Жабдықтаушының банкі
Мазмұны
Кіріспе
І. Қазақстан Республикасы коммерциялық банктердің қалыптасуы, дамуы, олардың
Қазақстан Республикасының коммерциялық банктердің қалыптасуы мен дамуы
Коммерциялық банктердің кассалық есеп айырысу формаларымен құралдарына сипаттама
Коммерциялық банктердегі кассалық операцияларды жүргізу тәртібі 35
ІІ. Қазақстан Республикасы коммерциялық банктердің экономикалық даму жағдайына
2.1 Центр Кредит Банктің басқару құрылымы және бүгінгі
2.2 Банктің 2003-2005 жылдардағы экономикалық
ІІІ. Қазақстан Республикасының коммерциялық банктердің бүгінгі жағдайы және
3.1 Қазақстанның банктік жүйесінің даму
3.2 Коммерциялық банктердің дамуын жақсарту
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Қазақстанның нарықтық қатынастарға өтуі күрделі және қайшылықты жағдайларда жүруде.
Дербестілік алған 13 жыл ішінде Қазақстанның банк жүйесінің екі
Бүгінгі таңда банк жүйесінің экстенсивті даму кезеңі аяқталып, бұл
Тақырыптың өзектілігі – нарық құрылымында банктер тиесілі орнын алуы
Дипломдық жұмыстың мақсаты:
Елімізді банк жүйесінің қалыптасу ерекшеліктерін, кезеңдерін банк саласындағы қабылданған
Осы саладағы шетелдік және отандас ғалымдардың еңбектерімен танысу арқылы
Банк жүйесіндегі түбегейлі өзгерістердің келбетін Банк Центр Кредит және
Қазақстан Республикасы банк жүйесінің экономикадағы орнын нақты мәліметтермен сипаттау
Дипломдық жұмыстың міндеті – жоғарыда көрсетілген мақсатқа жету үшін
Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, қолданылған әдебиеттер тізімінен
Бірінші бөлімде Қазақстан Республикасының банктернің қалыптасуы, дамуы, олардың кассалық
Екінші бөлімде Қазақстан Республикасының коммерциялық банктердің экономикалық даму жағдайына
Үшінші бөлімде Қазақстан Республикасының коммерциялық банктернің бүгінгі жағдайы даму
І. Қазақстан Республикасы коммерциялық банктердің қалыптасуы, дамуы, олардың
Қазақстан Республикасының коммерциялық банктердің қалыптасуы мен дамуы
Кеңес үкіметі кезінде Қазақстанның өзінің банктік жүйесі болған жоқ,
Ресейдің Мемлекеттік банкі (өз қызметін 1860 жылы бастады) барлық
Акционерлік коммерциялық банктер (47 банк 743 филиа-лымен) қарыз капитал
Орта және ұсақ буржуазиялык қызмет көрсету үшін мынадай ұсақ
Ипотекалық несие жүйесі - мемлекетпк дворяндардың жер банкі мен
Несиелік мекемелердің ішінен, әсіресе, деревнялардағы дәулетті адамдарға қызмет көрсететін
1917 ж. Қазан революциясынан кейін банк ісін ұйымдас-тыруда мемлекеттік
Кеңес үкіметінің алғашқы жылдарында мемлекеттік банк-термен бірге: кооперативтік және
1922 жылдан бері сауданы, өнеркәсіпті несиелендіру үшін өзара несиелендіру
Экономикалық социалистік секторының дамуына қарай кооперативтік және жеке несиелік
КСРО-да 1930-1932 жж. жүргізілген несиелік реформа-ның нәтиежесінде жаңа қағидаларда
Өнеркәсіп және электр шаруашылығының несиелендіру банкі - өнеркәсіп және
Социалистік жер бөлінісін қаржыландыру банкі (КСРО Ауыл шаруашылық банкі)
Кооперация құрылысын күрделі қаржыландыру банкі (Всекомбанк) жалпы Ресейлік кооперативтік
Коммуналдық және тұрғын үй құрылысын қаржыландыру банкі (Цекомбанк) 1959
Барлық салалық банктер саланы қаржыландыру және ұзақ мерзімді несиелендірумен
Одақтас республиканың барлығында, соның ішінде, Қазақстанда барлық банктердің республикалық
Сонымен катар, тәжірибеде берілген банктерде ақша айналымын шоғырландыру қағидасы
банкте ғана есеп айырысу немесе ағымды шот ұстай алды.
КСРО-да банктік реформа 1987-1988 жж. жүргізілді. Нәтижесінде, КСРО Мембанкі
КСРО Өнеркәсіп-құрылыс банкіне (Промстройбанк) несиелік саясаты жүргізу, несиелендіру жүйесінің
Мамандандырылған банктердің күрылымы әкімшілік-аумақтық принцип бойынша кұрылды. Одақтас республикаларда
Олар банктердің саны бойынша 4 несиелік жоспарға ие болды.
КСРО Мембанкінен бөлінген коммерциялық банктер негізінен мамандандырылғандар ретінде қызмет
Жалпы алғанда банктердің мамандандырылуы банк жүйесінің жұмысын шатастырып жіберді,
Осы жағдайдан шығудың бір жолы банктік реформаны жүргізу, яғни
Банктік құрылымды қайта құру банк ісіндегі КСРО Мембанкі монополиясын
70-жыл бойы КСРО-ның банктік жүйесінде, оның ішінде Қазақстанда қатаң
Тұрмысты социалистік тұрғыдан сараптау барысында ғасырлар бойы калыптасқан қаржы
Өз тәуелсіздігін алғаннан кейін 1990 жылдың желтоқсанында Қазақстан бірден
1989 ж. басынан бастап, алғашқы коммерциялық, аралас, кооперативтік, жеке
Банктердің және тауарлы-ақшалай карым-қатынастардың дамуы тарихи тұрғыдан қатарлас жүрді
Қаржылық делдалдар осылай қоғамға ақша капиталын салааралық, ауданаралық үлестіру
Банктер нарықтық экономикада басты қаржылық дел-далдар болып табылады/ Өз
Нарықтық экономикада банктер монополистерге айналады және барлық қаржылық капитал
Банктік жүйенің мақсаты мен міндеттері негізінен экономиканы жалпы басқарудың
Экономиканы басқару процесінде банктер негізінен бас-қарудың экономикалык катынастарын көрсетеді,
Банктер есеп айырысу операцияларын жүргізудің тәртібін бұзғаны үшін айыппұл,
(Банктер экономикалық басқарудың органы болғандықтан, оның өз клиенттерінің алдындағы
Банктерде басқарудың басқа органдарында жоқ ағымдағы ақпараттар болады. Ең
Ақша айналымы бірлікпен сипатталады. Қолма-қол және қолма-қолсыз ақша қозғалысының
Банктік жүйеде қоғамның барлық акшалай қорларды шо-ғырландырған: мемлекеттік
Қоғамда белгілі-бір класқа ие коммерсанттар, кәсіпкерлер пайда болуда. Нарықтық
Бұл жағдайларда экономикада инфляцияның төмендеуінде және олардың нарықтық жолға
қараша айынан бастап өзіміздің ұлттық валютамыз - төл
теңгемізді енгізді. Бірақ инфляция тоқтамады. Оның шыңы
1994 жылы шілде айында 46 %-ға жетті. Үлттық банк
үкіметтің монетарлық шараларды қабылдауының нәтижесінде
шілде айында инфляция (25%-ға), төмендеді, ал 1994 жылы
тамызда 13,5%-ға, қыркүйекте -10,9%-ға тең болды.
