Республикалық бюджеттің шығыстары
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ................................................................................................................3
1 БЮДЖЕТ ЖҮЙЕСІНІҢ БУЫНДАРЫ АРАСЫНДАҒЫ КІРІСТЕР МЕН ШЫҒЫСТАРДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ
1.1 Бюджет жүйесінің экономикалық мәні мен маңызы...................................6
1.2 Мемлекеттік бюджеттің кірістері және оның атқаратын ролі..................11
1.3 Мемлекеттік бюджет шығыстарының бағытталу ерекшеліктері.............14
2 НАРЫҚТЫҚ ҚАТЫНАСТАР ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ БЮДЖЕТ ЖҮЙЕСІНІҢ БУЫНДАРЫ АРАСЫНДАҒЫ КІРІСТЕР
2.1 Мемлекеттік бюджеттің кірістері мен шығыстарының құрамына және құрылымына
2.2 Бюджетке түсетін кіріс түсімдерін қалыптастырудың экономикалық қажеттілігін бағалау............................................................................................31
2.3 Жалпы мемлекеттік сипаттағы қызметтерге жұмсалатын бюджет шығыстарының қаржыландырылуын
3 БЮДЖЕТ ЖҮЙЕСІНДЕГІ КІРІСТЕР МЕН ШЫҒЫСТАРДЫҢ ОРЫНДАЛУЫН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ
3.1 Мемлекеттік бюджет аясындағы кірістер мен шығыстардың тепе-теңдігінің қамтамасыз
3.2 Кірістер мен шығыстардың бөлінуін реттеудегі бюджеттік үдеріс қызметін
ҚОРЫТЫНДЫ..................................................................................................57
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.............................................59
КІРІСПЕ
Мемлекеттің орталықтандырылған ақша қорын қалыптастырумен және пайдаланумен байланысты болып
Бюджет кірістері мемлекеттік функцияларды орындауға қажетті елдің бір ортаға
Нарықтық қатынастар жағдайында бюджет шығындары қайтарылмайтын негізде бөлінетін бюджет
Дипломдық жұмыстың негізгі мақсаты: бюджет түсімдерін қалыптастырудағы қолданылатын әдістердің
Қойылған мақсатқа қол жеткізу үшін, дипломның мазмұнын және дәйектілігін
бюджет түсімдерінің қалыптасуына және оның тұрақтануына ықпал ететін факторлар
бюджет кірістері мен шығыстарының басқа да экономикалық салалармен тығыз
бюджет жүйесінің буындары арасындағы кірістер мен шығыстардың бөлінуін арттыруды
мемлекеттік бюджет аясындағы кірістер мен шығыстардың тепе-теңдігінің қамтамасыз етілуін
Дипломдық жұмыс құрылымы кіріспеден, үш тараудан, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер
Бірінші тарауда бюджет жүйесінің экономикалық мәні мен маңызы, мемлекеттік
Екінші тарауда мемлекеттік бюджеттің кірістері мен шығыстарының құрамына және
Үшінші тарауда мемлекеттік бюджет аясындағы кірістер мен шығыстардың тепе-теңдігінің
Қазіргі таңда бюджет түсімдерінің негізін салықтар мен алымдар түрлерінде
Жалпы мемлекеттік шығыстар мақсатты белгілеулер бойынша қатаң іске асыруға
1 БЮДЖЕТ ЖҮЙЕСІНІҢ БУЫНДАРЫ АРАСЫНДАҒЫ КІРІСТЕР МЕН ШЫҒЫСТАРДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ
1.1 Бюджет жүйесінің экономикалық мәні мен маңызы
Бюджеттік жүйе — мемлекеттің барлық қаржы жүйесінің маңызды кұрамдық
2005 жылы қаңтар айыньң 1 жұлдызында күшіне енгізілген жаңа
республикалық бюджеті;
облыстық бюджеті, республикалық маңызы бар қалалар мен астана бюджеті;
аудан бюджеті (облыстық маңызы бар қалалар бюджеті).
Бюджеттік заңнамаларға сәйкес бюджеттің барлық түрлері мен деңгейлері дербес
Елдің бюджеттік жүйесінің орталық орнын келесі қаржы жылға Қазақстан
Республикалық және жергілікті бюджеттер негізінде қалыптасатын және республикадағы төтенше
Бюджеттік жүйе қызмет атқаруының негізі келесі қаржылық қатынастары:
мемлекеттің кәсіпорындармен орталықтандырылған ақша қоры қалыптасу процесі жөнінде;
мемлекеттің өндірістен тыс саласының мекемелерімен бюджет тарапынан қаржыландыру жөнінде;
мемлекеттің халықпен бюджет кірісін қалыптасу және әр түрлі өтемақы
қаржы-банк жүйесінің мекемелері арасында (Қаржы министірлігі, Ұлттық банк және
мемлекеттің шетелдік мемлекеттермен.
Қаржылық қатынастардың барлық бұл формалары мемлекетпен реттеледі, жетілдіріледі және
Қазақстан Республикасының бюджеттік жүйесі ьнтымақтық, толығу, бірізділік, басымдылық, шьнайшылық,
Осы принциптер негізінде әр мемлекет өз бюджеттік жүйесін жетілдіреді,
Федералды жайластырушылықты мемлекеттерде бюджеттік жайластырушылық бюджеттік федерализм принциптеріне негізделеді.
