Саяси қозғалыстың өшу сатысы
Жоспар:
Кіріспе......................................................................................................................3
1- тарау. Қоғамдық ұйымдардың теориялық әдістемелік негіздері
1.1. Қоғамдық ұйымдардың концептуалдық аспектісі
1.2. Қоғамдық ұйымдардың қоғамдағы атқаратын рөлі мен түрлері
1.3. Қазақстандағы партия жүйелері мен қоғамдық ұйымдардың даму
ерекшеліктері
2 – тарау. Қазақстан Республикасының Азаматтық қоғамның дамуының
2.1. Қоғамдық ұйымдар – азаматтық қоғамның қозғаушы күші
2.2. Қазақстан Республикасында қоғамдық ұйымдардың даму үдерісі
2.3. Астана қаласындағы озық қоғамдық ұйымдар
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Қоғамдық ұйымдар (бірлестіктер) бүгінгі азаматтық қоғамның ажырамас атрибуты
Қоғамдық ұйымдар ежелден-ақ, мемлекеттерде кластардан және ерікті азаматтардан
Азаматтық қоғамды дербес субстанция ретінде «байқағандардың» қатарына алғашқы
Мемлекеттің қоғамнан бөлінуі, оның және қоғамның дербес болуы
Осы кезеңнің негізгі теоретиктерінің қатарына ағылшын философы Т.
Ең алғашқыда «Қоғамдық келісім» теориясын Т. Гоббс, Дж.
Т. Гоббстың пікірінше, адамдардың өмірі саяси биліксіз «қауіпті,
Тәуелсіздік алған күннен бері өткен уақыт бедерінде Қазақстан
Қазақстан Республикасының Конститутциясындағы 1 бапқа сәйкес біздің мемлекетіміз
Демократиялық әлеуметтік мемлекеттің барлық міндеттері мемлекет пен азаматтық
Жалпы, азаматтық қоғамды қалыптастыруда саяси партиялардан бөлек, қоғамдық
Қоғамдық ұйымдар – азаматтық қоғамның элементі. Ол адамдардың
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Азаматтық қоғам қазіргі демократияның қалыптасуының
Дипломдық жұмыстың ғылыми зерттелу деңгейі. Елімізде азаматтық қоғамды
Зерттеу пәні. Қоғамдық ұйымдар азаматтық қоғамның элементі ретінде
Зерттеу мақсаты. Азаматтық қоғамның орнауындағы қоғамдық ұйымдардың рөлі,
Зерттеу міндеттері. Жұмыс мақсаттарына байланысты мынадай міндеттер қарастырылды:
Қоғамдық ұйымдардың теоретикалық-әдістемелік негіздері.
Қоғамдық ұйымдардың концептуалдық аспектісі.
Қоғамдық ұйымдар – азаматтық қоғамның қозғаушы күші ретінде.
Қоғамдық ұйымдар азаматтық қоғамның элементі ретінде.
Қазақстан Республикасында қоғамдық ұйымдардың даму үдерісі.
Астана қаласындағы қоғамдық ұйымдар және олардың қоғамдағы рөлі
Диплом жұмысының құрылымы. Кіріспеден, екі бөлім, қорытынды және
1- тарау. Қоғамдық ұйымдардың теориялық әдістемелік негіздері
1.1. Қоғамдық ұйымдардың концептуалдық аспектісі
Қоғамда ерікті адамдар ортақ мүдде негізінде коммерциялық немесе
Ол азаматтардың рухани, мәдени, әлеуметтік талаптарын қанағаттандыру мақсатында
Қоғамдық ұйым – ерікті және өзін-өзі басқаратын құрылым.
Мысалы, мемлекеттік қаржы органдары қоғамдық бірлестіктердің пайда көздерін,
Коммерциялық емес ұйымдардың үш түрі болады:
Қоғамдық бірлестіктер;
Қоғамдық қорлар;
Қоғамдық мекемелер;
4-бап. Коммерциялық емес ұйымдар қызметiнiң мақсаттары
Коммерциялық емес ұйымдар әлеуметтiк, мәдени, ғылыми, бiлiм беру,
Коммерциялық емес ұйымдар қызметiнiң мақсаттары құрылтай құжаттармен айқындалады.
