Қаржылық инвестициялардың есебі

Жоспар:
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
Инвестициялардың ұғымы және оның жіктелуі.
Бірлесіп бақыланатын шаруашылық серіктестіктердің, еншілестердің және тәуелді серіктестіктердің
Қаржылық инвестиция есебі.
ІІІ. Қорытынды.
ІV. Қолданылған әдебиеттер.
Кіріспе
Инвестиция (лат. Investire – киіндіру ) – табыс
Инвестициялардың есебі
1. Инвестициялардың ұғымы және оның жіктелуі
Инвестициялар деп өнерксіптің,құрылыстың,ауыл шаруашылығының және экономиканың басқа
Инвестицияның көзі болып жаңадан қалыптасқан құн немесе таза
Қаржылық инвестиция өзінің пайдалану мерзіміне қарай қысқа және
Инвестиция өзінің арналымы немесе алынған мақсаты бойынша:қаржылық
Нақты инвестициялар- бұл кәсіпорынның негізгі капиталын және материалдық
Қаржылық инвестициялар- бұл субъектінің табыс алу мақсатында
Капиталды бағалы қағаздар кәсіпорынды дамыту үшін, оның капиталын(қорын)
Бағалы қағаздар құқығы бойынша кімге жататындығы туралы
Бағалы қағазды ұсынушыға – құқықтарын орындау үшін, бірақ
Атаулы бағалы қағаздар- белгілі бір адамның атына жазылады.
Ордерлік бағалы қағаз- ол ең алғашында иемденушінің атына
Борыштық бағалы қағаздар пайыздарды төлеуді және негізгі қарыздың
Инвестициялық бағалыф қағаздар эмитент активтерінің бір бөлігін иемденуге
Бағалы қағаздар эмитенттік сипаты бойнша: мемлекеттік (Үкімет пен
Мәмілеге байланысты шығарылатын бағалы қағаздар: фондылық (акциялар, облигациялар)
Фондылық бағалы қағаздар көптеп шығарылуымен (эмиссиямен) ерекшеленеді және
Саудалық бағалы қағаздар коммерциялық бағытқа ие:олра негізінен сауда
Нарықтағы айналыс ерекшеліктеріне байланысты бағалы қағаздарды нарықтық
Нарықта болатын бағалы қағаздар биржалық немесе биржалық емес
Нарықтық емес бағалы қағаздар бір қолдан екінші қолға
Бағалы қағаздар әрекет ететін орыны бойынша ақша
Ақша нарығы дегеніміз - қысқа мерзімді бағалы қағаздардың
Бағалы қағаздар нарықтық капиталдар ретінде бір жылдан астам
Бағалы қағаздардың атқаратын ролі бойынша: негізгі (акциялар мен
Бағалы қағаздарды өздерінің алдына қойған міндеті мен мақсатына
Инвестор бағалы қағаздар нарығында жұмыс істей жүріп салымдарды
Қоржындық(портфелдік) инвестициялаудың объектілері ретінде әр түрлі бағалы қағаздар:
Қоржынды құрастыру кезінде инвестор келесі факторларды есепке алуы
Қоржының бірінші типінің мақсаты өсімді көбіне дивиденттер мен
Қоржындардың екінші типі дивиденттер мен проценттер есебіне табыс
Ақша нарығының қоржындары(портфелі) капиталды толық сақтау мақсатынан тұрады.
Қоржындардың өсуіне қоржынға енген құрылымдардың өзгерісі мен бағамдары
Қоржын қызмет етуінің уақытына байланысты мерзімі шектелген және
Мерзімі шектелген қоржын тек табыс табуға талпыныс жасап
Мүмкіндігінше толықтыратын, қайтарып алынатын және тұрақты қоржындар ажыратылып
Инвестиция – экономикалық дамудың тұрақты және жоғары
Инвестицияны дамытуда кәсіпорындарды қаржыландыратын және ұзақ мерзімге несие
