Бірінші тарау
КІРІСПЕ
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Бірінші тарау.
1867-1868 жылдардағы патша үкіметі жүргізген реформалардың қазақстандағы ұлттық
Екінші тарау
ХІХ ғ. аяғы мен ХХ ғ. басындағы қазақстандағы
Үшінші тарау
ХХ ғ. басында қазақ этнопедагогикасының ғылым ретінде қалыптасуы.
Қорытынды
ПАЙДАЛАНЫЛғАН ӘДЕБИЕТТЕР
КІРІСПЕ
Тәуелсіздіктің көк туы желбірегелі бері тарих қойнауының
қазақстанның Россияға қосылуы 1731 жылдан басталғанымен, патшалықтың отарлық
Патша өкіметі тек орыс мектептерін ғана ашып қойған
Халықты тарихынан жаңылдыру үшін бірнеше рет жазу графикасы
Патша өкіметінің "жымысқы" саясатының нәтижесінде ашылған "орыс-қазақ"
Шын мәнінде, олар ғұмыр кешкен ХХ ғасырдың басы
Бірақ көп жылдар бойы Кеңес өкіметі жүргізген
Коммунистік—тоталитарлық жүйе заманында жарық көрген әдебиеттерде көптеген
қоғамның даму сатысының өзгеруіне байланысты халықтық педагогика жүйелене
қазақ этнопедагогикасының қалыптасуы қазақстандағы ұлттық білім беру жүйесінің
Сондықтан да магистрлік жұмыстың негізгі мақсаты:
қазақ этнопедагогикасының пайда болуына әсер еткен қазақстандағы ұлттық
қазақтың ұлттық білім беру жүйесін ұйымдастырушылар мен ұлттық
Ол үшін біз мынадай мәселелерді шешуіміз қажет деп
қазақстандағы ұлттық білім беру жүйесінің қалыптасу кезеңдерін анықтау;
Әрбір кезеңнің өзіне тән ерекшеліктерін көрсету;
қазақстандағы ұлттық білім беру жүйесіне байланысты қалыптасқан сол
қазақ этнопедагогика ғылымының қалыптасқан кезеңін анықтау және
Зерттеу жұмысындағы жаңалықтар мына мәселелерден көрінеді:
Революцияға дейінгі қазақстандағы оқу ағарту ісінің қалыптасу кезеңдерін
Оқу ісі және оқу ісінің мазмұны жөніндегі
Әр түрлі бағыттардың күресінің нәтижесінде этнопедагогика ғылымының қалыптасқанын
Жұмыстың методологиялық және теориялық негізі. Зерттеудің методологиялық
Жұмыстың практикалық құндылығы. Зерттеу жұмысының материалдарын
Еңбектің апробациясы. Магистрлік жұмыстың тақырыбы
Жұмыстың құрылысы. Жұмыс кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, және
Бірінші тарауда Россияның қазақстанды толық жаулап алғаннан кейін
Екінші тарауда қазақстандағы оқу-ағарту ісінің даму бағыттары, олардың
үшінші тарауда ұлттық рухы оянған қазақ зиялы қауымының
қорытындыда жұмыстың негізгі қол жеткен қағидалары, олардың қазіргі
Бірінші тарау.
1867-1868 жылдардағы патша үкіметі жүргізген реформалардың қазақстандағы ұлттық
Россияның 1854-1856 жж. қырым соғысынан жеңілуі крепостниктік
1867-1868 жж. әкімшілік реформа қазақстан толық Россия қармағындағы
Сондықтан да енді отар елдерде белгілі бір мақсатқа
Алайда Орта Азия мен қазақстанды мекендеген халықтардың ерте
Кеңес өкіметі тұсында жазылған әдебиеттерде дәстүрлі
Шындығында, мұсылман мектептері мазмұны мен оқыту тәсілдерінің
қазақ даласында мұсылман дінінің нашар тарауы және территориялардың
қазақ жерінде өз қаражатына алғаш рет мектеп
Әрине, Ішкі Ордада мектеп ашуға патша әкімшілігі
1850 жылы Орынбордағы Шекара комиссиясы жанынан қазақ
Патша 1844 жылдың 14 маусымында Орынбор шекара комитеті
1860 жылы Орынборда қалалық қазақ мектебі ашылуы
Бұл кезең орыс білім беру жүйесін қазақстанға таратудың
Екінші кезеңнің басталуына 1861 ж. Россиядағы крепостниктік құқықтың
1865 жылы 5 шілдеде қол қойылған Екінші Александр
Империя көп тілді бұратана халықтарды түгелдей шоқындырып, орыстармен
Орыстандыру саясатын тікелей осы комитетпен ұштастыра жүргізу қажеттігі
Ресей империясының бұратана халықтарды отарлаудағы ең сенімді
Бір ескерер жәйт "слияние нации и народности" деген
Жоғарыда айтылып өткен мәселені жүзеге асырудың бір саласы
Отарланған халықтарды орыстандырудың шешуші кілті, нәтижелі құралы
қазақстанда халыққа білім берудің басты бағыттары 1867
Ал мұсылман дін өкілдеріне қазақ ауылдарында мешіттердің жанында
Мектеп, медреселерде қазақ жастарының білім алуына мейілінше қарсылық
ХІХ ғасырдың аяғында қазақстанда ағарту ісінің төмендегідей
ХІХ ғасырдың соңына қарай өлкеде екі сегіз класты
Патша өкіметінің кедергі жасауына қарамастан, мұсылмандық мектептер мен
Шын мәнінде мұсылмандық, әрине, діни мазмұндағы оқу орындарында
ХІХ ғасырдың екінші жартысында қалыптасқан мектептерде білім беру
Патша үкіметі жалпы отарланған бұратана халықтарды, оның
Күнделікті тұрмыста ғасырлар бойы қолданылып келе жатқан
қазақ тіліндегі қазіргі басылымдар мен мектеп пен
Орынборда Ағарту министрі граф Толстой қазақтар үшін
Будет время, когда русский алфавит в степи возьмет
1876 жылы патша ағзамның өзі қазақтар ғасырлар бойы
Ильминский бастаған миссионерлік саясатты іске асырушылардың
Жалпы түркі тілді халықтардың жазуын орыс алфавитіне көшіру
Ильминский татарларға қойған талап тұрғысынан келіп, қазақтарға арналған
1870 жылы Ағарту министрлігінің "О мерах к образованию
А. Байтұрсынов миссионер атаулының өткен тарихымен
Орыстандыру саясаты Кеңес өкіметінің уақытында да толастаған жоқ.