5-бап. Коммерциялық емес ұйымдардың құқықтары мен
мiндеттерi
1. Жарғылық мақсаттарды жүзеге асыру үшiн коммерциялық емес
1) заңдарда белгiленген тәртiппен банктерде шоттар ашуға;
2) мемлекеттiк және орыс тiлдерiнде ұйымның толық атауы
3) меншiгiнде немесе оралымды басқаруында оқшауланған мүлкi, сондай-ақ
4) мүлiктiк және жеке мүлiктiк емес құқықтарды иемденiп
5) егер заң актiлерiнде өзгеше көзделмесе, басқа заңды
6) филиалдар мен өкiлдiктер ашуға;
7) қауымдастықтар мен одақтарға кiруге, сондай-ақ олардың қызметiне
8) жарғыда көзделген мақсаттарды жүзеге асыруға қаражаттарды пайдалануға;
9) сотта талап қоюшы және жауапкер болуға;
10) Қазақстан Республикасының заңдарына қайшы келмейтiн өзге де
2. Коммерциялық емес ұйымдар:
1) Қазақстан Республикасының заңдарын сақтауға;
2) белгiленген тәртiппен салық және бюджетке төленетiн басқа
да мiндеттi төлемдердi төлеуге;
3) өз мiндеттемелерi бойынша өзiне тиесiлi барлық мүлкiмен
4) Қазақстан Республикасының заң актiлерiне сәйкес жауапкершiлiкте болуға
Коммерциялық ұйымды құрмас бұрын, алдымен оның жоғарыдағылардың қай
а) жұмыстың мақсаты;
ә) мүшелерінің болуы (немесе болмауы);
б) басқару органдары мен олардың құрылымы;
в) мүлікті иелік ету жүйесі
Азаматтар өздерінің мақсаттарын жүзеге асыру жолында бір ғана
Қоғамдық ұйым мен қоғамдық қозғалыстың басшы органы –
Саяси қоғамдық ұйымдарға халықтың белгілі бір тобының
Қоғамдық ұйымдар бірлесе амал, әрекет жасау үшін халықаралық,
Қоғамдық ұйымдар әр түрлі болып келеді. Оған: партиялар,
Қоғамдық ұйымдар мынадай түрлерге бөлінеді:
- Қоғамдық –саяси мүдделеріне сай құрылған ұйымдар;
- Экономикалық мүддесіне қарай құрылған ұйымдар;
- Экологиялық сипатта құрылған ұйымдар;
- Таптық белгісіне сай ұйымдар (кәсіподақтар, шаруалар одағы);
- Қызмет түріне қарай құрылған ұйымдар (ғылыми-техникалық, оқу-ағарту,
Ұлы неміс философы, әлеуметтанушы және саяси ойшыл
М. Вебер өзінің зерттеуінде ұйымдардың бюрократиялық теориясын жасаған
1. Мақсатқа жету үшін қажетті тапсырмалардың барлығы жұмыстың
2. Әр жұмыс немесе тапсырма «абстарктілі ережелер жүйесі»
3. Әрбір қызметші немесе ұйымның офисі басшылық алдында
4. Ұйымдағы әр арнайы тұлға өз офисінің жұмысын
5. Бюрократиялық ұйымға жұмысқа алу жұмысшының техникалық
М. Вебердің пікірінше социологияның негізгі мақсаты әлеуметтік әрекеттерді
Сондықтан әлеуметтік әрекетті түсіндіру үшін ең алдымен, әрекеттерінің
Ренсис Лайкерттің Мичиган университетіндегі зерттеулерінде тиімді (эффективті) ұйымның
Мақсатқа қарай жылжу процесі;
Шешім қабылдау;
Бақылау;
Децентрализация.(мильнер 27 б)
Қоғамдық ұйым дегеніміз – бұл халықтың белгілі бір
Қоғамдық ұйымдарға тән белгілер:
оның жарғысының болуы;
мамандандырылған басқару аппаратының болуы;
біршама тұрақты құрамының болуы;
ұйым мүшелерінің оның мүліктік негіздерін құруға материалдық тұрғыда
Қоғамдық ұйымдар - мүдделерінің ортақтығы негізінде еркін ерік
Қоғамдық ұйымдар және қозғалыстар көптеген белгілерімен ерекшеленеді: өз
Мысалыға:
мақсатының өлшемі бойынша: қоғамдық-саяси ұйымдар мен қозғалыстар революциялық
қызмет саласы бойынша: экономикалық, әлеуметтік, ұлттық, діни, ғылыми,
қызмет орны бойынша: жергілікті, аймақтық, жалпы мемлекеттік, халықаралық,
пайда болу себебі бойынша: апатты және саналы ұйымдасқан.
ұйымның тәсілі (әдісі) бойынша: клубтар, ассоциациялар, бірлестіктер, одақтар,
- әлеуметтік құрылымы бойынша: жастар, әйелдер, кәсіптік болады
Қоғамдық ұйымдар мемлекеттік және бизнес құрылымдарынан толығымен ерекшеленеді.
Олар спонтанды түрде пайда болады. Пайда көрмейді.
Оны құрушылар қызығушылық танытқан ерікті азаматтар болады. Британияда
Мұндай ұйымдар пайдасыз болып табылады. Ондағы қаражатты
Қоғамдық ұйымдардың қызметі ерікті адамдардан құралған басшылардың қамқоршы
Ұйымның қызмет саласы, мақсаты, жұмыс ережелері жарғыда белгіленеді.
Бұл қоғамдық ұйымдарға тән жалпы сипаты. Сондай-ақ, олардың
-Шешілетін мәселенің көлемі мен ауқымы. Үшінші секторға ұлттық
-Персонал және қаржыландыру. Ерікті түрде бірлесіп, қайырымдылық жұмыс
-Қызмет түріне байланысты ұйымдар: Үшінші сектордың ұйымдары қызметі
Қоғамда ұйымдар, соның ішінде, саяси ұйымдардың мүшелерінің
Мемлекеттік құрылымда қоғамдық ұйымдар бір қалыпта тұрмайды. Олардың
1.2. Қоғамдық ұйымдардың қоғамдағы атқаратын рөлі мен түрлері
Қоғамдық ұйымдар адамдардың мүддесін іске асырудың құралы ретінде
Көпшілік ұйымдардың ішінде айрықша көзге түсетіні - кәсіподақтар.
