Мемлекет типологиясы
Жоспар:
Кіріспе......................................................................................................................3
І Мемлекет типологиясы......................................................................................4
Марксистік теориясының мемлекеттің типтері туралы пікірі, яғни
формациялық әдістің мазмұны...............................................................................4
Мемлекет типологиясының цивилизациялық әдісі, оның негізгі
критерийлері............................................................................................................5
Мемлекетті жіктеудің тарихи хронологиялық түрлері..............................11
ІІ. Қазақстан Республикасының қазіргі тарихи типтік – жағдайы..........18
2.1. Мемлекет және құқықтың пайда болуы.......................................................18
2.2. Қазақстан мемлекетін нығайту – тұрақтылық пен прогрестің
факторы..................................................................................................................22
Қорытынды..........................................................................................................38
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі....................................................................39
Кіріспе
Адамзат дамуының мыңдаған жылдарға созылған тарихында бірін-бірінің орнына
Мемлекеттердің тарихи даму логикасын көрсететін, оларды бір критерийлердің
Курстық жұмыстың мақсаттарына тоқталып кететін болсам, олар: мемлекет
Мемлекетті жіктеу процесстері олардың тарихи дамуын дұрыс түсіну
1 МЕМЛЕКЕТ ТИПОЛОГИЯСЫ
Марксистік теориясының мемлекеттің типтері туралы пікірі, яғни формациялық
Мемлекеттің даму процесі мемлекеттің экономикалық, әлеуметтік, мәдени, саяси
Мемлекет және құқықтың тарихи типі қоғамның, экономиканың дамуымен
1.2 Мемлекет типологиясының цивилизациялық әдісі, оның негізгі критерийлері
Мемлекетті типтерге бөлудің марксистік әдісі. Бұл пікір қоғамды
Марксистік көзқарас тұрғысынан мемлекеттің тарихи типі ретінде мемлекетті
Марксистік типологияның пайымдауынша қоғамдық-экономикалық формацияның төрт типіне (құлиеленушілік,
Формациялық көзқарасқа негізделген мемлекет типінің марксистік теориясы анау
Марксизмнің мемлекет типологиясына сәйкес мемлекеттер қатаң тәртіпте белгіленген
Ғалымдардың пікірінше, марксистік теорияны қабылдамауға, тіптен керек болса
Марксизм мемлекетті – бір таптың екінші бір тапты
Бұлайша мемлекеттедің типтерін жіктеудің тиімді жақтары:1) Әлеуметтік-экономикалық факторлардың
2) Ол мемлекеттің табиғи-тарихи дамуындағы ерекшеліктерін көрсетеді.
Жетімсіз жақтарына:
1) ол көп жағдайда біржақты, арықтау жоспарларымен сипатталады,
2) бұл ретте рухани факторлар есепке алынбайды.
Әлемдік әдебиеттерде мемлекет типологиясының классификациясына көптеген негіздер келтірілген
Соңғы кездері мемлекеттердің типін тоталитарлық, авторитарлық, либералдық және
Тоталитарлық мемлекетте адам мемлекеттің машинасының винтигі болып табылады.
Авторитарлық мемлекет тоталитарлық мемлекеттерден оның құрамында кішкене болса
Либералдық мемлекеттер доктриналар мен идеялардың негізінде
құралады. Бұл мемлекетерде тұлғаның мемлекеттен құқықтық тұрғыдан автономиялануына
Демократиялық мемлекетте мемлекеттің және қоғамның маңызды деген сауалдарын
Қарастырылып жатқан классификация ғылыми және практикалық маңызға ие
Аталған мемлекет типологиясы жалпы алғанда және толықтай құқыққа
Мемлекеттерді цивилизациялық, өркениеттік критериімен де бөлу қазір жиі
Цивилизациялық пікір бойынша мемлекеттің тарихи типі өзгеру үшін
Жоғарыда айтқандай, өркениетті жолдың негізінің белгісі ретінде оның
Бұл теорияның маңызды және пайдалы тұстарына:
Мәдениет факторларының белгілі жағдайдағы маңыздылығы бөліп көрсетілген;
Әртүрлі өркениеттің ерекшелігін сипаттайтын рухани белгілердің кеңеюіне
Жетімсіз жақтарына:
Әлеуметтік-экономикалық факторлар бағаланбайды.
