Қазақстанның экономикалық реформалау бағдарламасы
МАЗМҰНЫ
Кіріспе 3
І ТАРАУ. ТМД ОДАҒЫНЫҢ ҚҰРЫЛУ ПРИНЦИПТЕРІ 5
1.1 ТМД ұйымының құрылу қажеттілігі 5
1.2 ТМД елдерінде экономикалық реформаларды жүргізу
ІІ ТАРАУ. ТМД ОДАҒЫНЫҢ ДАМУ ПРИНЦИПТЕРІ 10
2.1 ТМД елдерінің экономиканы реформалаудың кезеңдері 10
2.2 Қазақстанның экономикалық реформалау бағдарламасы 13
2.3 Қазақстанның экономикалық дамуы ТМД елдеріне үлгі ретінде
Қорытынды 24
Қолданылған әдебиеттер 25
Кіріспе
Қазақстан және бүкіл постсоциалистік елдер, нарық баспалдағын қалыптасқан
Тек Қазақстан үшін емес бүкіл посткеңестік елдер арасында
Аталған мәселелі шешімдер, яғни терең институциональдық, әулеметтік-экономикалық, технологиялық,
Осы жұмыста КСРО-ның Тәуелсіз республикаларға ыдырауының салдары мен
І ТАРАУ. ТМД ОДАҒЫНЫҢ ҚҰРЫЛУ ПРИНЦИПТЕРІ
80-жылдардың аяғындағы басты әлемдік оқиға алдымен экономикалық жүйенің,
Биылғы жылы Тәуелсіздіктерінің он-төртжылдығын тойлай отырған жаңа мемлекеттер
1.1 ТМД ұйымының құрылу қажеттілігі
КСРО ыдырағаннан соң 70 жыл бойы қалыптасқан біртұтас
Кешегі кеңестік қысымнан құтылған елдер Тәуелсіздік эйфориясынан әлі
Алайда, 1991 жылдың 8-ші желтоқсанында Ресей президенті Ельцин
ТМД КСРО ыдырауының салдарынан ауырлатып жібермес үшін тесік
Дегенмен, ТМД мемлекеттері бірлесе отырып шешетін проблемалар жеткілікті
1.2 ТМД елдерінде экономикалық реформаларды жүргізу проблемалары мен
Өтпелі экономикасы бар ТМД елдерінің тәжірибесі жоспарлы шаруашылықтың
Осы тенденция индустриялы типті экономикасы басым болатын елдерде
ТМД елдерінде меншік қатынастарының жоспарлы жүйесі мен шаруашылықты
1) макроэкономикалық тұрақтандыру (мемлекеттің шығындар мен өндірістік сфералар
2) КСРО және СЭВ шеңберіндегі кооперациялық байланыстардың тарауы;
3) өнідірістің сұранысқа бейімделуінің қиыншылықтары.
Осының барлығы өндірістің құлдырауының көлемін ұлғайтты, дағдарысқа ерекше
ТМД проблемалары өзіміздің де, сондай-ақ өзге де саясатшылар,
Біріншіден, Кеңес Одағын тарату процедурасын, мұра бөлісуді неғұрлым
Қорытындылар шығара отырып, алғашқы міндеттің жүзеге асырылғанын, яғни,
ТМД шеңберінде бірінші қатарға еркін сауда аймағы -
Жиырмасыншы ғасырдың соңғы онжылдығы ТМД елдеріне байсалды тарихи
ІІ ТАРАУ. ТМД ОДАҒЫНЫҢ ДАМУ ПРИНЦИПТЕРІ
Кеңес Одағы құлап, ТМД қалыптасқан кезде еркіндік, тең
1994-жылы Қазақстан ұсынған Еуразия одағын құру жобасы бастапқы
Таяудағы уақыттарда ортақ экономикалық кеңістікте тығыз өзара іс-қимылдар
2.1 ТМД елдерінің экономиканы реформалаудың кезеңдері
ТМД-ның басқа елдері сияқты Қазақстанда да шаруашылықтың әкімшілік
Бірінші кезең - дағдарыстың даму кезеңі, өндірістің жалпы
Екінші кезең - макроэкономикалық тұрақтандыру (ең алдымен инфляцияның
Үшінші кезең - экономикалық өсудің жандану кезеңі төмен
Рыноктық қатынастарды қалыптастыру белгілі бір заңдылықтардың іске асырылуымен
1. Мемлекеттен алу және жекешелендіру процесі негізінде меншіктік
Мемлекеттен алу меншіктің барлық нысандарын қамтиды. Мемлекеттік меншік
Қазіргі кезде Қазақстандағы экономиканың дерлік толығымен нарыққа өту
2. Үш көзбен байланысты ішкі экономикалық қатынастарды ырықтандыру
а) жеке және заңды тұлғалар үшін сауда еркіндігін
Реформалардың екінші кезеңінің басты нәтижесі принциптілікті жаңа экономикалық
экономиканы ырықтандыру әулеметтік-экономикалық процестердің рыноктық реттеушісін пайдалану, сыртқы
- жеке сектордың басым бөлігін көп укладты экономика
- рыноктық экономика және инфрақұрылым институттарын дамыту. Қысқа
- қаржылық тұрақтылық.
