Географиялық ашулар
ЖОСПАР
I.КІРІСПЕ.......................3-5
II .НЕГІЗГІ БӨЛІМ:
Ұлы географиялық ашылулар
Христофор Колумбтың экспедициялары.............6-10
Васко да Гамманың географиялық еңбектері................10-13
Америго Веспучидің ашулары................14-15
Фернандо Магелан саяхаты.....................15-16
Европа мен Азияның солтүстік жағалауын және Солтүстік
Мұзды мұхит теңіздерін зерттеу. Пираттар экспедициясы.......16-17
ХYІІ және ХYІІІ ғасырдағы зерттеулер
. Уильям Дампир........................18
. Генри Гудзон.......................18-19
. Джеймс Кук.........................19-20
Лаперуздың географиялық ашулары.............. 20
III. ҚОРТЫНДЫ...................21-22
IV. ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ...........23
V. ҚОСЫМША......................24-30
КІРІСПЕ
Ұлы географиялық ашылулар, Ұлы географиялық жаңалықтар — 15 ғ-дың
Географиялық ашулар сауданың бұрын болып көрмеген дәрежеде ұлғаюына себепкер
Зерттеу обьектісі: Ұлы географиялық ашулар.
Курстық жұмыс мақсаты: Ұлы географиялық ашулардың адамзат үшін
Зерттеу міндеттері:
Жаңа ашуларға итермелеген негізгі себептер.
Ұлы географиялық ашулар кезеңіндегі саяхатшылардың тәжрибесі.
1. ҰЛЫ ГЕОГРАФИЯЛЫҚ АШЫЛУЛАР
1.1. Христофор Колумб
1436 жылы Генуя қаласына жақын жердегі тоқыма өнеркәсібінде істейтін
Португалияда ұсынған жоспары іске аспаған соң Колумб 1485 жылы
Колумб өмірінше және оның ұрпақтары да мұхиттың арғы жағынан
Испания королі Колумбтың алыс сапарына арнап екі кеме жабдықтайды.
Ашық теңіз айдынына түскен соң Колумб флоты оңтүстік-батысқа қарай
Колумбтың үш кемесі Атлынт мұхитында ұзақ жүреді, толқын шайқап,
Осы сапарында Колумб Үндістан жеріндегі аралды аштым деп ойлап,
Колумб ашқан жерінің оңтүстігіндегі алтынды аралды «Жапония» аралы болар,-
Генуя теңізшісінің бұл ашқан жаңалығына бүкіл Европа құлақтанып, осы
Испания королі жаңа ашылған жерлерді өз корольдығына бекітіп, тағы
1493 жылы 27 қыркүйекте 17 кемемен Испания портынан шыққан
Колумб өзінің мұхиттың арғы жағындағы үшінші саяхатына 1498 жылы
1502 жылы 9 мамырда Колумб өзінің мұхиттың арғы жағындағы
Колумб жолда аралдарды аралай жүріп, 29 шілдеде Изабелла қаласына
Туыстары оны Вальядолидтегі монастырға жерледі. 1513 жылы оның сүйегін
Колумб көздеген мақсатын орындады, ол адам баласына жаңа материк
жолын таптым деп топшылайды. Ақыры үшінші, одан кейінгі төртінші
Колумб Американы ашқаннан кейін испандықтар жаңа жерді жаулап ала
Мұхиттың арғы жағындағы қазынасы мол, жаңа жерлер испандарды қызықтырды.
1.2. Васко да Гама
Колумб Батыс теңіз жолымен Үндістан, Қытай, Жапон аралдарын ашамын
Васко до Гама шамамен 1469 жылы Португалияда туған. Ол
1497 жылы 8 маусымда Васко до Гаманың төрт кемелі
Бұдан әрі жағалауға жақындай жүзіп, аралға келіп тоқтайды, мұндағы
Бірақ Самудри-раджа оның отарлаушылардың бірі екенін біліп жақтырта қоймайды.
Васко да Гама Үндістаннан Португалияға келген соң, корольға Үндістанды
Португалия королы Эммануил Үндістанды екінші рет жаулап
Португалияның географиялық зерттеулері Васко да Гаманың екінші экспедициясымен аяқталады.
Албукерк өліміне дейін 1515 жылы Үндістанда зорлық зомбылық күшейе
Васко да Гаманың нақты қай жылы туғаны белгісіз, дегенмен
Бұдан әрі жүзіп, өздерімен бірге келе жатқан Бартоломеудің жол
1.3. Америго Веспуччи
Мұхиттың арғы жағындағы қазынасы мол, жаңа жерлер испандарды қызықтырды.
Америго Веспучии 1501 жылы Португалия королының кемесімен «Жаңа жерге»
Бальбаро ну Васко Нуньес корольдан қашып «Жаңа жерді» зерттеуге
Осыдан кейін Американы жаңа материк деп мойындады. Енді отаршылдар
1501 жылы Португалия королінің келісімімен «жаңа жерге» екінші рет
1507 жылы космограф Мартин жер жүзін Еуропа, Азия, Африка
Ол кезде Американы « Тоты құстар жері » дейтін.
