Салық және салық салу
Жоспар:
Кіріспе.........................................................................................................2
І-бөлім.Салық түсінігі..............................................................................4
1.1 Салық салудың экономикалық мазмұны және функциялары.4
1.2 Салықтың даму тарихы...................................................................11
ІІ-бөлім. ҚР кәзіргі кездегі салық жүйесі............................................16
2.1 Салық жүйесі......................................................................................22
2.2 ҚР салық реформалары...................................................................24
ІІІ-бөлім. Салық жүйесін женілдіру жолдары...................................26
Қорытынды..............................................................................................31
Қолданылған әдебиеттер.......................................................................32
Кіріспе
Бұл курстық жұмыста қазіргі кездегі Қазақстан Республикасындағы салықтардың
Қазақстан Республикасы Конститутциясьшың 35-бабында «Заңды түрде белгіленген салықтарды,
Салықтар мемлекеттің саяси және экономикалық қызметтерін қаржыландырудың негізгі
Салықтар - мемлекет біржақты тәртіппен заң жүзінде белгілеген,
Қазақстан Республикасында салық жүйесі реформалаудың үш кезеңінен өтті.
Бірінші кезең — 1991 жылғы 9 шілдедегі Қазақ
Екінші кезең - 1995 жылғы 24 сәуірдегі «Бюджетке
Үшінші кезең — 2001 жылы 12 маусымда Қазақстан
Салық кодексі қабылданғаннан бері бірнеше толықтырулар мен өзгерістер
Бұл курстық жұмыстың бірінші бөлімінде салықтың экономикалық мазмұны
І-бөлім. Салық түсінігі.
1.1 Салықтың экономикалық мазмұны және функциялары.
Салықтар - тауарлы өндіріспен бірге, қоғамның топқа бөлінуімен
Салықтың экономикалық мәні - шаруашылық субьекгілерінен, азаматтардан ұлттық
Салықтың мәні мемлекет өз пайдасына жалпы ішкі өнімнің
Салықтар мемлекетгің өмір сүруінің негізі болып саналады. Мемлекетгі
Салықтар тауар-ақша қатынастарынан тыс қолданылады. Натуралды салықтардың мөлшері
Егер екі мемлекет бір-бірімен соғыс жүргізсе, жеңген мемлекет
Салықтарға экономикалық әдебиеттерде әр түрлі анықтама мен түсініктеме
Салық — заңды актілерге сәйкес салық төлеушілермен жүзеге
Салық — белгілі бір объектілерден төленетін төлем.
Салық дегеніміз — белгілі бір мерзімде және белгіпі
Қорыта айтқанда, барлық анықтамалар бір негізді құраушы жүйе
Салықты басқа да төлемдерден ажырата білуіміз керек. Себебі,
Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетінде салық-тардың меншікгі салмағы 70
Салықты материалдық тұрғыдан алғанда — бұл, салық төлеушінің
Салықтың материалдық белгісі - салық төлеуші белгілі бір
Материалдық салықтық қатынастар - ақшалай қатынастар, өйткені ол
Экономикалық категория тұрғысынан қарағанда салық — салық төлеушілерден
Ал, құқықтық түрғыдан қарайтын болсақ, бұл мемлекеттік бекітілім,
Салық құқығы - мемлекеттің салықтық әрекеті процесінде пайда
Салық материалдық тұрғыда
• Материалдық категория жағынан - бұң белгілі бір
Экономикалық категория ретінде - бұл мемлекеттің табысы;
Заңдық категория жағынан, бұл заң жүзінде белгіленген міндеттеме
Салықтың экономикалық белгілері ретінде келесі көрсетілгендерді атауға болады:
Салық - мемлекетке тиесілі қоғамдық жиынтық өнімді беледі;
Салық - ақшалай нысанда төленеді;
Салық - қайтарылмайтын төлем болып табылады;
Салық — баламасыз сипатта болады
Салық - салықты төлеген кезде меншік нысандары айқындалады;
Салық - тұрақты экономикалық қатынас туғызады.
Ал, енді осы белгілердің мазмұнын тереңірек қарастырайық.
1. Салық - мемлекетке тиесілі қоғамдық жиынтын өнімді
Мемлекеттік аппарат мемлекетке тиесілі ақша сомасын өндірмейді. Сондықтан
2.Салық — ақшалай нысанда төленеді.
Натуралдық нысанда төленуі де мүмкін. Мәселен, ауыл шаруашылығы
Салық кодексінде салық ақшалай нысанда төленуі тиіс деп
3. Салық — қайтарылмайтын төлем болып табылады.