Мемлекеттің қаржылық тұрақтандыруына қол жеткізу жөніндегі жасалған шаралары
3. Сыртқы экономикалық қатынастарды ырықтандыру ол:
а) шетелдік инвестициялардың елге енгізуін кеңейту;
ә) сыртқы экономикалық байланыстарды мемлекетке беруді жою;
б) эскпортты ырықтандыру;
в) ұлттық валюта өтімділігін іске асыру
4. Рыноктық инфрақұрылымды қалыптастырумен (тауар және қор биржалары,
2.2 Қазақстанның экономикалық реформалау бағдарламасы
Өтпелі кезеңде республика экономикасын басқаруда ерекше оныды экономиканы
Бұл бағдарламаларды жасау реформалардың қайта қарастыруды қажет ететін
Оның ішінде:
- Кеңес Одағының ыдырауы және Қазақстанның
- Қазақстанның өз бетінше әлемдік
- Алынған тәжірибе, талдау және экономикалық реформалардың халықаралық
- өзара есеп айырысу механизмінің практикалық
- жекелеген бағыттар бойьшша өзгерістерді жүргізудің әртүрлі жылдамдығы.
Экономикалық реформалар бағдарламасы Қазақстан шаруашылығының қайта өрлеуіне, әулеметтік
1993 жылға қарай Республикада жағымсыз экономика қиын-қыстау кезеңі
1991 жылмен салыстырғанда 1992 жылғы ұлттық табыс 19,2
Мемлекетаралық, аймақаралық және ішкі салалық байланыстар қатаң өзгерістерге
Өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығындағы, кен өндіруші салалар және
Кәсіпорындарға тең құқықтар беру рыноктық өзін-өзі реттеу механизмінің
Қуат көзіне бағаның үздіксіз өсуі кәсіпорындардың және тұргындардың
Жоғарыда айтылғандардан басқа экономиканы басқару сферасында меншік, монополия,
Айтылған жағдайлар мен сыртқы-экономикалық факторлар дағдарысқа қарсы бағдарламаны
Бағдарламаның негізгі міндеттері:
- макроэкономикалық тұрақтандыруға қол жеткізу және инфляциямен күрес;
- меншік қатынастарының өзгеруін тездету;
- бәсекелестік нарықтық ортаны және нарықтық инфрақұрылымды құру,
- тиімді сыртқы сауда саясатын жүргізу;
- экономикадағы құрылымдық өзгерістер және оларды мемлекеттің қолдауы;
- қоғамның кедей тұрғындарына бағытталған әулеметтік саясат;
- шаруашылық міндеттерді шешу, сонымен қатар, болжау, есепке
Дағдарысқа қарсы шұғыл шаралардың бағдарламасы және әулеметтік-экономикалық реформалардың
Құрылымдық және инвестициялық саясат. Экономика құрылымын оңтайландыру және
Жекешелендіру саясаты. Бұл бағдарламада ерекше орын алады. Жекешелендіру
Кәсіпкерліктің дамуы және монополияға қарсы саясат бағдарламасының дербес
- кәсіпкерлікті қолдау және дамытудың арнайы коммерциялық банкін
- жеке кәсіпкерлерге сатып алаған мүлкін бөліп-бөліп төлеу
- жабдықтар лизингі жүйесін (әр түрлі техникалық құралдарды,
- өндірістің басымды даму сферасына бағытталған инвесторларды мемлекеттік
Рыноктық инфрақұрылымның дамуында ерекше көңіл келесі сфераларға бөлінеді:
Дағдарысқа қарсы бағдарлама басқа да бөлімдерден тұрады: әулеметтік
Дағдарысқа қарсы шаралардың берілген бағдарламасы уақытша шектелген (1993-1995
2.3 Қазақстанның экономикалық дамуы ТМД елдеріне үлгі ретінде
Ішкі жалпы өнімнің өсу қарқыны бойынша Қазақстан бүгінде
Еліміздің биылғы жылы экономикалык өсімі өткен жылғы көрсеткішпен
Алдын-ала есеп бойынша 2004 жылы еліміздегі жалпы өнеркәсіп
Биылғы жылы отандық өндірісшілердің әлемдік сапа стандарттарының қабылдау
Бүгінгі таңда Қазақстанда 23 жетекші кластердің құрылатыны айқындалып,
2004 жылдың басынан бері еліміздегі даму институттарының жиынтық
Еліміздің бас қаржы институтындағы нақты несиелік айналымының көлемі
Тұрғындардың жан басына шаққандағы ақшалай кірісі биылғы жылы
Тарихи қысқа мерзім ішінде республика күрделі өтпелі кезеңді
Ұлттық шаруашылықтың барлық саласында сапалық тұрғыда жүргізілген жаңартулардың
Әлемдегі ең ірі компаниялар елімізге келді және де
Ішкі жалпы өнімнің өсу қарқыны бойынша Қазақстан бүгінде
Сонымен қатар, әрине шикізат факторы рөлін еш төмендетпей,
Әлемдік экономикаға жылдам кіріккен, ондағы өзінің қатыстылығын ұлғайтып
Көптеген жылдар бойы қуатты ғылыми әлеуетке, күшті қолданбалы
Бізде ондай қазіргі заманғы салалар бар, мысалы үшін
Өкінішке орай, қазіргі заманғы қоғам дамуының бұл аса
Бүгінде, біршама ұзақ құлдыраудан кейін бұл салалар енсе
Ғылымда жаңа үрдістер пайда болуда. Ғылыми қызметкерлердің жартысынан
Ғылымның жеке меншік секторы да жедел өсіп келеді.
