Ақпараттық жабдықтау
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігі
Т.Рысқұлов атындағы Қазақ Экономикалық Университеті
«Қолданбалы информатика»
кафедрасы
К У Р С Т Ы Қ
Тақырыбы: «Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдаудың ақпараттық жүйесі»
Тексерген: аға оқытушы
Қайнарбаева Г.Б.
Орындаған: «ЭАЖ»
2 – курс Ибраева Марал
Алматы - 2006
Жоспар:
Кіріспе
XXI ғасыр - ақпараттық технологиялар кезеңі...................................2
I-тарау. Теориялық бөлім
1.1) Қолдану саласын талдау.................................................................4
1.2) Кәсіпорын қызметінің сипаттамасы.............................................4
1.3) Ақпараттық жүйеге қойылатын талаптар....................................5
1.4) Ақпараттық жабдықтау құрылымына қойылатын талаптар.....10
1.5) Ақпараттық жабдықтау құрылымына қойылатын талаптар.....10
1.6) Ақпараттық жүйесінің концептуалды схемасы..........................11
II-тарау. Негізгі бөлім
2.1) Кәсіпорынның қаржы-шаруашылық қызметін талдаудың негізгі
2.2 ) Басты ақпараттық көзі - бухгалтерлік
2.3) Қаржы жағдайын талдаудағы міндеттемелер.............................20
2.4) Қаржылық жоспарлау, болжау.....................................................24
2.5) Кіріс және шығыс құжаттары.......................................................26
Қорытынды....................................................................................................31
Пайдаланылған әдебиеттер.........................................................................32
Қосымшалар..................................................................................................33
Кіріспе
Қазіргі кезеңнің ерекшелігі, үлкен көлемдегі материалдық және шикізаттық
Ақпаратты қандай да бір мәселелерді шешу үшін пайда
Кез келген қоғамның ақпараттандыру деңгейі ақпараттық қызметтің даму
Әрине, бұл жағдайларда ақпарат жүйелері экономиканы басқарудың қажетті
Ұсынылып отырған жұмыстың мақсаты – кәсіпорын қызметінің
Қызметтердің барлық түрі (лицензиялануы тиіс қызметтер) Қазақстан Республикасының
Өнімді өткізу Қазақстан Республикасы аумағында жүзеге асады. Негізгі
Жүйенің ақпараттық функционалдық құрылымы қосымша есептер кешенін қосуға
АЖ тұрғызудың негізгі мақсаты - нақты объектінің басқару
1 – ТАРАУ. Теориялық бөлім.
1.1.Қолдану саласын талдау.
Кәсіпорын қаржысы жалпы қаржы жүйесі қатынастарының бір бөлімі
Кәсіпорынның бірден–бір басты міндеті – оның қаржы жағдайының
1.2 Кәсіпорын қызметінің сипаттамасы
Кәсіпорын – бұл өндіру үшін құралған дербес шаруашылық
Кәсіпорын мүліктерінің қайнар көзі:
Кәсіпорын құрылтайшыларының материалдық және ақшалай жарнамасы;
өнім, қызметтерден түскен түсімнен пайда;
құнды қағаздар және олардан түскен пайда;
инвестиция және бюджеттен дотация;
қайырымдылық жарнама;
мекемелер мен тұрғындардың көмегі;
мемлекеттік кәсіпорынның мүлкін конкурс, аукцион арқылы сатып алу;
мемлекеттік кәсіпорындар мүлкін акционерлік қоғам арқылы сатып алу.
Кәсіпорынның негізгі ұйымдастыру функциялары:
нормалау;
күнделікті жоспарлау, еңбекті бөлу және кооперациялау;
жұмыс орнын жоспарлау;
еңбекке қолайлы жағдай жасау;
дайын өнімді өткізу;
рационализация (жаңашылдық).
Кәсіпорынның қаржылық жағдайының ақпараттық жүйесін тұрғызудың мақсаты
Ақпараттық жүйені тұрғызудың негізгі мақсаты – сұраушыларға кәсіпорынның
1.3. Ақпараттық жүйе құрылымына қойылатын талаптар
Ақпарат жүйесі – ақпаратты жинаудың, өңдеу, бөлу және
1-кесте
Программалық жабдықтау – бұл техникалық құралдар кешенінің қызметін
Жалпы ПЖ – бұл кең көлемді пайдаланушыларға арналған,
Арнайы ПЖ - КБРТ-дың әр түрлі атқарымдық
2-кесте
Программалық жабдықталуына қойылатын талаптар:
1 Жалпы жүйелік программалық жабдықталуы Microsoft 2000, NT,
2 Офистік бағдарламасы Office 2002
3 Қолданбалы программалық ортасы Delphi 7 программалық
4 МББЖ Paradox, Oracle, Database Desktop
5 Көмекші программалар Драйвер, утилиталар,
Ұйымдастырушылық жабдықтау - жүйені құрудағы мақсаттар мен бағыттарын
Бірінші топ құру және фунционалдау үрдісінде маңызды
ақпараттық жүйені құрудағы жалпы басқару әдістемелері;
типтік жобалар шешімі;
кәсіпорынды алдын ала тексерудегі жобалау және өткізудегі әдістемелік
құжаттаманы құру және іске қосу сұрақтарының әдістемелік материалдары.
