Достық әдісін қолданып оқыту
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Академик Е.А. Бөкетов атындағы
Қарағанды мемлекеттік университеті
Садуақасов Р.С.
Информатиканы жеке-тұлғаға бағытталған технологиялық достық әдісін қолданып оқыту
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
050111 – «Информатика» мамандығы
Қарағанды 2010 Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Академик Е.А. Бөкетов атындағы
Қарағанды мемлекеттік университеті
«Қорғауға жіберілді»
Кафедра меңгерушісі
ф.-м.ғ.к., доцент
_________________ Д.Б.Алибиев.
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: «Информатиканы жеке-тұлғаға бағытталған технологиялық
достық әдісін қолданып оқыту»
050111 – «информатика» мамандығы
Орындады
Ғылыми жетекшісі
аға оқытушы
Қарағанды 2010 МАЗМҰНЫ
Кіріспе 6
1 Информатиканы тұлғаға-бағытталған оқыту 8
1.1 Білім беру – тұлғаның даму негізі 8
1.2 Информатикада тұлғаға-бағытталған оқыту технологиясы 13
1.3 Сабақ – білім беру ортасының элементі ретінде 19
1.4 Білім беру процесінде оқушыны тұлғалылыққа үйрету 29
2 Достық әдісін қолданып оқыту 32
2.1 Достық әдісін қолданып оқыту деген не 32
2.2 Оқыту әдістерінің нұсқалары 34
2.3 Шағын топтарда оқытуды ұйымдастыру 39
Қорытынды 40
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 44
Қосымша 45
Кіріспе
Қазіргі таңда үздіксіз білім беру жүйесінде білім беруді дамыту,
Сондықтан оқытушылардың алдында өмірге жан - жақты дайындалған, еңбек
Қазіргі таңдағы өзгерістер қоғамның шығармашыл әрекет пен шығармашыл тұлғаға
Тұлғаға бағытталған білім беру дегеніміз педагогикалық іс әрекеттің әдіснамалық
Қазіргі кезеңдегі қоғамды ақпараттандыру процесі педагогикалық ғылымның алдына оқушыларды
Информатиканы осындай жағдайларды жүзеге асыру үшін қолдануға болады, яғни,
Ұстаздың негізгі және жауапты мәселесі баланың тұлғасының ашылуына көмек
Дипломдық жұмыстың мақсаты – информатика сабағында «тұлғаға бағытталған оқытудың»
Бұл жұмыста ең алдымен баланың тұлғасымен, оның құрылуымен, жүзеге
Жұмыстағы мәселелердің актуалдығы білім беру мазмұнында ғана емес, сонымен,
Бұл жұмыста информатикаға, тұлғаға-бағытталған оқытуды түсіну үшін, яғни оның
Бұл позициялар келесілер болып табылады:
тұлғаға бағытталған оқыту жеке ерекшеліктерінің пайда болуын ескере отырып
информатиканы тұлғаға-бағытталған оқытудың білім беру процесі әрбір оқушыға оның
информатика мазмұны, оның әдістері мен құралдары оқушы пәндік материалға,
информатиканы тұлғаға-бағытталған оқытудың критериалды бағасы жиналған білім, дағды, шеберлік
1 Информатиканы тұлғаға-бағытталған оқыту
1.1 Білім беру – тұлғаның даму негізі
Соңғы кездері барлық әлемдегі білім беру жеке тұлға ретінде
Білім әлемді ғана тануды ғана емес, сонымен оның жеке
Информатиканы оқытудағы тұлғаға-бағытталған жүйесі дегеніміз не? Осы жүйені жобалаудағы
Кез келген оқыту тұлғаны дамыту үшін құрған шартының мәні
Мектеп пен ұстаздар тұлғаның дамуын мақсат етіп қойған жоқ
Тұлғаға-бағытталған педагогика оқыту және тәрбиелеу процесін құра отырып сыртқы
Тұлғаға-бағытталған оқытудың модельдері танымдық (интелектуалды) қабілеттердің даму мәселелеріне бағынған.
Жеке қабілеттілік білімді игеру қабілеттілігі ретінде анықталатын оқу арқылы
тұлға дамуының негізгі қайнар көзін оқу кезінде анықтайтын түсінік.
алдын ала белгіленген (жоспарланған) қасиеттермен, қабілеттіліктермен тұлғаның қалыптасуы;
түсініктер, идеалдар тәрбиенің үлгілері түрінде дамуды білімнің, біліктіліктің, дағдылардың
тұлға сипатын «ұжымдық субъекті» өнімі ретінде белгілеу және өңдеу;
оқытатын әсерлердің механизмін игеруді, тұлға дамуының негізгі қайнар көзі
Қазіргі уақытта тұлғаға-бағытталған оқытуды ұйымдастырудың және түсінудің басқа да
Осы әдіс шеңберінде оқушы жеке және қоғамдық тәжірибесімен бағалы
білім беру – бұл оқу (тәрбие) ғана емес, сонымен
үйрену оқудың тура проекциясы емес;
оқушы оқудың субъектісі болмайды, ол бастапқыдан субъектілік тәжірибені қолданушы
субъектілік (жеке тұлғалық) әлемді танудағы таңдаушылықта, осы таңдаудағы тұрақтылықта,
«Оқығандық» және «білімділік». Таным процесі кезіндегі субъектілік тәжірибенің жүзеге
Білім мен ақпаратты білім мен ақпаратты айыра білу керек.
Сонымен оқығандық пен білімділік өзара байланысты, бірақ тең емес.
