Шағын несиелер
Жоспар:
Кіріспе 3
1-бөлім. Кәсіпкерліктің теориялық негіздері 4
1.1 Кәсіпкерлік мәні мен түсінігі 4
1.2 Кәсіпкерлік түрлері, формалары 7
1.3 Кәсіпкерлікті несиелендіру нысандары 11
2-бөлім. Қазақстандағы шағын және орта бизнесті несиелеу 14
2.1 Қазақстан ірі банктерінің шағын және орта бизнесті
2.2 Шағын және орта бизнесті несиелеудің қазіргі жағдайына
3-тарау. Шағын және орта бизнесті несиелеудің проблемалары мен
3.1 Қазақстанда шағын кәсіпкерлікті қолдау 25
Қолданылған әдебиеттер 33
Кіріспе
Қазақстан Республикасының экономикалық дамуы қазіргі жағдайда тұрақтылықпен және
Отандық экономиканың дамуында негізгі рөлді қаржылық ресурстар алады,
Қазіргі кезде Қазақстанның банк жүйесінің тұрақтылығы және оның
Қаржылық және нақты секторлардың өзара әрекеттесу проблемасының өзектілігі
Осы мақсатқа жету үшін келесідей міндеттер қойылып, тиіс
- Жалпы кәсіпкерлік туралы түсінік беру, оның негізгі
- Кәсіпкерлікті несиелеудің еліміздегі жағдайына тоқталып кету;
- Еліміздің экономикасының нақты секторының дамуындағы негізгі проблемаларды
1-бөлім. Кәсіпкерліктің теориялық негіздері
1.1 Кәсіпкерлік мәні мен түсінігі
Транзиттік экономика жағдайында нарықтық орта құрудың басты факторы
Кәсіпкерліктің және кәсіпкердің мәнін анықтауға атақты шетел ғалымдары
“Кәсіпкерлік” түсінігін қазіргі кездегі мәнінде XVII ғасырдың аяғы
Кейіннен Адам Смит (1723-1790) кәсіпкердің сипаттамасына көңіл аударды.
Давид Рикардо (1772-1823) кәсіпкерлік қызметті тиімді шаруашылық жүргізудің
Йозеф Шумпетер (1883-1950) 1911 жылы алғаш рет шыққан
Осы проблемаға ағылшын экономисті Экономика бойынша Нобель сыйлығының
“Кәсіпкер” және “кәсіпкерлік” терминдерінің эволюциясын қарастыру қызық болар.
1725 жыл. Ричард Кантильон: кәсіпкер – тәуекел жағдайында
1797 жыл. А.Бодо: кәсіпкер – кәсіпкерлік іс үшін
1876 жыл. Ф.Уокер: капиталды ұсынып, сол үшін пайыз
1934 жыл. Й.Шумпетер: кәсіпкер – жаңа технологияларды жасайтын
1961 жыл. Д.Макклеланд: кәсіпкер – бір қалыпты тәуекел
1964 жыл. П.Друкер: кәсіпкер – бұл ынта білдіретін,
1965 жыл. Р.Хизрич: кәсіпкерлік – құны бар қандай
Біздің күндеріміздің американдық ғалымдарының түсінігі бойынша, кәсіпкер –
Батыс елдерде осы замандық кәсіпкерлік шаруашылықтың ерекше, жаңашыл,
Америка ғалымы Р.С.Ронстадтың ойынша, кәсіпкерлік – бұл байлықты
Өз кезегінде, белгілі американ ғалымдары профессорлар Р.Хизрич пен
Ресейлік ғалым-экэномист А.О.Бусыгиннің ойынша, кәсіпкерлік – іскерлік белсенділікті
Көрнекті экономисттердің ұсынған анықтамаларынан қорытынды жасай отырып, айтарым:
Кәсіпкерлік – кәсіпорын иелерінің инновациялық мінез-құлқына, идеяларды табу
Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерліктің негізгі фукнциясы – нақты тұтынушыларға
Кәсіпкерліктің ең маңызды белгілеріне мыналарды жатқызуға болады:
шаруашылық субъектілерінің дербестігі мен тәуелсіздігі. Кез-келген кәсіпкер қандай
экономикалық қызығушылық. Кәсіпкерліктің негізгі мақсаты – мүмкіндігінше максималды
шаруашылық тәуекел мен жауапкершілік. Ең нақты деген есептеулердің
1.2 Кәсіпкерлік түрлері, формалары
Кәсіпкерліктің ұйымдық-құқықтық формалары .
