Кәсіпкерлік қабілеттілік және кәсіпкерлік табыс
ЖОСПАР
Кіріспе 2
І.Кәсіпкерлік және оның мәні, мазмұны мен түрлері 4
І.І Кәсіпкерліктің мәні және мазмұны 4
1.2. Кәсіпкерліктің түрлері 9
2 Кәсіпкерлік экономикалық категория (санат) ретінде 15
2.1. Кәсіпкерлік өндіріс факторы ретінде 15
2.2. Кәсіпкерлік қабілеттілік және кәсіпкерлік табыс 19
3. Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерліктің дамуы 22
Қорытынды 30
Қолданылған әдебиеттер: 32
Кіріспе
Кәсіпкерлік - қазіргі экономиканы құраушылардың ең маңыздыларының бірі.
Кәсіпкерліктің қоғамдық сипаттамасы оған қатысатын агенттердің қызметін ғана
Шаруашылық жүргізудің нарықтық жүйесіне өту бұл кәсіпкерлік түріндегі
І.Кәсіпкерлік және оның мәні, мазмұны мен түрлері
І.І Кәсіпкерліктің мәні және мазмұны
Нарықтық экономикада кәсіпкерлік орталық орынға ие және ол
Буржуазиялық экономикалық теорияда кәсіпкер ұғымы 18 ғасырда қолданыла
Ж.Б. Сэйдің анықтамасы бойынша, бұл - өндіріс факторларының
Бүгінгі таңда кәсіпкер немесе өсімқор деп, ислігіндегі қажетті
Капиталистік елдерге 80-жылдардағы кәсіпкерлік шуы экономикалық өсудің жаңа
Бүгінгі таңдағы капиталистік елдерге кәсіпкерлік КТП-тің нәтижесіне; капиталистік
Жалпы, қазіргі кәсіпкерліктің мәнін Батыс Еуропа және басқа
Экономикалық әдебиеттерде кәсіпкерлікті ұйымдастырудың үш шарты айтылып жүр.
Кәсіпкерлік - бұл кіріс алу және меншікті көбейту
Өзінің экоиомикалық табиғатында кәсіпкерлік нарықты шаруашылықпен бөлінбейтіндей байланысқан
Кәсіпкерліктің экономикалық табиғаты оның белгілері арқылы сипатталады: инициатива,
Кәсіпксрлік - инициативті қызмет.
Жаңа тауарлар өндіруді немесе жаңа нарықтарды игеруді іздеуге
Инициатива адамдық мінездің қасиеті болып табылса да, оның
Инициатива белгілі шаруашылық еркіндігін талап етеді, Кәсіпкерлік қызметтің
Дегенмен ақпараттардың асимметриясы кәсіпкердің қызметінде белгілі бір белгісіздік
Коммерциялық тәуекелділіктің тәуелділіктен айырмашылығы мүмкін болатын кері салдарды,
Тәуекелге мотивті ұмтылу мсн тәуекелдің деңгейін төмендету мақсаты
- тәуекелдің көздерін және тәуекел жағдайындағы қызметтің неге
- мүмкін болатын кері салдарларды жеңу жөнінде бейімделу
Тәуекел кәсіпкерлік қызметтің қасиеті ретінде кәсіпкерлік ерекшелігін ғана
Ол жалпы экономикалық мәнге ие. Тәуекелдің болуы кәсіпкерді
Ресурстардың табыстылығын арттыруға ұмтыла отырып, кәсіпкер оларды пайдаланудың
а) Тең емес нарықтық жағдайларды жаңа
б) Ресурстарды қосымша табыс көзі
в) Үлесті қайта бөлу арқылы нарықтық тепе-теңдікті қалыптастыруға
Мазмұны жағынан ресурстарды пайдаланудың тиімділігін қиынырақ формасы өндіріс
Сонымен бірге үйлестірудің мәнін тек ресурстарды пайдалану тиімділігі
1.2. Кәсіпкерліктің түрлері
Кәсіпкер іс-қимылы мен тұрмыс - жағдайы, мінез-құлқына қарай
Кәсіпкерлік ұйымдастыру құқықтық жағынан: жеке-дара кәсіпкерлік, компапиялар және
Жеке-дара кәсіпкерлік. Кәсіпкерлікті ұйымдастырудың біршама шарттары бар. Бұлар
Бұл қазіргі заманғы классикалық кәсіпкерлікті (кең мағынада өркениетті
Қазіргі нарықты экономикаға көшу кезінде дербес (жеке) еңбекпсн
Мұндай қызметпен халықтын екі тобы айналысады. Біріншісі -
Сонымен, жеке-дара кәсіпкердің өкілі бизнестен түсетін табысты толық
Компания. Сіз өз белсенділігіңіз арқылы кәсіпкерлік әрекетте табысты
Мұндай компаниялардағы капитал - аталған компанияға қатысатын мүшелерінің
Серіктестік - үлестері әр түрлі формалы және оның
Серіктестік дегеніміз - бірнеше адамның немесе заңды тұлғалардың
Акционерлік қоғам. Мәселені баяндамас бұрын әуелі акционерлік қоғам
Қазіргі таңдағы нарықтық экономикаға көшуге байланысты жүргізіліп жатқан
Жоғарыда қарастырылған серіктестіктер кәсіпкерлік әрекетті шектейді. Себебі олардын
Жабық акционерлік қоғамның мүшелері капиталға қосқан өз үлесін
Мұндай қоғамның әрекетімен нақты танысу үшін келесі мысалды
Экономикалық мағынада акцияны қалай түсінуге болады?
