Мерзімді салымдар банкі

МАЗМҰНЫ
Кіріспе………………………………………………………………………… 3
1 Коммерциялық банктердің қызметіндегі ресурстардың теориялық негіздері………………………………………………………………………
1.1 Банк ресурстарының ұғымы және құрылымы .......................................
1.2 Коммерциялық банктердің ресурстарын қалыптастырудың заңдылық негіздері ...........................................................................................................
1.3 Коммерциялық банктердің ресурстарын қалыптастыру және сақтандыру бойынша шетелдік
2 Семей филиалы АҚ «АТФ Банктің» ресурстарының қалыптасуына
2.1 2007-2009 жылдардағы Семей филиалы АҚ «АТФ Банк»
2.2 Семей филиалы АҚ «АТФ Банктің» баланс
2.3 2007-2009 жылдар бойынша Семей филиалы АҚ «АТФ
2.4 Қазақстандық банкаралық заемдар нарығын талдау..........................
3 Қазақстан Республикасында банк ресурстарын қалыптастыру мәселелері және
3.1 Қазақстан Республикасының коммерциялық банктерінің ресурстарын қалыптастыру мәселелері..........................................................................
3.2 Қазақстан Республикасының коммерциялық банктерінің пассивті операцияларын басқарудың негізгі
Қорытынды................................................................................................ 106
Пайдаланған қайнар көздер тізімі……………………………………...
Қосымшалар А, Б, В, Г, Д, Ж, З, И,
КІРІСПЕ
Қазақстанның халықаралық деңгейде нарыққа енуі көпшілік жағдайда
несиелік қатынастар потенциалының жүзеге асырылуымен тікелей байланысты. Сондықтан, нарықты
Ел экономикасының әрі қарай дамуы бірінші кезекте отандық өндірістің
Банктердің экономикасының басым секторын несиелендіру коммерциялық банктердің ресурстық базасына
Ресурстарды тарту бойынша банктердің жетістіктері көбінесе банктің өтімділігімен, яғни
Қазіргі жағдайда банктік сфераға ресурстардың ағыны ұлттық валюта бағамын
Дипломдық жұмыста банк ресурстарын қалыптастыру бойынша мәселелерді айқындап оларды
Дипломдық жұмыстың тақырыбының өзектілігі. Қазақстан Республикасының коммерциялық банктерінің ресурстары
Сондықтанда, еліміздегі коммерциялық банктердің ресурстарын банк қызметіне тиімді етіп
Дипломдық жұмыстың мақсаты мен міндеттері. Дипломдық жобаның мақсаты нарық
«АТФ Банктің» қызметінің тиімділігін арттырудағы меншікті және тартылған қаражаттары
• АҚ
экономикалық мәнін ашу;
• нарықтық қатынастардың қалыптасу жағдайындағы
ресурстарының ролін анықтау;
• жалпы коммерциялық банктер ресурстарының шетелдік іс-
тәжірибелерін қарастыру;
«АТФ банктің» техникалық – экономикалык қызмет барысын
• АҚ «АТФ Банктің» депозиттік саясатын, тұрғындар салымдарын, т.б.
• Қазақстан Республикасьгаың коммерциялық банктерінің банкаралық заемдар нарығына талдау
• коммерциялық банктер ресурстарын қалыптастырудағы өзекті мәселелер мен жетілдіру
Дипломдық жұмыстың зерттеу пәні. Банктік қызметтегі ресурстардың қазіргі заман
Дипломдық жұмыстың нормативтік базасы.Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі туралы Заңы,
Дипломдық жобаның құрылымы мен көлемі. Жұмыстың құрамы кіріспеден, үш
1 КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ ҚЫЗМЕТІНДЕГІ РЕСУРСТАРДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Банк ресурстарының ұғымы және құрылымы
Коммерциялық банктер бір жағынан, шаруашылық субъектілердің
уақытша бос ақшалай қаражаттарын тартатын болады, екінші жағынан, бұл
қаражаттар есебінен кәсіпорындар мен ұйымдардың әр түрлі қажеттіліктерін
қанағаттандыратын арнайы мекеме болып табылады. Коммерциялық
банктердің пассивті операциялары негізінде оның қызметінін жүзеге асырылуы үшін
«Банк ресурстары» термині несиелік ресурстарға қарағанда кең ұғымды білдіреді.
Жоспарлы экономиканы әкімшілік және әміршіл басқару жүйесі жағдайында банк
Банк ресурстары - бұл банктің пассивтік операцияларының негізінде қалыптасқан
Банк ресурстарының құрылымына мыналар жатады: банктің меншікті капиталы және
Нарықтық қатынастарға өту барысында банктік ресурстардың кұрылымында біршама өзгерістер
Коммерциялық банктердің шаруашылық қатынастардың басқа да субъектілері сияқты өзінің
Банк ресурстарының маңызды бөлігі - меншікті қаражаттар, яғни меншікті
Банктің меншікті капиталы - оның экономикалық тұрақтылығын, қаржылық жағдайын,
Банктің меншікті капиталының құрылымы бірдей емес. Себебі, оларға әсер
Коммерциялык банктің меншікті капиталы банктің қаржылық ресурстарының қайнар көздерін
Сонымен қазіргі коммерциялық банктердің меншікті капиталы мынадай
баптарды құрайды:
- жарғылық капитал;
- резервтік капитал;
- қосымша капиталдар;
- банк операциялары бойынша тәуелдерді төмендету мақсатында құрылған қорлар;
- арнайы қорлар;
- бөлінген банк пайдасы.
Банктің жарғылық капиталы банктің заңды тұлға ретінде міндетті түрде
Қазақстанда екінші деңгейлі банктер мынадай екі ұйымдық формаларда құрыла
- акционерлік банк формасында;
- пай қосу арқылы, яғни жауапкершілігі шектеулі серіктестік формасында.
Меншікті капиталдың кұрамдас бөлігі - акционерлік капитал. Бағалы қағаз
Акционерлік капиталдың құрылымы әр банктерде әртүрлі келеді.
Акционерлік капитал мынадай түрлерге бөлінеді:
меншікті капитал, яғни бұл жай және артықшылығы бар акцияларды
банктік резервтер, яғни алдағы уақыттағы әр алуан шығындарды жабуға,
3) банктің ұзақ мерзімді міндеттемесі (ұзақ мерзімді вексельдер,
облигациялар).
Акционерлік капитал ашық және жабық типте де болуы мүмкін.
Банктің артықшылығы бар акцияларын иеленушілер тұрақты пайыз түрінде табыс
Сонымен қатар, банктер қаражат тарту мақсатында облигацияларды шығарады.
Жалпы банктің акционерлік капиталының құралуы мынадай кезеңдерден тұрады:
-бағалы қағаздардың проспект эмиссиясын дайындау және оны сараптамадан өткізу;
- бағалы қағаздарды эмиссиялауды тіркеу;
- банк - эмитенттің бағалы қағаздарын тіркеу;
- шығарылатын және орналастырылатын
Акционерлік капитал акциялары келесідей жағдайларда шығарылады:
Банкті акционерлік формада кұру.
Банктің жарғылық қорын ұлғайту үшін қосымша акциялар шығару. Пай
Алайда, акционерлік банктер өздерінің жарғылық капиталын ұлғайту үшін қосымша
Банктің меншікті қаражатының түріне резервтік қор жатады. Резервтік қор
Қосымша капиталдар - негізгі құралдардың тозуына байланысты аударылған аударымдар
Арнайы қорлар болса, негізгі қорларды қайта бағалау негізінде, валюталық
Келесі қорға жекелеген банктік операциялар бойынша тәуекелді төмендету мақсатында
Бөлінбеген пайда - акциялар бойынша дивидентті төлегеннен кейін және
Банктің меншікті капиталын ұлғайту жолдарына мыналар жатады:
банк пайдасы;
акциялар шығару;
құрылтайшылар және пай қосушылар санын арттыру;
- облигациялар шығару.
Банктік капитал банктің дербестілігін қамтамасыз ете отырып, оның қаржылық
Банк ресурстарының құрылымындағы меншікті капитал үлесі тартылған қаражаттарға қарағанда
Тартылған ресурстарды қалыптастырудың негізгі қайнар көзі болып банктердің заңды
Банк ресурстарының құрлымында тартылған қаражаттар үлесі меншікті қаражаттармен
Нарықтық қатынастардың дамуына байланысты, сондай-ақ ескі банктік жүйе үшін
Банктік тәжірибеде барлық тартылған қаражаттарды жинақтау тәсілдеріне байланысты үлкен
Депозиттік қаражаттар;
Депозиттік емес тартылған қаражаттар.
Депозит - бұл клиенттердің ( жеке және заңды тұлғалардың)
Экономикалық мазмұнына қарай депозиттерді мынадай топтарға бөледі:
талап етуіне дейінгі депозиттер;
мерзімді депозиттер;
жинақ салымдары;
- бағалы қағаздар.
Талап етуіне дейінгі депозиттер - бұл салым несиелерінің бастапқы
- мемлекеттік, акционерлік кәсіпорындардың, сондай-ақ әр түрлі шағын коммерциялык
әр түрлі мақсатқа тағайындалған қорлардың қаражаттары;
есеп айырысудағы қаражаттар;
- жергілікті бюджеттер қаражаттары және олардың шоттарындағы
қаражаттар;
- басқа банктердің корреспонденттік
Мерзімді депозиттер - бұл банктердегі белгілі бір мерзімге және
Мерзімді депозиттер мынадай түрлерге бөлінеді:
- меншікті-мерзімді депозиттер;
- алдын ала алуы ескерілетін мерзімді депозиттер.
Мерзімді салымдар бойынша, салым иесінен алдын ала хабарлау депозиті
Банктердегі депозиттер түріндегі бағалы қағаздар төмендегідей бөлінеді:
- кәсіпорындар және акционерлік қоғамдардағы банктердің акциялары мен облигациялары;
- банкке сақталуға берілген және ссудамен қамтамасыз етілген акциялар
- шетелдік валюталармен жасалатын операциялар бойынша бағалы
қағаздар мен құндылықтар.
Жинақ салымдарының тұрақты мерзімі болмайды. Бұл салымдардың түрі бойынша,
- ақшалай қаражаттар сақтауға тұрақты мерзімі болмайды;
- шоттағы қаражатты алдын ала алу барысында
- ақшаны шотқа саларда немесе шоттан аларда міндетті түрде
Банктік тәжірибеде банктік ресурстар қатарын депозиттік емес тартылған қаражаттар
-
бағалы қағаздарды сата отырып, кейіннен қайта сатып алу туралы
- вексельдерді есепке алу және орталық банктен ссуда алу;
- банкаралық нарықтан займдар алу;
- банк акцептерін сату;
- коммерциялық бағалы қағаздар шығару;
- евродолларлар нарығынан займдар алу;
- капиталдық ноталар мен облигациялар шығару.
Депозиттік емес банктік ресурс көздері
Депозиттік емес тартылған ресурстармен көбіне ірі коммерциялық банктер
алынатындыктан да, оларды көтерме сауда операциялар сипатына жатқызуға болады.
Қазіргі банктік тәжірибеде салымдардьщ, депозиттердің және депозиттік
емес ресурстардың шоттарының әр түрдері кездеседі. Бұл банктердің жоғарғы
Тұрғындардың ақшалай кірістерінің көлемі банктік сфераға салымдарды тартудың мүмкін
Адам неғұрлым көп табыс тапса, соғұрлым ол тек тұтынып
Да
жинақтай да алады. Сонымен қатар тұрғындар кірістерінің өмір сүру
Бүгінгі таңда банк ресурстары нарығының құрылуында көптеген ерекшеліктер бар
Банк ресурстары нарығының пайда болуымен қатар бағалы қағаздар нарығы
Демек, коммерциялық банктер ерекше бір кәсіпорын ретінде делдалдық қызметке
Кез келген банктің мақсаты өзінің ресурстық потенциалын арттыру болып
Коммерциялық банктердің ресурстарын қалыптастырудың
заңдылық негіздері
Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 10 шілдедегі № 483-II Заңы
1. Банктің жарғылық капиталы акцияларды сату есебінен Қазақстан республикасының
2. Банк операциялары орналастырылған кезде тек қана ақшамен төленуге
3. Заңды тұлғалар акцияларға орналастырылған активтерді және басқа тұлғалардың
4. Қазақстан Республикасының 2005 жылғы 8 шілдедегі № 72-III
5. Жаңадан құрылған банктің жарғылық капиталына оның акционерлері Әділет
6. Қазақстан Республикасының 2001жылғы 2 наурыздағы № 162-П Заңымен
|7. Банктің өз меншігіндегі капиталы (бұдан әрі - Банк
Банк міндеттемелерінің сомасы оның активтерінің құнынан асып кеткен
8. Банк капиталының теріс мөлшері келесі үш күнтізбелік ай
Банк акцияларын уәкілетті органның мәжбүрлеп сатып алуы банк акцияларын
Банкке талаптар қойылуы мүмкін міндеттемелерді орындау мерзімі басталған жағдайда,
Банк акцияларын мәжбүрлеп сатып алудың және оларды кейіннен инвесторларға
Екінші деңгейдегі банктердің жарғылық жэне меншікті капиталдарының ең аз