Үйрену кезінде баланың табиғи белсенділігіне қарай ерте қалыптасатын жеке
Тұлғаға-бағытталған оқытуды жүзеге асыру педагогикадағы «векторларды» ауыстыруды талап етеді,
Оқыту барлық қажетті жағдайларды құрғандай даму векторын құрмайды. Сонымен
Тұлғаға-бағытталған оқытудың «негізсіз жобалауы» және «жобалауы». Нағыз модельді құру
Тұлғаға-бағытталған оқытумен құру және басқару әсері ұйымдастыруға ғана байланысты
Информатикаға оқытудағы тұлғаға-бағытталған жүйені жобалау келесілерді тұжырымдайды:
оқушыны оқу процесінің негізгі субъектісі ретінде мойындау;
оқушының жеке ерекшеліктерінің жобалану, даму мақсаттарын анықтау;
оқушының субъектілік тәжірибесін құру және аша отырып қойылған мақсатты
оқушының информатикаға деген қызығушылығының жоғарылауы;
тұрақты дамып отырған технологияларға байланысты қажетті техникалық және программалық
оқушының тұлғасын зерттеген кезде компьютерлік технологияларды қолдану;
қазіргі заманғы ақпараттық технологиялар базасы негізінде оқу процесін жаңарту
Информатикаға тұлғаға-бағытталған оқытуды жүзеге асыру құрамына ғылыми және мета
Сонымен қатар оқушының дамуының бағыттылығы мен мінезін бақылайтын ерекше
Информатика сабақтарында тұлғаға-бағытталған оқыту моделдерін жүзеге асыру. Мектепте информатика
Біріншіден – информатиканың білім беру процесін оқыту мен тәрбиелеуді
Екіншіден – білім беру процесінің негізгі қатысушыларының: басқарушылар, ұстаздар,
Үшіншіден – білім беру процесінің әсерлілік критерийлерін анықтау. Білім
Тұлғаға-бағытталған оқыту теориясындағы оқу процесі. Оқу процесі толық дидактикалық
Мектепте оқылатын «Информатика» оқу пәні өзінің мазмұнына қарай қандай
Тұлғаға-бағытталған оқыту теориясындағы информатиканың оқу бағдарламасы. Оқу бағдарламасы өз
Жалпы білім беретін мектептегі информатика бойынша оқу бағдарламасының құрамында
Білім беру процесі. Білім беру процесі – бұл тұлғаны
Білім беру процесінде мақсаттан білімді игеру өмірлік қажеттіліктерді, нақты
Оқушының тұлғалық дамуын жобалау, білім беру процесінде адам қызметінің
Адам қызметінің аймағын анықтау олардың психологиялық мазмұнының, интеллектінің жеке
Білім беру бағдарламасының оқу бағдарламасына қарағанда жеке сипаты бар,
Білім беру процесінде оқушы мен ұстаздың арасындағы оқу диалогының
Сонымен, егер оқу процесін құру білім мазмұнын өңдеуге бағынса,
Тұлғаға-бағытталған оқыту әдісі. Тұлғаға-бағытталған оқытуды жүзеге асыру жаңа педагогикалық
Тұлғаға-бағытталған оқыту әдісі келесі бастапқы жағдайларға сүйенеді:
тұлғаның, өзіндік бағалаудың, баланың өзіндік тұрмысының приоритеті (оқушы болып
білім беру екі өзара байланысты құраушылардың: оқу және үйрену
білім беру процесін жүзеге асыру және игеру кезінде оқушының
білім беру процесінде оқушы тәжірибесімен қоғамдық тарихи тәжірибені оқумен
екі түрлі тәжірибенің өзара байланысы тұлғалық «толықтырғышты» түзумен ығыстыру
оқушының тұлға ретінде дамуы нормативті қызметті игеру бойынша ғана
танымды (игеруді) қамтамассыз ететін оқушының қызметі ретінде үйрену процесс
үйренудің негізгі нәтижесі сәйкес білім мен үйренуді игеру негізінде
Осы тұжырымдарға сүйене отырып оқу дамуды түзетеді дегенге негізделеміз,
Үйрену әділ таным емес. Бұл оқушы үшін тұлғалық мәнімен,
Информатикадағы тұлғаға-бағытталған оқыту қандай болу керектігіне, оның негізінде қандай
1.2 Информатикада тұлғаға-бағытталған оқыту технологиясы
Информатикада тұлғаға-бағытталған оқытуды өңдеудің негізгі принципі оқушының өзіндік қасиетін
Жекелік (өзіндік қасиет) өз өмірін субъекті ретінде дамуда жүзеге
Жекелік – адам ерекшеліктерінің жалпыланған сипаттамасы, оның тұрақты көрінісі
Информатикаға оқытуда жекелікті ескеру әрбір оқушының максимальды даму мүмкіндігінің
Бірақ әрбір оқушымен жеке жұмыс жасау үшін барлық білім
Информатикада тұлғаға-бағытталған оқытуды технологияландыру оқу мазмұнын арнайы құрылымдауды, дидактикалық
Тұлғаға-бағытталған оқытуды ұйымдастырудағы қысқаша талаптар. Информатикада тұлғаға-бағытталған оқытудың дидактикалық
оқу материалы (оны көрсету сипаты) информатиканы оқытудағы тәжірибені қоса
оқулықтағы білімді түсіндіру оның көлемін кеңейтуге, құрылымдауға, интегралдауға, пәндік
оқыту кезінде оқушының тәжірибесінің берілетін білімнің ғылыми мазмұнымен әрдайым
оқушының білім беру қызметіне белсенді қалыптасуы оған өз бетімен
оқу материалы оқушы тапсырманы орындаған кезде, мәселені шешкен кезде
қатысушыларды өз бетімен таңдауға және оқу материалын өңдеу әдістері
оқу іс-әрекеттерін орындау амалдары жөнінде білімді енгізген кезде тұлғалық
нәтиженің ғана бақылауымен бағасын қамтамассыз етпеуі керек, сонымен, ең
білім беру процесі құрылуды, жүзеге асуды, рефлекцияны, оқу бағасын
Енді әртүрлі оқу материалдарын құрған кезде осы талаптарды қалай
Оқу сөйлемін құрған кезде оны ғылыми мазмұны, игеру мақсаты,
Құрылымдаған кездегі оқу текстінің тұлғалық маңызды қатынасын көрсету үшін
Жалпылай таңдалған, ережелері келтірілген, дәлелдеуді, аргументацияны талап етпейтін тәртіп
Біреудің тәжірибесінің нәтижелерін көрсететін ақпарат. Оқушымен айтылған мұндай ақпарат
Көп жағдайда оқушының оқулықтағы ақпаратты қабылдамауы мұғаліммен оқу материалдарын
Оқулықтың текстімен жұмыс жасаудағы тұлғаға-бағытталған әдісті ұймдастыру ең алдымен
Өз бетімен дамуға көмектесетін информация. Бұл кітапша бар текстік
Кез келген оқу текстінде «біреудің» және «өзімнің» ойларының ерекше
Дидактикалық материалды өңдеген кезде тапсырманың пәндік мазмұнының объективті күрделілігін
Дидактикада қолданылатын барлық амалдарды үш топқа бөлуге болады.