Инфляцияның төмендеуінің нәтижесі қайта қаржыланды-ру мөлшерлемесінің 300-ден 250%-ға дейін
Ұлттык банк үкіметтің
Мемлекеттік меншікке реформа жүргізуде банктердің ролі маңызды. Банктердің активтері
Банктік реформа кәсіпорындарды жекешелендіруді қайта құруға және көп шығын
Банктік жүйенің реформасы инвестициялық қорлардың ролін жоғарылату жэне сауықтыру
Банктік жүйенің реформасы жеке кәсіпорындардың банктен несие алуларын қамтамасыз
Жекешелендіруіші кәсіпорындарға республикада банктік реформаны құрудың барысында қажетті ипотекалық
Қазақстан Республикасының экономикасы нарықтық қа-тынастарға көшу кезеңінде несиені басқарудын
Қазақстан Республикасында банктік жуйені реформ-алаудың қажеттілігі, Дүниежүзілік банктің мамандарының
Бұдан басқа, бүрынғы жүйе мекемелер мен кәсіпорындар арасында төлем
1992 жыл ішінде Қазақстанның экономикасына несиелік салымдардың көбеюі байқалады.
1993 ж. Ұлттық банктен 7,5 млрд теңге сомасында орт-алыктандырылған
Ұлттық банкінің несиені қайта қаржыландыру тәжірибе-сінің жетіспеушілігі келесіде: банктер
Мемлекеттік кәсіпорындар мүнддғы арзан несиелерді алып, көбінесе оларды инвестор
Осылайша мемлекеттік кәсіпорындарды қолдайтын тіке-лей несиелеу саясатының төменгі пайыздық
Арнайы банктердің өздерінің
Төменгі пайыз мөлшерлемесінің саясаты жинақ ақша-ларды банктерге толық мөлшерде
Несиелік ресурстарды үлестіру сипатына мемлекеттік кәсіпорындарға субсидиялык және жеңілдетілген
Ауыл шаруашылық кәсіпорындарға және есеп айырысуда өзара есептесуді жүргізу
1993 ж. мақсаты үкіметтік бағдарламаларға берілетін ор-талықтандырылған несиелер жеңілдетілген
Ұлттық банк кэсіпорындар қарыздарының жаппай есеп айырысуын (клиринг) жүргізу
Дегенмен жоғарыда аталған несиелер кәсіпорындардың қаржылық жағдайын жақсартуға берілгенімен
Несиелік жұмсалымдардың жалпы сомасында мемлеке-ттік емес қарыз бюджетінің тапшылығын
Нәтижесінде несиелік жұмсалымдар құрылымы әлдеқайда нашарлады, мерзімі өтіп кеткен
1992 ж. Республикада басталған төлемсіздік дағдарысы кәсіпорындардың қаржылық жағдайына
1991 ж. 1 қаңтарда уақытында төленбеген есеп айырысу құжаттары
Мұндағы құбылыс көптеген себептермен түсіндіріледі:
бірінші төлемдер жүйесінің тиімсіздігі және несиелік нарық-
тың мәселелері. Әсіресе, олар 1992 ж. басында Үлттық банк
кәсіпорындарға несие беруді шектей бастаған кезде пайда
болды. Кәсіпорындар жөнелтілген тауарлары үшін баска
кәсіпорындардан төлемдерін ала
жарты жылға немесе одан да көп уақытқа кешіктірілді: Жағдайы
Несиелік нарықтың мәселелері қолма-қолсыз есеп айы-рысудың бұрынғы жүйесі және
Сонымен бірге, төлемдердің кешіктірілуі ескірген құрал-дар мен банктердің техникалық
Кәсіпорындар арасындағы төлемсіздік дағдарысынан шы-ғуда үлкен 3 шараны жүзеге
Бұл шаралар төлемсіздік дағдарысына төтеп бере ал-мады, себебі бірқатар
1993 ж. қараша айында Үлттық банкке үлттық валютаның енуімен
Үлттық валютаның енгізілуі сәтінен бастап, 1995 жылға дейін Орталық
Несиелік жүйенің төменгі буыны халық шаруашылығына тікелей қызмет көрсететін
"Коммерциялық банк" термині банк ісінің ертеректегі даму кезеңінде, банктердің
Бүгінгі коммерциялық банктер өз клиенттеріне 200-ге жуық әр алуан
Бір операциялардан болған зиян, екінші бір операциялар-дан түсетін пайда
Депозиттік-қарыздық операцияларды жүзеге асыра оты-рып коммерциялық банктер қаржы делдалы
^Шынында да, банктер мұндай операциялардан пайда көреді. Олар
Жалпы қоғамға көмек, олар банктен алған қарыздары есебінен өздерінің
Осы уақытқа дейін Қазақстанда несиелер үкіметгің қажеттілігіне
олар банктерге және олардың акционерлеріне пайда әкелмек түгіл, уақытында
Коммерциялық банктер өз клиенттерінің ақшаларын сақ-тауға қолайлы әр .түрлі
Банктік несие - ең қолайлы және көптеген жағдайда орны
Қазіргі коммерциялық банктер
несиелік жүйенің басқа да буындары сияқты олардың үнемі
- дамып отырғандығын
формасы, бәсеке әдістері,
өзгеруде.
Коммерциялық банктердің мынадай бастапқы қызметтері бар: депозиттер қабылдау, ақшалай
Коммерциялық банктердің басқа қаржы институттарынан айырмашылығы және ерекше бір
Коммерциялық банктер мүндай сұрақтарды шешуде маңызды роль атқарады. Өздерінің
Банктер өз қызметінде ақшаның бір бөлігін жоятыны да рас.