Сондықтан, бюджеттік федерализмді федералдық билік пен ұлт-мемлекеттік және әкімші-аумақтық
федералдық бюджеттің бастаушы рөлін сақтап, аумақтық бюджеттердің дербестігінің жоғары
әрбір буынның бюджеттер құқықтарының теңбе-теңдігі мен үшбуынды бюджеттік жүйе
аймақтарға қаржылық жәрдем көрсету мен олардың дамуын теңестіру мақсатына
Кірістерді федералдық деңгейде орталықтандыру жалпы мемлекеттік экономикалық және әлеуметтік
Федералды мемлекеттерде жергілікті бюджеттердің кіріс пен шығыстары федерация мүшелерінің
Мемлекет біртұтас немесе федералды болсын олардың бюжеттік жүйелерінде бюджеттер
Мемлекеттің кәсіпорындар, мемлекеттік мекемелер мен халық арасындағы қаржылық қатынастарды
Бюджеттік құрылым - ол елдің мемлекеттік бюджеті мен бюджеттік
Қазақстан Республикасының бюджеттік жайластырушылығы мемлекеттік құрылымның біртұтас формасына сәйкес,
Бюджетаралық қатынастар жүйесі тек қана республикалық бюджет пен республиканың
Бюджетаральқ қатынастар белгілі принциптерге негізделеді. Қазақстан Республикасының Бюджеттік кодексінде
төмен тұрған бюджеттердің жоғары тұрған бюджеттермен арақатынасындағы теңбе-теңдік;
түсімдердің келесі шектеу критерийлерін есепке ала отырып, оларды тиімді
а) төмен тұрған бюджеттер маңында тиянақты сипаттары бар, сыртқы
ә) мемлекеттік мекемелер көрсеткен қызметтерге төленген төлемдер салықтық және
б) қайта бөліс сипатты және салықтық базасының жайғастыруы бір
в) салықтар мен бюджеттің басқа міндетті түсімдері неғұрлым оларды
г) тиянақты аумақтық салықтық база бойьнша жинайтын салықтар жергілікті
әкімшілік-аумақтық бірліктер бойынша бюджеттік деңгейлерді қамтамасыз етуді теңестіру;
жергілікті атқарушы органдардың мөлшерлес деңгейде мемлекеттік қызмет көрсетуді қамтамасыз
мемлекеттік кызметті максималды тиімді және нәтижелі көрсету, яғни мемлекеттік
мемлекеттік кызмет көрсету деңгейді оларды алушыларға максималды жақындату, яғни
алынған ресми трансферттер мен несиелерді тиімді және бекіткен мақсатта
Трансферттер механизмі бюджеттік реттеуді біріккен әдістемемен қамтамасыз ету мен
Жаңа Бюджеттік кодекске сәйкес республика бюджеті жаңа құрылымда қалыптасады.
1. Кірістер:
салықтық түсімдер;
салықтық емес түсімдер;
негізгі капитал сатудың түсімдері;
ресми трансферттер түсімдері.
2. Шығындар;
3. Операциалық қалдық;
4. Таза бюджеттік несиелеу - бюджеттік несиелер, бюджеттік несиелерді
5. Қаржы активтер операциялары бойынша қалдық - қаржы активтерді
6. Бюджет тапшылығы (профициті);
7. Бюджет тапшылығын қаржыландыру (профицитін пайдалану) - займдар түсу,
Жоғарыда келтірілген кұрылым бойынша бюджеттің бекітуі мен оны атқару
Бюджет шығындары маңында қайырылмайтын негізде бөлінетін бюджеттік кұралдар алынады.
1.2 Мемлекеттік бюджеттің кірістері және оның атқаратын ролі
Бюджет кірістері – ол мемлекеттік функцияларды орындауға қажетті елдің
Бюджет кірістерінің басты материалды көзі – ол Ұлттық табыс.
Бюджетке түсетін кірістер, оларды жұмылдыратын формалар мен әдістер жиынтығы
Бюджет түсімдерінің негізін салықтар мен алымдар түрлерінде жұмылдыратын төлемдер
Мемлекеттік бюджет кірістері салықтық түсімдерге, салықтық емес түсімдерге, негізгі
Салықтар, алымдар, баж салықтары арқылы экономиканың басымдылық салалары мен
Анықтама бойынша салықтық түсімдер деп "ҚР бюджетке салықтар және
ҚР-ның Бюджеттік кодексіне сәйкес барлық бюджет түрлерінің құрамына келесі
Корпорациялық табыс салығы
Жеке табыс салығы
Қосымша құн салығы
Акциздер
Үстеме пайдаға салық
Экспорттайтын шикі мұнайға салық
Бонустар
Роялти
Әлеуметтік салық
Жер салығы
Бірыңғай жер салығы
Транспорттық құралдарға салық
Мүлікке салық
ҚР-ның өнім бөлігі бойынша үлесі
Салықтық түсімдерге Бюджеттік кодексімен бюджеттердің түрлері мен деңгейлері бойынша
Бюджеттік кодексте салықтық түсімдердің нақты түрлері бюджет жүйесінің тиісті
Салықтарды және олардың функцияларын экономикалық процестерге әсер ету үшін
Салықтық емес түсімдер маңында бюджетке Салық кодексінде қарастырылғандардан басқа
Салықтық емес түсімдер жіктеледі: а) аумақтық белгілері бойынша; ә)
Мемлекеттік бюджет кірістерінің құрамында салықтық және салықтық емес түсімдердің
1.3 Мемлекеттік бюджет шығыстарының бағытталу ерекшеліктері
Мемлекеттің функцияларын іске асыру мүмкін, егерде олар материалдық құралдармен
Мемлекеттік шығыстар мақсатты белгілеулер бойынша қатаң іске асыруға тиіс,
Мемлекеттік бюджет шығыстары жүйесі бірнеше факторлармен шарттанады, олардың ішінде
Мемлекеттің барлық шығыстары негізінде мемлекеттік бюджетте шоғырланған құралдар арқылы
- өндірістік қорларды ұлғайтумен өндірістің үздіксіз процесін қамтамасыз ету
- қоғам мүшелерінің әлеуметті-мәдениеттік мұқтаждықтарын қанағаттандыру үшін.
Бірінші топқа - мемлекеттік бюджеттің экономиканы қаржыландыруға бағытталған шығыстары
Осы екі топ арасында арақатынас бюджеттің тиімділігін анықтайды. Экономиканың
Бюджет түрлері бойынша шығыстарды қалыптастыру ерекшеліктері олардың арнаулары маңында
- басқару органдар арасындағы функцияларды шектеу;
- мекемелердің бағынушылығы;
- мекемелердің іс-әрекет шекарасы;
- шығыстарды тиісті бюджетке апару.
Республикалық бюджеттің шығыстары келесі бағыттар бойынша қаржыландыру үшін қалыптасады:
- жалпы сипаттағы мемлекеттік қызметтер;
- қорғаныс, қоғамдық тәртіп, қауіпсіздік;
- құқықтық, соттық, құқық қорғау қызметтері;
- білім беру;
- денсаулық сақтау;
- әлеуметтік көмек және әлеуметтік қамтамасыз ету;
- мәдениет, спорт, туризм және ақпарат кеңістігі;
- тұрғын үй –коммуналдық шаруашылығы;
- ауыл, орман, су, балық шаруашылықтары мен қоршаған ортаны
- өнеркәсіп, құрылыс және жер қойнауын пайдалану;
- көлік және коммуникация;
- басқа да бағыттар.