Екінші компоненті ақпарттық жүйені жобалауға және ақпараттық
Үшінші компонент тексеру кезінде алынатын техникалық құжаттама болып
Ұйымдастырушылық жабдықтаудың төртінші компоненті «Іскер». Онда жүйенің басты
Құқықтық жабдықтау ішкі жүйесі ақпараттық жүйені енгізу және
Жүйені тұрғызу барысында құқықтық құжаттарға: тапсырушы мен атқарушының
Қазіргі уақытта қызметтердің барлық түрі (лицензиялануы тиіс қызметтер)
Техникалық жабдықтау – бұл рейтингті талдаудың ақпараттық жүйесінің
Басқарудың ақпараттық үрдісі жеке амалдар мен олардың кешендерінің
Бірінші сатысы экономикалық объектілердің қызмет үрдісі кезінде пайда
Ақпараттарды түрлендіру операцияларының тобы (екінші саты) ақпараттартың мағыналарын,
Үшінші саты басқару шешімдерін қабылдау үшін және басқарудың
3-кесте
Техникалық конфигурациясына қойылатын талаптар:
№ Түрі Көрсеткіші, мәні
1 Компьютердің қуаттылығы 2400 Ггц
2 Жедел жадының көлемі 512 Мб
3 Қатты жадының көлемі 40 Гб
4 Дисковод Қажет
5 CD – ROM Қажет
6 Микропроцессор Pentium (R) 4 CPU
7 Модем қажет емес
8 Файлдық жүйесі NTFS
9 Монитор түс беру сапасы 32 бит
10 Монитордың экрандық рұқсаттамасы 1152 нүкте 864 нүктеге
11 Видеокарта 128 Мб
Технологиялық жабдықталуы – ақпараттық технологиялар және олардың ішінен
Математикалық жабдықталуы – ең озық есептеу техникасының көмегімен
АЖ-нің математикалық қамтамасыздандыруына қойылатын жалпы талаптар болып мыналар
аса тәжірибелі математикалық әдістермен алгоритмдерді пайдалану;
қолданбалы бағдарламалар пакеттермен берілетін, типтік әдістерді, алгоритмдерді, модельдер
пайдаланылатын математикалық әдістер техникалық және бағдарламалық құралдардың мүмкіндіктерін
алгоритмдерді көрсетудің кез келген пішімі рұқсат етіледі: формулалық,
ЭАЖ математикалық жабдықтауға келесі талаптар қойылады:
1) қолайлы математикалық әдістер мен алгоритмдерді пайдалану;
2) қосымша программалар пакеті беретін үлгі әдістермен алгоритмдерді
3) алгоритмнің кез келген түрі кіргізіледі: формулалық, кестелік,
Математикалық жабдықтау келесі жалпы талаптарға сай келу қажет:
ақпаратты іздеу нақты кілттерінің мәні жоқ болу қажет;
қолданылмалы қосымша программалы пакетке енгізілетін стандартты іздеу
программаның орындалу жолын бақылауды қамтамасыз ету;
Лингвистикалық жабдықтау – бұл ақпаратты автоматты түрде өңдеудің
Лингвистикалық жабдықтауға мыналар жатады:
1) ақпараттық базаның құрылымын бейнелейтін ақпараттық тіл;
2) мәліметтерді басқару және айла-шарғы жасау тілі;
3)Ақпараттық жүйені жобалау және жобалауды автоматтандыру жүйесінің тіл
Бағдарламалардың көптеген пакеттері бағдарламалаудың бірдей тіліне ие. Мұны
Эргономикалық жабдықтау – жұмыстың әр түрлі сатысындағы адамның
жұмыс орындарында, ақпараттық үлгілерге және жұмыскерлер құрамына эргономикалық
жұмыскердерді даярлау деңгейіне және іріктеу жүйесіне қойылатын талаптарды
Ақпараттық жабдықтау – КҚЖТАЖ-де қолданылатын техникалық-экономикалық ақпараттарды сыныптаудың
Шешім қабылдаудың тиімділігі айналымдағы ақпараттың толықтығына, сапасына, сенімділігіне
басқару жүйесінде болатын үрдістерді объективті бейнелеу;
практикалық нысаналылықтың болуы, яғни АЖ-ды жобалауда шешілетін мәселелерді
тікелей бақылау және өлшеу үрдістерінде алынбайтын есепті-талдамалы ақпараттардың
басқаруды ұйымдастырудың барлық деңгейлерінде ақпаратты пайдаланудағы коэфициентті көтеру;
ақпарат жүйелерінің барлық түрінің ақпараттық сиымдылығын қамтамасыз ету.
