Жерге салық салу механизмі
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ....................................................................................................................5
1 ЖЕР САЛЫҒЫНЫҢ МӘНІ МЕН МАҢЫЗЫ
1.1 Салықтардың экономикалық мәні…………......………………….7
1.2 Жерді пайдаланудың экономикалық негіздері…………….............13
1.3 Жер қатынастарын реттеу заң шығару базасы…………….............22
2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ЖЕР
САЛЫҒЫНЫҢ РӨЛІ МЕН ОНЫ ӨНДІРУ МЕХАНИЗМІ
2.1 Жерге салық салу механизмі.......................................................................27
2.2 Шаруақожалықтарына салық салу..............................................................36
2.3 Жер қатынастарын экономикалық тұрғыдан бағалау...............................44
2.4 Бюджет кірістерінің қалыптастыруындағы жер салығының рөлі...........48
3 ҚАЗАҚСТАННЫҢ ЖЕР РЕСУРСТАРЫНА САЛЫНАТЫН
САЛЫҚ ПЕН ЖЕР ҚАТЫНАСТАРЫН ЖЕТІЛДІРУ....................................51
ҚОРЫТЫНДЫ.....................................................................................................57
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.........................................................60
ҚОСЫМШАЛАР...................................................................................................62
КІРІСПЕ
Жер кодексі жерді пайдаланушылардың барлығына жерді үнемді және ақылға
Материалдық дүниелер мен игіліктер жасаудың маңызды алғышарты мен табиғи
Жерді экономикалық тұрғыдан бағалау жердің табиғи-экономикалық аудандарға сай объективтік
Табиғи ресурстарды пайдалануға деген төлемдер- табиғи ресурстарды пайдалану кезінде
Сондықтанда жерге салық салу, салық салушы субъектілер арасындағы салықтық
Дипломдық жұмыстың мақсаты: экономика дамуының қазіргі жағдайындағы жер салығының
Жер салығының экономикалық мазмұнын қарастыру.
Қазақстан Республикасындағы жер салығын өндіріп, төлету механизмдерін талдау.
Қолда бар теориялық және практикалық материалдар негізінде мемлекеттегі экономикалық
Зерттеудің пәні мемлекетпен жер салығының субъектілері арасында пайда болатын
Дипломдық жұмыстың әдістемелік негіздеріне экономикалық ғылым саласындағы классиктердің еңбектері,
1 ЖЕР САЛЫҒЫНЫҢ МӘНІ МЕН МАҢЫЗЫ
1.1 Салықтардың экономикалық мәні
Кез келген мемлекет салықтарсыз өмір сүре алмайды, өйткені өзінің
Мемлекетті қамтамасыз ету үшін қажетті, ақша қаражаттарын шоғырландыру және
Салықтардың мәнін түсіну үшін, салық салу теориясына еңбегі сінген
А.Смит ойынша салықтар төмендегі талаптарға жауап беруі керек:
- заңдық тәртіп. Заң формасындағы, мемлекеттен жиналған уақыт және
- бір тектілігі. Мемлекеттің қорғауын пайдалана отырып, тапқан табысына
- анықталығы. Салық төлеушіге төлемнің көлемі, тәсілі, уақыт және
- төлеудің арзандылығы. Салық жинау төменгі деңгейдегі шығынмен жүзеге
- шаруашылық дербестілік. Салық субъектісі ретінде, өзіндік нақты қажеттілігі
Бірақта та айта кететін жәйт, экономикалық және құқықтық сұрақтар
Солардың негізгілерін қарастырайық:
С.Д.Ципкин ойынша: «Салық – бюджетке түсетін материалдық алғышартқа сәйкес,
П.К.Воронкова салыққа келесідей анықтама береді: «Салық – жалпы мемлекеттік
Д.Соколова «Салық- заңмен бекітілген және анықталған көлемде анықталған мерзімде
С.Пепеляев ойынша:«Салық-міндеттеме бастамасы ретінде жеке және заң
ды тұлғалардың меншігін, мемлекеттік меншікке алудың жалғыз заңдық формасы.
-«жалғыз заңдық» пен «заңмен бекітілген» түсініктер маңызы бірдей емес;
- салық-меншікті алудың жалғыз түрі емес, салықтың басқа да
- салық барлық жағдайда меншікті алу болып танылмайды.
Салықтың қызықты анықтамасын «қаржылық құқық» жағынан қазақстандық ғалым
Е.В.Порохов анықтамасы бойынша салықтар бюджетке аударылады, бірақ та бюджеттен
Салық дегеніміз – мемлекетпен бір жақты тәртіппен бекітілген
Салықтың қызметі бұл – салық құрылым мәнін көріну тәсілі.
Сонымен салықтың бөлу қызметі фискалдық механизм көмегімен қоғамды бөлу
сетеді. Салықтың бұл қызметімен өз қызметін жүзеге асыру үшін
Әлеуметтік және ынталандырушы функциялары жеңілдік преференций жүйелерімен іске асады.