Қаржылық инвестициялар инвестор үшін ішкі және сыртқы инвестициялар
Қазақстан Республикасының заңдары экономиканың барлық саласын инвестициялық тұрғысынан
Түптеп келгенде, инвестициялардың мақсаты – жаңа технологияларды, алдыңғы
Қазақстан Республикасының экономикасын көтеруде және оны одан әрі
Шетелдік инвестициялар Қазақстан Рреспубликасының заңды тұлғаларының жарғылық
Шетелдік инвесторлар заңға қайшы келмейтін кез келген қызметпен,
Шетелдік инвесторлар өздерінің қызметінен алған табысын өз қалаулары
2. Бірлесіп бақыланатын шаруашылық серіктестіктердің, еншілестердің және тәуелді
Заңды тұлға басқа кәсіпорындардың пакет акциясын, қатысу үлесін
Егер де инвестордың қатысу үлесі 50% және одан
Егер де инвестордың қатысу үлесі 20%-тен астам болса,
Егер де инвестордың қатыссу үлесі 20% акциясынан аспаса,
Инвестицияның есебі 14 Үлестік қатысу әдісімен есепке алынатын
Бұл бөлімнің шоттары еншілес , тәуелді серіктестіктер
2200-2300 Үлестік қатысу әдісімен есепке алынатын инвестициялар және
Тәуелді шаруашылық серіктестіктердің инвестициялық есебі. Тәуелді серіктестік инвесторлардың
үлестік қатысу әдісі;
құндық әдіс немесе құн әдісі
Үлестік қатысу әдісі- инвестицияларды иеленген мезетте сатып алу
Тәуелді шаруашылық серіктестерінің жинақталған таза табысының жалпы сомасынан
Инвестор өзінің тәуелді шаруашылық серіктестігінің таза табысында үлестік
Егер де тәуелді серіктестіктердің активтері қайта бағаланса,
Мысал.“Шығыс” ААҚ қоғамы “Темір ” ААҚ-ның 33%
“Шығыс” ААҚ сатып алғаннан кейін, бір жылдан соң,
Екінші жылдың қорытындысы бойынша “Темір ”
Енді осы жасалған операцияларымен байланысты шоттар корреспонденциясын қарастырып
Қатар №
Шаруашылық операцияларының мазмұны
Сомасы, теңге Шоттар корреспонденциясы
дебет кредит
1
1. Заңды тұлғалардан қалыптасқан (немесе олардан алынған) баға
-“ Цемент “ ААҚ-ның 28% айналыстағы акциясы
3110000
46000000
2210
4110
Жиыны 7710000
Бірінші жылы
2. “Темір ” ААҚ өзінің кейбір негізгі
99000
2210
5320
3. Бірінші жылдық нәтижесі бойынша:- инвестицияның құнының өсуімен
-“Темір ” ААҚ зиян шеккендіктен “Шығыс”
-“ Цемент “ ААҚ-нан
1400000
320900
58000
560000
2210
7610
011
1240
7610
2210
2210
4. Бірінші жылдың нәтижесі бойынша “Шығыс” ААҚ өз
Екінші жыл
5. “Шығыс” ААҚ-ында инвестициясының құны азайған, өйткені
-бұрындары жасалған қайта бағаланған сомасының шегінде
- бұрындары артық жасалған сомасының шегінде 36300 теңге
99000
36300
5320
7450
2210
2210
6. “ Цемент “ ААҚ өзінің негізгі құралдарын
140000
2210
5320
1
7.
Екінші жылдың нәтижесі бойынша:
-“Темір ” ААҚ таза табысында“Шығыс” ААҚ қатыстық
-“Темір ” ААҚ-нан “Шығыс” ААҚ-ның алынатын
-“ Цемент “ ААҚ зиян шеккендіктен ондағы “Шығыс”
272000
58000
66000
420000 4
2210
1240
7610 5
7610
011
2210
2210
8. Екінші жылдың нәтижесі бойынша “Шығыс” ААҚ балансында
Құн әдісі- инвестицияны алу кезінде сатып алу құны
Инвестиция сатып алу құны бойынша есептелінеді, егер де