Кәсіпкерліктің ұйымдық-құқықтық формасын дұрыс таңдау көптеген факторларға, атап
Кәсіпкерлік қызметтің алуан түрлілігін көптеген белгілері бойынша: қызмет
Түрі немесе арналымы бойынша кәсіпкерлік қызметті өндірістік, коммерциялық,
Меншік формаларына байланысты кәсіпорын мүлігі жеке меншік, мемлекеттік,
Кәсіпкерлік формалары.
Кәсіпкерлікті мүше-меншік иелерінің санына байланысты келесі формаларға: индивидуалды
Кәсіпкерліктің индивидуалды формасы артықшылықтарға ие, бұл артықшылықтар минималды
Бірақ қаржылық ресурстардың көп бөлігін иеленуге ұмтылыс, сонымен
Кәсіпкерліктің формаларын өз кезегінде ұйымдық-құқықтық және ұйымдық-экономикалық деп
Серіктестік – бұл кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру үшін
Серіктестіктердің қатысушылары 2 топқа бөлінеді: толық серіктестер (жауапкершілігі
Қоғам шаруашылық қызметті жүзеге асыру мақсатында екіден кем
Ең кең тараған болып акционерлік қоғамдар табылады. Айырмашылығы
Біріккен өндірістік немесе басқа шаруашылық қызмет үшін тұлғалар
Кәсіпкерліктің негізгі ұйымдық-экономикалық формаларына мыналарды жатқызуға болады: концерндер,
Концерн – бұл кәсіпорынды қатысу жүйесі арқылы бақыланатын
Ассоциация – экономикалық дербес кәсіпорындардың, ұйымдардың ерікті бірігуінің
Консорциум – ірі қаржылық операцияларды (мысалы ірі өнеркәсіптік
Синдикат – бір сала кәсіпкерлерінің олардың өздерінің арасындағы
Картель – бір сала кәсіпорындарының өнім, қызметтердің бағалары
Кәсіпкерліктің жаңа ұйымдық-экономикалық формасы болып қаржылық-өнеркәсіптік топтар табылады.
Кәсіпкерлік түрлері.
Кәсіпкерлік қызмет алуан түрлі болады. Кез-келген бизнес белгілі
Өндірістік кәсіпкерлікті кәсіпкерліктің жетекші түрі деп айтсақ та
Коммерциялық кәсіпкерлік қызметінің өрісі болып тауар биржалары мен
Коомерциялық кәсіпкерліктің негізгі мазмұнын сатып алу-сату, басқа сөзбен
Қаржылық кәсіпкерліктің қызмет етуінің негізгі өрісі болып коммерциялық
Коммерциялық банк – бұл ақылы негізде несиелеуді, ақша
Қор биржасы ретінде капиталдың шоғырлануын жоғарылату және активтердің
Консультациялық кәсіпкерлік. “Консультант” сөзі латын тілінен аударғанда, кеңес
проблемаларды анықтау (диагностика);
жоба шешімін жасау;
жоба шешімін жүзеге асыру.
Соңғы кезең жоба объектісіне қарай бірнеше күннен бірнеше
Қазіргі кезде Қазақстанда кәсіпкерлік әртүрлі түрлерінде дамуда. Қызмет
1.3 Кәсіпкерлікті несиелендіру нысандары
Кәсіпкерлікті несиелендіру нысандары жайлы айтқанда, біз несие нысандарына
Коммерциялық несие – ол тауар өндірушінің басқа тауар
Дегенмен коммерциялық несиені қолдануда біраз шектеулер бар. Олар:
бұл несиенің көлемі сатылуға тиіс тауарлар қорының көлемімен
бұл несиенің көлемі ел экономикасының жағдайына байланысты өзгереді,
бұл несие тек бір бағытта қозғалыста жүреді: оны
Қорыта айтқанда, коммерциялық несиенің банктік несиеден басты ерекшелігі
Банктік несие – ол банкте шоғырланған қаражат қорынан
Біріншіден, коммерциялық несие тауар түрінде берілсе, ал банктік
Екіншіден, коммерциялық несие мен банктік несие бір-бірінен, субъектілер,
Үшіншіден, коммерциялық несиенің шектеулері банктік несие берумен жойылады,
Төртіншіден, бұл екі несиенің динамикасы (өсуі) да біркелкі
Несиенің екі негізгі нысанының – коммерциялық және банктік
Тұтыну несиесі – ол төлемін кейінге қалдырып тұтыну
Лизинг несиесі – ол тауар түрінде берілетін несие.