Салық және жинақтар бойынша төменгідей жеңілдік түрлері бар:
-
-
-
-
-
-
Енді ынталандырушы қызметке бағытталған, кәсіпорынның пайдасына салық салудың жеңілдіктері:
-
-
-
-
Преференциялар-ұлттық өнеркәсіптерде өндірілмейтін немесе жеткіліксіз көлемде дайындалатын тауарларды елге
Бөлуші функция мен бақылаушы
мен тереңдігі салықтық тәртіпке байланысты. Яғни, салық төлеушінің заңмен
Қорытындылай келе, жоғарыда аталған функциялар қаржы бюджеттік қатынастың және
Фискалдық қызметі ол мемлекеттік бюджетпен байланысты реттеу құралдарын қамтиды,
Мемлекеттік сатып алу әр түрлі болуы мүмкін. Мысалға, мемлекеттік
Мемлекеттік сатып алудың кәсіпорындардың экономикалық жағдайын көтеруде атқаратын рөлі
Фискалдық функциясы – салықтардың күшімен мемлекеттің ақша қоры қалыптасады,
Фискалдық қызмет екіге бөлінеді:
-
қамтуға, инфляцияға және
мақсатымен салық салуы және мемлекеттік шығындарды саналы
реттеуі жатады;
-
ды қажет етпейтін, өзі автоматты түрде экономикалық жағдайдың өзгерісіне
Салық жүйесі қаржы ресурстарын жинау түрлері мен әдістерінің жиынтығы
Салық жүйесінде, оның мақсаттық міндеттерінің арасында терең қайшылық жатыр.
Мамандардың пікірінше, мына принциптерге негізделген салық жүйесі тиімді болмақ:
-
-
-
Нарықтық экономикада салықтар өте маңызды тұрақтандыру қызметін атқарады. Салық
-
-
-
Өзін-өзі реттеп нарық жағдайына бейімделген салық түрлері ғана экономика
Салық саясатының жалпы экономика субъектілерінің іс-әрекеттерін естен шығармау керек.
1.2 Жерді пайдаланудың экономикалық негіздері
Материалдық дүниелер мен игіліктер жасаудың табиғи негізі мен маңызды
Жерді пайдаланудың функционалдық ерекшеліктері оның табиғи ресурстары арасындағы ролін
Өндірістің құралы ретінде жердің өзінің
әсіресе өндірістегі жасанды жолмен пайда болған құралдармен салыстығанда көрініс
Біріншіден: жер табиғаттың жемісі болып табылады, сондықтан да жердің
Екіншіден: өндірістегі жасанды жолмен пайда болған құралдар кем дегенде,
1 КЕСТЕ
Өндірістің құралы ретінде көрініс беретін жердің сипаттамасы.
Жердің өндіріс құралы ретінде беретін ерекшеліктері.
Жер-табиғаттың желісі.
Жер- территориялық жағынан шектеулі. Жердің ұлғайып, немесе қайтадан пайда
Жердің орнын өндірістің басқа құралдары алмастыра алмайды.
Жер өзінің учатогінің сапасына қарай әртекті болуы мүмкін.
Жерді бір орыннан екінші орынға ауыстырып алуға болмайды
Жер өндірістің өшпес құралы және ол тозбайды.
Қалыңдығы 2,5 см топырақтық қабатты қайта
1000 жыл қажет. Ал қуаттылығы 18 см болатын егістік
‡шіншіден: өндіріс құралы ретінде көрініс беретін жердің тағы бір
Сонымен бірге адам топырақтың физикалық-химиялық қасиеттерін ескеріп, пайдалана отырып
Төртіншіден: жерге құрал және субъектінің заты ретінде өзіне тең
Бесіншіден: әр түрлі аймақтарда орналасқан жер участоктарының өнімділігі табиғи
қатынасты реттеу үшін септі талап етеді.
Алтыншыдан: жер ресурстары кеңістіктік жағынан шектелген, және олардың пайдалану
Жетіншіден: жер участоктары белгіленген аймаққа ғана тиесілі болғандықтан, олардың
аймақтағы жерді пайдалану үшін аймақаралық байланыстар үшін инфрақұрылымдар жүйесін
Жасанды жолмен пайда болған өндіріс құралдарының көбісі мобильділікке ие
1883 жылы В.В.Докучаевтың «Орыстың қара топырағы» атты еңбегі басылып
В.В.Докучаевтың генетикалық көкжиектер жиынтығы деп ұсынған табиғатпен
жөніндегі, топырақ ерекше табиғи-тарихи дене туралы ілімдері жаңа заманғы
Топырақ жөніндегі ілімді әрі қарай дамытқан В.В.Докучаевтың ізгішарлары мен
бірі және биосфера жөніндегі ілімнің негізін қалаушы. Ал топырақтанушылардың
Жалпы ауданы бойынша, ауыл шаруашылық жерлерінің салыстырмалы салмағы қалалар
немесе жылы болуы мүмкін. Ауыл шаруашылық жерлерінің динамикасына көптеген
лардың пайда болуы, жердің сортаңдауы, жердің саздануы, жер ресурстарының
Жердің мұндай жағдайда ұшырауына себеп болатын мына жағдайлар: ауылшаруашылық
Көптеген дамыған елдерде ауылшаруашылығындағы пайдаланатын жерлердің ауданы қысқарып жатыр.
Әлемде қосымша түрде пайдалануға болатын жерлер бар, бірақ олардың
жерлер әлдеқашан бос емес, ал оларды ұлғайтудың мүмкіндіктері шектеулі.
