Тұлғаның қоғамдағы әлеуметтік рөлі
Жоспар
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
2.1. Тұлғаның қоғамдағы әлеуметтік рөлі
2.2. Отбасы- тұлға дамуы мен тәрбие
2.3. Отбасында тұлғаның толықтай қалыптасуы
III.Қорытынды
Кіріспе
Тұлға проблемасы бірқатар ғылымдардың-филисофия, социология, психология,
Мәселен, философия тұлғаны таным мен творчествоның,
Тұлға- қоғамдағы болып жататын әлеуметтік құбылыстар
Тұға әлеуметтік қатынастар мен байланыстардың бастапқы
Бұл сұраққа жауап беру үшін «адам»,
« Индивид» адам тегінің нақты өкілі,
Индивид- жеке-дара адам. Барлық адамға тән
Мысалы, кездейсоқ бір жағдайлармен кішкентай адам
Демек, адамның адамдық қасиеттерін қалыптастыратын тек
Адамның жануарлар дүниесінен бөлініп шығуының негізі-
Осыларды еске ала отырып, адам дегеніміз,
Бұдан адам мәнінің тек қоғамдық-әлеуметтік жағы
Психологиялық өлшем- адамның ішкі жан дүниесі,
Осыған орай жеке-жеке алып қарағанда бұл
Әлеуметтік өлшем- адамды тұлға, яғни белгілі
Тұлғаның идеалды типін, яғни оның қоғамның
а) Тұлғаның қоғамдық қатынастар жүйесіне араласып,
ә) Әлеуметтік қатынастардың және саналы іс-әрекеттің
Туған сәби әлі тұлға емес. Ол
Биологиялық, генетикалық дамудың алға шарттары.
Әлеуметтік ортаның болуы қажет, өйткені онда
Әрбір тұлғаның белгілі бір деңгейде іштей
2.1.Тұлғаның қоғамдағы әлеуметтік рөлі
Әлеуметтік рөл қоғамдағы адамдардың белгілі бір
Басқаша айтқанда, әлеуметтік рөл дегеніміз, қоғамдағы
Әлеуметтік рөлдердің мысалы ретінде адамдардың мамандыққа
Бұл тұрғыдан қарағанда тұлғаның өзі осындай
Осы тетік орталық қызмет атқарушы орган
Сонымен, жан-жақты дамыған тұлға өзінің рөлдік
Сонымен, жан-жақты дамыған тұлға белгілі бір
Ч. Кули тұлғаның қалыптасуы айналасындағы адамдармен
а)Жұрт мені қалай қабылдайды;
ә) Жұрт менің сыртқы түріме қалай
б) Бұл теория қоғамдық пікірді қалай
Джордж Герберт Мид тұлға өзінің «менін»
Жас бала біреудің мінез-құлықының себебін түсіндіре
Мидтің пікірінше, адамның тұлғаға айналу процесі
Бірінші иммитаци. Бұл сатыда балалар үлкен
Екіншісі, ойын сатысы. Бұл уақытта кішкене
Үшінші саты- ұжымдық ойын. Мұнда балалар
Тұлға туралы рөлдік теорияда адамның әлеуметтік
Олар: «әлеуметтік статус» және «әлеуметтік рөл».
Мысал, әрбір адам әлеуметтік жүйеде бірнеше
2.2. Отбасы- тұлға дамуы мен тәрбие
Қоғамдағы әрбір адам ондағы алуан түрлі
Отбасы- бұл адамдардың некелік және туыстық,
Отбасының аса маңыздылығы оның қоғам алдында
Отбасының объективтік өзгеру процесі оның топ
Американ әлеуметтанушысы Хиллдің көзқарасына сәйкес, қандай
Отбасы мүшелері әр уақытта бір-біріне өзара
Қандай да бір отбасы болмасын, ол
Отбасы- бейімделуші ұйым, ол өзін қоршаған
Отбасы дара бүтіндік ретінде сыртқы факторларға
Отбасы жеке-дара институт ретінде-оның тұрмыстық салты
Отбасын әлеуметтік институт ретінде осылай зерттеу
Ерлі- зайыпты адамдардың арасындағы қатынастар некелесу
Неке туралы басқа да ережелер бар,
Ережелер мен салт-дәстүрлер отбасының дамуына, өзгеруіне
Неке әлеуметтік институт ретінде қоғамның дамуы
Отбасын әлеуметтік институт ретінде зерттеудегі талдау
Отбасын әлеуметтік институт ретінде зерттегенде мынадай
Отбасы мүшелері бір шатырдың астында, яғни
Отбасы мүшелерінің атқаратын рөлі тек қана
Сонымен, отбасы мүшелерінің арасындағы қарым-қатынастар олардың
Отбасы өзіне тән жалпы шеңбер (ұлт,
Отбасының мүшелерінің арасындағы барлық қатынастардың, атап
Отбасы құрылымы және оның іштей ұйымдастырылуы
Ерлі-зайыптыларды сұрыптау тұрғысынан қарағанда-некелік эндогендік (яғни,
Отбасындағы билік құрылымы демократиялық немесе авторитарлық
Отбасының рөлдік (атқаратын қызметі) құрылымы деп,