1985 жылы АҚШ-та 15 мыңнан астам коммерциялық банктер қызмет
ФРЖ-ге қабылдауға өтініш жасайтын және оған мүше болуға жіберілген
Депозиттік мекемелерді реттеу және ақша айналысына бақылау, банктерді ФРЖ-нің
Екінші дүниежүзілік соғыстан соң АҚІП-та банктердің бөлімшелерін ашу кеңірек
Банктердің бірігу процесін үкімет тарапынан реттеу, сондай-ақ банктік холдинг-компаниялардың
Банк жүйесін ұйымдастыру белгілеріне қарай филиалсыз банктерге, бөлімшелері бар
Үлттық банктің рүқсатымен банктер Қазақстан Респуб-ликасы аумағында және одан
Банк филиалы - бұл бас банктің берген құқықтары шегінде
Бяик өкілдігі - депозит тартудан басқа белгілі бір банк-тік
Еншілес банк - жарғылық қордың 50%-нан астамы бас банкіге
Қазақстан бұрынғы КСРО-ның монополиялық банктік жүйесін қабылдады. Бұрынғы мамандандырылған
Д)лемдік банктік тәжірибеге қарағанда, бөлімшелері бар банктердің артықшылығы -
Бірақ жоғарыда аталған мамандандырылған банктердің күрделі иерархиялық құрылымы болды.
Шетелде банкі филиалдары заңды тұлға болуға және дербес мекеме
Қазақстандағы соңғы уақыттарда құрылған барлық ком-мерциялық банктер филиалсыз, яғни
Батыс еуропа банктік жүйесінде ірі банктердің азғана топтары елдің
1988 жылы Германияда 6 ірі коммерциялық банктердің / 3108
АҚШ-тағы банкі жүйесі біршама өзгеше құрылған. Штаттардың заңында жекелеген
Банкі бөлімшелерін ашуға қойылатын шектеулер штат-тағы сепаратизм дәстүрінен және
Бөлімшелер мен филиал тораптарының кеңірек таралуы банкке: бас банктің
Теріс жағы ретінде мұнда бас кеңсе тарапынан бақылау-дың қиындығы
Банкті ұйымдастырудың осындай және өзге де формасын таңдау көптеген
Банктің ұйымдастырылу құрылымы және соған сәйкес операциялары орталықсыздандыру дәрежесі,
Банктің ұйымдастырылу құрылымы басты екі әдіспен анықталады - банктің
Басқару органын тағайындаудың мақсаты - банктің не-гізгі қызметін іске
Банктің ұйымдастырылуына, ондағы жетекші мен бағы-ныштыларының карым-қатынасына оның барлық
Банкті басқарудың құрылымын анықтау, басқару орган-дарын бөліп қарауды, олардың
Коммерциялық банктің басқару құрылымына оның жар-ғылық қорының қалай қүрылуы
Қазіргі уақытта коммерциялық банктер көбіне акционер-лік қоғам формасында қүрылатындықтан
Банк жұмысына жалпы жетекшілік ету үшін, сондай-ақ атқарушы және
Басқарманың (банк кеңесінің) ең басты міндеті жұмсал-ған капиталға қажетті
Басқарманың (банк кеңесінің) негізгі қызметтері:
1. Банктің стратегиялық мақсатын анықтау және оның сая-
сатын жасау. Ірі банкте мекеменің мақсаты мен міндет-
тері және оған жетудегі нақты іс-әрекеттер бағдарламасы,
басқарма (кеңес) мен
түрде дайындалған арнайы меморандумда көрсетіледі. Ол
мынадай жағдайларды қамтиды:
банк ресурстары бірінші кезекте
клиенттер категорияларына бағытталады;
алдағы кезенде дамуға мүмкіндік беретін
ларды;
банктің филиалдары мен
сұрақтар;
маркетинг әдістері және
қызметтерді тұтынушыларға ұсыныс;
өтімділікті қамтамасыз етудің озық әдістері;
нарықта банктің бәсекелестік
шаралары;
пайыз мөлшерлемелерін және банк қызметіне қойыла-
тын тарифтерді белгілеу саясаты;
банктің қызметкерлерінің мөлшері мен құрамы, олар-
дың біліктілігін және т.б. арттыру бағдарламалары.
Үсақ банктерде саясаттың мақсаты туралы жазбаша меморандум жасалмайды. Филиалсыз
2. Жетекші орынға адам таңдау. Осы заманғы банк -
делі және біршама тәуекел кәсіпорын болғандықтан
оны білгір, білікті
Комитет құру. Ірі
мынадай комитеттер құрылады:
сұрақтарды), есеп-қарыздық (несие беру инвестициялау),
ревизиялық (қаржылық жағдайын тексеруге).
Қарыздық және инвестициялық операциаларға бақылау
жасау. Басқарма (кеңес) заңды түрде несие мен бағалы
қағаздар портфелінің құрылымына банк саясатының бе-
кіткен мақсаттарына сәйкес бақылау жасайды.
Банк қызметін мерзімді тексеру. Басқарма (кеңес) мүше-
лері банктің операцияларына жалпы
асырады. Өз мәжілістерінде
лерінің есептерін тыңдайды және банк ісін талқылайды.
Басқарма (кеңес) мүшелері
дары, қателіктері, банктер
Сонымен, кеңес (басқарма) коммерциялық банктегі ак-ционерлер жиналысының нүсқауына сәйкес
Кенес (басқарма) тәжірибелік операцияларға жетекшілік жасау және жүзеге асыру
^Щя басқарылу құрылымы келесідей болып келеді: прези-дент - қарыздық
Аймақтың және жалпы ұлттық нарықтардағы банк қыз-метінің кеңею шамасына
аппараттары, өзінің сметасы мен алынған пайдасы болады. Мысалы, бұл
Сондай-ақ маманданудың көптеген дәрежесі банктік холдинг-компаниясына дейін жетеді. Мұндай
Мұндағы еншілес бөлімшелер мен филиалдардың заңды дербестігі болады. Ортасында
Сонымен, холдинг сызбасы еншілес компаниялар мен филиалдардың жоғары дәрежеде
Акционерлер жиналысы кеңес (басқарма) құрамынан банктің қызметіне шұғыл жетекшілік
1.2 Коммерциялық банктегі кассалық есеп айырысу формалары мен құралдарына
Банктің есеп айырысу-кассалык операциялары екі формада жүзеге асады: қолма-қол
Қолма-Қол ақшалармен есеп айырысулар — бұл нақты ақшалармен төлемдер
Мұндағы нақты ақшаларға: банкноталар және монеталар жатады. Қолма-қол ақшалармен
Есеп айырысу операцияларының басым бөлігі қолма-қолсыз түрде жүреді.