Ауылшаруашылық өндірісінің көлемі бойынша ең бірінші орынды АҚШ елі
Қазақстан Республикасы орманды, жазықты, жартылайшөлейт және шөлейт зоналарын қосқанда
лық-геоморфологиялық ерекшеліктеріне байланысты. Қазақстан жазығындағы топырақтардың зоналық типтері бұрынғы
Екіншіден: Қазақстанның орташа ендікті белдеулерінде зоналық топырақтары сарғылт болғандықтан,
‡шіншіден: Қазақстанның оңтүстігінде, аридтық және экстраидтық жағдайларында қоңыр құба,
түсіндіруге болады.
Төртіншіден: жалпы алғанда континентальдық және оңтүстіктегі аридтық климаттың арқасында
Қазақстан Республикасындағы жер ресурстарының жалпы таралуымен олардың сапалық жағдайы
Госкомземнің мәліметтері бойынша ауылшаруашылығында пайдаланатын жердің ауданы
мұның 86,1 мил. Гектарды немесе 39 проценті ғана ауылшаруашылық
Жердің қоры территорияның 37,7 процентін немесе 102 млн. гектарын
2 КЕСТЕ
2001 жылдың қаңтарындағы жерді пайдаланушылардың категориясы бойынша Қазақстан Республикасындағы
Жерді пайдаланушылардың категориялары Ауданы млн.
гек. %
Жалпы ауданы 5(272 100
Ауылшаруашылық бағытындағы жер 139 51
Ел орналасқан жерлер 18,2 6,6
Транспорт, өнеркәсіп, байланыс тораптарының бағытындағы жерлер +5,6 2
Орман, су, фонды, табиғатты қорғау, сауықтыру, рекрециондық, тарихи мәдени
Жер қоры 102,7 37,7
Екінші таблицаға сәйкес, жердің көптеген мөлшері 46,5 проценті құрамында
3 КЕСТЕ
Қазақстан Республикасының жерінің сапалы жағдайы.
Жер проценті
4,7 6-дан жоғары
23,9 4-ден жоғары
46,5 2-ден 4-ке дейін
24,9 2-ге дейін
Республикадағы астықтың 80 проценті көбінесе Қазақстанның қара топырақты және
Республикадағы 147 мың гектарға көпжылдық егістер бар, олардың 105
1995 жыл аралығына дейін 20 жыл ішінде көпжылдық егістіктердің
Сапасы жағынан су жоғарғы жайылымдықтарды қарқынды түрде және жүйесіз
Республикамызда бар жер ресурстарын ақылға сай қолданып, оның сапасын
1.3 Жер қатынастарын реттеу заң шығару базасы
Жер қатынастары саласындағы нарықтық қатынастардың дамуына Қазақстан Республикасының территориясында
Белгіленген заңның басты ерекшелігін өзгертіп, жер учаскілерін камандалық-административтік тұрғыдан
« Жер жөніндегі Қазақстан Республикасының заңына сәйкес, жер кодексінде,
Белгіленген заңның ең басты ерекшелігі: ондағы сату және сатып
Жалпы алғанда заң жер участогына деген меншік құқығы мен
Республикадағы мұндай азаматтардың саны 933333 адамдай ( 87 стр
қамтамасыз етіледі, егер әрбір мекендерде жер ресурстарын басқару жөніндегі
« Жер туралы » заңда декламацияланған тезистерді практикалық тұрғыдан
« Жерді жеке меншікке беру, немесе мемлекеттің жерді пайдалануға
«Жер туралы» Қазақстан Республикасының заңына сәйкес, жеке меншікке жеке
№401-ші « Азаматтар мен заңды тұлғаларға жер участоктарын беру
-
1. Жанұяға жеке меншікке
-
-
-
2. Ал тұрғын үй жағдайын
Жеке қосымша шаруашылық, бау-бақша, саяжай құрылысын, тұрғын үй құрылысын
Азаматтарға жеке меншікке тегін берілетін қосымша жер участоктарының ең
2. Өндірістік және өндірістік
қамтамасыз етуге бағытталған жер участоктарын азаматтар мен мемлекеттік емес
3. Жеке қосымша шаруашылық, бау-бақша және саяжай құрылысы үшін
Жер пайдаланушыларға мемлекеттің жер участогын беру кезінде жыл сайынғы
2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ЖЕР САЛЫҒЫНЫҢ РӨЛІ МЕН ОНЫ
2.1 Жерге салық салу механизмі
Қазақстан Республикасының жер кодексіне сәйкес республикадағы жерді иелену мен
Жерге деген төлемді пайдалану және оны өндіру тәртібі мен
Табиғи ресурстарды пайдалану үшін ақы төлеу бұл табиғи ресурстарды
Төлемдердің біріне жерге ақы төлеу де жатады. Жерге деген
-
-
-
-
-
Республикадағы салық салу объектісіне жер участогы жатады. Ауыл шаруашылық
Мұндай салықтың базалық ставкасын заң шығарушы органдар бекітеді. Нақты
Әр түрлі категориялы жерлер бойынша салық салудың негізгі принциптері
Ауыл шаруашылық бағытындағы жерге деген жер салығының базалық ставкасы
Жеке қосымша шаруашылық, бау-бақша, саяжай құрылысын жүргізу үшін азаматтарға
Өнеркәсіп, транспорт, байланыс тараптары және басқа да ауыл шаруашылыққа