Кәсіподақ – бір мамандықтың немесе өндірістің бір саласында
Кейінірек, олар өнеркәсібі дамыған барлық елдерде қалыптасты. Себебі,
Кәсіподақтар өз қызметінде жұмысшы табына сүйенген саяси партиялармен
Сонымен қатар, үкіметке қарсы күрес жүргізуші партиялармен сыбайласқан
Біздің республикамызда кәсіподақтар мемлекеттік және қоғамдық істерді шешуге
Кәсіподақтар өз міндеттерін үш түрлі жолмен шешеді:
Біріншісі — жұмысшылардың экономикалық, әлеуметтік тұрмыс жағдайын түзетуде
Екіншісі — үздіксіз ереуілге шығып, үкіметке күшпен қысым
Үшіншісі — кәсіподақтардың өз көзқарасын үкіметтің саясатымен сәйкестендіріп,
Аталған үш жолдың ішінде қазіргі кезде пайдалысы үшінші
Көптеген елдерде, соның ішінде Қазақстанда да ең бұқаралық
Сонымен қатар, елдің қоғамдық-саяси және әлеуметтік өмірінде жастар
Сонымен қатар, кез келген мемлекетте қоғамдық ұйымдардың ішінде
Үкіметтік емес ұйымдардың басты міндеттеріне қоғамдық-саяси құрылымның саяси-әлеуметтік
Мемлекеттік құрылымда қоғамдық қозғалыстар мен ұйымдардың тағы бір
Сонымен қатар, қоғамдық ұйымдардың ішінде белгілі бір мақсатқа
1. Қозғалысқа қажеттілік және оның пайда болуы;
2. Үгіт-насихат, әрекет ету сатысы;
3. Дамыған жұмыс кезеңі;
4. Саяси қозғалыстың өшу сатысы.
Қоғамдық қозғалыстардың ішінде кең тарағанының бірі –
Қоғамда терең батыл өзгерістер кезінде саяси күштер дүниеге
Өздерінің саяси ықпалы жетіспегенде маңызды мақсатқа жету, саяси
Соғысқа, фашизмге қарсы, демократияны қорғау үшін интернационалдық негізде
Жалпы, екінші дүниежүзілік соғыс жылдарында фашизм мен реакцияға
Қазіргі уақытта мынадай саяси қозғалыстар бар:
- Консервативтік бағыттағы қозғалыстар: өткенді көксеу, дәріптеу,
- Реформистік бағыттағы қозғалыстар: олар капиталистік қоғамды бірте
- Демократиялық қозғалыстар: өзекті мәселелерді демократиялық тұрғыда
- Неоконсервативтік қозғалыстар: мемлекеттік капитал мүддесіне бағыну, қызмет
- Революциялық бағыттағы қозғалыстар: бұлар қоғамның әлеуметтік-экономикалық құрылымында
Саяси қозғалыс деп - үкімет билігі үшін күрес
Саяси қозғалыстардың пайда болуына төмендегідей саяси жағдайлар себеп
1) Жеке адам өз ойын, көзқарасын үкімет орындарына
2) Экономикалық және әлеуметтік қайшылықтар, наразылықтар себеп болады.
3) Ұлттық мәселелердің шешілмеуі. Мысалы, Қазақстанда "Азат", "Желтоқсан"
Қоғамдық ұйымдардың құрылтайшылары оның мүшелері есептеледі де олардың
Қоғамдық бірлестіктердің мүшесі болу үшін азаматтар осы бірлестіктің
Жалпы әлем бойынша, үкіметтік емес ұйымдар соңғы екі
Бірлесуге бостандық құқығы Қазақстан адамдары мен азаматтарының аса
Қазақстан Республикасы азаматтарының бірлесуге қүқығының құқықтық нормаларда көрсетілген,
Бірлесу құқығын жеке жүзеге асыру:
1) азаматтың қызмет етуші бірлестіктерге кіруі;
2) азаматтың жаңа қоғамдык, бірлес-тіктер құруға қатысуы;
3) азаматтың қоғамдық бірлестіктен еркін шығуы;
4) қоғамдық бірлестіктің өз ішінде белгілі бір мәртебені
Бірлесу құқығының ұжымдық жүзеге асуы оның қызмет процесінде
Олардың кызмет саласының ерекшелігіне қарай қоғамдық бірлестіктердің барлық
1) саяси бірлестіктерге;
2) саяси емес қоғамдық бірлестіктерге;
3) діни бірлестіктерге бөледі.
Қоғамдық бірлестіктердің оларды бір топқа біріктіруге мүмкіндік беретін
Олардың бәрі коммерциялық емес бірлестіктер болып табылады. Бұл
Барлық қоғамдық бірлестіктерді құру мен оның қызмет ету
Барлық қоғамдық бірлестіктер өз қызметін Республика Конституциясына және
Қоғамдық құрылысқа қатынасына қарай саяси қозғалыстар консервативтік, реформистік,
Қазақстан азаматтарының саяси қатысуының еркіндігі келесі факторларға байланысты:
Азаматтардың саяси өмірге еркінірек қатысудың тағы бір жолы
Азаматтардың саяси құқықтары мен міндеттерінің заң жүзінде бекітілуі
Саяси құқық азаматтардың мемлекет пен қоғам істерін басқаруға
Саясатқа еркін араласудың алғы шарттарының тағы бірі –
Саяси салғырттықтың көбісі халықтың әлеуметтік жағдайларындағы қиыншылықтарға байланысты
Мемлекеттік емес ұйымдар (МЕҰ) – бұл заңға қайшы
Кәсіпкерлікті қолдау саласындағы мемлекеттік емес ұйымдар қоғамдық бірлестік,
Қоғамдық бірлестіктер азаматтардың өз еркімен біргелесіп құру нәтижесіндегі
Қорлар болып, жеке мүліктерін өз еркімен енгізу негізінде
Коммерциялық ұйымдар олардың кәсіпкерлік қызметін координациялау мақсатында, жалпы
Барлық кәсіпкерлік қауымдастықтардың қызметтері функциялардың бірқалыпты теруін енгізеді:
• мемлекеттік саясат мәселелері бойынша мүшелердің коллективті позициясының
• өз мүшелері арасындағы іскерлік қатынастарды ұйымдастыру, дөңгелек
• кәсіпкерлік қызметті өз секторында немесе өзінің жергілікті
• сыртқы экономикалық қатынастарды түзуге қауымдастық мүшелеріне қызметтер
• ақпараттық қолдау.
