САЯСИ ҚҰРЫЛЫСЫ
ЖОСПАР
I. ҚАРАХАН МЕМЛЕКЕТІНІҢ ЭТНИКАЛЫҚ-САЯСИ ТАРИХЫНЫҢ МӘСЕЛЕЛЕРІ
1.1. Қарахан мемлекетінің құрылуы. 3
1.2. Мауараннахрды жаулап алу. 5
1.3. Қарахан мемлекетінің соғыстары мен ыдырауы.
2. ШАРУАШЫЛЫҒЫ. ЖЕР ИЕЛЕНУ ФОРМАЛАРЫ МЕН
2.1. Шаруашылығы 9
2.2. Жер иелену формалары. Иқта. 10
3. САЯСИ ҚҰРЫЛЫСЫ 13
3.1. Жалпы сипаттамасы 13
3.2. Өкімет ұйымы 15
Қолданылған әдебиеттер тізімі 17
I. ҚАРАХАН МЕМЛЕКЕТІНІҢ ЭТНИКАЛЫҚ-САЯСИ ТАРИХЫНЫҢ МӘСЕЛЕЛЕРІ
1.1. Қарахан мемлекетінің құрылуы.
I мың жылдықтың аяғында — II
X ғасырдың орта шенінде Жетісу территориясында
Қарахан мемлекетінің құрылуында және әуелгі тарихында
Қарахан мемлекетінің құрылуы батыста Жетісудан Испид-жабқа
Оғұлшақтың немере інісі Сатұқ Боғра-ханды (915—955)
Сатұқ өлгеннен соң билік оның баласы
Қарахан мемлекетінің саяси тарихы ол өмір
1.2. Мауараннахрды жаулап алу.
Бір кездегі Саманилердің қуатты державасы X
Саманилер державасының бір кездегі күш-қуаты Нұх
Мауараннахрға жасалған сәтсіз жорық Қарахандардың басқыншылық
X ғасырдың аяғында Самани мемлекетінің ұзаққа
Мауараннахр үшін болған күреске бастапқыда Саманилерді
Әбу Ибраһим Исмаил мен Салжұқ жасақтарының
1005 жылы Әбу Ибраһим опат болғаннан
1.3. Қарахан мемлекетінің соғыстары мен ыдырауы.
Жер үлесі жүйесінде негізі қаланған Қарахан
Жетісу мен Шығыс Түркістанды XI ғасырдың
10І7—1018 жылдары Жетісу Шығыстан Баласағұнға бағыт
1026 жылы Шығыс Қараханның басшысы Қадыр-хан,
Қадыр-хан Жүсіптің иелігі 1032 жылы Жетісудан
Мауараннахрды иеленушілер бөлектенуге және дербестікке ұмтылды
Жоғарғы билеуші саналған Арслан-хан Сүлеймен (Шараф-ад-Даула)
Алайда Шығыс қағанаттағы кескілескен күрес тоқтамады.
Тоғұрыл-ханға оның баласы Тоғұрыл-тегін мұрагер болды,
Боғра-хан билеп тұрған кезде Қарахан мемлекетіне
1102 жылы Боғра-хан өлгеннен кейін Тараз
Осы оқиғалардан кейін Салжұқ сұлтаны Санжар
Таусылмайтын соғыстар, шапқыншылықтар, алауыздықтар ұланғайыр аймақтың
2. ШАРУАШЫЛЫҒЫ. ЖЕР ИЕЛЕНУ ФОРМАЛАРЫ МЕН
2.1. Шаруашылығы
Қарахандар тұсында Қазақстанның оңтүстік-Шығыс және оңтүстік
Мал шаруашылығында жылқы өсіру жетекші орын
Қарахан мемлекетінің құрамына енген тайпалар отар-отар
Аң аулау жартылай отырықшы және жартылай
XI—XII ғасырларда түрік тайпаларының біразы егіншілікпен
Осы кезде Испиджаб пен Баласағұнның аралығындағы
Деректемелер қалаларда түріктер санының барған сайын
Алайда халықтың дені көшпелі және жартылай
2.2. Жер иелену формалары. Иқта.
