Ағаш бояулары
Ағаш- адам баласы жер бетінде пайда болған кезде
Қалтамыздағы сіріңкенің бір тал шырпысынан бастап, кең-байтақ еліміздің
Сондай-ақ қазақ жері де орман-тоғайға өте бай (Республикамыздың
Бағзы замандардан-ақ адам баласы ағаштың қасиетін жоғары бағалаған.
Дүние жүзінің көптеген халықтары ағашты киелі санап, ағашқа
Соңғы кездерге дейін тунгустар ағашты кескенде, ағаш ауырсынып
Белорустарда ертеректе шетен ағашын қиған адам өледі, сықырлап
Поляктар жай соққан ағашты, өзегі бар қарағайды құрылысқа
Орыс шаруаларында жөке ағашын қиған адам орманда адасып
Ежелгі Римнің тарихшысы әрі жазушысы Танит: - «Байырғы
Сол сияқты қазақта да ағашты бей-берекет кесуге тыйым
Егер науқастың беті бері қарамай, қатты қиналып жатса,
Осыдан барып ерте кезден-ақ адамзат санасында экологиялық тепе-теңдікті
Ағаштың қасиетін ашатын мына бір жыр жолдарын келтіре
Бір күні Қашаған жырау Есқали деген сопының үйіне
Сонда Күржіманұлы Қашаған домбырасын ала сап жырды төпей
...Келе салып сопыеке
Домбырамды боқтадың.
Домбырамды боқтасаң,
Өзімді басқа соққаның.
Сопылығың қай жақта
Шын тентекке ұсадың
Қолымдағы қу ағаш,
Сайрап отыр бұл ағаш.
Асылы емен қарағай,
Шыққан жері су ағаш.
Жаның сая табатын,
Орман болған бұл ағаш.
Қорыққанда жалғызға
Қорған болған бұл ағаш.
Бұтақтары бүгіліп,
Көктен төмен үңіліп,
Қарның ашып келгенде,
Жүрегіңді жалғауға,
Нәсіп болған бұл ағаш.
Пайғамбарлар туғанда,
Бесік болған бұл ағаш.
Мұнаралы әр жерде,
Мешіт болған бұл ағаш.
Шеберлердің қолында
Кәсіп болған бұл ағаш.
Өзіңді халық сопы дейді
Боқтағаның қай ағаш?
Бұрынғы өткен заманда,
Болған екен көп ұрыс.
Көп ұрыстың кезінде,
Жәбірейіл жәннеттен
Алып келген төрт қылыш.
Төрт қылыштың атын айтатын:
Біреуінің аты- Хамхам,
Біреуінің аты- Сәмсам,
Біреуінің аты- Зұлқажжа,
Біреуінің аты- Зұлпықар.
Қынабына солардың,
Қап та болған бұл ағаш.
Аруақты ерлерге
Жақ та болған бұл ағаш.
Найзасына батырдың
Сап та болған бұл ағаш.
Дариядан өткенде
Пырақ болған бұл ағаш.
Қараңғыда жарығы
Шырақ болған бұл ағаш.
Қаріп пенен қасірге,
Қуат болған бұл ағаш.
Жетім менен жесірге,
Суат болған бұ ағаш.
Өзіңді халық сопы дейді,
Боқтағаның қай ағаш?
Өздеріңдей сопыға,
Аса болған бұл ағаш.
Аңдып жүрген шайтанға,
Таса болған бұл ағаш.
Жаңа дәрет алғанда
Сәждеге басың салғанда,
Аузыңа салған мәсуек
Ағаш емей арқан ба?
Ағашты сондай боқтайсың,
Сопыеке-ау қалай айтасың
Ағузы менен алқамды?
Домбыраны күнә десеңіз,
Жиын менен тойдікі.
Ішегін күнә десеңіз,
Жұмақтан келген қойдікі.
Пернесін күнә десеңіз,
Есебі ол- пәннің он екі.
Хазіреті Біләлдің
Құлағы екен деседі.