Бірінші түрге жататын амалдар игерілетін білімдер мазмұнына кіреді. Олар
Екінші түрдің амалдары пән бойынша білім мазмұнынан тікелей шықпайды.
Оқушы көп жағдайда осы әдістерді пайдаланушы болып табылады; ол
Мұндағы қиындық пәндік білімнен тікелей пайда болмайтын оқу жұмысы
Оқу жұмысының әдісінің құрылу көзі оқушы болып табылады. Бірақ
Интелектінің қалай жұмыс істеуі жөнінде анализі бар екінші типті
Интелектінің жұмыс істеу анализі (оқу материалында) тапсырманы сәтті аяқтау
Мұғалім, сонымен қатар; ғылыми материалдарды өңдеудегі әдістердің қоданушысы болып
Оқушының оқу материалдары әдістерімен жұмыс жасауы оқу процесінің тұлғаға-бағытталған
Амалдардың үшінші типі бірінші типтегі сияқты оқуменен беріледі, бірақ
Осылайша оқу жұмысының әдісі игерілген амал ғана емес, сонымен
Үш түрдегі амалдарды қолдану негізінде дидактикалық материалдарды өңдеу осы
Әр түрлі дидактикалық материалдарды қолдану критерийлі – бағыттылы текстерді
Игеруге жататын материалды оқушыға ұсынған кезде оқу жұмысының ұйымдасуын
Бір оқу материалы әр түрлі (көру, есту, моторика, сөздің
Субъектілік тәжірибе әр түрлі болған сайын, мұғалімнің оны оқуда
Тұлғаға-бағытталған білім процесін ұйымдастыру үшін ең маңыздысы бастапқы қайнар
Психологиялық зерттеу балаларда өте жас кезінде (3-4 сынып) оқу
Өсе келе бұл таңдаушылық жоғалуы мүмкін немесе керісінше күшеюі
Әрбір балаға даму мен өзара жаңару үшін құрамына төмендегілерді
әр түрлі мазмұнды, типті және формалы оқу материалдарын ұйымдастыру
оқушыға оқу тапсырмаларын орындау әдістерін таңдау еркіндігін ұсыну (қорқынышына
балалардың шығармашылығын жүзеге асыру мақсатында топтық және жеке сабақтарды
өзіндік және ұжымдық қызметте шығармашылық үшін жағдайлар жасау;
педагогтың оқушыны оқу процесін және нәтижесін түсінуге итермелейтін оқу
сабақта мұғалімнің жүйелік жүзеге асыруға жеке тапсырмаларды ұйымдастыру кезінде
зерттеушілік ойын модельдейтін жеке оқыту бағдарламаларын қолдану және өңдеу;
оқушылардың өздерінің таңдауы бойынша зерттеушілік жобалар әдістерін жүзеге асыру
Мұндай орта белгілі жастағы балалар үшін бастапқы мектепте бірдей
Ұстаз әрбір оқушыны бақылай отырып тұлғалық даму тенденциясын қарастырады,
Мектеп білім беру институты ретінде әрбір оқушыға қоршаған ортасын,
Оқытушы әрбір оқушыны пәндік қызметі кезінде бақылайды және бірте-бірте
Бұл жағдайда оқыту мәселесі (оқытушының) толығымен өзгереді. Даму векторы
Неге бұл жұмыс психологқа және мұғалімге емес, ал оқушыға
Соншалықты маңызды емес екінші мәселе – оқушының «танымдық профилін»
Информатикада тұлғаға-бағытталған оқыту жүйесінде білім беру процесін жобалау әрине,
1.3 Сабақ – білім беру ортасының элементі ретінде
Сабақ білім беру процесінің негізгі элементі болған және болып
Түсінікте бекітілген логикалық белгілер көп жағдайда оқушы үшін тұлғалық
Әрине, сабақтағы оқушылардың субъектік тәжірибемен жұмыс жасауы оқытушыдан арнайы
Бұл жағдайда сабақтың жүруі өзгереді. Оқушылар оқытушының айтқанын тыңдаудан
Дәл осындай сабақ тұлғаға-бағытталған деп аталады. Оның жүзеге асуында
Тұлғаға-бағытталған сабақтардың талартары. Тұлғаға-бағытталған сабақтардың негізгі талаптарын құрайық. Мақсаты
Оқытушының осы мақсатқа жету тәсілдері:
қатысушылардың субъектілік тәжірибесін ашуға мүмкіндік беретін оқу қызметін ұйымдастырудың
сынып жұмысында әрбір оқушыны қызықтыратын ортаны құру;
оқушылардың әңгімелей алуын, қорықпастан тапсырманы орындауда әр түрлі әдістерін
оқушыға өзіне маңызды оқу мазмұнын таңдауға мүмкіндік беретін сабақ