Қауымдастыққа кіру үшін әдетте кіріс жарнасын төлеп, басқарушы
Төменде Қазақстанда жұмыс жасайтын кейбір бизнес-қауымдастықтар туралы қысқа
«Атамекен» Қазақстанның жұмыс берушілері және кәсіпкерлерінің жалпыұлттық одағы»
Қайта құрылған бірлестіктің басты мақсаты болып бекітілген:
• отандық бизнес мәселелерін шешу бойынша мемлекеттік билік
• отандық бизнесті құруға және әлеуеті төмен халықты
• әртүрлі деңгейдегі атқарушы және заңды билік органдарына
• кәсіпкерлікті дамыту мәселелері бойынша халықаралық және қазақастандық
Қазіргі таңда одақтың құрамына мыңдаған қазақстанның экономикалық секторында
«Атамакен» Одағының филиалы республиканың барлық аймақтарында құрылған. Қазіргі
Саяси партиялар мен кәсіптік одақтарды қоспағанда, құрылтай съезін
Қоғамдық бiрлестiктердiң заңды тұлға ретiндегi құқықтық қабiлеттiлiгi ол
Мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы заңының 36-бабында Мүгедектердiң қоғамдық
1. Мүгедектердiң қоғамдық бiрлестiктерi үйлестiру кеңесiнiң жұмысына және
2. Орталық және жергiлiктi атқарушы органдар мүгедектердiң мүдделерiн
3. Мүгедектердiң қоғамдық бiрлестiктерiне, сондай-ақ олардың ұйымдарына олардың
Мүгедектердiң қоғамдық бiрлестiктерi қызметiн тоқтатқан немесе мүгедектердiң қоғамдық
4. Мүгедектердiң қоғамдық бiрлестiктерi:
1) орталық және жергiлiктi атқарушы органдарға мүгедектердiң құқықтары
2) әлеуметтiк қызметтердiң тиiстi түрлерiн көрсетудiң тиiмдiлiгiн бағалауға
3) мүгедектердi әлеуметтiк қорғау мәселелерi жөнiнде әзiрленiп жатқан
4) дене шынықтыру және спорт саласындағы уәкiлеттi органмен
5) уәкiлеттi аумақтық мәдениет органдарымен бiрлесiп ағарту және
1.3. Қазақстандағы партия жүйелері мен қоғамдық ұйымдардың даму
ерекшеліктері
Саяси ғылымда қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар мәселесін зерттеу
Біздің мемлекетімізде саяси жүйе ауқымында сапалық ілгерілеулер болды,
Қазақстанда партиялар мен партия жүйелерінің қызмет атқару, ерекшелігі
Қазақстанда екіблокты партия жүйесі қалыптасуда.
Егеменді даму жылдары ішінде Қазақстанның партия жүйесі бірпартиялық
Қазақстанда үш қарсылас бағыттағы партия болып бөлінеді:
а) кертартпа дәстүрлі партия ағымы, ол жаңғыртуға қарсы
б) солшыл радикалдық ағым — Жұмысшы қозғалысы, Компартия,
в) буржуазиялық-либералдық ағым, ол басқарудың авторитарлық-төрешілдік әдістеріне көңілдері
Барлық партиялар ҚР "Саяси партиялар туралы" Заңына сәйкес
ҚР саяси партияларын жіктеу:
а) шығу тегіне қарай — барлық партиялардың "сыртқы"
б) ұйымдық кұрылымына қарай — кадрлар партиялары (ҚХКП),
в) үкіметке бақылауды жүзеге асыру деңгейіне
г) идеологиялық айқындамасына қарай — солшыл саяси күштер
Саяси партиялар азаматтардың саяси өмірге қатысуының негізгі себепші
Қоғамның саяси жүйесіне кіретін саяси партиялар мен ықпалды
Көп партиялылық – плюрализмнің бірден-бір тетігі емес, оның
Қазақстанда саяси партияларды жоғарыдан құру тәжірибесі кеңінен тараған.