Акция - бұл оның иесі акционерлік қоғам капиталына
2 Кәсіпкерлік экономикалық категория (санат) ретінде
2.1. Кәсіпкерлік өндіріс факторы ретінде
Кәсіпкерлік атауы нарықты шаруашылықтың бөлінбес атрибуты ретінде қатысады.
Экономикалық теорияда "кәсіпкер" түсінігі 18 ғасырда пайда болды
А, Смит те кәсіпкерді ол коммерциялық ойды жүзеге
Нарықтық экономикада кәсіпкер қызметі туралы осындай көзқарасты 18
Кәсіпкерлік теориясын жетілдіруге неміс экономисті В. Зомбарт пен
И. Шумпетер кәсіпкер деп - өндіріс факторларының жаңа
Негізінде, меншік иесі мен кәсіпкерді бір тұлғаға біріктіру
Кәсіпкерліктің меншік иесінен айырмасы акционерлік қоғамдарда жақсы көрінеді.
Акция иесі кәсіпкерлердің өзіне шартты бақылауға ие. Дегенмен
Сонымен, несиелік қатынастардьтқ дамуы және ұлттық байлықтың жеке
Сонымен біз кәсіпкер мен меншік иесі арасында тығыз
Кәсіпкерлік экономикалық аныктаушылық тұрғысынан қарағанда нені білдіреді? Ғылыми
Кәсіпкерлікті экономикалық категория ретінде сипаттау үшін негізгі мәселе
Ондай кәсіпкерлердің қызметі өзінің еңбегі негізінде де, жалдау
Кәсіпкерлік объектісі табысты максимилизациялау мақсатымен өндіріс факторларын барынша
Кәсіпкер үшін, шаруашылық жүргізу әдісі ретінде негізгі шарты
Кәсіпкердің жекелігін өндіретін, қанша жұмсайтынын, кімге және қандай
Кәсіпксрліктің екінші шарты қабылданып жатқан шешімдерге онын салдары
Өте ұқыпты есептеу мен болжам да болжап айта
Кәсіпкерліктің үшінші белгісі коммерциялық табысқа жетуге бағыт алу,
Кәсіпкерлік экономикалық ойлаудың ерекше типі ретінде практикалық қызметте
Кәсіпкерді оның жұмысында жеңіске ұмтылысы, күресу арманы, оның
Кәсіпкердің интеллектіне келетін болсақ, ол И. Шумпетердің ойынша
Біздің отандық әдебиетте кәсіпкер шаруашылық өнері призмасы, экономикалық
2.2. Кәсіпкерлік қабілеттілік және кәсіпкерлік табыс
Кәсіпкерлік қабілеттілікті экономикалық дамудың сипаты мен қарқынына әсер
Кәсіпкерлерден басқа, яғни кәсіпкерлік қабілеттерді тікелей алып жүретіндерден
Кәсіпкерлік потенциал мәнінің қарапайымдылығы дәл соның арқасында әртүрлі
Нарықты экономикалы көптеген елдердің тәжірибесі олардың экономикалық жетістіктері,
Кәсіпкерлік қабілет ресурс ретінде максималды либералды экономикалық жүйе
Жоғарғы кәсіпкерлік потенциалды елдерде әдетте маңызды рөлді кіші
Кәсіпкерлік қабілеттілік ресурс ретінде өзінің ерекше төлеміне ие
Экономикалық теорияда кәсіпкерлік табыс екі бөлікке бөлінеді: қалыпты
3. Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерліктің дамуы
Қазақстандағы экономикалық реформаның басымды бағыттарының бірі кіші бизнестің
Әлемдік тәжірибе кіші бизнестің XX ғасырдың соңына қарай
Кіші кәсіпорындар коммуникацияның қарапайымдылығына, тиімдігіне, нарық шарттарының өзгеруіне
негізгі капиталдың жетпеуі немесе болмауы;
бюрократиялық тосқауылдар, жемқорлық;
қылмыстық құрылымдардың қысым көрсетуі;
оқып-үйрету, насихат жүргізу және мемлекет жағынан қолдау мәселелерінде
Сонымен мемлекет жағынан жеке кәсіпкерлікке көмек қажет.