Қазақстан Республикасының «Жер салығы туралы» заңында жерге төленетін төлем
Табиғатты қорғау, тарихи-мәдени, сауықтыру бағытындағы жерлерге ереже бойынша салық
Жер салығын төлеуден кейбір категориялы азаматтар босатылған. Заң арқылы
Салықтық заң шығару органдарында жер салығының базалық ставкалары бекітілген
фициент бекітілген, 1997 жылы коэффициент 1,3 көлемінде, 1998 жылы
Мынадай жерлерге салық салынады:
-
-
-
-
-
-
-
-
Жер салығын төлеушілер өз меншігінде жеке жер участоктары бар
1) Ауыл шаруашылық бағытындағы жерге
Ауыл шаруашылық бағытындағы жерге деген жер салығының базалық ставкалары
4 КЕСТЕ
Далалық және құрғақ далалық зона жерлеріне салынатын жер салығының
Бонитет балы
Теңгемен есептелген салық ставкасы
1-10 0.48-2.41
11-10 2,89-4,82
21-30 5,31-9,65
31-40 14,47-24,12
41-50 28,95-38,60
51-60 43,42-53,07
61-70 57,90-82,02
71-80 86,85-110,97
81-90 115,80-144,75
91-100 149,57-193,00
100-ден жоғары 202,65
Топырағы сұрғылт, сұр, таулы территориялық жерлердегі жартылай шөлейт және
5 КЕСТЕ
Шөлейт және жартылай шөлейт территориялардағы жерге салынатын жер салығына
Бонитет балы
Теңгемен есептелген салық ставкасы
1-10 0,48
11-20 1,45-4,82
21-30 5,31-9,65
31-40 10,13-14,47
41-50 14,96-19,30
51-60 19,78-24,12
61-70 24,61-30,07
71-80 30,69-36,15
81-90 36,71-42,17
91-100 42,18-48,25
100-ден жоғары 50,18
Жергілікті үкімет органдары өз компетенциясының шеңберінде жер участогының орналасу
2) Елді мекендердің жеріне салық.
Елді мекендердің жеріне салынатын салықтың базалық ставкалары ауданның бір
Елді мекендердің жеріне салынатын салық әрбір жер иеленуші мен
Елді мекендерде орналасқан ауыл шаруашылыққа жатпайтын және өнеркәсіп, транспорт,
Жергілікті үкімет органдары жер салығының базалық ставкасын 20 процентке
3) Өнеркәсіп, транспорт, байланыс торабтары және басқа да ауыл
дерден тыс орналасқан өнеркәсіп, транспорт, байланыс торабтары және басқа
6 КЕСТЕ
Аймақтық бөлімдердің жеріне арналған салықтың базалық ставкалары
Аймақтық бөлімнің түрі
Тұрғылықты емес құры-лымдармен,құрылыстар-тармен , аудандармен , олардың мазмұны
Тұрғылықты үйлер қорымен қамтамасыз етілген олардың құрылуы мен салынуын
Алматы 28,95 0,96
Астана 19,30 0,96
Ақтау 9,65 0,58
Ақтөбе 6,75 0,58
Атырау 8,20 0,58
Тараз 8,17 0,58
Қарағанды 9,65 0,58
Қызыл-Орда 8,68 0,58
Көкшетау 5,79 0,58
Қостанай 6,27 0,58
Павлодар 9,65 0,58
Петропавл 5,79 0,58
Орал 5,79 0,58
Өскемен 9,65 0,58
Шымкент 9,17 0,58
Алматы облысы
Облыстық деңгейдегі қала 6,75 0,39
Аудандық деңгейдегі қала 5,79 0,39
Ақмола облысы
Облыстық деңгейдегі қала 5,79 0,39
Аудандық деңгейдегі қала 5,02 0,39
Өзге қалалар
Облыстық деңгейдегі Орталық облыс үшін
Өзге қалалар
Аудандық деңгейдегі Облыс орталығы үшін бекітілген ставканың 75% 0,19
Поселкілер 0,96 0,13
Ауылдар 0,48 0,09
Салық төлеушілердің қолындағы жер участоктарындағы бонитет балын анықтау мүмкін
наласқан жерлердегі бонитет балымен анықталады. Аудандық үкімет органдары салықтың
7 КЕСТЕ
Өнеркәсіп, транспорт, байланыс тораптары мен басқа да ауыл шаруашылығына
Бонитет балы Теңгемен есептелген салықтың базалық ставкасы
0-10 48,25-482,50
11-20 530,75-1084,66
21-30 1138,70-1592,25
31-40 1646,29-2074,752
41-50 2126,86-2582,34
51-60 2634,45-3136,25
61-70 3188,36-3715,25
71-80 3769,29-4319,34
81-90 4371,45-4921,504
91-100 4975,54-5693,50
100-ден жоғары 5790,02
Қорғаныс орындарына уақытша керегі жоқ жерлермен басқа жер пайдаланушылардың
3) Айрықша қорғаудағы табиғи территориялардағы
лық . Жеке және заңды тұлғалардың иелігіне және пайдалануына
Айрықша қорғаудағы табиғи территориялық жерлердің құрамына кіретін және ауыл
5) Орман фондының жеріне салынатын салық.
Орман фондының жеріне салынатын салықтар:
1) ауыл шаруашылық мақсаты үшін
2) орман фондындағы жерлер ағаш
3) орман фондының жерлерінде құрылыстар
Ауыл шаруашылық мақсатында пайдаланатын орман фондының жерінің құрамына кіретін
Орман фондының жерлеріне ағаш дайындау жұмыстары сияқты орманды пайдалану
6) Су фондының жеріне салынатын салыққа мыналар жатады:
а) ауыл шаруашылық мақсаты үшін қолданылады.