Ауыл шаруашылық несиесі – ол ауыл шаруашылығындағы негізгі
Шаруашылықаралық несие – бұрынғы КСРО-да кең қолданылған несие
Ипотекалық несие – ол жылжымайтын мүліктерді – жерді,
Мемлекеттік несие – ол мемлекет пен жергілікті үкімет
Халықаралық несие деп мерзімді белгілеу, процент төлеу және
2-бөлім. Қазақстандағы шағын және орта бизнесті несиелеу
2.1 Қазақстан ірі банктерінің шағын және орта бизнесті
Қазақстандық банктер үшін шағын және орта бизнесті несиелеу,
Жағдай кейінгі 2-3 жылда өзгерді, бұл елдер тәуекелінің
Шағын және орта бизнесті несиелеу нарығына жоғары тәуекелдер
Аталған нарықтың жүзеге асырылмаған үлкен мөлшердегі әлеуеті банктерді
Ендігі кезекте мен Қазақстанның 5 ірі коммерциялық банктеріндегі
“Казкоммерцбанк” (ККБ)
Банк “ТуранАлем” (БТА)
“Народный Банк” (НБ)
“Алматинский торгово-финансовый банк” (АТФ)
Банк “ЦентрКредит” (ЦКБ)
Қазақстанның барлық жетекші банктері шетел несиелік желілер бойынша
Әлемдік Банк несиелік желісі (World Bank)
Әлемдік банктің “Ауыл шаруашылығын жекешелендіруден кейінгі қолдау” қарызының
Несие алу үшін кәсіпорындар міндетті түрде жермен, мал
Әлемдік Банк қарызы шегінде Алматы облысы, Алматы, Ақмола
Несиелеудің базалық шарттары:
Несие алуға 100%-дық жеке меншікпен құрылған, пайдық құрылыммен
Несиенің берілу мерзімі – доллармен 5 жылға дейін;
Несиенің 80% құрал-жабдық пен қосалқы бөлшектер сатып алуға,
Несиенің бүкіл сомасын айналым капиталын сатып алуға жұмсаған
Кәсіпорынның жобаға жұмсалымы оның қайта құрылуы және модернизациясы
Несие жер сатып алуға немесе жалға алуға, құрылысқа
Сұранған несие сомасына байланысты жобалар келесідей топтарға бөлінеді:
150 мың долларға дейін – қарыз алушы жобаны
150 мыңнан 350 мың долларға дейін – қарыз
350 мыңнан доллардан астам – жоба бойынша ұсынылған
Осы несиелік желі шегінде максималды несие сомасы мен
ЕҚДБ (ЕБРР) несиелік желісі.
ЕҚДБмен ынтымақтастықта бұл несие желісі шегінде екі бағдарлама:
Шағын және орта бизнесті қолдау бағдарламасының мақсаты болып
Шағын және орта бизнес үшін орта мерзімді шағын
Қысқа мерзімді экспресс несиелер.
1-кесте. ЕҚДБ несиелік желісі шегінде шағын және орта
ЕҚДБ несиелері
ККБ БТА НБ АТФ ЦКБ
Жылына номиналдық мөлшерлемелер
доллармен 20,4 16,0 15,0 16,0 20,2
теңгемен 21,0 19,0 16,1 20,0 21,0
Жылына нақты пайыздық мөлшерлемелер
доллармен 9,8 5,7 4,9 5,8 9,6
теңгемен 13,2 11,3 8,6 12,3 13,2
2-кесте.Экспресс-несиелеу шарттары.