Егер де дивиденд инвестицияны алғанға дейін алынса, онда
Еншілес шаруашылық серіктестіктің инвестициясының есебі. Еншілес шаруашылық серіктестік-
үлестік қатысу әдісі;
ұзақ мерзімді инвестицияны есптеу әдісі.
Негізгі серіктестік өзінің еншілес серіктестігіне инвестициясын бөліп, біріктірілген
егер еншілес серіктестік жақын келешекте сату мақсатында
егер де еншілес серіктестік ұзақ мерзімді қатаң
Негізгі серіктестіктің біркітірілген есебіне енбей қалған жағдайда қаржылық
Бірлесіп бақыланатын шаруашылық серіктестіктің инвестициясының есебі.
Бірлесіп бақыланатын шаруашылық серіктестіктің инвестицияны жүзеге асыруы –
бірлесіп бақылайтын өндіріс;
бірлесіп бақылайтын активтер.
Бірлесіп бақылайтын өндіріс – заңды тұлғаны құрмай тұрып,
Әрбір қатысушы бірлесіп бақыланатын өндіріс бойынша өзіне
Бірлесіп бақылайтын активтер – жалпы мақсат үшін алынған
Төменде еншілес, тәуелді және бірлесіп бақыланатын серіктестіктерге салынған
Қатары
№ Шаруашылық операцияларының мазмұны Сомасы,теңге Шоттар корреспонденциясы
дебет кредит
1
1. Еншілес, тәуелді және бірлесіп бақыланатын серіктестіктердің
-тауарлар , негізгі құралдар, материалдық емес активтер
- ақша қаражаттары
- есеп беретін адмдарға берілген соманың есебінен
- еншілес, тәуелді және бірлесіп бақыланатын серіктестіктерден
-заңды және жеке тұлғалардан
200000
300000
50000
600000
450000
2200-2310
2200-2310
2200-2310
2200-2310
2200-2310
1330,2410-2416,2730,
1000-1050
1251-1254
3320-3330
3310,4170
Жиыны 1600000
2. Заңды және жеке тұлғалардан тегін түскен инвестициялар
100000
2200-2310
6160,6220,
6260
3. Тәуелді немесе еншілес серіктестіктер активтерін қайта бағалаудың
бұрындары жасалған қайта бағалау сомасының шегінде
бұрындары жасалған қайта бағалаудың артық жасалған сомасына
300000
150000
5320
7450-7470
2200-2310
2200-2310
5. Тәуелді немесе еншілес серкітестіктердің таза табысында
540000
2200-2310
7610
6. Инвестицияны үлестік қатысу әдісі бойынша есепке алған
140000
2120-2130,1270
2200-2310
7. Тәуелді немесе еншілес серкітестіктердің шеккен зияны
2000000
7610
2200-2310
8. Егер де инвестицияның балагстық құнынан зиян асып
50000
011
9. Тәуелді немесе еншілес серкітестіктердің таза табысында
300000
2200-2310
7610
10. Еншілес, тәуелді және бірлесіп бақыланатын серіктестіктердің
инвестицияның баланстық құнына
инвестицияның сатылған бағасы бойынша
300000
700000
7410,1210,
12602120-2130
2200-2310,6210
3. Қаржылық инвестициялардың есебі
Қаржылық инвестициялардың есебі 1100”Қаржылық инвестициялар “ бөлімшесінің шоттарында
1100-1150 шоттар активті, күрделі,негізгі болып табылады. Осы
Қаржылық инвестициялардың шоттары бойынша талдамалы есеп инвестициялар салынған
Қаржылық инвестициялар сатып алу кезінде ол оның сатып
Құнды қағаздар инвестициясының өтелу құны мен оның сатып
Қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар бухгалтерлік баланста: не ағымдағы