Осыған сәйкес, бірақ тиісті әкімшілік аумақтарға арналған шығыстар
Бюджет жүйесінің әрбір деңгейінің шығыстар құрамымен қалыптасу әрекеттегі заңнамалық
Республикалық және жергілікті бюджеттер шығыстарының лимиті бюджеттік жоспарлау жөніндегі
Ағымдағы бюджеттік бағдарламалар үшін бюджет шығыстарының лимитін есептегенде келесілер
- ағымдағы бюджеттік бағдарламалар бойынша шығындардың жалпы сомасы (бюджеттік
- бекітілген натуралды нормалар;
- тиісті қаржы жылдағы ағымдағы бюджеттік бағдарламалар көлемі;
- орташа мерзімді фискальды саясатта анықталған бюджет шығыстарының өсуі
- ағымдағы қаржы жылда аяқталатын ағымдағы бюджеттік бағдарламалар (оларды
Даму бюджеттік бағдарламалар үшін шығыстар лимиті бағдарламалар әкімшіліктері арасында
Үкімет тағайындаған мерзімде бюджеттік бағдарламалар әкімшіліктері бюджет жоспарлау
Бюджеттік өтініш аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуының орташа мерзімді жоспары, тиісті
Бюджеттік өтініш келесі бөлімдерден тұрады:
- бюджеттік бағдарламалар тізімі және шығындар соммасы;
- әрбір бюджеттік бағдарламаға түсіндірме хат;
- бюджеттік өтінішке кірген әрбір бюджеттік бағдарламаның паспортының жобасы.
Бюджеттік өтініш бағдарламаларды қаржыландыру жоспары мен қаржыландырудың жиынтық жоспарын
Шығыстарды қайта құрылымдау аумағындағы бюджеттік саясат экономиканың әр салаларына
Сонымен бірге, бюджеттік бағдарламалады қарастырылған шаралардың бюджет шығыстарын
Бюджет шығыстарын жоспарлауының сапасы жоғарылатуға мүмкіншілік беретін жолдардың
- денсаулық сақтауды реформалау мен оның дамуы;
- білім берудің дамуы;
- әлеуметтік реформалардың әрі қарай тереңдеуі;
- индустриалды-инновациялық дамытуды;
- аграрлық секторды дамытуды;
- жаңа тұрғын-үй саясатын іске асыруды;
- Астана қаласының дамуы.
2 НАРЫҚТЫҚ ҚАТЫНАСТАР ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ БЮДЖЕТ ЖҮЙЕСІНІҢ БУЫНДАРЫ АРАСЫНДАҒЫ КІРІСТЕР
2.1 Мемлекеттік бюджеттің кірістері мен шығыстарының құрамына және құрылымына
Мемлекеттің орталықтандырылған ақша қорын қалыптастырумен және пайдаланумен байланысты болып
Кірістер мен шығыстардың кұрамы мен құрылымы нақты әлеуметтік-экономикалық және
Рыноктық қатынастарға көшкенге дейін КСРО-ның мемлекеттік бюджетінің кірістері мемлекеттік
Жалпы кірістердің кезі салықтар немесе оларға бара-бар төлемдер болып
Кесте-1. Салық және төлемдер бойынша бюджетке түсетін бересі
мерзімділігі: жылдық
млн.теңге
Төлемнің атауы 2006 жылдың
1 қантарына 2007 жылдың
1 қантарына ауытқу
1 2 3 4
Салықтық түсімдер
Заңды тұлғалардан алынатын корпорациялық табыс салығы 8 849
Төлем көздеріне салынатын табыстан алынатын 1 239 993
Бір реттік талон бойынша қызметін жүзеге асыратын жеке тұлғалардан
Әлеуметтік салық 4 087 3 807 -281
Заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлер мүлкіне салынатын салық 970
Жеке тұлғалар мүлкіне салынатын салық 637 572
Жер салығы 724 676 -48
Заңды тұлғалардан алынатын көлік құралдарына салынатын салық 91
Жеке тұлғалардан алынатын көлік құралдарына салынатын салық
24 17 -7
Ішкі өнім тауарларына салынатын қосымша құн салығы 16 690
Ішкі өнім тауарларына акциздер 5 108 5 106
Бонустар 2 15 13
Суға төлем 67 56 -11
Орманды пайдаланғаны үшін төлем 5 4 -1
Роялти 102 76 -26
Радиожиілік спектрін пайдаланғаны үшін төлем 3 3
Тауаларға, жұмыстарға және қызметтер көрсетуге салынатын ішкі салықтар 4
Жер участкелерін пайдаланғаны үшін төлем 367 342
Қоршаған ортаны ластағаны үшін төленетін төлем 365 394
Басқа да салықтар 53 72 19
Салықтық түсімдер, БАРЛЫҒЫ 40 233 47 934
Салықтық емес түсімдер
Салықтық емес түсімдер, БАРЛЫҒЫ - -
Капиталмен жасалған операциялардан алынатын кірістер
Капиталмен жасалған операциялардан алынатын кірістер, БАРЛЫҒЫ
БАРЛЫҒЫ 40 233 47 934 7 701
Бюджет кодексіне сәйкес республикалық және жергілікті бюджеттердің құрылымы мынадай
Кірістер:
- салықтық түсімдер;
- салықтық емес түсімдер;
- негізгі капиталды сатудан түскен түсімдер;
- трансферттер түсімдері;
Шығындар:
- операциялық сальдо;
- таза бюджеттік кредит беру:
- бюджеттік кредиттер;
- бюджеттік кредиттерді өтеу;
Қаржы активтерімен жасалатын операциялар бойынша салъдо:
- қаржы активтерін сатып алу;
- мемлекеттің қаржы активтерін сатудан түсетін түсімдер;
Бюджет тапшылығы (профициті);
Бюджет тапшылығын қаржыландыру (профицитін пайдалану):
- қарыздар түсімі;
- қарыздарды өтеу;
- бюджет қаражаты қалдықтарының қозғалысы.
Бюджеттерді бекіту және бюджеттердің атқарылуы туралы есептерді түзеу осы
Шоғырландырылған бюджеттің құрылымы мынадай бөлімдерден тұрады:
республикалық бюджет;
облыс бюджеті, республикалық маңызы бар қала, астана
бюджеттері;
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына жіберілетін бюджеттік түсімдер және оларды
Мақсатты трансферттерді қоспағанда, кірістердің нысаналы мақсаты болмайды.
Бюджеттің шығындары – қайтарылмайтын негізде бөлінетін бюджет қаражаттары.
Республикалық және жергілікті бюджеттердің шығындары мынадай түрлерге бөлінеді:
1) мемлекеттік мекемелердің кызметін қамтамасыз ететін шығындар;
2) тұрақты сипаты жоқ іс-шараларды ұйымдастыру мен өткізуге
3) мемлекеттік тапсырыс шығындары - бюджеттік бағдарламаларды
4) жеке тұлғаларға ақшалай төлемдер – жұмыскерлерге еңбегі
5) мемлекеттің мідеттемелерін
Орталық мемлекеттік органдарды және олардың аумақтық бөлімшелерін ұстауға жұмсалатын
Трансферттердің жалпылама сипаты да, нысаналы сипаты да болуы мүмкін.
