
нитрит
нитрат
Фосфорат,МгР2О5/л
Хлорид, мг Cl/л
Сульфат, Мг SO4/л
тұқы
6,5
10дейін
7
1,8-2,0
6-8
26-28 5-15
1, дейін 0 1,0 дейін
2,0дейін
0,4дейін
10дейін
10дейін
Бассейндегі су құрамындағы оттегі мөлшері 4,8...6,0 мг/л, орта
Зерттеу нәтижелері. Су айналымы әр түрлі бассейндік жағдайда
Кесте 9 – Технологиясы әр түрлі бассейндік жағдайда
Көрсеткіштер 1-ші (бақылау) нұсқа 2-ші (тәжірибелік) нұсқа
Балық саны, дана 15 15
Бастапқы салмақ, г 330,2 289,9
Соңғы салмақ, г 1071,9 1320,5
Бастапқы орташа ұзындық, см 27,9 24,84
Соңғы орташа ұзындық, см 41,05 43,3
Өсіру мерзімі, тәулік 90 90
Жалпы өсім, г 741,7 1030,6
Тәуліктік өсім, г 8,24 11,45
Азық көрсеткіштері, түрі Coppens Coppens
Азықтық коэффициент, бірлік 0,5 0,5
Өміршеңдігі, % 86,7 100
Сумен қамтамасыз етілуі әр түрлі бассейндерде балықтардың өсірілудің
Зерттеу қорытындысы: Зерттеу жұмыстарын қорытындылай келе, сумен қаматамасыз
4.1 Балықтардың мінез-қылығына және сыртқы көрінісіне баға беру
Балықтарды зерттеу профилактикалық және үрейлі құбылыс ретінде болуы
Тоғандардағы басқа тіршілік организмдері бұл кезде жапа шекпейді.
Мінез-құлық нормасы. Үйреншікті ортадан алынған балықтар, «стресс» жағдайында
Мінез құлығындағы ауытқулар: ретсіз орналасу, аз қозғалғыштық, түпке
Сырт белгілеріндегі ауытқулар: Әдетте тоғандағы балықтар біртекті боялған
Ауру балықтар басқаларына қарағанда тез байқалады. Олар ашық
Желбезектерін тексеру. Желбезек нәзік және әлсізжараланғыш мүше болып
Кесте 10 – Тұқы балығының желбезек жапырақшаларының құрылысы
Салмағы, г Желбезек жапырақшаларының құрылысының саны, ұзындығы бойынша
1 2 3
0,5 26-51 8,6
1,0 28-54 8,6
2,0 39-57 8,6
4,0 48-80 8,6
8,0 54-75 8,6
15,0 102-115 8,6
30,0 114-139 8,6
100,0 124-210 12,9
4.1.1. Балықты өлшеу, салмақтау және жарып сою
Өлшемдерді арнайы сызғыштың көмегімен жүргізеді, ал салмағын анықтау
Фультон бойынша қонымдылық коэффиценті. Фультон бойынша қонымдылық коэффицентін
Сонымен бірге: ФК = 1000М/L3
Мұндағы: М – балық салмағы, г
L- тұмсықтан бастап, қабыршақ жамылғысына дейінгі ұзындық, см.