Екінші деңгейдегі банктердің қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз ету және олардың
1. Жаңадан құрылатын банктер үшін 2001 жылдың 1 тамызынан
Қазақстан Республикасының Үкіметі құратын тұрғын үй құрылыс жинақ банкі
2. 2001 жылдың 1 тамызынан бастап меншікті капиталдың ең
1) банктік және басқа операциялар жүргізуге қаржы нарығын және
2) аймақтық (Астана және Алматы қалаларынан тыс жерде орналасқан)
3) барлық бантер үшін меншікті капиталдың ең аз мөлшері
1) банкте бір филиал немесе есеп айырысу – касса
облыс орталығында, сондай ақ Алматы және Астана қалаларында орналасқан
басқа қалаларда орналасқан әрбір филиал үшін – 10 000
басқа қаладан тыс жерлерде орналасқан әрбір филиал үшін -
облыс орталығында, сондай-ақ Алматы және Астана қалаларында орналасқан әрбір
басқа қалаларда орналасқан әрбір есеп айырысу – касса бөлімі
басқа елді мекендерде орналасқан әрбір есеп айырысу – касса
3-1. Екінші деңгейдегі банктер 2004 жылғы 1 қаңтарға дейінгі
4. Осы қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде
мемлекеттік тіркелген күннен бастап он төрт күн өткеннен кейін
енгізілсін.
5. Банктерді және сақтандыруды қадағалау департаменті (Мекішев А.А.):
1) Заң департаментімен (Шәріпов С.Б.) бірлесіп осы қаулыны Қазақстан
2) Қазақстан Республикасының Әділет министірлігінде мемлекеттік тіркеуден өткізілген күннен
6. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының штық Банкі
Банктің меншікті капиталы банктің тұрақтылығын қамтамасыз етуде
маңызды.
Банктің бастапқы құрылуы барысында меншікті капитал көмегімен банк қызметіне
Меншікті және тартылған коммерциялық банк ресурстары Ұлттық банкте ашылатын
Банк капиталының сенімділігін арттыру мақсатында оның құрылымына келесідей талаптар
- базистік капитал мөлшері банк капиталының жалпы көлемінің 50%-нан
қосымша міндеттемелердің сомасы базистік капиталдың жалпы соммасының 50%-нан аспауы
- егер несиелік жоғалтулар кезінде жалпы резервтік қорлар төмендетілген
- егер активтер ревальвациясынан резервтер сатылмаған бағалы қағаздардан жабық
Біздің елімізде болып жатқан экономикалық өзгерістерді ескере отырып банк
Банктің меншікті капиталы мынадай қызметтер атқарады:
қорғаныс қызметі
шұғыл қызмет
реттегіштік қызмет
айналым қызметі
резервтік қызмет
Банктің меншікті капиталының қорғаныс қызметі оның капиталының шамасының банктің
Банк капиталының қорғаныс қызметі - банктің салым иелеріне жәрдемақы
Банк капиталының шұғыл қызметі қорғаныс қызметіне қарағанда екінші дәрежелі
Қаржы және салым иелерінің мүдделерін қамтамасыз етуден басқа банктердің
Айналым қызметі. Кез келген банк капиталы банкроттыққа қарсы, немесе
Резервтік қызметі. Тәуекелдер тек активтік операцияларға ғана емес, сондай-ақ
Банк ресурстарының тапшылығына байланысты міндетті түрде құрайтын резервтер сияқты,
- депозиттік операцияларды ұйымдастыруда депозиттердің әртүрлі нысандарына сәйкес депозиттік
- депозиттік операцияларды жүзеге асыру кезінде депозиттердің соммасы мерзімі
- банк депозиттік шоттардағы
болуына тырысуы керек;
- мерзімді депозиттерге аса назар аударылуы қажет;
- банктік қызмет көрсетулерді дамыту бойынша және қызмет реттеулердің
Депозиттік операциялар кезінде банк пен салымшы арасында құқықтық қатынастар
Депозиттік операцияларды жүргізу кезіндегі салымшы құқылы:
- шектелмеген мерзімге өз қаражаттарын банкте сақтауға және қажеттінше
- депозиттік шот ақшалай қаражаттарды өз атына немесе басқа
- депозиттік келісім - шартқа сәйкес депозиттік салымның қызмет
-
банкке салымының барлығын немесе бір бөлігін басқа банкке аударуына
- өзінің жеке шотынан анықтамалар мен көшірмелер алуға;
- пайыздардың дұрыстығын тексеруге;
- салымын толықтай немесе бөлшектеп мұраға қалдыруға.
Салымшы міндеті:
- келісімнің шарттарын қатаң сақтауға;
- банктік шотты ашу кезінде банк кассасына көрсетілген соманы
- жинақ кітапшасын немене келісім- шартты жоғалтқан жағдайда банкке
І
Банк құқылы:
- депозиттің кез келген түрін қабылдауға;
- кез келген сомада шотқа салым қабылдауға;
- пайыздық ставкаларды белгілеуге және өзгертуге;
- өзінің салымшыларынан комиссиялық ақы алуға;
- талап еткен органдарға салымшы туралы, ақшалай қаражаттардың қозғалысы
Банк міндеті:
- келісімнің шарттарын қатаң сақтауға;
- салымшының талап етуі бойынша бекітілген келісімнің шартына сәйкес
- пайызды мерзімінде және дұрыс есептеуге;
- сенім тапсырылған ақшалай
- салымшылардың салымдарды аудару, тауарлар
- салым көлемінің өзгерісі туралы салымшыны хабардар етуге;
- салымшыларға барлық сұрақтар бойынша түсініктеме беруге.
Аталған талаптар банктердің жоғарғы бәсекелестік нарықта банк қызметтеріне деген
Олардың қаражаттары мен уақытша бос қаражаттарын банктік шоттарға ұмытылуына
Банктік салым шарты бойынша банк есепшоттарын ашу тәртібі:
1. Банктік салым шарты бойынша банк есепшоттарын ашқан кезде
көзделген талаптармен және тәртіппен салымды қайтаруға міндеттенеді.
2. Банктік салым шарты бойынша жинақ есепшотын ашқан кезде
ақшаны (салымды) салымшының өз атына не белгілі бір үшінші
3.Банктік салым шартында мыналар болуы тиіс:
1) шарттың мәні;
2) жинақ есепшотын ашқан кезде тиісті құжатты көрсету керек
3) банктің қызмет көрсету шарттары және оған ақы төлеу
Шартта тараптар келіскен, Қазақстан Республикасының зандарына қайшы келмейтін өзге
4. Банктік салым шартында заңда белгіленген қосымша талаптар да
5. Банктік салым шарты жасалғаннан кейін банк салымшының талап
Салымшының кітапшасы (жинақ кітапшасы) салым құжаты болып табылады.
Салым құжаты банктің ішкі ережелеріне сәйкес және оның талаптары
6. Жинақ есепшотын ашу үшін салымшы клиент мынадай құжаттар
1) Қазақстан Республикасының салымшы заңды тұлғалары-резиденттері және олардың оқшауланган
- қол қою үлгілері және мөр таңбасы бар
- клиенттің салық есебіне қойылу фактісін растайтын салық қызметі
I
- статистикалық карточкасының көшірмесі;
- мемлекеттік тіркеуден (қайта тіркеуден) өткендігін растайтын берген
- филиалдар мен өкілдіктер үшін - Қазақстан Республикасының резидент
- жарғының (оқшауланған бөлімшелер үшін - Ереженің) не клиенттін
2) Қазақстан Республикасының салымшы заңды тұлғалары-резиденттері үшін;
- қол қою үлгісі бар құжат;
- клиенттің салық есебіне қойылу фактісін растайтын салық қызметі
- заңды тұлға құрмай-ақ кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын жеке
- жеке басын куәландыратын құжат.
3) Қазақстан Республикасының резидент емес салымшы заңды тұлғалары және
- қол қою үлгілері және мөр таңбасы бар құжат;
- сауда тізілімін не осындай сипаттағы, резидент емес заңды
- резидент емес заңды түлғалардың филиалдары мен өкілдіктері үшін
белгіленген нысандағы құжаттың көшірмесі, сондай-ақ тиісті филал өкілдік туралы
нотариат куәландырған көшірмесі және Қазақстан Республикасының резидент емес заңды
- қол қою және мөр таңбасының үлгілері бар құжатқа
4) Қазақстан Республикасының резидент емес салымшы жеке тұлғалар үшін;
- қол қою үлгісі бар құжат;
- заңды тұлға құрмай-ақ кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын жеке
7. Белгілі бір үшінші адамның - клиенттің атына жинақ
1) занды тұлға, оның оқшауланған бөлімшелері (филиалдары мен өкілдіктері):
- есепшот ашу және (немесе) есепшотты иелену құқығына берілген
- қол қою және мөр таңбасының үлгілері бар құжат
- жинақ шотын ашу кезінде осындай құжатты ұсыну талап
- заңды тұлғаның (филиалдың, өкілдіктің) - клиенттің мемлекеттік және
- клиенттің салық есебіне қойылу фактісін растайтын, салық қызметі
- он алты жасқа жетпеген, кәмелетке толмаған тұлғалар-клиенттер үшін
- салымшының жеке басын куәландыратын құжат.
8. Заңнамаға не құрылтай құжаттарына сәйкес есепшот ашуға өкілеттігі
Заңнамаға сәйкес есепшот ашуға уәкілеттігі бар жеке тұлғаның (әке-шешенің
1.3 Коммерциялық банктердің ресурстарды қалыптастыру және сақтандыру бойынша шетелдік
Коммерциялық банктердің ресурстарын қалыптастырудың шетелдік валютасы әр елде түрліше
Мысалы, тартылған қаражаттарды алатын болсақ, АҚШ-тың банктік тәжірибиесінде, талап
Нау-шоттар - бұл пайыз төленетін, чектік депозиттер болып табылады.
- бұл шот бойынша пайыз төленеді;
- бұл шот жеке тұлғаларға немесе пайда таппайтын ұйымдарға
ашылады;
- салым иелерінен бұл шотта ең төменгі қаражат болуы
етілмейді.
Куәландырылған чектер шоттары - бұл куәландырылған чектерді төлеу үшін,
Мерзімді салымдар - салым иесінің белгілі бір пайызбен белгілі
Жинақ салымдарының мерзімі болмайды, салымның жоғарғы шегі шектеледі, ақшаны
Американдық банктік тәжірибеде жаңа депозит түріне ақша нарығының депозиттік
Оның ерекшелігі келесідей:
- ақша нарығының басқа құралдары бойынша мөлшерлемелерінің өзгеруше байланысты,
- шот бойынша ең төменгі қалдықтың болуының талап етілуі;
- салымдардың сақтандырылуы;
- иемденуші, үшінші жақтан төлемдер үшін айына шоттан алты
Дәл осылай шетел банктерінің тәжірибесіне сүйене отырып депозиттік емес
Сол сияқты депозиттік емес тартылған қаражаттардың тағы бір формасы
Бұл шетелде филиалдары бар немесе жоқ ірі коммерциялық банктерге
Банктің меншікті капиталының жеткіліктілігі ұзақ уақыт бойы ғылыми-зерттеу затына
Банктік ресурстарды сақтандыру көптеген елдерде қолданылады және қаржылық жүйенің
Шетел банктік тәжірибесінде сақтандырудың екі әдісі бар. Сақтандырудың бірінші
Сақтандырудың екінші әдісі жалпы экономикалық және әлеуметтік міндеттерді шешеді.
Әртүрлі елдердегі банктік ресурстарды сақтандырудың әрбір жүйесіне өзіндік ерекшеліктер
Банктік ресурстарды кепілдендіру элементтері келесілер:
кепілдендіру қорын басқару;
қордың басқа қаржылық институттармен өзара байланысы;
қордың құрылуының нақты мақсаттарын анықтау;
- кепілдендіру жүйесінде қаржылық
қордың алғашқы капиталын қалыптастыру процедуралары;
қорды қаржыландыру механизмі;
- сақтандыру жағдайы болғандағы шығындардың орнын толтыру
- сақтандыруға жататын депозиттердің түрлері;
- орнын толтырудың шекті сомасын белгілеу.
Банктік ресурстарды кепілдендіру жүйесінің әртүрлі елдердегі сипаттамасының өзіндік ерекшеліктері
Сақтандыру жүйесінің қызмет ету механизмінің әрбір элементін жеке-жеке қарастырайық.
Кепілдендіру қорын басқару принциптері берілген қордың нені ұйымдастыратынына байланысты
мемлекет қорды құрады, басқарады жэне қаржыландырады;
банктер өздері қорды ұйымдастырып, басқарады, қаржыландырады;
банктер қорды қүрмай өзара сақтандыруды үйымдастырады;
- мемлекет банктермен бірлесіп қорды б&скдрады. Қаржыландыруды
Қордың тиімді қызмет етуі үшін қордың қаржылық - несиелік
Елде нақты қызмет ететін қаржылық - несиелік мекемелерді реттейтін
Қордың ұйымдастырушылары қор қызметінің мақсаттарын анықтап алуы керек. Барлық
- тұрақты қаржылық -несиелік жүйені қүруға ықпал ету;
- тиімділік және төлемділік бойынша мәселелері бар банктерді қаржылық
- банктік жүйегі жинақтарды ынталандыру;
- банктің банкроттық жағдайында салымшылардың шығындарының орнын толтыру.
Кепілдендіру қоры бар барлық елдер коммерциялық тұрғыда қызмет етеді.
Қордың тиімді қызмет етуінің негізі оларды қаржыландыру механизмінің мәні