Кесте-2. Жалпы сипаттағы ресми трансферттер
(млн.теңге)
Атауы 2004 ж. есеп 2005 ж. есеп
1 2 3 4 5
Жергілікті бюджеттерден бюджеттік алулар 66 673 95 009 119
Ақтөбе облысының облыстық бюджетiнен алынатын бюджеттік алу -
Атырау облысының облыстық бюджетiнен алынатын бюджеттік алу 22
Маңғыстау облысының облыстық бюджетiнен алынатын бюджеттік алу 10
Алматы қаласының бюджетiнен алынатын бюджеттік алу 32 061
Астана қаласының бюджетiнен алынатын бюджеттік алу 1 804
Республикалық бюджеттен субвенциялар 134 395 133 028 153 150
Ақмола облысы 14 112 13 864 15 959 2
Ақтөбе облысы 2 131 - - -
Алматы облысы 14 425 15 419 17 708 2
Шығыс Қазақстан облысы 15 010 15 469 17 610
Жамбыл облысы 15 065 15 058 17 396 3
Батыс Қазақстан облысы 5 657 7 665 8 490
Қарағанды облысы 6 998 5 026 5 909 1
Қызылорда облысы 10 909 11 009 12 330 2
Қостанай облысы 8 892 9 478 10 935 2
Павлодар облысы 1 043 1 259 1 618 1
Солтүстiк Қазақстан облысы 11 468 11 461 13 367
Оңтүстiк Қазақстан облысы 28 685 27 317 31 828
Үкімет резервінің және жергілікті атқарушы орган резервінің жалпы көлемі
Үкіметтің және жергілікті атқарушы органдардың резервтерінен ақша бөлу тиісті
Үкіметтің немесе жергілікті атқарушы органның резервінен бөлінген ақша қаржы
Үкіметтің және жергілікті атқарушы органдардың резервтерін пайдалану тәртібін Қазақстан
Операциялық сальдо бюджет кірістері мен шығындары арасындағы айырма ретінде
Бюджет шығындарының бюджет кірістерінен асып түскен сомасы теріс операциялық
Ағымдағы бюджеттік бағдарламалардың жалпы көлемі бюджет кірістерінің көлемінен асып
Таза бюджеттік кредит беру бюджеттік кредиттердің және бюджеттік кредиттерді
Қаржы активтерімен жасалатын операциялар:
қаржы активтерін сатып алуды;
мемлекеттің қаржы активтерін сатудан түсетін түсімдерді кіріктіреді.
Қаржы активтерін сатып алу - заңи тұлғалардың, соның ішінде
Мемлекеттің қаржы активтерін сатудан түсетін түсімдер - мемлекеттік меншіктегі
Қаржы активтерімен жасалатын операциялар бойынша сальдо қаржы активтерін сатып
Қаржы активтерін сатып алу және мемлекеттің қаржы активтерін сатудан
Бекітілген, нақтыланған және түзетілген республикалық және жергілікті бюджеттердің тапшылығы
Оң белгімен алынған шама республикалық және жергілікті бюджеттердің тапшылығы,
Бюджет тапшылығының жол берілетін шекті мөлшері әлеуметтік-экономикалық дамудың орта
Республикалық бюджетің мұнайға қатысты емес тапшылығы (профициті) Ұлттық қор
Бесжылдық кезеңде республикалық бюджеттің тапшылығы кепілдендірілген трансферт мөлшерін алып
Мемлекеттік бюжеттің тұрақтылығын қамтамасыз етуге бағытталған орта мерзімді перспективаға
Кесте-3. Мемлекеттік бюджеттің кірістері мен шығыстарының құрылымы, ІЖӨ-ге %-бен
Атауы 2007 жыл 2008 жыл 2009 жыл
І. Мұнайлық емес кірістер 19,4 18,4 18,6
салықтық түсімдер 18,3 17,3 18,0
салықтық емес түсімдер 0,46 0,42 0,39
Негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер 0,73 0,66 0,27
ІІ. Шығындар 22,1 20,9 19,4
1. Жалпы сипаттағы мемлекеттік қызметтер 1,4 1,2 0,9
2. Қорғаныс 1,4 1,4 1,3
3. Қоғамдық тәртіп және қауіпсіздік, құқық, сот, қылмыстық –
4. Білім беру 3,6 3,6 3,6
5. Денсаулық сақтау 2,6 2,7 2,6
6. Әлеуметтік көмек және әлеуметтік қамсыздандыру 4,3 4,4 4,4
7. Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы 1,2 1,0 0,9
8. Мәдениет, спорт, туризм және жер қойнауын пайдалану 0,7
9. Отын-энергетика кешені және жер қойнауын пайдалану 0,4 0,3
10. Ауыл, су, орман, балық шаруашылығы, ерекше қорғалатын табиғи
11. Өнеркәсіп, сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі 0,0
12. Көлік және коммуникация 1,7 1,6 1,6
13. Басқадай шығындар 1,4 1,0 0,7
14. Борышқа қызмет көрсету 0,4 0,3 0,2
Қазақстан Республикасындағы баланстандырылған бюджеттің әдісі 1-суретте көрсетілген.
Сурет-1. Баланстандырылған бюджет әдісінің іс-әрекеті
Бюджет тапшылығын қаржыландыру - қарыз алу және бюджет қаражаттарының
Бюджет тапшылығын каржыландыру мәні оң белгімен белгіленеді және бюджет
Бюджет профицитін пайдалану - қарыздар бойынша негізгі борышты өтеуге
Бюджет профицитін пайдалану мәні теріс белгімен белгіленеді және бюджет
Бюджеттердің кірістері мен шығыстарының егжей-тегжейлі тізбесі мен топтамасы бюджетттік
Бюджеттік үдеріс бірыңғай бюджеттік сыныптама негізінде жүзеге асырылады.
Бірыңғай бюджеттік сыныптама өзіне бюджеттік түсімдердің, бюджет шығыстарының функциялық
Бюджеттік түсімдердің сыныптамасы барлық деңгейлер бюджеттері түсімдерінің белгілі бір
Қалған бөлімшелері кірістерді олардың көздерін көптен-көп бөлшектеу ретінде сипаттайды.