ЕҚДБ несиелері
Жылына номиналдық мөлшерлеме ККб БТА НБ АТФ ЦКБ
Доллармен
25,0 23,0
28,1
Теңгемен
29,0 28,0
27,4
Жылына нақты мөлшерлеме
Доллармен
13,9 12,2
16,8
Теңгемен
20,7 19,7
19,2
Банктік тәуекелдерді төмендету ЕҚДБнің несиелік желісі шегінде келесі
несиелерді жұмыс жасап тұрған кәсіпорындарға беру;
қарыз алушылардың ай сайын негізгі қарыз бен пайыздарды
қылмысты, көлеңкелі және алдап-сатушылық бизнес кәсіпорындарын, мысалы қоршаған
ЕҚДБнің шағын және орта бизнесті қолдау бағдарламасы.
Шағын несиелер.
Несиелеудің базалық шарттары:
несиенің максималды сомасы – 5 мыңнан 200 мың
несиелеудің максималды мерзімі – 4 жылға дейін;
бизнес-жоспарлар дайындау талап етілмейді;
қамтамасыздық ретінде кепілдің әртүрлі түрлері қолданыла алады (мүлік,
тегін кеңес беру көзделген;
тапсырыстарды қарастыру және несиені беру қысқа мерзімде жүзеге
несиелер қолма-қол және қолма-қол емес теңге немесе АҚШ
ЕҚДБнің экспресс-несиелері.
Несиелердің бұл түрлері шағын кәсіпкерлердің, әсіресе жаңадан ісін
Несиелеудің базалық шарттары:
несиенің максималды сомасы – 5 мың долларға дейін;
несиелеу мерзімі – 3 айдан 12 айға дейін;
несиелік тапсырысты қарастыру мерзімі 2-3 күннен аспайды.
ЕҚДБнің коммерциялық мүлікті несиелеуі.
Қазақстаннвң ірі банктерінің ішінде ЕҚДБнің бұл бағдарламасына ККБ
Несиелеудің базалық шарттары:
ЕҚДБ желісі бойынша бизнесті несиелеу мерзімі – 4
алғашқы жарна – сатып алынатын коммерциялық мүліктің құнының
несиенің қамтамасыздығы ретінде сатып алынатын мүлік қолданылады;
пайыз мөлшерлемесі – долларда 20,4% жылдық, теңгемен 21%ға
ККБ клиенттердің қызығушылығын жоғарылату үшін несиені өтеудің индивидуалды
Азия Даму Банкінің желісі.
Бұл несиелік желі бойынша ККБ, БТА, ЦКБ жұмыс
Азия Даму Банкінің несиелік желісі бойынша несиелеудің базалық
бір жобаны несиелеу сомасы – 25 мыңнан 750
жұмысшыларының максималды саны 250 адамнан аспайтын, 50% мемлекеттік
несиелер ұзақ мерзімді болып табылады (5 жылға дейін)
Неміс несиелік желісі (KFW).
Қалпына келтіру бойынша неміс несиелік институтының бұл несиелік
Қазақстанның ірі банктері арасында бұл несиелік желіге БТА
Бұл несиелік желінің шегінде басымды аймақтар болып белгіленген:
Оңтүстік Қазақстан облысы (Қызылорда, Шымкент, Алматы)
Солтүстік Қазақстан облысы (Қостанай)
Павлодар облысы
Несиелеудің базалық шарттары:
несиелеу сомасы – 5 мыңнан 750 мың евроға
жұмысшыларының саны 200 адамнан аспайтын, кейбір жағдайларда 500
Несиелер ұзақ мерзімді болып табылады – 4 жылға
Инвестициялар қолданылуы керек: 70% - құрал-жабдық, қосалқы бөлшек
Қарыз алушының қаржылық тұрақтылығын дәлелдеу үшін оның жобаны
Несиенің өтімді қамтамасыздығы қажет.
Енді банктердің меншікті қаражаттары есебінен қаржыландыруды қарастырайық. Мұндай
ККБтің шағын және орта бизнесті несиелеу бағдарламасы.
Сауда, қызмет көрсету және өндіріс сферасында жүргізіледі.