Бұл – мемлекетті типтеу емес, қоғамды кейіптеуге жатады.
Бұдан көргеніміздей, мемлекетті жіктеудегі өркениеттік көзқарас қазіргі заманғы
Атап айтқандай, бұл көзқарастың, яғни мемлекеттің типін анықтаудың
Мемлекетті типке классификациялау барлығын қамтушы болып табыламайды. Бұрынғы
Марксистік әдебиеттерде өтпелі кезеңдегі мемлекетерге онша мән бермейді.
1.3 Мемлекетті жіктеудің тарихи хронологиялық түрлері
Бұл әдістің бірнеше түрлері бар. Мысалы, иллюстрациямен істелген
Ежелгі мемлекеттердің тарихы, бұл кезең екіге бөлінеді: Шығыс
476 жылдан басталған кезең орта ғасырларға жатады, бұл
Келесі кезең 20 ғасырдың басына дейін жаңа ғасырларға
Ал қазіргі 20 ғасырдың аяғы мен 21 ғасырдың
Хронологиялық бөлудің басқа да түрлері бар: ежелгі ғасырлар,
Шығыс мемлекеттері. Қазіргі уақытқа дейін шығыс мемлекеттері құлиеленуші
Ертешығыс мемлекеттері (Египет, Вавилон, Үндістан, Қытай және тағы
Егер айтылғанды басқаша айтсақ, шығыстық типтегі мемлекеттердің экономикалық
Шығыстық мемлекеттердің бірқатарында құлдық отбасылық сипатта болды, оларда
Шығыстық мемлекеттер бірнеше қызметтерді атқарды:
қоғамдық жұмыстарды ұйымдастыру (иррогациялық құрылымдарды эксплуатациялар мен құруға
қаржылық - алым – салықтарды бақылау;
әскери – барлық территорияларды қорғау және басқа бөтен
құлдардың қыспағын және қарсылық көрсетулерін басып-жаншу.
Құлиеленуші мемлекеттер. Құлиеленушік сипатындағы мемлекеттер ертешығыстық мемлекеттерден кейін
Құлиеленуші мемлекеттердің экономикалық базисі ретінде құлиеленушілердің тек жерге
Құлиеленуші мемлекеттік биліктің ұйымдастырылу нысаны унитарлық монархиялар және
Феодалдық мемлекеттер. Феодалдық өндірістік қатынастардың негізінде қазіргі кезде
Феодалдық мемлекеттердің экономикалық негізі жерге деген феодалдардың меншік
Феодалдық мемлекеттердің таптық дифференциациясы сословиеге бөлінумен көрінді. Оларды
Феодалдық мемлекеттердің мемлекеттік аппаратына әскерлер, полиция отрядтары, жандармерия,
Феодалдық мемлекеттердің доминациялы нысаны әр түрдегі монархиялар болды.
Феодалдық мемлекеттердің соңғы этаптарында өз еңбегін еркін түрде
Буржуазиялық (капиталистік) мемлекет.
Мемлекеттің бұл типі қоғамның дамуына бейімделе алатын ең
Буржуазиялық мемлекеттердің экономикалық негізі ретінде өндіріс құралдарына деген
Буржуазиялық мемлекеттер өзінің даму кезеңдерінде бірнеше этаптарды басынан
Бірінші этапты капиталистік мемлекеттердің қалыптасуы мен дамуы кезеңі
Дамудың екінші этапы монополистік буржуазиялық кезеңмен тұспа-тұс келіп
Осының нәтижесінде жүйелі түрдегі кризистер мен депрессиялар пайда
Қоғамның әлеуметтік-таптық құрылымында да көптеген күрделі және түбірлі
Мемлекет буржуазиялық-таптық сипатты сақтап қалады, бірақ анағұрлым демократиялы
Дамыған капиталистік елдерде жүріп жатқан өзгерістер әртүрлі теорияларда
Социалистік мемлекет.