Бюджет шығыстарының функциялық сыныптамасы мемлекет функцияларының орындалуын, республиканың стратегиялық,
Бюджет шығыстарының экономикалық сыныптамасы бюджеттік бағдарламаларды іске асыру үшін
Санат шығыстарды экономикалық белгілері бойынша топтастырады. Сынып пеп ішкі
Санат мыналарды кіріктіреді: ағымдағы шығыстар, күрделі шығыстар, кредиттер беру,
Бюджеттің аткарылуы кезінде функциялық және экономикалық сыныптамалардың негізгі бөлімшелерін
Бюджет шығыстарының функциялық сыныптамасының негізінде бюджеттік бағдарламалар әкімшілерін, функциялық
Ведомстволық сыныптама бюджеттік бағдарламалардың, функциялық топтардың және бюджеттік бағдарламалардың
Бюджеттік сыныптама автоматтандыру кұралдарын қолдана отырып, басқарудың жоғарғы оралымдығына
Мемлекеттік бюджеттің (бюджеттік бағдарламалардың) шығыс бөлігінің ағымдағы шығыстар (бағдарламалар)
Ағымдағы бюджетте әлеуметтік қамсыздандырушылықтың колданыстағы нормалары мен қалыптасқан деңгейінен
Даму бюджетіне ұлғаймалы ұдайы өндіріспен байланысты инвестициялық және инновациялық
Даму бюджетінің қарастырылған шығыстарының міндетті сипаты болмауы тиіс және
2.2 Бюджетке түсетін кіріс түсімдерін қалыптастырудың экономикалық қажеттілігін бағалау
Бюджеттің кірістері салықтық және басқа міндетті төлемдер, трансферттер, мемлекетке
Салықтар - барлық елдерде олардың
Салықтардың әлеуметтік-экономикалық мәні мен мазмұны
Фискалдық функция – барлық мемлекеттерге тән
Салықтардың реттеуші функциясы мемлекеттің экономикалық
Қайта бөлу функциясы арқылы түрлі
Кесте-4. Мемлекеттік бюджетке түсімдер
(млн.теңге)
Санаты Сыныбы Атауы 2007 ж. тамыз айы
1 2 3 4
ТҮСІМДЕР 422 538
оның iшiнде:
КІРІСТЕР 332 160
САЛЫҚ ТҮСІМДЕРІ 300 372
1 Салықтық түсімдер 300 372
01 Табыс салығы 136 175
03 Әлеуметтiк салық 39 869
04 Меншiкке салынатын салықтар 16 263
05 Тауарларға, жұмыстарға және қызметтерге салынатын iшкi салықтар 86
06 Халықаралық сауда мен сыртқы операцияларға салынатын салықтар 19
07 Басқа да салықтар 4
08 Заңдық мәнді іс-әрекеттерді жасағаны және (немесе) құжаттар бергені
2 002
4-кестенің жалғасы
САЛЫҚТАН ТЫС ТҮСІМДЕР 13 604
2 Салықтық емес түсiмдер 13 604
01 Мемлекет меншігінен түсетін түсімдер 5 050
02 Мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелердің тауарларды (жұмыстарды,
03 Мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелер ұйымдастыратын мемлекеттік
04 Мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің
05 Гранттар 0,0
06 Басқа да салықтық емес түсiмдер 6 552
НЕГІЗГІ КАПИТАЛДЫ САТУДАН ТҮСЕТІН ТҮСІМДЕР
3 Негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер 18
01 Мемлекеттік мекемелерге бекітілген мемлекеттік мүлікті сату 4 112
02 Мемлекеттік материалдық резервтен тауарлар сату 3 746
03 Жердi және материалдық емес активтердi сату 10 325
ТРАНСФЕРТТЕРДІҢ ТҮСІМДЕРІ 0,6
4 Трансферттердің түсімдері 0,6
01 Төмен тұрған мемлекеттiк басқару органдарынан алынатын трансферттер 0,6
БЮДЖЕТТІК КРЕДИТТЕРДІ ӨТЕУ 302
5 Бюджеттік кредиттерді өтеу 302
01 Бюджеттік кредиттерді өтеу 271
02 Төленген мемлекеттік кепілдіктер бойынша талаптарды қайтару 32
МЕМЛЕКЕТТІҢ ҚАРЖЫЛЫҚ АКТИВТЕРІН САТУДАН ТҮСКЕН ТҮСІМДЕР 109
6 Мемлекеттің қаржы активтерін сатудан түсетін түсімдер
01 Мемлекеттің қаржы активтерін сатудан түсетін түсімдер 109
ҚАРЫЗДАРДЫҢ ТҮСІМІ 15 378
7 Қарыздар түсімі 15 378
01 Мемлекеттік ішкі қарыздар 15 278
02 Мемлекеттік сыртқы қарыздар 101
8 БЮДЖЕТ ҚАРАЖАТТАРЫ ҚАЛДЫҚТАРЫНЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫ 74 587
Бюджет кірістері салық түсімдерімен қатар салық емес түсімдер арқылы
Мысалы, бюджетке мемлекеттік баж түсімдерінің сомасын болжамдауы олардың өткен
Кәсіпкерлік және кәсіптік қызметтер атқару үшін түсетін кірістердің болжамдық
Капиталмен жасалған операциядан түсетін түсімдерді болжамдау осы төлемдерді төлеуді
Мүлік сатудан түсетін түсімдерді болжамдау үшін жылғы түсімдері келесі
Капиталмен жасалған операциядан түсетін түсімдерді болжамдаумен қатар бюджет жүйесінің
Республикалық бюджеттен бөлінетін трансферттерінің болжамдық көлемі мен арнауларын жергілікті
Аудан бюджеттерінің түсімдер көлемінде облыс бюджетінен бөлінген ресми трансферттер
Республикалық бюджет кірістерінің көлемінде үкіметтік займдардан, ерте берілген несиелерді
Бюджеттен берілген «несиелер өтеу» категориясы маңында бюджеттік несиелер бойынша
Ерте берілген несиелерді өтеу бюджет түсімдері көздерінің бірі ретінде
Займдар бойынша мемлекеттік кепіл бюджеті атқару жөніндегі орталық уәкілетті
2.3 Жалпы мемлекеттік сипаттағы қызметтерге жұмсалатын бюджет шығыстарының қаржыландырылуын
Қазақстан Республикасында мемлекеттік билік әрбіреуі өз алдында дербес бірлігі
Мемлекеттік билік пен басқару органдарын ұстауға байланысты шығындарды қаржыландыру
Төмен тұрған бюджет құралдарының шығыстар бағыттары жалпы түрде келесілер:
Жергілікті өкілдік және атқарушы органдарының қызметтерін қаржыландыру;
Аймақтардың әлеуметтік-экономикалық дамуын орташа мерзімді жоспарлауын қаржыландыру;
Аймақтар деңгейлері бойынша бюджеттік жоспарлауды қаржыландыру;
Жергілікті бюджеттерді атқаруды ұйымдастыруын қаржыландыру;
Коммуналдық меншікті басқаруды қаржыландыру.