Салықты төлеген кезде ақша тек бір бағытта ғана
яғни салық төлеушіден мемлекетке бағытталады.
Мұның қайтарымды төлемдерден (мысалы, мемлекеттік қарыз) айырмашылығы:
Біріншіден, ақша салық төлеушілерден мемлекетке қарай қозғалады;
Екіншіден, кері қайтады, яғни мемлекеттен салық төлеушілерге бағытталады
Ал, қайтарымсыздық дегеніміз - ақшаны мерзімсіз алуды білдіреді,
4. Салық — баламасыз сипатта болады.
Салық құнның ақшалай нысанда бір бағытта қозғалысын айқындайды,
Сондықтан салық - баламасыз төлем болып табылады.
5.Салықты төлеген кездеменшік нысандары айқындалады.Салықты төлеген кезде меншік
немесе материалдық құндылықтарда жеке меншіктен мемлекеттік
меншікке өтеді (ауысады). Анығын айтқанда, салық салу мемле-
кетке тиесілі меншіктерді иеліктен шығарады, ал меншік иелері
арасындағы туындайтын салық қатынастарында мемлекет жеке
меншіктен мемлекеттік меншікке салық төлемдерінде меншік өзгерте
6. Салық — тұрақты экономикапьщ қатынас туғызады.
Салықты белгілеуде тұрақты салық қатынастары пайда болады. Тұрақтылықты
Салық қатынастарының тұрақтылығы салық төлеу арқылы жүйелі төлемдерге
Азаматтардың мүлік салығын төлеген кезде, оның салық қатты—
Сонымен қатар салықтың құқықтық бірнеше белгілері бар,
салықты — мемлекет немесе уәкілдік берілген мемлекеттікорган белгілейді;
салық — құқықтық нысанда жүзеге асады;
салық - мемлекеттің бір жақты белгіленімі болып табылады;
салықты белгілеу арқылы салық міндетгемесі туындайды;
салық — мәжбүрлеме сипатта болады;
салық төлеу арқылы ақшаны алу құқықтық сипатта жүзеге
Салықтың осы құқықтық белгілеріне кеңірек тоқталып өтейік.
1. Салықты тек мемлекет қана
Мемлекеттік органның ешбірі салықты бекітуге және енгізуге құқы
Салық — бұл мемлекеттің белгіленімі болып саналады.
Салық — осы белгісі арқылы басқа да міндетті
Сондықтан көптеген мемлекеттің салық заңдылықтарының, салықты былайша қарастырады:
біріншіден, салықты уәкілдік берілген мемлекетгік
екіншіден, салықты белгілеу белгілі бір заң немесе нормативтік-құқықтық
үшіншіден, осы қабалданған құқықтық акт белгілі
2. Салық құқықтық нысанда жүзеге асады.
Мемлекет салықты бекіту және енгізу үшін құқықтық акт
Мемлекеттің салық қызметін жүзеге асырудағы негізгі әдісі болып
Салықтың құқықтық негізі ретінде - мемлекет шығарған нормативті
Салық элементтері жэне салық салудың шарттары осы құқықтық
3. Салық мемлекеттің бір жақты белгіленімі болып табылады.
Салық ұлт (халық, қоғам, азамат) және мемлекет арасындағы
Салықтық суверенитет (егемендік) - мемлекеттің өзінің аймағындағы кейбір
4. Салықты белгілеу арқылы салық міндеттемесі туындайды.
Қабылданған құқықтық акт негізінде белгіленген салықжеке және заңды
Салық төеуші тұлғалар салық және бюджеттке төленетін басқа
Белгіленген салық занды салық міндетгемесін туғызады. Қазақстан Республикасының
5. Салық мәжбүрлеме сипатта болады.