Тиегін күнә десеңіз,
Шиеленген сырды шешеді.
Атамыз адам пайғамбар,
Жеті сазбен жерге кеп,
Күй шертіпті деген бар.
Ол күндегі о да саз,
Бұл күндегі бұ да саз.
Сазды күнә деп жүрген,
Молдеке сенің ақылың аз.
Домбыраның бізге күнәсі аз.
Үстіңе тіккен үйіңіз,
Шақырса бұған келмей ме,
Қазірет қалпе биіңіз.
Ас салып берер табағын,
Сусын ішер аяғың,
Ағаш емей немене,
Басыңда бар ма миыңыз?
Қанша сопы болсаңда,
Кеткен жоқ па сыйыңыз... – деп, сопының ит
Мінеки, халқымыздың ағаштың әртүрлі қасиеттерін жоғары бағалап, одан
Бөлім. Жалпы бөлім.
1.1.Қол өнерінің тарихы мен дамуы.
Қазақ қолөнерінің өсу жолы, өзіне тән даму тарихы
Қазақ халқы - кең-байтақ республика жеріндегі ертеден
Қазіргі уақытта революцияға дейінгі қазақ халқының қолөнер табиғатын
Халық қолөнер дәстүрлерін мәпелеп сақтау және олардың сан
Өмірдің қай саласында болмасын оның қазіргі қалпын жақсы
Октябрь революциясының жеңісінен кейін әсіресе ауыл шаруашылығын коллективтендіруге
Революцияға дейіңгі жарық көрген көптеген этнографиялық жазба мұра
ХІХ ғасырдың екінші жартысында Ш.Уәліханов, М.Шорманов, Мұхаммет-Салық Бабажанов,
ХІХ ғасырдың соңында Қазақстан мен Орта Азия елдеріндегі
Қазақстан жеріндегі архитектуралық ескерткіштер зерттеуде соғыстан кеңгі жылдарда
Қазақ халқының мәдениеті мен тұрмысын, өткені мен бүгінгісін
Оқушы қауымға ұсынылып отырған бұл еңбекте ағаш, металл,
1.2. Ағаш өңдеу өнерінің өмір жолы мен дамуы.
Революцияға дейінгі қазақ халқының өмір жолы көшпелілік, жартылай
Ағаштан жасалған үй іші жиһаздарының құрамына столдар, төсек
Мәселен, XIX ғасырдың екінші жартысы мен XX ғасырдың
Нартай ақсақалдың айтуынша, бес ұстаның өнерлі еңбегінің
Шымкент өңірінде ну орман болмағандықтан үй бұйымдарын жасайтын
Көпшілік жағдайда қазақ ұсталары бірікпей-ақ, әрқайсысы жеке-жеке кәсіп
Қазақстанның солтүстік ағашты аудандары мен Жетісу өңіріндегі қалаларды,
Мұндай шеберлер Семей, Өскемен төңірегінде де болған. Мәселен,
ІІ. Тарау.
Қол өнер бұйымдарын дайындауға оқушыларды еңбекке баулу жолдары.
2.1. Оқушыларды салт – дәстүрде еңбекке
ерекшеліктерінің теориялық негізі.
Ал салт-дәстүрлер дегеніміз – халықтардың кәсібіне, сенім-нанымына, тіршілігіне
Халық: “Дәстүрдің озығы бар, дәурені өткен тозығы бар”,
Педагогика- ғылым мен тәжірибеде тұтас педагогикалық процесті басқару
«Педагогика» курсы педагогикалық оқу орындары студенттерін мұғалім мамандығына
Оқыту принциптері мен ережелері
«Принцип» (латын сөзі)- басшылыққа алатын идея, негізгі талап,
Дидактика тарихында зерттеушілер оқыту принциптерін, негізгі қағидаларды белгілеуге
Ең негізгі ғасырар бойы педагогтар қауымы мойындаған дидактикалық
ғылымилық;
сапалылық пен белсенділік;
көрнекілік;
жүйелік пен бірізділік;
беріктілік;
тиімділік;
теория мен тәжірибенің байланыстылығы.