Бюджеттік ақша құралдарын жұмсау бекітлген бюджеттік бағдарламалар бойынша міндеттемелер
Кесте-5. Шығындардың экономикалық жіктемесі бойынша
мемлекеттік бюджеттік орындалуы
(млн.теңге)
Санаты Iшкi сыныбы Атауы 2004 ж. есеп 2005
1 2 3 4 5 6 7
Барлығы 1 462 812
1 Ағымдағы шығындар
110 Жалақы 211
120 Жұмыс берушiлердiң жарналары
130 Тауарлар сатып алу
140 Қызметтер мен жұмыстарды сатып алу
261 670
150 Басқа да ағымдағы шығындар
210 Ішкі қарыздар бойынша сыйақы (мүдде) төлемдері
220 Сыртқы заемдар бойынша сыйақылар (мүдделер) төлеу
310 Заңды тұлғаларға берілетін ағымдағы трансферттер 30 187
330 Жеке тұлғаларға берілетін ағымдағы трансферттер
340 Мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін ағымдағы трансферттер
350 Шетелге берілетін ағымдағы трансферттер
360 Өзге де ағымдағы трансферттер
2 Күрделi шығындар
410 Негiзгi капиталды сатып алу
420 Негізгі капиталды құру
430 Күрделі жөндеу
450 Жердi және материалдық емес активтер сатып алу
460 Ел ішіндегі күрделі трансферттер
470 Шетелге берілетін күрделі трансферттер
3
Бюджеттік кредиттер
510 Ішкі бюджеттік кредиттер
520 Сыртқы несиелер
530 Шетелдік акционерлік капиталдағы үлестік қатысу
4
Қаржы активтерін сатып алу
610 Қаржы активтерін сатып алу
620 Елден тысқары жерлерден қаржы активтерін сатып алу
5 Қарыздарды өтеу
710 Ішкі қарыздар бойынша негізгі борыты өтеу
720 Сыртқы қарыздар бойынша негізгі борыты өтеу
Республикалық және жергілікті бюджеттерді әзірлеу кезінде оларды болжауға болмағандықтан
Кесте-6. Шығыстардың ведомстволық
сыныптамасы бойынша республикалық
бюджеттің атқарылуы
(млн.теңге)
Бағдарламалардың әкiмшiсi Атауы 2007 ж. тамыз есеп
1 2 3
Барлығы 393 400
101 Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігі 170
102 Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Шаруашылық басқармасы 501
104 Қазақстан Республикасы Премьер-Министрiнiң Кеңсесi 3 313
106 Адам құқықтары жөніндегі ұлттық орталық 5
201 Қазақстан Республикасы Iшкi iстер министрлiгi 7 477
202 Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлiгi 2 879
203 Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттігі 44
204 Қазақстан Республикасы Сыртқы iстер министрлiгi 2 189
205 Қазақстан Республикасы Туризм және спорт министрлігі 1 574
206 Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі 3 066
208 Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгi 11 167
212 Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлiгi 28 038
213 Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтiк қорғау министрлiгi
215 Қазақстан Республикасы Көлiк және коммуникация министрлiгi 38 239
217 Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгi 73 656
220 Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі 42
221 Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгi 3 610
225 Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі 26 030
226 Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі 13 420
231 Қазақстан Республикасы Энергетика және минералдық ресурстар министрлігі 33
233 Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлiгi 11 534
234 Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрлiгi 1 104
406 Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетi 22
410 Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетi 6 818
501 Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты 1 527
502 Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасы 989
600 Қазақстан Республикасы Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін
603 Қазақстан Республикасы Ақпараттандыру және байланыс агенттігі 9 801
606 Қазақстан Республикасы Статистика агенттiгi 617
608 Қазақстан Республикасы Мемлекеттiк қызмет iстерi агенттiгi 99
614 Қазақстан Республикасы Жер ресурстарын басқару агенттігі 478
618 Қазақстан Республикасы Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы
637 Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесi 27
678 Қазақстан Республикасы Республикалық ұланы 267
680 Қазақстан Республикасы Президентiнiң Күзет қызметi 434
690 Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясы 151
694 Қазақстан Республикасы Президентiнiң Іс басқармасы 9 030
Жалпы адамдық өрлеуге айрықша маңызы бар ғылымның іс-әрекетін қамтамасыз
Ғылым, техника және технологияның дамуына мемлекет, көптеген қаржыландыру көздері
Іргелі ғылыми - зерттеуді қаржыландыру – ол терең
Ғылыми зерттетулерге арналған шығындар көлемі және оларды қаржыландыру көздері
Ғылыми-зерттеулерді грант немесе тапсырыс арқылы жүргізуде, тапсырыс беруші мен
Республикалық бюджет шағыстырының функционалдық жіктелуі 04 «Іргелі ғылыми-зерттеулер» атты
Бюджет шығыстары құрамында елдің саясаттық мақсаттары мен сыртқы саясаттық
Жалпы сипаттағы мемлекеттік қызметтерге арналған шығыстар құрылымының келесідей өз
мемлекеттің нақты мұқтаждықтарының негізінде, уәкілдік шектеуі заңды түрде бекітілген
мемлекеттік қызметтің бірыңғай жүйесі бойынша мемлекеттік қызметкерлерді ұстау үшін
осы мақсаттар үшін бөлінген бюджет құралдарын пайдалануының мемлекеттік қаржы
басқарудың мемлекеттік органдар құрылымын жетілдіру.
Жалпы сипаттағы мемлекеттік қызметтер шығыстарына арналған бюджет құралдарымен қаражаттандыру
Бұл бақылаушы органдар бюджет құралдарының мақсатты пайдалануын тексереді, оларға
3 БЮДЖЕТ ЖҮЙЕСІНДЕГІ КІРІСТЕР МЕН ШЫҒЫСТАРДЫҢ ОРЫНАЛДУЫН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ
3.1 Мемлекеттік бюджет аясындағы кірістер мен шығыстардың тепе-теңдігінің қамтамасыз
Әр бюджетте оның кіріс және шығыс бөлігін теңестірген, яғни
Кірістердің шығыстардан, яғни бюджетке түсетін түсімдердің жалпы сомасының шығыстардың
елдің экономикасында өндірістің жалпы құлдырауы;
қоғамдық өндіріс шығындарының өсуі;
айналысқа тауар жиынымен жабылмайтын ақшаны шектен тыс шығару;
бюджеттің шығыстарында экономикаынң даму деңгейіне сәйкес келмейтін едәуір әлеуметтік
әскери-өнеркәсіп кешенін ұстауға жұмсалатын әскери шығыстарды, басқару шығыстарын қаржыландырудың
«көлеңкелі» экономиканың ірі ауқымды айналымы;
ұлттық шаруашылықтағы өнімсіз шығыстар мен ысыраптар.
