Мұғалімнің мәдениеті
Білім және ғылым министрлігі
Есік педагогикалық колледжі
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Бастауыш мектеп мұғалімі
Пән: Педагогика
Жетекшісі: Қилыбаева Г.Қ.
Орындаған: Аманбаева Н.Ж.
41-топ студенті
Есік 2006ж
Теориялық бөлім
Практикалық бөлім
Жоспар:
Мұғалім, оның қоғамдағы алатын орны
Қазіргі кезеңдегі мұғалімге қойылатын талаптар
Бастауыш мектеп мұғалімі
Мұғалімнің сабаққа дайындығы
Мұғалімнің мәдениеті
Қазақстан Республикасының Президенті
Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан халқына
жолдауы
Төртінші басымдық
Осы заманғы білім беруді дамыту, кадрлардың біліктілігі мен
4.1. Осы заманғы білім беру және білікті кадрлар
Білім беру реформасы- Қазақстанның бәсекеге нақтылы қабілеттілігін қамтамасыз
Бізге экономикалық және қоғамдық жаңару қажеттіліктеріне сай келетін
Сондықтан он екі жылдық оқуға көшу шеңберінде техникалық
Жоғары білім алғысы келетін адамдар үшін мемлекеттік бюджет
Жоғары білім беру саласында техникалық білім беруді дамытуға
ЖОО-лардың мәртебесі мамандыққа қарай мемлекеттік гранттардың құнын саралауды
Мұғалім – бұл арнайы даярлығы бар және және
Мұғалім – жалпы білім беретін әр түрлі типтердегі
- дүниеге ғылыми дидактикалық материалистік көз қарасты, әлеуметтік,
Мұғалім – оқыту мен тәрбиелеу процесіне ғылым
Мұғалім
Тәлімгер
Педагог-оқу орындарында, мектепке дейінгі және басқа мекемелерде сабақ
- ақылшы ұстаз, баланы тәрбиелейтін, оқытылатын адам, маман.
Педагогикалық әдеп - әр түрлі әрекет саласына педагогтің
Педагогикалық мораль – мұғалім тәртібінің, мінез құлқына, өзін-
Педагогикалық стиль – мұғалім дұрыс тәжірибесінде қалыптасқан педагогикалық
Ұстаздық шеберлік – балаларды сүйетін жүрек қалауымен істеитін
Мұғалімнің қоғамдағы алатын орны
Мұғалімнің қоғамда алатын орны зор. Олай болатын себебі
Қазақтың қазіргі сынып сабақ жүйесіне негізделген ғылыми педагогиканың
Мұғалім мамандығы - өте жауапты және игілікті мамандықтың
Мұғалім қызметінің табысты болуы оның өз қызметінің мәнін
Мұғалім мамандығы – ең ардақты әрі қадірлі мамандық.
Бұл туралы кезінде көптеген педагогтар, ғалымдар өздерінің пікірлерін
Ж.Ж.Руссо «Эмиль немесе тәрбие туралы» деген романында: «Балалық
А.С.Макаренко: «балаға деген сүйіспеншілікті талап қоя білушілікпен ұштастыру
Ы.Алтынсарин: «Мұғалім балалармен істес болады: егер олар бір
Әр мұғалімге талантты болуына да болады. Педагогикалық шеберлікті
Адам бойына мұғалім мамандығына деген бейімділіктің болуы педагогтың
Бейімділік мектептің өзінде-ақ көрінуі мүмкін. Мұғалім мамандығын таңдап
Бүгінгі талапқа байланысты мұғалім өз елінің белсенді идеялық
Нағыз мұғалім деп тәрбиеленушінің ойы мен жүрегіне жол
Мұғалім қызыметінің табысты болуы, оның оқу және тәрбие
Педгогикалық мамандықтың ерекшелігі деп әсіресе педагогтың ізденімпаздығын, талмай
Мұғалімге қойылатын негізгі талаптар
С.Б.Елканов мұғалімге қойылатын талаптардың үш тобын бөліп көрсетті:
Мұғалімнің жеке басының ізгіліктілік бағыттылығы, қоғамдық борыштылық пен
Кәсіптік мамандық даярлығы, терең де тиянақты жалпы ғылымдық
Педагогикалық технологияны игеру.
Ұстаздық қызметке қажетті негізгі
дағдылар мен іскерліктер
Құрастырушылық–педагогикалық қызметті жоспарлау.