Дидактикалық принциптер нақтылы тарихи-әлеуметтік жағдайларға байланысты. Қоғамның
Оқыту процесінде кез-келген мұғалім дидактикалық принциптерін басшылыққа ала
Оқытудың ғылымилық принципіне орай оқушыларға ғылыми білімдер мен
Оқыту жүйесінде Я.А.Каменский көрнекілік принципін оқу материалын меңгеру
Білімге ынта-ықылас, қызығушылық, мұғалімнің өзіне сенімі болса, оқушылардың
2.2. Оқушыларды еңбекке баулудағы оқу жүйесін
факторлары мен ережелері.
Педагогикалық жүйенің жүйе қараушы факторлары
Жүйе қараушы маңызды факторлардың бірі, педагогикалық жүйенің қызметінің
Педагогикалық жүйені басқаруды демократияландыру
және ізгілендіру.
Мектепшілік басқару ең алдымен басшылардың, мұғалімдер, оқушылар
Оқу заңдары, заңдылықтары және принциптері
Оқу теориясының негізгі құрылым бірліктері- бұл ғылым тарапынан
Дидактикалық процестің негізін құрайтын аса маңызды және негізгі
Қазіргі заман гуманистік дидактикасында оқу принциптері табиғи сәйкестік
Принциптер нұсқау көрсетпе қызметтерін атқарады. Олар мұғалімге кейбір
Педагогикалық принциптік талаптары, ережелер жүйесі арқылы іске асырылады.
Ереже- бұл педагогикалық іс-әрекеттің нақты жағдайларда белгілі мақсаттарға
Оқудың негізгі заңдары мен заңдылықтарына шолу.
Оқу барысында диалектиканың жалпы заңдары мен педагогикалық
Оқу процесінде қарама-қарсылықтар бірлігі мен тай-таласы заңы іске
Оқудың дәстүрлі теориясында аса танымал болғандары келесі
Білім мәні оқушының ақыл-ой белсенділігі арқасында игерілген терең
2.3. Оқушыларды қол өнеріне оқытуда педагогикалық –
психологиялық жас ерекшелігін ескеру.
Жоғары сынып оқушылары өз мүмкіндіктерін сынауға ұмтылып, шығармашылық
Мәселен, киімді конструкциялау сабағында 1 минут алаңдаудың өзі
Ғылыми ұйымдарды игеру процесінде және оның нәтижесінде ойлалаудың
Көптеген оқушылар нақ осы сызба есептерін шығаруда қиыншылық
Кішкентай жеткіншектердің өз алдына жұмыс істеуінде көп тараған
Оқушылар тобының-есте жақсы сақтайтындар мен нашар сақтайтындардың іс-әрекетінің
Материалды логикалық өңдей білу көбіне жеткіншектерде өздігінен дамиды.
Ж.Б.Қоянбаев ойлау дегенде «Ойлау адам миы, қызметінің нәтижесі.
Әрбір ойлау түрлерінің тұлғаның даму процесінде алатын орны
Нақты логикалық ойлау затты біздің тікелей қабылдауымыз. Мұны
Абстракт логикалық ойлау жалпы және дерексіз ұғымдарға сүйенеді.
Жинақтай ойлау бөлігі бір құбылыстар тобын қамтитын әрекеттердің
Алгоритмдік ойлау көздеп отырған нәтижені қамтамасыз ететін нақты
Дедуктивтік ойлау жалпыдан жекеге, дербестікке қарай жүретін ойлау
Сонымен ойлау түрлері шәкірттердің нақты зиялылық білігін сипаттайды.