Әдет-ғұрып, салт бойынша отбасында әйел адам
Неке-бұл қоғам тарапынан ретке келтірілген әлеуметтік
Отбасын құруда табысқа жету, отбасының ыдырауына
Сыртқы күштер: қоғамдық пікірдің қысымы, экономикалық
Сондықтан некедегі жетістік деп, тұлғалар серіктестігінің,
Жеке бақытқа жетуде некедегі адамдардың бір-біріне
Некелік міндеттерді орындау, яғни балалардың болуы,
Неке өлшемі (критериі): беріктік, төзімділік, субъективтік
Өмір тәжірибесі көрсетіп отырғандай, көптеген отбасы
Дау-жанжалдар, олардың күшеюі ата-аналар арасында ғана
Отбасының даму циклдері (кезеңдер). Бұл отбасының
Бірінші кезең-некеге тіркелуден және бірігіп өмір
Екінші кезең-ең соңғы баланың мектепке баруымен,
Отбасының бұдан да басқа өмірлік кезеңдері
2.3. Отбасында тұлғаның толықтай қалыптасуы
«Тұлға» ұғымы адамның әлеуметтік дамуының сапалық
Осыдан барып, тұлға-қоғамдық қатынастардың жемісі деген
Құқықтық мемлекеттерде жеке тұлға өркениет пен
Тұлғаны одан әрі әлеуметтендіру процесі тек
а) іс-әрекет, қызмет, бұған ойын, оқу,
ә) қарым-қатынас, бұл – адамдардың бір-бірімен
б) өзіндік сана-сезімді дамыту, бұған ми
Осылардың негізінде тұлғаның ерекшелік қасиеттері одан
Тұлғаны әлеуметтендіру. Индивидті тұлғаға айналдыру процесін
Тұлғаның қалыптасуы оның белсенді іс-әрекеті мен
Соның арқасында адамда өз мінез-құлқын, іс-әрекетін,
Тұлғалық қасиеттердің ішіндегі аса маңыздысы оның
Адам тұлғаға айналуында екі үлкен кезеңнен
Екінші кезеңде тұлғаның бүтін, біртұтас көзқарасы,
Тұлғаға айналудың бірінші кезеңі барлық адамдарда
Тұлға тек қана әлеуметтік қоғамдық қатынастардың
Вебер әлеуметтік іс-әрекетті, қимылды 4 типке
а) Ақыл-ойдың мақсатқа бағытталуы (целерациональный).
ә) Іс-әрекеттің құндылыққа бағытталуы. Мұнда әрбір
б) Аффективтік. Бұл адамның эмоциялық реакциясына
в) Дәстүрлі (яғни, салт-дәстүрлік). Мұнда адамның
Тұлғаның әлеуметтік қызметі деп, адамның өмірді
Әлеуметтік іс-әрекет пен қызметтің қозғаушы күші
Басқаша айтқанда, адамды іс-әрекетке, қызметке итермелейтін
Табиғи қажеттілікке тамақ ішу, киім қию,
Адам мүддесі, мақсаты белгілі бір қажеттілікті
Мүдделердің, мақсаттардың негізінде әлеуметтік талап-тілектерді білдіретін
Қажеттілік тұлғаны өзін қоршаған әлеуметтік ортамен
Қажеттілік- объективті дүниенің даму заңдарының негізгі
Кейбір жағдайларда адам жаңа бір әлеуметтік
Бейімделу- өмір сүру жағдайларының өзгерісіне деген
Қажеттіліктің мүддеге айналуы, ал, мүдденің мақсатқа
Мүдденің мақсатқа айналу сатысында қозғаушы күш
Қорытынды
Қорыта айтқанда, қандай да бір қоғамда
Әрбір статус бірнеше рөлдерден құрылады. Нақтылы
Рөлдік тосу, күту, үміт ету-бұл ойын
Қоғам бұл мәселеде әр уақытта «осылай
Пайдаланылған әдебиеттер
Витек К. «Проблемы семейного благополучия».- М.,
В.А.Сысенко « Супрежеские конфликты, С-П, 1989
Бодалева А.А, Столина В.В. « Семья
Василюк Ф. Е. « Психология переживания»
Абулханова- Словская К.А. « Стратегия жизни»
И.М. Никольская, Р.М. Грановская « Психологическая
И.Б. Дерманова «Диогностика эмоционально-нравственного развития, С-П,2002
«Психологические тесты» под ред. А.А.Карелина, М.,2001
« Практическая психология в тестах, или
Теория и методика социальной работы /
Кон.И.С. «Социология личности» М.,1997
18
Тұлғаның қоғамдағы әлеуметтік рөлі
Әлеуметтік статус және әлеуметтік рөлдер
Саяси әлеуметтанудың ғылымы және оның пәндік ерекшеліктері
Отбасында тұлғаның қалыптасуы
Әлеуметтану бойынша дәрістер
Адам оның қоғамдағы рөлі
Адам тұлғасын зерттеудегі тұлғалық қасиетті анықтау
Жеке тұлға туралы
Құқықтық мәдениет - қоғам мәдениетінің негізгі салаларының бірі
Жастардың әлеуметтену механизмі