Ақпаратты жабдықтауды жобалау – бірқатар жұмыстар атқаруды қажет
ақпаратты жабдықтауды ұйымдастырудың әдістемелік негіздерін жасау;
ақпаратты сыныптаудың және кодтаудың бірыңғай жүйесін құру;
ақпарат көлемдері мен ағындарын анықтау;
деректер базасының құрылымы мен құрамын анықтау;
деректер базасын бақылау және түзету тәсілдерін таңдау;
тұтынушылардың сұраныс тілі мен деректердің сипаттамсын сәйкестендіру.
Осыған байланысты ақпараттық жабдықтауды, ақпараттық базаны құрудың
1.4.Ақпараттық жабдықтау ресурстарына қойылатын талаптар
Ақпараттық ресурстар - жүйені тұрғызуға қажетті
Автоматтық тәртіпте жүйені қалыптастыру үшін жүйенің қамтамaсыз ету
Программалық және математикалық жабдықтау машиналық программалар жиынтығын,
Ақпараттық жабдықтау ақпараттық ресурстарды құрайды (кіру, уақытаралық
Ұйымдастырушы жабдықтау АЖ жоспарлау әдісі және құралы ұйымдастырушы
1.5. Ақпараттық жабдықтау құрылымына қойылатын талаптар
Ақпараттық жабдықтау (АЖ) – бұл ақпараттық жүйеде қолданатын
Ақпараттық жүйенің жабдықтау жүйелері, функционалды ішкі жүйелеріне қарамастан
КҚЖТАЖ-нің машинадан тыс ақпараттық жабдықтау.
КҚЖТАЖ-нің машинадан тыс ақпараттық жабдықтауға мыналар кіреді:
Рейтингті талдау ақпарат ұғымы, оның сыныптамасы және құрылымы;
Сыныптау және кодтау;
Нормативті - анықтамалық құжаттар.
Рейтингті талдау ақпарат ұғымы - кәсіпорын қызметінің,
Сыныптау дегеніміз – берілген жиындағы объектілерді әр түрлі
Кодтау – объектілерге кодтық белгілер беру үрдісі. Кодтау
Нормативті - анықтамалық құжаттарға есептеуде ұзақ уақыт өзгеріссіз
Жедел ақпарат берілген уақыт ішіндегі объектінің жай күйін
Ішкі жабдықтау – КҚЖТАЖ-нің жұмыс істеу кезінде пайдаланатын
4-кесте
Ақпараттық ауқымдар – белгілі тәсілмен атауланған және ұйымдастырылған,
1.6. Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдаудың ақпараттық
Концептуалды схема ақпараттық жүйе құру мен оның
Ақпараттық жүйелер құрамындағы элементтердің атқару роліне қарай
II-тарау. Негізгі бөлім
2.1.Мәселе қойылымы
Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдаудың ақпараттық жүйесіндегі негізгі
Қаржы – бұл ақша қатынастары. Қаржы ылғи да
Кәсіпорын қаржысы жалпы қаржы жүйесі қатынастарының бір бөлімі
Қаржылық қатынастар шаруашылық жүргізуші субъектілердің өндірістік, инвестициялық жұмыс
Кәсіпорынның жұмысын қаржыландыру және оның жасақталу көздері.
Қандай да болмасын кәсіпорынның бастапқы капиталы құрылтайшылардың қаражаттары
5-кесте
Кәсіпорынның қаржы-шаруашылық қызметін талдаудың негізгі принциптері
Принциптері Принциптердің мазмұны
Нақтылығы Талдау нақтылы деректерге негізделеді, оның қорытындысын
Жиынтылығы Процесті объективті бағалау мақсатында оны жан-жақты
Жүйелілігі Бір-біріне өзара байланысты экономикалық құбылыстарды зерделеу,
Тұрақтылығы Талдауды түпкілікті, алдын ала белгілі уақыт
Объективтілігі Экономикалық құбылыстарды тәжірибелі және әділ зерделеу,
Пәрменділігі Практикалық мақсатқа пайдалану, өндіріс қызметінің жаңа
Үнемділігі Талдауды жүргізуге байланысты шығындар, оны жүргізу
Салыстырымдылығы Деректеу және талдау қорытындылары бір-бірімен жеңіл
Ғылымдылығы Талдауды жүргізу барысында ғылыми негізделген әдістер
Кәсіпорынның бірден–бір басты міндеті – оның қаржы жағдайының
Негізгі қаржылық коэффициенттерді төмендегі үш санатқа топтастыруға болады:
өтімділік (төлем қабілеттілігі);
пайдалылық (табыстылық);
активтерді басқару тиімділігі.