Салықтың мәжбүрлеме сипаты 3 кезеңде байқалады:
бірінші кезең, мемлекет салықты салық төлеушілердің еркінен тыс
екінші кезең, салықты төлеген кезде салық төлеуші өзінің
үшінші кезең, салық төлеуші езінін салық міндетгемелерінорындамаған жағдайда,
6. Салық төлеу арқылы ақшаны алу құқықтық сипатта
Бір жағынан алғанда, салықтарды салық төлеушілерден еркінен тыс
Салықтың жиналатын орындары:
нарықтарда;
сатушы мен сатып алушылардан;
үй шаруашылығынан;
табыс көзінен, шығын статьяларынан;
Салықты реттеудің тетіктері :
салық түрлері;
салық ставкалары ;
салық жеңілдіктер ;
салық салу әдісі ;
Салық төлеуден қашу себептері:
елеулі салық ауырпалығы ;
салық заңының айқынсыздығы ;
субектілердің салалы түрде алдын – ала салық мөлшерін
Салық қызметінін ұйымдастырудағы кемшіліктер болуы мүмкін;
Салықтардың алымнан айырмашылығы
Алымдар салыұ төлеу
Салықтың төлемақыдан айырмашылығы
Төлемақы дегеніміз — мемлекепг меншігіндегі объекпгілерді пайдаланган кезде
Мәселен:
•біріншіден, төлемақы өтеулі жэне баламалы төлем, яғни телемақыны
екіншіден, төлемақы мемлекетгің азаматгық құқыққа сәйкес азаматық-құқықтық қатынастары
үшіншіден, тұлғалар төлемақы төлеу арқылы баламалы түрде осы
Салықтың мемлекеттік баждан айырмашылығы
Мемлекеттік баждың салықтан айырмашылығы мынада:
мемлекет тарапынан берілетін қызметке байланысты болады, сондықтан бұл
мемлекетгік бажды мемлекет қызметіне төлем ретінде емес,мемлекеттің қызметіне
Баждық алымнан айырмашылықтарына тоқталар болсақ:
баж бюджеттің табысы, ал алым мемлекеттік мекемелердің көрсеткен
баждың мөлшері төлеушілерге ұсынылған қызметтерініңқұнына байланысты болмайды, ал
Салықтық жарналар арқылы да мемлекеттік қаржы қорлары құрылады.
Салықтың экономикалық мазмұны
• шетелдік қарыздардың тегін көмектері;
• ақша бірліктерін шығарудан түскен монополдық кіріс.
Салық салу — мемлекет қаржысын жэне табысты толықгыруды
Салық салу — мемлекеттің салықтарды бекітуде, енгізуде жэне
Тең салық салу — бұл ретге эрбір салық
Мемлекеттік бажда төлем болып саналады.
Мемлекеттік баж — уәкілдік берілген мемлекетгік орган-дардың, немесе
Салық салуда қолданылатын негізгі құжаттар:
декларация;
салық органдары жүргізген жеке тұлғалар қызметін тексеру материалдары;
• табыс салығын төлеушілердің салықты телегені туралы кәсіпорын
ағымдағы төлемдерді төлегені туралы құжат.Салық салуға қойылатын талаптар:
қаржы-қаражат жүйелерінің тұрақтылығын қамтамасыз ету;
мемлекеттік бюджетгің пайдалануын қамтиды;
әлеуметтік-әділеттілік болуы керек;
салықты - салық төлеушілерге бір қалыпты бөлуге мүмкіндік
• халықтың әлеуметгік кедей тобына арнайы жеңілдік жасау
Активтерді және табысты ұтымды орналастыру, қаржыларды инвестициялау мен
Салықты жаспарлау-салық міндеттемелерін заңды қысқарту әдістері.
Активтерді және табысты ұгымды орналастыру, қаржыларды инвестициялау мен
Салық теориясы — салықтың маңызы мен қызметі туралы
Салық несиесі- салықты төлеу мерзімнің өзгеруін өрнектейтін
Салық режимі — салық және бюджетке төленетін басқа
Салықтың атқаратын қызметтері
Салық экономикалық категория ретінде және өзінің қалыптасуы барысында
Салықтың ең бірінші кезектегі атқаратын қызметі, бұл
Мемлекет өз қазынасын толықтыру мақсатында табыс көздерін жасайды.
Салықтың келесі қызметтерінің бірі — бақылау
Мемлекет экономиканы дамыту жолында салықтық реттеу процесі арқылы
Салықтардың бақылау қызметінің арқасында салық жүйесінің тиімділігі бағаланады,
Салықтың келесі атқаратын қызметтерінің бірі — қайта бөлу.
Бюджетке түскен салық түсімдерін қаржыландыруды қажет ететін бағдарламалар
Салықтың қайта бөлу қызметі мемлекетке салықты қоғамдағы экономикалық
Салықтардың қайта бөлу қызметінің көмегімен бюджетге ақша қаражатгары
1.2 Салықтың даму тарихы.
Салықтар коғамдық қатынастары біртіндеп дамып келе жатқан адамзат
Тізімге тіркеу (қазіргі кездегі салықтық тіркеу есебіне алу)
Көне Үндістанда «Ману заңцарында»; «шалынған құрбандықты өзіне, яғни
Енді көне Грекияға көз салсак, онда алымдар мен
Бұл жерде, салықтардың Иса Құтқарушы дүниеге келгенге дейінгі
Біздің эрамызға дейінгі VII—VI ғасырларда ауқатгылардың өкілдері
Бесінші ғасырдың ортасына таман салықтарды алудың жаңа түрлері
қаланы астықпен жөне ағашпен камтамасыз етуге кететін қаражаттар;
Көне Римдегі алғашқы салықтар цензус (ценз) деп аталған.