К,олма-к,олсыз ак,шалармен есеп айырысулар — клиенттердің, банкте ашк,ан шоттары
Мұндағы, қолма-қолсыз ак,шалар — чектер, пластпи-калык, карточкалар электрондық аударымдар
«Қазақстан Республикасы аумағында төлем құжаттарын пайдалану және қолма-қолсыз төлемдер
төлем тапсырмасы;
төлем талабы-тапсырмасы;
инкассалық үкім;
• чекпен есеп айырысу;
■ вексельмен есеп айырысу.
Аталған төлем құжаттарының мынадай өзіне тән көрсеткіштері болуға тиіс:
төлем құжатының атауы;
төлем құжатының номері, толтырылған күні, айы, жылы;
ақшаны аударушының (төлеушінің) толық аты-жөні және
жеке идентификациондық коды;
ақшаны аударушы банктің толың аты-жөні және банктік
идентификациондык коды;
бенефициардың (ақшаны алушының) толық аты-жөні
және жеке идентификациондың коды;
бенефициар-банктің толың аты-жөні және банктік иден-
тификауиондың коды;
төлемнің тағайындалу коды;
санмен және жазбаша түрде берілген төлем сомасы;
төлемді немесе аңшалай аударымды жасайтын тұлғаның қолдары мен мөрлері
10) бенефициардың және ақшаны аударушының салықты
төлеуші ретіндегі тіркеу номері (СТТН).
Төлем қүжаттары қағаз және электрондың жолмен толтырылуы мүмкін. Төлем
Төлемдердің тағайындалуының бірдей классификаторы Қазақстан Республикасындағы аңша-несие және валюта
Төлемдердің тағайындалуының бірдей классификаторының құрылымы мынадай:
I II III IV V VI VII VIII IX
мүндағы:
I — ақшаны аударушыныц резиденттік белгісі;
II — ақшаны аударушынын, экономика секторы;
— бенефициардын резиденттік белгісі;
— бенефіщиардыц экономика секторы;
V, VI, VII — валюта және багалы металдар коды;
IX — төлемнщ сипаты;
X — төлемнің, ашып көрсетілуі.
Резиденттік белгісі ҚР-ның валюталық заңдылықтарына сәйкес анықталады және былай
— Халыңаралың ұйымдар;
— Орталық Үкімет;
— Аймақтық және жергілікті басқару органдары;
— Орталың (үлттық) банктер;
— Басңа депозиттік үйымдар;
— Басңа ңаржылық үйымдар;
— Мемлекеттік қаржылық емес үйымдар;
— Мемлекеттік емес ңаржылық емес үйымдар;
— Үй шаруашылығына қызмет көрсететін, коммерциялың
емес үйымдар;
— үй шаруашылыңтары.
Төлемнің тағайындалу коды операииянын, түрін анықтайтын 10 санаттан тұрады:
0 — Зейнет аңы және жәрдем ақы;
— Ңолма-ңол ақшамен операциялар (спецификалық ауда-
рымдар);
— Шетел валютасы және бағалы металдармен операциялар;
— Депозиттер;
— Займдар;
— Ңазақстан Республикасының бейрезиденттерінің шығарған бағалы қағаздары, вексельдер және
— К,азаңстан Республикасының резиденттерінің шығарған бағалы қағаздары мен вексельдері
— Тауарлар мен материалдың емес активтер;
~ Көрсетілетін ңызметтер; .
— Бюджетке төлемдер мен бюджеттен төлемдер.
Төлемдердің тағайындалуының бірдей классификаторы толтырылатындарға мынадай төлем құжаттары
• төлем тапсырмасы;
төлем талабы-тапсырмасы;
салык, (кеден) органдарыныц инкассалык, үкімі;
аударуга берген етініш;
Төлем тапсырмасымен есеп айырысу — бұл ңазіргі кезде кеңінен
Төлем тапсырмасы — ақшаны аударушының, (төлеушінің) аталған тапсырмада көрсетілген
Телем тапсырмасымен есеп айырысу мынадай төлемдерді жүзеге асыру үшін
Телем тапсырмасы оны толтырған күннен бастап (оны толтырған күн
Төлем тапсырмасымен есеп айырысу сызбасы 3-суретте берілген.
Бенефициар 1
►_ Аударушы (төлеуші)
4
2
Бене^жциар банкі
Аударушының банкі
3
3-сурет. Төлем тапсырмасы бойынша тауарлар (қызметтер) үшін төлемді сатып
1 — тауарды (қызметті) жабдықтау; 2 — телем тапсырмасын
Төлеуге кепіл болуы мақсатында төлеуші мәміленің шартында төлем тапсырмасына
1
Бенефициар ^. Аударушы (телеуші)
5
4
2 Т
Бенефициар банкі
Аударушының банкі
з І
4-сурет. Төлем тапсырмасы бойынша тауарлар (қызметтер) үшін төлемді алдын
1— алдын ала төлеу барысында тауарды (кызметті) жабдықтау туралы
Телем тапсырмасымен есеп айырысудың артықшылығы, оның әмбебап есеп айырысу
Төлем талап-тапсырмасы — бұл қолма-қолсыз аңшамен есеп айырысудың жаңа
Төлем талап-тапсырмасы — бенефициардың төлеушіге оған к,ызмет көрсетуші банкке
Төлем талап-тапсырмасын бенефициар толтырады да, оны коммерциялың қүжаттармен бірге
Телем талап-тапсырмасы банктегі аударушының шотында аңша болған жағдайда ғана
Төлем талап-тапсырмасы бойынша төлеуден бас тартатын болса, оны осы
5-сурет. Төлем талап-тапсырмасы бойынша есеп айырысудағы қүжат
1— тауарды жабдьщтау (қыэмет көрсету); 2— төлем талап-тапсырмасын аударушының
Инкассалық өкім — заң, актілерінде көзделген жагдайда ак,шаны жөнелтушініц
Инкассалық өкім салың және кеден органдарына төлен-беген төлемдерді, сондай-аң
Салық және кеден органдарынан келіп түскен инкассалың өкім сомасы
Чекті есеп айырысу барысында төлелт құралы ретінде заңды және
• егер де төлеуші тауарды алғанға дейін төлегісі келмей,
жабдықтаушы төлеуге кепіл бергенше тауарын жібергісі келме
ген жағдайда;
■ сатушы белгісіз болған жағдайда.