б) су шаруашылығында құрылыстар жүргізіледі.
Сонымен салық салынатын жерлердің саны 6 түрлі категорияларға бөлінеді.
Жерге салық салу принциптері былай жүзеге асырылады:
1) Жер салығының көлемі мен
2) Жер салығы жер ауданның
3) Басқа мемлекеттің берген жер
4) Жер салығының базалық ставкаларына
2.2 Шаруақожалықтарына салық салу
Шаруа (фермер) қожалығы нысанындағы жеке кәсіпкерді мемлекттік тіркеудің ерекшеліктері.
Шаруа қожалығы деп жеке кәсіпкерлікті жүзеге асыру ауыл шаруашылығы
Бұдан басқа, шаруа қожалығы жер пайдалану құқығын мемлекеттік тіркеу
Бірлескен кәсіпкерлік немесе жай серіктестік болсын кез-келген ұйымдастырушылық нысанындағы
«Жер туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 24 қаңтардағы Заңымен
Шаруа қожалықтарының жер пайдалану құқығы.
«Жер туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 24 қаңтардағы Заңына
зімді 5 жылға дейін және ұзақ мерзімді 49 жылға
«Жер туралы» ҚР Заңына (124-бап) сәйкес тұрақты немесе ұзақ
Жер учаскесі мен жеке кәсіпкерлікті тіркеп Сіз салық төлеушінің
Салық төлеушілер-шаруа қожалықтарын тіркеу тәртібі.
Шаруа қожалықтарын қоса салық төлеушілерді
белгіленген мерзімде және тәртіпте жүргізіледі(Салық кодексінің 93-тарауынан үзінді). Мемлекеттік
Салық кодексімен белгіленген қажетті деректердің барлығын алғаннан кейін салық
Салық төлеушіні мемлекеттік тіркеуден өткізуден кейін шаруа қожалығына салық
-
-
-
Тіркеу есебіне қою үшін шаруа қожалығының басшысы тіркеу үшін
Салық кодексімен норма белгіленген, соған сәйкес тіркеу есебіне қою
Ауыл шаруашылығы тауар өндірушілері үшін арнайы салық режимдерін қолданудың
Бұдан кейін шаруа қожалығы бюджетпен есеп айырысуды жүзеге асырудың
Шаруа қожалықтары үшін арнайы салық режимдерін қолданудың мүмкіндігін алу
Арнайы салық режимдерін қолдану үшін жағдай.
Шаруа қожалықтарын құру жер учаскесімен тікелей байланыста екенін ескеріп,
Ең алдымен шаруа қожалықтары үшін арнайы салық режимін қолданудың
нің ауыл шаруашылығы өнімін ұқсатумен және оны сатумен айналысатынын
Кірістің әр дәрежесін ескеріп Салық кодексінде өз өндірісінің ауыл
Мысалы, «Адал» шаруа қожалығы өсімдік шаруашылығының өнімін, дәнді дақылдарды,
Соңғы шектеулердің енуімен бөлшек есепті жүргізу қажеттілігі туды. Осы
Арнайы салық режимдерін қолдану бухгалтерлікті қоса есеп жүргізуден босатады
Бухгалтерлік және салық есебін жүргізу.
Арнайы салық режимдерін қолдану салық есебінің оңайлатылған жүргізілуін болжайды.
Бухгалтерлік есеп туралы ҚР-ның заңнамасымен бухгалтерлік есеп жүргізуден және
Арнайы салық режимін қолдануға құқық.
Арнайы салық режимдерін қолдану құқығы салық төлеушіге ол берген
Аталған мерзімге өтінішті бермеу автоматты түрде жалпы белгіленген тәртіпте
Аталған арнайы салық режимін таңдаған біріңғай жер салығын төлеуші
Қосылған құн салығын төлеуші болып табылмайтын біріңғай жер салығын
Енді бюджетпен есеп айырысудың оңайлатылған тәртібінің өзін қарастырамыз.
Шаруа қожалықтары үшін арнайы салық режимін қолдану тәртібі.
Шаруа қожалықтары үшін арнайы салық режимін қолдану біртұтас жер
Біртұтас жер салығы сомасының есебі жер учаскесін бағалау құны
Жерді бағалау құны туралы мәлімет жер ресурстарын басқару жөніндегі
Біртұтас жер салығын төлей отырып, шаруа қожалығы өз өндірісінің
төлемейді. Біртұтас жер салығынан басқа шаруа қожалықтары үшін арнайы
Салықтар мен басқа да міндетті төлемдердің жекелеген түрлерін есептеу.
Шаруа қожалықтары ай сайын арнайы салық режимін қолданбайтын кәсіпкерлерден
Төлем көзінен ұсталатын жеке табыс салығын есептеу, қоршаған ортаны
Арнайы салық режимін қолдану кезінде салықтарды төлеу.
Осы арнайы салық режимін таңдаған шаруа қожалықтары жыл ішінде
Біртұтас жер салығын төлеушілер төлемінің бірінші мерзімінде бұрынғы салық
20 қазанға дейін құрылған біртұтас жер салығын төлеушілер, сондай-ақ
Оны төлеу мерзімінде біртұтас жер салығын төлеушілер бюджетке әлеуметтік
Аталған сомалар мынадай жолмен төлем мерзімдері бойынша бөлінеді:
-
-
Салық есеп беруін беру.