Қорды қаржыландыру алғашқы капиталды қалыптастырудан басқа банктерге қаржыларды тарту
Сақтандыру жүйесіндегі маңызды жағдай болып сақтандыру жағдайы туындаған кезде
- қор әртүрлі тәсілдермен салымшылар
- қорға қатысты банктер
Бірінші жағдайда егер
1) Қор салымшылар шығындарын банктің банкроттығын және жойылуын
2) Қор дағдарыстық жағдайда банкке көмек көрсетеді. Ол несие
түрінде, банк активтерін сатып алу түрінде болуы мүмкін.
3) Банк банкротқа ұшыраған банкті басқа банкке қосу жолымен
ұйымдастыруы мүмкш.
4) Қор конкурстық негізде банкротқа үшыраған банктің салымдарын
сатуы мүмкін.
Екінші тәсіл қаржыландырылмайтын сақтандыру жүйелерінде қолданылады. Оның мысалы ретінде
Қаржыландыратын қорлар ұйымдастырылған кезде олар көп мөлшерде ақшалай қаржыларды
Коммерциялық банктерге несие беру және оларға қаржылық қолдау көрсету.
Мемлекеттік бағалы қағаздарға инвестиция. Салымдардың берілген бағыты қорлармен жиі
3. Қаржыларды шетел валютасында сақтау. Егер ұлттық валюта
жеткілікті тұрақсыз болса ол маңызды.
4. Орталық банк шоттарына салым салу.
5. Экономиканың тұрақты елдермен шығарылатын мемлекеттік бағалы
қағаздарға инвестициялар.
6. Ірі халықаралық банктерде шоттар ашу.
Сақтандыру жүйесіндегі тағы бір маңызды мәселе ол сақтандыруға жататын
Банктік ссудаларды сақтандыру жүйесі бар көптеген елдерде компенсацияланатын соманың
- депозиттердің барлық категориялары үшін;
- жеке салымшылардың барлық депозиттерінің барлық сомасы үшін;
- белгілі бір мерзім ағымында банктротқа ұшыраған барлық банктерде
2 СЕМЕЙ ФИЛИАЛЫ АҚ «АТФ БАНКТІҢ» РЕСУРСТАРЫНЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫНА ЭКОНОМИКАЛЫҚ
2.1 2007-2009 жылдардағы Семей филиалы АҚ «АТФБанк» қызметінің техникалық-экономикалық
Банктің техникалық-экономикалық талдауының мәні мен мазмұны банк қызметінің қаржылық-экономикалық
Коммерциялық банк қызметінің экономикалық талдауы - банк қызметінің каржылық-экономикалық
Акционерлік қоғам «АТФБанк» - Қазақстандағы барлық қаржылық кызметтерді ұсынатын
Банктің жарғылық капиталы банктің заңды тұлға ретінде міндетті құрылуы
«АТФ Банкі» акционерлік қоғамның қалыптасу тарихының тамыры сонау 1995
Республикалық Халық комиссарлары Кеңесінің 1996 жылғы 7 шілдедегі «Қазақстанның
1999 жылғы 11 шілдедегі Министрлер Кеңесінің қаулысы бойынша
Алматы облысаралық конторасы КСРО Өндірісбанкінің Қазақ республикалық конторасы болып
Кейіннен КСРО Қүрылысбанкінің Қазақ республикалық конторасы болып өзгертіледі.
СОКП ОК жэне КСРО Министрлер кеңесінің 1987 жылғы 17
КСРО Мемлекеттік банкі;
КСРО Өнеркәсіп-құрылыс банкі;
КСРО Сыртқы экономика банкі;
4. КСРО Агроөнеркэсіп банкі;
КСРО Тұрғын құрылыс банкі;
КСРО Жинақ банкі.
КСРО Мемлекеттік коммерциялық өнеркәсіп-құрылыс банкінің 1997 жылғы 4 наурыздағы
ҚазКСР Министрлер кабинетінің 1998 жылғы 24 шілдедегі № 444
Қазақ КСР Министрлер кеңесі мен КСРО Сыртқы экономикалық банкінің
1992 жылғы 14 ақпандағы № 3 жиналыс құрылтайшыларының шешімімен
№710 Қаулысы бойынша Қазақстан Республикасының «Сыртқы экономикалық қызмет» банкі
«ATF BANK KAZAKHSTAN» Акционерлік банкі бірнеше жылдар қатарынан мемлекеттің
«АТҒ BANK KAZAKHSTAN» АБ-нің филиалдық желісі 20 филиалдық орталықтан
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1997 жылғы 15 қаңтардағы «АТФ Банк»
«АТФ Банкі» Жабық Акционерлік Қоғамы («АТФ Банк» ЖАҚ) 1998
2003 жылы қыркүйек айының
Басқару құрылымы.
Басқарма дегеніміз - бұл банктің ағымдағы қызметін басқаратын алқалы
Басқарма төрағадан, оның
Акционерлердің жалпы жиналысы мен банктің директорлар кеңесі шешімдерінің орындалуын
Банктің қаржылық-экономикалық жағдайының тұрақтылығын қамтамасыз ету;
Бизнес-стратегияларды іске асыру;
Аға менеджмент пен банк филиалдарының өкілдерін тағайындау;
5. Акционерлердің жалпы жиналысы мен банктің директорлары
кеңесінің құзыретіне кірмейтін басқа да мәселелер.
«АТФ Банкі» АҚ басқармасының мүшелері - Қазақстанда ғана емес,
Нарық қатынастарының дамуы және банк саласындағы бәсекелестіктің күшеюі салдарынан
Банк өз қызметінде Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексіне, Қазақстан Республикасының
Жарғы банк қызметін негізге алатын негізгі құжаттардың бірі болып
Қазіргі уақытта коммерциялық банктер көбіне акционерлік қоғам формасында
Осындай формадағы банктің ең жоғарғы басқару органы банк акционерлерінің
Басқарма - банк иелерінің, оның акционерлерінің өкілетті органы жэне
Басқарма мүшелері өздерінің шешімдері, зияндары, қателіктері, банк туралы заңға
АҚ «АТФБанктің» Семей филиалының функциональді құрылымы келесідей сипатталады:
Фронт-офис - бүл банк клиенттерімен және серіктестерімен мәміле,
Фронт-офис келесідей операцияларды жүзеге асырады:
А) тартумен байланысты:
шетел және ҚР екінші деңгейлі банктерінен, заңды және жеке
ҚР Үкіметінен, ҚР Үлттық банкінен, шетел банктерінен, екінші деңгейлі
Б) орналастыру:
шетел жэне ҚР екінші деңгейлі банктерінен, заңды және жеке
ҚР Үкіметінен, ҚР ¥лттық банкінен, шетел банктерінен, екінші деңгейлі
В)ұсыну:
шетел және Қақақстан Республикасының екінші деңгейлі банктерінен, заңды және
Бэк-офис - төлемдерді жүзеге асыру қызметімен айналысады.
Бэк-офис - үкім негізінде жүргізілген операциялардың аналитикалық есебін жүзеге
Бэк-офис келесідей операцияларды жүргізеді:
клиенттердің ағымдағы шоттарын ашу және үлттық және
Төлем құжаттары пакеттерін құру Клиенттерге қызмет көрсету бойынша комиссиялар
Инкассалық үкімді қабылдай және тіркеу;
Шетел банктерінен, екінші деңгейлі банктерден тартылған депозиттер ебін жүргізу;
Қазақстан Республикасы Үкіметінен, шетел банктерінен, коммерциялық банктерден алынған несиелер
Құжаттық операциялар есебін жүргізу.
Банкте клиенттерге ыңғайлы болу үшін барлық тиімді жағдайлар жасалған.
АҚ «АТФБанк» табыстылық деңгейін жогарылату және өзін - өзі
Банк Қазақстан Республикасының заңдылығы шегінде Қазақстан Республикасының территориясындагы барлық
Алға қойылған мақсаттардың жүзеге асырудың негізгі шарттардың бірі, банктің
Несиелік саясат банк Жарғысы және Қазақстан Республикасының вормативті құқықты
Қазақстан Республикасының азаматтық кодексі.
Қазақстан Республикасының Банк және банктік қызметі туралы 31.08.95 жылдың
"Акционерлік қоғам туралы" 13.05.2003 жылғы № 415 заңы Қазақстан
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен тіркелген ЖАҚ «Алматы сауда-қаржы банкі»
Осы жылы АТФБанк Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінен №59 банк
2005 жылы қараша айында алдыңғы қатарлы қаржылық басылым «EURОMONEY»
Осы жылы қазан айында Мәскеуде (Ресей Федерациясы) АҚ «АТФБанктің»
2005 жылдың маусымында Қырғызстан Республикасының заңдылығы негізінде ААҚ «Энергобанкінің»
АҚ «АТФБанк» және TEMENOS Group (SWX: TEMN) арасында АТФБанктің
Алғашында АТФБанктің өзін тек ірі корпоративті клиенттермен жүмыс істейтін
Кейін нарықтағы жағдайға және банктің салада бәсекелестіктің жоғарылауына байланысты
АТФБанк Қазақстанық банктердің ішінде жоғары сапалы қызмет : көрсетуші
Банктің жалпы қызметі болып шикізат ресурстары (мұнай, бағалы және
Соның ішінде банктің негізгі жұмысын жанұясының бір мүшесі айына
Коммерциялық банктердегі қаржылық талдау банк қызметінің экономикалық тиімділігін бағалау
Банктердегі қаржылық талдаудың мазмұны, орны және ролі көбінесе несиелік
агенттердің өзара байланысымен, клиенттік базаның дәрежесімен және т.б. байланысты
Қаржылық талдау ғылым ретінде қаржылар және қаржылық көрсеткіштер категориясында
Қаржылық талдаудың коммерциялық банктерді басқарудағы ролі мен мәні келесі
Сурет 2 - Коммерциялық банктердегі қаржылық талдау
Қазіргі жағдайда коммерциялық банктерде қаржылық талдау қаржылық басқару элементін
Қаржылық талдаудың мәні оның объектілерімен анықталады. Банктегі қаржылық талдаудың
Банкте қаржылық талдаудың негізгі міндеттерін жүзеге асыру оларды тиімді
ғылымдылық;
жинақтылық;
жүйелілік;
объективтілік;
жоспарлылық;
нақтылық;
оперативтілік.
Қаржылық талдаудың әртүрлі түрлері оларды жүзеге асыруды сәйкесінше
- талдау объектілері мен субъектілерін анықтау;
- талдау жүргізудің үйымдастырушылық формаларын таңдау;
- аналитикалық жоспарлау;
- міндеттерді жеке субъектілері арасында тарату;
- аналитикалық жүмыстың әдістемелік және ақпараттық қамтамасы етілуі;
- шаруашылық бірліктің қызметі туралы мэліметтерді аналитикалық
- өндеу;
- талдау нәтижелері бойынша ұсыныстарды қарастыру.
Банк қызметін қаржылық талдауды ұйымдастыруға әртүрлі факторлар әсер етеді.
Коммерциялық банктерде қаржылық талдауды жүргізу кезінде қолданылатын сыртқы ақпараттар
- Мемлекеттік Үкімет және басқарудың жоғарғы органдары;
- Қазақстан Республикасының Орталық банкі;
- Банктер және ассоциациялар;
- Басқа да қаржылық институттар;
- Қазақстанның сыртқы экономикалық кешені;
- Халықаралыққаржылықинституттар;
- Шетелдік инвесторлар мен кредиторлар;
- Қарыз алушылардың қаржылық есеп берулері және олардың
Елдің, мемлекеттің экономикалық жағдайы туралы, қор нарығымен валюталық нарық
Жоғарғы мемелекеттік басқару органдарынан алынатын негізгі қайнар көздер:
- Заңдылықтар;
- Жарлықтар;
- Қаулылар;
- Шешімдер;
- Нормативтік актілер;
- Заңдылық актілер.
Ақпараттың ішкі қайнар көздері де қаржылық талдау үшін қажетті
Оларға жатады:
- Құрылтайшылық құжаттар;
- Ішкі нормативтік құжаттар;
- Бизнес-жоспарлар;
- Бағалы қағаздар эмиссиясының проспектілері мен эмиссиялау туралы есеп
- Банк қызметі туралы есеп берулер;
- Бухгалтерлік есеп мәліметтері;
- Электронды мәліметтер базасындағы ақпараттар;
- Ішкі жэне сыртқы бақылау мен аудит жүйесінің мэліметтері;
- Несиелік және басқа
Банктің аналитикалық жұмыстары келесідей бағыттарда жүзеге асырылады:
- банк балансын жэне басқа да есеп беру формаларын
- есеп жэне есеп берушілік жағдайын талдау келісім-шарттар мен
Коммерциялық банк балансын
- пассивті операциялар қүрылымын талдау;
- активті операциялар құрылымын талдау;
- коммерциялық банк қызметінің қаржылық нәтижелерін талдау.
Банк балансын талдау этаптары:
1. алдын ала талдау;
2. аналитикалық талдау;
3. қорытынды талдау.
Экономикалық талдау әдістері:
1) топтастыру эдісі;
2) салыстыру әдісі;
3) экономикалық-статистикалық әдістері;
4) абсолюттік және салыстырмалы өлшем әдісі;
5) коэффициенттік әдіс т.б.
Экономикалық талдау түрлері төменде берілген әртүрлі критерилері бойынша жіктеледі:
1.Талдау жүргізу мерзімі бойынша:
күнделікті
апталық
айлық
кварталдық
жартыжылды
2. Қарастырылатын сұрақтар спектріне тәуелді:
толық
тақырыптық
3. Зерттеу мақсаты мен сипатына байланысты:
алдын ала
бақылау-оперативтік
қорытынды
болжамдық
4. Статистикалық эдістерінің қолданылуына тәуелді:
корреляциондық регрессиондық
факторлық
дисперсиондық
кластерлік т.б.
Банктің табыстарынан резервтік қор, арнайы қорлар, әлеуметтік және өндірістік
Алдыға қойған мақсаттарға қол жеткізу үшін банк активтер мен
Банк активтері негізгі және айналымдық болып бөлінеді. Банктің негізгі
2007 жылы банк активтері 909753957 мың теңге болды. 2008