АЖ ендірілгенде ақпаратты өңдеу үрдісіне қызметкерлер жұмысының
Жүйені ендірудің негізгі мақсаты:
есеп беруді жинау, сақтау, өңдеу, іздеу және бөлуді
АЖ-нің ақпараттық және программалық қамтамасыз етуді жаңарту;
нақты уақыттағы Басқарманың қаржы - несие шаруашылығын толық
алынған дұрыс ақпаратты басқару шешімдерін қабылдау үшін қолдану;
есеп беруді автоматтандырылған түрде алу;
бірегей МБ құру.
Сонымен қатар келесілер қамтылуы тиіс:
жұмыс жеделділігі;
ұсынылған мәліметтердің дұрыстылығы;
қағазбен жұмыс көлемінің азаюы.
Қаржы ресурстарының құралуы түрлі көздер бойынша жүзеге асырылады.
6-кесте
Қаржы ресурстарының құрамы
Кәсіпорынның қаржы ресурстары
Меншікті қаржылар есебі құрылатын
Оларға теңестірілген қаржылардың есебінен құрылатын
Қаржы нарығында жұмылдырылатын
Қайта бөлудегі түсетін
негізгі қызметтен түсетін пайда
ғылыми-зерттеу жұмыстарын орындағаннан түсетін пайда және басқадай мақсатты
қаржы операцияларынан түсетін пайда
шаруашылық тәсілімен орындалған құрылыс-монтаж жұмыстарынан түсетін пайда
өткізуден тыс табыс
амортизациялық аударым
істен шыққан мүлікті өткізуден түскен ақша
орнықты пассивтер
қайта бөлінбеген пайданың қорлануы
мақсатты түсу
сақтық қор
еңбек ұжымы мүшелерінің үлестік және басқа да жарналары
меншікті құнды қағаздарды (акциялар, облигациялар, т.б.) сатудан түскен
несиелік инвестициялар тәуекелдік бойынша сақтандыру өтемі
сақтандыру полисін және кепілдік куәлігін өткізу
үлестік жарна негізінде қалыптасатын қаржы ресурстары (ағымдағы және
дивидендтер, басқадай ақша шығарушылардың құнды қағаздар бойынша проценті
одақтардан, қауымдастардан түсетін қаржылық ресурстар
бюджеттік қаржы бөлу, субсициялар, субвенциялар
Кәсіпорынның өзінің қысқа мерзімді міндеттемесін төлеуге қабілеттілігін өтімділік
Тез өтімділіктің коэффициенті – қысқа мерзімді несие қарыздарының
Дебиторлық қарыздардың айналым коэффициенті – егер дебиторлық қарыздарды
Несие қарыздарының айналым кезеңі – бұл коэффициент тауарларды
Несиелердің орнын толтыру коэффициенті (несиені өтеу қабілеті) –
Төлем қабілеттілігінің коэффициенті – ол қарыз капиталының меншіктілікке
Бұл коэффициент кәсіпорын несиегерлерінің қандай деңгейде қатерден қорғалуын
2.2. Басты ақпараттық көзі - бухгалтерлік есеп
Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдаудың басты ақпараттық көзі -
Қаржы жағдайын талдау жасаудың ақпараттық көздері бухгалтерлік (қаржылық
№1 форма «Кәсіпорынның балансы»;
№2 форма «Қаржы нәтижесі және оны пайдалануы туралы»;
№4 форма «Ақша қаражаттары қозғалысы туралы есеп».
Баланс мәліметі бойынша кәсіпорын, акционерлер, инвесторлар, кредит берушілер,
Баланс екі жақты кесте, сол жағында актив, оң
Кәсіпорынның шаруашылық қызметі тиімділігінің бағалылығы басқарушылық және кәсіпкершілік
Кәсіпорынның және өндіріс қаржы жағдайының тиімділігіне талдау жасау
Нарықтық жағдайда әрбір кәсіпорын экономикалық дербес тауар өндіруші
Өндірістің тиімділігін анықтау тиімділіктің өлшемін белгілеуден басталады. Ол
Кәсіпорынның қаржы жағдайы төлем қабілеттілігі, пайдалылығы, активтерді пайдалану
7-кесте
Кәсіпорынның бухгалтерлік балансы. Ф №1 мың теңге.