Біртұтас жер салығын төлеушілер үшін Салық кодексімен салықтар мен
олар ай сайын немесе тоқсан сайын немесе тоқсан жүргізілген.
Біртұтас жер салығын төлеушілер салық кезеңінің ағымдағы 15 наурызынан
1) ағымдағы салық кезеңіне біртұтас
2) бұрынғы есепті жыл үшін
3) әлеуметтік салық бойынша декларация;
4) төлем көзінен ұсталатын жеке
5) жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті
6) үстіңгі көздерден су ресурстарын
Аталған декларацияларды енгізгеннен кейін салық төлеушілер ай сайын үстіңгі
Бұдан басқа, соңғы жылдары осы арнайы салық режимін қолдануда
Қоғамның дамуы тұрақты түрде жүріп жатқанын және көптеген шаруа
Ауыл шаруашылығы өндірісіне қатысушы-заңды тұлғалар үшін де бюджетпен есеп
2.3 Жер қатынастарын экономикалық тұрғыдан бағалау
Қазіргі уақытта республикамыз нарықтық экономиканың күрделі кезеңін бастан өткізіп
Материалдық шарттар ластану мен саздану үшін топырақтың өңдейтін эрозияға
Экономикалық шаралар жер өнімділігін сақтаудағы өндірістің қалыпты деңгейде ауыл
Ауыл шаруашылығының материалдық базасы дағдарысқа ұшыраған. Мұндай экономикалық жағдайдың
Осының салдарынан жер жасанды түрде құнсыздана түседі. Мемлекеттің пайдалануға
мәселелерінің ешқайсысын шешпейді. Бұдан шығатын нәтиже қауіпті. Көбінесе жерге
Экологиялық рента экожүйенің ресурстық-энергетикалық потенциалын ең жоғарғы түрде пайдаланаған
Өндірістің даму процесі кезінде көрініс беретін қоғам мен табиғи
масштабтары аса бай пайдалы қазбалардың таусылуына әкелді де, ауылшаруашылық
Табиғи ресурстарды экономикалық тұрғыдан бағалау мәселері жөніндегі дискуссиялар барысында
Сонымен біз шығын туралы концепцияның әлсіз жақтарын көрсете отырып
шығындар табиғатты ақылға сай пайдалану стратегиясын жүзеге асыру процесі
Осы нәтижелер концепцияның ең басты кемшілігі бағаланатын объектіні халық
Бұл концепциялардағы ең төменгі модификация ондағы кемшіліктердің жойылуына еш
Сонымен бірге рента жекелеген кәсіпорындардың қызметінің объективті жағдайының дифференциациясын
механизміндегі ренталық төлемдер құнмен қатар экономикалық стимульдеу тетігінде басты
Дифференциалдық нәтиже халық шаруашылығының кез-келген сферасында пайда болу мүмкін,
Ал лимиттеуші ресурстар бойынша шектеулер алынбайынша шығындағы бұл айырмашылық
Мұндай табыстар рентаға айналмайды. Ренталық бағалау концепциясы дифференциалдық рента
Ренталық нәтиже ондағы ақшалай қайтарылып берумен шығындар көлемі-
нің арасындағы айырмашылық ретінде анықталады. Жер кодексіне сәйкес, Қазақстан
2.4 Бюджет кірістерінің қалыптастыруындағы жер салығының рөлі
Салық салу жүйесінің функционалдық көрінісінің нәтижесі салықтық рөлімен анықталады.
№8 таблицадан көргеніміздей жергілікті бюджеттің кірісіндегі жер салығының салыстырмалы
тың суммасы 16,1 млн. теңгеге көтерілді. Біріңғай жер салығы
8 КЕСТЕ
2001-2003 жыл аралығында Қарағанды облысы бойынша бюджет кірісіне жер
Көрсеткіш 2001 2002 2003
Нақты түсім млн. тг Салыс-тырмалы салмақ % Нақты түсім
Тырмалы салмақ % Нақты түсім млн. тг Салыс-тырмалы салмақ
Жалпы түсім
210
100
760
100
359
100
Салықтық кірістер
025
96
366
98,4
907
98
Жер салығы
4
1,2
1,0
1,6
0,9
1,5
Біріңғай жер салығы
1
0,06
0
0,07
5
0,07
Салық салу ерекшелігінің есебінің негізгі бір формасына жеңілдіктерді жатқызамыз.