оқушының өзінің жұмыс әдісін табуға ұмтылуын мадақтау; сабақ кезінде
жұмыс әдістерін оқушыларға өз таңдауын,жауапкершілігін көрсетуге мүмкіндік беретін қарым-қатынастың
Келтірілген тұлғаға-бағытталған сабақты ұйымдастырудың жолын мақсаттары мен құралдары оқушының
Оқытушы қызметінің критерийлері. Сабақта оқытушы жұмысын бағалау үшін баға
сыныптың дайындығына байланысты оқытушының сабақты жүргізу, оқу жоспарының болуы;
проблемалық шығармашылық жоспарларды қолдану;
оқушыға өз бетімен материалдық (сөздік, графикалық, шартты-символдық) түрін, формасын
сабақ кезінде барлық оқушылардың жұмысқа деген оң эмоционалдық дайындығын
сабақ кезінде тақырыпты ғана емес, сонымен, оқу процесін ұйымдастыруды
балалармен сабақтың соңында не білгендерін, не ұнағандарын және неліктен;
тапсырманы орындауда оқушыларды өз бетімен әр түрлі әдістерді қолдануға
сабақта оқушының дұрыс жауап бергенін бағалау және оқушының қалай
үй тапсырмасын бергенде тапсырманың тақырыбы мен көлемі ғана аталмайды,
Информатиканың тұлғаға-бағытталған сабағын ұйымдастыру. Сабақ оқу процесінің көпфункционалды бірлігі
Сабақта оқытушы барлық сыныппен жұмыс жасайды, бірақ, ол барлығын
Мұндай әртүрлі бағытты мәселелерді қалай жүзеге асыруға және сәйкестендіруге
Соңғы кездері сабаққа деген қызығушылықты тудыру үшін оқытушылар кейбір
Балалар сабақта тәртіп сақтау ережелерімен, топтың әсер ету формаларымен
Тұлғаға-бағытталған сабақ. Тұлғаға-бағытталған сабақ – оқытушымен құрылған қолайлы шығармашылық
Тұлғаға-бағытталған сабақтың негізгі мәні қарастырылатын тақырып бойынша оқушылардың субъектілік
Оқытушының кәсіби позициясы талқыланатын тақырыптың мазмұны бойынша оқушының әрбір
Тұлғаға-бағытталған сабақтың негізгі ерекшелігі оқушыға бағдарламалық материалды жақсы игеруге
Мұндай карточкалық тапсырмалардың жіктелуі, сабақта оларды тиімді пайдалану педагог
Сабақта субъектілік тәжірибемен жұмыс жасау оқушының оқытушымен ерекше қарым-қатынас
Ең бастысы болып оқу тапсырмаларын шешудің тиімді жағдайларын өзара
Игерудің процесті жағына көшу, яғни, оқушының қалай оқитыны және
Бұл сабақта әрбір оқушымен және барлық сыныппен жұмыс жасауға
Оқу жұмысының тәсілдерінің ашылуына арнайы көңіл бөлу қажеттілігі жөнінде
Оқу жұмысының тәсілдерін оқушы өз бетімен игереді. Себебі барлық
Оқу жұмысының тәсілдерін талдау оқытушының әрбір оқушының материлды құпия
Сабақта жауапты талдаған кезде оқушыға келесі түрдегі сұрақты қою
Осы сұрақтарға жауап бере отырып, оқушы өзінің жұмыс технологиясын
Бұл жағдайда оқытушы оқушы қандай да бір тапсырманы қалай
Сонымен сипатталған тұлғаға-бағытталған сабақта сценарийлері келесілерді өзгертеді:
оқытушымен оқушының өзара қарым-қатынас түрі;
оқушының сабақ кезінде оқытудың нәтижелі, процессуалды жақтарына көңіл бөлуі;
оқушының бағыты: тапсырмаларды орындаған кезде өз интеллектуалдық әрекеттерін рефлекстейтін
оқу процесінде құрылатын сипат оқушылардың белсенділігіне байланысты таңдалады.
Құндылықтарына байланысты жүзеге асатын тұлғаға-бағытталған сабақ дәстүрлі сабақтан ерекшеленеді.
Тұлғаға-бағытталған сабақта жүзеге асырылатын дәстүрлі сабақтың мақсаты дәстүрлі емес
1-кесте
Сабақтың мақсаттары
Дәстүрлі Дәстүрлі емес
Балаларды құрылған білімдер, шеберліктер және дағдылар өлшеміне үйретеді.
Оқу тапсырмаларын балалардың жұмыс формаларын анықтайтын және тапсырманың дұрыс
Оқытушы ұсынатын балалардың оқу материалын қызықтыруға ұмтылу.
Үлгерімі төмен балалармен жеке жұмыс жүргізу.
Белгілі ағым бойынша бала қызметін бағыттау және жоспарлау.