Еліміздегі чекті пайдалану барысы 1998 жылғы 5 желтоң-сандағы ҚР
Аталған ережеге сәйкес чектер мынадай түрлерге бөлінеді:
• Кепілденген чек — чек берушінің банкіндегі шотындағы
соманы төлеуге қызмет көрсетуші банктің беретін кепілін
көрсететін чек.
■ Кепілдендірілмеген чек — чек беруші банктің кепілдігі
көрсетілмеген чек;
• Қамтамасыз етілген чек —
депозитпен қамтамасыз етілген чек;
К,амтамасыз етілмеген чек — депозитпен к,амтамасыз етілмеген чек.
Ережеге сәйкес, чек — бұл чек берушінін, чекті қабылдаушы
Чектің езіне тән мынадай көрсеткіштері болады:
«Чек» деген атауы;
Чек номері мен сериясы;
Чектің қызмет ету мерзімі;
Чек берушінің аты-жөні;
Чек берушінің СТТН-І;
Санмен және жазбаша түрде көрсетілген сомасы, күні,
айы, жылы, чек берген жері және чек берушінің қолы
Чек үстаушының аты-жөні;
Чек үстаушының СТТН-І;
Чекті төлеуге міндетті чек беруші банктің атауы;
Чек беруші банктің жеке банктік коды;
«Бұйрық бойынша төлеңіз» кестесі;
«Төлемнің тағайындалу» кестесі;
Чекті телем ретінде қабылдағаны туралы чек ұстаушының белгі соғатын
Чектер ңолма-қолсыз төлемдерді жүзеге асыру және қолма-қол ақша алу
Сонымен қатар, осы банк 2003 жылы домицилиант ретінде «К,азақстан
Мүндағы, «домицилиант» — векселъде көрсетілген төлемді жүзеге асыратын, вексельге
Аккредитивтік есеп айырысу формасы. Аккредитивпен есеп айырысу жиі қолданылмайды,
Аккредитив — бүл сатып алушының, тапсырмасы бойынша сатып алушының
Егер де аккредитивті ашатын банк, клиенттің тапсырмасы бойынша қаражатты
Аккредитивтің мынадай түрлері болады:
өтелген және өтелмеген;
к,айтарылатын және к,айтарылмайтын.
Сатып алушы
Жабдықтаушы
Сатып алушының банкі
Жабдықтаушының банкі
Өтелмеген (кепілденген) — бүл банктердің өзара корреспонденттік ңатынастар орнатуы
Кепілденген аккредитивті эмитент-банк сатып алушымен келісімшарт негізінде, сондай-ақ басңа
Әрбір аккредитив ңайтарылатын немесе ңайтарылмайтын болуға тиіс. Ондай аныңтауыш
К,айтарылатын аккредитив жабдьщтаушының келісімінсіз эмитент-банктің әмірімен өзгертілуі немесе күшін
Қайтарылмайтын аккредитив жабдыңтаушының келісімінсіз өзгере немесе күшін жоя алмайды.
Жабдықтаушы ^ ^ Сатып алушы
з
4 1 6
8 '
Жабдықтаушының банкі
Сатып алушының банкі
7
Банктік кепілдемені пайдалану арқылы аккредитив формасымен есеп айырысудагы ңү^ат
1 — банк кепілдемесін беру арқылы аккредетив формасын пайдалану
Аккредитив формасын пайдалану арқылы есеп айырысуда қолма-қолсыз ақшамен есеп
Шаруашылыңтағы өнімді жабдықтаушылар мен тұтынушылар арасындағы қолма-қол ақшасыз есеп
Нарық экономикасына өтуге байланысты, яғни көптеген дербес коммерциялың банктердің
Қазіргі уақытта корреспонденттік шоттар арқылы банкаралық есеп айырысуды ұйымдастырудың
I варианты — орталыңтандырылмаған, яғни коммерциялық
банктердің бір-бірімен корреспонденттік қатынас
негізіндегі;
II варианты — орталықтандырылған,
банктер арасындағы есеп айырысулар Ұлттық банктегі,
Қазақстан Банкаралық есеп айрысу орталығында
корреспонденттік шоттары негізінде жүргізіледі.
Корреспонденттік шот — бұл коммерциялық банктердін, өзара есеп айырысуларды
Корреспонденттік шотта банктердің меншікті қаражаттары және оның клиенттерінің несиелік,
банк клиенттерінің ақшалай қаражаттарына аудару және
есептеу;
банк клиенттерінің бюджетпен, зейнетақы қорларымен және
басқа ұйымдармен есеп айырысулары;
клиенттерге қолма-қол ақша беру және қабылдау;
банкаралық займдар және депозиттер, бағалы ңағаздар;
ҰБ-пен кассалық операциялар;
■ берілген несиелер үшін алынған пайыздар және басқа табыстар;
депозиттік шоттар бойынша пайыздар төлеу;
банктің өзінің бюджетке төлемдері (салық);
банктің басқару аппаратын ұстауға жұмсалатын шығыстар
т.б. жатады.
Корреспонденттік шотты ашу үшін банктер мынадай құжаттарды Ұлттық банкке
■ корреспонденттік шот ашу туралы өтініш;
банк жарғысының көшірмесі;
банктік операцияларды жүргізуге рұқсат беретін лицензияның көшірмесі;
қолдары мен мөрінің үлгісі бар карточка (нотариуспен
куәландырылған).
ҚР-дағы екінші деңгейдегі банктер өздерінің кассалық операцияларын 1999 жылы
Осы ережеге сәйкес, кассалық операция — бүл құндылықтарды қабылдау,
Касса жұмысын ұйымдастыру, яғни клиенттерге кассалық операциялар бойынша қызмет
кіріс кассасы;
шығыс кассасы;
кіріс-шығыс кассалары;
қайта санау кассасы;
кешкі касса;
сыртк,а шығатын касса;
Банк кассасына клиенттерден қолма-қол ақшаларды қабылдау және оларды ағымдық
қолма-қол ақшаны салатындығының хабарламасы;
кіріс кассалық ордер бойынша.
Басқа да құндылықтарды қабылдау баланстан тыс ордерлер арқылы рәсімделеді.