Диагностикалық–ерекшеліктерін зерттеу,оқыту мен тәрбиелеудің тиімді
Танымдық (гностикалық) гректің «vubig» -
Қарым-қатынастық «коммуникативтік» - «мұғалім
Ұйымдастырушылық–оқушылардың мейлінше дамуын жүзеге асыратын оқу-тәрбие процесінде
Реттеушілік–ынталандырушылық процестің белгілен- ген жоспарға сәйкес жүргізілуі туралы
Ахмет Байтұрсынов: «Ең әуелі мектепке керегі – білімді,
Ұстаздық шеберлік компоненттері
Психологиялық, педагогикалық, әдістемелік білімдарлығы, өз пәнін еркін терең
Мұғалім мамандығына бейімділігі педагогикалық қабілеттілігі.
Кәсіптік көрегендігі.
Педагогикалық сүйіспеншілік пен балаларға деген сенімділігі.
Ұйымдастырушылық шеберлігі.
Оқу-тәрбие процесінде кездесетін қиындықтарды жеңе білу, шешімді
Ұстаздық сезімталдығы, үлкен жүректілігі.
Педагогикалық техника.
Педагогикалық техника құрамы
Тіл мәдениеттілігі, сөзді орынды пайдалана білуі, сөйлеу шеберлігі.
Ұстаздың сырт бейнесі; киім киюі, өзін-өзі ұстау мәдениеті.
Бет құбылысы, ишара, ыммен, қимыл-қозғалыстар арқылы сезім қатынасын
Ішкі жай-күйін, сезімдік көңіл-күйін, мінез-құлқын игере білу. өзін
Қарым-қатынас жасай білу қабілеттілігі.
Оқушылардың іс-әрекетін, қызметін, ұжымдық шығармашылық ізденісін ұйымдастыру
Ұстаздық сезімталдық, интуиция шығармашылық өрлеу, бағыттылығы серіктігі.
Педагогикалық қызмет адамзат еңбегіндегі күрделі салалардың бірі. Мұғалім
Идеялық шығыны саяси кемелдену, жоғары саналы.
Әлеуметтік жауапкершілікте жоғары дамыған сезім.
Ізгілік, интелектуалдық жетілу және моральдықтазалық, яғни, қоғамның бала
Қасиеті
Құрметтеу, белсенділік, шығармашылық, салмақтылық, адалдық, талапшылдық, мақсаткөздеушілік, еңбек
Мұғалімнің маңызды қызметі – оқыту, білім беру, тәрбиелеу,
Мұғалім мамандығының өзіндік ерекшеліктері
Мұғалім балаға беретінінің бәрін өзі жан-жақты білуі керек
Жоғарғы жауапкершілік
Жеке тұлғаны қалыптастырушы /тәрбиелеуші/
В.Дальдың «Түсіндірме сөздігінде» мұғалімге «тәлімгер, оқытушы» деген
Мұғалімнің орнымен дамыған қоғамның жеткіншек ұрпақты тәрбиелеу ісіне
Мектеп жеткіншек ұрпақты тәрбиелейді. Іс жүзінде асыруға негізгі
Оқушыларды тәрбиелеу мектептен тыс ықпалдар мен мектептің арасында
Қазіргі мектепте мұғалім бір қатар функциялар орындайды. Мұғалім
Мұғалімнің көпшілігі сынып жетекшілік функциясын атқарады, яғни тәрбие
Мұғалімнің кәсіби мамандығынақойылатын негізгі талаптар:
қоғамның алдыңғы қатарлы идеяларын игеру;
жан-жақты білімдарлық, өмірдің әртүрлі саласынан хабардар болуы;
педагогикамен байланысты пәндерден-психологияны, ЖПП, физиология, анатомия, мектеп гигиенасы,
оқытатын пәнін, соған байланысты ғылымдарды, олардың жетістіктерін, ағымын
жұмысына шығармашылық көзқарас;
баланы жете білу,олардың жан-дүнйесін түсіну педагогикалық сенім
педагогтіктехниканы меңгеру /қисынды, мәнерлі сөйлей білу/;
педагогтік әдептілікті меңгеру /тактыны/ меңгеру;
балаға деген сүйіспеншілік пен әділдік;
Қабілет
Ұйымдастырушылық қабілеті.