6Жіберілген қателіктерін түзете және ескерте отырып балалардың жұмысының нәтижесін
Сыныпта тәртіпті анықтайды және балалардың тәртіп бойынша жүруін қадағалайды.
Балалар арасында пайда болған кикілжіңдерді шешеді. Әрбір баланың өзіндік
Балаларға әртүрлі оқу тапсырмаларын және жұмыс формаларын таңдауын ұсынады,
Балалардың нақты қызығушылықтарын көрсетуге тырысу және солармен келісе отырып
Әрбір баламен жеке жұмыс жүргізеді.
Баларға өз жұмысын өз бетімен шешуге көмектеседі.
Балаларды өз бетімен өз жұмысын бағалауға шақырады және кеткен
Балаларды ереже тәртіптерін өз бетімен өңдеуге үйретеді және оның
Балалар арасында пайда болған кикілжіңдерді шешуге шақырады.
Тұлғаға-бағытталған сабақ оқушыны бағалаудың басқа жүйесін ұсынады. Бұл өте
Білімді игеру бағасы берілген ғылыми білімнің мазмұнының сәйкес келу
Сабақта баға қойған кезде дидактикалық, логикалық және психологиялық түрлердегі
Тұлғаға-бағытталған сабақтың әсерлі болу критерийлері. Сабақты талдаудың және бағалаудың
Сабақ – білім ұсынылатын және ашылатын «сценалық аймақ» болып
Сабаққа дайындау. Сабаққа дайындалу оқытушының жоспар конспектісін құрумен басталады.
Тұлғаға-бағытталған сабақтың конспектісінің кәдімгіден қарағанда кейбір ерекшеліктерге ие. Айтылатын
Сабақта оқытушымен табылған «ойлау» әдістерін айтуға болады. Басқаша айтқанда
Ақпараттық және рефлексивтік бөліктен басқа тұлғаға-бағытталған сабақтың конспектісінде ерекше
Басқаша айтқанда, тұлғаға-бағытталған сабақтың жоспар-конспектісін құрған кезде негізгі талаптардың
1.3.1 Сабақтың өту барысын бақылау
Бақылау жұмысында оқушылар өз бетімен жұмыс жасайды, оларды сұрау
Тұлғаға-бағытталған сабақта оқушылардың жұмыс процесін бақылау өте маңызды. Ол
Бұнда қиындықтар, қате мен қиындықтардың себебі әрқашан жеке болуында.
Біріншісі: ол үшін оқушымен диалог ашу керек, ашу барысында
Екіншісі: Оқушыға өздігінен материалдың түрін, типін және көлемін таңдауға
Мұндай бақылау барысында келесіні ескеру маңызды:
тапсырма түрі, оны орындау тәсілдері;
қате динамикасы, олардың қайталануы, әрбір оқушының жаңа жетістіктері;
оқу жұмысының сол және басқа тәсілдерін қолдану тәсілдері.
Мұндай тапсырмалар дағдыға айналу керек, балалардың сабақта кедергісін және
Егер бұндай «жылдам тапсырмалар» жазбаша түрде берілсе, онда олар
Басқаша айтқанда, мұғалім сабақта тапсырманы тек оқылатын тақырып мазмұнын
Тапсырманы шешкенде логикалық схемалардың құрылуын, нәтижесін тексергенде, оқушылар әдетте
Мұндай бақылау тапсырмалар жүйесін жасай отырып келесіні анықтауға болады:
1.3.2 Өзін-өзі бақылау және түзету
Мұғалімде көлемі бойынша диагностикалық тапсырмалардың бар болуы сабақта әрбір
Ол материалдың бағдарламалық мазмұнын ескерумен кез келген сабақта жүргізе
Ұстаз жұмысының әсерлілік критерийлері. Тұлғаға-бағытталған сабақтың ерекшеліктері мұғалімнің сабақта
мұғалімнің тек білім мазмұнын айту дағдысы ғана емес, сонымен
сыныпта тек берілген тақырып материалына парапар болуы тәсілін
мұғалімнің сабақ барысында танымдық стильдерді анықтауға бағытталған диагностикалық процедураларды
Сабаққа дайындық кезінде біз оның иілгіш жоспарын маңызды
орынға қоямыз:
жалпы мақсатын және оның сабақтың әртүрлі кезеңдеріне тәуелді нақтылығын
оқушыға тапсырманың типін, түрін және пішінін таңдауға мүмкіндік беретін
оқу қызметін әртүрлі ұйымдастыру пішіндерін жоспарлау (фронтальды, жеке, өздік
жұмыстың өнімділігін бағалауға арналған талаптарды анықтау (сөзбе-сөз айтып беру,
Бұл келесіні ұйғарады:
сабақтың нақты мақсатын ескеру арқылы әртүрлі қарым-қатынас үлгісін қолдану
оқушылардың тұлғалық ерекшеліктерін ескеру арқылы олардың өзара әсерлесу сипатын
«оқушы-мұғалім», «оқушы-сынып» диалогында барлық оқушылардың субъектілік тәжірибесінің мазмұнын қолдану;
сыныптың ұжымдық жұмысын ұжымдастыруда мүмкін өзгерістерге алдын-ала мән бөлу,
Сабақтың нәтижелігін жоспарлауы алдын-ала қарастыратындар:
алған білім мен дағдыларды жалпылау, оларды меңгеруін бағалау;
топтық және жеке жұмыс нәтижесін талдау;
сабақта оқушының жұмыс процесіне деген көңілі.
Тұлғаға-бағытталған сабақтың талаптары туралы айта отырып, олардың өзгеруі, күрделенуі
Тұлғаға-бағытталған оқыту технологиясын жасау әрине ерекше әдістемелік базаны мұғалімнің
Сабаққа бара жатып, маман иесі нақты талдау белгілерімен басқару
Қазіргі уақытта тұлғаға-бағытталған сабақты бақылау және талдау схемалары бар.