қазақ зиялыларының білікті тобы латын алфавитін қабылдауға наразылық
Патша өкіметінің осындай шовинистік, отаршылдық саясатына қарамастан қазақстандағы
Сонымен бірге мемлекеттік орыс-қазақ мектептері мен соған ұқсас
Жалпы революцияға дейінгі қазақстандағы білім беру жүйесінің дамуын
Бірінші кезең- арабша хат танытатын ауыл мектептерінің
Екінші кезең- ХІХ ғ. бірінші жартысындағы патшалық Россияның
үшінші кезең- ХІХ ғ. 60-шы жылдарындағы Россияда крепостниктік
Төртінші кезең-1905 ж. орыс революциясынан кейін ұлттық сананың
Екінші тарау
ХІХ ғ. аяғы мен ХХ ғ. басындағы қазақстандағы
Халыққа білім беру ісінің қазақстанда қалыптасу барысында
Бірінші топқа фундаменталдық ислам білім беру жүйесін
Бұл топ көне білім беру жүйесі кадимиді дамытуға
Екінші топқа қоғамдағы өзгерістерге байланысты ескі мұсылмандық
И.Гаспиринскийдің жолын ұстаған кісілердің мұсылмандар
саны көбейе берді. Мәселен, Татарстанда А.Баязитов, Д.Кильдеев
1906 ж.тамыз айында Нижний Новгород қаласында мұсылман
Жадит (төте оқу) мектептеріне мамандар даярлауда Уфадағы ғалия,
Ол кезде қазақ даласында орыс мәдениетіне
қазақстандағы жадид мектептерінің саны, олардың оқу жоспарлары, бағдарламалары
қазақстан жағдайында, біздің ойымызша қадими мектептерді жадид мектептеріне
Тіпті , кейбір қазақ оқытушылары жадид қозғалысы күшейсе
Уфа қаласындағы " ғалия" (арабша : алла жоғары)
"Жымысқы" ойлардан ада, қазақ баласына тек жақсылық
Кейбір зерттеушілер жазып жүргендей1 бұл ағайынды жігіттерді
қазақ арасында роман жарысын жариялап, бәйге тіккен Есенқұл
қазақтың талай баласын қанаттандырған білім ордасы- "ғалия" медресесін
Маман әулеті мектептің қажетіне жыл сайын көп қаржы
Мектеп иелерінің оқытушы –ұстаздарды талғаммен, талаппен іріктеп
Каир университетінің заң факультетін бітірген, Индонезия, үндістан, Жапония,
Осындай білімді ұстаздар қазақтың маңдайына басқан, талантты,
Жоғарыда аталған бес мұғалімді жергілікті төрелердің нұсқауымен
үшінші топқа патша үкіметінің отарлық саясатын жүзеге асыруға
1872 ж. қазан қаласында ашылған миссионерлер орталығына айналған
Ильминскийдің мақсаты: Ресей империясының орыстандыру саясатын қазақ арасында
Ильминскийдің екінші мақсаты, қазақтарды татар діншілдерінің ықпалынан ажыратып,
қазақстанның оңтүстігіндегі патша үкіметінің білім беру жүйесінің
Проф.Н.П.Остроумов Тамбов губерниясында туып-өскен, сондағы духовный семинарияны үздік
Остроумов бұратана халықтарды орыстандырудың ең басты құралы мектеп
Төртінші топқа орыс тәрбиесінде болған, орыс мәдениетін
Ы. Алтынсарин 1879 жылы Торғай облысы мектептерінің инспекторы
Торғай облысының губернаторы, тегі, болашақта ашылатын болыс
"…Менің ойымша, таза қазақтар арасында болатын бұл мектептердің
1879 жылдың 25 қарашасында Ильминскийге жазған хатында: "…Болыстық
Бұл хаттан, біріншіден, болыстық мектептер ашу мәселесі
Осы кезеңде қалыптаса бастаған қазақ интеллигенциясы да патша
"Оқыған жарық, оқымаған қараңғы!" деп, ұран тастаған басылым
Газетті шығарушылар қазақ халқының мәдениеттен кенже
ХІХ ғасырдың екінші жартысындағы зиялы қауым
"Дала уалаяты газеті" жаңа оқу ісін марапаттай