Ақыл-ой дамуы және ойлау білігі негізгі ойлау операцияларын
Анализ дегеніміз- бүтінді бөліктерге ойша жіктеу немесе бүтіннің
Синтез- бұл заттың бөліктерін ойша үлестіре біріктіру немесе
Анализ бен синтез біріне-бірі қарама-қайшы ойлау операциялары болғанымен,
Белгілі бір сабақтастықта нақты бір белгілі немесе бір
Араларындағы ұқсастық немесе айырмашылыққа тәуелді заттар немесе құбылыстар
Жалпы айтқанда, ақыл-ой тәрбиесін, ақыл-ойдың дамуын қамтамасыз етуде
Зерттеу және бақылау ісіне қатысы бар тапсырмалар: бақылау,
Шығармашылық жұмыстар: бұйым сызбасын сызу, модельдеу, құрастыру, сурет
Салыстыруға байланысты тапсырмалар: киім силуэттерін пішімін, матасын, әшекейлерін
Ойлау әрекеттерін реттеуге бағытталған тапсырмалар беру: алгоритмдерді, алгоритмдік
Анализдеу оқу жұмысына байланысты тапсырмалар: заттарды, құбылыстарды топқа
Мұғалімнің сабақты түсіндіруі.
Оқушының өзіндік жұмыс жасауға қызығуы.
2.4. Оқу шеберханасын жабдықтау.
Оқу шеберханасына қойылатын жалпы талаптар:
Оқу шеберханасы- дегеніміз белгілі немесе арнайы білім мен
( температурасы, ылғалдығы, ауа қозғалысының жылдамдығы, жарық, шаңғыту
Оқу шеберханасының жарықтануы жеткілікті болып безендірілуі және бояу
Бұрын қолөнер шеберлігіне қажетті ағаштың бәрін ұсталар тікелей
Жинақталған кескіш бәкілермен қатар метрлік өлшегіш, сызғыш, ішкі
Әрине, мұны жүзі тік қашаумен ойып шығу мүмкін
ІІІ – Бөлім. Негізгі бөлім.
3.1. Хан тағы және оның жасаудың технологиялық әдістері.
3.2. Композициялық шешімдері.
3.3. Ағаш таңдау және ағаш түрлерінің сырлары.
Шыдамы жеткен шебер болар.
Халық нақылы
Шебер ең алдымен ағашты таңдау, дайындау, сақтау сияқты
Су ағашты бабымен кептіру үлкен жауапкершілікті талап етеді.
Күн көзі ағашқа тура түссе, ағаш жарылып, іске
Немесе қабығы аршылған ағаш діңін көңнің арасына көміп
Сол сияқты ағаш дайындамаларды құрғақ құм, топырақ, ағаш
Байырғы шеберлер ағаш неғұрлым ұзақ кепсе (сақталса) соғұрлым
Ағашты жармай, шірітпей, ағашжегі сияқты құрттар мен әр
Қазір ағашты арнаулы ыстық ауамен немесе пештің қызуымен
Ағаш шеберлері ағаштың ерекшеліктерін, әр ағашқа тән қасиеттерін
Музыка аспаптарын дыбыс өткізгіштік қасиеті жоғары ағаштардан жасайды.
Ондай ағаштарды шеберлер тілімен «шешен ағаштар» деп атайды.
Сол ағаштар туралы Қорқыт айтыпты дейтін жолдарды назарларыңызға
Қарағайдың түбінен,
Қайырып алған қобызым.
Үйеңкінің түбінен,
Үйіріп алған қобызым.
Желмаяның терісін
Шанақ қылған қобызым.
Бесті айғырдың құйрығын
Ішек қылған қобызым.
Құлағыңды бұрайын,
Осы айтқаным болмаса,
Қайырып жерге ұрайын.
Ақ қайыңның безінен,
Қағып алған қобызым.
Өзегінен қара емен
Ойып алған қобызым.
Қыл құйрығын тұлпардың
Ішек қылған қобызым.
Таутекенің мүйізін
Тиек қылған қобызым.
Ақ түйенің сүтіне
Сылап алған қобызым.
Сырыңды ашып, үніңді
Сынап алған қобызым.
Ақ ырғайын қияның
Құлақ қылған қобызым.