Кейде салықтар мен баждардан және жерді жалға беруден
Ресей мемлекетінін салық жүйесі IX ғасырдың соңына таман
Бірінші Петрдің тұсында фискальдық палата құрылған бо-латын. Одан
Сол кезде мына келесідей әр алуан салыктар мен
Казақстанда да заман-кезендеріне сай салық жүйесі болғаны ешбір
Кезінде Қазақстан тарихына, сонымен бірге салык салу мәселелерін
8—12 ғасырларда айтарлықтай дамыған салық, салу теориясы экономикалык
Шариат (араб сөзі «аіІІ — Шариа» түзу, дұрыс
Белгілі өзбек ғалымы, мемлекеттанушы А.Саидов 12 ғасыр-дағы ханифиттер
Шариат — ислам құкығының философиясы, ол үшін рухани,
Кезінде салықтарды жинаудың икемді тәсілдерін колдану қажеттілігі жөнінде
Ресей империясының қаржылық күкық саласы бойынша көрнекті ғалымы
Сонымен салықтардың бағзы заманнан алынып келе жатканы жоғарыда
Жоғарыда айтылғандай салық салу жүйесі (салықтар) адамзат өркениетінің
Салықтар, салық салу жөне салықтык кұқық жөнінде кезінде
Осы салық жуйесінін мындаған жылдар бойы дамып, өрке-ниетгі
Міне, осы айтылғандардың түпкі тұжырымы ретінде мынадай: «салықтарды
Салықтын белгіленуі, салык салу мемлекетгің құрылысына, қалыптасқан коғамдық
ІІ-бөлім. Қазақстан Республикасының салық жүйесі
Қазақстан Республикасы өз алдына егемендік алып, тәуелсіз мемлекет
Нарықтық экономика мен мемлекеттің салық саясатының негізгі мақсаты
Салық саясатының басты мақсаты — салық жүйесін құру
Мемлекеттің садық қызметі келесі багыттардан тұрады:
мемлекеттің салық жұйесінің қалыптасуы;
салық салу саласында мемлекет органдарының міндетін анықтау;
арнайы салық органдарының жүйесін қалыптастыру;
салық заңын ұйымдастыру және оның сақталуына бақылауды жүзеге
Салық жүйесі де өз алдына сала болып қалыптасуы
Қазақстан Республикасының салық жүйесі реформалаудың үш кезеңінен өтті.
Бірінші кезең.
1991 жылғы 9 шілдедегі Қазақ КСР Президентінің «ҚазКСР
1991 жылғы қабылданған Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы салық
І. Жалпы мемлекеттік салықтардың түрлері:
Қосылған құнға салынатын салық.
Пайдаға салынатын салық.
Акциздер.
4. Бағалы қағаздармен жасалатын операциялардан алынатың салық.
Экспорт пен импортқа салынатын салық.
Кеден тарифі жэне баж салығы.
Пайдалы қазбаларды геологиялық барлау және геологиялық іздестіру жұмыстарына
Тіркелген (ренталық) төлемдер.
Транспорт құралдарына салынатын салық.
10.Автотранспорт құралдарын сатып алуға салынатын салық.
11.Автотранспорт құралдарының Қазақстан Республикасына келіп кіргені үшін төленетін
12.3аңды ұйымдардың мүлкіне салынатын салық.
1З.Қазақстан Республикасы азаматтарынан, шетел азаматтарынан және азаматтығы жоқ
14.Мемлекеттік баж салығы.
15.Табиғат ресурстарына салынатын салық.
16.Колхозшылардың еңбегіне ақы төлеу қорына салынатын салық.
Жалпыға бірдей міндетті жергілікті салықтар мен алымдар:
Жер салығы.
Жеке адамдардың мүлкіне салынатын салық.
Орман табысы.
Су үшін төленетін ақы.
Табысқа салынатын салық.
Кәсіпкерлік қызметгі тіркеу үшін алынатын алым.
Кәсіпкерлік қызметгің субъектілері ретінде тіркелмегеназаматтардан алынатын алым.
Заңды ұйымдарды мемлекеттік тіркеуден өткізгені үшін алынатын алым.
Елтаңбалық алым.
10.Мұрагерлік және сыйға тарту тәртібімен ауысқан мүлікке салынатын
ІІІ Жергілікті салықтар мен алымдар:
1. Курорттық аймақта өндірістік
2. Курорттық алым.