Осыған орай, орыс мектептерінде қолданылған оқытудың жаңа
Газет сонымен қатар ғылым жаңалықтарын, әдеби шығармаларды және
"Дала уалаяты газеті" сол кездегі ең ділгір
Ы. Алтынсариннен басталатын орыс-қазақ мектептерін Түркістан өлкесінде
Төртінші топқа 1905-1907 жылдардағы орыс революциясының нәтижесінде ұлттық
Жаңа толқын бұл істі бастау үшін және ұйымдастыру
Бұл туралы Х.Досмұхамедов былай деп жазды: "По оканчании
"қазақ" газеті еңсені басқан езгіні ауыздықтаған, халқының рухын
қазақ баспасөзінің тарихында өзіндік орны бар "қазақ "
"қазақ " газеті ел дертінің себебін ұғып,
Басылым қазақ ұлтының рухани көсемдері – Ахмет Байтұрсынов,
Міржақыптың түрмедегі мерзімі бітуге таянғанда алыстағы Орынбордан ақынның
1913 жылдың екінші ақпанында Орынбор қаласында " қазақ"
"қазақ" бірінші санында оқырманға арнап Ахмет Байтұрсынов
Екінші, " газет жұртқа қызмет ететін нәрсе, олай
үшінші, газет — халыққа білім таратушы. Олай дейтініміз,
Төртінші, газет—халықтың даушысы. Ÿғни, газет арқылы халықтың
Газет алғашқы номерінде-ақ ұлттық білім беру жүйесінің, ұлттық
"қазақ" газетіндегі оқу, ағарту ісі жайында
Редакция қазақ еліндегі білім беру мәселесінің жағдайына былай
ХХ ғ. бас кезінде қазақ қоғамында әр түрлі
Патша үкіметінің бұратана халықтар үшін тек орыс
А. Байтұрсынов мақалада бастауыш мектеп қандай болу керек
А.Байтұрсынов бұл мақаласында бастауыш мектепте тек ана тілінде
Патша өкіметінің зымиян әрекеттерін әшкерелей отырып, сөз түйінін
Басылымның келесі санында жарық көрген "Мектеп керектері"
"қазақ "газетінде оқу—ағарту мәселесіне айырықша көңіл бөлген адамның
Бұрынғы қазақ арасындағы білім беру тарихына қатысты
Басылым оқу мезгілін өзгерту туралы мәселе
Сахараға білім сәулесін шашқан қасиетті шаңырақтың бәрі---Уфадағы "Медресе
Елімізде нарықтық қатынастар орнағаннан кейінгі оқу жүйесіндегі өзгерістер
қапалдағы қазақ байы Мамановтың өз медресесінде оқып жүрген
Сондай-ақ қазақтың алғашқы меценаттары Маманов пен
"қазақ" газеті жер-жерде ашылған мектептерді, оқу
"қазақ" газетінің жауапты шығарушылары осындай өткір
Осынау қысқа ғана хабардан-ақ талай нәрсені аңғарып, көп
"қазақ" газетін шығарушылар оқу-ағарту, ғылым, білім мәселелеріне көп
Газеттің жауапты шығарушылары қазақ халқының өнері мен мәдениетінің
Жоғарыда сөз еткен жағдайларды тұжырымдай келіп айтарымыз, халқымыздың
Революцияға дейін екі - ақ процент қазақ сауатты
үшінші тарау
ХХ ғ. басында қазақ этнопедагогикасының ғылым
"Этнопедагогика" терминін ғылыми айналысқа алғаш енгізген профессор Г.Н.
Профессор қ.Б.Жарықбаев " народная педагогика-область эмпири-ческих педагогических
Сонымен этнопедагогика дегеніміз белгілі бір халықтың тәрбие
қазақстандағы этнопедагогиканың тарихына тоқталатын болсақ бұл мәселеде де
қазақ этнопедагогикасының туу кезеңі (ХІХ ғ. 2-жартысы), оның
қазақ этнопедагогика сының қалыптасу кезеңі (1920-1930) және
қазақ этнопедагогикасының даму кезеңі (1970-1995)
1.қазақтың демократ-ағартушылары: Ш.Уәлиханов Ы.Алтынсарин
А.құнанбаев
2.Орыс,батыс саяхатшы-ғалымдары:
П.С.Паллас
Э.С.Вульфсон
А.Вамбери
А.Левшин
А.Ÿнушкевич
Н.Г.Потанин
Н.Л.Зеланд
В.В.Радлов т.б.