Ортекенің терісін
Сауыт қылған қобызым...- деп келеді. Осы жолдардан музыка
Ақ қайыңның безінен,- дейтіні қайыңның безі (үйілі, көзі,
Ағаштың безінен жасалған бұйым өте әдемі, әрі берік
Заманымыздың дүлдүл ақыны Ілияс Жансүгіров «Саптаяқ» деген өлеңінде
Қабаққа біткен қайыңның
Беріші еді, безі еді.
Өтіндей-ақ аюдың
Әкемнен қалған көз еді.
«Ақ ырғайын қияның құлақ қылған қобызым»,- дейтіні, музыка
Осы аталған ағаштарды жеке-жеке талдасақ.
Қарағай
Домбыра қолда қарағай,
Қолға да оны алған соң,
Жүйрік туған ағаңыз,
Арыдан бері тербетер.
Шал ақын.
Ағаштардың ішіндегі ең «шешені» сөйлегіші қарағай деп санайды
Қарағайдан домбыраны тұтас шауып та жасайды, немесе басқа
Әдетте халық шеберлері домбыра жасау үшін «ұрғашы қарағайды»
«Ұрғашы қарағай» дегеніміз- таудың теріскей беткейіне өскен қарағай
Тұт ағашы
Бір жыл тұт еккен кісі
Жүз жыл гауһар терер.
Өзбек нақылы
Тұт еккенің- құт еккенің.
Қазақ нақылы
Тұт ағашын негізіндежібек құртын өсіруге пайдаланады. Орта Азияның
Үйеңкі – қатты әрі тығыз ағаш. Сүрегі біртекті
Емен
Балтаға емен де бас иеді.
Халық нақылы
Өте қатты, тығыз, берік ағаш. Ағаш сүрегінің түсі
Емен ағашынан бұйымдар жасағанда өте абай болу керек.
Қайың
Атақты адамзатқа қайың едім,
Жаратса не керекке дайын едім.
Жолдекей ақын
Қайың сүрегі біркелкі ақ түсті, қатты ағаш. Қайыңның
Қайыңның тозын музыка аспаптарына қап жасау үшін пайдаланылады.
Терек
Қолға алса терек қобыз бақсы болар,
Домбыра істеуге де жақсы болар.
Жолдыкей ақын
Сүрегі ақ түсті жұмсақ ағаш. Бабымен кепкен терек
Теректі зімпарамен (наждак) өңдесе түгі шығып тұрады. Сондықтан
Тал
Бір талды кессең,
Он тал ек..
Өзбек нақылы
Иілгіш, сүрегі ақ түсті, жұмсақ ағаш. Кебе келе
Сондықтан шеберлер: «Тал шағында бүкпесең, таяқ шағында иілмес»,-
Жеміс ағаштары
Ағаш жемісімен де,
Желегімен де қымбат.
Халық нақылы
Жоғарыда қазақ топырағында көп кездесетін ағаш түрлерімен таныстырып
Солармен қатар шеберлер бұйымдар жасау үшін жеміс ағаштарының
Барлық жеміс ағаштарына тән қасиет: қатты, тығыз, жылтыр
3.4. Шебердің шеберханасы және ағаш өңдеуге қажетті
құрал жабдықтар.
Аралау- бұл ағашты әр түрлі кескіштермен аралау. Рамалы
Сүргілеу- бұл керекті материалдың беттерін тегістеп сүргілеу, мұнда
Бұрғылау- бұл ағашты бір осте айналып тұрған кескіштер
Қашау- ағаш бетінде овалді тесіктер жасау үшін, пазалы
Өткірлеу- ағаштың өз осі бойынша айналып тұрған кезінде
Стамескаларды сақтау әдісі
Құрал-жабдықтарды өткірлеп отыруға
арналған құм қайрақтар
Токарлы станокта жұмыс істеуге арналған
қашаулардың түрлері
Ағаш өңдеуге арналған аралар мен сүргілердің түрлері.