Кассадағы қолма-қол ақшаны өткізу үшін клиент кіріс кассалық құжатты
Операциондық жұмыскер кіріс кассалық құжаттың дұрыс толтырылғандығын тексереді де,
1.3 Коммерциялық банктердегі кассалық операцияларды жүргізу тәртібі
Ақша қаражаттарын сақтау, қабылдау мен беру үшін әрбір шаруашылық
Кассир — материалдық жауапты адам. Ол касса операцияларын жүргізу
Кассадағы операциялар есебі 45- "Кассадағы қолма-қол ақша" бөлімшесінің активті
451- "Кассадағы ұлттық валюта түріндегі қолма-қол ақша" және 452
"Кассадағы ұлттық валюта түріндегі қолма-қол ақшаның" есебі Қазақстан Республикасының
Кассаға ақша қабыдцау кассаның кіріс ордерлері бойынша жүзеге асырылады,
оған бас бухгалтер мен кассир қол қояды. Кассаға ақша
занды түлғаларға бас бухгалтер мен кассир қол қойған ақшаны
туралы түбіртек (квитанция) (ордердің қиынды бөлігі) беріледі. Төлемдерге ақшаны
қабылдаған кезде кассир "Төлем таңбаларын анықтау тәртібін" басшылыққа
алуға міндетті. Кассаға қабылданған теңге сомасы жазумен жазылып, тиын
сандармен (цифрмен) жазылады.
Кассадан ақша беру кассаның шығыс ордерлерімен немесе басшы мен
Сенімхат бойынша берілген ақша жағдайында касса шығыс ордерінде ақшаны
Кіріс және шығыс касса ордерлері мен оның орнына жүретін
Жалақы, уақытша еңбекке қабілетсіздігі жөніндегі жөрдемақылар мен сыйлықтар төлем
Банктен ақша алғаннан кейін үш күн өткен соң, кассир
Жазылған касса ордерлері немесе олардың орнына жүретін құжаттар кіріс
Касса ордерлері бойынша ақшаны қабылдау мен беру тек олардың
Касса кітабының әрбір парағы тең екі бөліктен тұрады. Олардың
Касса операциялары шағын болса, онда касса есебі 3-5 күнде
Кассирдің есебінде корреспоңценцияланатын шоттарга белгі жасалады, содан соң оның
Касса бойынша операциялардың, яғни 451 шоттың кредиті мен дебеті
Кассаға ақша кірістелген кезде 451 - "Кассадағы ұлттық валюта
441- "Есеп айырысу шотындағы қолма-қол ақша" шоты— кассаға есеп
333- "Қызметкерлердің және басқа да адамдардың қарыздары" кызметкерлердің есебіндегі
701- "Дайын енімдерді (жұмыстарды, қызметтерді) сатудан түскен табыс", 702
Кассадан ақша берілген кезде 451-шоты кредиттеледі және мына төмендегі
681- "Персонаддармен еңбек ақысыбойынша есеп айырысу" шоты — кәсіпорын
қызметкерлеріне берілген еңбек ақысының сомасына; .
333- "Қызметкерлер мен басқа да адамдардың карыздары" шоты,^- квсіпорын
441- "Есеп айырысу шотындағы нақты ақша" шоты — кәсіпорынның
Валюта кассасы үшін жеке касса кітабы ашылады. Валюта операциялары
Валюта түскен кезде 452-шоты дебетгеледі де және мына төмендегі
431-"Ел ішіндегі валюталық шоттағы қолма-қол ақша" шоты — валюта
301- "Алынуға тиісті қарыздар" шоты — кассаға алынған валюта
725- "Бағам айырмашылығынан түскен табыс" шоты — тиісті шетел
333-"Қызметкерлер мен басқа да адамдардың қарыздары" шоты — есеп
Валюта кассасынан валюта берген кезде — 452-шот кредитгеледі және
333- "Қызметкерлер мен басқа да адаңцардың қарыздары" шоты -
431- "Ел ішіндегі валнэталық шоттағы қолма-қол ақша" шоты —
844 - "Бағам айырмашылығы бойынша шығыстар" шоты — тиісті
Субъектінің оперативтік кассасыңдагы қолма-қол ақшаның есебі. Қоғамдық ақтандыру мен
Банк псі і Қазақстан Республикасының резвденті - заңды түлға
Банкте жинақ шоттарын ашқан кезде, банктер салымдарды салушылардан қабылдауға
Егер де банкте шот иесінің пайдасына жаңылыс аударылып кеткен
Кәсіпорындар мен ұйымдардың кассасы жүмысшы-қызметкерлерге есептелінген еңбекақы бойынша есеп
ККК фирмасы ККК фирмасы үйымның аты-жөні
№ 55 кассалық кіріс ету ордеріне квитанция
25 03 2002
ұйымның аты-жені
№ 55 кассалық кіріс ету ордері 25
күні, айы, жылы
күні, айы, жылы кімнен қабылданды Алматы сауда қаржы банкісінен
25.03.2002 жыл. Мөртаңба орны
Коррес-понден-циялау-шы шот Талда-малық есеп коды Төле-нетін сома
441 77 1000000 ' 7
кімнен қабылданды Алматы сауда-қаржы банкісінен қандай мақсатқа: іссапар шыгындары
Кәсіпорындар мен ұйымдардың кассасыннан нақты ақша кассалық шығыс ету
ККК фирмасы ұйымның аты-жөні
№ 60 кассалық шыгыс ету ордері
13 12
күні, айы, жылы
Корреспонденциялаушы шот Талдамалық есеп коды Төленетін сома
333 77 10000 7
Бсрілсін: Романга
қандай мақсатқа: іссапары
сомасы (жаиумен):
Үйым басшышііың қолы Нуржан
Бас бухгалтсрдіц қолы: Нурхан
Алдым: ОІІ мыц тснге 00 тиын.
Қүжат: 1999 жшы 5 Іпамызда ҚРІШ
Кәсіпорындар мен үйымдарда жұмысшылар мен қызметкерлерге жәрдемақы, сыйақы, еңбекақы
Мысалы: кәсіпорындардың сатып алушысы болып табылатын заңды түлға 2002
Д-т: Касса $ 5000 (745000 тг.)
К-т: Тауарларды сатудан алынған
табыс $ 5000 (745000 тг.)
Мүндағы 745000 тг. = 149 х 5000
Жалпы кәсіпорынның кассасындағы шетел валютасы
түріндегі ақшалардың есебі кассадағы үлтгық валюта
түрінде нақты ақша қаражатгарының , есебіне үқсас
жүргізіледі.