ФК көрсеткіштерін азайту организмнің арықтау деңгейінен артта қалады,
Кесте 11 - ФК бойынша қоңдылық коэффицентінің көлемі
Балық түрі ФК көлемі
Украиналық тұқы
Аналық 3,1-3,6
Аталық 3,0-3,5
Нашар тұқымды тұқы
Аналық 2,8-3,4
Аталық 2,6-3,1
Ропшиндік тұқы
Аналық 2,7-2,9
Аталық 2,5-2,7
Тұқы және сазан
Аналық 2,4-2,9
Аталық 2,2-2,7
Нашар тұқымды тұқы
О+күз, жақсы қоңдылық 2,4-3,5
1+жаз, арықтықтан болатын өлім 1,5-2,2
66г қыстық, наурыз 3,0+_0,62
700г, қыстық, наурыз 2,56-0,41
Ақ амур
800г қалыпты жағдай 1,8
Ақ дөңмандай
900г қалыпты жағдай 1,7
Құбылмалы бақтақ
300-450г, қалыпты жағдай, жақсы ұзындық 1,9-0,21
300-450г, бойы 2/3, авитаминоз 1,78-0,21
Кесте 12 - Балық органдарының қалыпты байланысы, %
Түрі Басы Қаңқа Тері және жүзбеқанаттары Іш құрылысы
Тұқы О+ 23 7,5 11 9 3 1,4
Ақ дөңмандай(Б), 1+, 805г 22,0 6,7 1,7 (жүзбеқанаттары)
Шұбар дөңмандай (П), 1+6 880г 30,8 3,5 кеуде
Дөңмандай(БП), 1+, 600г 25,2 3,0 кеуде 1,8 (жүзбеқанаттары)
Дөңмандай ПБ 26,2 3,3 кеуде 1,9 (жүзбеқанаттары) 7,3
Амур 10-20 6-8 6-7 7,6 3,5 1,4 46-51
Бахтақ 15,7 5,8 6,3 20,2 5,1 3,0 42-46
Кесте 13 - Бауырдың салмақ көрсеткіші, балықтың дене
Балық құрамы және салмағы (г) Бауыр салмағы, %
Тұқы
5г
Қалыпты жағдай 1,95-0,25
Майлы азық 1,20-0,14
50-200г
Жаз, 15°C, жылы сулы шаруашылық 6,0
Күз, 15°C, сутекті азық 4,1
Күз, 15°C, толық азық 2,4-2,8
Қыс, 7-10°C, 3,4-4,1
Қыс, 7-10°C, 4 ай аштық 2,2-2,8
Көктем, 15°C 2,5
15-25г
Қалыпты диета 3,1-0,2
90% крахмалды азық 2,0-0,2
Бахтақ
1+ қалыпты жағдай 2,0-2,2
2+ қалыпты жағдай 1,7-2,2
1+ анемия 2,2-2,7
300-450г
Қалыпты жағдай 1,5-0,2
С дәруменінің жетіспеуі 1,0-0,1
Улану 1,1-0,2
28г
42 күн аштық 10-15°С температурада 0,9-0,1
Сау балық 0,959-1,103
Криптобиямен залалданған 1,164-1,707
Бауыр салмағы жеткіліксіз тамақтану кезінде және бірнеше зиянды
Көкбауыр салмағы үдетілген қозғалысқа және жүйке жүйесінің тез
Тұқыға қарағанда бақтақ балығының көкбауыры кіші, стресс кезінде
Ішекті абайлап кесу арқылы оның ішінде азықтың жоқтығын
Кесте 14 - Көкбауырдың салмақ көрсеткіші, %
Жасы, кезең және құрылысының ерекшеліктері Көкбауыр салмағы, %
Тұқы (қалыпты жағдай)
О+, жаз 0,4
O+, Көктем 0,6
1+, Жаз 0,1
1+, Көктем 0,1
Бахтақ
Қалыпты жағдай 0,20-0,30
Қабығы 0,17
Адреналин инъекциясы 0,09
Сау балық 0,101-0,133
Криптобиямен залалданған 0,283-0,689
4.1.2. Балық құрамының химиялық анализі.