3. Азаматтардан алынатын мақсатты алым.
4. Жарнамаға салынатын салық.
5. Автотранспорт құралдарын, есептеу техникасы және жеке
6. Автотранспортты аялдауға қойғаны үшін алынатын алым.
7. Жергілікті символиканы пайдалану құқығы үшін алым.
8. Ипподромдарда ат жарысына қатысқаны үшін алынатын алым.
9. Ит жарысындағы ұтысы үшін алынатын алым.
10.Ипподромдарда тотализатор ойынына қатысушы адамдардан алынатын алым.
11.Тауар биржаларында және валютаны сату және сатып алу
12.Аукциондық сатудан алынатын алым.
1З.Кино-телетүсірімдер өткізу құқығы үшін алынатын алым.
14.Пәтер алуға берілген рұқсат қағаз (ордер) үшін алынатын
15.Ит иелерінен алынатын алым.
16.Спиртті ішімдіктермен сауда-саттық жасау құқығы үшін алынатын лицензиялық
17.Жергілікті аукциондар өткізу және
Екінші кезең.
Қазақстан Республикасының Үкіметі 1995 жылдың басында салық реформасының
Жалпы мемлекеттік салықтар:1. Заңды және жеке тұлғалардан алынатын
2. Қосылған құнға салынатын салық.
3. Акциздер.
Бағалы қағаздармен жасалатын операцияларға салынатын салық.
Жер қойнауын пайдаланушылардың арнайы салығы мен төлемдері.
Жергілікті салықтар мен алымдар:
Жер салығы.
Занды және жеке тұлғалардың мүлкіне салынатын салық.
3) Көлік құралдарына салынатын салық.
Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғаларды және заңды тұлғаларды
Жекелеген қызмет түрлерімен айналысу қуқығы үшін алынатын алым.
Аукциондардан алынатын алым.
Қазақстан Республикасы Президентінің бұл Жарлығы Қазақстан Республикасының 1999
Осы кезде Қазақстан Республикасында салықтар, алымдар және
1) заңды және жеке тұлғалардан алынатың табыс салығы;
2) қосылған құнға салынатын салық;
акциздер;
бағалы қағаздар эмиссиясын тіркегені және мемлекеттік тіркеуге жатпайтын
жер қойнауын пайдаланушылардың арнаулы төлемдері мен салықтары;
әлеуметтік салық;
автокөлік құралдарының Қазақстан Республикасының аумағы бойынша жүргені үшін
8) жер салығы;
9) занды және жеке тқлғалардың мүлікгеріне салынатын салық;
10)көлік құралдарына салынатын салық;
10-1) бірыңғай жер салығы;
кәсіпкерлік қызмет пен айналысатын жеке тұлғаларды және заңды
қызметтің жекеленген түрлерімен айналысу құқығын бергені үшін алынатын
аукциондық сатудан алынатын алым;
Қазақстан Республикасының базарларында тауарларды сату құқығын бергені үшін
Қазақстан Республикасының радиожиілік ресурстарын пайдаланғаны үшін төленетін төлем;
16)заңдыжәне жеке тұлғалардың Алматы қаласының рәміздерін өз фирмалық
16-1) занды (мемлекеттік кәсіпорындарды, мемлекетгік мекемелер мен коммерциялық
17) жеке тұлғалардың ставкасы есептеу базасының 1 пайызынан
Үшінші кезең.
2001 жылы 12 маусымда Қазақстан Республикасының жаңа Салық
Салық кодексі салықты және бюджетке төленетін басқа да
Қазақстан Республикасының салық заңдары Салық кодексінен, сондай-ақ қабылдануы
Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді
Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер
Салық кодексі мен Қазақстан Республикасының басқа да заң
Салық заңдары Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында қолданыста болады,
Салық кодексіне жаңа салықгар және бюджетке төленетін басқа
Қазақстан Республикасының Салық кодексіне сәйкес салықтың 9 түрі
Салықтың түрлері:
Корпорациялық табыс салығы.
Жеке табыс салығы.
Қосылған құн салығы.
Акциздер.
4.1. Экспортталатын шикі мұнайға, газ конденсатына рента салығы.
5. Жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнайы
Әлеуметтік салық.
Жер салығы.
Көлік салығы.
Мүлік салығы.
Алым дегеніміз - белгілі бір кызмет түрін бастар
Сонымен қатар алым - анықталған құқықтық мәртебені бергені
2002 жылы алымның 13 түрі болды. 2003 жылдан
Алымдардың түрлері:
Занды тұлғаларды мемлекетгік тіркегені үшін алым.