Барлық деңгейлердің бюджеттерінің теңгерімділігі бюджет-қаржы саясатының қажетті талабы болып
Ақша эмиссиясы есебінен бюджет тапшылығын жабуға болмайды. Бюджет тапшылығын
- мемлекеттік қарыздар шығару;
- кредит ресурстарын пайдалану.
Тапшылықты азайту немесе оны жою мақстаымен секвестер - ағымдағы
Тапшылықтың ұйғарымды деңгейі деп елдің жалпы ішкі өнімге қатысты
Бюджет талшылығын төмендетудің мынандай әдістері болады :
шығыстар тұрақты, кірістер өседі;
кірістер тұрақты, шығыстар азаяды;
кірістер өседі, шығыстар азаяды.
Тапшылықты қаржыландыру - оны жабу үшін қосымша ақша қаражаттарын
Бюджет тапшылығын қаржыландырудың жолдары:
1. Ақша белгілерін шығару. Бұл жол теріс әлуметтік-экономикалық салдарлары
Мемлекеттік қарыздар. Бұл жағдайда қаржыландыруға бос ақша қаражаттары бар
Шетелдік қарыздар. Оларды Дүниежүзілік валюта қоры, басқа халықаралық қаржы
Ұлттық байлықты пайдалану. Бұл орайда мемлекет басқа субъектілерге өзінің
Салықтардың мөлшерлемелерін көбейту бюджет тапшылығын қаржыландырудың әдісі емес, оны
Бюджеттің кірістерін көбейтуге және шығыстарын қысқартуға, бюджет тапшылығын реттеуге,
Бюджет тапшылығына қатысты фискалдық саясат үш тұжырымдамаға негізделеді.
1. Жыл сайынғы баланстандырылатын бюджет. Мұндай бюджет фискалдық саясаттың
Бюджетті баланстау саясаты сонымен бірге инфляцияны үдетуі мүмкін. Инфляцияның
2. Цикілдік негізде баланстандырылатын бюджет. Бұл тұжырымдамаға сәйкес бюджет
3.Қаржының функциялық тұжырымдамасының мақсаты макроэкономикалық тұрақтылықка, инфляциялық емес толық
Циклдік негізде және функциялық қаржы тұжырымдамасында теңгерілетін бюджеттің тұжырымдамасына
3.2 Кірістер мен шығыстардың бөлінуін реттеудегі бюджеттік үдеріс қызметін
Бюджеттік үдеріс – бюджетті жоспарлау, әзірлеу, қарау, бектту, атқару,
Бюджеттің жобасын уақтылы және сапалы әзірлеу мен бюджетті нақтылау
Бюджеттік комиссиялардың құзырына мыналар кіреді:
- алдағы үш жылдық кезеңге орта мерзімді фискалдық саясат
- тиісті қаржы жылына арналған бюджеттер жобаларының көрсеткіштерін айқындау
- алдағы үш жылдық кезеңде және жоспарланып отырған қаржы
- республикалық немесе жергілікті бюджеттердің шығыстарын ұлғайтуды немесе түсімдерін
- тиісті қаржы жылына арналған бюджеттерді нақтылау жөнінде ұсыныстар
- бюджеттік бағдарламалардың іске асырылуын бағалау нәтижелерін қарау және
Бюджет бір қаржы жылына жоспарланады. Кезекті қаржы жылына арналған
Қазақстан Республикасының Үкіметі бекттетін Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының орта
Республикалық бюджет жобасын әзірлеу үдерісі мынадай кезеңдерді кіріктіреді:
1) алдағы қаржы жылына арналған түсімдердің болжамды көрсеткіштерін айқындау;
2) ағымдағы бюджеттік бағдарламалар мен бюджеттік даму бағдарламаларына арналған
республикалық бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің бюджеттік өтінімдерді жасауы;
республикалық бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің бюджеттік өтінімдеріи қарау;
5) алдағы қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңның
Бюджет үдерісінде маңызды рол бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті
Бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган Реенубликалық бюджеттік коммисия
Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында төтенше немесе
Төтенше мемлекеттік бюджет республикалық және жергілікті бюджеттердің негізінде қалыптастырылады.
Алдағы қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңның жобасын
Алдағы қаржы жылына арналған республикалық бюджет Парламент палаталарыныд бірлескен
Алдағы қаржы жылына арналған Республикалық бюджет туралы заң қосымшаларымен,
Бюджетке түсімдердің түсуін, бюджеттік бағдарламалардың іске асырылуын қамтамасыз ету,
Бюджеттің атқарылуы ағымдағы қаржы жылының 1 қаңтарында басталып, 31
Республикалық бюджеттің атқарылуын Үкімет, жергілікті бюджеттердің атқарылуын жергілікті атқарушы
Бюджеттік түсімдер бойынша атқарылуы бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті органның
Бюджеттің түсімдер бойынша атқарылуы түсімдерді бірыңғай қазынашылық шотқа төлеуді
Бюджетке түсетін түсімдер ақша нысанында жүзеге асырылады және бірыңғай
Бюджетке шетел валютасымси түсетін түсімдер Ұлттық банкпен келісе отырып,
Түсімдерді бюджет деңгейлері мен Ұлттық қор арасында бөлуді Бюджет
Бюджеттің шығыстар бойынша атқарылуы бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті органның,
Республикалық және жергілікті бюджеттер түсімдерін қысқартуды немесе шығыстарын ұлғайтуды
Бюджет кодексінде көзделген жағдайларды қоспағанда, тиісті қаржы жылына арналған
Бюджетті атқару кезінде бекітілген бюджетке түсетін түсімдер қысқартылған, соның
Тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда немесе
Бюджеттік бағдарламаларды олардың бекітілген жылдық көлемінің он пайызынан кем
Кесте-7. Бюджетінің секвестрленбейтін
бағдарламаларының атқарылуы
(млн.теңге)
Функционалдық топ Әкімші лік Бағдарлама Бағдарламаның атауы 2007 ж.