Жер участоктарын ұқыпты ақылға сай пайдалану үшін жер салығының
3. ҚАЗАҚСТАННЫҢ ЖЕР РЕСУРСТАРЫНА САЛЫНАТЫН
САЛЫҚ ПЕН ЖЕР ҚАТЫНАСТАРЫН ЖЕТІЛДІРУ
Ауыл шаруашылығында ұзақ уақыт бойы экологиялық табиғи фактор бағаланбай
Экологиялық дағдарыстың мәні еліміздің көптеген жерлерінде экологиялық баланс бұзылып,
Табиғатты ұқыпты пайдаланудың механизмін құраушы мыналар:
-
-
-
-
Ресурсты сақтаудың ең маңызды аспектілеріне жер және су ресурстарын
Қалалар, инфрақұрылымдар, өнеркәсіптердің пайда болуы құнды ауыл шаруашылық жерлерінің
Жер салығы түріндегі рентаны алып тастау керек. Экологиялық рента
Салықтық кодексте көрсеткендей, жер салығын төлеушілерге мемлекеттік мекемелер Қазақстан
төлеушілердің қатарына жатпайды. Салық кодексі жер участогына деген жалпы
меншікке салым салу объектісінің төлеушіні айқындау ережелерін нақтылайды. Қазақстанның
Деградацияға ұшыраған жерлердің саны 175 млн. га-ды құрайды, яғни
Жекешелендіруді тікелей жерді ауыр шаруашылық секторының өндірушілеріне беруден бастау
Мұндағы тағы бір кемшілік аграрлық сфераның көп аспектілі сипаты
үшін маңызды рөл ойнайды», деп дұрыс көрсеткен. Жерге деген
Аграрлық жер қатынастарына қатысты жеке меншіктің ерекшелігі бірнеше позициялардан
Өйткені жалға берушілер емес жердің иесі капитал ендіру перспективасын
‡шіншіден жеке меншікте жерді пайдаланудың экологиялық аспектісі ұтымдылыққа ие
Ол үшін жерге деген жеке меншікті дамытудағы өңдеуге заңды
Сондықтан жер қаруының қалыптасуының жекелеген жер участоктарына баға бекіту
Біздің пікіріміз
мемлекеттің ұсынған жерге деген төлемнің ставкасы өзінің абсолюттік көлемі
дану түрінен тәуелсіз баға бекіту. Екіншіден, жерді суарылатын егістік
Сондықтан, жерге деген меншікті жеке формасын жүргізу мемлекеттің салық
Бұл салық төлеушілерді анықтауға мүмкіндік береді. Қазақстан елі де
Ол үшін кадастрдің ұйымдастырылу құрылымын өзгертіп, оны көптеген элементтермен
Осыған байланысты жерге деген төлемді есептеу үшін дұрыс ақпараттардың
есептелініп қаржылануға жұмсалады, яғни мыналарға:
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Сонымен бірге жер ресурстарын басқару фондынан органикалық және минералды
ҚОРЫТЫНДЫ
Материалдық дүниелердің маңызды алғы шартына жер ресурстары жатады. Қазақстан
Базалық ставкаларға «Республикалық бюджет туралы» Қазақстан Республикасы заңында бекітілген
Мынадай жерлерге салықтар салынады:
- ауыл шаруашылық бағытындағы;
-
-
-
-
-
-
Жер салығын төлеушілер өз меншігінде жеке жер участоктары бар
Салық салу принциптері:
1) Жер салығының көлемі мен өлшемі оның сапасына, орналасуына
нәтижелеріне еш байланысты емес.
2) Жер салығы жер ауданның бірлігі есебінен әр
3)Басқа мемлекеттің берген жер участоктарын пайдалану үшін салық төлеудің
4)Жер салығының базалық ставкаларына Қазақстан Республикасының үкіметі әр жыл
Аудандық үкімет органдары салықтық базалық ставкасын төмендетуге не жоғарлатуға
2002 жылдың 1-ші қаңтарынан бастап мемлекет территориясына енген салық
Осы кезеңде біріңғай жер салығынан салыстырмалы салмағы бюджеттің салықтық
нәтижелерге бағытталуы керек. Есептеу шығындарына экологиялық шараларды жатқызамыз. Өндірістің
(С+V+m+Cμ+Vμ)
мұндағы С, V, m- материалдық шығындар, еңбек төлемі және
Қазіргі уақытта ауыл шаруашылығының өнімдері біріңғай баға бойынша жүзеге
Қазіргі уақытта жерге деген жеке меншік туралы мәселелер кең
Жерді ұқыпты және ауылға сай пайдалануға қол жеткізудегі жер
ҚОЛДАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Архипов И.Г. О нормах
2. Қазақстан Республикасының «Конституциясы »:
3. Қазақстан Республикасының Жер кодексі,
4. Қазақстан Республикасының Салық кодексі,
5. Қазақстан Республикасының «Ауылшаруашылық серіктестіктер
6. Қазақстан Республикасының «Бюджетке төленетін
7. Қазақстан Республикасының «Жеке кәсіпкерлік
8. Қазақстан Республикасының «Бюджет жүйесі
9. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жер
10. Қарағанды облысы бойынша салық комитетінің 2001-2003 жылдар
11. Каримова З., Реутов А. «Шаруақожалықтарын 1999-2000 жылдары
12. Коваленко Н.Я. «Экономика сельского хозяйства» - Москва
13. Калиев Г.А. «Казахстан: рынок в АПК» Алматы: Қайнар,
14. Налогооблажение: учебное пособие
15. Налоговый терминологический русско-казахский словарь справочник/ Под. ред. М.Т.
16. Литвин М.И. Налоговая нагрузка и интересы предприятия
17. Тонкопий М.С. Экология и экономика природопользования: Учебник-Алматы: Экономикс
18. Сейдахметов Ф.С. « Налоги в Казахстане »/ Алматы
19. Серикбаев К. «Жерге салық салу жүйесін жетілдіру»// Қазақстан
20. Райханова К.А. Налоговый контроль- Алматы: Бико 2001-26 с.
21. Республикалық референдумда 30 тамыз 1995 жылы бекітілген, өзгерістер.