Тәжірибе кіші бизнестің дамуына қатысты тиімді шешімдер қабылдау
Кіші кәсіпкерлерге күнделікті практикалық жұмыстарында ғылымның жетістіктерінің пайдалану
Кіші бизнестің даму жолында әртүрлі объективті тосқауылдардың бар
- аймақтар бойынша өндіруші күштердің тең емес орналасқандығы;
- шикізат өндіру бағыттарындағы салалардың басым болуы;
- әлеуметтік дамымаған аудандардың және экологиялық апат аймақтарының
- жұмысшы күшінің кәсіби дайындығының төмен деңгейі, әсіресе
Жоғарыда айтылғандарға байланысты мемлекеттік қолдау жүйесі республикада кәсіпкерліктің
Сосын 1997 жылғы 19 маусымда Парламент үш заң
«Кіші кәсіпкерлікті мсмлекеттік қолдау туралы»;
«ҚР кейбір заң шығарушылық актілерге өзгерістер мен қосымшалар
«Тек кәсіпкерлік туралы».
Мемлекеттік өндірістің дамуына қызығушылық білдіреді, сондықтан ол құрылым
Ондай кәсіпорындарға жерді сатып алған немесе оны жалға
Кіші кәсіпкерлікті қаржыландыру мәселесі өткір тұр. Кіші бизнеске
«Кіші кәсіпкерліктің дамуын мемлекеттік қолдау мен белсенділікті күшейту
Қазақстанда кіші және орта кәсіпорындар көптеген қиыншылықтарға ұшырайды:
несиені ала алмайтындығы, өйткені банк бекітетін проценттік ставка
нормативті базаның тұрақсыздығы (мысалы, салық салу облысында);
олардың өніміне деген төмен сұраныс;
инстанциялар арасындағы іс-әрекетінің келіспеушілігі (мысалы, облыстың және жергілікті
Кәсіпорынның ішкі ұйымдастыру құрылымдарының мәселелері.
Көптеген кәсіпорындарға табысты қызмет стратегиясын анықтау іс
Кіші және орта кәсіпорындардың негізгі артықшылықтары:
жаңа өндірістік қуаттарды орталықтандырылған капитал жұмсаусыз негізінен жеке
аз капитал сыйымдығы;
еңбек сыйымдылығы мол өнім өндіру қабілеттілігі.
Мынадай шаралар қаралған:
Кәсіпкерлер қызметтеріне бақылау жүргізген кейбір органдарды жою;
өндірістік мақсаттар үшін квартираларды қайта жоспарлау жөнінде ақысыз
«Өндірістік объектілерді қарызға сату, жалға беру туралы, сенімділік
Кіші кәсіпкерлік кәсіпорындарына мемлекеттік аяқталмаған құрылыс объектілерін беру
ҚР ауыл шаруашылық министрлігімен жер учаскелерін 5 жылға
Өндірісшілерді қолдау үшін салық кодексінде өзгерістер қарастырылуда:
Жиынтық табыс өндірістік қызметтен түскен табыстың 80% аз
қиын жерлерде және экологиялық апат аймақтарында өндірістік қызметпен
алыс ауылдың елді мекендерде өндірістік қызметпен айналысатын кіші
өндірістік мақсаттар үшін құрал-жабдықтар әкелетін кіші кәсіпорындар кеден
Кіші кәсіпкерліктің дамуының басымдықтары өткізіліп жатқан құрылымдық, өнеркәсіптік
Қалған аудандарда және кіші қалаларда кіші бизнеске рентабельді
Инфракұрылымның дамуы кіші кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың тағы бір
Кіші бизнестің мәселесін шешуге тек кешенді іс-әрекет жасау
ҚР ІІрездентінің Жарлықтары «Кіші кәсіпкерліктің дамуын мемлекеттік қолдау
кіші бизнес кәсіпкерлерінің саны 60000-ға жетті;
халықтың санының өсуі немесе кіші бизнесте адам саны
жаңа жұмыс орындары ашылды;
кіші кәсіпкерлік табысының өсуі облыс бойынша 35% құрады;
кіші кәсіпкерлік табысының облыс
Облыс бюджетінің қаржыландыруымен:
Саласының бағыты Сома (мың теңге) өндірілген жұмыс тың
құрылған жұмыс орны