1 2 3 4 5
БАРЛЫҒЫ 96 879
5 Денсаулық сақтау
226 Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі
006 Республикалық деңгейде халықтың саниарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы
250
011 Туберкулезбен ауыратындарға мамандандырылған және санаторий-сауақтыру медициналық көмек көрсету
022 Облыстық бюджеттерге, Астана және Алматы қалаларының бюджеттеріне созылмалы
191
024 Облыстық бюджеттерге, Астана және Алматы қалаларының бюджеттеріне азаматтардың
028 Облыстық бюджетттерге, Астана және Алматы қалаларының бюджеттеріне дәрілік
035 Облыстық бюджетттерге, Астана және Алматы қалаларының бюджеттеріне амбулаториялық
036 Облыстық бюджетттерге, Астана және Алматы қалаларының бюджеттеріне жүкті
037 Облыстық бюджетттерге, Астана және Алматы қалаларының бюджеттеріне азаматтардың
6 Әлеуметтік көмек және әлеуметтік
213 Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік
002 Зейнетақы бағдарламасы 68
003 мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылар
004 Арнайы мемлекеттік жәрдемақылар
006 Жер астындағы және ашық тау-кен жұмыстарында, еңбектің ерекше
Республикалық бюджетті түзетуге орталық мемлекеттік органдар және оларға ведомстволық
Кесте-8. Республикалық бюджетінің бюджеттік
даму бағдарламаларының атқарылуы
(млн. теңге)
Атауы 2007 ж. тамыз есеп
1 2
Бюджеттік даму бағдарламалар 151 209
оның ішінде:
1) инвестициялық жобалар 60 983
2) инвестициялық бағдарламалар 11 343
3) заңды тұлғалардың жарғылық капиталының қалыптастырылу мен өсуіне арналған
Республикалық бюджеттің атқарылуы туралы жылдық есеп бекітілген, нақтыланған түзетілген
ҚОРЫТЫНДЫ
Дипломдық жұмысты қорытындылай келе бюджет жүйесінің буындары арасындағы кірістер
Жалпы, мемлекеттік бюджет кірістері салықтық түсімдерге, салықтық емес түсімдерге,
Салықтар, алымдар, баж салықтары арқылы экономиканың басымдылық салалары мен
Қазіргі таңда мемлекеттік бюджет шығыстары жүйесі бірнеше факторлармен шарттанады,
Нарықтық экономикада әр бюджетте оның кіріс және шығыс бөлігін
Кірістердің шығыстардан, яғни бюджетке түсетін түсімдердің жалпы сомасының шығыстардың
Бюджеттердің кірістері мен шығыстарының егжей-тегжейлі тізбесі мен топтамасы бюджетттік
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Қазақстан Республикасының Бюджет Кодексі. №548-II
Қазақстан Республикасы “Салық және бюджетке төленетін міндетті төлемдер туралы”
01.01.2007 жылға Салық Кодексіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы
Қазақстан Республикасы “2007 жылға арналған Республикалық бюджет туралы” Заңы.
Ішкі және сыртқы саясаттың негізгі бағыттары. Қазақстан Республикасы Президентінің
Өтебаев Б.С. Мемлекеттік бюджет. – Алматы: Экономика, 2006 ж.
Бюджет: составление, утверждение, исполнение. К.К.Жуйриков. Алматы - 2003
Введение в основы налогообложения. Учебное пособие. Краснодар – 1997г.
Вопросы экономики - налоговая политика. Лыкова Л.Н. Москва, Инфра
Государственный бюджет. Носков А.И. Москва, Инфра – 2000г.
Қаржы. Қ.Қ.Ілиясов, С.Құлпыбаев. Алматы – 2003.
Налоги – учебное пособие. Зейнельгабдин А.Б., Ермекбаева Б.Ж., Алейбеков
Налоги и налогообложение. Учебное пособие. Окунев Д.И. Москва, Экономика
Налоги и налогообложение. Под редакцией Юткиной Т.Ф. Москва, Финансы
Налоги и налогообложение. Под редакцией Русаковой И.Т. Москва, Инфра
Налоги. Карцев Ю.И. Москва, Финансы – 1998 г.
Налоговый контроль. Под редакцией Воронова А.И. Москва, Инфра –
Налоги. Учебное пособие. Под редакцией Черника Д.Г. Москва, Издательский
Проблема совершенствования системы управления налогами в РК. Оспанов М.Т.
Финансы. Мельников В.Д., Ильясов К.К. Алматы, Қаржы - қаражат
Финансы. Учебное пособие под редакцией Ковалевой А.М. Москва, Финансы
Экономика. Под редакцией Булатова А.С. Москва, Инфра – 2000г.
Экономическая сущность налогов. Карагусова Г.А. Алматы, Қаржы - қаражат
Финансовая система: экономическое содержание и механизм использования. Зейнельгабдин А.Б.
Государственное регулирование экономики Казахстана. Мельников В.Д. – Алматы, Қаржы
Преобразование финансовой системы в Республике Казахстан. Алматы, «Познание» 1997
Зейнельгабдин А.Б. Финансовая система: экономическое содержание и механизм использования.
Ілиясов Қ.Қ., Құлпыбаев С. Қаржы. – Алматы, 2003 ж.
Ильясов К.К., Саткалиева В.А. Государственный бюджет. Алматы: РИК, 1998
Кулекеев Ж.А., Султангазин А.Ж. Государственный финансовый контроль в Республике
Кулекеев Ж.А., Султангазин А.Ж. Проблемы эффективности использования средств государственного
Макарова Н.А. Бюджет и бюджетная система Казахстана. – Астана,
Сейітқасымов Ғ.С. Ақша, несие, банктер. – Алматы: Экономика, 2005ж.
Утибаев Б.С., Жунусова Р.М. Бюджетное устройство и бюджетная система.
Қазақстан Республикасының Бюджет Кодексі. 01.01.2005 жыл.
Қазақстан Республикасы “Салық және бюджетке төленетін міндетті төлемдер туралы”
Өтебаев Б.С. Мемлекеттік бюджет. – Алматы: Экономика, 2006 ж.
Макарова Н.А. Бюджет и бюджетная система Казахстана. – Астана,
Өтебаев Б.С. Мемлекеттік бюджет. – Алматы: Экономика, 2006 ж.
Өтебаев Б.С. Мемлекеттік бюджет. – Алматы: Экономика, 2006 ж.
9
Ұлттық қор
Кепілдік берілген трансферт, МАХ=33,3%
Ағымдағы бюджеттік бағдарламалар бойынша мұнайлық емес профицитті жоспарлаған жағдйда
5 жылдағы орташа жылдық тапшылық (ІЖӨ-нің кемінде 1%-ы)
Республикалық бюджеттің шығыстары
Ағымдағы бюджеттік бағдарламалар
Даму бағдарламалары
Мұнайлық емес түсімдер
Үкіметтік қарыз алу
Мұнайлық түсімдер
Мемлекеттік бюджеттің экономикада алатын орны жайында
Мемлекет шығыстарының экономикалық мазмұны
Экономиканы қаржыландыру
Салық-бюджет саясатының негізгі бағыттары
Бюджеттің экономикалық мәні
Шардара аудандық бюджеттің экономикалық мәні мен ролі
Мемлекеттік бюджет және оның құрылымы. Қазақстанның мемлекеттік бюджетін теңестіру мәселелері
Мемлекеттің орталықтандырылған қаражат қоры
Бюджет жүйесі және бюджет құрылымы
Қазақстанның бюджет жүйесі