Актив Жол коды Жыл басына Жыл аяғына
Негізгі құралдар және басқа айналым сыртындағы активтер
Материал емес активтер:
Бастапқы құны (04)
Тозық (05)
Қалдық құны
Негізгі құралдар:
Бастапқы (қалпына келтіру) құны (01.03)
Тозық (02)
Қалдық құны
Қондырғыға жабдықтар (07)
Аяқталмаған күрделі салым (08,61)
Ұзақ мерзімді қаржылық салым (06)
Құрылтайшылармен есеп (75)
Басқа айналым сыртындағы активтер
I бөлім бойынша барлығы
II. Қорлар, шығындар.
өндірістік қорлар (10,15,16)
Құнсыз және жылдам тозатын заттар:
Бастапқы құны (12.16)
Тозық (13)
Қалдық құны
Аяқталмаған өндіріс (20,21,23,29,30,36,44)
Болашақ кезең шығыны (31)
Дайын өнім
Тауарлар (41)
Сатылып алынған тауарлардың қосылған құнға салығы (19)
Басқалай қорлар мен шығындар
II – бөлім бойынша, барлығы
Ақша қаражаттары: есептесу және басқа активтер
Жөнелтілген активтер (45)
Бережақтармен есептесу:
Тауарлар, қызметтер үшін (62,76)
Алынған вексельдер (62)
Еншілес кәсіпорындармен (78)
Бюджетпен (68)
Басқалай операциялар бойынша қызметкерлермен (73)
Басқа бережақтармен
Жеткізушілерге, порядчиктерге берілген аванс (61)
Қысқа мерзімді қаржылық салым (58)
Ақша қаражаттар: касса (50)
Есептесу шоты (51)
Валюталық шот (52)
Басқа ақша қаражаттар (55,56,57)
Басқа айналым активтері
III бөлім бойынша, барлығы зияндар: өткен жылғылар (88)
Есеп беру жылында
Баланс (080,180,330,340 және 350 жолдарының сомасы)
010
011
012
020
021
022
030
040
050
060
070
080
100
120
121
122
130
140
150
162
175
176
180
199
200
210
220
230
240
250
260
270
280
290
300
310
320
330
340
350
360
151140
38680
112460
112460
16640
6380
2640
3740
1620
1840
6340
2200
32380
5600
40
6200
20
10300
22160
167000
1200
320
880
158140
46700
111440
4000
116320
24020
5800
2820
2980
1960
40
7960
7700
1180
45840
16800
560
40
4100
5000
20
1900
28420
190580
8-кесте
Пассив Жол коды Жыл басына Жыл аяғына
Өз қаражаттарының көзі:
Жарғылық капитал (85)
Қосымша капитал (87)
Резерв капиталы (86)
Қорлану фондысы (88)
Мақсатты қаржыландыру және түсімдер (96)
Арендалық міндеттеме (97)
Бөлінбеген өткен жылдардағы пайда (88)
Пайда: есепті жылдығы (80)
Пайдаланғаны (81)
Есепті жылда бөлінбеген пайда
I-бөлім бойынша, барлығы
II Есептесу және басқа пассивтер
Банктердің ұзақ мерзімді несиесі (92)
Ұзақ мерзімді заемдар (95)
Банктердің қысқа мерзімді несиесі (90)
Банктердің қызмеркерлер үшін несиесі (93)
Қысқа мерзімді несиелер (94)
Несиегерлермен есептесу:
Тауарлар, қызметтер үшін (60,76)
Берілген вексельдер бойынша (60)
Еңбек ақысы бойынша (70)
әлеуметтік сақтандыру және қамтамасыздандыру бойынша (64)
мүліктік және дербес сақтандыру бойынша (65)
еншілес кәсіпорындармен (78)
бюджет сыртындағы төлемдер бойынша (67)
II бөлім бойынша, барлығы
Баланс (480 және 770 жолдар қорытындысы)
400
401
402
420
425
430
440
460
470
471
472
480
500
510
600
610
620
630
640
650
660
670
680
690
770
780
65000
67760
700
500
133960
13600
9060
3200
800
60
33040
167000
65000
68780
5200
21520
21520
138980
25800
560
10800
3460
1020
620
51600
190580
2.2.Қаржы жағдайын талдаудағы міндеттемелер
Қаржылық жағдайды талдауда мынадай міндеттер жүктеледі:
кәсіпорынның төлем қабілеттілігі және өтімділігін анықтау;
кәсіпорынның құралдар көздерінің құрылымын зерттеу;
активтердің айналымдық көрсеткіштерін талдау;