қазақтың зиялы оқымыстылары:
С.Торайғыров
Ә.Диваев
А.Байтұрсынов
Ш.құдайбердиев
М.Дулатов
М.Жұмабаев
Ж.Аймауытов
Х.Досмұхамедов
Н.құлжанова
М.Әуезов
С.Сейфуллин
М.ғабдуллин
Б.Момышұлы
Б.Адамбаев
Ш.Ахметов
М.Әлімбаев
қ.Жарықбаев
Ә.Табылдиев
С.ұзақбаева
М.Балтабаев
М.Бөлеев
З.Ахметова
М.құрсабаев
М.Смайылова
М.Оразаев
К.қожахметова
Ал К.Ж. қожахметова "Казахская этнопедагогика: методология,
Этнопедагогика мәселесін қарастырғанда "халықтық педагогика", "педагогикалық этнография" және
қазақ этнопедагогикасының қалыптасуы
қазақ этно-педагогика ғылы-мының қалыптасу кезеңдері
Кезеңге тән қасиеттер
Кезеңнің қалып-тасуына әсер еткен оқиғалар
Кезеңнің қалыптасуына әсер еткен тұлғалар
Халықтық педагогика қағазға түспе-ген бала тәр-биесі туралы ой-пікірлер
Педагогикалық этнография Халықтық педагогиканың ой-пікірлері мен тәжірибесін жинақтау,
Э.С.Вульфсон, А.Вамбери
А.Левшин, .Ÿнушкевич
Н.Г.Потанин, В.Радлов Ш.Уәлиханов Ы.Алтынсарин А.құнанбаев
М.ғабдуллин
Б.Момышұлы
Этнопедагогика
ғылымының қалыптасуы
(1907-1927)
Жинақталған халықтық педагогиканың ой-пікірлері мен тәжірибесін жүйелеу, теориясын
ұлттық идеяның күшеюі, ұлттық тәуелсіздікке ұмтылу және өзін-өзі
А.Байтұрсынов М.Дулатов
М.Жұмабаев
Ж.Аймауытов
Х.Досмұхамедов
М.Әуезов
Этнопедагогика
ғылымының қайта дамыған кезеңі
(1991-1999) Негізі қаланған этнопедагогика
ғылымын дамыту қазақстанның тәуелсіздік алуы және ұлттық сананың
С.қалиев
Ә.Табылдиев
С.ұзақбаева
К.қожахметова және т.б.
Ы.Алтынсарин қазақтан шыққан тұңғыш ағартушы, халық педагогикасын қазақ
педагогиканың ғылым ретіндегі мақсаты қандай деген сұраққа әдебиеттерде
жеке тұлғаның жан-жақты даму мәселесін ғылыми зерттеу және
ақыл-ой, адамгершілік, дене, еңбек, эстетикалық, тәрбие мен политехникалық
Тәрбие-білім беру қызметінің теориясы мен методикасын жасау;
Алдыңғы қатарлы педагогикалық тәжірибені зерттеу, топтастыру және
Педагогтарды алдыңғы қатарлы тәрбие және оқыту әдістерімен қаруландыру;
Басқа ғылымдармен байланысын күшейту.
Егер жоғарыда келтірілген мақсаттар педагогиканың құрамдас бөлігі болып
принциптерін пайдалана отырып белгілі бір ұлттың алдында тұрған
Ол мақсат-
Ол үшін
Сауатты адам дайындау үшін
Білім беру жүйесін жақсарту үшін
Жақсы кадр дегеніміз
Осы міндеттер қай уақыттан бастап жүйелі түрде қарала
Ал этнопедагогика ғылым ретінде қазақстанда қай уақытта
Жоғарыда айтқанымыздай, қазақ халқы өзінің алдына жаңа міндеттерді
Олар: А. Байтұрсыновтың "Оқу құралы" (1912), "Тіл құрал"
ХХ ғ. басындағы қазақ этнопедагогикасының ғылым ретінде қалыптасуына
А. Байтұрсынов қазақ ауыз әдебиетінің ұлттық-тәрбиелік мәнін жоғары
ұлттық педагогиканың ғылым ретінде дамып, қалыптасуы сол
Халыққа білім беру ісі үшін сол халықтың (
Оқыту теориясын қазақ жағдайына бейімдеу үшін ұлттық емлені,
Халық қамқоршысы 1913 жылы " қазақ " газетінде
Халықты надандық түнегінен шығару үшін оған білім беру
" Бастауыш мектеп" деген мақаласында автор қазақтың бастауыш
Халыққа білім беру ісін ұлттық жазудан бастауды
ғалымның 1912 жылы Орынборда басылған "қазақша әліппесі" ("Оқу
қазақ этнопедагогикасының бір негізі- ауыз әдебиеті десек,
1923 жылы Мәскеуде "Ер Сайын" атты қазақтың батырлық
ұлы ғұлама 1926 жылы жарияланған "Әдебиет танытқыш"
" Әдебиет танытқыш" атты осы оқу құралында А.Байтұрсынов
ұлағатты ұстаз, ғалым сөз өнерінде , соның
Зерделі зерттеуші ауыз әдебиетінің салаларын: ертегі, аңыз әңгіме,
Зерттеуші мысалдарды, ділмәр ( шешендік) сөзді, тақпақты, мақалды,
ғұламаның "Тіл жұмсар"(1928 ж.), "Ана тілінің әдісі", "Зерттеу
Халқының оқу оқып, сауатты болғанын көксеген адамның бірі-
қара құрттай қаптаған қарашекпенділерден қазақтың жуыр маңда
Сондықтан ол осы тапшылықтың орнын толтыру үшін 1911
М.Дулатов қазақ педагогикасында алғаш рет дидактиканың негізін қалаған
Кітаптың 1914 жылғы басылымдағы "Мұғалімдерге" деген алғысөзінде
…Оқудан мақсат жалғыз құрғақ білім үйрету емес, біліммен
Тәжірибесіз мұғалімдерді жоғарыда айтқан қателерден сақтау үшін кітаптың
М.Дулатов өзінің әдістемелік нұсқауларында бастауыш кластағы білім беру
Міржақып Дулатұлы – тұңғыш қазақ математигі. Ол алғашқылардың
М.Дулатов ислам дінінің белгілі дәрежеде халықты ағартушылық бағытқа
Бұл орайда мынаны баса айтқан жөн.М.Дулатов "мұсылмандық шарттарын
…ғылым табиғаттың күштерін, жаратылыстану мінездерін тапа-тал түстің жарығында
Бұл жерде М.Дулатовтың ескі қадімшеден гөрі, жаңа жадит
Ол өзінің "Оян,қазақ!" кітабында молданың оқуын қатаң сынға
Медресеге сайлансын екі молла,
Бірі оқытсын мұсылманша , бірі орысша.