Алғашқы кезде бұрынғы мемлекеттік құрылымдардың дәстүрлерін
Қарахан мемлекетіндегі аса маңызды әлеуметтік саяси
Деректемелерге сәйкес, иқталардың мазмұны мен иқтадарлардың
Иқтаның бірнеше категориялары болды. Атап айтқанда,
Жанама деректерге қарағанда, Қарахан мемлекетінде, тегінде,
Қарахан ұлықтары, жаңа жерге келген көшпелі-әскери
Иқтаны иеленушілер тек салықтар алуға ғана
XI—XII ғасырларда иқта институтының дамуы иқтадарлардың
Иқтамен қатар жер иеленудің басқа формалары
Ірі жер иеленумен қатар мұсылман дін
Орта Азиядағы сияқты Оңтүстік және Оңтүстік-Шығыс
X—XII ғасырларда Қарахан мемлекетінің құрамына енген
Егіншілер сияқты көшпелілер де феодал шонжарларды
Коммендация біртіндеп ұлғая түсті. Көшпелілердің
Көшпелі мал шаруашылығы аудандарына қарағанда егіншілік
3. САЯСИ ҚҰРЫЛЫСЫ
3.1. Жалпы сипаттамасы
Қарахан мемлекетінің саяси құрылысы бірден емес,
Қарахан державасындағы жоғарғы өкімет тек сырттай
Зерттеушілердің екі тайпалық федерация; чигилдер мен
Барлық жер билеуші әулеттің меншігі болып
Қарахан мемлекеті құрылымының негізі өзінің мәні
Үлестік жүйе билеушілерді алмастырумен қоса жүрген
Бұдан бұрын атап көрсетілгеніндей, мемлекеттің бүкіл
3.2. Өкімет ұйымы
Мемлекет басшысы — хақан — сонымен
Хан сарайы, оның басты ставкасы (ордасы)
Деректемелерде сақталған мардымсыз деректер мемлекеттің әкімшілік
Қырдағы аймақтағы мал шаруашылығымен айналысатын халықты
Қарахан бектерінің билігі әжептәуір мол болды.
Қарахан елші-басшылары, бектер мен хандарды ілектерге
Тұтас алғанда Қарахан қағанатының мемлекеттік-әкімшілік системасы
Қарахан мемлекетінде феодалдық қатынастардың дамуы –
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Маданов «Ұлы дала тарихы». Алматы, 1994
Қазақ ССР тарихы, Алматы, 2 том
Қазақ тарихы очерктер Алматы, 1998 ж
3
Қазақстан республикасының сыртқы қауіпсіздігіне қарсы қылмыстар
Мемлекеттің конституциялық құрылысы мен қауіпсіздігіне қарсы қылмыстарға жалпы сипаттама
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АУМАҚТЫҚ ҚҰРЫЛЫМЫ
ҚР мемлекет және құқық тарихы
Мемлекеттің конституциялық құрылысы мен қауіпсіздігіне қарсы қылмыстар туралы ақпарат
1224-1502 ЖЫЛДАРДАҒЫ АЛТЫН ОРДАНЫҢ ҚОҒАМДЫҚ- САЯСИ ЖӘНЕ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖАҒДАЙЫ
Мемлекет нысаны туралы
Орынбор - Ташкент темір жолы
КАЗАҚСТАН ЖЕРГНДЕГІ ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫНА ДЕЙІНГІ МЕМЛЕКЕТТІК ҚҰРЫЛЫМДАР МЕН ОЛАРДЫҢ САЯСИҚҰҚЫҚТЫҚ ҚАТЫНАСТАРЫ
Қазақстан Республикасының Конституциясы қоғам мен мемлекеттің негізгі заңы