Сонымен бірге Президент қатаң халықаралық бәсекелестік жағдайында күш-жігерді
Республикада алғаш рет өткізілген осынау үлкен форум еліміз
Отандық экономиканың қазіргі жай-күйіне талдау жасай отырып, Президент
Міне, осының бәріне дәлел ретінде Киевте Халықаралык жаңа
Қазақстандағы саяси және экономикалық реформалардың егжей-тегжейіне, атап айтсақ,
Украина парламенті - Верховная Раданың парламенттік көпшілік тобының
РФ-ның халықаралық істер жөніндегі ұлттық кеңесінің жетекшісі Сергей
Халықаралық жаңа саясат институтының бақылау кеңесінің төрайымы Дариға
Қорытынды
1991- жылы Кеңес Одағы тарағаннан кейін нақты егемендікке
Осылайша, бастапқы кезең Достастыққа кіруге ең алдымен, экономикалық
Қолданылған әдебиеттер
1. Мауленова С.С., Бекмолдин С.Қ., Құдайбергенов Е.Қ. Экономикалық
2. Бердалиев К.Б. Қазақстан экономикасын басқару негіздері: оқу
3. Назарбаев Н.А. 2030 стратегиясы.
4. Курс экономической теории: учебное пособие./под ред. Чепурина
5. Макконел Кэмпбелл P., Брю Стәңли Л. Экономикс:
6. Құлымжанов М.Қ. Экономикалық заңдар және нарық
7. Жаңа экономикаға барар жолда//Егемен Қазақстан. 24 желтоқсан
8. Экономикалық өсуде тың серпіліс бар//Егемен Қазақстан. 28
Қосымша әдебиет:
9. Әкімбеков С, Баймухамедова А.С. Экономикалық теория: оқу
Ю.ЖанузаҚұлы. ТМД он жылдық белестегі ойлар/ЛГүркістан. 2002 №4,
10. Экономикалықтеория негіздері. Оқулық. Алматы: Санат, 1998 ІЗ.Ребнев
11. Экономика. Краткий словарь. - Ростов н/Д:
12. Борисов Е.Ф. Экономическая теория: учебник. М.: Юрайт-М,
13. Шеденов O.K., Дцгаров Я.С. Экономика ілімдерінің тарихы:
П.Сахариев С.С., Сахариева А.С. Әлем экономикасы (оқулық) І-бөлім
14. Экономикалық теория негіздері. Оқулық. Алматы: Санат, 1998
15. Агапова Т.А., Серегина С.Ф. Макроэкономика: Учебник
16. Дорнбуш P., Фишер С. Макроэкономика: учебное
2
ЭКОНОМИКАЛЫҚ РЕФОРМАЛАРДЫҢ ДАМУ КЕЗЕҢДЕРІ
Мемлекеттің негізгі мақсаттары
Тарихи жады негізінде мәдени сабақтастық пен ұлттық-азаматтық бірегейлік
Қазақстан Республикасының банктiк жүйесiнiң қалыптасуы
Біріккен Ұлттар Ұйымы қазіргі кезеңдегі халықаралық қатынастағы рөлі
Қазақстанның қызметі Біріккен ұлттар ұйымындағы
Қазақстанның әлем шаруашылығына енуі. Қазақстанда сыртқы экономикалық байланыстың қалыптасуы және дамуы
Қазақстанда жоғары білім беру жүйесін реформалаудың негізгі сатылары
ҚР банк жүйеcін дамыту рефoрмаларды жүзеге аcыру барыcы
Қазақстан Республикасының Біріккен Ұлттар Ұйымындағы өкілдіктер