Сурет 3 - Банк активтерінің 2007 - 2009 жылдар
Банк өтімділігін анықтайтын фактор - банктің депозиттік базасының сапалылығы.
Талап етілгенге дейінгі депозиттер жоғары түрақтылыққа ие, өйткені бүл
Банк қызметін техникалық талдау пруденциялдық нормативтерге сай жүзеге асырылады.
Коммерциялық банктердің пруденциялдық нормативтері келесілерден тұрады:
1. Банк жарғылық капиталының ең төменгі мөлшері.
Банктің жарғылық капиталының ең төменгі мөлшерін Үлттық Банк Басқармасы
2. Меншікті қаражатардың жеткілікті коэффициенті:
А) Бірінші деңгейлі капитал (К1).
Бірінші деңгейлі капитал мыналардан қүралады:
- төленген қаржылық капитал; қосымша капитал;
- өткен жылдардағы бөлінбеген таза табыс;
- ағымдық жылдағы шығыстардың ағымдық жылдағы табыстардан артық
- өткен жылдардағы зиян.
Бұл бірінші деңгейлі капитал мен екінші деңгейлі капитал (бірінші
К1= К1-ИК/А, мұндағы
К1 - бірінші деңгейлі меншікті капитал
Ж - банктің акцияға жұмсаған инвестициялары және басқа да
А - банктің жиынтық балансына сәйкес барлық активтердің сомасы
Б) Екінші деңгейлі капитал (К2).
Екінші денгейлі капитал келесілерден тұрады:
- бағалы қағаздар мен негізгі құралдарды қайта бағалау мөлшері;
- ағымдық жылдағы шығыстардан ағымдық жылдағы табыстардың артық сомасы;
- тәуекелді есепке ала отырып төлеген активтер сомасының 1,25%
- бірінші деңгейлі капитал сомасының 50% аспайтын сомадағы банктің
К - банктің меншікті капиталы
Ар – тәуекел дәрежесіне байланысты өлшенген активтер және баланстан
3. Бір қарыз алушыға келетін тәуекелдің ең жоғарғы мөлшері
Т - бір қарыз алушыға келетін тәуекел мөлшері
кЗ=0,086/129930689=0,1 Банкпен ерекше қатынастағы қарыз алушылар үшін
4. Ағымдағы өтімділік коэффициенті (к4).
Өтімділікті бақылап отыру мақсатында банктер ағымдағы өтімділік : коэффициентінің
Аор - активтердің орташа айлық шамасы
Мор - талап етілетін міндеттемелердің орташа айлық шамасы
k4=l ,594/21654652=0,1
Оның мөлшері 0,2 - 0,3 аспауы керек.
5. Ашық валюталық позиция лимиті (к5).
Бұл осы уақытта немесе алдағы уақытта жекелеген валюталарда қаражат
Ол Ұлттық Банк Басқармасымен және басқа рейтингтік агенттіктермен белгіленеді.
6. Негізгі қорларға жэне басқа да қаржылық емес активтерге
жұмсалынған банк инвестициясының ең жоғарғы мөлшерінің коэффициенті Оның мәні
И - негізгі қорларға және басқа да
Оған келесілер жатады:
- банктің жалға алған ғимараттары бойынша капитал шығыны; салынып
- жалға беруге арналған негізгі құралдар
- басқа да негізгі құралдар;
- басқа материалдық запастар;
- капитал жүмсалымдары бойынша дебиторлық қарыз.
Коммерциялық банктердің техникалық талдауының тағы бір бөлігі банктің жылдық
Соған сәйкес, АҚ «АТФБанктің» кірістері мен табыстары, олар бойынша
Кесте 1 - АҚ «АТФБанктің» 2007-2008 жылдарға топтастырылған кіріс
Атаулары 2008 жыл 2007 жыл
мьщ тг. % мың тг. %
Сыйақы бойынша шығыстар -75068035 100 -72308447 100
Клиентгер қаражаттары -26852607 -35,8 -24336742 -33,6
Несиелік мекемелердің қаражаттары -21333116 -28,4 -25102807 -34,7
Шығарылған қарыздық бағалы қағаздар -21219907 -28,3 -18394371 -25,4
Субординациялық қарыз -5662405 -7,5 -4352791 -6
Артықшылығы бар акциялар 0 0 -121736 -0,2
Таза комиссиондық табыс 7522940 100 7589127 100
Комиссиондық табыс 8051485 107 7817834 103
Комиссиондық шығыс -528545 -7 -228707 -3
АҚ «АТФБанктің» берілген кестедегі талдауынан біз шығыстар мен табыстар
Сонымен қатар, банктің таза комиссиондық табысының мөлшерін көріп отырмыз.
Банк өтімділігі оның сыртқы қаражат көздеріне, яғни банкаралық
несиелерге деген тәуелділігімен де сипатталады. Банкаралық несие өтімді
қаражаттарға деген қысқа мерзімді жетіспеушілікті жоя алады, бірақ осы
несиенің жалпы тартылған ресурстардың құрамындағы үлесі жоғары болса,
онда банк банкротқа ұшырауы мүмкін. Егер банктің сыртқы көздеріне
тәуелділігі жоғары болса, онда оның бизнес үшін өз базасының
перспективасының жоқтығын көрсетеді.
Банк активтері мен пассивтері арасында мерзім мен сома бойынша
Осы әдіске сәйкес әртүрлі көздерден тартылған қаражаттарды орналастыру
деңгейлі банктердің сенімділігін бағалау үшін келесі коэффициенттер
қолданылады. Олар Қазақстанның банктеріне сай келеді және банктердің толық
а) Бір мезеттегі өтімділік коффициенті. Ол банктің ағымдағы төлемдерін
тез жүзеге асыру қабілеттілігін көрсетеді, яғни, оның қысқа перспективадағы
сенімділігін бағалайды. Қазақстан үшін бұл коэффициент - 60 пайыз
қанағаттанарлықсыз болып табылады (бұл коэффициент
ә) Мерзімді міндеттемелер бойынша өтімділік
б) Капиталдың жеткіліктілік коэффициенті. Бұл коэффициент банктің
меншікті қаражаттарының бөлігін көрсетеді. Банк сенімділігін анықтауда
капитал жеткіліктілігі маңызды көрсеткіш
в) Генералдік сенім коэффициенті. Банктің сенімділігін анықтау кезінде
бұл коэффициенттің мәні өте үлкен рөл атқарады. Ол белгілі
активтердің қайтарылмау кезінде шығындарды жабу үшін меншікті капиталдың жеткілікті
г) Капиталдың қорғаушылық коэффициенті. Ол банктің инфляциялық
процесстерді қалай есептейтіндігі және активтердің қай бөлігі мүлікте,
бағалықтарда және құрал-жабдықтардағы мөлшерін көрсетеді. Өзінің қызметін қысқа мерзімге
ғ) Қызмет ету қабілеттілігінің коэффициенті. Ол банк қызметін бағалауда
Банктің шығындары банктің меншікті капиталының азаюына әкеледі. Бүл себептен
д) Өтімділік коэффициенті. Ол барлық активтердің өтімділік деңгейін
анықтау үшін арналған. Табыстың төмен мөлшері консервативтік несиелік
саясаттың нәтижесінен болуы мүмкін, сондай-ақ операциондық шығындардың көбеюінен болады.
е) Активтердің табыстылық деңгейі. Бұл көрсеткіш активтердің сапасын
жалпы түрде көрсетеді. Жүргізілетін операциялардың табыстылығы неғүрлым жоғары болса,
Осы коэффициентті бағалай
Егер де 83 пайыздан жоғары болса, онда ссудалар бойынша
Жоғарыда келтірілген техникалық-экономикадық талдаулар бойынша АҚ «АТФБанкті» сенімділігі жоғары
2.2 Семей филиалы АҚ «АТФБанктің» баланс пассивінің жағдайына
Банк ресурстары - бұл банктің пассивтік операцияларының негізінде қалыптасқан
Банк балансы экономикалық талдау үшін негізгі ақпарат көзі болып
Коммерциялық банк балансы - бұл белгілі бір мерзімге банктің
бухгалтерлік құжат.
Банк балансының пассивінде
Баланстық шоттар активті жэне пассивті болып бөлінеді.
Коммерциялық банк балансының қүрылымы:
Бөлім 1. «Ақшалай қаржылар және қымбат бағалы металдар» -
Бөлім 2. «Банкаралық міндеттемелер»
Бөлім 3. «Капитал және қорлар» - жарғылық қорға, резервтік
Бөлім 4. «Клиенттермен операциялар» заңды жэне жеке тұлғаларға берілетін
Бөлім 5. «Бағалы қағаздармен операциялар» қарыздық міндеттемелерге, акцияларға,
Бөлім 6.Қаржылар мен мүліктер» дебиторлармен және кредиторлармен есеп айырысуды,
Бөлім 7. «Қызмет нәтижелері» оперативтік және басқа да табыстар
Банктің пассивті операциялары дегеніміз - пассивті шоттағы немесе пассивті-активті
Коммерциялық банктердің пассивті операциялары ерекше рольді ойнайды. Себебі банктер
Пассивті операциялардың мазмұны әртүрлі салымдар тартудан, басқа банктерден несие
Ал банктің пассивті операцияларын басқару - бұл кең мағынада
Пассивті операцияларды басқару кезінде қаражаттарды салуға арналған шығыстар мен
Банк міндеттемелерін қарастыратын болсақ, 2006 жылы олардың көлемі 1001697399
Кесте 2. АҚ “АТФ Банктің” 2007 жылғы міндеттемелерінің құрылымдық
Осы банк міндеттемелерін әр жылға жеке құрылымдық – үлестік
Баптардың атауы 31.12.07 Құрылымы (%)
Міндеттемелер
ҚР ҰБ және Үкімет қаражаттары 412062 0
Несиелік мекемелердің қаражаттары 293755417 32,3
Клиенттердің қаражаттары 380605239 41,8
Шығарылған қарыздық бағалы қағаздар 174987265 19,2
Суборинациялық берешек 55027555 6
Арт бар акциялар бойынша міндеттемелер 1754774 0,2
Басқа міндеттемелер 2292647 0,2
Кредиторлық қарыз 1814134 0,2
Туынды қарж құралдар 134252 0
Мерзімі кешіктірілген салық міндеттемелері 595759 0
Резервтер 323239 0
Міндеттемелердің барлығы 909753957 100
Жоғарыдағы кестеден АҚ “АТФ Банктің” 2007 жылға арналған міндеттемелерінің
Осы жылда банк міндеттемелерінің көп бөлігін клиенттердің қаражаттары алғанын
Ең аз мөлшерде артықшылығы бар акциялар бойынша міндеттемелер (1754774
(Қосымша Г)
Кесте 3. АҚ “АТФ Банктің” 2008 жылғы міндеттемелерінің құрылымдық
Баптардың атауы 01.01.08 31.12.08 Құрылымы (%) Өзгеруі
(±) өсу қарқыны
(%)
Міндеттемелер
01.01.08 31.12.08 01.01.08 31.12.08
ҚР ҰБ және Үкімет қаражаттары 412062 207033 0 0
Несиелік мекемелердің қаражаттары 293755417 317560754 32,3 34,4 23805337 2,1
Клиенттердің қаражаттары 380605239 343421095 41,8 37,2 -37184144 -4,6 90,2
Шығарылған қарыздық бағалы қағаздар 174987265 204988009 19,2 22,2 -174987265
Суборинациялық берешек 55027555 55156913 6 0,6 129358 -5,4 372,5
Арт бар акциялар бойынша міндеттемелер 1754774 55156913 0,2
Басқа міндеттемелер 2292647 - 0,2 - -2292647 - -
Кредиторлық қарыз 1814134 1748582 0,2 0,2 -65552 0 96,4
Туынды қарж құралдар 134252 1098215 0 0,1 963963 0,1
Мерзімі кешіктірілген салық міндеттемелері 595759 332190 0 0 -263569
Резервтер 323239 602379 0 0 279140 0 186,3
Міндеттемелердің барлығы 909753957 923684765 100 100 13930808 0
АҚ “АТФБанктің” 2008 жылғы міндеттемелерінің құрылымдық – үлестік динамикасына
Ал керісінше несиелік мекемелердің қаражаттары 34,4% болған. Ол 317560754
Ал туынды қаржылық құралдар болса, 0,1% өскен, 1098215 мың
Кесте 3. АҚ “АТФ Банктің” 2009 жылғы міндеттемелерінің құрылымдық
Баптардың атауы 01.01.09 31.12.09 Құрылымы (%) Өзгеруі
(±) өсу қарқыны
(%)
Міндеттемелер
01.01.09 31.12.09 01.01.09 31.12.09
ҚР ҰБ және Үкімет қаражаттары 207033 16020 0 0
Несиелік мекемелердің қаражаттары 317560754 269594812 34,4 27,2 266419138 -7,2
Клиенттердің қаражаттары 343421095 501639782 37,2 50,6 158218687 13,4 146,07
Шығарылған қарыздық бағалы қағаздар 204988009 154408837 22,2 1,6 -50579172
Суборинациялық берешек 55156913 61682535 0,6 6,2 6525622 5,6 111,8
Арт бар акциялар бойынша міндеттемелер 55156913 - 5,9
Басқа міндеттемелер - 2495043 - 0,05 2495043 0,2 24950,43
Кредиторлық қарыз 1748582 2354869 0,2 0,2 606287 0,03 134,7
Туынды қарж құралдар 1098215 - 0,1 0,23 -1098215 -0,1
Мерзімі кешіктірілген салық міндеттемелері 332190 732251 0 - 400061
Резервтер 602379 471207 0 - -131172 0,05 78,2
Міндеттемелердің барлығы 923684765 991040487 100 100 67355722 0
АҚ “АТФБанктің” 2009 жылғы міндеттемелердің құрылымдық – үлестік динамикасына
Ал керісінше несиелік мекемелердің қаржысы 7,2%-ке азайды, яғни 2008
Кредиттік қарыз өсті ол 2354869 мыңды құрайды, яғни былтырғы
Кесте 5 – АҚ “АТФБанктің” 2007 жылғы меншікті капиталының
Берілген кестеден біз АҚ “АТФБанктің” 2007 меншікті капиталының жыл
Баптардың атауы 31.12.07 Құрылымы (%)
Меншікті капитал
Жарғылық капитал 57897607 77,9
Оның ішінде:
Жай акциялар бойынша 44130644 59,4
Артықшылығы бар акциялар бойынша 13766963 18,5
Қосымша төленген капитал 242185 0,3
Резервтік капитал 822230 1,1
Резервтер -488431 -0,6
Таза пайда (шығын) 15823873 21,3
Меншікті капитал барлығы 74297464 100%