оқушылардың субъектілік тәжірибесін қолдану;
мұғалімнің сабақта арнайы дайындалған дидактикалық материалын қолдану;
сабақта педагогикалық қарым-қатынасының сипаты;
оқу жұмыс тәсілін белсендіру;
мұғалімнің сабақта ұйымдастыру және жүргізу иілгіштігінің көрінуі.
Мұндай схемаларды сабақтың түрін (мәлімдеу, қайталау, бақылау), қызметтік арналуын
1.4 Білім беру процесінде оқушыны тұлғалылыққа үйрету
Мектеп білім береді, өмірге дайындайды, дүниетанымын қалыптастырады, яғни көп
«Білім беру ортасы» термині жалпы қолданатын терминмен теңеседі –
Оқушының тұлғасын игеру бойынша білім беру ортасын құру. Дәстүрлі
Мектеп дәстүрінде негізгі міндет барлық оқушылар меңгеру үшін қолайлы
Тұлғаға-бағытталған кеңістікте білім беру ортасын құру. Тұлғаға-бағытталған оқыту мектепте
Сонымен, дәстүрлік әдісте балалардың жеке ерекшеліктері негізгі мақсатқа тез
Тұлғаға-бағытталған жүйеде білім беру ортасын құру:
жеке траекторияның дамуын оқушының тұлғалық сұранысын, қызығушылығына сәйкес білім
баланың барлық жастық кезеңдерде жекешелігін ашуға ықпал ететін педагогикалық
оқушының сыныптан, сыныпқа даму динамикасын қадағалау және белгілеуге мүмкіндік
Тұлғаға-бағытталған орта бірлік талаптарды жүзеге асыратын бүтіндік, кешендік болу
Кілттік фигурасымен тұлғаға-бағытталған оқыту ортасын ұйымдастырушы мұғалім болып табылады,
Сонымен, тұғаға-бағытталған оқыту мектептің бүтін білім беру ортасын құру
Білім беру ортасы тек дамыту болмау керек, сонымен қатар
2 Достық әдісін қолданып оқыту
2.1 Достық әдісін қолданып оқыту деген не
Шағын топтардағы оқыту достық оқыту педагогикада мүмкіндігінше ертеден қолданылады.
Осы кезеңнің барлық уақытында достық әдісін қолданып оқыту идеясы
Бірақ, басқа жағынан егер де оқушы ешқандай қателік жібермесе
Басқаша оқуға болады, егер де түсінбей қалған жерінде сұрай
Достық әдісін қолданып оқыту әлемдік педагогикада дәстүрлі әдістердің табысты
Достық әдісін қолданып оқытудың басты идеясы бұл бірге оқу,
Достық әдісін қолданып оқытудың негізгі технологиясын қарастыруға әрі қарай
2.2 Оқыту әдістерінің нұсқалары
(STL топтық оқыту). Достық әдісін қолданып оқытудың осы әдісінің
STL топтық мақсаттарға және барлық топтардың жетістіктеріне ең басты
Барлық топ оның әрбір мүшесінен оқу ақпаратын меңгеруіне негізделген
«сыйлықтар» топта біреуі барлығы үшін балдық баға ретінде алады,
әрбір оқушының жеке жауапкершілігі барлық топтардың жетістіктері немесе сәтсіздіктеріне
жетістікке жетудегі әрбір оқушының теңдей мүмкіндігі әрбір оқушы өз
Топта жұмыстың STL нұсқасы жасалынды, олардың екеуі кез келген
Шағын топтардың достық әдісін қолданып оқытуды ұйымдастыру. Мұғалім жаңа
Бірлескен топтық жұмыстың басқа ерекшелігі жоғарыда көрсетілгендей командадағы жекелік
Оқуда және шығармашылықта достық әдісін қолданып оқыту көбіне бастауыш
төрт оқушыдан тұратын топта екі жұпқа бөлінеді. Мұғалім бір
егер де сынып бір топқа бөлінбейтін болса, онда барлық
Достық әдісін қолданып оқытуды ұйымдастырудағы басқада бағыттары. 1978 жылы
Р. Славин 1986 жылы осы әдістің модификациясын жасады «ара-2»,
«Бірге оқиық». Достық әдісін қолданып оқытудың әдістерінің нұсқасы. 1987
Топ әрбір оқушының жетістігінен тәуелді марапат алады. Осы әдісті
Топ ішіндегі оқушылар өзбеттерімен әрбіреуінің жалпы тапсырманы орындауда ролін
Топтардағы оқушылардың зерттеушілік жұмысы, сондай-ақ достық әдісін қолданып оқытудың
Жобалар үстіндегі жұмыс процесінде топтық дискуссияларды ұйымдастыруда достық әдісін
Осындағы нұсқауларға жалпы идеялар табыстың тек мүмкіндігі жеке жауапкершілік,
Педагогикалық қарым-қатынас, қарым-қатынас психологиясы мен мәдениеті осылардың барлығы білімді
Сипатталғандардың арасындағыларды байқалғандай ұсынылған нұсқаулар маңызды емес. Бастысы негізгі
Мұғалім жаңаны игереді, оқу процесінде оқушылардың өздігінен танымдық, зерттеушілік,
2.3 Шағын топтарда оқытуды ұйымдастыру
Американдық философ әрі педагог Д. Дьюннің «мектеп және қоғам»
Сабаққа дайындалуда бір-екі тапсырманы анықтаңыз, яғни жаңа материалды (жаттығуды
Қорытынды
Қазіргі таңда үздіксіз білім беру жүйесінде білім беруді дамыту,
Сондықтан оқытушылардың алдында өмірге жан-жақты дайындалған, еңбек сүйгіш, ынталы,
Қазіргі таңдағы өзгерістер қоғамның шығармашыл әрекет пен шығармашыл тұлғаға
Жеке тұлғаға бағытталған білім беру дегеніміз педагогикалық іс әрекеттің
Соңғы он жылдықта біздің қоғамымыздың қоғамдық-саяси және экономикалық шарттары
Тұлғаға бағытталған жаңа көзқарас түсінігін айқындау үшін негізгі үш
Тұлғаға бағытталған көзқарас ұғымын ашатын негізгі түсініктер:
адамның даралық ешкімге ұқсамайтын өзіндік ерекшелігі;
жеке тұлғаның үнемі өзгеріп отыратын әлеуметтік болмысы;
тұлғаның өзіне тән қасиеттері мен мүмкіндіктерін таныту үрдісі";
өзін және қоршаған ортаны тануда саналы, шығармашылық белсенділік көрсететін
мендік тұжырымдаманың болуы;
педагогикалық қолдау оқушылардың білім алуына, өмірлік, кәсіби өсуіне, психикалық
Оқушыларға білім беру құрылымының негізгі ережелері мен бастапқы жағдайы:
өзін - өзі белсендіретін тұлға ұстанымы;
дарашылық ұстаным;
субъектілік ұстаным;
таңдау ұстанымы;
шығармашылық табыс ұстанымы.