Педагогия тәртібімен оқытса олар,
қазағым , кетер енді сонда алға.
Озат ағартушылық қозғалыс ретінде жадитше оқу мәселесін М.Дулатов
М.Дулатов өзінің педагогикалық қызметінде ана тіліне зор мән
1911 жылы "Шора" атты татар журналында қазақ тіліне
Ахмет Байтұрсынұлының " Әліппесі", Міржақып Дулатұлының "Есеп құралы"
М.Дулатов " ғалия " медресесінде болып, оқушылармен
Ол " қазақ " газеті бас редакторының
1917 жылы " Алаш " партиясының бірінші съезінде
Кеңес өкіметі жылдарында ол қазақ оқу-ағарту институтында
М.Дулатов түрлі оқу орындарында оқып жүрген өрімдей қазақ
Шартараптан жиналыпсыз,
Жаңа талап жас ұлан.
ғылым туын қолға алыпсыз,
құттықтаймын, бас ұрам !
…Күнің туды қарыштап қал ,
қалма қапы қарағым.
Бәйгі атындай жарыс сап қал ,
Жасымасын талабың…
Оның ағартушылық еңбегі жөнінде 1925 жылы Орынборда шыққан
Міржақыптың математика жөніндегі еңбектері кеңестік кезеңде
Ол қазақ оқушылары мен студенттеріне арналған қазақ
М.Дулатов Соловецк лагерінде, Ақ теңіз каналында айдауда жүрген
Міржақып қамшының сабындай қысқа ғана ғұмыр
Әлем әдебиетінің алтын қорына сарқылмас үлес қосқан,
1922 жылдың 15 қыркүйегінде қызылжарда өзінің осы "Педагогика"
Мағжан өзінің осы педагогикасын 14 ірі бөлімнен құрып,оның
Тағы бір ерекшелік Мағжан дене тәрбиесін бірінші орынға
Адамның дені сау, мықты болып өсуі үшін дене
Мағжан Жұмабаевтың медицина саласынан да құр алақан
Екінші бөлімге (орынға) Мағжан жалпы
Педагогика пәнін М.Жұмабаев 5-ке бөледі.1 1.Жалпы педагогика дейді
Әрине, егеменді елдің мектебі, педагогикасы, ұлттық тәрбие, ұлттық
Мағжан тек қана педагог емес. Адамның көңіл күйін,
Шайқап, шайқап баланың басын айналдыру, баланы есінен
қазақ әйелі ! Балаңда қасың болмаса, тербетпе. Бесік
Сондай-ақ адам өмірі үшін ұйқының, қозғалыстың, серуеннің мәнінің
Алайда діндарлыққа салынып, " жанды" әлдебір құдіреттің,
" Педагогика" кітабындағы үлкен бөлімнің бірі "
" Бір нәрсені балаға ашық ұқтырмақшы болсаң, сол
Мағжанның тағы бір тоқтаған тақырыбы "Ес"
1.Көру есі. 2.Есту есі. 3.қозғалу есі. 4.Естің адам
Әсер күшті болу қажет.
Сыртқы сезімдердің көбінің қатынауы.
Жаңа білімді бұрынғы біліммен байлау. Пысықтау.
қарап отырсаңыз бүгінгі сабақтың талаптарына сәйкес емес пе
Мағжанның ендігі бір ерекше сипаттаған бөлімі қиял туралы.
"қазақ қиялы тәрбие көрген жоқ, әлі
" Орыс учительдерінің аузында бір сөз бар
Ертегі туралы жазғанында да педагог - ғалым, баланың
Егер, сен балаға өтірікші туралы ертегі айтсаң, сол
Баланың жақсы оқуы үшін оның ойлау қабілетінің де
Мағжан Жұмабаев бала тіліне аса ұқыптылықпен қарауға шақырады.
"Баланы қорқыту, оны жазалау дұрыс емес. Бір нәрсені
Мағжан Жұмабаев сонымен бірге үлкен әдіскер. Мысалы, "
"Сұлулық сезімдері" деген бөлімде педагог адам
Мағжан егерде, сұлулықты өзі сүймесе, оның жүрегі сұлу
Педагог- ғалым бала тәрбиесіндегі, әсіресе қыз баланы тәрбиелеуде
"Баланың маңайындағы адамдардың жүріс-тұрыстары да әдепті, сұлу
Ол өзінің осы мәдениет, сұлулық, ізгілік туралы ойларын
"Педагогика" кітабының соңғы бөлімі "Баланың жалпы жаратылысына" арналған.