кәсіпорынның пайдалылығын анықтау. Бұл мәселелерді 7,8 - кестелерге
Кәсіпорынның төлем қабілеттілігін және өтімділігін талдау
Кәсіпорынның төлем қабілеттілігі дегеніміз - кәсіпорынның сыртқы міндеттемелерден
9-кесте
Жыл басында
(мың теңге) Жыл аяғында
(мың теңге)
«Қорлар және шығындар» (II-бөлім) 32180 46680
«Ақшалай қаражаттар...» 22360 27580
Барлығы 54540 74260
Кәсіпорынның сыртқы бережақтары пассивтің II-ші бөлімінен 735 және
Салыстырғанда, жыл басындағы актив 54540 мың теңге, ал
Бірақ ескертетін жағдай, кәсіпорындағы аяқталмаған өндірістің запастары (қорлары)
Кәсіпорынның таза айналым капиталы
Кәсіпорынның төлем қабілеттілігі таза айналым капиталының өзгерістері негізінде
Жыл басында 54540 – 32180 = 22360 мың
Жыл аяғында 74260 – 46680 = 27580 мың
Таза айналым капиталының өсімі 27580 – 22360 =5220
Кәсіпорынның өтімділігі – бұл қысқа мерзімді міндеттемелерді ағымдағы
Талдау жұмысы прктикасында өтімділіктің көрсеткіштер жүйесі қолданылады.
1. Ағымдағы өтімділік коэффициенті кәсіпорынның айналым құралдарымен жалпы
Ол мына формуламен анықталады:
Кө = Активтің II
Біздің мысалымызда ағымдағы өтімділік коэффициенті:
Жыл басына = 32380 + 22160
33040-700-160 32180
Жыл басына = 45840 + 28420
51600-4800-120 46680
«Әдістемелік ережелер...» бойынша бұл көрсеткіш 2-ден кем болмауы
Кәсіпорынның төлем қабілеттілігін қалпына кем дегенде 6 ай
Кәсіпорынды төлем қабілетті қалпына келтіру коэффициентімен шығарылады (Кқк
Кқк = Кб +6/Т*( Кa – Кб )
2
Ондағы Ка – жыл аяғындағы ағымдағы өтімділік
Кб – жыл басындағы ағымдағы өтімділік коэффициенті;
Т – талдау кезеңіндегі ай саны (12);
2. Ағымдағы ағымдағы өтімділік коэффициентінің нормативтік
Егер төлемқабілеттілікті қалпына келтіру коэффициенті 1-ден жоғары болса,
Кқк =1.69+6/12*(1.59-1.69) = 0.75
2
Бұл жағдайда кәсіпорын ағымдағы өтімділік коэффициентін 2-ге жеткізе
3. Мерзімді өтімділік коэффициенті активтің III-бөлімінің пассивтің II-бөліміндегі
Жыл басындағы коэффициент = 22160 = 0.69
32180
Жыл аяғындағы коэффициент = 28420 = 0.61
46680
Әдетте бұл коэффициенттер 1:1 қатынасындай болуы керек, яғни
4. Абсолютті өтімділік коэффициенті – активтің II-бөлімінің ақша
Жыл басында = 10320 = 0.32
32180
Жыл аяғында = 1920 = 0,04
46680
мұндағы 10320 және 1920280 + 290 жолдар.
Актив балансына шаруашылық элементтердің айналымының белгілі топтары көрсетіледі.
Актив статьялары өтімділік дәрежесіне қарай, яғни шаруашылық айналымындағы
Баланстың пассиві – бұл, біріншіден, кәсіпорынның шаруашылық ісіне
Ескертетін жағдай, міндеттемелерді топтау екіге бөлінеді: бірі –
Бұл келтірілген мәліметтеріміз кәсіпорынның (кәсіпкерліктің) қаржылық жағдайын талдау
Көрсеткіштерді, коэффициенттерді, нормаларды – қаржы-экономикалық механизмнің элементтерін қадағалап
- материалдық емес активтерді алуға (лицензия, патенттер, ноу-хау,
Сонымен бастапқы капитал өндірісті қаржыландыруға жұмсалады. Өндіріс жағдайының
Сатудан, істелген жұмыстар мен қызметтерден түскен түсімдер кәсіпорынның
Жалпы айтқанда, сатудан түскен түсім – ол негізінен
Таза пайда мен амортизациялық қайтарымдар – бұл негізгі
Пайданың амортизациядан айырмашылығы оған салық салынады, салық төлемінен
Қаржыландыруға сыртқы мүмкіндіктерді пайдалану.