22. Худяков А.И. Гродский Г.М. «Теория налогооблажения»- Алматы: Норма-
23. Худяков А.И. Наурызбаев Н.Е. «Налоги: понятие, элементы, установление,
24. Пуртов В.А. «Формирование рыночной инфраструктуры и налоги»//Финансы-1997 №5-17
25. Юткина Т.Ф. Налоги и налогооблажение: Учебник.-М Инфра 2001г-576с.
2 КЕСТЕ
2001 жылдың қаңтарындағы жерді пайдаланушылардың категориясы бойынша Қазақстан Республикасындағы
Жерді пайдаланушылардың категориялары Ауданы млн.
гек. %
Жалпы ауданы 5(272 100
Ауылшаруашылық бағытындағы жер 139 51
Ел орналасқан жерлер 18,2 6,6
Транспорт, өнеркәсіп, байланыс тораптарының бағытындағы жерлер +5,6 2
Орман, су, фонды, табиғатты қорғау, сауықтыру, рекрециондық, тарихи мәдени
Жер қоры 102,7 37,7
4 КЕСТЕ
Далалық және құрғақ далалық зона жерлеріне салынатын жер салығының
Бонитет балы
Теңгемен есептелген салық ставкасы
1-10 0.48-2.41
11-10 2,89-4,82
21-30 5,31-9,65
31-40 14,47-24,12
41-50 28,95-38,60
51-60 43,42-53,07
61-70 57,90-82,02
71-80 86,85-110,97
81-90 115,80-144,75
91-100 149,57-193,00
100-ден жоғары 202,65
5 КЕСТЕ
Шөлейт және жартылай шөлейт территориялардағы жерге салынатын жер салығына
Бонитет балы
Теңгемен есептелген салық ставкасы
1-10 0,48
11-20 1,45-4,82
21-30 5,31-9,65
31-40 10,13-14,47
41-50 14,96-19,30
51-60 19,78-24,12
61-70 24,61-30,07
71-80 30,69-36,15
81-90 36,71-42,17
91-100 42,18-48,25
100-ден жоғары 50,18
6 КЕСТЕ
Аймақтық бөлімдердің жеріне арналған салықтың базалық ставкалары
Аймақтық бөлімнің түрі
Тұрғылықты емес құры-лымдармен,құрылыстар-тармен , аудандармен , олардың мазмұны
Тұрғылықты үйлер қорымен қамтамасыз етілген олардың құрылуы мен салынуын
Алматы 28,95 0,96
Астана 19,30 0,96
Ақтау 9,65 0,58
Ақтөбе 6,75 0,58
Атырау 8,20 0,58
Тараз 8,17 0,58
Қарағанды 9,65 0,58
Қызыл-Орда 8,68 0,58
Көкшетау 5,79 0,58
Қостанай 6,27 0,58
Павлодар 9,65 0,58
Петропавл 5,79 0,58
Орал 5,79 0,58
Өскемен 9,65 0,58
Шымкент 9,17 0,58
Алматы облысы
Облыстық деңгейдегі қала 6,75 0,39
Аудандық деңгейдегі қала 5,79 0,39
Ақмола облысы
Облыстық деңгейдегі қала 5,79 0,39
Аудандық деңгейдегі қала 5,02 0,39
Өзге қалалар
Облыстық деңгейдегі Орталық облыс үшін
Өзге қалалар
Аудандық деңгейдегі Облыс орталығы үшін бекітілген ставканың 75% 0,19
Поселкілер 0,96 0,13
Ауылдар 0,48 0,09
7 КЕСТЕ
Өнеркәсіп, транспорт, байланыс тораптары мен басқа да ауыл шаруашылығына
Бонитет балы Теңгемен есептелген салықтың базалық ставкасы
0-10 48,25-482,50
11-20 530,75-1084,66
21-30 1138,70-1592,25
31-40 1646,29-2074,752
41-50 2126,86-2582,34
51-60 2634,45-3136,25
61-70 3188,36-3715,25
71-80 3769,29-4319,34
81-90 4371,45-4921,504
91-100 4975,54-5693,50
100-ден жоғары 5790,02
8 КЕСТЕ
2001-2003 жыл аралығында Қарағанды облысы бойынша бюджет кірісіне жер
Көрсеткіш 2001 2002 2003
Нақты түсім млн. тг Салыс-тырмалы салмақ % Нақты түсім
Тырмалы салмақ % Нақты түсім млн. тг Салыс-тырмалы салмақ
Жалпы түсім
210
100
760
100
359
100
Салықтық кірістер
025
96
366
98,4
907
98
Жер салығы
4
1,2
1,0
1,6
0,9
1,5
Біріңғай жер салығы
1
0,06
0
0,07
5
0,07
Меншікке салынатын салықтарды есептеу механизмі
Салықтардың экономикалық мазмұны және мәні
Меншікке салынатын салықтардың экономикалық маңызы
Жер салығының мәні мен маңызы
Салық салуды ұйымдастыру қағидалары
Меншікке салынатын салықтар және олардың Қазақстан Республикасының салық жүйесіндегі рөлі
Салық объектісі
ҚАЗАҚСТАНДА ЖЕРГЕ САЛЫҚ САЛУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Жер салығы және салық органдарының оны жинаудағы ролі
Бірыңғай жер салығын есептеу механизмі