Осы жылда ең көп үлесті көріп отырғанымыздай жарғылық капитал,
Кесте 6 – АҚ “АТФБанк” 2008 жылғы меншікті капиталының
Баптардың атауы 01.01.08 31.12.08 Құрылымы (%) Өзгеруі
(±) өсу қарқыны
(%)
Меншікті капитал
01.01.08 31.12.08 01.01.08 31.12.08
Жарғылық капитал 57897607 89170492 77,9 93,4 31272885 15,5
Оның ішінде:
Жай акциялар бойынша 44130644 73770492 59,4 77,3 29639848 17,9
Артықшылығы бар акциялар бойынша 13766963 15400000 18,5 16,1 1633037
Қосымша төленген капитал 242185 242185 0,3 0,2 0
Резервтік капитал 822230 15181181 1,1 15,9 14358951
Резервтер -488431 -2236501 -0,6 -2,3 -1748070 -1,7 457,9
Таза пайда (шығын) 15823873 -6899432 21,3 -7,2 8924441 14,1
Меншік капиталдың барлығы 74297464 95457925 100 100 21160461 0
Меншікті капиталдың 2008 жыл соңындағы көлемі (74297464) 2008 жыл
Кесте – 7 АҚ “АТФБанктің” 2009 жылғы меншікті капиталының
Баптардың атауы 01.01.09 31.12.09 Құрылымы (%) Өзгеруі
(±) өсу қарқыны
(%)
Меншікті капитал
01.01.09 31.12.09 01.01.09 31.12.09
Жарғылық капитал 89170492 107170492 93,4 178,4 18000000 85
Оның ішінде:
Жай акциялар бойынша 89170492 107170492 93,4 178,4 18000000 85
Артықшылығы бар акциялар бойынша 15400000 0 16,1 0 -15400000
Қосымша төленген капитал 242185 242185 0,25 0,4 0
Резервтік капитал 15181181 15181181 15,9 25,3 0
Резервтер -2236501 - -2,3 - 2236501 -2,3 0
Таза пайда (шығын) -6899432 -61674996 -7,2 -102,6 -54775564 -95,4
Сату үшін қолда бар активтерді қайта бағалау бойынша резервтер
Валютаға аударым бойынша жинақталған резерв - 412708 - 0,7
Меншік капиталдың барлығы 95457925 60087712 100 100 -35370213 0
Меншікті капиталдың 2009 жылғы көлемі (60087712) 2008 жылғы көлемінен
Банктің жарғылық қоры банк қызметінің қаржылық түрақтылығын қамтамасыз етіп
байланысты болды.
Экономикалық қатынастарда өндіріс пен капиталды интернационалдандыру ішкі сауда айналымындағы
2.3 2006-2008 жылдар бойынша Семей филиалы АҚ «АТФБанктің»
Банктердің ресуртарының жалпы сомасында тартылған қаражаттар үлесі, олардың басым
АҚ «АТФБанктегі» жеке тұлғалардың депозиттерінің түрлері келесідей:
1. «АТФ-Лидер» депозиті
2. «АТФ-Лидер 2» депозиті
3. «АТФ-Престиж» депозиті
4. «АТФ-Классик» депозиті
5. «АТФ-Перспектива» депозиті
6. «АТФ-Копилка» депозиті
7. «Депозит-кепілдік»
АҚ «АТФБанктің» әр депозит түрінің ерекшелігі бар. (Қосымша Е).
АҚ «АТФБанктің» салым шарты келесідей:
Салым бойынша сыйақы жылына 13,5 % мөлшерінде белгіленеді және
Шартты жасағанда Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамаларында және Банктің ішкі
Салымшы банкке шартқа қол қою арқылы, өзі туралы жеке
Банктің қүқықтары мен міндеттері.
Банк: салымшыға шартты жасаған күні жинақтау шотын ашуға және
Банктік құпияны Қазақстан Республикасының заңнамаларына сәйкес сақтауға және салымшы
Салым бойынша қосымша жарналарды қабылдау қарастырылмаған. Шоттан ақшаны бөліп
Салымшының жинақтау шотынан оның келісімісіз, Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамаларында
Салымшының жинақтаушы шотындағы ақшаға тексеру органдары қаулысы және алдын
Кесте 8 - АҚ «АТФБанктің» салым мөлшерлемесі, (%)
50 - 90 күнге іейін 90 -
Салым бойынша белгіленген иөлшерлеме мөлшерінің 20 % Салым
Сонымен қатар, тиісті сыйақыға қайта есеп жүргізу сыйақының мерзімі
Салымшы келмей қалған және салым сомасы, оны орналастырға уақыты
аяқталғанда қажет болмаған жағдайда, шарт автоматты түрде
Шартта қарастырылмаған қалған жағдайларда, Тараптар Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамаларын
Банк жауапкершілігі: Банк Депозитті қайтару және есептелетін сыйақы мерзімін
Банк шарт бойынша өзіне алған міндеттерін шарттың қарастырылған жағдайлар
Шарттың шарттарын орындау барысында түсініспеушіліктер мен даулар туындаған жағдайда,
Тараптар өзара келісімге келмеген жағдайда, барлық реттелмеген сұрақтар Қазақстан
Шарт салымшының жинақтаушы шотына ақша түскен (енгізілген) күннен бастап
Шарт тараптардың келісімімен өзгертілуі және толықтырылуы мүмкін. Барлық толықтырылулар
Шарт әр тарап үшін заңдық күші бірдей, бір-бір данадан
Салымшы депозит /шотты ашқанда беретін құжаттар тізімі:
Қазақстан Республикасының резиденттеріне
1) Салымшының жеке басын куәландыратын құжат
2) СТН көшірмесі (әрбір шот үшін беріледі).
Қазақстан Республикасының резидент еместеріне
Салымшының жеке басын куәландыратын құжат
СТН көшірмесі (ағымдағы шот үшін беріледі).
Үшінші тұлғаға шот ашу заңды өкілдер немесе осындай өкілеттілік
Кесте талдауынан клиенттер арасында мерзімді депозиттердің сұранысқа ие екенін
2007 жылдың аяғында филиал бойынша депозиттік портфель 380605239 мың
қажет еткенге дейінгі депозиттер 10% есе көбейді де 38060524
мерзімді депозиттер 90% есе артып, 3425447151 мың теңгені құрады.
жинақтаушы депозиттер жоқ.
2008 жылдың аяғына депозиттік портфель 343421095 мың теңгені құрады,
қажет еткенге дейінгі депозиттер 10%) есе кеміп, 34342109 мың
мерзімді депозиттер 90% есе кеміп, 309078985 мың теңге болды.
жинақтаушы депозиттер жоқ.
Кестеде берілген АҚ «АТФБанктің» депозиттік портфеліне қарасақ, 2008 жылы
Кесте 10 - 2008 жылдың депозиттік базасының салым валютасы
Айлар
Тенге АҚШ доллары Евро
сома % сома % сома %
Қаңтар 772052 5,1 7123. 1,8 151 1
Ақпан 381518 2,5 1223 0,3 0 -
Наурыз 1034375,52 6,7 21253,58 5,4 1055,15 7
Сәуір 5055856,74 3,4 5869,92 1,5 0 -
Мамыр 1040130,31 11,5 950,2 2,4 5462,32 36,8
Маусым 1249211,71 10,8 22709,73 , 5,8 255 1,7
Шілде 1411966,96 12,9 55285,39 14 1751,61 11,7
Тамыз 1462756,46 - 9,8 19131,59 4,9 1187,06 7,9
Қыркүйек 9781760,94 6,5 72897,16 18,5 2261,59 15
Қазан 2366543,87 15,8 22989,67 5,7 - 0,7
Қараша 1531491,89 10,5 26598,67 6,7 1706,86 11,4
Желтоқсан 748836,93 5 129836,62 33 1009,98 6,8
Барлығы 343421095 100 394426,67 100 14950,57 100
Бұл кестеден клиенттердің салымды ұлттық валютамен салғанына ұнататынын байқауға
Сонымен бірге валюта рыногында болып жатқан өзгерістер валютаны
таңдауда өз ролін көрсетеді. 2008 жылдың маусым айында АҚШ
Негізінен депозиттік база оң тенденциялармен
Қаржылық сектордың тұрақты дамуы және кірістер өсуі жағдайында халықтың
Бағалы қағаздар нарығының басты міндеті - ерекше тауарды, яғни
1 қаражаттар көлемін нығайтуда әр түрлі қайнар көздерін
2 бос қаражаттарды қандай да болмасын 1 салаға немесе
салу ретінде.
Бағалы қағаздар нарығына қаражаттарды тарту ішкі және сыртқы қаражат
Ішкі қаражат көздеріне амортизациялық жарналар және кәсіпорынның таза табыстары
Сыртқы қаражат көзіне банктің банктік несиелері және бағалы қағаздарды
Бағалы қағаздар нарығының қызметтері оларды шартты 2 топқа бөлуге
жалпы нарықтық қызметтер, яғни жалпы әрбір нарыққа тән;
1 спецификалық (ерекше қызметі), яғни оның басқа нарықтарға
1.жалпы нарықтық қызметтерге:
а) коммерциялық қызмет, яғни нарық операциясы табысты болуы
б) бағалау міндеті, яғни нарықтық бағаның құралу процесін және
қозғалуының қамтамасыз етеді;
в) ақпараттық міндеті, яғни нарық қатысушаларға саудаға түскен
объектілер және қатысушылар туралы ақпарат береді;
г) реттеу міндеті, яғни нарық сауда қағидаларын және тәртібін
қатысушылардың арасында бәсекеге талас мәселесін шешеді, бақылау және
басқару приоритетін құрайды.
2) спецификалықтың қызметі:
а) ақшалай қаражаттарды нарықтық қызмет салалары мен сфераға байланысты
б) халықтық жиналымдарда туынсыз формадан туынды формаға айналдыру міндеті;
в) мемлекеттік бюджеттің
арқылы);
д) бағалау және қаржы тәуекелінен сақтандыру міндеті.
Несиені кепілдік объектісі ретінде қамтамасыз ету мақсатында қарыз алушыға
АТФБанктің бағалы қағаздар бойынша жалпы ережелері келесідей:
1. Берілген Ереже Қазақстан Республикасының заңдылығымен, Казақстан Республикасының Ұлттық
2. Банк бағалы қағаздар нарығында диллерлік қызмет атқарады, яғни
3. Банк портфелінде бағалы қағаздар үш категориялар бойынша есептеледі:
-төлем төлеуге дейінгі ұсталатын;
-саудаға арналған;
-сатуға арналған қолда бар бағалы қағаздар;
4. Төлем төлеуге дейінгі ұсталатын бағалы қағаздар. Оларды сатып
алуға нақты шығындар бойынша бастапқы құнымен бағаланады. Келісім кезіндегі
Номиналды құн мен сатып алу бағасы арасындағы айырмашылық сыйақы
Ай сайын сыйақылар мен жеңілдіктер амортизациясы жүргізіліп, пайыздар (бағалы
Саудаға арналған және сатуға арналған қолда бар бағалы қағаздардың
8. Саудаға арналған және сатуға арналған қолда бар
қағаздардың келесі бағасы нақты құн бойынша жүргізіледі. Банктің есептік
саясатымен ай сайын сыйақылар мен жеңілдіктер амортизациясы жүргізіледі, нарық
9. Нақты құнды қайта бағалау нәтижесі көрінеді:
саудаға арналғандарға - табыстары мен шығындары есебіндегі бағалы қағаздар
сатуға арналған қолда барларға - берілген бағалы қағаздарды сату
10. Шетел валютасының бағамы өзгерген кезде индекстеу коэффицентін пайдаланып,
11. Егер бағалы қағаздар бойынша операциялар шетел валютасында номиналданған
12. Егер бағалы қағаздардың берілген категориясынан басқаға аударылуы болғанда,
13.Бағалы қағаздарды сатып алу кезіндегі кеткен шығындар сомасы
бағалы қағаздардың категориясына байланыссыз сыйақы сомасын төмендетуге немесе жеңілдік
Ал АҚ «АТФБанктің» қызметінің депозиттік базасына талдау жасайтын болсақ,
2008 жылы АҚ «АТФБанктің» міндеттемелерінің кемуі, депозиттік базаның төмендегенін
2007 жылы 174987265 мың теңгеге айналысқа шығарылған бағалы шағаздардың
Бұл өз кезегінде еврооблигацияларды өтеуімен байланысты.
2007 жылы 2006 жылмен салыстырғанда орта пайыздық міндеттемелердің құрылымында
депозиттерінің үлесі біршама жоғарылады (35,9 пайыздан - 41,8 пайызға
2008 жылдың соңында АҚ «АТФБанк» сомасы 20 млн. АҚШ
Клиенттердің депозиттрінің құны Қазақстан нарығында қалыптасқан депозиттердің орта
- талап еткенге дейін;
- жедел және қосымша салымдар;
- белгілі бір мерзімге қабылданған жедел салымдар: 1 жылдан
2006 - 2007 жылдары республика бойынша депозиттік базаның өскенін
Тартымды депозиттік саясатты өткізумен қатар депозиттік базаның өсуіне барлық
АҚ «АТФБанк критерилердің» жеке тұлғалардың салымдарының кепілдік қорының алғашқы
2006 жылы 360379801 мың теңге болған. 2007 жылы тұрғындардың
Сурет 6 - 2006 - 2008 ж.ж. АҚ «АТФБанктің»
Берілген суреттен біз АҚ «АТФБанктің» 2007-2009 жылдарға жасалған депозиттік
2008 жылы 41,8 пайызға өскенімен, 2009 жыл аяғында 37,2
Банктің салымшылары болып резидент жеке тұлғалар және Қазақстан Республикасының
Салымшылар банкке шектеусіз мерзімге салымдарын салады және олардың бірнеше
АҚ «АТФБанктің» атынан банктің құрылымдық бөлімшелері және олардың есеп-кассалық
Салымдар ұлттық, шетел валютасында, қолма-қол ақшалай, қолма-қол ақшасыз формада,
Салымдардың ең төменгі сомасы АҚ «АТФБанктің» басқармасының шешімімен бекітіледі,
Банктік салымдар шотын ашу шот иесінен түсетін, сәйкесінше банк
Банктік салым келісім-шартын жасау салымшыға салым кітапшасын беру арқылы
Сыйақы ставкасының мөлшері, банктік салымдар бойынша сыйақыларды есептеу АҚ
Алғашқы жарнаны немесе салымды толтыруды салымшы және кез-келген басқа
Салым бойынша шоттан ақшаны алуды салымшылардан басқа, сенімхат негізінде