Оқушыларды сабаққа ұйымдастыра білу
Дидактикалық қабілеті.
Оқу материалын ірікті іріктей білу
Перспективтік қабілет(байқағыштық)
Тәрбиелеушінің ішкі жан-дүниесін білу. Психикалық жан-дүниесін анықтау.
Коммуникативтік қабілет (байланыс)
Оқушылармен дұрыс қарым-қатынас жасау.
Супесивтік қабілет (беделдік)
Оқушылардың беделіне эмоционалды, еріктік ықпал ету арқылы жету.
Зерттеушілік (академиялық) қабілет
Педагогикалық зерттеуді шешу, бағалай білу.
Ғылыми танымдық қабілет (академиялық)
Ғылыми білімдерді білу, тану.
Сөйлеу қабілеті.
Дауыс тоны дұрыс болуы керек. Дұрыс сөйлеу керек.
Елестете білу қабілеті.
Сабақты алдын-ала елестету, алдын-ала дайындау.
Бастауыш мектеп мұғалімі
Басауыш мектеп мұғалімі - ерекше тұлға. Өйткені ол-
Бастауыш мектеп мұғалімі оқушыларға мәдени құндылықтар арқылы тәрбиеленгенде,
Мұғалім тәрбие жұмысының мақсатын саналы түсініп, оны жан-жақты
Мұғалімге мәдени тұрғыдан қойылатын талаптар мынандай: оның іс-әрекеті,
Педагогиканың іргелі мәселелері іс-әрекеті арқылы танымын жетілдіріп тәрбие
Бастауыш сынып оқушыларының ерекше қасиеттерінің бірі – үздіксіз
Бастауыш саты оқушыларының қасиетін дамытуда тәрбие жұмыстарының ықпалы
Оқушылардың жан-жақты дамыту мәселелері бүгінгі қоғамның негізгі міндеттерінің
Бастауыш сатыда сыныптан тыс жүргізілетін жұмыстар негізінен: оқу-тәрбие
Бастауыш мектеп – оқушы тұлғасы мен сананың дамуы
Бастауыш сынып оқушылырының зейіні тұрақсыз, импульсивтік қабылдау мүмкіндіктері
Республикамызда білімберу жүйесіндегі жүргізілетін реформалардың мақсаты нарықтық экономика
Ұстаздық қызметі табысқа жету үшін бітіруші мамандар терең
Оқушыларды шығармашылық жұмысқа баулып, олардың белсенділіктерін, қызығушылығын арттыра
Оқушыларды шығармашылық жұмысқа баулып, олардың белсенділіктерін, қызығушылығын арттыра
Бастауыш сынып оқушылардың белгілі бір көлемдегі білім, білік,
Бастауыш сынып мұғалімі ең алғашқы күннен бастап өз
Осылайша, бастауыш мекткп мұғалімі қазіргі қоғам талаптарын ескеріп,
Қазіргі кезеңдегі мұғалімге қойылатын талаптар
Мұғалімдері қандай болса, қоғамы да сондай деген бұлжымас
Көптеген әдебиеттерге талдау жасау барысында бастауыш мектеп мұғаліміне
Ұйымдастырушылық. Мұғалімнің оқушыларды топтастыра алуы, оларды іске араластыру,
Дидактикалық. Оқу материалын көрнекілік, құрал-жабдықтарды іріктеу және дайындау;
Рецептивтік. Тәрбиеленушілердің рухани әлеміне ене алу, олардың эмоциональдық
Коммуникативтік. Мұғалімнің оқушылармен, олардың ата-аналарымен, әріптестерімен, оқу орнының
Суггестивтік. Оқушыларға эмоциональды-еріктік ықпал жасаудан көрінеді.
Зерттеушілік. Педагогикалық ситуациялар мен процестерді танып білу және
Ғылыми-танымдық. Мұғалімнің педагогика, психология, әдістеме салаларындағы жаңа ғылыми
Мұғалімдер арасында жүргізілген толып жатқан сауалнамалар нәтижесі бойынша
Педагогикалық қабілеттерді талант, икемділік, бейімділік педагогикалық алғы шарты
Гуманизм – бұл мұғалім үшін міндетті сапа, яғни,
Мұғалім мамандығында тұлғалық сапалар кәсіби сапалардан ажыратылмайды. Кәсіби
Өзінің кәсіби еңбегіне сүйіспеншілік - өз ісіне адалдық
Өзге мамандықтарға дәл осы мұғалімдік секілді соншалықты жоғары
Сондай-ақ, бастауыш мектеп мұғалімінің жұмысын талдауда мұғалімдік шеберлік
Педагогикалық шеберлікті құрайтындар аз емес. Ол, ең алдымен,
Мұғалімнің шеберлігі, әсіресе, сабақтарда үйрете білуден байқалады.