Кәсіпорын қарызға алып қаржы ресурстарын жасақтайды: банктердің несиелері,
Қаржы активтерді жасақтау. Бұл ақша қаражаттарды басқа кәсіпорындарға
Ұзақ мерзімді қаржы бөлу – ол басқа кәсіпорындар
Қысқа мерзімді қаржы бөлу – бағалы қағаздар сатып
2.4. Қаржылық жоспарлау, болжау
Қаржының тиімділігін болжау (прогноз) - кәсіпорынның болашақтағы қаржылық
Қаржылық жоспарлау. Қаржы жоспары ақша қаражаттарының түсім және
Қаржы жоспарын жасақтағанда өткен жылдың есептерін алу керек
Жылдық жоспар қысқа мерзімдерге бөлінеді, оның арқасында ақшаның
Жоспардың қорытындысында үш құжат жасақталады: 1) пайда мен
Болжамда баланс жыл аяғындағы кәсіпорынның мүліктік және қаржылық
Бизнес – жоспар – бұл жоспарлау құжаты. Бизнес-жоспардың
Өнім өткізу туралы болжам, яғни нарықтағы алатын орнын
Ақшалай табыс пен төқлемдердің балансында кәсіпорынның дамуы қандай
Табыс пен шығыс кестесінде пайда қалай жасақталады және
өнім сатудан түскен түсім;
өнімді өндіруге және сатуға кеткен шығын;
өнім сатудан түскен пайда;
пайдадан төленген салық;
таза пайда.
4. Актив балансында кәсіпорынның қолда бар өндіретін құрал-жабдықтар
Баланстан қанша қаражат активке салынатынын және қандай пассивтен
Активтерге мына статьялар кіреді:
касса (немесе қолда бар ақша);
есеп айыру шоты;
банкідегі басқа шоттар;
құнды қағаздар;
тауар-материалдық қорлар;
негізгі капитал;
материал емес активтер.
Пассив екі бөлімнен тұрады:
қарызға алынған қаржылар:
қысқа мерзімді несиелер;
қысқа мерзімді бережақтар статьялары;
ұзақ мерзімді қарызға алынған капитал.
кәсіпорынның өз қаражаттары:
акционерлік капитал (уставный);
резервтер және қорлар;
жинақталған пайда.
Актив пен пассивтің жалпы балансы – аса маңызды
2.5. Кіріс құжаттары
Кіріс құжаты – бұл пернетақтадан түскен сигналдар, мәліметтер,
Кіріс құжаттары және олардың негізінде алынған файлдар өз
Қайта өңдеуге түсетін ақпарат бақылаудан өтуі қажет. Ең
Кіріс құжат
Ақпарат көзі
Идентификаторы Аты Ұсыну түрі
PK
Пайдалылық көрсеткіштер құжат
Банк
BK Белсенділікті анықтайтын көрсеткіштер
құжат Кәсіпорын
капиталы
KOK Қаржы орнықтылығы көрсеткіштері құжат Қаржы-шаруашылық қызметтері
DKAK Дебиторлық қарыздардың айналым коэффициенті құжат Кәсіпорын
капиталы
«Пайдалылық көрсеткіштер» кіріс құжатының ақпараттық құрылымдық бірлігінің сипаттамасы
Құжат аты: Пайдалылық көрсеткіштер
Идентификаторы
Көрсеткіштер
реквизит белгі Реквизит негіз
Kas.paida Кәсіпорын қолындағы пайда 5
Active molsheri Жалпы актив мөлшері 10
tusim Өнім өндіру түсімі 12
rentable Рентабелділік 7
«Белсенділікті анықтайтын көрсеткіштер» кіріс құжатының ақпараттық құрылымдық
Құжат аты: Белсенділікті анықтайтын көрсеткіштер
Идентификаторы
Көрсеткіштер
реквизит белгі Реквизит негіз
Zhil basi Жыл басындағы коэффициент 6
Zhil soni Жыл аяғындағы коэффициент 7
Ai sani Талдау кезеңіндегі ай саны 12
«Қаржы орнықтылығы көрсеткіштері» кіріс құжатының ақпараттық құрылымдық
Құжат аты: Қаржы орнықтылығы көрсеткіштері
Идентификаторы
Көрсеткіштер
реквизит белгі Реквизит негіз
Zhil basi tur.koef Жыл басындағы тұрақтылық коэффициенті 5
Zhil soni tur.koef Жыл аяғындағы тұрақтылық коэффициенті 10
active Актив саны 10
«Дебиторлық қарыздардың айналым коэффициенті» кіріс құжатының ақпараттық құрылымдық