Несиелеудің негізгі шарттары:
Пайыз мөлшерлемелері – 16% жылдықтан 27% жылдыққа дейін;
Несиенің максималды сомасы – 200 мың долларға дейін;
Несиелеудің максималды мерзімі – 4 жылға дейін;
Әрбір клиентке жеке тәсілдеме қолданады;
Бизнес-жоспар ұсыну талап етілмейді;
Несиені рәсімдеу процедурасы 14 күннен аспайды;
Сараптаманы тегін жүргізу.
ККБтің микронесиелеу бағдарламасы.
Сауда, қызмет көрсету және өндіріс сферасында жүргізіледі.
Несиелеудің негізгі шарттары:
Несие сомасы – 500 доллардан 30 мың долларға
Несие мерзімі – 12 айға дейін;
Пайыз мөлшерлемелерін ай сайын төлеу валютада – доллармен
НБтің “Lights” несиелеу бағдарламасы.
Бұл бағдарлама жұмыс жасап жатқан және жаңадан ашылып
Несиелеудің негізгі шарттары:
Несие сомасы – 100 мың долларға дейін;
Сыйақы мөлшерлемелері – долларда 12% жылдыққа дейін;
Несиелеу мерзімі – 7 жылға дейін;
Негізгі қарызды өтеу бойынша жеңілдік кезең – 12
Бизнес-жоспар талап етілмейді;
Басқа банктерден алынған қарызды қайта қаржыландыру мүмкіндігі көзделген;
Тапсырыс қарау мерзімі – 3 күн;
Құжаттардың минималды пакеті;
Кепілдік қамтамасыздық: сатып алынатын мүлік немесе депозиттер.
НБтің отандық тауар және қызмет өндірушілерге банктік қарыздар
Бұл бағдарлама отандық тауар және қызмет өндірушілердің экономикалық
Несиелеудің негізгі шарттары:
Қаржыландырудың максималды көлемі:
Шағын және орта бизнес үшін – 100 000
Ірі кәсіпорындар үшін – 6 000 000 доллар;
Пайыз мөлшерлемесі долларда:
Айналым капиталын толтыру үшін – 10% жылдық;
Негізгі капиталды ұлғайту үшін – 8% жылдық,
Негзігі қарыз бен пайызды өтеу бойынша жеңілдік кезеңі
Қамтамасыздық – қозғалмалы/қозғалмайтын мүлік.
НБтің кәсіпорындарды овердрафт формасында несиелеу бағдарламасы.
Бұл несие қысқа мерзімді несиенің бір түрі болып
Несиелеудің негізгі шарттары:
Несиелеу мерзімі – 25 күннен аспайды;
Пайыз мөлшерлемесі – орташа нарықтық мөлшерлемеден жоғары емес;
Несиелеу теңгеде және долларда жүргізіледі;
Қамтамасыздық (қозғалмалы/қозғалмайтын мүлік) кейбір жағдайларда ғана талап етіледі.
ЦКБнің шағын және орта бизнесті несиелеу бағдарламасы.
Бағдарлама мақсаты болып жақсы несиелік тарихы бар, қаржылық
Несиелеудің негізгі шарттары:
Несиелер теңгеде немесе валюталы эквивалент бекіту арқылы беріледі.
Несиелеу мерзімдері банктің депозиттік базасының көрсеткіштеріне байланысты болады
Несие бойынша мөлшерлеме Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінің қайта
2.2 Шағын және орта бизнесті несиелеудің қазіргі жағдайына
Шағын бизнес өнеркәсіптің кластерлі дамуының локомотивіне айналып, орта
Яғни еліміздегі жағымды, қолайлы экономикалық конъюнктура жағдайында шағын
Ендігі кезекте осы шағын және орта бизнесті несиелеу
3-кесте. Экономиканың банктік несиелерінің өзгеру динамикасы.
2002 ж. 2003 ж. 2004ж. 2005 ж.
Несиелердің барлығы, млрд. тг.