Егер де қысқы мерзімді қаржылық инвестициця ағымдағы (нарықтық)
Қысқа мерзімді қаржылық инвестиция өссе, онда ол табыс
жалпы қоржындық(порфелдік) жиынтығымен;
инвестицияның түрі бойынша қоржындық жиынтығымен;
жеке инвестициялары (әрбір инвестициясы) бойынша ;
бұл кезде сатып алынған бағасы ағымдағы (нарықтық)бағадан жоғары
Ұзақ мерзімді қаржылық инвестиция бухгалтерлік баланста төмендегідей
сатып алу құнымен;
қайта бағалау құны ескерілген құнмен:;
сатып алынған құнымен және ағымдағы құнның ең кіші
Ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялады қайта бағалау үшін: қайта
Ұзақ мерзімді қаржылық инвестицияның қайта бағаланған сомасы меншік
Ұзақ мерзімді қаржылық инвестицияялар құқны төмендеген жағдайда сөзсіз
Ұзақ мерзімді қаржылық иневстиция қысқа мерзімді инвестициясына өтетін
Егер инвестиция бұрын қайта бағ,аланған болса, онда қайта
Егер де қысқа мерзімді қаржылық инвестиция ағымдағы құнмен
Бұл арада бұрындары жүргізілген қайта бағалау сомасы инвестицияның
Қысқа мерзімді инвестицияларды ұзақ мерзімді инвестицияға аударсақ,
Енді біз бұл қалай есептелетіндегі туралы, бір мысал
акцияның инвестицмясы;
облигацияның инвестициясы ;
басқа да қаржылық инвестициясы.
1100 «Қысқа мерзімді қаржы инвестициялары» шотында кәсіпорынның,
Акцияларды алған кезде 1100 «Қысқа мерзімді қаржы инвестициялары»
Акция алған кезде есеп айырысу шоттарын жанай өтіп,
Акцияларды сатқан жағдайда және басқа да жағжайларда олар
Облигация дегеніміз- ұстаушысына (иесіне) өз құнынан процент
Облигациялармен байланысты операциялардың есебі 1130 «Өтеуге дейін ұсталынатын
1130 «Өтеуге дейін ұсталынатын қысқа мерзімді инвестициялар» шотында
Облигацияның төмендегідей реквизеттері болуы керек: аты, фирмалық атауы
Облигацияға салынған қаражат инвестициясы олардың номиналдық
Облигацияны алудың екі нұсқасы бар: номиналдық құнынан үлкен
Депозиттер - бос ақша қаражаттарының банктердегі салымдары.
Бондар – мемлекеттік қазына, жекелеген мекемелер мен кәспорындар
Қазыналық вексельдер – мемлекеттік қысқа мерзімді міндеттемелердің түрі;
Қазыналық ноталар- қазыналық эмиссия тәртібі бойынша шығарылатын ақшалардың
Шартты бағалы қағаздар - бұл опциондар, варанттар,
Опцион – опциондық контрактінің нәтижесі болып табылатын бағалы
Опциондық шарт жасалынған ұсынысты ескерілген мерзімі ішінде өз
Варрант – бұл негізгі бағалы қағаздарды шығарумен қатар(корпоративтік
Фьючерлік контракт – мәміле жасау кезінде белгілі бір
Қысқа мерзімді инвестициялардың ағымдағы құнын және ұзақ мерзімді
Қысқа мерзімді инвестициялардың ағымдағы құнын анықтау. Әрбір шаруашылықты
Табыстың тіркелген (фиксаждалған) деңгейі бар облигациялардың құнын анықтау.
Мұндағы: P ─ облигацияның ағымдағы құны
C─ жыл сайынғы төлеуге жататын номиналдық табыстың пайызы;
k─ жабылу мерзіміне дейінгі алынатын табыс;
n ─ облигацияны өтеу (жабылу) мерзіміне дейінгі қалған
Облигациялардың басым бөлігі бойынша проценттер жылына бір рет