Ағаш қысып желімдеу немесе біріктіруге арналған қысқыштар
Өлшеуіш аспаптар.
Ағашты бір-бірімен қосқан жағдайда тереңдіктер алуға
Арналған қашаулардың түрлері.
Ағашты тесуге арналған бұрғылардың түрлері.
Өлшеуіш аспаптар.
Қисық пышақтың түрлері.
Ою-өрнектер кесуге арналған қашаулар түрі.
Ағашты кескенде немесе ою-өрнек салғанда қолды дұрыс ұстаудың
Кесілген оюдың негізіне бедерлер салуға арналған пуансондар
Көлемді ойылған оюларды тазартуға арналған егеулер.
Үш бұрышты етіп ойылған
Оюлардың түрлері
Өлшемдерін түсіру және шеңберде розетка ою.
3.5.Ағаш бояулары.
Ишілер ақ теріні тон қылады,
Бояу ап құба талдың қабығынан.
Жолдыкей ақын
Музыка аспаптарын сырмен немесе майлы бояулармен бояуға болмайды.
Жосадан бояу әзірлеу үшін оны қазып алып, күн
Әбден кепкен жосаны уатып, (ұнтақтап) жаншып елекпен елеп,
Құйылған судың деңгейі топырақтан екі-үш елідей жоғары болуы
Суда бір жеті жатқан жоса ылғалды бойына тартып
Соңғы бір-екі күнде ыдыстың бетін ашып, судың буланып
Содан соң аздап су қосып, жаншып илеп, көлеңке
Сол сияқты, томар бояу, қына, рауғаш, сары ағаш,
Емен, тал терек ағашының қабығы, ермен мен жусанның
Осы аталған бояу жасалатын өсімдіктердің тамырын, қабығын, жапырағын
Ағашты қарып әшекейлеу
Ағаш бұйымдарды қарып әшекейлеудің бірнеше тәсілі бар. Өкінішке
Ағашты күйдіріп әшекейлеу (өрнектеу) дегеніміз- ағаштан жасалған бұйымның
Осы әдісті домбыраның шанағын, қақпағын, мойнын әшекейлеп, өрнектеуге
Ертеректе шеберлер ру таңбаларын, адам аттарын да қарып
Қарағай, самырсын, шырша тәрізді шайырлы ағаштардан жасалған бұйымдардағы
Қазір ағаш шеберлері электр тоғының қуатымен қызатын трансформаторлы
. Желімнің жасалуы мен түрлері.
Желім табиғи немесе синтетикалық заттардан тұрады. Ол әртүрлі
Табиғи желімдер жануарлар мен өсімдіктерден, ал синтетикалық желімдер
Шеберлер негізінен табиғи желім, оның ішінде жануарлардан өндірілетін
Ертеректе халық шеберлері терінің шелін, пұшпақтарын, мүйіз бен
Ұзақ қайнаған сайын қазандағы қосынды қоюлай түседі.
Әбден қоюланған кезде үстіне үстеп су құйып, араластыра
Ыдысқа жиналған сұйық желіді қайтадан қайнатып, қоюланған кезде
Қазір осындай желімдер өндірісте көптеп шығарылып жатқандықтан желімді
Осындай желімді кез-келген шаруашылық бұйымдарын сататын дүкендерден кездестіруге
Түсі сарғыштан қоңыр түске шейін өзгеріп отырады.
Музыка аспаптарын жасауға экстра мен жоғары сорты қолайлы
Бұйымдарды желімдеу үшін желімді дұрыс ерітудің маңызы зор.
Желім күйіп кетсе де, сапасы төмендеп, желімдеген бөлшектер
Сондықтан құрғақ, қатты желімді ұсақтап, таза ыдысқа салып,
Құйылған судың деңгейі желімді тұтас жауып тұратындай болу
Желімді осы әдіспен 10-12 сағаттай уақыт жібіткенде, ол
Желімді араластыра отырып, суды біраз уақыт қайнатып, іртігін
Желімнің бетіндегі көбіктің арасында ауа болғандықтан, желімдеместен бұрын
3.7. Механикалық станоктарда жұмыс істеу барысында
техника қауіпсіздігін сақтау, тазалық және тағы басқа шарттар.