Барлық несиелер 148,8 276,2 4899,8 588,7
млн. доллар 1077 1912 3261 3809
ЖІӨге %бен 7,4 10,6 14,9 16,4
Номиналды мөлшерде өсім қарқыны, %
Барлық несиелер 59,3 85,6 77,3 38,6
Шаруашылық субъектілер 60,3 86,0 75,5 36,1
Жеке тұлғалар 43,8 78,1 110,4 73,7
Қысқа мерзімді 30,2 89,8 68,4 23,5
Орта мерзімді 106,7 81,2 86,9 53,0
Ұлттық валютада 29,2 97,4 4,3 1,9
Шетел валютасында 98,9 75,5 147,4 68,8
Банктік несиелер өсімі, млн. доллар
Барлық несиелер -38,1 83,6 1349,5 934,0
Шаруашылық субъектілер -29,4 792,8 1245,7 807,5
Жеке тұлғалар -8,8 41,9 103,8 126,5
Қысқа мерзімді -145,5 445,2 614,4 252,3
Орта мерзімді 107,3 389,4 735,1 681,7
Ұлттық валютада -137,3 440,5 3,3 -33,8
Шетел валютасында 99,2 394,2 1346,1 967,8
Банктік несиелер құрылымы, %
Барлық несиелер 100,0 100,0 100,0 100,0
Шаруашылық субъектілер 94,5 94,7 93,7 91,7
Жеке тұлғалар 5,5 5,3 6,3 8,3
Қысқа мерзімді 50,7 51,8 49,2 43,4
Орта мерзімді 49,3 48,2 50,8 56,6
Ұлттық валютада 46,1 49,0 28,8 33,2
Шетел валютасында 53,9 51,0 71,2 66,8
2003 2004 01.2005 02.2005
Барлық несиелер 978 125 1 484 294 1
Банктік емес заңды тұлғаларға 856 345 1 180
Жеке тұлғаларға 121 780 304 117 309
Ұлттық валютада 435 436 714 353 709 095
Банктік емес заңды тұлғаларға 388 320 606 139
Жеке тұлғаларға 47 116 108 731 108
Шетел валютасында 542 688 769 941 793 322
Несиелердің барлық сомасынан 74 664 195 903 201
Қысқа мерзімді 369 775 508 876 515 440
Ұзақ мерзімді 608 350 945 418 986 977
Екінші кезең (1997 жылдан қазіргі кезге дейін) керісінше
1999 жылдан 2005 жылдың ақпанына дейінгі мерзімде негізгі
4-кесте. Банктер несиелерінің несиелеу объектісі бойынша үлесі, %.
2002 2003 2004 02.2005
Банктердің барлық несиелері 100 100 100 100
Айналым капиталын сатып алу 64,0 68,8 54,7 58,4
Негізгі қорларды сатып алу 9,7 6,6 9,4 5,5
Жекешелендірілген мемлекеттік объектілер сатып алу 5,5 0,0 -
Жаңа құрылыс пен қайта құру 1,2 2,3 6,8
Құрылыс пен тұрғын үй сатып алу 4,4 2,5
Тұтынушылық мақсаттағы несие 3,1 5,7 7,9 10,0
Бағалы қағаздар сатып алу 12,1 0,2 0,7 0,2
Басқа мақсаттар 11,4 13,9 15,1 14,8
Ұлттық Банктің экономикалық конъюнктураның мониторингінің мәліметтеріне сәйкес, 2002
5-кесте. Банктердің экономика салалары бойынша несиелері.
Сала аты 2002 2003 2004 02.2005
Өнеркәсіп 230 786 273 641 289 602 313
Үлестік салмағы, % 34,3 28,0 19,5 20,2
Ауыл шаруашылығы 76 858 117 354 125 207
Үлестік салмағы, % 11,4 12,0 8,4 7,8
Құрылыс 42 577 75 178 158 984 158
Үлестік салмағы, % 6,3 7,7 10,7 10,2
Көлік 20 262 31 453 56 229 60
Үлестік салмағы, % 3,0 3,2 3,8 3,9
Байланыс 12 777 7 730 19 670 17
Үлестік салмағы, % 1,9 0,8 1,3 1,1
Сауда 197 968 276 731 398 695 405
Үлестік салмағы, % 29,5 28,3 26,9 26,1
Басқалар 91 318 196 038 435 907 475
Үлестік салмағы, % 13,6 20,0 29,4 30,7
Барлығы ҚР бойынша 672 547 978 125 1
Үлес салмақпен қарайтын болсақ, 6-кесте.