Қазақстанда азаматтардың партиялар мен қоғамдық ұйымдар арқылы саясатқа
Саяси партиялардың ықпалында болатындар бірінші кезекте мемлекеттік қызметкерлер,
Саяси партиялар мен қозғалыстар өз іс әрекеттерінде жалпы
Елімізде азаматтардың саясатқа қатысу еркіндіктерін кеңейту және жетілдіру
Қазіргі кезде нарықтық саясат пен қатынастардың мемлекет ұсынған
Ол үшін:
1. Қоғамның саяси жүйесіне, сондай-ақ азаматтардың еркіндігіне түрлі
2. Саяси жүйе қоғамның тепе-теңдік, тұрақтылық, орнықтылық белгілерінің
2 – тарау. Қазақстан Республикасының Азаматтық қоғамның дамуының
2.1. Қоғамдық ұйымдар – азаматтық қоғамның қозғаушы күші
Бүгінгі Қазақстандағы азаматтық қоғамның қалыптасуы мен дамуына қиындық
Әлемдік саяси тәжірибеде қалыптасқан үрдіске сай азаматтық қоғам
Қарсыластық – мемлекет өзінің саяси, экономикалық, әлеуметтік қызметі
Әріптестік – мемлекет бірегей әлеуметтік міндеттерді басшылыққа ала
Ынтымақтастық – мемлекет қоғам мүшелерінің қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін
Қазақстандағы азаматтық қоғам мен мемлекеттің өзара әрекеттесуі аралас
Қоғамдық ұйымдар дамыған азаматтық қоғамның маңызды элементінің бірі.
Азаматтық қоғам мемлекеттегі барлық дерлік салалардың қарқынды дамып
Азаматтық қоғамның қалыптасуы адам өмірінің барлық саласын жетілдіре
Қоғамдық ұйымдар азаматтық қоғамды орнатудың басты элементі. Азаматтық
Азаматтық қоғамды дамыту жөнінде 2000 жылы 24 қазанда
2006 жылы Қазақстан Республикасы Президентінің бұйрығымен «2006-2011 жылдарға
Зерттеулер қорытындысы бойынша саясатқа қатысатын азаматтарды, партия және
Бұдан көріп отырғанымыздай, Қазақстан азаматтарының басым көпшілігінің саяси
Зерттеулер көрсеткеніндей, қоғамдағы ақын, жазушы, жалпы зиялы қауым
Адамзат қоғамының демократиялық қайта өзгертулер жағына қарай дамуының
2.2. Қазақстан Республикасында қоғамдық ұйымдардың даму үдерісі
Қоғамдық ұйымдар – қоғамның негізгі қозғаушы күші.
Басқа елдердегі сияқты Қазақстанда да қоғамдық қозғалыстар мен
- Экологиялық бағыттағы ұйымдар. Оларға жататындар «Невада-Семей» қозғалысы,
- Ұлт мәселесін шешуге тырысқан топтар. Оларға: Қазақстанның
- Тарихи-ағартушылық қоғамдар: «Мемориал», «Әділет, «Ақиқат» және т.б.
- Әлеуметтік талаптар қойған ұйымдар: «Атамекен», «Алтын бесік»,
Қоғамдық ұйымдар әлеуметтік қоғамның саяси жүйесінің құрамдас бөлігі
Кеңестік қоғамдық ұйымдар өз дамуында ұзақ және күрделі
Кеңестік қоғамның күшімен басқаратын және бағыт беруші қоғамдық
1920 жылы бірінші қорғаныс қоғамдық ұйымы - әскери
Қазақстандағы демократиялық процестер 1990 жылдары көппартиялық жүйенің пайда
Бірінші қоғамдық саяси қалыптасулар Коммунистік партияға оппозиция ретінде
Көппартиялықтың дамуының екінші кезеңі 1991 жылдың тамыз, қыркүйек
Қазақстанда саяси партиялардың санының өсуімен қатар әртүрлі қоғамдық
Қоғамдық саяси бірлестіктер күрделі эволюциядан өтті. Көшеге немесе
Мәселен, біздің Қазақстандағы Семей өңіріндегі полигонды жабу, ядролық
Азаматтық «Азат» қозғалысы қоғамды демократияландыру мақсатын көздеген. Сонымен
Егемендік, тәуелсіздік алу қоғамдық-саяси ұйымдар мен қозғалыстардың жұмысын
Жеке ұйымдар мен қозғалыстар:
«Азат» азаматтық қозғалысы. Бұл ұйым 1990 жылдың шілде
«Әділет» тарихи-ағартушылық қоғамы - жарғысы, бағдарламасы бар.
Қоғам мүшелері 19 халық комиссарының (министірдің), 1938 жылы
Қазіргі уақытта «Әділеттің» Астана, Қарағанды, Шымкент, Алматыда жергілікті
«Ақиқат» тарихи-ағартушылық қоғамы 1988 жылы желтоқсанның 13-інде құрылды.
Орыс қауымы (русская община) - Әділет министірлігінде қыркүйектің
Қауым 1992 жылы мемлекеттік екі тілділікті жақтап қол
Жастардың рухани және дене шынықтыру дайындығын жақсарту мақсатында
21жылы наурыз айында құрылды, 10 мыңнан астам мүшесі
Қазақстанның әйелдер одағы. Бұл қоғамдық ұйым 1991 жылдың
Қазақстан Республикасының әйелдер кеңесі 1991 жылы қазанның 21-інде
Қазақстанның жастар одағы. Құрамында 500 мыңнан астам мүшесі
Қазақстанның жастар одағы – дербес қоғамдық ұйым, республиканың
Ауғанстандағы соғыс ардагерлерінің ұйымы. Бұл тіркеуден өткен қоғамдық
Адам құқығы бюросы. Бұл қоғамдық ұйым адам құқығын
Қазақстан Республикасындағы Кәсіподақ федерациясы кеңесі. Кәсіподақ федерациясы ерікті
Федерация жұмысының негізгі бағыты – мүшелік ұйымдардың әлеуметтік-экономикалық,
Республикалық «Бірлесу» кәсіподағы және Қазақстанның тәуелсіз кәсіподақ орталығы.