Мағжанның "Педагогика" кітабы күні бүгінге дейін өз құндылығын
қазақ әдебиеті мен мәдениетіне, ұлттық тәлім –
Біріншіден, қаламгер әрі ұстаз - психологтың өмірбаян беттеріне
Екіншіден, педагог - ғалым уақыт талабына орай
Бұл тақырыпта Ж. Аймауытұлы жекелеген мақалаларында, атап айтқанда
Бұған қоса жастар тәрбиесінде саяси- ағарту
Ой мен сөздің бірлігі ретінде "Абай" журналында
Мақалада адам мен хайуанның жаратылысы, іс-әрекеттері әр
Мінездің, ақыл-қайраттың әр түрлі болмағы тәрбиенің түрлі-түрлі болмағынан".
Ж.Аймауытов ұлы ойшылдар өміріне, еңбек-мұраларына тоқталған тұста адамшылық
Аталмыш еңбекте тәрбие мақсаты мен қуатына зор маңыз
ғалым-ұстаздың тәрбие шарттары жөніндегі ой-пікірлері бүгінде мән-маңызын
Негізінен алғанда, айтылмыш мақала бірнеше маңызды қырларымен
тәрбие мақсатын айқындаудан;
тәрбие туралы ойшылдар пікірін назарда ұстаудан;
тәрбие шарттарына көңіл бөлуден;
тәрбие маңызын арттырудан тұрады.
Жалпы адам өмірінде, оның қалыптасуы мен дамуында, іс-әрекеттерінде
ұстаз-ғалым, қаламгердің педагогика саласындағы іргелі еңбектерінің бастауында -
"Бала оқытушыларға арналған " бұл еңбекте оқу
Кітаптың қомақты, негізгі бөлімі – дидактикаға оның мәні
Бүгінгі күннің шындығы да осында.
Бұл еңбекте туған тіл – ана тілінің
Тәлімгер - ғалым қоғам сырына, адам жанының
Еңбекте өнер тақырыбының орны, жас ұрпақты тәрбиелеудегі мәдени-рухани
Еңбекте тәрбие ісі мен мақсаттары, адам жаратылысындағы жан
Мұғалімнің тақырып төңірегіндегі әңгімесі, талдау-тәжірибелері – сөйлеу түрі,
Сабақтың ағымы үш басқыштан тұрады:
сабақты ескі және жаңа мағлұматтармен байланыстыру;
жаңаны білдіру;
жалпылау, яки қорыту.
Ал сабаққа қатысты бағдарлама, жоспар, оқу кестесі,
Ал, тәрбие тақырыбын әр қырынан алып қарастыратын
Атап өтер жайт, автор : "Өмірге,
" Адамның қылығын қалай зерттеу керек" деген сауалға
Сондай-ақ, тірі заттардың қылығы, қозғалысы, саңылау мүшелерінің
Еңбекте дене мүшелері, сондай-ақ әдет, зерде, жас, қиял,
Негізінен алғанда, аталмыш кітап – адамзат, оның іс-
Ж.Аймауытұлының ғылыми еңбектерін еске алғанда жан әлеміне
Негізінен алғанда, Ж.Аймауытұлының тәлім-тәрбиелік тақырыбындағы, еңбек – мұраларындағы
адам мен оның іс-әрекеттері;
олардың бойында кездесетін асыл да жасық қасиеттер;
ата-ана орны;
мектеп пен ұстаздар ұжымының әсер-ықпалы;
бала-болашақ( шәкірттер туралы);
жалпы, білім, ғылым, ақыл-парасат, тіл, сөз, өнер, т.т.
Ендеше, Ж.Аймауытұлының педагогикалық еңбек, мұраларының бүгінмен- уақытпен үндесетін
Осы тарауға негіз болған А.Байтұрсынов, Ж.Аймауытов, М.Жұмабаев, М.Дулатовтардың
қорытынды
ХІХ аяғы мен ХХ ғасырдың басында
Бұл қатынастар адамдардың белгілі бір дәрежеде батыс
Міне осы кезден бастап қазақ халық педагогикасы зерттеле
Этнопедагогика ғылым ретінде дами отырып жалпы педагогиканың бір
қазіргі кезде этнопедагог ғалымдар ХІХ ғасырдың соңы мен
ғылыми жұмыстардың нәтижесінде қазақстанда этнопедагогиканы оқытудың бағдарламасы қ.Б
Міне осы мәселелерді жүйелі түрде жүзеге асыру үшін
ПАЙДАЛАНЫЛғАН ӘДЕБИЕТТЕР :
1.Аймауытов Ж. Педагогические руководство (учебное пособие), Оренбург. Госиздат,1924.
2.Аймауытұлы Ж. Психология.Алматы, "Рауан" ,1995.
3.Алтынсарин Ы. Таңдамалы педагогикалық мұралары. Алматы, "Рауан",1991.
4.Алтынсарин Ы. Таза бұлақ: Өлеңдер ,әңгімелер , хаттар
5.Антология педагогической мысли Казахстана /Сост.: К.Б.Жарикбаев, С.К.Калиев.Алматы: Рауан
6.Әуезов М.О. Әдебиет тарихы. Алматы."Ана тілі" ,1991.
