Ақша тауардың жалпы эквиваленті

Кіріспе.
Ақшаның даму тарихы мен эволюциясы.
Ақшаның шығу тегі.
Құн формаларының дамуы.
Ақшаның жалпы эквивалент және экономикалық категория ретіндегі түсінігі.
2.1 Ақша тауардың жалпы эквиваленті.
2.2 Қолма-қол ақшасыз айналымдағы ақша.
2.3 Ақшаның айналыс заңы.
Ақша қажеттілігі және экономикалық маңызы.
3.1 Ақша мәні және атқаратын қызметтері.
3.2 Ақшаның экономикалық маңызы, қажеттілігі.
Қорытынды.
Кіріспе.
Ақшаның адам өміріндегі орны қандай?
Ақша деген не?
Ақша – ол ерекше тауар, қоғамдағы эквивалент қызметін
Әрбір кәсіпкер өзінің жұмысында үнемі ақша бірлігімен қарым-қатынаста
Тарихи ақшаларға тауарлар жатады, бұл тауарлар күнделікті айырбастауда
Осы монеталардың пайда болуы –ақшаның құрылуындағы соңғы кезең
Ақша бес түрлі қызмет атқарады:құн өлшемі, айналыс құралы,
Ақша пайда болғаннан бері бірнеше рет өзгеріске ұшырады,
Ақшаның даму тарихы мен эволюциясы.
Ақшаның шығу тегі.
Ақша ежелгі заманда пайда болды. Олар тауар өндірісінің
Тауар өндірісінің дамуы барысында кездейсоқ айырбас жиілінеді. Жалпы
Жалпыға ортақ эквивалент роліг атқаратын тауар үшін әр
Металл ақшалардың артықшылығы, олар- біркелкі, төзімді, ұсақталынады. Бұл
Көне дәуірден ата –бабамыз айырбаспен қатар сауда мәдениеті
Сонымен ақшаның пайда болуына алдын ала екі экономикалық
натуралдық шаруашылықтың орнына тауарлық шаруашылық келді. Осыған байланысты
өнім өндірушілердің арсында бір жағынан мүліктік жекеленушілік пайда
Ақшаның пайда болуы айырбастау процессіне де бірқатар өзгерістер
Біріншіден, ақша шыққаннан кейін тікелей тауар айырбастаудың тар
Екіншіден, айырбастау процессі әр уақытта істелетін екі әрекетке
Үшішіден, несиенің пайда болуына әсер етті. Монетаның пайда
Құн формаларының дамуы.
Алғашқы қауымдық құрылыстың өрістеген шағында, яғни бір қауым
Құнның бұл формасы, аты айтып тұрғандай айрбас процессінін
Тауар өндірісі дамыған сайын кездейсоқ айырбас тұрақты
Құнның екінші формасы тауарлы өңдірістің ұлғайып, одан әрі
Қоғамдық еңбек бөлінісі одан әрі дамуы адамдардың қол
Сөйтіп тауар өңдірісінің өсуі, айырбастын жиілігі мен жүйелілігі
4 қап астық
1 балта
1 құмыра
және т.б.
Жалпыға ортақ эквивалент ролін атқаратын тауар үшін әр
Қорыта айтқанда, өндіргіш күштерінің жетілуі айырбас процесін үздіксіз
Уақыт өте келе және тауар өндірісінің өрістеуі айырбасты
1 қой
4 қап астық
1 балта
1 құмыра
және т.б.
Сөйтіп ақша пайда болды. Ақша деген тауардың жалпы
Ақшаның жалпы эквивалент және экономикалық категория ретіндегі түсінігі.
Ақша тауардың жалпы эквиваленті.
Тауар – бұл сату немесе айырбастау үшін жасалынған
Алғашқы қауымдық құрылыс кезінде бір тауардын басқа бір
Тауар өндірісінің дамуы барысында кездейсоқ айырбас жиіленді. Жалпы
Тауар өндірісінің өсуіне байланасты неғұрлым жиі айырбасталатын тауар-