Балықтың химиялық құрамына баға беру үшін алдымен құрғақ
Балық денесіндегі құрғақ заттың құрылысы. Тұқы мен бақтақ
Кесте 15 - Тұқы балығының химиялық құрамы
Салмағы,г/шт Ерекшелік жағдайы Құрғақ зат,% Ақуыз % Май
0,05-0,1 Қалыпты 17 14 1,6 -
3 күнгі аштық 30°С 11 9 0,6 -
1-2 Қалыпты 17 14 2,7 -
2-3 Қалыпты 20 14 3,1 2,3
Аштық 18 12 1,1 4,8
5-10 Қалыпты 22 14 5,5 2,3
10 Максималды рацион 24 15 7,0 2,3
17 Максималды рацион 24 15 7,0 2,3
15-25 Қалыпты 24 15 6,0 2,5
Арықтау - - 1,8 -
40 Қалыпты 24 15 6,0 3,1
100 Максималды рацион 26,7 16,9 6,2 3,4
400-1000 Қалыпты 24-28 16-17 8-9 3,2
Құрал жабдықтар: кептіргіш шкаф, 150°С есептелген, 0,1г дәлдікпен
Анықтау жолы: ыдысты өлшеп нөмірлейді,балықты қайшымен ұсақтайды, ыдысқа
Жұмыстың орындалуы:
кептіргіш шкафқа 24 сағатқа қояды,
эксикаторды суытады,
өлшенген салмақтарды жазып отырады,
тағыда кептіргіш шкафқа 24 сағатқа қояды,
суыту мен өлшеуді қайта жүргізеді.
Егер өлшеу кезінде алынған көрсеткіштер жақсы сәйкес келсе,
Балық майлылығы: балық денесіндегі май құрамы азықтық заттардың
Майлылық және салыстырмалы бауыр салмағы кейбір алмастырылмайтын май
Реактивтер мен құрал-жабдықтар: аналитикалық таразы, фарфорлы үккіш, Бунзен
Анықтау жолы: майлылықты анықтау үшін Сокслет әдістемесі қолданылады,
Кесте 16 - Өсімдік қоректі балықтардың бауыры мен
Балық Майдың үлесі, %
бауырда бұлшықетте
Ақ дөңмандай 0+
2+ 2,42+_0,09 1,23+_0,04
2,19+_0,05 2,90+_0,05
Шұбар дөңмандай 0+
2+ 2,60+_0,04 0,48+_0,04
4,05+_0,04 1,35+_0,04
Ақ амур 0+
2+ 3,42+_0,07 0,49+_0,04
10,28+_0,06 2,42+_0,04
4.1.3. Бауыр және қан плазмасы.
Гематологиялық әдістер қан плазмасы, қанның үлкен емес мөлшерімен
-гематокритті анықтау қандағы клеткалық элемент көлемі
-гемолиз деңгейін бағалау қанды денесінің құлауы
-ақуыздың жалпы санын анықтау
-эритроциттердің тұнуының жылдамдығын анықтау (ЭТЖ)
-эритроциттердің осморезистенттілігін анықтау (ЭОР)
-қандағы гемоглобин санын анықтау.
Қан алу техникасы. Қанды бірнеше әдіспен алуға болады:
Бұл нысанның мөлшеріне қажетті қан санына, жарақтану және
Қанды алу әдісі. Жүректен. Балықты салфетканың көмегімен сенімді
Құйрықша венасынан. Инені төс жағынан аналь жүзгішінен 45°
Тері асты артериясынан. Балықты жанына жантайтады. Енгізу нүктесі:
Құйрықшасын тілу жолымен. Бұл анағұрлым қарапайым әдіс. Тіліктің
Қансарысуын алу. Алынған қанды таза құрғақ шыныға қайта
Гематокритті анықтау. Ағзада қанның физиологиялық немесе патологиялық қоюлануы
Реактивтер және жабдықтар. Гематокрит үшін арнайы микрогематокритті «МГЦ-8»
Гематокритті анықтау кезіндегі капиллярды өңдеу үшін «МГЦ-8»центрифугасына 1000
Анықтау жолы. Гематокрит немесе гематокритті қан көлемінің үлесімен
Айналу уақыты жылдамдығына тәуелді болады. Эритроциттердің тұрақты көлемі
V. ҚАУІПСІЗДІК ШАРАЛАРЫ
6.1. Гидротехникалық құрылыстар.