Мерзімі шектелмеген облигациялардың ағымдағы құнын анықтау. ХІХ
Біз жылына 1000 теңгелік төлеммен мәңгілік қамтамасыз ететін
Р= 1000/14% *100%= 7142 теңгені құрайды.
Табыстың қолданыс таба алатын деңгейі өзгерген кезде (табыстылықтың
Шартты бағалы қағаздардың құнын анықтау.Варрант белгілі бір акциялар
Цо=(р – П) хк – S,
Мұндағы:
р- контракт біткен күніндегі акцияның бағасы;
П- опциондық контракт жасалған кездегі акцияның бағасы;
к- опциондық контракт бойынша акцияның сомасы;
S- опционның сатылатын бағасы.
Егер де акцияның нарықтық бағасы өзгерсе, опционның ағымдағы
Акциның ағымдағы құнын анықтау. Акцияны әрекет ету мерзімі
Ца= к
Мұндағы :
Ца – акцияның құны;
Кі - пайыздық мөлшерлемесі
Акцияның нарықтық құны әр түрлі әдіспен бағаланады және
Рак= Х х + У хЦ3; Х+У
Мұндағы:
Рак – акцияның нарықтық құны;
х – жоғары дивиденд алуға ниет білдірген инвесторлардың
у – акцияның бағамдық құнының өсетіндігін көздейтін инвесторлардың
Ц3 –бұрындары сатылып кеткен акциялардың бағасы.
Акцияның нарықтық бағасын шығарған кезде х пен у
Акцияның ағымдағы құнын есептейтін әлі танылған моделі қалыптасқан
Дегенмен де, акцияның нарықтық бағасын болашақта күтілетін дивидендтер
( де жоқ емес. Ол, негізінен өткен жылдардың
Рак= ∑∞t=1
Мұндағы:
Дt – кезең үшін күтілетін дивиденд;
к- акция бойынша қажетті табыс деңгейі;
∑-1ден ∞ дейін кезең ішінде болашақ дивидендтің дисконталған
Рак - акцияның нарықтық құны.
Егер инвестор акцияны бір жыл ұстап және акцияның
Рак = немесе Рак
Мұндағы:
Д – жыл соңына күтілетін дивиденд;
n- жыл бойынғы акцияның өсу қарқыны, %
і- дисконттың иөлшерлемесі(күтілетін дивидендті ағымдағы құнға келтіру ).
Мысалы, кәсіпорын өткен жылы акцияға өз пайдасынан 1
Рак = = =6,2
Қазіргі жағдайда бағалы қағаздың ағымдағы құнын анықтаған кезде
Инвестицияларды қайта бағалау. Ұзақ мерзімді қаржылық инвестицияларды қайта
Ұзақ мерзімді қаржылық инвестицияларының үстеме бағасының сомасы меншік
Бұрындары төмендетілген инвестиция құны осы кездегі инвестицияның үстемсінің
Егер де ұзақ мерзімді қаржылық инвестицияның құны қайта
Қаржылық инвестицияны қайта бағалаудың кезеңділігі әрбір субъектінің есептік
Ұзақ мерзімді қаржылық инвестиция туралы шешім қабылдау процесі
инвестициялық табыстың орташа нормасы;
өтеушілік;
табыстың ішкі нормасы;
таза ағымдағы құны.
Инвестициялық табыстың орташа нормасының әдісімен ұзақ мерзімді қаржылық
3 жылдың орташа баланстық табысы 21 мың теңге
Егер де табыстың орташа нормасы 5,3 мың теңгеге
Қаржылық инвестицияны өтеушілік әдісімен бағалаған кезде бірнеше жылдардың
Инвестицияның өтушілік мерзімін (кезеңін)есептеу әдісі негізінен инвестицияның
Өтеушілік кезеңін есептеу әдісі жобаның тәуекелділігі жөнінде мәселеге
Өтеушілік мерзімін есептеу әдісі инвестициялық жобалардың тиімділігі жөнінде
Шаруашылық субъектісінің ішкі табыстар нормасы өзінің физикалық
Егер де алғашқы бастау алатын шығыны 0 уақытына
Х0=