Станокта жұмыс істер алдында онын пайдалану тәсілдері мен
Әрбір шебер станокта жұмыс істеу ережелері мен
Жұмыс бастар алдында:
1. Арнайы киімді киіп оның барлық түймелерін қадау
2. Станоктын қорғағыш жабдықтары мен сақтандырғыш тетіктерінің түгел
3. Аппараттын барлық қосқыш тетіктерінің ақаусыздығын тексеру және
4. Станокка келіп тұрған кабельдер мен проводтардын ақаусыз
5. Кескіш тістерінде жарылған немесе сынған жерлері жоқ
6. Станокта қауіпсіз жұмыс істеуге арналған жабдықтармен жабдықтанған
7. Станоктын бос жұмыс істеу кеіндегі жүрісін және
Жұмыс кезінде:
1. Материалды станоктың жұмыс істейтін бөлігіне ғана жеткізу.
2. Материалды станокка салғанда жаймен апару, тез
3. Айналып тұған валға жақын тұрмау, қалдықтары ұшып
4. Қорғағыш көзілдідік пайдалану керек.
5. Станокты жұмыс істеп тұрған кезінде тазарту жұмысымен
6. Жұмыс кезінде басқа нәсеге алаңдауға, әңгіме
Жұмыс істеу барысында станоктың үстіне пайдаланылған құрал-жабдықтарды, әр
Жұмыс соңында:
1. Станокты жақсылап ағаш қалдықтарынан арнайы щеткамен тазарту,
2. Өңделген материалды орындарына қою, құрал-жабдықтар мен өлшегіш
3. Станокты келесі жұмыс әрекетіне даярлау, подшипниктерін
Сонымен қатар механикалық жұмыс істейтін станоктарда от қауіпсіздігін
Өрт сөндіргіш кранттар шеберхана ішінде де сыртында да
3.8. Бұйымның өзіндік құны.
А) Материалдық шығын
қс
Керекті заттар аттары
Өлшем бірлігі
Бағасы
Шығымы
Жалпы бағасы
1. Қайын ағашы Куб. 12000-00 0,5 6000-00
2. Құмқағаздар дана 30-00 20 600-00
3. Қашаулар дана 250-00 5 1250-00
4. Лак Бут. 350--00 1 600-00
5. Неігзгі жалақы
4525-00
6 Қосымша жал.
904-00
7 Амортизация.
542-00
Барлығы: 15021-00
В) Негізгі жалақы.
Нж= Шикізаттың құны х 50%
----------------------------------------- = 4525
100%
2. Қосымша жалақы = Нж х 20%
-------------------------------------- 4525 х20% = 904
100%
3. Амортизациялық шығын = (Нж + Қж)
---------------------------------------------- (4525+904)х10%= 542
100%
Арғынбаев Х. Қазақ халқының қолөнері: А.: Өнер,1987 .
акварель суреттері
Ою-өрнектердің түрлері және түстері мен бояулары
Акварель жұмыстарының техникасы мен түстері
Акварель бояуларының түрлері
Сурет салу өнері
Тоқу өнері. Ою-өрнек
Көп қабатты қоғамдық, әкімшілік және коммуналдық ғимараттар мен өндірістік кәсіпорындардың өндірістік ғимараттарына арналған баспалдақтар
Бейнелеу өнері сабағында акварель техникасын қолдану арқылы оқушылардың шығармашылық әрекетін қалыптастырудың педагогикалық тиімді шарттарын теориялық тұрғыдан негіздеп, әдістемелік ұсыныстар жасау
Ою-өрнектердің түрлері. Өрнектердің түстері мен бояулары
Мектеп жасына дейінгі балаларды қазактың сәндік-қолданбалы өнерімен таныстыру.