Барлық балық өсіру шаруашылықтарында әртүрлі гидротехникалық құрылыстар кеңінен
Гидротехникалық құрылыстарды пайдаланумен жөндеуді тек еңбекті қорғау бойынша
Насосты станцияларда ені 0,7 м болатын еркін жүретін
Тасқын суларды өткізіп жіберу үшін үлкен көлемде су
Жер қазғыш машиналармен механизмдердің еркін жүруі үшін бөген
Жер қазғыш машиналарды (экскаватор, бульдозер) пайдалану қауіпсіздік ережесіне
Жұмысшының тазалау мақсатында су жібергіш құрылғының ішінде болуы
0,6 х 0,6 м және 18 м дейінгі
0,7 х 0,7 м және 36 м дейінгі
1,0 х 1,0 м және 60 м дейінгі
Жұмысшының су жібергіш құрылғының ішінде болу ұзақтығы арасында
Тереңдігі 1 м асатын суда жұмыс істеуге тек
Тереңдігі 1 м асатын тоғандарда, өзендерде, жылғаларда жұмыс
6.2. Улы химикаттар және минералдық тыңайтқыштар-мен жұмыс жасау.
Минералдық тыңайтқыштармен улы химикаттар балық өсіру шаруашылықтарында кеңінен
Улы химикаттармен жұмыс кезінде 18 жастан аспаған тұлғаларға,
Улы химикаттармен жұмыс жасау орнында тамақтануға, темекі шегуге
Жұмыстан кейін арнайы киімдерді шаң-тозаңнан тазалап, ғиматарттағы әдейі
Улы химикаттардың қолданылмай қалған бөлігін мұқият жабылатын ыдысқа
Улы химикаттармен жұмыс жасау уақыты 6 сағатпен,
Улы химикаттарды сақтауға арналған қоймалардың Госэпидбақылау құжаттары болуы
Улы химикаттарды қоймадан алып шығу тек кәсіпорын директорының
Улы химикаттарды сақтау және қолданысқа жіберу тек мықты
Улы химикаттарды тасымалдау аяқталған соң тасымалдау заттарын мұқият
6.3. Азық дайындағыштар және азық таратқыштар.
Азық дайындауға және азық таратуға қолданылатын барлық құрал
Азық дайындағыш және азық таратқыш құрал – жабдықтармен
Азық таратқыш құрал-жабдықтармен жұмыс жасайтын адамдарға қандайда болмын
Қауіпсіздік шараларының қатарында шашатын азықтарды сақтауға арналған бункер
6.4. Жүк көтергіштермен жұмыс жасау кезіндегі қауіпсіздік.
Балық шаруашылығы кәсіпорынында жүк көтергіш машиналармен механизмдер қолданылады.
Жүк көтергіш машиналар жағдайы бақылаулық тексеруден өтіп тіркелген
Жүк көтергіш машиналар толық техникалық тексеруден өту кезінде
Машинаны пайдалану кезінде оның жүк көтергіш мүшелеріне аса
Жүк көтегіш машиналарды иеленуші кәсіпорындар көтергіш құрылымдардың қауіпсіздігін
Цех маңайындағы жүк көтергіш машинаның жұмысын тікелей бақылау
Балық шаруашылығы кәсіпорындарындағы цехтар мен заводтар ішінде авто-
Тиегіштерді жұмысқа пайдаланар алдында бұл машиналардың жұмысына жауап
6.5. Төтенше жағдайлар кезінде қызметкерлердің әсер етуі.
Төтенше жағдай - бұлар белгілі территориядағы авария, қауіпті
Төтенше жағдайларды ескерту- бұл төтенше жағдайлар туындау мүмкіншілігін
жұмыстар.
VI. ТАБИҒАТ ҚОРҒАУ
Табиғатты қорғауда- тіршілікке қажетті қолайлы және мәдени қажеттіліктерді
Қазақстан Республикасындағы табиғатты қорғау мемлекеттің ең маңызды тапсырмаларының
Қазақстан Республикасының үкіметі табиғат қорғау бойынша заңдылықтар қатарын
Қазақстандағы балық шаруашылығы жайында тоқталсам, соңғы жылдары аса
Осы қабылданған ереже төмендегідей болды:
Қазақстан Республикасындағы балық шаруашылығын жүргізу ережесі.
Жалпы жағдай.