Кәсіпорындардың кассасындағы ақшаларын есептейтін шоттар бойынша жүргізілетін операциялар кредиті
Кассадағы ақшалар шоты бойынша жүргізілетін операциялар
№ Операциялардың мазмүны Дебитте-летін шот Кредитте-летін
1 2 3 4
1 Түсуге тиіс дебиторлық борыш сомасы квсіпорынның кассасына
2 Алы ІІІ ІІн Іюксель бойынша түсуге тиіс
3 Еншілсс, тоуслді ссріктестіктердің берешек ақшалары кәсіпорыннын, кассасына
1 2 3 4
4 Есептелген пайыз бойынша алынуға тиіс дебиторлық борыш
5 Есеп беруге тиісті адамдардың бұрын аванс ретінде
6 Жұмысшылар мен қызметкерлерге артық төленген еңбекақы сомасы
7 Заңды тұлғалар мен жеке адамдардың берешек қарызы
8 Алынуға тиісті жол төлемі көсіпорын-ның кассасына кіріске
9 Қызмет көрсетушілер мен қоюшы мердігерлерге аванс ретінде
10 Келіп түсуге тиісті жолдағы ақшалар кәсіпорынның кассасына
11 Банктегі арнаулы шотгардан көсіп-орынның кассасына кіріске алынған
12 Банктегі валюталық шоттардан кәсіп-орьшның кассасына кіріске алынған
13 Есеп айырысу шотынан кәсіп-орынның кассасына алынған сомалар
14 Жарғьшық қорды толтыру үшін үлес қосушылардан қолма-қол
15 Кәсіпорынның сатып алған өз менші-гіндегі акциясын қайта
16 Банк жене банктен тыс мекемелерден несие түрінде
17 Алдағы кезеңнін, (уақытгың) кіріс-теріне жататын сома кәсіпорынның
1 2 3 4
18 Дайын өнімдерді сатудан алынатын ақшалар кәсіпорынның кассасына
19 Сатылып алынған тауарларды сатудан алынатын ақшалар кесіпорынның
20 Материалдық емес активтерді сатудан алынатын сома кәсіпорынның
21 Негізгі қүралдарды сатудан алынатын сома көсіпорыннын, кассасына
22 Құнды (бағалы) қағаздарды сатудан алынған сома кәсіпорынның
23 Қүнды (бағалы) қағаздардан алы-натын дивидендт, пайыз түріндегі
24 Жағымды бағамдық айырмаға байла-нысты алынатын табыс сомасы
25 Атқарушы органдардың субсидия ре-тінде берген ақшалары көсіпорынның
26 Демеушілерден көмек ретіңде келген ақшалар сомасы кәсіпорынның
27 Сақтандыру келісімшартына сәйкес төтенше жағдайлардың орнын толты-руға
28 Сатылып алынған материалдық емес актиптердің
29 Сатылып алыиган
331 451,452 451, 452
1 2 3 4
30 Сатылып алынған материалдық қор-лардың багасы (қүны) кәсіпорынның
31 Сатылып алынған тауарлардың бағасы (қүны)
32 Есеп беруге тиісті адамдарға берілетін ақшалар (іссапарына,
33 Жұмысшылар мен қызметкерлерге несие ретінде берілетін ақшалар
34 Қызмет көрсетушілер мен қоюшы мердігерлерге аванс ретінде
35 Сатылып алынған қүнды қагаздардың бағасы кәсіпорьшның кассасынан
36 Кассаға тауарларды, дайын өнімдерді және тағы да
37 Кассаға тауарларды, дайын өнімдерді және тағы да
38 Банк немесе банктен тыс мекеме-лерден алынған несиелер
39 Акционерлер мен үлес қосушыларға есептелген дивидендтер сомасы
40 Бюджетке есептелінген салық сома-лары үшін қарыз квсіпорынның
41 Қоюшы мердігерлерге берешек сома көсіпорынньщ кассасынан төленді.
42 Жүмысшылар мен қызметкерлерге есептелген еңбекақы, сыйақы сомала-ры
\ 2 3 4
43 Кәсілорынның лауазымды түлғалар алдындагы борышы кассадан төленді.
44 Жұмысшы-қызметкерлердің депо-нентгелген еңбекақы сомасы көсіп-орынньщ кассасынан төленді.
45 Жүмысшы-қызметкерлердің берген аванстық есебі бойынша оларға қа-рыз
46 Өнімдерді сату барысында пайда бол-ған шығындар кәсіпорынның
47 Кәсіпорьшның әкімшілік шығындары кассадан төлеңці. 821
48 Кәсіпорьшның қонақ күту (предста-вительские расходы) шығындары кассадан
49 Құнды қағаздарды сатуға байланысты жұмсалатьш шьнындар ұшін
50 Жағымсыз бағамдық айырмаға байла-нысты шеккен шығын сомасы
ІІ. Қазақстан Республикасының коммерциялық банктердің экономикалық даму жағдайына талдау
2.1 АҚ «БанкЦентрКредиттің» басқару құрылымы және бүгінгі даму жағдайы
Мен Даулетхан Айжан 2006 жылдың 16 0а4тар айымен 11
Біз осы банктің заңдылықтары мен теориясын іс жүзіне асыру
«БанкЦентрКредит» жүйесі ұлттық экономиканың басқа секторымен салыстырғанда нарықтық талапқа
жоғары болған сайын жауапкершілік деңгейі арта түседі.
Нарықтық экономика жағдапында банк өз кешендеріне әр түрлі
қызметтер кәрсететін ерекше кәсіпорын болып табылады.
Қазіргі кезде банктің клиенттерге ақы негізінде көрсететін
қызметтерін жүзеге асыруына байланысты дәстүрлі емес
жаңа банктік операциялар нысаны көбейе бастады. Барлық
ақылық негізде жасалатын операциялар коммисиялық
операцияларға жатқызылады. Банктің барлық операцияларымен қызметтері және оларды
16 қаңтардан бастап банктің жарғысымен, негізгі
операциялармен, оның негізгі құрылтайшылармен, қызмет
етудің
24 қаңтардан 31 қаңтар аралығында банктің басқару құрылымы банктік
1 ақпаннан бастап клиенттердің ағымдағы шоттарын ашу тәртібі және
17 ақпанкүндерінде дипозиттік шоттарды ашу, жүргізу, жабу, тәртіптері, депозиттер
Банктің тартылған капиталы қазіргі кезде банктің ең
тиімді ресурсы болып табылады. Банктік тартылған
ресурстар арасыида банктер арасында бәсекелестік
байқалып отырады. Депозиттік
1. Банк ақшалай қаржыларды жеке тулгалардан немесе филиалдардан қабылдап
2 Депозиттерді қалыптастыру яғни клиентке несиені ұсынып бұл депозитке
24 ақпаннан бастап берілетін несие түрлерімен,
несиелерді беру және өтеу тәртібімен, борыштық несиені
есептеумен таныстым. ,
Банктік несиелеу ең ескі операциялардың бірі болып табылады. Қазіргі
9 наурыз күндері валюталық шоттарды ашу, жүргізу тәртібімен және
16 қаңтар айымен
1988 жылы қыркүйекте Алматылық Орталық кооперативтік банк қүрылды. Ол
Мамырдың 1995 жылы банкпен жүз пайыздық пакет акциясы Қазақстандық
1996 жылы маусымда банк ақшалы аударым жүйесінің елшісі Western
жылы қарашасында банк ААҚ " Банк ЦентрКредит
" болып қүрылды.Содан соң 1997 жылы мамырында екінші
деңгейлі банктердің бірінші топтың қатарына қосылады.