Технологаялық бөлік. Оған мыналар жатады:
шығармашылық іс- әрекетке шақыру;
баланың жеке басының дамуын қолдау;
оқушылардың өз бетінше шешім қабылдауына, білім алудың мазмұны мен
Жоғарыда аталған түсініктемелер тұлғаға бағыттап оқытудың сипаттамасын айқындауға мүмкіндік
Жеке тұлғаға бағытталған оқыту — бұл жеке тұлғаның белсенділігіне
Жеке тұлғаны дамытуға бағытталған оқыту оқушыға ғылым негіздеріи үйретіп
И.С. Якиманскаяның ойы бойынша, оқушыны оқу процесінің басты тұлғасы
түрлі дәрежелі амал - түрлі дәрежелі бағдарлама материалының қиындығына
өзгешілік амал, оқушылардың сыртқы ерекшелігі: білімі;
қабілеті, білім беру орталығының типі бойынша бөлу;
жекеше амал оқушыларды біріңғай топ бойынша: үлгерімі;
қабілеті, әлеуметтік-кәсіби ағымына қарай топтау;
субъекті-жекелі амал - әрбір оқушымен жақын қарым қатынаста болу.
Жеке тұлғаға бағыттап оқытуда білім алушының жеке басы бірінші
Жеке тұлғаға бағыттап оқытуды Ариян М.А. былай дейді: «Сыныптағы
Жеке тұлғаға бағыттап оқытуға Алексеев Н.А. келесі анықтаманы береді:
Жоғарыдағы әдіскерлердің ойларымен келісе отырып, жеке тұлғаға бағыттап оқытудың
Жаңа парадигмаға сай оқу процесінің орталығында оқушының қажеттіліктері, қабілеті,
Жеке тұлғаға бағытталған парадигма шетел тілін меңгеру үшін оқытудың
әрекетшіл ( адам іс-әрекет арқылы дамиды);
әлеуметтік-мәдени (білім - бұл адамның мәдениетке енуі, айналуы);
коммуникативті-когнитивті (қатынас және таным білім алудың негізгі әдістері);
біліктілігі (тәжірибеге бағытталған білім берудің нәтижелі мақсатты бағытын анықтайды);
ортаға бағытталған (тиімді білім беру орталығын жобалауға мақсатталған).
Оқушылардың мектепте алған іскерліктері мен білімі, олардың қызығушылықтары мен
Н.А. Алексеев және т.б. ғалымдардың ойлары бойынша жеке тұлғаға
Бұл амалдардың жүзеге асуы үшін Якиманская И.С. мына жайыттарды
-оқытудың барлық сатысын қамтитын жүйелі болуы тиіс;
-ерекше білім беру орталығы қажет, әрбір оқушының жекеше таңдаушылығын,
-жеке тұлғаға бағыгталған білім беру жүйесінің мақсатын, құндылығын түсінетін
Менің осы дипломдық жұмысым екі тараудан тұрады.
Бірінші тарауда өзім ұсынып отырған тұлғаға-бағытталған оқыту туралы түсінік
Екінші тарауда достық әдісін қолданып оқыту технологиясы.
Қорытындылай келетін болсам мұғалімдердің біліктілігін жетілдіру курсында «Информатиканы жеке-тұлғаға
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Мұсабеков Ө. Тұлғаға бағытталған білім. Қазақстан мектебі. 2007/1.
Якиманская И. С. Личностно-ориентированное обучение в современной школе. М.,
Якиманская И.С. Технология личностно – ориентированного образования. – Москва
Якиманская И.С. Личностно – ориентированное обучение в современной школе.
Баширова Ж. Р. Личностно-ориентированное образование преподователя высшей школы в
Алексеев Н. А. Личностно-ориентированное обучение: вопросы и практики: Монография.-Тюмень:
Бим И. Л. Личностно-ориентированный подход основная стратегия обновления школы.