6-кесте.
Сала аты Бүкіл кезең бойы
Үлесі Дәрежесі
Өнеркәсіп
Үлестік салмағы, % 25,5 85
Ауыл шаруашылығы
Үлестік салмағы, % 9,9 33
Құрылыс
Үлестік салмағы, % 8,7 29
Көлік
Үлестік салмағы, % 3,5 12
Байланыс
Үлестік салмағы, % 1,3 4
Сауда
Үлестік салмағы, % 27,7 92
Басқалар
Үлестік салмағы, % 23,4 78
Барлығы ҚР бойынша
Ең жоғары мөлшерде саудаға деген несиелерге сұраныс орта
Талдау көрсеткендей, елдегі шағын және орта бизнес жағдайы
Жалпы алғанда, экономиканың нақты секторын екінші деңгейлі банктермен
3-тарау. Шағын және орта бизнесті несиелеудің проблемалары мен
3.1 Қазақстанда шағын кәсіпкерлікті қолдау
Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, кез-келген елдің экономикасында ірі кәсіпорындармен
Шағын бизнестің экономикалық белсенділіктің кілтті факторы ретіндегі рөлі
Елімізде шағын және орта бизнес айтарлықтай тез қарқынмен
Қазақстан Республикасының Үкіметінің шағын кәсіпкерлікті қолдау және дамытудың
Шағын және орта кәсіпорындарының дамуының келесідей негізгі проблемалары
Шағын бизнес үшін тиімді шарттарда қаржылық және несиелік
Банктердің шағын бизнеске қатысты несиелік саясаты негізінен сауда-сатып
қор нарығының дамымауы, оның жұмыстары арқылы зейнетақылық сақтандыру
әлемдік экономикалық жүйенің ең маңызды саласы болып табылатын
банктердің жоғары өндірістік тәуекелдермен жұмыс істегісі келмейтіндігі;
шағын және орта бизнесті қолдаудың аймақтық инфрақұрылымының болмауы;
отандық зерттемелерді, әсіресе конверсиондық кәсіпорындардың жоғары технологиясы негізінде
Қазіргі кезде шағын кәсіпкерлікке қызмет көрсететін қаржылық институттардың,
Институттардың ішінде шағын және орта кәсіпкерлікке қаржылық қызмет
екінші деңгейлі банктерді консолидацияланған қадағалауды оны халықаралық стандарттарға
банктердің жасайтын қаржылық есеп беруінің сенімділігін қамтамасыз ету
сертификатталған бухгалтерлер институтын құру бойынша жұмыстарды жалғастыру,
Банктердің несиелеу мерзімдерін ұзартудың жалпы тенденциясына қарамастан, аймақтар
Өйткені, қысқа мерзімде шағын бизнес өзінің өндірісін жандандыра
Несиелеудің салалық құрылымында бұрынғыдай сауда мен өнеркәсіп немесе
Батыс Германияда, мысалы, банктермен және сақтандыру компанияларымен шағын
Сондай-ақ, мемлекеттік басқару органдарын жүктемесін жеңілдету мақсатында шағын
Сонымен қатар, тікелей шетел инвестициялары ірі құрылыстық бірлікті
Шағын және орта кәсіпкерлік сферасы жұмсалымдардың көзі ретінде
Шағын кәсіпорындардың өздерінің қызметі негізінен жергілікті нарыққа бағытталғандықтан,
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінің 2002 жылдың 31 қаңтарында
Бірқатар авторлармен шағын және орта бизнестің дамуын төмендегілердің
“Шағын кәсіпкерлікті дамыту қоры” АҚ;
Шағын кәсіпкерлікті несиелейтін арнайы мамандандырылған банк құру.