«Невада-Семей» халықаралық ядролық соғысқа қарсы қозғалыс. Бұл еңбекшілердің
«Арал-Азия-Қазақстан» халықаралық қоғамдық комитеті. Бұл комитет 1987 жылы
Комитеттің бастамасымен Арал қорына қаражат түсірілді, Қазақстанның белгілі
Қазақстан өз тәуелсіздігін алғаннан кейін өздігінен жұмыс істейтін
«Қоғамдық бірлестіктер туралы» Заңымен бір мезгілде қоғамдық бірлестіктерге
1993 ж. қабылданған Қазақстан Республикасының Конститутциясына қоғамдық ұйымдарға
1994 жылдың соңында Қазақстанда Азаматтық кодекс қабылданды. Бұл
Қоғамдық бірлестіктердің кемшілігі саяси өмірде белсенділік танытқанымен, тікелей
Президент Н. Ә. Назарбаев өзінің кезекті халыққа жолдауында
Қазақстан дамуының стратегиясында құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғамның
Заманауи азаматтық қоғамның қалыптасуының бастапқы кезеңі 1980 жылдың
2000 жылы жұмыс берушілердің 24 қоғамдық ұйым негізінде
2011 жылдың 15-қазаны күні Жазушылар одағының салтанат залында
«Ұлы дала» қозғалысы – жалпыадамзаттық демократиялық, либералдық құндылықтарды,
Бүгінгі таңда, Қазақстанның азаматтық секторы мемлекеттің лайықты әріптесі
Қазіргі таңда елдегі қоғамдық сектор тек қана орыс
Қоғамдық ұйым – азаматтық қоғамның қозғаушы күші ретінде
Тұжырымдамада қоғамдық бірлестіктерді қаржыландыру жүйесін құруда «Мемлекеттік әлеуметтік
билік органдары мен азаматтық қоғам институттарының арасында сапалық
азаматтық қоғам институттарының қатысуымен қоғамдық тұтынуды зерттеу негізінде
конкурстар жариялы, ашық болып, жобалардың нәтижелері кәсіби мониторинг
мемлекеттік әлеуметтік тапсырысты орындау аясындағы топтасқан жұмыс мақсатында
Қазақстанда Еуропа елдерінің әлеуметтік мәнді түрлі салаларда ұлттық
Қазақстандағы нарықтық реформаларды өткізудің басынан бастап шағын кәсіпкерлік
Атқарушы және заңды билік өкілдері, барлық дәреженің саясаткерлері
Бұл мәселелер мынадай:
• әкімшілік кедергілер;
• кәсіпкерлікті қолдау инфрақұрылымын дамытудағы кемшіліктер;
• қаржылық-несиелеуді қамтамасыз етудің жетілмегендігі;
• ақапараттың жетіспеушілігі;
• кәсіпкерлердегі білімнің төмендігі.
Бұл мәселерді шешу үшін, мемлекеттік құрылымдардың қолдауынан басқа
1990 жылдың 1 наурызындағы мәліметтерге сәйкес Қазақстанда үкіметтік
Қазіргі уақытта елімізде барлық әлеуметтік маңызды салалардың жұмысын
2002 ж. Үкімет қаулысымен ҮЕҰ-ды мемлекеттік қолдаудың Тұжырымдамасы
2003 жылғы 14-15 қазанда мемлекет басшысының қатысуымен тұңғыш
Қазақстан бір мезетте демократиялық азаматтық қоғам мен мемлекет
Үкіметтік емес ұйымдар мен мемлекеттің арасындағы өзара қарым
2005 жылғы 12 сәуірдегі № 36 ҚРның Мемлекеттік
Азаматтардың саяси өмірге еркінірек қатысудың жолы халықтық бақылау
Атап айтқанда, құрамында республиканың 500-ден астам үкіметтік
Сонымен қатар, қоғамдық ұйым өкілдері еліміздегі азаматтық қоғамның
Естеріңізге сала кетейік, кеше «Нұр Отан» ХДП Елбасы
Үкіметтік емес ұйымдар азаматтардың құқығы мен еркіндігін қорғауда,
Қазақстанда үкіметтік емес сектор азаматтық қоғам институттарының ең
Ең алдымен, азаматтардың ұйымдасуға деген құқығы Қазақстан Республикасының
1991 жылдан бастап «Қоғамдық ұйымдар туралы» Заң қолданысқа
2001 жылы «Коммерциялық емес ұйымдар» атты Заң қабылданды.
Осы жылы «Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеуден жиналатын ставканы
Қазақстан Республикасының коммерциялық емес ұйымдардың «Бюджетке төленетін салықтар
2005 жылы қабылданған «Мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс туралы» Заң
Ел Президенті Жарлығымен бекітілген стратегиялық құжат болып табылатын
Тұжырымдама 7 бөлімнен тұрады. Бұл құжатта қазіргі кезеңдегі
2006-2011 жылдары Қазақстан Республикасында азаматтық қоғамды дамыту тұжырымдамасын
Жоспар ауқымды, 49 тармақтан тұрады. Орталық және жергілікті
Тұжырымдаманы іске асыру шеңберінде азаматтық секторды дамытуға жағдайлар
Біріншіден, азаматтық қоғам институттары қызметінің құқықтық жетілдірілуі.