Жеке кәсіпкерлерді мемлекетгік тіркегені үшін алым.
Жылжымайтын мүлікке құқықтарды жэне олармен жасалған мәмілелерді мемлекетгік
3.1.Жылжымалы мүлік кепілін мемлекетгік тіркегені үшін алым (2005
Радиоэлектрондық құралдарды және жиілігі жоғары құрылғыларды мемлекеттік тіркегені
Механикалық көлік құралдары мен тіркемелерді мемлекеттік тіркегені үшін
Теңіз, өзен кемелері мен шағын көлемді кемелерді мемле-кетгік
6.1. Кеменің немесе жасалып жатқан кеменің ипотекасын мемлекетгік
7. Азаматгық әуе кемелерін мемлекеттік тіркегені үшін алым.
8. Дәрі-дәрмек құралдарын мемлекеттік тіркегені үшін алым.
8.1. Туындылар мен сабақтас құқықтар объектілеріне құқықтарды, туындылар
9. Автокөлік құралдарының Қазақстан Республикасының аумағы арқылы жүру
10. Аукциондардан алынатын алым.
11.Жекелеген қызмет түрлерімен айналысу құқығы
12.Телевизия және радио хабарларын тарату ұйымдарына радиожиілік спектірін
Төлемақы — белгілі бір қызмет түрін пайдаланған кезде
Төлемақының 9 түрі бар. 2005 жылы төлемақыға өзгеріс
Төлемақының түрлері:
Жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлемақы.
Жер бетіндегі көздердің су ресурстарын пайдаланғаны үшін төлемақы.
Қоршаған ортаны ластағаны үшін төлемақы.
4. Жануарлар дүниесін пайдаланғаны үшін төлемақы.
5. Орманды пайдаланғаны үшін төлемақы.
6. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны үшін төлемақы.
7.1. Қалааралық және халықаралық телефон байланысын бермігені үшін
Кеме жүретін су жолдарын пайдаланғаны үшін төлемақы.
Сыртқы (көрнекі) жарнаманы орналастырғаны үшін төлемақы.
Мемлекеттік баж дегеніміз – уәкілдік берілген мемлекеттік органдардың
Баж салығы — алып келінген, сыртқа шығарылатын, сондай-ақ
Мемлекеттік баж салығы - төленетін қызмет тізімі заңды
Кеден төлемдері:
кеден бажы;
• кеден алымдары;
• алдын ала шешім қабылдағаны үшін төлемақы;
• алымдар.
2.1 Салық жүйесі
Салық ұғымымен салық жүесі тығыз байланысты .
Салықтардың, оларды төлеушілердің, салықтарды алу әдістерінің, салық жеңілдіктерінің
Барлық өркениетті елдерде салықтардың бүкіл жиынтығы әр түрлі
Салықтарды салу объектісі бойынша олар тура және жанама
Тура салықтар — салық төлеушінің кірісі мен мүлкінен
төленген салықтар. Олар оз кезегінде нақты және жеке
жіктеледі. Нақты салықтар салық төлеушілердің мүлкінің
(меншігінің) кейбір түрлеріне (үй, жер, кәсіп, ақшалай капитал
және т.с.с.) салынады. Жеке тура салықтар — бұл
заңы ұйымдардың табыстары мен мүлкіне салынатын салықтар.
Нақты салықтардан айырмашылығы жеке салық салу әрбір салық
телеушінің жеке табысы мен мүлкін де, оның қаржы
ескеріді.
Жанама салықтар — бағаға немесе тарифке үстеме түріндс
Жанама салықтар мемлекеттің фискалдық мүдделерін білдіреді.