Аталған қордың қаржыландыру механизмінің негізіне бизнес өсуінің дәйектілігі
ешқандай меншігі жоқ;
шағын мүлкі бар (үй, жер учаскесі) меншік иесі;
жеке мүлкінен басқа жұмыс істеп тұрған бизнесі (кафе,
Шағын кәсіпкерлікті несиелейтін арнайы мамандандырылған банкті құру шағын
Кәсіпкерлер бизнес аша отырып, меншікті капитал жетіспеушілігін сезінетіндігі
Арнайы мамандандырылған банк бастаушы кәсіпкерлерге несиелер үшін арнайы
Экономиканың нақты секторына қаражат тартудың келесі әдісі болып
Агроөнеркәсіптік кешендегі шағын және орта бизнестің даму проблемалары
Мемлекет экономиканың аграрлық секторын қолдау бойынша бірнеше шаралар
Қазақстан Республикасының Үкіметінің 2001 жылдың 25 қаңтарында қабылданған
Аграрлы несиелік корпорация серіктестіктің жарғылық капиталына өзінің меншікті
Тек осы проблемалардың шешілуі нәтижесінде ғана еліміздегі шағын
Қорытынды
Шағын және орта кәсіпкерлікті дамытуға Елбасымыз аса зор
Әрине, қазіргі уақытта ірі-ірі өндіріс орындарын ашу –
Бұл тұрғыда Қазақстан Республикасы экономикасының тұрақты дамуы республикадағы
Сондай-ақ, бұл тұрғыда әлеуметтік-экономикалық ғана емес, заңдық-құқықтық реформалардың
Бір айта кетерлік жәйт, “Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау
Қорыта келгенде, шағын және орта бизнес саласында шоғырланған,
Қолданылған әдебиеттер
Қазақстан Республикасының Салық Кодексі./ Алматы, 2006
Егемен Қазақстан 1 қараша, 2003 жыл
Основы предпринимательства: Учебное пособие./Н.К.Мамыров, Н.Т.Смагулова, О.А.Яновская, Е.Б.Бикетова, Д.Я.Брлибаева.,
Предпринимательство: Учебник для вузов./ Под. ред. проф. В.Я.Горфинкеля
Предпринимательство в РК./КазГАУ: Окаев К.О. и др. –
Ақша, несие, банктер және валюта қатынастары: Баян Көшенова
“Банки Казахстана” журналы, №10, 2003
“Банки Казахстана” журналы, №3, 2005
“Банки Казахстана” журналы, №3, 2006
“Основы экономики” журналы, №3 (9), 2005
“РЦБК” аналитикалық журналы, №6, 2005
“РЦБК” аналитикалық журналы, №11, 2005
“Финансы и Кредиты” журналы, №3, 2005
“Финансы и Кредиты“ журналы, №4, 2005
“Экономика и статистика” журналы, №4, 2004
Предпринимательство: Учебник./ под-ред. проф. В.Я.Горфинкеля, 175-бет
Основы пердпринмательства: Учебное пособие./Н.К.Мамыров, Н.Т.Смагулова, О.А.Яновская, Е.Б.Бикетова, Д.Я.Брлибаева./КазГАУ,
Предпринимательство: Учебник./ под-ред. проф. В.Я.Горфинкеля, 178-бет
Предпринимательство: Учебник./ под-ред. проф. В.Я.Горфинкеля, 191-бет
Предпринимательство: Учебник./ под-ред. проф. В.Я.Горфинкеля, 194-бет
ЕҚДБнің шағын және орта бизнесті қолдау бағдарламасы
ККБтің коммерциялық мүлікті несиелеу бағдарламасы
Особеннсоти банковского кредитования малого и среднего бизнеса в
Ақпарат көзі: ККБ
Основы экономики, 2005 №3 (9), 13-бет
Банковское кредитование малого и среднего бизнеса// Основы экономики?
Банковское кредитование малого и среднего бизнеса// Основы экономики6
БАНК НЕСИЕСІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ
Шағын және орта бизнеске несие беру
Ұзақ мерзімді несиелер
Қазақстан Республикасындағы шаруашылық субьектілерін несиелендіруді талдау («сика» ақ мысалында)
Несиенің қамтамасыз етілуі
Кәсіпкерлік түрлері, формалары
Темірбанк АҚ-ның несиелендіруін талдау
Каспий банктегі”несиелік операциялар есебін ұйымдастыру жолдары
Қазақстан Республикасында шағын және орта кәсіпкерлікті несиелендіруді ұйымдастыру
Кәсіпкерлікті несиемен қамтамасыз ету анализі