Азаматтық институттар қызметіне сайма-сай заңнамалық база құрылған. 2007
«Мемлекеттік сатып алу туралы» заңмен ҮЕҰ-дың әлеуметтік қызметін
Сонымен қатар, демократиялық реформалардың ілгерілеуін ескере отырып нормативтік-құқықтық
Қазіргі уақытта Қазақстанның беделді ұйымдарының тікелей қатысуымен (100-ден
Заң жобасы бірнеше маңызды түзетулерді қарастырады. Бұлардың ішінде
Екіншіден, мемлекеттік органдар мен азаматтық қоғам институттарының ынтымақтастық
Заң жобасын әзірлеуге, бағдарламаларды жүзеге асыруға, әлеуметтік маңызды
Қазіргі уақытта 300-ден артық үнемі қызмет жасайтын консультативті-кеңестік
Олардың 20-ы Президент деңгейінде, 14-і Үкімет деңгейінде, 144-і
Парламент Мәжілісі жанында заңнамалық деңгейдегі қоғамдық сараптаманы қамтамасыз
Төмендегілер бұл ынтымақтастықтың ең тиімді инструменттері болып табылады:
А) ҮЕҰ-мен өзара іс-қимыл жөніндегі үйлестіруші кеңес
Қазақстан Республикасы жанындағы ҮЕҰ-мен өзара іс-қимыл жөніндегі үйлестіруші
Осындай сөйлесу алаңдары еліміздің барлық өңірлерінде облыстық және
Б) Азаматтық форумдар
Азаматтық форумдар - қоғамдағы өзекті мәселелерді талдау және
Соңғы IV Азаматтық форум 2009 жылғы қарашада өтті.
Келесі Азаматтық форумға дейін Қазақстан Үкіметі азаматтық қоғам
Қоғамдық бастамаларды қолдауға бюджеттік қаржыны бөлудің тәуелсіз институттарын
IV Азаматтық форум қорытындылары бойынша Қазақстан Республикасының Премьер-министрінің
Азаматтық қоғам институттары, саяси партиялар, жұртшылық өкілдерінің, депутаттардың
Үкімет қарауындағы басқа сұрақтардың ішінде:
- «әлеуметтік жауапты бизнес» ұғымын заңнамалық бекіту және
- үкіметтік емес ұйымдармен жүзеге асатын бастамалардың қоғамдық
- коммерциялық емес ұйымдармен атқарылатын әлеуметтік қызметтер спектрін
- «үшінші сектордың» бұдан арғы институционалдық дамуы, соның
- мемлекеттік қызметкерлер мен коммерциялық емес ұйымдардың қызметкерлерінің
- ҮЕҰ-дың сапалы өсуіне қол жеткізу үшін және
- Ресурстық орталықтардың, әсіресе ауылдық жерлердегі, ресурстық орталықтардың
-волонтерлік институтын дамыту;
- қазақстандық ҮЕҰ-дың халықаралық және шетелдік ұйымдармен ықпалдасуын
В) Әлеуметтік идеялар мен жобалар жәрмеңкесі
Әлеуметтік идеялар мен жобалар жәрмеңкесі барлық деңгейде дәстүрлі
Г) Мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс
Мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс Үкімет пен ҮЕҰ-ның ынтымақтастығының ең
Мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс туралы заңнаманы жүзеге асырған уақыттан
Экономикалық конъюнктураға қарамастан ел Президенті тапсырмасымен 2010 жылдың
Үкіметтік емес ұйымдармен жұмыс туралы
ҮЕҰ-дың әлеуметтік маңызды жобаларға мемлекет тарапынан қаржыландырудың көлемі
Мемлекеттік әлеуметтік тапсырыстың өсу динамикасы:
2003 жылы - 10 млн.700 мың теңге;
2004 жылы – 9 млн. 700 мың теңге;
2005 жылы – 59 млн.700 мың теңге;
2006 жылы – 200 млн.теңге;
2007 жылы – 299 млн. 28 мың теңге;
2009 жылы – 917 млн. 200 мың теңге;
2010 жылы – 1 млрд.2 млн. теңге;
2011 жылы – 350 млн. теңге.
