Металдардың химиялық қасиеттері
Жоспар
Кіріспе
Металдар.
Негізгі бөлім
Металдық байланыс және металдардың физикалық қасиеттері.
Металдардың химиялық қасиеттері.
Металдардың табиғатта таралуы және оларды алу
Металдардың электродтық потенциалдары және олардың кернеу
Металдардың коррозиясы.
Құймалар.
Қорытынды
Кіріспе
Металдар.
Химиялық элементтердің көпшілігі металдар болып табылады.
Д.И. Менделеевтің периодтық жүйесіндегі барлық s-элементтер
Негізгі бөлім
Металдық байланыс және металдардың физикалық қасиеттері.
Металдардың сыртқы қабатында бірден төртке дейін
Металдардың кристалдық торлары нейтрал атомдар мен
Металдардың физикалық қасиеттері металдық байланыс арқылы
Металдар электр тогын және жылуды жақсы
Металдар жылуды да жақсы өткізеді. Олардың
Металдардың жылу өткізгіштігі электр өткізгіштігіне сәкес
Металдардың маңызды қасиеттеріне жарықтың немесе жылудың
Металдардың созылғыштық қасиеттерінің маңызы өте зор.
Тығыздықтарын байланысты металдарды жеңіл және ауыр
Металдардың балқу температурасы олардың кристалдық торларындағы
Қаттылығы жағынан да металдардың бір-бірінен айырмашылығы
Металдарды түстеріне қарай шартты түрде қара
Түсті металдар сілтілік, жер-сілтілік, сирек кездесетін,
Сирек металдарға өздері жеке кендер түзбейтіндері
Металдардың химиялық қасиеттері.
Металдардың химиялық активтілігі олардың валенттілік электрондарын
Металдардың тотықсыздандырғыштық қасиеттері олардың стандартты потенциалдарының
Кернеу қатарында бұрын тұрған металл өзінен
Mn + Pb(NO3)2 → Mn(NO3)2 +
Cu + Hg(NO3)2 → Cu(NO3)2 +
Кернеу қатарында сутектен бұрын тұрған металл
Mn + 2HCl → MnCl2 +
Металдардың көпшілігі (алтын, платина, иридийден басқалары)
2H2SO4 + Cu → CuSO4 +
2HNO3 + Ag → AgNO3 +
Тотықтырғыш қышқылдарда ерімейтін металдар, мысалы алтын,
Au + HNO3 + 3HCl →
Металдар сумен қышқылдар сияқты әрекеттесуі керек.
2K + 2HOH → 2KOH +
2Fe + 3H2O → Fe2O3 +
Амфотерлі металдар қышқылдарда да, сілтілерде де
Sn + 2HCl → SnCl2 +
Sn + 2NaOH → Na2SnO2 +
Металдардың көпшілігі бейметалдармен әрекеттесіп оксидтер, галогенидтер,
Металдардың табиғатта таралуы және оларды алу
Металдар табиғатта кең таралған. Жер қыртысында
Өнеркәсіп көлемінде металл өндіруге жарайтын металдардың
Оксид түріндегі кендерге қызыл темір тас
Сульфид түріндегі кендерге пирит FeS2, мыс
Кейде кеннің құрамында екі немесе одан
Кеннен металды алу үшін оны бос
Металлургия өнеркәсібінде кеннен металл өндірудің мынадай
Пирометаллургия әдісі бойынша кенді жоғары температурада
Домна пештерінде темір кендерінен шойын қорытқанда
Fe3O4 + 4CO → 3Fe +
Көміртек пен карбид түзетін металдарды оксидтерінен
Гидрометаллургия әдісі бойынша әртүрлі заттармен (KCN,
CuO + H2SO4 → CuSO4 +
Содан кейін сульфаттағы мысты темірмен ығыстыру
Гидрометаллургия әдісімен күмісті, мырышты, кадмийді, молибденді
Электрометаллургия әдісі бойынша балқыған хлоридтерінен, оксидтерінен,
Металдардың электродтық потенциалдары және олардың кернеу
Кез келген металл пластинкасын суға немесе
Ерітіндіге көшкен катиондар теріс зарядталған пластинкаға
Металдардың табиғатына байланысты суда немесе олардың
Сонымен өз тұздарының ерітінділеріне батырылған актив