Салымшының шотына ақша аудару бойынша банк көрсететін қызметтерге АҚ
Қорытындылай келгенде, осы жүргізілген талдауымыздың арқасында АҚ «АТФБанктің» салымшылары
2.4 Қазақстандық банкаралық заемдар нарығын талдау
Қазақстан Республикасында банкаралық нарықтың қызмет етуі мен
дамуын талдау, оның күшті және әлсіз жақтарын талдау қажеттілігін
Мұндай зерттеулер мәселелерді анықтауда маңызды, өйткені олардың
шешімдері нарықтың қызмет етуіне жағымды әсерін тигізеді. Сондай-ақ тиімді
Халықаралық аналитиктердің мәліметтері Қазақстан Республикасында халықаралық нарықтың тиімді қызмет
Жүйенің әлсіздігі жоғары нақты және номиналды ставкаларға, олардың тұрақсыздығының
Өтпелі экономикадағы елдер, оның ішінде Қазақстан Республикасы үшін
Халықаралық ақша нарығының кұралдары болып қысқа мерзімді заемдар табылады.
Қазақстан Республикасындағы экономикалық жағдайлардың жоғары тұрақсыздығына байланысты, қазіргі уақытта
Банктер банкаралық нарыққа қатысуға тілегін төрт негізгі принциппен түсіндіреді.
Басқаша сөзбен айтқанда, банкаралық нарық, бір жағынан, қосымша өтімділікке
Осыған байланысты Қазақстан Республикасының коммерциялық банктерінің 2006 - 2007
Кесте 11 – Қазақстан Республикасының коммерциялық банктерінің 2007-2008 жылдар
Клиенттерге ссудалар 01.01.06 01.01.07 01.01.08
мың үлесі
мың үлесі мың үлесі
«АТФ Банк» АҚ 356355 18,5% 562280 16,7% 850755
«БЦК» АҚ 131884 6,8% 217357 6,5% 627563 14,6%
«Халық банк»АҚ 60261 3,1% 166975 5% 222374 5,1%
«БТА» АҚ 388306 20,1% 756525 22,5% 926354 21,4%
Басқа банктер 461324 23,9% 637090 18,9% 640830 14,9%
Банктік жүйе бойынша барлығы 1927876 100% 3363932 100% 4322281
Берілген кесте мәліметтеріне сүйенетін болсақ,
Дәл осылай «Халық банк» АҚ-н алатын болсақ, 2006 жылы
«БЦК» АҚ 2008 жылы - 627563 мың доллар 14,6%;
Басқа отандық банктер 2008 жылы 640830 мың доллар, 14,9%
Нарықтық экономиканың қалыптасуы мен дамуы несиелік қатынастармен тығыз байланысты.
Қазақстан Республикасындағы нарықтық экономиканың қалыптасуы
шаруашылық қызметтің барлық аясынан түрлі нысанда орын алатын несиемен
Несиелік қатынастар айырбас қатынастарда пайда болғандықтан ссудалық мәселелердің нысаны
Банк өзінің жинақталған тәжірибесіне байланысты несиелік базаны, яғни жеке
Банктің өз клиенттік базасын және ірі компанияларды өзіне тартуды
Солардың ішінде, ірі жобаларды несиелендіруде бизнес-жоспардың сапалы болуы, жобаның
Банктің жоғарыда аталған ірі заемшыларынан басқа шағын және орта
Көп жағдайда банк екі клиенттердің арасындағы кепілгер қызметін атқарады.
Сонымен қатар, «Қазақстанның Халық банкі» арнайы бөлшек саудаға бағдарлама
Осы жылдары банктің 797 мың адамы карточкамен қамтамасыз етілген.
АҚ «АТФБанктің» банктерден және несиелік мекемелерден алынатын несиелері мен
Кесте 12 - АҚ «АТФБанктің» 2007-2009 ж.ж. тартылған қаражаттарының
Міндеттемелер 2006 2007 ж. 2008 ж.
мың тг. % мың тг. % мың тг. %
ҚР ҰБ жэне
Несиелік мекемелердің қаражаттары 449388877 44,9
Міндеттемелердің барлығы 1 001 697 399 100 909 753
Кестедегі мәліметтерге сүйенсек, АҚ «АТФБанкте» 2006 жылы 2007 жылға
Ал несиелік мекемелердің қаражаттары 44,9 пайызға артық. Яғни 2007
2008 жылы 2007 жылмен салыстырғанда, керісінше қайта көбейген ҚР
Оларға сай үлестері де өзгерген, 2008 жылы несиелік мекемелердің
Қорыта келгенде, АҚ «АТФ Банкінің» тартылған қаражаттарының көп бөлігін
АҚ «АТФБанктің» тартылған қаражаттарының көлемін келесі суреттен көруге болады.
Сурет 7 - 2008 ж. АҚ «АТФБанктің» тартылған қаражаттарының
Бұл суреттен көріп отырғанымыздай, АҚ «АТФБанктің» тартылған қаражаттарының көлемінің
тұратынын байқауға болады. Ол 2006 жылы 3682363 мың теңгені
2008 жылы АҚ «АТФ Банк» өндіріс және құрылыс индустриясын
АҚ «АТФ Банкі» сонымен бірге, банкте еркін және тұрақты
Есептік ставканың төмендеуінің негізінде 2007 жылы көптеген шетелдің валюталық
Банктің үлкен тәжірибесі - бұл көп жылдар бойы жинақталып,
Банк клиенттеріне несиелік линияның берілуіне байланысты банкке үлкен даму
Банктің берілген несиелер құрылымында тәуекелі аз операциялар бойынша табыстылығы
Банктің ссудалары бойынша жоғалтулары болса, онда банкаралық шоттарға сәйкес
Коммерциялық банктер нарық бойынша әріптестері үшін меншікті рейтинг және
«Бас келісім» - бұл банк - әріптесінің жағдайын кеңінен
байланыстар маңызды орын алады.
Банкаралық заемдар бойынша ставканың өзгерісімен байланысты ағымдағы жағдайлар несиелік
Уақытша жағдайларды талдау үшін, ең алдымен пайыздық ставкаларды бекіту
Жарияланған ставкалар - бұл мәміле ставкасы емес, бұл дилерлермен
Талдауды жүргізу үшін қажетті ақпараттардың жеткіліксіздігі, берілген нарықты тереңірек
90 күндік заем үшін сыйақы ставкалары 2007 жылдың мауысым
3 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА БАНК РЕСУРСТАРЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ МӘСЕЛЕЛЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ
3.1 Қазақстан Республикасының коммерциялық банктерінің ресурстарын қалыптастыру мәселелері
Ресурстық база макроэкономикалық фактор ретінде коммерциялық банктердің өтімділігі
Өзіне тек жаңа клиенттерді тартуды қоспайтындығы және ресурстарды тартудың
Банк несиені беру кезінде қарыз алушыға ақшаны беру сұрағын
Банктік бәсекелестіктің дамуымен байланысты ресурстардың шектеулілігі белгіленген клиентке тығыз
Сондықтан банк үшін дұрыс құрылған депозиттік саясат қажет. Бүл
Бәрімізге белгілі несиелеу несиелік ресурстарды пайдаланудың негізгі бағыты ретінде
- өнеркәсіптегі қиын жағдайлар, терең құлдыраудың депрессиямен жаңа
- сапасыз қаржылық менеджмент мәселелері, экономикалық нақты секторына қатысты
Берілген жағдайларды талдау ерекшелігі экономиканың нақты секторын несиелеумен, тек
Кейбір банктер тәуекелге барып, шығынға ұшырайды, жойылады. Бірақ қазақстандық
Банктік салымдардан қалатын қаражаттардың 80 пайызы Қазақстан Республикасының Ұлттық
«Стерженді депозиттердің» жетіспеушілігі банктердің ресурстық базасын тұрақсыз етеді. Мысалы,
Нормативке сәйкес банктің тартылатын қаражаттарының мөлшері банктің меншікті капиталынан
Нарықта тартылатын ресурстармен қалыптасатын, жаңа шарттарды есепке алғанда, яғни
Коммерциялық банктердің қызметіндегі тағы бір маңызды мәселелердіің бірі болып
Банкирлер бұл жасалып отырған акция банкаралық несиелерді тарту және
Осы жағдайға байланысты Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінің төрағасына Ұжымдық
- тура корреспондентік шот ашқан уақытта екінші деңгейдегі банктер
- тура корреспонденток шоттар банктер мен клиенттердің ұсынысы бойынша
Банктің корреспонденток операцияларына шек қою проблемаларынан басқа, «жеке тұлғалардың
Қазақстанды қаржылық құрал ретінде банкаралық несиелерді пайдалану кең қоланысқа
Қазақстанда мұндай құрал ретінде тек мемлекеттік бағалы қағаздар ғана
Қазақстанның тәжірибесінде несиелік деривативтерді келісім ретінде қолдануға болмайды, өйткені
Своптарды қолдану осы аймақтағы арнайы номативті актілермен
шектелген қазіргі уақытта банкаралық несиелік нарық банкаралық несиелеу нарығының
Жоғарыда айтылған қиындықтардан басқа банк қызметіндегі аса маңызды мәселелердің
3.2 Қазақстан Республикасының коммерциялық банктерінің пассивті операцияларын басқарудың негізгі
Қазіргі уақытта депозиттер нарығында АҚ «АТФБанк» жетекші орындарды алып
Біріншіден, АҚ «АТФ Банкінде» орта мерзімді депозиттердің депозиттік саясаты
Осыған байланысты 11-15 жылға дейін салынатын үзақ мерзімді депозит
Бұл банктің өтімділігін қамтамасыз етеді.
Депозит салымының үлттық валютадан шетел валютасына және керісінше айналысын
Ол клиенттерге ұлттық валютада салынған салым мен шетел валютасындағы
Сонымен қатар депозит шоттан қаражаттарды жылдам алу мүмкіндігін қарастырады,
Екіншіден, АҚ «АТФ Банкінде» салымдардың сомасы және мерзіміне
байланысты саты қойылмаған. 100 мыңға дейінгі депозит сомасына ең
Банкаралық несиелер нарығында тәуекелдерді төмендету үшін келесілер қажет банктің
Қазақстан Республикасындағы банкаралық несиелер нарығының потенциалы кең, егер корпоративті
АҚ «АТФ Банктің» ресурстарын басқаруда келесілерді айтуға болады:
Мерзімі бойынша пассивтерді тарту әдісін қолдану, бұл банк міндеттемелерін
Капитал және резервтермен басқару саясатын өңдейді.
- Меншікті капиталдың тартылған қаражаттарға қатынасына бақылау жасайды.
Банктің депозиттік базасын талдайды. Жалпы коммерциялық банктердің ресурстарын басқарудағы
а) тұрғындардың банктік жүйеге деген сенімін арттыру үшін Қазақстан
ә) депозиттердің құрылымына мән беру: талап еткенге дейінгі депозиттерге
б) депозиттің тұрақтылығын қолдау стратегиясын анықтау. Осындай
стратегиялардың бірі болып маркетинг табылады, яғни дағдарыс жағдайында
банкке сенімді болып қалатын клиенттерге қызмет көрсету сапасын
жоғарылату. Жинақ депозиттерінің мерзімін, орта сомасын жоғарылату
дағдарыс жағдайында депозиттердің тербелісін жеңілдетеді;
в) депозиттердің тұрақтылығын ғана емес, оның қайнар көздерін де
есепке алу қажет, яғни заңды тұлғалардың депозиттеріне қарағанда жеке
тұлғалардың депозиттері сенімді;
г) депозиттік саясатты жетілдіру;
д) басқа несиелік мекемелерден алынған депозиттер мен заемдардың
сенімділігін бағалау;
е) банктегі маркетингтік қызметті дамыту, жетілдіру;
ж) банкаралық несиелер нарығын одан әрі дамыту;
з) банк өтімділігін және төлем қабілеттілігін сақтау, банк қызметіне
тиімді шешімдер қабылдау және т.б. (Қосымша И).
Аталган мәселелер бойынша келесідей шаралар қолданылады:
- заңдылық негізінде белгіленген мерзімге бір реттен жиі емес
- неғұрлым жұмсақ ақша-несие саясаты;
- заңды тұлғалардың жалпы табысына салық салғанға дейін банктердің
- нормативтер өлшемін өзгерту, бүл банктерге банктің меншікті капиталынан
- маманданған банктер үшін нормативтер мөлшерін өзгерту, бұл өз
- белгіленген деңгейге дейін міндетті экономикалық нормативтер санын қысқарту;
- қайтарылмайтын несиелерге қалыптасатын резервтер сомасына салық салуды төмендету;
- ресурстық потенциалы бар аймақтық; банктер өзінің ресурстық базасын
- банктерге ұсақ салымшыларды тарту бойынша жұмыстарды күшейтуі қажет;
- батыс елдерінде қолданылатын ақшалай қаражаттармен трасттық операцияларды жүзеге
Банк секторының бәсекелестік қабілеті белгілі бір бәсекелестік артықшылықтарға, олардың
Банк секторының бәсекелестік артықшылықтарының көздері сыртқы және ішкі көздерге
Сыртқы көздерге банктік қызметтер мен өнімдердің жоғары сапалы болып
Ал ішкі көздерге банк өнімдері мен операцияларына жұмсалатын шығындар
Бәсекелестік артықшылықтардың типтеріне мыналар жатады:
банктің білікті кадрлармен қамтамасыз етілуі;
банктің капиталының жеткіліктілігі;
қазіргі заманға сай технологияларды (ноу-хау) қолдану деңгейі;
банктің имиджі мен бренді;
банк қызметі мен өнімдеріне деген әлеуетті сұраныстың болуы;
менеджмент сапасы және оның ИСО-ға сәйкестілігі;
• қаржы құралдарының тиімділігі, яғни банк өнімдері мен қызметтерінің
• банктерді мемлекеттік қолдау.