Қазақстан Республикасындағы қазіргі балық шаруашылығын жүргізу 2004 жылғы
Балық шаруашылығын жүргізу балық ресурстары және басқа су
Балық шаруашылығын жүргізуді бақылау балық ресурстарын және басқа
Балық шаруашылығын жүргізуге жарияланған негізгі принцптермен талаптар.
Балық шаруашылығын жүргізумен байланысты құқықтық реттелген қатынастар келесідей
Экологиялық, экономикалық, ғылыми үйлесімдер негізінде балық шаруашылығын жүргізу;
Ғылыми жұмыстар негізінде оларды пайдалану тәртібінде қойылған балық
Су объектісін пайдалану құқығынан балық ресурстарын пайдалану құқығын
Балық қорын қорғау қызығушылығы мен балық шаруашылығы су
Балық ресурстарына әсері бар мемлекеттік экологиялық экспертизалардың міндеттілігі;
Жануарлар дүниесін пайдаланушылар су қоймаларының ихтиофаунасына және олардың
Балық шаруашылығын жүргізудегі жарияланған негізгі талаптар:
Балық ресурстары және басқа су жануарларына биологиялық дәйектеме
Су қоймасының өнімділігін сақтау, көбеюге қолайлы жағдаймен қамтамасыз
Қазіргі ереже талаптарын сақтау;
Балық ресурстарын өндіру;
Қазақстан Республикасының заңына қойылған тәртіптерге сай өкілетті ұйымдарда
Бекітілген су қоймаларымен жануарлар әлемінің объектісін сақтауды қамтамасыз
Балық қорымен басқа су жануарларын қорғау, өндіру, пайдалану
Өздерінің бағыттары бойынша балық шаруашылығын келесідей категорияларға бөледі:
Өндірістік балық шаруашылығы – негізгі қызметі Қазақстан Республикасы
Тоғандық шаруашылық – жасанды құрылған су қоймаларында тауарлық
Көлдік-тауарлық балық шаруашылығы- тауарлық өнім алу үшін балық
Балық шаруашылығын жүргізуге арналған негіздеме.
7. Балық шаруашылығын жүргізуге арналған негіздемеде қоғамдық және
Балық шаруашылығы су қоймаларын нығайту жайындағы облыстық орындаушы
Өкілетті ұйымдармен пайдаланушылар арасындағы келісілген балық шаруашылығын жүргізу
8. Пайдаланушылар үшін балық шаруашылық су қоймаларын бекіту
9. Балық шаруашылығын жүргізу келісімінде мыналар қарастырылған:
1) Келісім заты;
2) Балық шаруашылығын ұйымдастыруды жүргізу және су қоймасын
3) Балық шаруашылығын жүргізу құқығын жеткізу мерзімі;
4) Балық шаруашылық құрылымдарын өткізу мерзімі;
5) Келісушілердің құқығы мен міндеті;
6) Балық ресурстары мен басқа су жануарларын қорғау,
10. Жайық-Каспий бассейндерінің балық шаруашылық су қоймаларынан аулау
11. Көлдік-тауарлық балық шаруашылығын ұйымдастыру мақсатымен пайдаланушылар үшін
4. Бекітілген балық шаруашылық су қоймаларымен жануарлар әлемін
12. Бекітілген балық шаруашылық су қоймаларымен жануарлар әлемін
1) Балық шаруашылығы мен жануарлар әлемі объектілерін қорғау
2) Қорықтық қызметін құру және оны қорғауды ұйымдастыру;
3) Санитарлық- алдын-алу шараларын құру;
4) Жергілікті тұрғындар арасына жануарлар әлеміне қастарлеп қатынасуды
5) Балық шаруашылығын жүргізудің ішкі тәртібін орнату.
5. Жануарлар әлемін пайдалану.
13.Балық шаруашылығы су қоймаларында балық шаруашылығын жүргізу кезінде
Жануарлар дүниесін арнайы пайдалануға заңның әрекетінсіз коммерсиялық, ғылыми
14.Балық шаруашылығын жүргізу кезінде балық ресурстарымен басқа су
6. Шаруашылық ішіндегі құрылымдар.