Құжат аты: Дебиторлық қарыздардың айналым коэффициенті
Идентификаторы
Көрсеткіштер
реквизит белгі Реквизит негіз
Ort.deb Орташа дебиторлық борыш 5
active Ағымдағы актив 10
merzim Уақыты 360
Шығыс құжаттары
Шығыс құжаты – бұл басқару объектісіне, қызметшіге немесе
Шығыс құжат Ақпараттың берілуі
Идентификаторы Аты Ұсыну түрі
BBE Бухгалтерлік
баланс есебі құжат Бухгалтер
KShKN Қаржы-шаруашылық қызметтерінің нәтижелері туралы есеп
құжат
Финансист - менеджер
«Бухгалтерлік баланс есебі» шығыс құжатының ақпараттық құрылымдық
Құжат аты: Бухгалтерлік баланс есебі
Идентификаторы
Көрсеткіштер
реквизит белгі Реквизит негіз
activ Актив көрсеткіші 10
passiv Пассив көрсеткіші 10
year Уақыты 15
«Қаржы-шаруашылық қызметтерінің нәтижелері туралы есеп» шығыс құжатының ақпараттық
Құжат аты: Қаржы-шаруашылық қызметтерінің нәтижелері туралы есеп
Белгіленуі
Көрсеткіштер
реквизит белгі Реквизит негіз
paida Пайда көрсеткіші 3
ziyan Зиян көрсеткіші 3
merzim Мерзімі 12
Қорытынды
Қандай болмасын ақпараттық жүйенің мақсаты ақпаратты жүйені тұрғызудың
Бұл курстық жұмыстың ақпараттық жүйесін тұрғызудағы мақсатым –
Қазіргі таңда кез келген кәсіпорынды, бірлестікті және
Осы курстық жұмысымдағы ақпарат жүйесін тұрғызған кәсіпорынның қаржылық
Сайып келгенде, курстық жұмысымда тақырып бойынша қарастырылып отырған
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Мақыш С.Б. “Коммерциялық банк операциялары” Алматы 2002 ж.
Смирнова Т. и др. “Проектирование экономических информационных систем
Стороженко Л.А., Матвеева И.А. Информационно-компьютерные системы учета
Қ.С. Байшоланова Ақпараттық жүйелер теориясы, Алматы: Экономика -2002ж.
Н.Б.Бралиева, Қ.С.Байшоланова, Н.Л.Гагарина “Экономикадағы ақпараттық жүйелері”. Оқу құралы.
Н.Б.Бралиева, Л.А.Байбөлекова, Қ.Т.Балашов “Ақпараттық менеджмент негіздері”. Оқу құралы.
Н.Б.Бралиева, В.Ф.Тимошенко, Н.Л.Гагарина “Информационные системы бизнеса”. Алматы, 1994
Бралиева Н.Б., Куличихин А.А. “Информационные аспекты создания и
“Информационные системы в экономике”. Учебник под редакцией Дика
Төлегенов Е.Т. “Бухгалтерлік ақпарат жүйелері”. Оқу құралы Экономика
32
Ақпараттық жабдықтау
Техникалық жабдықтау
Программалық жабдықтау
Математикалық жабдықтау
Лингвистикалық жабдықтау
Құқықтық жабдықтау
Ұйымдастырушылық жабдықтау
Эргономикалық жабдықтау
Жоспарлау
Ұйымдастыру
Есеп және бақылау
Талдау
Болжау
Жабдықтау
бөлімі
Функционалдық бөлім
Ақпараттық жүйе
Шығушы
Аралық
Машина ішіндегі АЖ
Ақпараттық ауқымдар
Енуші
Нормативтік-анықтамалық құжаттар
Сыныптау және кодтау
Қаржылық коэффициенттер көрсеткіштер
Машинадан тыс АЖ
КҚЖТ-ды ақпараттық жабдықтау
Ішкі көздері
Сыртқы көздері
Мектептегі ақпараттық жүйеге қойылатын талаптар
Комерциалық банктың валюталық операция жүргізудің ақпараттық жүйесін тұрғызу
Математикалық жабдықтау
Фирманың негізгі қорларының есебінің ақпараттық жүйесін негіздеу
Салық инспекциясының ақпараттық жүйесі
Фирманың негізгі қорларының есебінің ақпараттық жүйесі
Кәсіпорындағы кадрлар бөлімінің ақпараттық жүйесін жобалау
Кәсіпорындағы кадрлар бөлімінің ақпараттық жүйесін тұрғызу
Ақпарттық өнімдерді өткізудің ақпараттық жүйесі
Кәсіпорынның басқару ісінің ақпараттық жүйесін тұрғызу