Нақты демократиялық, ізгілікті, әділетті қоғам мен мемлекет туралы
Социалистік мемлекет туралы негізгі оқулар К.Маркстің, Ф.Энгельстің, В.И.Лениннің
Марксизмнің айтуы бойынша, социалистік мемлекеттер өздерінің пайда болуы
Бұрынғы социалистік мемлекеттер соңғы және жоғарғы типтегі мемлекеттер
Шындығында, бұл мемлекеттер социалистік типке өтуге үлкен деформацияға
Дегенменен социалистік мемлекеттілікті қалыптастырудағы қалыптасқан сан жылдарлық тәжірибелері
2.1 Мемлекет және құқықтың пайда болуы
Ал, енді мен Қазақстанды, оның саяси- экономикалық, әлеуметтік,
Ең бірінші, Лениннің коммунизмі өз жалғасын таппады. Оған
Бұл жерде айта кететін жайт ҚР өсуін демократиялық,
Ия,бар, бірақ ол әлі толық өзінің шырқау шегіне
Тәуелсіздік алғанына санаулы жылдар өткеніне қарамастан ҚР демократия
ҚР адам құқықтарын қорғау саласында оң қадамдар жасалып
Біздің республикамыз алдыңғы уақытта да адам құқығы жөніндегі
Ал мүндай дәрежеге жету үшін, яғни Қазақстанда адам
Жаңаша демократиялық құқықтық мемлекет қүру үшін, ең әуелі
Қоғамдық құқықтың санадағы құқықтық нигилизм мен зандық идеализм
Конституцияда көрсетілгендей демократиялық, құқықтық, зайырлы мемлекет болумен қатар
Ең алдымен әлеуметтік мемлекет жекелеген топтарға немесе үлыстарға
Әлеуметтік мемлекет адам мен адамзаттың күнкөріс минимумы мен
Әлеуметтік мемлекет нақтылы экономикалық мүмкіндіктерге сай ғана әлеуметтік
Ал зайырлы мемлекет деген үғым діни нанымдардың еркіндігінің
Қазіргі таңда Қазақстан нарықтық экономикаға бет бүрып келеді.
Ал осы барлық игі істер іске асу үшін
Ел басымыз Н.А. Назарбаевтың "2030" бағдарламасы да бұл
Сөзімді қорыта келгенде айтарым, кез-келген қоғамның аса маңызды
Заңды сыйламайтын қоғамда тіпті ең бір жақсы зандар
2.2 Қазақстан мемлекетін нығайту-тұрақтылық прогрестің басты факторы
Экономикалық формациялар болғандықтан, прогрестің тарихи типтеріне талдау жасау
Адамзат тарихының бастамасы алғашқы қауымдық қоғам. Өндіргіш күштердін
Екінші жағынан рудың шағындығы, өзара байланыстардың тәжірибе алмасуының
Таптық қоғамның алғашқы түрі — құл иеленушілік формация.
Алайда құл иеленушілік қоғамның бір табыстарының көзі —ең
Екінші жағынан, қоғам мүшелері әр түрлі әлеуметтік топтарға
Үшіншіден, жеке меншіктің шығуы, айырбастың дамуы нәтижесінде адам
Құлдық қоғамдағы прогресс таптық - антагонистік сипаттағы прогрестің
Феодалдық қоғам нақтылы тарихи жағдайларға байланысты құл иеленушілік
Капитализм шаруаларды феодалдық басыбайлықтан азат етеді, жалпы әлеуметтік
Капиталистік қоғам дамуының мазмүны мен қайшылықтары — жалпы
Жеке меншік жойылғандықтан, соның негізінде топтар арасындағы антогонизм
Социализм — ерекше қоғамдық - экономикалық формация емес,
Маркс көрсеткендей, «бір қоғамдық - экономикалық формациядан екіншісіне
Жалпы алғанда, социалистік қоғамдары прогресс өзінен - өзі
Қорыта келгенде, маркстік ілім үғымы қоғамды тек өндіріс
Екініші мемлекеттік типологияның әдісі — хронологиялық бөлу. Бұл
Құқықтық нормалардың жазулы түрлері Ману — хаммурали зандарында
Келесі тарихи типтерге Греция және Рим және солармен
Көне дәуірде антикалық мемлекеттер республика және монархияға бөлінеді.
Құлиеленушілік антикалық мемлекеттердің арасындағы ең ірі және соңғы
Үшінші тарихи тип бұл — орта ғасырлардың мемлекеттері.