Металдардың электродтық потенциалдары олардың химиялық активтілігін
Өз тұзының концентрациясы 1 моль-ион/л ерітіндісіне
Егер металдарды (сутекті қоса алғанда) стандартты
Металл φ0 Металл ионы Металл φ0
Eu -3,395 Eu2+ Np -1,856 Np3+
Sm -3,121 Sm2+ U -1,798 U3+
Li -3,045 Li+ Hf -1,7 Hf4+
Cs -3,02 Cs+ Be -1,69 Be2+
Rb -2,925 Rb+ Al -1,663 Al3+
K -2,924 K+ Ti -1,63 Ti2+
Ra -2,92 Ra2+ Zr -1,539 Zr4+
Ba -2,905 Ba2+ Ti -1,208 Ti3+
Sr -2,888 Sr2+ Yb -1,205 Yb3+
Ca -2,866 Ca2+ Ti -1,63 Ti4+
Na -2,714 Na+ Mn -1,179 Mn2+
Ac -2,6 Ac3+ V -1,175 V2+
La -2,522 La3+ Nb -1,1 Nb3+
Ce -2,48 Ce3+ Pa -1,0 Pa5+
Pr -2,462 Pr3+ Cr -0,913 Cr2+
Nd -2,431 Nd3+ V -0,87 V3+
Pm -2,423 Pm3+ Zn -0,763 Zn2+
Gd -2,397 Gd3+ Cr -0,744 Cr3+
Tb -2,391 Tb3+ Ga -0,744 Ga3+
Mg -2,375 Mg2+ Ga -0,45 Ga2+
Y -2,372 Y3+ Fe -0,441 Fe2+
Dy -2,353 Dy3+ Cd -0,403 Cd2+
Am -2,32 Am3+ In -0,34 In3+
Ho -2,319 Ho3+ Tl -0,336 Tl+
Er -2,296 Er3+ Co -0,277 Co2+
Tm -2,278 Tm3+ Ni -0,25 Ni2+
Lu -2,255 Lu3+ Te -0,24 Te2+
Sc -2,077 Sc3+ Mo -0,2 Mo3+
Pu -2,031 Pu3+ In -0,139 In+
Th -1,899 Th4+ Sn -0,136 Sn2+
Металдардың коррозиясы.
Металдардың және олардың құймаларының сыртқы ортаның
Химиялық коррозия деп металдар мен құймалардың
Тотығу-тотықсыздану реакцияларының нәтижесінде жүйеде электр тогы
Мысалы, дымқыл ауада темір мен мыс
Fe0 – 2e– → Fe2+
Мыс – катод, оның бетіне темірден
O2 + 2H2O + 4e– →
Темір иондары гидроксид иондарымен қосылып, темір
Fe2+ + 2OH- → Fe(OH)2
Темір гидроксиді ауадағы оттекпен әрі қарай
4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O →
Оттектің тотықсыздануы арқылы жүретін металдардың коррозиясы
Сутек иондарының концентрациясы көбірек ортада оттектің
2H+ + 2e– → H2↑
Сонымен электрохимиялық коррозия кезінде электрондар ағыны
Металдарды коррозиядан сақтау жолдары өте көп.
Ортаны өзгерту. Кейде әртүрлі тотықтырғыштарды жою
Қорғаныш жабындар. Металдарды коррозиядан сақтаудың басты
Сырлау. Металдарды коррозиядан сақтаудың ең көп
Құймалар.
Халық шаруашылығында таза металдарға қарағанда құймалар
Құймалардың қасиеттерінің олардың құрамына кіретін металдардың
Құйманың қаттылығы өзінің құрамына кіретін ең
Балқыған металдарды араластыру және салқындату арқылы
Кейбір құймалардың құрамына металдардан басқа бейметалдар
Темір негізінде жасалған құймалар. Шойын –
Болат – темір мен көміртектің (1,7%-дан
Мыстың негізінде жасалған құймалар. Жез –
Қола – мыс пен 20%-ға дейін
Мельхиор – мыс пен никельден (40
Алюминий негізіндегі құймалар. Дюралюминий – алюминийден,
Куроалюминий – алюминийден және 11 –
Никель негізіндегі құймалар. Нихром – 67%
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Аханбаев Карим «Химия», Алматы «Ана Тілі»,
www.chemister.pp.ru сайты.
ru.wikipedia.org сайты.
Металдардың химиялық қасиеттері
Орта мектеп химия курсындағы металдардың жалпы қасиеттерін оқып үйретудің әдістемесі
Металдардың жалпы физикалық қасиеттері
Металдардың жалпы химиялық қасиеттері
Негізгі және қосымша топшалардың металдарын оқыту
Қышқылдардың химиялық қасиеттерін зерттеу
Металдар. Металдардың сипаттамасы және жіктелуі
Химия пәнінен дәрістердің қысқаша конспектісі
Металдар туралы ұғым
ІА тобының элементтері