Мемлекеттік әлеуметтік тапсырысты орналастыру жөніндегі бірінші конкурсқа 2003
2007 жылы әлеуметтік маңызды жобалар конкурсына 154 ҮЕҰ
2010 жылы Қазақстан халқына Президент Жолдауын түсіндіру мен
Мемлекеттік рәміздерді насихаттау мен азаматтарды патриоттық тәрбиелеу жөніндегі
Азаматтық қоғамды дамыту жөніндегі жобаларды қолдау шығыны 2008
Қазақстан халқын біріктірудің факторы болып табылатын төзімді тілдік
Министрлік бақылауға енгізілген, сараптық баға, Интернет – ресурстарды
Жобаларды орындау сапасы мен тиімділігін бағалау жөнінде келесі
- жоспарланған және алынған нәтиженің сәйкестігі , егер
- атқарылған міндеттердің шын мәніндегі міндеттерге сәйкестігі, егер
- бюджеттің баптарының шығындарының сәйкестігі, егер ауытқулар болса,
- жобаның іске асыру жоспарына сәйкестігі, егер ауытқулар
Қазіргі таңда Министрлік Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің қарауына
Заң жобасы бірқатар маңызды түзетулерді, соның ішінде мемлекеттік
Біздің елімізде халықаралық ұйымдармен жұмыс үшін барынша жағымды
Қазір байқап отырсақ, мемлекеттік органдардың қоғамдық ұйымдарға деген
Бүгінгі таңда біздің елімізде мемлекет тарапынан әлеуметтік жобаларды
Елімізде тіркелген қоғамдық ұйымдардың санында есеп жоқ. Қазір
2.3. Астана қаласының озық қоғамдық ұйымдары
Астана қаласында қоғамдық ұйымдар жөнінде белгілі бір мақсатпен
Зерттеу барысында, Астана қаласының тұрғындарының көбісі қоғамдық ұйымдарды
Қазіргі таңда, біздің елде 25000 коммерциялы емес органдар,
Азаматтық қоғамның қалыптасуы және дамуы кез келген мемлекеттерге
Қорытынды
Елімізді әлеуеті жоғары мемлекет ретінде дамытуда азаматтық қоғамды
Біздің мемлекетіміз – демократия орнаған ел болғандықтан, азаматтық
Бүгінгі күні елдегі азаматтық қоғамның даму барысына көңіл
Еліміздегі үкіметтік емес ұйымдар V Азаматтық форумға жиналып,
Қазақстан Республикасының конститутциясында Қазақстан өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық
Жалпы, азаматтық қоғамды жетілдіру – ол экономикасы, мәдениеті,
Қазақстан Республикасының қоғамдық бірлестіктер туралы заңының 5 –
Қоғамдық бiрлестiктер азаматтардың саяси, экономикалық, әлеуметтiк және мәдени
Экстремистiк мақсаттарды көздейтiн қоғамдық бiрлестiктердi құруға және олардың
Қазақстан Республикасы аумағында әскерилендiрiлген құрылымы, түрi, арнаулы айырым
Басқа мемлекеттердiң саяси партиялары мен кәсiптiк одақтарының, дiни
Азаматтардың денсаулығы мен адамгершiлік негiздерiне қастандық жасайтын қоғамдық
Қазақстан Республикасында қоғамдық бiрлестiктер болып, егер заңдармен өзгеше
Қаржы нарығындағы қызметті жүзеге асыратын жеке тұлғалардың қоғамдық
Қоғамдық бiрлестiктерге қатысушылардың (мүшелерiнiң) осы бiрлестiктерге өздерi берген
Қоғамдық бірлестік Қазақстан Республикасы азаматтарының кемiнде он адамнан
Азаматтардың қоғамдық бірлестіктерді құру құқығы тікелей жеке тұлғаларды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Гегель Г.В.Ф. Философия права. М., 1990. С. 233.
Голенкова З.Т., Витюк В.В., Гридчин Ю.В. и др.
Платон, Аристотель. Политика. Наука об управлении государством. М.:
Руссо Ж. Ж. Қоғамдық келісім-шарт туралы немесе саяси
С. Батыршаұлы,«Дипломат Нәзір Төреқұлұлы» қоғамдық қорының төрағасы, профессор.
Дайджест “NJO”
С. Сыздықова «Саяси партиялар мен қоғамдық ұйымдардың жеке
№ 8. 2010 – 25-27 б.
Б. Г. Аяганов. Политические партии и общественные движения
Т. Т. Попов; Д. Т. Субботин. К истории
Ю. Мендецкая. Рука помощи // Вечерняя Астана. –
А. Кендербеков, М. Айнабекова. Мемлекет, үкіметтік емес ұйымдар
Зеркин Д. П. Основы политологии: Курс лекций. Ростов
А. Кенжеханова. Мемлекет пен үкіметтік емес ұйымдар: реттеуші
Бабакумарова Е. Гражданское общество как фактор социального прогресса
Т. Әуелғазина. Қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар – саяси
Мұса С. Үкіметтік емес деп үрікпейік // Егемен
Башимов М. Қоғамдық ұйымдар сенімді әріптес // Астана
Ілдебаев Т. Үкіметтік емес ұйымдар билік пен азаматтық
Думан А. Билік және қоғамдық ұйымдар әріптестігінің жаңа
Билікке де, байлыққа да таласпаймыз, біз үшін ұлт
Жұмахан Н.
Қыдырәлі Қ. Қоғамдық ұйымдар дегеніміз не? /Демократия бұрышы/
Мильнер Б. З. Теория организации: Учебник для вузов
Мұсатаев С. Ш. Қазақстан Республикасында азаматтық қоғамның қалыптасуының
Зиядин Айдос Сахабадинұлы «Қазақстандағы саяси партиялар азаматтық қоғамды
ҚР-ның 2006-2011 жылдарға арналған азаматтық қоғамды дамыту тұжырымдамасы
Мұса С. Үкіметтік емес деп үрікпейік //
Сыздықова С. М. Қазақстандағы саяси партиялар мен қоғамдық
Қоғамдық бiрлестiктер туралы Қазақстан Республикасының 1996 жылғы 31
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі
Коммерциялық емес ұйымдар туралы Қазақстан Республикасының 2001 жылғы
Қазақстан Республикасында мүгедектердi әлеуметтiк қорғау туралы Қазақстан Республикасының
www. akorda. kz
48
Саяси қозғалыстың өшу сатысы
Саяси қозғалыс
Қоғамдық-саяси ұйымдар мен қозғалыстар
Қоғамдық ұйымдар және қоғамдық қозғалыстар
Саяси партиялардың пайда болуы, мәні және қызметтері
Қоғамдық ұйымдар туралы түсінік, белгілері, қызметі.
Қазақстандағы қоғамдық-саяси бірлестіктер мен қозғалыстар анализі
Қоғамдық ұйымдар туралы түсінік
Қазақстандағы саяси қоғамдық қозғалыстар
Саяси партиялар және қоғамдық қозғалыстар