Сонымен, 1 – бұл болашақ кезеңде болатын ақша
Егер де табыстың ішкі нормасы артатын болса,
Таза ағымдағы құн – бұл ұзақ мерзімді инвестицияның
Ал инвестициялық жобаның таза ағымдағы құны мына формула
NPV = xo +
Мұндағы l – табыстың қажетті нормасы.
Кәсіпорынның табыс нормасы салық салғаннан соң 12% құрады
NPV = 180 +
NPV = 180 +
NPV = 205.5 – 180 = 25.5 мың
Инвестицияларды мүліктік түгендеу. Түгелдеу басқа кәсіпорындарға берілген заемдарды,
Құнды қағаздардың(акциялар, облигациялар, чектер, вексельдер, коносаменттер және заңға
Құнды қағаздарды кәсіпорында сақтаған кезде кәсіпорынның басшысы белгілеген
Құнды қағаздарды мүліктік түгелдеу жекелеген эмитенттер бойынша актіде
Банкке немесе депозитарийге (құнды қағаздарды сақтайтын арнайы орын
Кәсіпорынға тиісті құнды қағаздарды мүліктік түгелдеу кезінде олардың
Ел ішіндегі құрылған басқа кәсіпорындардың жарғылық капиталдарына кәсіпорынның
Қаржылық инвестицияларды мүліктік түгелдеу нәтижелері «Құндылықтар мен қатаң
Егер мүліктік түгелдеу кезінде әр түрлі дебиторлармен және
Мүліктік түгелдеу кезінде банкрот болып жариялаған немесе жойылған
Мүліктік түгелдеу комиссиясы инвестиция салынған кәсіпорындағы өзгерістерді, меншік
Төменде инвестицияларды мүліктік түгелдеу нәтижелері бойынша жасалған шоттар
Рет
№ Шаруашылық операцияларының мазмұны Сома, мың теңге
дебет кредит
1
1. Түгелдеу кезінде, еншілес кәсіпорынға, 200 мың
- түзейтін жазулар (қызыл жазу тәсілімен)
200,0
1220
1040
- дұрыс жазуы
200,0
2210
1040
2 Түгендеудің нәтижесінде осы кәсіполрындарда, бұрын банкрот болып
400,0
1630
1150
Есеп беруде инвестицияларды ашып көрсету. Шаруашылық жүргізу субъект
Сондай – ақ, пайыздар, роялти, дивидендтер және ұзақ
Жылжымайтын мүлікке салынған инвестициялардың ағымдағы құны, сондай –
III. Қорытынды
Қорыта келетін болсақ, мен жалпы Инвестициялардың есебі тақырыбы
Бүгінгі таңда, мамандар инвестициялық жобаны тұрақты бағамен есептейді.
Қазақстан Республикасында құнды қағаздар нарқы енді ғана қалыптасып
IV. Қолданылған әдебиеттер тізімі:
В.К.Радостовец, Т.Ғ. Ғабдуллин, В.В. Радостовец, О.И.Шмидт «Кәсіпорындағы бухгалтерлік
В.Л.Назарова «Шаруашылық жүргізуші субъектілердегі бухгалтерлік есеп» оқулық жалпы
Қазақстан Ұттық энцеклопедиясы, Алматы 2006 жыл.
Қ.Ш.Дүйсенбаев, Э.Т.Төлегенов, Ж.Г.Жұмағалиева «кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау» Алматы
Қазақстан Республикасның «Бухгалтерлік есеп беру және қаржылық есеп
Қазақстан Республикасның «Бухгалтерлік есеп беру және қаржылық есеп
3

Ұқсас жұмыстар

Шаруашылық жүргізуші субъектісіндегі қаржылық инвестиция есебі

Инвестициялар есебі туралы мәлімет

Қысқа мерзімді қаржылық инвестициялары

Кәсіпорын капиталын ұлғайту үшін инвестицияларды тарту есебі

Инвестициялар туралы түсінік, олардың жіктелуі

Қаржылық инвестиция түсінігі

Қаржы инвестиция есебі

Инвестициялардың мақсаты және инвестиция есебі

Қаржылық инвестициялар есебі