Бүгінгі Қазақстанның банктік секторы жоғарыда аталған артықшылықтарға ие болуымен
Қазақстанның банктік жүйесі Шығыс Еуропа елдерінің жекелеген елдерінің банктік
2000 - 2008 ж.ж. аралығында Қазақстан Республикасының банк секторы
Осы факторлармен банктердегі халықтың салымдарының және банктердің жиынтық активтерінің
Төменде жасалған зерттеуден және ЕДБ-дің активтері мен пассивтеріне жасалған
«А» - бәсекелестік қабілеті күшті банктер («Казкоммерцбанкі» АҚ, (ТуранӘлемБанкі»,
«В» - бәсекелестік қабілеті орташа банктер
АТФ Банк», АҚ «Центркредит Банк» АҚ,«Каспиский банкі»АҚ,
«С» - бәсекелестік қабілеті төмен банктер ( Цеснабанкі АҚ,
Кесте 13 - ҚР-ның банк секторына жасалған SWOT-ТАЛДАУ нәтижесі
Күшті жақтары Мүмкіндіктері
1. Пәрменді несие, депозит және инвестициялық саясаты.
2. Активтері мен пассивтерінің
3.Жиынтық активтердің, несиенің,
депозиттердің және табыстылық
көрсеткіштерінің серпінімен өсуі.
4. Банк қызметінің Халықаралық стандарттарға сай жұмыс жасалуы.
5.Несие сапасының және инвестициялық қоржынның қанағаттанарлық деңгейі, мүмкін болатын
(провизиялармен) жоғары деңгейде қамтамасыз етілуі. 1. Жаңа банктік өнімдерді
2. Банк қызметтерінің тарифтерін қалыпты денгейде ұстау,
3. Банктер арасында бәсекелестікті күшейту.
4. Менеджмент сапасын арттыру, активтер мен пассивтерді басқару және
5. Банк секторының үйлесімді дамуы, банк өнімдері мен
6.Банк капиталының бәсекелестікке
Әлсіз жақтары Қателер
1.Банк секторының қаржылық тұрақтылығы мен өтімділік, капиталдану және бәсекелестік
қабілеттілік жағынан қол жеткізген деңгейі.
2.Ішкі ұзақ және орта
3.Банктік тәуекелдердің жоғары деңгейде орыналуы.
4.Ішкі нарықтағы банктің инвестициялық операцияларды
құралдарының тапшылығы. 1.Сыртқы қарыздарының көп мөлшерде болуы.
2.Жіктелген активтердің, оның
3.Банктік қызметтер нарығында банктер арасында бәсеклестік
4.ДСҰ-на кіруге байланысты
5.Бағалы қағаздардың табыстылықтарының және кепілге
төмендеуі.
Қарастырған дипломдық жұмысымның тақырыбы бүгінгі күннің өзекті мәселесі болып
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазіргі таңда коммерциялық банктер клиенттерге түрлі банктік өнімдер мен
Банктік ресурстар банктер пассивті операцияларды жүзеге асырғанда пайда болады
Қазақстанда «Kramds банк» банкротқа ұшырағаннан кейін тұрғындардың банктік жүйеге
Банктік ресурстардың қалыптасуының негізгі қайнар көзі болып банк клиенттерінің
Банктің меншікті қаражаттарына жарғылық қор, резервтік қор, сондай-ақ жыл
Қазақстан Республикасында екінші деңгейдегі банктер белсенді түрде
маркетингтік саясатты жүргізіп, клиенттердің бос ақшалай қаражаттарын
тартады. Пассивті операцияларды жүргізетін ірі екінші деңгейдегі банк болып
АҚ «АТФ Банк» тұрғындардың жедел салымдарын тарту бойынша екінші
АҚ «АТФ Банкі» клиенттерге ұлттық және шетел валютасында банктік
салымдардың кең спектрін ұсынады. АҚ «АТФ Банк» ұсынатын депозиттер
әрқашан өзінің клиенттерін табады.
Тартымды депозиттік саясатты өткізумен қатар депозиттік базаның өсуіне барлық
Қазақстандағы қаржылық құрал ретінде банкаралық несиелерді пайдалану кең қолданысқа
Қазақстанда мұндай құрал ретінде тек мемлекеттік бағалы қағаздар ғана
Банкаралық несиенің пассивті операияның бірі ретінде
- банкаралық несиелеу кезінде кепіл ретінде тек мемлекеттік бағалы
Аталған мәселелерді шешу банкаралық қарыз алу кезінде
Сондықтан елімізде банктік жүйенің дамуына, жетілдіру мәселелеріне ерекше мән
ПАЙДАЛАНҒАН ҚАЙНАР КӨЗДЕР ТІЗІМІ
«ҚР-да банктер және банк қызметі туралы» Қазақстан Республикасының Заңы
«ҚР-ның Ұлттық Банкі туралы» Қазақстан Республикасының Заңы. 30.03.1995 жыл.
«Салымдарды сақтау және ынталандыру шаралары туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің
Ажитов С.А. Функции, порядок организации и ликвидации коммерческих банков
Айсак Б. Межбанковские заимствования - как инструмент финансовой политики
Акпеисов Б. Вклады населения и их защита // Банки
Арсланбеков-Федоров А.А. Российский рынок межбанковского кредитования: особенности развития и
Атпаева 3., Абдрахманова А. Конвертация тенговых депозитов // Бюллетень
Ахметова А. Казахстанский фонд гарантирования вкладов физических лиц -
Давыдова Л. Қазақстан Республикасының банк құқығы // Оку құралы.
Иванов В. Расчет лимитов межбанковского кредитования на основе кластерного
12. Көшенова Б. Ақша, несие, банктер//Алматы.
Косой A.M. Межбанковский кредит//Деньги и кредит 2003 ж.№2. 21-29
Махачев В. Характеристика межбанковского кредитования // Аудит и налогооблажение
Мақыш С. Ақша айналысы және несие // Алматы. 2004
Мақыш С. Коммерциялық банктер операциялары // Алматы. 2004 жыл.
Мақыш СБ. Банктің меншікті капиталын басқару // ҚазҰУ хабаршысы
Мақыш СБ. ҚР-ның банк жүйесін капиталдандыру деңгейі // ҚазҰУ
Мақыш СБ. Банктің пассивін тиімді басқару және бәсекеге қабілеттілігі
Рамазанов Н. В отсутсвии альтернативы // Деловая неделя 2003
Рамазанов Н. Без выбора // Деловая неделя 2003
Рамазанов Н. Новые технологии // Деловая неделя 2006 жыл.
Рамазанов Н. Банковский бизнес // Деловая неделя 2007 жыл.
Сейітқасымов Ғ. Ақша, несие, банктер // Алматы. Экономика 2006
Смирнов В.П. Банковская система Великобритании // Банковское дело 1998
Суханов А. Источники кредитных ресурсов коммерческого банка // Финансовый
Титов К. Защита банковских вкладов и стабильности банковской системы
Лим А. Депозит - капитал, приносящий доход- //
Қаржы Қаражат. Алматы, 2000 жыл. №11-12. 69-70 беттер.
Экономика негіздері 2006 жыл. №2.
Экономика негіздері 2007 жыл. №5-6.
АҚ «АТФ Банктің» қаржылық - экономикалық жағдайының дамуы (Интернеттегі
ҚОСЫМША А
ҚОСЫМША Б
Кесте 2 – АҚ “АТФ Банк” 2007 – 2009
ТОПТАСТЫРЫЛҒАН ЖЫЛДЫҚ БУХГАЛТЕРЛІК БАЛАНСЫ
(мың теңгемен)
Атауы 01.01.2009 жылға 01.01.2008 жылға 01.01.2007 жылға
Активтер
Ақша қаражаттары және олардың эквиваленттері 187766665 95590527 57759513
Міндетті резервтері 18036119 21654652 60880209
Кредиттік мекемелердегі қаржы 3130290 13556199 4994258
Шынайы құн бойынша бағаланатын қаржы топтың меншігіне жататын
РЕПО келісімі бойынша кепілмен кідіртілген 0 6681945 -
Бағалы қағаздардың сауда қоржыны - 24903501 31042793
Коммерциялық займдар мен аванстар 778889753 799054021 783253258
Сату үшін қолда бар инвестициялық бағалы қағаздар - 24
Cату үшін қолда бар активтер
- топтың меншігіне жататын 18154170 - -
Негізгі қаражаттар 25564877 25321368 25089322
Басқа активтер 9466360 11363223 4968772
соның ішінде:
Аффинерленген құнды металдар 244 127 12387
Дебиторлық берешек 1520922 2591846 1530039
Туынды қаржы құралдары - 412185 75805
Өтеу мерзіміне дейін ұсталатын инвестициялар
- топтың меншігі жататын 243978 0 0
Ағымдағы салық активтері 0 3580027 1063011
Кейінге қалдырылған салық активтері 8308728 213635 0
Активтердің барлығы 1051560940 1019577514 984654421
Міндеттемелер
Кредиттік мекемелердің қаржы 269594812 317560754 293755417
Үкімет пен ҚР ҰБ қаржысы 16020 207033 412062
Клиенттердің қаржысы 501639782 343421095 380605239
Шығарылған қарыздық бағалы қағаздар 154408837 204988009 174987265
Реттелген қарыз 61682535 55156913 55027555
Артықшылықты акциялар бойынша міндеттемелер
0 1754774
Басқа міндеттемелер 2495043 1748582 2292647
соның ішінде:
Кредиттер берешек 2 354 869 1 098 215 1
Туынды қаржы құралдары 0 332 190 134 252
Кейінге қалдырылған салық міндеттемелері 732 251 0 595 759
Резервтер 471 207 602 379 323 239
Міндеттемелердің барлығы 991 040 487 923 684 765 909
Меншікті капитал
Жарғылық капитал 107 170 492 89 170 492 57
соның ішінде:
Жарияланған жарғылық капитал – жай акциялар 107 170 492
Жарияланған жарғылық капитал – артықшылықты акциялар 0 15
Қосымша төленген капитал 242 185 242 185 242
Сатып алынған меншік акциялар - 291 974 0 0
Резервтер капитал 15 181 181 15 181 181 822
Сату үшін қолда бар активтерді қайта бағалау бойынша резерв
Валютаға аударым бойынша жинақталған резерв 412 708 - 704
Резервтер 0 - 2 236 501 - 488 431
Кезеңдегі таза пайда (шығын) - 61 674 996
Меншікті капиталдың барлығы 60 087 712 95 457 925
Азшылық үлесі 432 741 434 824 603 000
Міндеттемелер мен меншік капиталдың барлығы 1 051 560 940
ҚОСЫМША В
Кесте 3 – АҚ “АТФБанктің” 2007- 2009 жылдарға топтастырылған
01.01.2009 01.01.2008 01.01.2007
Сыйақы түріндегі табыстар 117751359 118 906 031 108173947
Клиенттерге қарыздар 114259629 112985406 98544913
Бағалы қағаздар бойынша сауда портфелі 2422298 2280902 4439864
Бағалы қағаздар инвестициялық портфель 2422298 1880097 1538730
Кредиттік мекемелердегі қаржы 1069432 1759626 3650440
Сыйақы бойынша шығыстар -74339719 -75068035 -72308447
Клиенттер қаражаттары -29908769 -26852607 -24336742
Кредиттік мекемелердегі қаржы -20021339 -21333116 -25102807
Шығарылған қарыздық бағалы қағаздар -17614827 -21219907 -18394371
Субординациялық қарыз -6794784 -5662405 -4352791
Артықшылығы бар акциялары - 0 -121736
Сыйақы түріндегі таза табыс 43411640 43837996 35865500
Сыйақы есептелетін активтердің құнсыздануы -103117425 -44652486 -11844174
Сыйақы есептелінетін активтердің құнсыздануынан кейінгі таза табыс -59705785 -814490
Комиссиондық табыс 9286319 8051485 7817834
Комиссиондық шығыс -2127531 -528545 -228707
Таза комиссиондық табыс 7158788 7522940 7589127
Сатуға арналған бағалы қағаздар шығынын алғаннан кейінгі табыс
Шетелдік валютамен операциялар бойынша таза шығыстарды шегеріп тастағандағы пайда:
Саудалық операциялар 1187135 4667229 5432932
Бағам айырмашылығы -115267 -1101242 -2058797
Сақтандыру операцияларынан табыс - 0 1332785
Еншілес ұйымдардың шығыпқалмауынан табыс 0 122908 1913400
Сатып алынған облигациялардан табыс - 2710414 0
Туынды құралдармен мәміле бойынша таза шығын - 0
Басқа табыстар 154984 453004 786444
Сыйақымен байланысты емес басқа табыстар 10031770 7084672 205671
Қызметкерлерге жалақы және басқа сыйақылар -9175162 -9713174 -827737
Әкімшілік және басқа операциялық шығындар -5586036 -7675287 -9169028
Тозу және амортизация -2059969 -1673712 -1444556
Табыс салығынан басқа салықтар -1368760 -1516969 -952013
Басқа активтермен резервтердің құнсыздануы 7649 -2021928 75567
Залал шеккен сақтандыру шығындары - 0 -520810
Сыйақымен байланысты емес басқа шығындар -18278 -22601070 -20288377
Табыс салығы бойынша шығыстарға дейінгі табыс -60697505 -8807948 13378787
Табыс салығы бойынша шығындар 59276772 1606922 -6134761
Таза кіріс -54769833 -7201026 7244026
Банк акционерлері -54805693 -7207016 7203625
Азшылық үлесі 35860 5990 40401
ҚОСЫМША Г
Кесте 4 – АҚ “АТФБанктің” 2007 жылғы жағдай бойынша
Баптардың атауы 31.12.07 Құрылымы (%)
Активтер
Қолма қол ақша,олардың эквиваленттері 57759513 5,9
Міндетті резервтер 60880209 6,2
Несиелік мекемелердің қаржылары 4994258 0,5
Бағалы қағаздардың саудалық портфелі 31042793 3,1
Инвест. бағ.қағ. Оның ішінде: сатуға арн. бағ. қағаз 156032285
- өтеуге дейін ұсталатын инв. - -
Коммерциялық қарыздар және аванстар 783253258 79,5
Негізігі қаржылар 25089322 2,5
Ассоцир. компанияларға инв. - -
Басқа активтер 4968772 0,5
Аффинерленген бағалы қағаз - -