7. Байтұрсынов А. Ақ жол. Өлеңдер мен тәржімелер,
8.Байтұрсынов А Шығармалары.Алматы."Жазушы",1989.
9.Валиханов ч. Собрание сочинение.Алма-Ата, 1985.
10.Вощинин В. Очерки нового Туркестана. СПб.1914
11.ғаббасов С. Халық педагогикасының негіздері (монография).Алматы: "Әл Фараби",1995.
11.ғабдуллин М. қазақ халқының ауыз әдебиеті. Алматы."Мектеп",1974.
12.Диваев Ә. Тарту.Алматы."Ана тілі" , 1992.
13. Досмұхамедұлы Х.Таңдамалы.Алматы."Ана тілі",1998.
14.Досмұхамедұлы Х. Аламан. /құрастырушылар, алғы сөзін және түсініктемелерін
15.Дулатұлы М. История происхождения казахов и киргизов. Оренбург,1925.
16.Дулатұлы М. Шығармалары. Алматы,"ғылым",1996.
17.Жарықбаев қ.Б., Наурызбаев Ж.қазақтың ұлттық тәлім-тәрбие атауларының түсіндірмелі
18.Жарықбаев қ. қалиев С . қазақ тәлім-тәрбиесі. Алматы.Санат,1995.
19.Жарықбаев қ. қалиев С. Из истории казахской народной
20.Жарыкбаев К.Б. Развитие педагогической мысли в дореволюционном Казахстане.
21.Жарықбаев К.Б."Состояние и перспективы развития этнопедагогических и этнопсихологических
22.Жұмабаев М. Педагогика.Алматы,"Ана тілі",1992.
23..Жұмабаев М.Шығармалары. Алматы,1989.
24. қазақ халқының тәлім-тәрбие тарихынан./Ред.коллег.С.Калиев(бас ред.) Алматы, 1992.
25.қалиев С. қазақ этнопедагогикасының теориялық негіздері мен тарихы.Алматы."Рауан",1998.
26.қожахметова К.Ж. Халықтық педагогиканы зерттеудің кейбір ғылыми және
27.Кожахметова К.Ж. Казахская этнопедагогика:методология,теория, практика. Алматы."ғылым",1998.
28.Кенжахметұлы.С. ұлттық әдет- ғұрыптың беймәлім 200 түрі. Көмекші
29.Лихачев Б.Т.Педагогика . Курс лекций. М.,1998.
30.Мырзахметов М. қазақ қалай орыстандырылды. Алматы. "Атамұра",1993.
31.Омаров Ә. қазақстандағы ағарту ісі және патша өкіметінің
32.Остроумов Н.П. Воспоминания о миссионерском отделении
33.Өзбекұлы С. Арыстары алаштың. Алматы."Жеті жарғы",1998.
34.Радлов В.В. Алтын сандық.//құрастырып, алғы сөзі мен түсініктемелерін
35.Сейдімбек А. қазақ әлемі. Этномәдени пайымдау. Оқу құралы.
36.Табылдиев Ә. қазақтың халық педагогикасы және тәрбие. Алматы,"қазақ
37.Табылдиев Ә.Халық тағылымы .Алматы,"қазақ университеті",1992.
38.Христова Е.Л. Народная педагогика: историографические и теоретико- методологические
39.ЦГИАЛ, қор 733, тізім 170, іс156893.
40.Этнопедагогика және этнопсихология. Жинақ.Алматы: ғылыми-әдістемелік басылым.,1996.
Пайдаланылған газеттер мен журналдар :
1.Арай, 1989, N 12
2.Арай, 1990, N9
3.Ақиқат, 1998, N8.
4.Егемен қазақстан 1999, N90, 11мамыр.
5.Жетісу, 1998, 21 сәуір.
6.қазақстан мектебі, 1995,N11.
7.қазақстан мектебі, 1997, N5.
8.қазақстан мектебі, 1997, N4.
9.қазақстан мектебі, 1996, N6.
10.қазақ тарихы, 1997, N6.
11.қазақ тарихы, 1996, N5.
12.қазақ тарихы, 1994, N4.
13.қазақстан жоғарғы мектебі, 1997,N1.
14.қазақ әдебиеті, 1991, 27 қыркүйек
15.қазақ әдебиеті мен тілі, 1997, N2.
16."қазақ",1913, 1914,1915.
17.Түркістан, 1998, 14 қаңтар.
18.ұлағат, 1995, N2.
19.ұлағат, 1997, N1.
20.Сов.педагогика, 1956, N12.
1 Æàðûºáàåâ Ê.Á. Ðàçâèòèå ïåäàãîãè÷åñêîé ìûñëè â äîðåâîëþöèîííîì
1 Æàðûºáàåâ Ê.ºàëèåâ Ñ. Èç èñòîðèè êàçàõñêîé íàðîäíîé
Êîæàõìåòîâà Ê.Æ. Êàçàõñêàÿ ýòíîïåäàãîãèêà: ìåòîäîëîãèÿ, òåîðèÿ,
1 Íұðòàçèíà Í. ĸñòүðëi îºó æүéåñi æ¸íå îòàðëûº
1 Äîñìұõàìåäұëû Õ. Òà»äàìàëû. Àëìàòû, 1998, 36-á.