Шеберліктің тағы бір маңызды көрсеткіші – ол, оқушылардың
Бастауыш мектеп оқушыларының өзара және мұғаліммен ара қатынасы
Біріккен оқу процессінде мұғалім балалардың жаңа өзара қарым-қатынасын
Бастауыш сынып оқушыларыныңөзара қарым-қатынасынына тән белгі олардың достығы,
Бастауыш мектеп оқушысының санасын әзірше құрдастарының пікірі өзін-өзі
Бастауыш мектеп оқушылары мұғалімнің беделін сөзсіз мойындайды. Олар
Мұғалім мамандығы жасандылыққа уақыт талабынан қалыс қалуға төзбейді.
Мұғалім потриот және интернационалит болуы керек немесе Отанға
Бастауыш сынып оқушыларының белгілі бір көлемдегі білім, білік
Мұғалімнің сабаққа дайындалуы.
Тақырыптық және сабақ жоспары.
Сабақ ғылыми - әдістемелік деңгейде өткізу үшін мұғалім
Жасалған сабақ жоспары бойынша мұғалім:
а) сабақ тақырыбы бойынша оқулықты, оқу құралдарын және
ә) алдын ала есептер шығарады, жаттығулар дайындап тәжірибелерді
б) жабдықтарды тексереді.
Сабақты егжей-текжейіне жете қарап өткізуді дұрыс өйластыру, оның
Сабақта оқыту әдістерін тақырып мазмұнына оқушылардың мүмкіндіктерін сәйкес
Келесі сабаққа дайындалу үшін бүгінгі өткен сабақты талдау
тақырып мазмұнын оқушылар қалай игереді;
сабақта қолданылған оқыту әдістерінің тиімділігі;
сабақтың дидактикалық және тәрбиелік міндеттері қалай шешіледі;
сабақтың жақсы жақтары мен кемшіліктері;
сабақтың процесінде болған кемшіліктерді келесі сабақта болдырмау жолдары;
Сабақтың осындай тәсілдерді пайдаланып өткізу мұғалімнің ғылыми -
Мұғалімөз пәнін терең біліп қана қоймай, оны оқытудың
Мұғалімнің мәдениеті
Атақты педагог ғалым А.С.Сухомлинский «Мұғалімдік мамандық бұл адамтану,
Жас жатекшілерге тәрбие беру ісінде мұғалімнің атқаратын міндеті
Мұғалімнің адамгершілік тұлғасының, эстетикалық мәдениетінің сапалы жақтары А.Жақыпбаевтің,
Мұғалімнің сыртқы келбеті, мәдениеті өзін басқару шеберлігі басқару
Оқушылардың эстетикалық мораль рухани тәрбие ісін жетілдіру үшін
Жас буын өкілдерінің арасында біздің моральға жат қылықтары
Мұғалімнің сыртқы келбеті, мәдениеті
Мұғалімнің өзін-өзі басқару шеберлігі
Мұғалімнің мимка және понтомималық шараларынан (жест) мәнерлі негіздері
Мұғалімнің мәдениеті, әдебі, сөйлеу шеберлігі, шешендік қасиеттері, демалуы,
Бірінші мәселе бойынша сыртқы бейне мәдениетіне тоқталатын болсақ
Сыртқы бейне мәдениеті
Тұлға: тік; тік және еркін отыру; қыптылық, жинақылық
2. Киім: ұқыптылық; қарапайымдылық; түсінікті гормония (өзіңе жарасымды
3. Грим
4. Шаш үлгісі (ұқыпты жинақы)
5. Мимика: өзіне-өзі сенімділік, сабырлық; сөйлескендегі көз қарасыңыздың
6. Понтомима:жест (табиғаттылығы); жүрістің ритмикалық жеңіл, айқын болуы;
Педагогикалық қарым-қатынас мәдениеті
Қарым-қатынас сабырлы, мәнерлі, мейірімді тонның сақталуы: әңгімелеушіні тыңдай
Көрермендермен (тыңдаушылармен) қарым-қатынасқа түсуді үйрену: аудиторияға қарап жұмыс
Өз сөзіңмен әңгімеге келесі адамды елітіп кету: еркін
Өзін-өзі басқару, бақылау.