«Капитал» сөзінің шығуы да малмен байланысты, өйткені ескі
Солтүстік халықтары ең бірінші тауар ретінде айырбас үшін
Жылы теніздердін жағасын мекендеген тайпалар айналыс құралы ретінде
Әлемде әр түрлі экзотикалық ақшалар болған. Каролин аралдары
Юлий Цезарь патшалығының тұсында ақша ретінде құлдарды пайдаланалды.
Өнер мен жер игерушілердің бөлінуімен эквиваленттің жетілуі жалғасты.
Жалпы эквивалент ретінде металдар да пайдалана бастады. Ежелгі
Металл ақшаларының артықшылығы, олар – біркелкі, төзімді ұсақталынады
Кейін келе металдардың арасында басты роль алтын мен
Әрине, металдар бұған дейінгі ақша формаларын бірден ығыстырып
Бірақ б.э. дейін XIII ғасырда салмағы көрсетілген құймалар
Монеталардың пайда болуы ақшаның құрылуындағы соңғы кезен болып
Қолма- қол ақшасыз айналымдағы ақша.
Қолма- қол ақшасыз дегеніміз, қолма- қол ақшаның орнына
Қолма- қол ақшасыз айналымның ерекшелігі:
Кейбір құнды қағаздар арқылы жүргізілетін қолма- қол ақшасыз
Кейбір ақша алушылармен есептескенде төлеушінің банктегі шотта жатқан
Егер, қолма- қол ақшасыз есеп айырысуға қатысушылар алдағы
Ақша жүйесі – бұл әр мемлекетте тарихи қалыптасқан
Ақша жиыны – ақша айналымы мен жинақ ақшаның
Ақша айналымының жылдамдығы
V- ақша айналымының
P- баға деңгейі
Y- өндірілген өнім мөлшері (нақты ЖҰО)
M- ақша мөлшері
Ақша базасы- дегеніміз айналымыда жүрген қолма –
Айналымдағы ақша жиыны және ақша базасы, екуі де
Бұлай болудың басты себебі нарық жағдайында қолма -
Қазақстан бойынша бұл көрсеткіш 2000 жылы 45,9 пайызға
М0, М1,М2,М3 (абсолюттік саладан басқа)
Бұл агрегаттардың мазмұны мынандай:
М0 – қолма-қол ақша. Айналымға шығарылған, қағаз
және металл ақшалар.
М1=М0 +Заңды тұлғалардың есеп шоттарындағы ақшалар мен жеке
М2=М1+Заңды және жеке тұлғалардың банкідегі мерзімді салықтары.
М3=М2+ Мемлекеттік займның облигациясы және сертификаттар.
Ақша айналыс заңы.
Ақша айналыс заңы – құн занынң айналыс аясындағы
Мына формуламен өрнектеледі:
Ақша айналысының мәні – ақшаның айналыс құралы қызметін
Айналысқа қажетті ақша мөлшері өңдірістің даму жағдайларына әсер
Ақша айналысына әсер ететін жағдайлар:
несиенің даму деңгейі, егер тауардың көп бөлігі несиеге
қолма – қол ақшасыз есеп айырысудың дамуы;
ақша айналымының санының өсуі;
айналысқа ақша екі формада эммиссияланады: қолма – қол
банкноталар мен монеталарды эмиссиалау есебінен;
орталық банктен комерциялық банктердің несие алуымен;
мемлекеттін бюджеттік кемшілігін жабу үшін орталық банктің ұкіметке
орталық банктін асыл металдарды, шетел валютасы және мемлекеттік
чек шығаруымен және заем беруімен.
Ақшаның айналу жылдамдығы мынадай экономикалық жағдайлар әсер етеді:
Ақша қажеттілігі және экономикалық маңызы.
Ақша мәні және атқаратын қызметтері
Ақша кез келген тауар құнын білдіретін ерекше тауар