Жанама салықтар салудың мәні салықтың тауар бағасына (немесе
Салықты алатын жоне оған билік жасайтын органга қарай
Пайдалану тәртібіне қарай барлық салықтар жаппы және мақсатты
Жалпы салықтар тиісті деңгейлердің бюджеттерінде шоғырландырылады және жалпымемлекеттік
Объектінің экономикалық белгілері бойынша табысқа салынатын салықтар және
Салық салу объектілерін есепке алу жоне оларды багалау
2.2. ҚР-да салық реформасының негізгі этаптары
ҚР-да салықтық жүйе
Салық реформасының бірінші этапы :(1992 жылдан 1995 жылдың
Жалпы мемлекеттік
Жалпы міндеттік жергілікті салық пен жиналымдар
Жергілікті салық және жиналым
Салыктың көптілігі (43 түрі: 16 жалпы мемлекеттік, 10
ҚР салық жүйесінің дамуында 1994 жыл ерекше орын
Көрсетілген заңдар жиынтығының қабылдануы мен екі ірі салық
Қарапайым түлғадан алынатын табыс салығы индивидуальді салық салуға
Занды тұлғаларға катысты келесі актілерге өзгерістер енді, табысқа
Салық реформасынын екінші этапы: (1995 жылдың
Жоғарыда айтылған заңдар жиынтығы актісі 1995жылдың 1 шілдесінен
Қазақстандғы салық жөніндегі заңдар жиынтығына сәйкес салық және
Жалпы мемлекеттік:
Заңды және қарапайым тұлғалардан табыс салығы;
Қосымша құн салығы;
Акциздер;
Құнды қағаздар мен жасалған операцияларға салынатын салық
Табиғат байлықтарын қолданушыларға салынатын арнайы төлемдер:
Жергілікті салықтар мен жиналымдар:
Жер салығы
Зағды және қарапайым адамдарға,мулікке салынатын салық
Көлікке салынатын салық
Кәсіпкерлікпен шуғылдану үшін
түлғалардан жиналатын салым
5.әртүрлі іспен шуғылдану құқығына байланысты жинау
аукциондық сатудан жинау.
1-ші қаңтар 1999 жылғы жалпы мемлекеттік салықтар мен
Салық реформасының үшінші сатысы : (2000-2001) Салық реформасының
Жаңа салық кодексінің құрылымы:
жалпы
маңызды
салықтық баскару
Негізгі бөлім- бұл "коституциясы" онда салықтық заңдардың пайда
ІІІ-бөлім. Қазақстан Республикасындағы салықты жетілдіру жолдары.
(Қарағанды қаласы мысал ретінде)
2007-2009 жылдарға арналған Қарағанды қаласы әкімдігінің орташа
Осы құжатта 2007-2009 жылдарға арналған Қарағанды қаласы
2007-2009 жылдарға арналған Қарағанды қаласының әкімдігінін орташа мерзімдік
Салық саясаты алдынғы кезенде толығымен бизнес дамуынын жағдайын
Салық салу жүйесі оңайлатылды және салық әккімшілдігі мүлде
Негізгі салықтық төлемді төмендету қарастырылып отыр.Әлеуметтік салықтық төмендеуі
Салық және жиын саны оладың кейбіреулерінің топтасу жолымен
2006 жылға арналған салық салу базасы бағасынан шығып
Ресми трансфеттердін түсімдерінсіз 2007-2009 жылдарға арналған Қарағанды қаласының
2007-2009 жылдарға арналған Қарағанды қаласының бюджет табысының болжамы
Атауы 2007 жыл 2008 жыл 2009 жыл
Ресми трансферттердің түсімдерінсіз түсетін табыс 10996,5 11089,8 11987,8
Салықтық түсімдер 10083,1 10210,3 11284,0
Салықсыз түсімдер 62,5 66,3 70,3
Негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер 850,9 813,3 633,5
Салық түсімдері болжамында саналады:
Қазақстан Республикасының тұрғын үй құрылысын дамыту мемлекеттік бағдарламасын
Төлем көзінен салық салынатын кірістен жеке табыс салығы
Одан басқа,төлем көзінен салық салынатын кірістен жеке табыс
2007 жылдан бастап барлық жеке тұлғалар үшін 10%
2007 жылдың 1 қантарынан бастап шағын бизнес субьектілері
2007-2009 жылдарға арналған Қарағанды қаласының орташа мерзімдік фискальдық
2006 жылдың 13 наурызында Астанада Конгресс-хол ғимаратында ҚР
Кездесу салық заңдары мен салықтық әкімшіліктендірудің нормаларын қолдануға
Салық комитетінің басшылары кездесуге қатысушыларды Елбасының Жолдауында айтылған
• 2007 жылдан бастап қосылған құн салығының ставкасын
• 2007 жылдан бастап барлық жеке түлғалар
• 2007 жылдың 1 қаңтарынан шағын бизнес субъектілері
• 2008 жылдан бастап әлеуметтік салықты орта есеппен
Жиында сөз алған Қаржы министрлігі Салық комитетінің төрағасы