Еуропадағы феодалдық мемлекеттердің дамуының үш кезендері белгілі: ерте
Феодалдық мемлекеттің ішкі функциясы қанаушы, мемлекеттің типтік функциялары:
Ал сыртқы функциясына басқа халықтарды тонау, өз мемлекетін
Феодалдық мемлекеттердің дамуы ең маңызды буржуазиялық револоюцияға дейін
Буржуазиялық мемлекеттерде конституция — мемлекеттің жоғарғы заңдары қоғамның
1917 жылдан бастап социалистік мемлекеттер пайда болды. Олар
Қоғам бірнеше топтарға бөлінетін болса да, топтардың арасындағы
"Цивилизация" мен "Формация" деген үғымдардың айырмашылығы мынада: цивилизациялық
«Цивилизациялық әдіс формациялықтан әлде қайда кең және бай
Қоғамның экономикалық дамуына байланысты ,Уолт Ростау цивилизациялық әдісті
Дәстүрліге қазіргі Африкадағы бірен-саран мемлекеттерді мысалға келтіруге болар.
Ал, Тойнби бұл әдісті діни, психологиялық, мәдени, географиялық
Қорыта келгенде, цивилизациялық әдіс өркегіиеттің даму сатыларын қарастыратын
Қоғамдық қатынастар адам дамуының өлшемі, олай болса оның
Ал, енді мен Қазақстанды, оның саяси- экономикалық, әлецуметтік,
Ең бірінші, Лениннің коммунизмі өз жалғасын таппады. Оған
Бұл жерде айта кететін жайт ҚР өсуін демократиялық,
Ия,бар, бірақ ол әлі толық өзінің шырқау шегіне
Тәуелсіздік алғанына санаулы жылдар өткеніне қарамастан ҚР демократия
ҚР адам құқықтарын қорғау саласында оң қадамдар жасалып
Біздің республикамыз алдыңғы уақытта да адам құқығы жөніндегі
Ал мүндай дәрежеге жету үшін, яғни Қазақстанда адам
Жаңаша демократиялық құқықтық мемлекет қүру үшін, ең әуелі
Қоғамдық құқықтың сынадағы құқықтық нигилизм мен зандық идеализм
Конституцияда көрсетілгендей демократиялық, құқықтық, зайырлы мемлекет болумен қатар
Ең алдымен әлеуметтік мемлекет жекелеген топтарға немесе үлыстарға
Әлеуметтік мемлекет адам мен адамзаттың күнкөріс минимумы мен
Әлеуметтік мемлекет нақтылы экономикалық мүмкіндіктерге сай ғана әлеуметтік
Ал зайырлы мемлекет деген үғым діни нанымдардың еркіндігінің
Қазіргі таңда Қазақстан нарықтық экономикаға бет бүрып келеді.
Ал осы барлық игі істер іске асу үшін
Ел басымыз Н.А. Назарбаевтың "2030" бағдарламасы да бұл
Сөзімді қорыта келгенде айтарым, кез-келген қоғамның аса маңызды
Заңды сыйламайтын қоғамда тіпті ең бір жақсы зандар
Қорытынды
Сонымен, мемлекет типологиясы дегеніміз - мемлекеттердің тарихи даму
Бұл курстық жұмыста мемлекет типологиясына байланысты көптеген мәселелер
Сонымен қатар, бұл курстық жұмысымда қазіргі кездегі мемлекет
Мен қазіргі таңда осы мемлекет типологиясының өзін ақтауы
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:
Ағдарбеков Т.А. « Мемлекет және құқық теориясы»
Алматы – 2003.– 345 б
Жакупова А. «Конститутция основа развития государства» Заң және
1
39
Құқықтық қатынастардың классификациясы
Құқықтың заңды типологиясы және әлеуметтік нормалар
ҚҰҚЫҚТЫҢ ЗАҢДЫ ТИПОЛОГИЯСЫ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК НОРМАЛАР ТУРАЛЫ
МАЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ ТУРАЛЫ
Мемлекеттің типологиясы және формалары
Саясат тарихы туралы ақпарат
Құқықтың пайда болуы
ӘР ТҮРЛІ ХАЛЫҚТАРДА МЕМЛЕКЕТТЕРДІҢ ҚАЛЫПТАСУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Құқық және заң аналогиясы
Мемлекет типологиясы: ұғымы мен тәсілдері