Біріншіден, тек ақшаға айырбастау арқылы ғана тауарлар қоғамдық
Екіншіден, әр адамның еңбектегі, яғни қоғамдық өнімдегі үлесін
Үшіншіден, айырбас процесінде ақшаның делдалдық етуімен тауардын ішкі
Тауарлар дүниесінің тауар және ақша болып екіге бөлінуі
Құнның ақшалай формасының пайда болуы, яғни ақша –
Ақша ерекше тауар, жалпыға бірдей балама, яғни, басқа
Ақшаның мәнін көрсетуші оның атқарымы болып есептеледі. Экономиканың
Ақша құнды өлшеуші ретінде
Ақша айналым құралы ретінде
Ақша төлем құралы ретңнде
Ақша қорлану құралы ретінде
Дүниежүзілік ақша ретінде
Көрсетілген атқарымдарды тек қана ақша ғана орындай алады.
Ақшаның құн ретінде атқарымы оның көлемі мен тауардың
Ақша айналым құралы ретінде. Барлық тауарлар, Қай жерде
Ақша төлем құралы ретінде. Бұл атқарымды ақша қозғалысы
Ақша қорлану құралы ретінде. Бұл атқарымды, айналысқа қатынаспай
Ақшаның қорлану құралы ретінде атқарымын орындайтын артық ақша
несиеге берілген ақша кедергісіз іске пайдаланылады
несиенің уақытында қайтарылуына күмән жоқ
несиеге берген ақшадан жоғарғы деңгейде пайда түседі
Дүниежүзілік ақша атқарымы. 1976 жылы, ақшаның алтын тепе-теңдігі
Ақша мәні орындалатын функциялары: құн өлшемі, айналыс
Тұтыну-тұтыншылар алатын тауарлар мен қызметтер жиынтығы. Табыстың қалған
Жинақ ақша –бұл табыстың тұтынбайтын бөлігі.
Ұлттық ақша жинағы- тұтыну мен мемлекеттік сатып алуды
Жеке ақша жинағы- салық пен тұтынуға жұмсалуғанды қоспағанда
Мемлекеттік ақша жинағы- бұл жиналған салық пен оның
Ақша түрлері. Ақша -өзі дамушы категория және уақыт
Біріншіден, алтыннан ақша басу, алтын шығарумен тығыз байланысты,
Екіншіден, айырбастау операциясының өсуі, айналыстағы ақшаның көбейтуін
Осыған байланысты, қымбатқа түсетін алтын ақшаны, арзанырақ ақшаға
Қағаз ақша. Ең бірінші қағаз ақша 11 ғ-да
Қағаз ақшалар алтынға, не күміске айырбасталынбайды және оны
Бұндай жағдайда, несиелік ақшаның көмегімен оқшандыруға болады.
Несиелік ақша (банкноттар). Несиелік ақшаны айналысқа шығару және
Банкнот қағаздан жасалады, бірақ несиелік ақша
Қазақстан теңгесі міне 11 жыл астам уақыт бойы
Ақшаның экономикалық маңызы, қажеттілігі.
Ақшаның өмір сүруіндегі объективті қажеттілік ол тауар өндірісі
Бірақ 16 ғасырдың басында (1516 ж.) утопиялық социолизмнің
Ол аздай Томас Моор тағы былай деді: «Қай
19 ғ. Социал утопистері- Прудон, Оуэн, Грей және
Мұндай ойлар Ресейде де айтылды. Қазан революциясынан (1917ж.)
Осыған байланысты К. Маркс былай дейді: «ақшаларды жоя
Ақша тауардан дами отырып, тауар бола қала береді,
Ақша – жалпы бірдей эквивалент, ерекше тауар, онда
Жалпыға бірдей эквивалент рөлі тарихи түрде алтынға бекітілген.
«Ақша- зат емес, ол қоғамдық қатынас»
Олар шындығында қоғамдық қатынастарды тудырушылар болып келеді. Бұл
Ақша - өндіру мен бөлу процестерінде адамдар арсындағы
жалпыға бірдей айырбасталу;