Артық қобалжу, артық өзіне күш түсіруден аулақ болу.
Сөйлер алдында пайда болатын шешімсіздікті жеңе білу.
Жұмыста өзіңді іске шоғырландыру.
Стрестік жағдайларда өзіңді-өзің ұстай білу.
Әрдайым жақсы көңіл-күй атмосферасын жасауды үйрену.
Сөйлеу мәдениеті
Сөз екпінін сақтаусөздің грамматикалық дұрыстығына көңіл бөлу
Лексикологиясы (сөз байлығы)
сөздің мәнерлілігі, бейімділігі
Сөйлеу техникасы
а. Сөйлеудегі дауыстың маңызы оның тәрбиелеу жолдары
ә. Дикция
б. Екпін қоя білу
в. Дауыс ырғағы (интонация)
г. Үзіліс (пауза)
Балаларды оқыту мен тәрбиелеу ісінде жалпы әдеп атауын
Әдепті адамдарды олардың кішіпейілділік, басқаны түсіне білушілік, жылы
Педагогикалық әдеп – мұғалімнің кәсіптік сапасы және елең
Мұғалім жұмысында педагогтік әдеп сақтамайынша оқушылармен тіл табысу
Педагогтің әдебі ілтипаттылық, сенім білдірушілік, әділдік, төзім мен
Ілтипаттылық. Оқушылар өздері өте жақсы көретін мұғлімдер оларға
Мұғалім оқушыларға жаңа материялдарды түсіндірумен қатар оларға назар
Сенімділік. Педагогикалық әдеп мұғалімнің оқушыларға сенім арта білу
А.С.Макаренконың пайымдауынша қателесу қауіпі төніп тұрса да мұғалім
Балалар мен өздерінің күштері мен мүмкіндіктерін шамалай алмайды.
Әділдік. Мұғалмнің қандай қасиеттерін бағалайсыз деген сауалға оқушылар
Мұғалім «әдепсіз» деген ат оның тек әділетсіз болғандығын
Мұғалім ар-ұяты кіршіксіз болса, оқушылар оның кез келген
Төзім мен сабыр сақтау. Мұғалімнің педагогтік әдеп әлемі
Қай кезең, қай дәуірде болсын адамға білім мен
Ұстаз – ұрпақ тәрбиелеп өсіруші қоғам сенген адам.
Пайдаланған әдебиеттер:
Ж.Б.Қоянбаев, Р.М.Қоянбаев: Педагогика. – Астана, 1998 ж
Н.В.Савин: Педагогика.– Алматы, 1983 ж
Е.Сағындықұлы: Педагогика (дәрістер курсы). – Алматы, 1999 ж
Қ.Бержанов, С.Мусин: Педагогика тарихы.- Алматы, 1984 ж.
Т.А.Илина: Педагогика. – Алматы, 1977 ж
«Бастауыш мектеп» журналы. - 2003ж № 4,
«Қазақстан мектебі». - 2003ж №5
«ХХІ ғасыр мектебі». - 2003ж № 5
«Ауыл мектебі». – 2003ж №3
Мұғалімнің сөйлеу мәдениеті және оған қойылатын талаптар
Педагогикалық мәдениетін дамыту бойынша ғалымдардың теориялық зерттеулері
Мұғалімнің кәсіби-педагогикалық мәдениеті
Қазіргі жағдайдағы педагогикалық қарым-қатынас мәдениетінің құрастырушы компоненттері. Мұғалімнің сөйлеуіне қойылатын эткалық нормалар
Бастауыш сынып мұғалімдерін оқушылардың оқу мәдениетін қалыптастырудың педагогикалық негiзi
Педагогикалық әдеп және ұстаздық шеберлік
Кәсіби-педагогикалық іс-әрекет – педагогикалық шеберліктің қалыптасуының негізі
Педагогикалық шығармашылық негіздері
Мұғалімнің сөйлеу мәдениеті
Кәсіптік шеберлік құрылымындағы педагогикалық қатынас