Дебиторлық қарыз 12387 0
Туынды қаржылық құрал 1530039 0,1
Ағымдағы салық активтері 75805 0
Мерзімі кешіктірілген салық активтері 1063011 0,1
Активтердің барлығы 984654421 100
Міндеттемелер
ҚР ҰБ және Үкімет қаражаттары 412062 0
Несиелік мекемелердің қаражаттары 293755417 32,3
Клиенттердің қаражаттары 380605239 41,8
Шығарылған қарыздық бағалы қағаздар 174987265 19,2
Суборинациялық берешек 55027555 6
Арт бар акциялар бойынша міндеттемелер 1754774 0,2
Басқа міндеттемелер 2292647 0,2
Кредиторлық қарыз 1814134 0,2
Туынды қарж құралдар 134252 0
Мерзімі кешіктірілген салық міндеттемелері 595759 0
Резервтер 323239 0
Міндеттемелердің барлығы 909753957 100
Меншікті капитал
Жарғылық капитал 57897607 77,9
Оның ішінде:
Жай акциялар бойынша 44130644 59,4
Артықшылығы бар акциялар бойынша 13766963 18,5
Қосымша төленген капитал 242185 0,3
Резервтік капитал 822230 1,1
Резервтер -488431 -0,6
Таза пайда (шығын) 15823873 21,3
Меншікті капитал барлығы 74297464 100%
ҚОСЫМША Д
Кесте 5– АҚ “АТФБанктің” 2008жылғы жағдай бойынша бухгалтерлік балансы,
Баптардың атауы 01.01.08 31.12.08 Құрылымы (%) Өзгеруі
(±) өсу қарқыны
(%)
Міндеттемелер
01.01.08 31.12.08 01.01.08 31.12.08
Активтер
Қолма қол ақша,олардың эквиваленттері 57759513 95590527 5,9 9,4 37831014
Міндетті резервтер 60880209 21654652 6,2 2,1 -39225557 -4,1 35,6
Несиелік мекемелердің қаржылары 4994258 13556199 0,5 1,3 8561941 0,8
Бағалы қағаздардың саудалық портфелі 31042793 24903501 3,1 2,4 -6139292
Инвест. бағ.қағ. Оның ішінде: сатуға арн. бағ. қағаз 156032285
- өтеуге дейін ұсталатын инв. - - - -
Коммерциялық қарыздар және аванстар 783253258 799054021 79,5 78,4
Негізігі қаржылар 25089322 25321368 2,5 2,5 232046 0
Ассоцир. компанияларға инв. - - - - - -
Басқа активтер 4968772 11363223 0,5 1,1 6394451 0,6
Дебиторлық қарыз 12387 127 0 0 -12260 0 1
Туынды қаржылық құрал 1530039 2591846 0,1 0,2 1061807 0,1
Ағымдағы салық активтері 75805 412185 0 0 336380 0
Мерзімі кешіктірілген салық активтері 1063011 3580027 0,1 0,3 2517016
Активтердің барлығы 984654421 1019577514 100 100 34923093 0
ҚР ҰБ және Үкімет қаражаттары 412062 207033
0 -205029 0 50,2
Несиелік мекемелердің қаражаттары 293755417 317560754 32,3 34,4 23805337 2,1
Клиенттердің қаражаттары 380605239 343421095 41,8 37,2 -37184144 -4,6 90,2
Шығарылған қарыздық бағалы қағаздар 174987265 204988009 19,2 22,2 -174987265
Суборинациялық берешек 55027555 55156913 6 0,6 129358 -5,4 372,5
Арт бар акциялар бойынша міндеттемелер 1754774 55156913 0,2
Басқа міндеттемелер 2292647 - 0,2 - -2292647 - -
Кредиторлық қарыз 1814134 1748582 0,2 0,2 -65552 0 96,4
Туынды қарж құралдар 134252 1098215 0 0,1 963963 0,1
Мерзімі кешіктірілген салық міндеттемелері 595759 332190 0 0 -263569
Резервтер 323239 602379 0 0 279140 0 186,3
Міндеттемелердің барлығы 909753957 923684765 100 100 13930808 0
Меншікті капитал
Жарғылық капитал 57897607 89170492 77,9 93,4 31272885 15,5
Оның ішінде:
Жай акциялар бойынша 44130644 73770492 59,4 77,3 29639848 17,9
Артықшылығы бар акциялар бойынша 13766963 15400000 18,5 16,1 1633037
Қосымша төленген капитал 242185 242185 0,3 0,2 0
Резервтік капитал 822230 15181181 1,1 15,9 14358951
Резервтер -488431 -2236501 -0,6 -2,3 -1748070 -1,7 457,9
Таза пайда (шығын) 15823873 -6899432 21,3 -7,2 8924441 14,1
Меншік капиталдың барлығы 74297464 95457925 100 100 21160461 0
ҚОСЫМША Ж
Кесте 6-АҚ “АТФБанктің” 2009 жылғы жағдай бойынша бухгалтерлік балансы
Баптардың атауы 01.01.09 31.12.09 Құрылымы (%) Өзгеруі
(±)
өсу қарқыны
(%)
01.01.09 31.12.09 01.01.09 31.12.09
Активтер
Қолма қол ақша,олардың эквиваленттері 95590527 187766665 9,4 17,9 92176138
Міндетті резервтер 21654652 18036119 2,1 1,7 -3618533 -0,4 0,8
Несиелік мекемелердің қаржылары 13556199 3130290 1,3 0,3 -10425909 -1
Бағалы қағаздардың саудалық портфелі 24903501 - 2,4 - -24903501
Инвест. бағ.қағ. Оның ішінде: сатуға арн. бағ. қағаз 24340361
Коммерциялық қарыздар және аванстар 799054021 778889753 78,4 74
Негізігі қаржылар 25321368 25564877 2,5 2,3 243509 0,2
Аффинерленген қымбат металдар 244 244 2,4 2,3 0 0,1
Басқа активтер 11363223 9466360 1,1 0,9 -1896863 -0,2
Дебиторлық қарыз 2591846 1520922 0,2 0,4 -1070924 -0,4 58,7
Ағымдағы салық активтері 412185 8308728 0 0,8 7896543 0,8
Мерзімі кешіктірілген салық активтері 3580027 0 0,3 0 -3580027
Шынайы құны бойынша бағаланатын қаржы құралдары...
-топтың меншігіне жататын - 2607613 - 2,4 2607613
Сату үшін қолда бар активтер:
-
-топтың меншігіне жататын - 20154170
1,9 20154170 1,9 -
Активтердің барлығы 1019577514 1051560940 100 100 31983426 0
Міндеттемелер
ҚР ҰБ және Үкімет қаражаттары 207033 16020 0 0
Несиелік мекемелердің қаражаттары 317560754 269594812 34,4 27,2 266419138 -7,2
Клиенттердің қаражаттары 343421095 501639782 37,2 50,6 158218687 13,4 146,07
Шығарылған қарыздық бағалы қағаздар 204988009 154408837 22,2 1,6 -50579172
Суборинациялық берешек 55156913 61682535 0,6 6,2 6525622 5,6 111,8
Арт бар акциялар бойынша міндеттемелер 55156913 - 5,9
Басқа міндеттемелер - 2495043 - 0,05 2495043 0,2 24950,43
Кредиторлық қарыз 1748582 2354869 0,2 0,2 606287 0,03 134,7
Туынды қарж құралдар 1098215 - 0,1 0,23 -1098215 -0,1
Мерзімі кешіктірілген салық міндеттемелері 332190 732251 0 - 400061
Резервтер 602379 471207 0 - -131172 0,05 78,2
Міндеттемелердің барлығы 923684765 991040487 100 100 67355722 0
Меншікті капитал
Жарғылық капитал 89170492 107170492 93,4 178,4 18000000 85
Оның ішінде:
Жай акциялар бойынша 89170492 107170492 93,4 178,4 18000000 85
Артықшылығы бар акциялар бойынша 15400000 0 16,1 0 -15400000
Қосымша төленген капитал 242185 242185 0,25 0,4 0
Резервтік капитал 15181181 15181181 15,9 25,3 0
Резервтер -2236501 - -2,3 - 2236501 -2,3 0
Таза пайда (шығын) -6899432 -61674996 -7,2 -102,6 -54775564 -95,4
Сату үшін қолда бар активтерді қайта бағалау бойынша резервтер
Валютаға аударым бойынша жинақталған резерв - 412708 - 0,7
Меншік капиталдың барлығы 95457925 60087712 100 100 -35370213 0
ҚОСЫМША З
Кесте 7 - АҚ «АТФБанкінің» депозиттерінің түрлері
Депозит түрі Депозиттерді орналастыру мерзімі Сыйақы мөлшерлемесі
Сыйақы төлеу Қүжаттар тізімі
АТФ-Лидер депозиті 12 ай, 13-36 ай, 37 ай -5
Айдың соңғы жұмыс күні
АТФ-Лидер2 депозиті 12 ай, 13-36 ай, 37 ай -5
Айдың соңғы жұмыс күні ай
АТФ-Престиж депозиті
12,5 ай, 18 ай, 24 ай, 36 ай, 48
АТФ-Классик депозиті 1, 3, 6, 9 , 12 ай,
ағымдагы шотқа төлем жасалады. Депозит/шотка кажетті кұжаттар тізімін караңыз
АТФ-Перспектива депозиті 12 ай, 13-36 ай, 37 ай -5
АТФ-Копилка депозитi 12 ай Орналастырудың толық
Депозит-кепілдік Заем мерзіміне байланысты Бастапқы шот немесе депозитке жэне
ҚОСЫМША И
Сурет 2 - АҚ «АТФ Банктің» 2007 - 2009
Сурет 3 - 2007 - 2009 ж.ж. АҚ «АТФБанктің»
тенге)
Сурет 4 - 2009 ж. АҚ «АТФБанктің» тартылған қаражаттарының
ҚОСЫМША К
Кесте 8 - Коммерциялық банктердің ресурстарын басқару мэселелері жэне
Мәселелер Жетілдіру жолдары
1. Банктік жүйеге деген тұрғьшдардың сенімсіздігінің әлі де сақтапуы
2. Тартылған қаражаттарды, соның ішінде депозиттік базаны басқарудың жетіспеушілігі
3. Банктік ресурстарды қалыптастыру мәселесі 3. Банктің депозиттік саясатын
4. Банкаралық несиелеу кезінде кепіл ретінде тек мемлекеттік бағалы
5. Банкаралық несиелер нарығында тәуекелдердің орын алуы 5. Банкаралық
ҚОСЫМША Л
Кесте 1 – АҚ “АТФБанктің” 2008 жылғы 1 –
№ Атауы Мәні Нормативі
1 2 3 4
1 Меншік капитал (мың теңге) 129930689 X
2 Меншікті капиталдың жеткіліктілік коэффициенті (К 1) 0,085 0,06
3 Меншікті капиталдың жеткіліктілік коэффициенті (К 2) 0,142 0,12
4 Банкпен айрықша байланысы бар бір заемшының барынша жоғары
5 Банкпен айрықша байланысы бар заемшының (заемшылар тобының) барынша
(К 3) 0,086 0,10
6 Банкпен айрықша байланысы бар заемшылар бойынша тәуекел сомасының
7 Бланк кредиттің барынша жоғары мөлшерінің коэффициенті (Бк) 0,002
8 Әр заешының банктің меншікті капиталының он пайызынан асатын
9 Ағымдағы өтімділік коэффициенті (к4) 1,594 0,3
10 Қысқа мерзімді өтімділік коэффициенті (к5) 0,772 0,5
11 Банк инвестицияларының жоғары мөлшерінің коэффициенті (к6) 0,193 0,5
12 Резидент еместердің алдындағы қысқа мерзімді міндеттемелердің барынша жоғары
13 Ағымдағы валюта өтімділігнің коэффициенті X 0,9
13.1 Standard & Poor's агенттігінің “A”-дан төмен емес тәуелсіз
13.2 Standard & Poor's агенттігінің “A”-дан төмен емес тәуелсіз
14 Қысқа мерзімді валюта өтімділігінің коэффициенті X 0,8
14.1 Standard & Poor's агенттігінің “A”-дан төмен емес тәуелсіз
14.2 Standard & Poor's агенттігінің “A”-дан төмен емес тәуелсіз
15 Орта мерзімді валюта өтімділігінің коэффициенті X 0,6
15.1 Standard & Poor's агенттігінің “A”-дан төмен емес тәуелсіз
15.2 Standard & Poor's агенттігінің “A”-дан төмен емес тәуелсіз
16 Ашық валюталық позиция лимитін орындау
(Иә/Жоқ) Иә X
16.1 Standard & Poor's агенттігінің “A”-дан төмен емес тәуелсіз
16.2 Standard & Poor's агенттігінің “A”-дан төмен емес тәуелсіз
16.3 Валюталық нетто-позиция лимиті (банктің меншікті капиталының пайызы) 0,065
17 ҚР резиденттері емес алдындағы міндеттемелерге банктердің капиталдану коэффициенті
18 ҚР резиденттері емес алдындағы міндеттемелерге банктердің капиталдану коэффициенті
4
3
72
73
86
87
Депозитер
Екінші ретті резервтер
Трансакциялық шоттар
Талап еткенге дейінгі салымдар
Жинақ және мерзімді салымдар
Нау-шоттары және басқа да шоттар
Куәландырылған чектер
Жинақ салымдар
Мерзімді салымдар
Кәдімгі жинақ салымдары
Ақша нарығының депозиттік шоты
Ұсақ мерзімді салымдар
Ірі мерзімді салымдар
Банк құнын бағалау әдісі
Тәуекелдерді басқару
Өтімділікті басқару
Капиталды басқару
Пассивтерді басқару
Активтерді басқару
Қаржылық жағдайды талдау
Қаржылық нәтижелерді талдау
Қызметінің альтернативтік, инновациялық бағыттарын бағалау әдістері
Болжамдау және қаржылық модельдеу инструменті
Қаржылық басқару және оның түрлерін бағалау
Банк қызметінің экономикалық тиімділігін бағалау жүйесі және басқару жүйесі
Банк қызметін ағымдық және оперативтік бағалау
Коммерциялық банктегі қаржылық талдау
Ғимараттар мен жабдықтар
Бағалы қағаздар
Несиелер
Алғашқы резервтер
Қаражаттардың ораналасуы
Негізгі капитал банкі
Мерзімді салымдар банкі
Талап ету салымдары банкі
Қаражаттардың көздері




Ұқсас жұмыстар

---

Мерзімді салымдар банкі

---

КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ ДЕПОЗИТТІК ОПЕРАЦИЯЛАРЫН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ

---

НҰР БАНКІ МЫСАЛЫНДА КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ ДЕПОЗИТТІК ОПЕРАЦИЯЛАРЫН ТАЛДАУ

---

Банктердің депозиттік емес тартылған қаражаттары

---

Банктің депозиттік портфелінің құрылымы

---

Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктердің депозиттік операцияларын талдау

---

Коммерциялық банктердің пассивті операциялары

---

Коммерциялық банктердің пассивтік операциялары жайлы

---

Коммерциялық банктердегі депозиттік операциялар

---

Коммерциялық банктердің депозиттік операциялары

---