15. Шаруашылық ішіндегі құрылымдар- балық шаруашылық су қоймаларының
16. Шаруашылық ішіндегі құрылымдар жүзеге асыру балық шаруашылығын
17.Мемлекеттік экологиялық экспертизадан өткен шаруашылық ішіндегі құрылымдар материалдары
18.Шаруашылық ішілік құрылымдарды жобалау балық шаруашылығын жүргізудегі келісім
19. Шаруашылық ішілік құрылымдарда енгізілген:
1) Балық ресурстарымен басқа су жануарларын және тіршілік
2) Ағымдық суландыруды өткізу шаралары және шабақтарды құтқару
3) Биолого-экономикалық дәйектеме нәтижесімен қатысты жануарлар дүниесін объектілерін
7. Балық шаруашылығын жүргізудің экономикалық механизмдері.
20. Балық шаруашылығын жүргізу аумағында экономикалық механизмдер ішінде
1) Пайдаланушылар есебінен қаржыландыру, балық ресурстары мен басқа
2) Балық және басқа биоресурстарын қорғау және өндіру
3) Қазақстан Республикасының салық заңымен сәйкес балық және
4) Балық ресурстары мен басқа су жануарларына әкелген
5) Қазақстан Республикасының заңында қарастырылған өзге ақы түрі;
6) Спорттық-әуесқойлық балық шаруашылығына жолдама тарату.
21. Балық ресурстарымен басқа су жануарларын қорғау және
Қорытынды және ұсыныстар
Менің дипломдық жұмысымның өзектілігі тұқы балығы жас шабақтарының
Осы алға қойған жұмыстары бойынша зерттеу жұмыстары Жәңгір
Балық шаруашылықтарында су сапасына көп мән берілуі қажет.
Балық өлшемдерін арнайы сызғыштың көмегімен жүргіздік, ал салмағын
Балықтың химиялық құрамына баға беру үшін алдымен құрғақ
Гематологиялық әдістер қан плазмасы, қанның үлкен емес мөлшерімен
Зерттеу жұмыстарын қорытындылай келе, сумен қаматамасыз етілуі жекеленген
Зерттеуіміздегі тұқы балықтарын өсіру бассейніндегі орташа су температурасы
Бассейндегі су құрамындағы оттегі мөлшері 4,8...6,0 мг/л, орта
Ұсыныстар:
Тұқы балықтарын қолдан өсіруді дамыту, оларды жасанды көбейтіп
Қарапайым бассейндердегі өсіру ортасына қарағанда ТЖСҚЕҚ-да тұқы балықтарын
ТЖСҚЕҚ-да тұқы балықтарын өсіру және оның сол тұйық
VIII.ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Амиргалиев Н.А. Гидрохимические показатели и уровень пестицидного загрязнения
Амиргалиев Н.А. Накопление токсикантов в водной экосистеме водохранилищ
Амиргалиев Н.А. Об уровне пестицидного загрязнения экосистемы Капчагайского
Анисимова И.М., Лавровский В.В. Ихтиология. М. “Агропромиздат” 1991.
Арнольд И.Н. “Сборник Рыбы” (семейство щуковых, окуневых, скумбриевых
Арнольд И.Н. Определение возраста рыб “Вестник рыбопромышленности”, 1911.
Баранов И.В. Основы биопродукционной гидрохимии. М. “Легкая и
Баранов И.В., Салазикин А.А. Химические и биологические методы
Брагинский Л.П. Персистентные пестициды в экологии пресных вод.
Брагинский Л.П. Эколого-токсикологическая ситуация низовьев Днепра и Днепровского
Власов В.А. Приусадебное хозяйство. Рыбоводство. М. “Эксмо-Пресс, Лик
Врочинский К.К., Мухопад Л.Н. Эколого-гигиенические аспекты миграции пестицидов
Догель В.А. Зоология беспозвоночных. М. “Высшая школа”. 1975.
Дорохов С.М. Прудовое рыбоводство. М. “Высшая школа”. 1975.