айырбас құнының дербес формасы;
еңбектің сыртқы заттық өлшемі.
Жалпыға тікелей айырбасталу формасында- ақшаны пайдалану, кез-келген материалдық
ақшаның пайдаланудың көлемі едәуір кеңіді.
Ақшаның айырбас құнының дербес формасы ретінде пайдалану тауарларды
Еңбектің сыртқы заттық өлшемі тауарды өндіруге жұмсалған еңбектің,
Ақшаның адам өміріне қажеттілігі туралы әр түрлі ойлар
Ақшаға теріс көзқарастар Ресейдегі азамат соғысы кезеңінде пайда
Ақша – тарихи дамыған экономикалық категорияя. Ол қоғам
Қоғам экономиканың әр түрлі үлгісіне өткенде ақшаның маңызы
Нарықтық экономикада ақшаның маңызы зор. Себебі әр түрлі
Ақша нарықтық экономикада ақша-несиелік реттеуде айналыстағы ақша массасының
Қорытынды.
Қорыта айтқанда, нарықтық экономикада ақшаның маңызы зор. Өйткені
Ақша адам өмірінде белгілі бір орын алып келеді
Ақша функциясы үзіліссіз өндіріс процесін, бөлу, айырбастау және
Ақша ауыл шаруашылық өндірісінде, кәсіпорында, мемлекеттік орган функциясында,
Ақша көмегімен қолма-қол және қолма-қол емес ақша формаларымен
Қорыта айтқанда, ақша адамның ең бір үлкен ойлап
Пайдаланылған әдебиеттер.
1.Ақша, несие, банктер:Оқулық А.С. Сейітқасымов-
Алматы 2001.
2.Ақша, несие, банктер, валюта қатынастары:Б.А. Көшенова
Алматы: Экономика 2000 жыл.
3.КазМБА. Экономикалық ЖОО-ның «Ақша, несие, банк»
курсының бағдарламасы.
4. Ақша айналысы және несие:С.Б. Мақыш Алматы 2000
5. Ақша айналысы және несие:С.Б. Мақыш Алматы 2004
6. Ақша, несие, банктер:М.С. Саниев Алматы 2001 ж.
7. Экономика оқулығы:А.С. Булатова Москва 1995 ж.
8. Экономиканы ақша-несиелік реттеудің кейбір аспектілері
Ж. Серикбаева қаржы-қаражат 2003 ж. №3
9. Ақша төлемі мен аударымы туралы
// Егемен Қазақстан 1998 ж. 2 шілде.
10. Ақша саясаты // Алматы 1998 ж. 26
11.Тәуелсіз елдің ұлттық Валютасы // Егемен Қазақстан
Ә. Нысанбаева 2003 ж. 13 қараша.
12. Еуропалық валюта одағы елдердің валюталарға евроға
ауыстыруына Қ.Р. экономикасын дайындау жөніндегі
іс шаралар // Қазақстан Республика Президенті мен
Қ.Р. Үкіметінің актілер жинағы 2001 ж. №39 53-56
27
Ақша жүйесінің элементтері
Елдегі бірлік ретінде қабылданған ақша мөлшері
Елдің ақша бірлігі және оның құрылымдық бөлігі болып
Ақша мен ағалы қағаздарды шығаратын мекемелер
Тауарлы (алтын), қағаз, несие, ақша, тиын
Ақша айналымын реттейтін мемлекеттік және мемлекеттік емес мекемелер
Ақша бірлігі
Баға ауқымы
Эмиссиялық
жүйе
Ақша түрлері
Ақша жүйесінің институттары

Ұқсас жұмыстар

Ақша қызметі

Ақша түрлерінің өзгеруі

Ақшаның айналысының заңы ақша массасы

Акшаның дамуы және нарықтағы маңыздылығы

Ақшаның жалпы эквивалент және экономикалық категория ретіндегі түсінігі

Ақша теориясы және ақшаның экономикадағы ролі

Ақша жүйесі туралы мәлімет

Ақшаның айналысының заңы ақша масссасы

АҚША АЙНАЛЫМЫНЫҢ ҚЫЗМЕТТЕРІ