1ÖÃÈÀË, ºîð 733, òiçiì 170, iñ 156893.
1 Âîщèíèí Â. Î÷åðêè íîâîãî òóðêåñòàíà. Ñïá.1914, ñ.77
1 Ìûðçàõìåòîâ Ì. ºàçຠºàëàé îðûñòàíäûðûëäû. Àëìàòû, 1993,
1 Àëòûíñàðèí Û. Òàçàáұëàº. Àëìàòû, 1988, 133-á.
1 ºàçຠ. 1914, 9 ìàìûð
1 Îìàðîâ Ә. ºàçàºñòàíäà¹û à¹àðòó iñi æ¸íå ïàòøà
1 Âàëèõàíîâ ÷. Ñîáð.ñî÷. Ò.4. Àëìà-Àòà, 1985, ñ.71
1 áåíäðèêîâ Ê.Å. Íàðîäíîå ïðîñâåщåíèå â òóðêåñòàíå â
1 ºàëûáàåâ Æ. "Ìàìàíèÿ " ìåêòåáií Êiì ñàëäûð¹àí?
1 Ìұðòàçà Ø. Áàóûðæàí, Ðàºûìæàí, ʸÊiìæàí. "Åãåìåí ºàçàºñòàí".
1Îñòðîóìîâ Í.Ï. Âîñïîìèíàíèÿ î ìèññèîíåðñêîì îòäåëåíèè
1Àëòûíñàðèí Û. Òà»äàìàëû øû¹àðìàëàð. Àëìàòû, 1955, 225-á.
1 Äîñìұõàìåäұëû Õ.Òà»äàìàëû. Èçáðàííîå. Àëìàòû.,1998,376 áåò.
1Äóëàòұëû Ì. Øû¹àðìàëàðû: Ìàºàëàëàðû ìåí çåðòòåóëåð. Àëìàòû, 1997,
1 "ºàçàº", 1913, №2.
2 "ºàçàº", 1915, №141.
1 " ºàçàº", 1914, №62.
1 " ºàçàº", 1913, № 4.
1 ºàðà»ûç: ºîæàõìåòîâà Ê.Æ. êàçàõñêàÿ ýòíîïåäàãîãèêà: ìåòîäîëîãèÿ, òåîðèÿ,
2 æàðèêáàåâ Ê.Á.Ðàçâèòèå ïåäàãîãè÷åñêîé ìûñëè â äîðåâîëþöèîííîì Êàçàõñòàíå:
3 Õðèñòîâà Å.Ë. Íàðîäíàÿ ïåäàãîãèêà:èñòîðèîãðàôè÷åñêèå è è òåîðåòèêî-ìåòîäîëîãè÷åñêèå
4 æàðèêáàåâ Ê.Á.Ñîñòîÿíèå è ïåðñïåêòèâû ðàçâèòèÿ ýòíîïåäàãîãè÷åñêèõ è
1
ºîæàõìåòîâà Ê.Æ. êàçàõñêàÿ ýòíîïåäàãîãèêà: ìåòîäîëîãèÿ, òåîðèÿ, ïðàêòèêà. Àëìàòû,
1 Áàéòұðñûíîâ À. Øû¹àðìàëàðû, Àëìàòû,1989æ, 147-á.
2 Áұë äà ñîíäà , 148-á.
1 Áàéòұðñûíîâ À. Øû¹àðìàëàðû. Àëìàòû, 1989, 245-á.
1 Äóëàòұëû Ì. Øû¹àðìàëàðû: Ìàºàëàëàð ìåí çåðòòåóëåð. Àëìàòû,
1 Æұìàáàåâ Ì. Ïåäàãîãèêà. Àëìàòû, 1992, 19-á.
1Æұìàáàåâ Ì. Ïåäàãîãèêà. Àëìàòû, 1992, 35-á.
1 Æұìàáàåâ Ì. Ïåäàãîãèêà. Àëìàòû, 1992, 115-á.
1 Æұìàáàåâ Ì. Ïåäàãîãèêà. Àëìàòû, 1992, 131-á.
1 Àéìàóûòîâ Æ. Øû¹àðìàëàðû. Àëìàòû, 1989, 20-á.
қазақ халқының өзін-өзі басқару дәрежесіне жетуі қажет
Сауатты азаматтар тәрбиелеу қажет
білім беру жүйесін жақсарту керек.
жан-жақты дайындығы бар кадр мен жақсы қамтамасыз етілген
тәрбие мен оқыту әдістерін жетік меңгерген адамдар болуы
Қазақстан Республикасының төлем жүйелері
ЕКІНШІ СЫНЫП АТАМҰРА ЖӘНЕ АЛМАТЫКІТАП БАСПАЛАРЫНЫҢ ӘДЕБИЕТТІК ОҚУ ОҚУЛЫҚТАРЫНЫҢ МАЗМҰНЫНА САЛЫСТЫРМАЛЫ ЗЕРТТЕУ
Екі жақты жазу есебі
Пәнді оқытуда қолданылатын әдіс - тәсілдер
Инерция күштері
Ерте Рим тарихының деректері
Қазақстан Республикасындағы қылмыстық процесс: жалпы бөлім
Қонақ бөлме
Ресей Федерациясының Конституциясы
«Қазақстан Республикасының азаматтық құқығы»