Ауыл шаруашылығы 66410 471154,66 70764,782 229
өнеркәсіптік өндіріс және а/ш
Тағы басқа түрлері 35290 252390,478 52171,03 130
Б а р л ы ғ ы: 170000
2 деңгейдегі банктердің қаржыландыруымен:
Саласының бағыты Сома (мың теңге) өндірілген жұмыстың
көлемі (мың
теңге) Бюджетке төлемі (мың теңге) қайта құрыл-ған жұмыс
Ауыл шаруашылығы 208737 1010336,6 154165,5 585
өнеркәсіптік өндіріс және
Тағы басқа түрлері 62447,448 616025,76 86907,54 957
Барлығы: 481608,508 5352094,26 588736,79 1968
Қазақстан Халық Банкісінің қаржыландыруымен:
Проектінің саны
Сома
339150
Көлемі
3866561,6
Төлемдері
499981,66
қайта құрылған жұмыс орны
915
№ Аталымы Қаржыланды руы Проектінің
сан ы өндірілген жұмыспен өнімнің
көлемі ( мың
теңге) Бюджетке төлемі (мың теңге) Жұм ысшының
саны Қайта құрылған жұмыс орны
1 Облыстық
бюджет 170000 47 1989273,968 318713,782 737 718
2 Қазақстан Xал ық Банкісі 339150 34 3866561,6
3 2 деңгейдегі Банктер 481608,508 125 5352094,26 588736,79
4 қалалар мен аудандар-дың жергіл ікті бюджеті 130000
Барлығы: 1120758,508 206 11207929,83 1407432,229 7275 3601
Қорытынды
Экономиканы мемлекеттік реттеудің тиімді шарттары кәсіпкерлік мүдделеріне қарсы
Өркениетсіз, «жабайы» нарықтың эксцестері отандық бизнесті дамытудың ыңғайлы
Қазақстаннан шетелдерге капитал салымдары мен пайданы
есеп айырысулардың ақшалай емес формасы;
Мемлекеттік әсер етудің дәстүрлі шаралары және Қазақстан заңдары
Біріншіден, бағаларды манипуляциялаумен және пайда көрсеткіштерін өзгертумен күресуге
Екіншіден, қазіргі несиелік-ақша саясаты басқа елдерге капиталдың массалық
Монополияға қарсы заңдар әлсіз қабылдануда, күшті монополияның болуын
Әрине, басымдық (приоритет) нарықтық механизмдерге берілгснде мемлекеттік реттеудің
жеке бизнес пен жалпы ұлттық экономика мүдделерін үйлестіру
аз қамтылған және жұмысқа қабілетсіз адамдарды әлеуметтік қорғауды
монополияға қарсы шаралар, сыртқы экономикалық
кедендік тарифтер, салықтар, несие саясаты;
ғылыми-техникалық прогресті ынталандыру.
Қазақстанның көптеген экономикалық заңдары нарықтық инфрақұрылымдарды реттеуге бағытталған,
Қолданылған әдебиеттер:
1. Экономика: Учебник/Под ред. доц.А.С.Булатова.
2-е изд., перераб. И доп.-М.:Издательство БЕК,1999-816с.
2. Курс экономики: Учебник 2-е издание дополненное/Под ред.
3. Курс экономической теории; общие основы экономической теории.
4. Курс экономической теории: Учебник/Под ред. проф. М.Н.Чепурина
5. Казахстан на пороге XX века: Учебник/Под ред.
6. Реформирование экономики Казахстана: Проблемы и их решения
7. Экономика Казахстана (1990 - 1998) автор Парамонов
8. Нарықтық экономика: авторы Мәдешев А.К. Алматы
1
Нарықты экономикаға өту шартындағы жеке кәсіпкерліктің қалыптасуы
Кәсіпкерлік қызмет теориясы және кәсіпорын ұйымдық нысандары
Қолданбалы бизнес
Кәсiпкерлiк қызметінің ұйымдастыру нысандары құқықтық түрлері
Кәсіпкерлік мәні, мазмұны және қалыптасу шарттары
Кәсіпорындарда инновациялық қызметтің маңызы мен саясаты
КӘСІПКЕРЛІК ҚЫЗМЕТТІҢ ТИІМДІЛІН ТАЛДАУ ЖӘНЕ БАҒАЛАУ
КӘСІПКЕРЛІК: МӘНІ, МАЗМҰНЫ МЕН ҚАЛЫПТАСУ ШАРТТАРЫ
Қазақстандағы кәсіпкерлік
Кәсіпкерлік. Салыстырмалы талдау