Жадина В.И. Жизнь пресных вод СССР. М. “Академии
Зернов С.А. Общая гидробиология М. “Биологической и медицинской
Исаев А.И., Карпова Е.И. Рыбное хозяйство водохранилищ. М.
Карпевич А.Ф. Теория и практика акклиматизации водных организмов.
Катасонов В.Я., Гомельский Б.И. Селекция рыб с основами
Киселев Е. Рыбы наших вод. М. “Мысль” 1984.
Китаев С.П. Экологические основы биопродуктивности озер разных природных
Комаровский Ф.Я. Исследование закономерностей накопления и распределения пестицидов
Комаровский Ф.Я. Уровень накопления ст влияния динамики водности
Константинов А. С. Общая гидробиология. М. “Высшая школа”.
Константинов А. С. Общая гидробиология. М. “Высшая школа”.
Константинов А.С. Общая гидробиология. М. “Высшая школа”. 1986.
Константинов К.Г. Данные по биологии размножения судака. Докл.
Костылев Э.Ф., Надворный Н.Н. Зависимость процессов накопления и
Кушнаренко А.И., Лугарев Е.С. Оценка численности рыб по
Мануйлова Е.Ф. Ветвистоусые рачки фауны СССР. - М.:
Мойсеев П.А., Азизова Н.А. Куранова И.И. Ихтиология. М.
Мороз И.Е. Механизм токсического воздействия хлорорганических пестицидов на
Мороз И.Е. Накопление хлорорганических пестицидов в организме осетровых
Мороз И.Е. Причины возникновения язвенного заболевания у судака.
Мороз И.Е. Степень загрязнения Цимлянского водохранилища хлорорганическими компанентами
Мочван В.А. Жизнь рыб и их разведение. М.
Мухачев И.С. Озерное рыбоводство. М. “Агропромиздат” 1989. стр.
Наумов Н.П., Карташев Н.Н. Зоология позвоночных. М. “Высшая
Никольский Г.В. Биология рыб. М. Советская наука.
Никольский Г.В. Экология рыб. М. “Наука” 1974. стр.
Перевозников М.А. Химические средства защиты ценных видов рыб.
Правдин И.Ф. Руководство по изучению рыб. – М.:Пищевая
Привезенцев Ю.А. Практикум по прудовому рыбоводству. М. “Высшая
Привезенцев Ю.А., Власов В.А. Рыбоводство М. “Мир”. 2004.
Руденко Г.П. Справочник по озерному и садковому рыбоводству.
Рыжков Л.П. Озерное товарное рыбоводство. М. “Агропромиздат”. 1987.
Сабодаш В.М. Разведение рыбы. М. “АСТ-СТАЛКЕР”. 2004. стр.
Саковская В.Г., Ворошилина З.П., Сыров В.С., Хрусталев Е.И.
Солдатов В.К. Промысловая ихтиология. М. “Пищепромиздат”. 1938. стр.
Суворов Е.К. Основы ихтиологии 2-е изд. Ленинград. 1948.
Тайров М.Т. Рыбоводство и рыболовство. Алма-ата. ОВРЗ. 1985.
Усиев Е.Т., Губашев Н.М. Учебно-методическое пособие по дисциплине
Чернымашенцев А.И., Мильштейн В.В. Рыбоводство. М. “Легкая и
Чугунов Н.Л. “Биология молоди прмысловых рыб Волжско-Каспийского района,
Чугунов Н.Л. Морские исследования Всекаспийского экспедиции. “Бюллетень Всекаспийской
Федорова А.И., Никольский А.Н. Практикум по экологии и

Ұқсас жұмыстар

Жапондық коя балықтарын өсіру ерекшеліктері

Тауарлық балық шаруашылығы

Ақ амурдың (Ctenopharyngodon idella) морфобиологиялық сипаттамасы

Қапшағайда тұқыны өсіру технологиясының жобасы

Қазақстанның Қызыл Кітабына енген балықтар

Тауарлы балықтарды өсіру

Қазақстанда ауланатын балық түрлері

Тұқымдық балықтарды дайындау

Бекіре балықтарын тоғандарда өсіру