Мемлекет басшысы салық қызметі органдарына өзара байланысты үш
салықтардың жиналуын арттыру жэне салық тәртібін
салықтық әкімшіліктендіруді жеңілдету;
• салық органдарындағы сыбайластық деңгейін төмендету міндеттерін қойып
Нұрлан Рахметовтың айтысына қарағанда, қазіргі уақытга ҚР ҚМ
Ол бугінгі күні «Электрондық үкімет»инфракурылымдарын қалыптастыру аясында Қазацстанныц
салық төлеушілер барлық салық есептілікгерін электронды түрде беруге
салық органына келмей-ақ барлық салық түрлері бойынша электронды
Салық есептілігінің кез келген нысанын кәдімгі қағаздың парағына,
салық есептілігінің қабылдануы мен өнделуі туралы электрондық хабарландыру
салық органы жіберген салық міндетгемелерінің орындалуы туралы электронды
бюджетпен есеп айырысудың жай-күйі туралы, берешегі баржоғы туралы
белгілі бір күні қаражатқа , мысалы бюджетке берешегі
Қаржы министрлігі Салық комитетінің төрағасы Нұрлан Рахметов жыл
Мемлекет басшысы салық қызметі органдарына өзара байланысты үш
салықтардың жиналуын арттыру жэне салық тәртібін
салықтық әкімшіліктендіруді жеңілдету;
• салық органдарындағы сыбайластық деңгейін төмендету міндеттерін
Нұрлан Рахметовтың айтысьна қарағанда, қазіргі уақьтта ҚР ҚМ
Ол бүгнгі күні «Электрондық үкімет» инфрақұрылымдарын қалыптастыру аясында
• салық төлеушілер барлық салық есептіліктерін электронды
түрде беруге және оны салық органдарында қабылдау мен
• салық органьша келмей-ақ барлық салық түрлері бойынша
• салық есептілігінің қабылдануы мен өңделуі туралы электрондық
салық органы жіберген салық міндеттемелерінің орындалуы туралы электронды
бюджетпен есеп айырысудың жай-күйі туралы, берешегі бар-жоғы туралы
• белгілі бір кұні қркатқа, мысалы бюджетке
2006 жылы мынадай қызмет көрсетулер жоспарланып отыр:салық есептемелерін
қашықтан жіберу; қосылған құн салығын төлеушілерді, жеке кәсіпкерлерді
Сондай-ақ комитет төрағасы қазіргі күні камералық бақыл ау
Қорытынды
«Салықтардыт» оқып меңгеру — бүгінгі заман талабы. Себебі
Аталған талаптарға сәйкес болудың негізгі жолы - «Салықтар
Қазақстан Республикасының Салық кодексін қабылдаудағы ең
негізгі ерекшеліктері және қол жеткізген жетістіктеріміз ретінде
салықтарды бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерден
ажырата отырып, оны «ерекше тауар» түрінде қарастырылғанын
атап өтуге болады.2006 жылдың 13 наурызында Астанада Конгресс-хол
Кездесу салық заңдары мен салықтық әкімшіліктендірудің нормаларын қолдануға
Салық комитетінің басшылары кездесуге қатысушыларды Елбасының Жолдауында айтылған
• 2007 жылдан бастап қосылған құн салығының ставкасын
• 2007 жылдан бастап барлық жеке тұлғалар
2007 жылдың 1 каңтарынан шағын бизнес субъекгілері үшін
2008 жылдан бастап әлеуметтік салықты орта есеппен 30
Қолданылған әдебиеттер:
1.Үмбеталиев.”Салық және салық салу”
2.”Салық кодексі” Алматы 2006 жыл.
3.Ілиясов. “Қаржы.” Алматы 2005 жыл.
4.Ермекбаев. “Жалпы мемлекеттік салықтар.”
5.Байжомартов.”
6.Найманбаев.С.М. “Салықтық құқық.” Алматы 2005 жыл
7.Президент жолдауы 2006 жыл.
8.Шеденов.
9.Орталық Қазақстан 8-тамыз. №19
10.Орталық Қазақстан 5-тамыз. №17
11.Бухалтер Бюллетені №34
12.Бухалтер Бюллетені № 33
13.Бухалтер Бюллетені №31
31
Салық элементтері
Салық субьектісі
Салық обьектісі
Салықты төлеушілер, жеке және заңды тұлғалар
Салық есептелетін база, яғни салық не үшін төленетінін
Салық және салық салу
Заңды тұлғаларға салынатын мүлік салығының экономикалық мазмұны
Мүлік салығы туралы
Мүлік
Мүлік салығын төлеушілермен салық салу объектілері
Аймақтық бюджеттi қалыптастырудағы меншiкке салынатын салықтың экономикалық мазмұны
Меншікке салынатын салық: мүлік салығы
Қазақстан Республикасы салық жүйесіндегі меншікке салынатын салықтардың экономикалық мәні
Меншікке салынатын салықтар: мүлік салығы
Мүлiк салығының салық жүйесiнде алатын орны