Колумб батыс теңіз жолымен Үндістан, Қытай, Жапон аралдарын ашамын
1.4. Фернандо Магеллан (1480-1521)
Жер шарын айналып шығу үшін Фернандо Магеллан басқарған бес
Магелан Тынық мұхит арқылы Оңтүстік Американың батысын жағалай жүзіп
Магеллан Фернан (1480 — 1521) — Португалияның теңіз
1.5. Европа мен Азияның солтүстік жағалауын және Солтүстік Мұзды
ХҮІ ғасырдың орта шенінде Атлант мұхитының
Дрейк бірнеше аралдарды ашып, кемемен жер шарын айналып шығуға
ХҮІ ғасырдың орта кезінен бастап Португалияның Азиядағы
Солтүстік-шығыс кеме жолдарын ағылшындардан кейін голландиялықтар зерттей бастады.
Ол Голландияның «Ост-Индия » компаниясына қожалық етіп, бүкіл
Пираттар экспедициясы.
Мұндай экспедицияны негізінен Англия жіберіп отырды. Олар Испания, Португалияның
Міне осындай «пират» экспедицмияларының бірі әйгірі Дрейк
Ал ХҮІІІ ғасырда ағылшындар материктерді толық зерттей бастады.
2. ХYІІ және ХYІІІ ғасырдағы зерттеулер
Ұлы географиялық ашулар заманында көтеген жерлер ашылды. Бірақ, бұл
2.1.Уильям Дампир
1652 жылы Англияда туған. Ол үш рет жер
2.2. Генри Гудзон
Ағылшындар Кабот, Девис экспедицияларының нәтижесін қарап, Солтүстік-Батыс кеме жолын
Екінші рет жүзуіне ол Шпицберген аралына келіп, одан әрі
Бұдан кейін Гудзон Голландияның сауда кемесіне қызметке орналасты. Гудзонға
2.3. Джеймс Кук
ХҮІІІ ғасырдағы ағылшынның атақты теңізшісі. Ол оңтүстік материк (Австралия)
1768 жылы 20 ақпанда Кук тынық мұхитқа шығып, оны
1772 жылы Кук жер шарын айналып шығуға екінші рет
Кук тағы да үшінші рет оңтүстік экспедицияға аттанды.
2.4. Лаперуздың географиялық зерттулері
ХҮІІІ ғасырдың 80 жылдарында француз үкіметі Тынық мүхитқа экспедиция
Французүкметі Лаперузды іздетуге 1792 жылы екі кеме аттандырды. Бірақ
Сөйтіп, атақты теңізшіңін көздегені жүзеге аспады.
ҚОРТЫНДЫ
Бұл еңбекте дүние жүзінінің негізгі географиялық ашулары қамтылды. Көріп
Европалықтар Мексиканы, Перуды, Оңтүстік және Солтүстік Американың басқа да
Дегенімен, бұл кезеңдерде ғылымға пайдалы көптеген жаңалықтар ашылып, адамзаттың
Сонымен, ХҮ-ХҮІІІ ғасырлар «Ұлы географиялық ашулар мен зерттеулер кезеңі»
Батыс Еуропа елдерінде XV ғасырдың 1-жартысынан феодалдық құрылыс ыдырауға
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Н. Баяндин. Географиялық ашулар. Алматы, «Мектеп» 1970.
Н. Баяндин. Атақты географтар. Алматы: Қазақ мемлекеттік баспасы, 1958
Н.Баяндин. Ғасырлар қойнауына саяхат. Алматы: «Қазақстан», 1985.
Ә.Бірмағамбетов. Бұлай деп неге атаймыз? Алматы: «Қазақстан», 1971.
Карагандандинский Государоственный Унтверситет. История и история-географические проблемы всеобщей
С.К Төлкеев. Орта ғасыр тарихының очерктері. Алматы: Рауан, 1998.
С.Н.Бурин. Жаңа тарих. Алматы: Жалын, 1999.
Бейсенова А.С. Абильмажинова С.А. Материки и океаны. Алматы: Атамұра,
Ә. Бірмағамбетов. Қызықты географиялық атаулар. Алматы: Қазақстан,
Enternet Sourses.
Б.Аяғанов. Қ. Ізтілеуов. Орта ғасырлар тарихы. Алматы:
Рауан, 1998.
ҚОСЫМША 1
Христофор Колумб
ҚОСЫМША 2
Васко да Гама
ҚОСЫМША 3
Америго Веспуччи
ҚОСЫМША 4
Фернандо Магеллан
ҚОЫМША 4
Уильям Дампир
Жан-Франсуа де Гало, граф де Ла Перуз
ҚОСЫМША 5
Демпирдын саяхаты
ҚОСЫМША 6
Джеймс Кук
Куктың үш саяхаты
9
XVІ-XVІІІ-ғасырлардағы қайта өрлеу дәуіріндегі ашулар
Лаперуздың географиялық ашулары
Географиялық ойдың даму тарихы. Алғашқы географиялық ойлар
Ұлы географиялық ашылулар және олардың Америка еліне ықпалдығы
Ұлы географиялық ашылымдардың алғышарттары
Ұлы жағрафиялық жаңалықтар және отарлық жүйенің пайда болуы
Ұлы георграфиялық ашулар
Туризм географиясының ғылым ретінде дамуы
Ұлы географиялық ашылымдардың себептері
Чжэн Хэ саяхаты