И.В. Захарова. Новые информационные технологии.
http://www.google.kz
http://www.yandex.ru
http://www.allbest.ru
Қосымша
Сабақтың тақырыбы:
Паскаль программалау тіліндегі шартты оператор
Сабақтың мақсаттары:
Білімділік:
Шартты операторлардың жазылу тәртібімен таныстыру және тармақталған алгоритмдерді программалауды
Дамытушылық:
Программалау тілінде жұмыс жасай білу дағдыларын, ойлау қабілеттерін, өз
Тәрбиелік:
Оқушылардың белсенділігін арттыру, жұмыс жасау мақсатында компьютерлік сауаттылыққа,
Сабақтың типі: жаңа сабақ.
Сабақтың әдіс-тәсілдері:
Деңгейлеп оқыту технологиясы. Электронды тест.
Сабақтың көрнекіліктері:
Компьютер, проектор, презентациялар, деңгейлік тапсырмалар, оқулық, электронды түрдегі тест.
Пәнаралық байланыс: математика, геометрия, физика.
Сабақтың жоспары:
Ұйымдастыру
Қайталау
Жаңа сабақты түсіндіру
Сабақты бекіту
Оқушыларды бағалау
Үй тапсырмасы
Жаңа сабақ
Паскаль программалау тіліндегі шартты оператор
Паскаль тілі өзінің қарапайымдылығының және тиімділігінің арқасында дүние жүзіне
Тармақталған алгоритмдердің программасын құру үшін шартты операторларды пайдаланамыз.
Тармақталған алгоритмдер – алгоритмде арифметикалық теңсіздік пен теңдік түрінде
Тармақталу операторы көрсетілген шартқа тәуелді құрамына кіретін операторлардың орындалуын
Оператор программадағы іс-әрекеттердің орындалу реттілігін өзгертетін мүмкіндіктің ең кең
{Егер шарт
IF THEN
Егер шарттың мәні «ақиқат» болса, THEN сөзінен кейінгі оператор,
Шарт өрнегін жазу үшін мынадай салыстыру белгілерін пайдаланамыз:
= Тең
< Кіші
Үлкен
>= Үлкен немесе тең
Тең емес
Мысал:
program j;
var x,y:real;
begin
read(x);
if xb THEN write('max a') else write('max b');
end.
Оқушылар тапсырманы тақтада орындайды.
Сабағымызды бекіту үшін деңгейлік тапсырмаларды орындайық.
І деңгей
Мұғалімнің көрсеткен мысалына ұқсас есептерді шығару.
ІІ деңгей
Орташа есептерді шығару.
Кез-келген санның оң немесе теріс екенін анықтайтын программа құрыңыз.
PROGRAM ERKEZHAN;
VAR a: real;
Begin
Write('vedite a');
read(a);
if a>=0 THEN write('a он сан') else write('а терис
end.
ІІІ деңгей
Күрделі есептер
Мысал:
Бөлменің температурасы 50 градустан жоғары болса, “ыстық” сөзін, 25
program h;
var t:real;
begin
read(t);
if t>=50 then write(' ыстык ') else
if t>=25 then write(' калыпты ') else write('суык
writeln('t=',t);
end.
Электронды түрдегі тест тапсырмаларын орындау.
Қатені табу
Мысал:
Радиусы R болатын шеңбердің ұзындығын есептеу программасын құрыңыз.
Қажетті формула L:=2*pi*R
program h;
var L,R:real;
const pi=3.14;
begin
read(R);
L:=2*pi*R;
writeln('L=',L);
end.
Оқушыларды бағалау
Бағалау парағы
№ Оқушының аты-жөні Программ.
бөлігі Деңгейлік тапсырма Тест Қатені табу
1.
2.
3.
4.
5.
Жиыны
Үй тапсырмасы:
Квадрат теңдеулердің түбірлерін табу.
program nik,tur;
var L,R:integer;
const pi=3,14;
begin
read(R);
L:=2*3,14*R;
writeln('L=',L);
end.
program nik,tur;
var L,R:integer;
const pi=3,14;
begin
read(R);
L:=2*3,14*R;
writeln('L=',L);
end.
program nik,tur;
var L,R:integer;
const pi=3,14;
begin
read(R);
L:=2*3,14*R;
writeln('L=',L);
end.
program nik,tur;
var L,R:integer;
const pi=3,14;
begin
read(R);
L:=2*3,14*R;
writeln('L=',L);
end.
program nik,tur;
var L,R:integer;
const pi=3,14;
begin
read(R);
L:=2*3,14*R;
writeln('L=',L);
end.
program nik,tur;
var L,R:integer;
const pi=3,14;
begin
read(R);
L:=2*3,14*R;
writeln('L=',L);
end.
program nik,tur;
var L,R:integer;
const pi=3,14;
begin
read(R);
L:=2*3,14*R;
writeln('L=',L);
end.
program nik,tur;
var L,R:integer;
const pi=3,14;
begin
read(R);
L:=2*3,14*R;
writeln('L=',L);
end.
10
Соңы
Шығару
Соңы
Информатиканы тұлғаға - бағытталған оқыту
Мектеп жасына дейінгі баланың тілін дамытуға қолданылатын қатысымдық-ойын әдісі
Балалардың типтік мінез бітістері
Дамыта оқыту арқылы оқушылардың белсенділіктерін арттыру
Қазақ тілін оқыту
Оқушылардың мінез-құлық ерекшеліктерін қарастыру
Балалар мінезінің психологиялық қасиеттері
Ағылшын тілі сабақтарында ойын технологиясын ұйымдастыру
Бастауыш сынып оқушыларының функционалдық сауаттылығын арттыру
Оқушылардың шығармашылық қабілетін дамытуда Microsoft Power Point бағдарламасын қолданудың тиімділігі