жылы қараша айында жаңа қызмет
Фронт жөне Бэк - Офис " енгізілді.
1988 жылы сәірде альянс қүрылымында Қазақстандық инвесторлары
1999 жылы соуірде Twinning программасы аяқталды.
1999 жылы маусымда Thomson Bank Watch агентствосымен халықаралық несиелік
1999 жылы тамызда банк акциясына және "А„ категориялы тізім
Банк 1999 жылы желтоқсанда кастодиалдық қызмет етуіне сертификат алды.
Талдықорғандық Аймақтық Филиал АҚ “БанкЦентрКредит” құрылымы
Талдықорғандық аймақтық филиал АҚ “БанкЦентрКредит” Қазақстан Республикасының 14
Талдықорғандық Аймақтық Филиал, АҚ “БанкЦентрКредит”1988 жылы 19 қыркүйекте қүрылды,
Қазіргі уақытта аймақтық филиал Талдықорған қаласында орналасқан және аймақтық
Банктің филиалдары: Ақтау, Ақтөбе, Астана, Атырау, Жезқазған, Зыряновск, Қызылорда,
Аймақ бойынша, жалпы жүмыскерлердің саны 1286 адам, аудан филиалдарында
Ағымдағы 2002 жылы 20% жүмысшылар сыртқы оқу орталықтардан өтті,
Өткен 2003 жылы БанкЦентрКредит бүл ағым табысты дамыды жоис
Іс — тәжірибелі шаралар негізгі қамтамасыз есептің орындалуы 2003-2005
Жарғылық және өзіндік капиталдар үлғайды, банктің активтсрі екі еседен
2003 жылы 1 қарашада активтер 32528656 мың теңге қүрады.
Сииидицироізалдық зайымның молшсрі 11 млн. АҚШ доллары қызығушылық және
Банктің акционерлер саны 162-ге өсті, олардың жеке және заңды
АҚ „ БанкЦентрКредит " 2002-2004 жылдар жекелеген бизнестіц даму
Нарықта жеке түлғаларга арналған депозиттер белігінің сақталуы; жскелсген нссиснің
тұтынушылық нарықта азық-түлікті жаңарту;
2.2 Банктің 2003-2005 ж экономикалық қызметіне талдау
Нақты кездегі несиелік саясат АҚ. «БанкЦентрКредит қызметкерлеріне арналып жасалған
Несиелік саясаттың рөлі - несиелендірудің жалпы болашақ жағдайын ойлау
Нссиелік саясаттың рөлі: несиелендірудің жалпы болашақ жағдайын ойлау және
Несиелік саясаттың жағдайы қажетті жагдайларда өзгеріп отырады,
несиелік портфельге байланысты Республика заңдылықтарының өзгеруне
байланысты өзгертулер болуы мүмкін.
Жалпы жагдайы томепдегідей коріпіс тауып отыр. '
Нақты несиелік саясат. Қ.Р Президенттінің «Банктер және олардың олардың
¥лттық банктің Жарғысы бойынша қабылданған. Несиелік саясат бойынша банктің
Банк өзінің корпорациялық, компания және фирмаларды, кіші жэне орта
шығын шегу көздерін талдау жэне клиенттің несиені қайтара алуы
туралы прогноз жасау;
банк жұмыскерлерінің жауапкершілігі және несиелік қауіпсіздігін
басқару;
Банктің несиелендіру кезінде аса маңызды клиенттің несиені қайтара алуы
жағымды несиелік тарихы
клиенттің қаржылық - шаруашылық жағдайының динамигін жасау.
несиені жэне ол үшін төленетін пайыздарды төлейалуы туралы
қаржылық кәздерінің жеткіліктігі,
несиелендіру көзін қамти алуына байланысты жекеменші
капиталының жеткіліктігі.
клиенттің бизнесінің тұрақтылығы.
ликвиттік жағдайын қарастыру
қүжаттарды толтыру бойынша талаптарды нақты орындау,
несиені уақытында қайтаруы туралы мониторинг жүргізу
қарыз алушы туралы нақты мэлімнттер жинау, және т.б.
Жалпы жағдайы
Нсие беру коммерциялық бағытта болады жекелеп несие беру бөлімі
Несие беру клиенттің табысына отбасы жағдайына,қаржылық жағдайына, кепіл затына
Несие несие сомасы = х
і - сыйақы мөлшерлемесі
п - несие мерзімі •
Барлық несиенің түрлері бойынша несиені тек қана ҚР.азаматы ғана
Тұрғылықты азамат болса және мүлкі болған жағдайда,
Немесе келісім шарт бойынша Қ.Р.азаматы кепіл берген жағдайда.
Минималды сиақы ставкасын офис басшысы бекітеді.
Нсиелендіру кезінде толтырылатын құжаттар тізімі бірдей болады.Несиелендіру бойынша және
Несие беру комитетінің құрамына төмендегілер кіреді:
Комитет үш түлғадан тұрады:
Отдел бастыгы(бастыұ болмаган эісагдайда офис бацүарушысы
үатысады) Бөлім бастыгы , .
Несиелік офицер
Фипиал зацгері
Және АГФ кздэамына кіретін қызметкерлер олар мыналар:
Қауіпсіздік бөлімінің басшысы,
Комитет қүрамының мүшелерін банк филиалының директоры бекітеді.
Комитет несеге берілген арызды қарастырып келесі шешімдерді
қабылдайды:
Қолдайды,
Шетке шыгару иесие бермейді,
3 Қайта царастыруга жібереді.
Комитет күрделі сұрақтарды жеке шеше алмайды егерде комитет мүшесі
Несие бойынша құжаттарды толтыру жэне несие бойынша
операцияларды жүргізу ол кіші несие офицерінің міндетіне кіреді .
Қарыз алу жэне кепіл шартын толтыру ,
Келісім шарт жэне сақтандыру полисін қарап оның дүрыстылығын
тексеріп қол қою.
Несиелік модульмен жұмыс істеу.
Несие беру.
Несиелік досьені формалдау.
Несие алушы клиентті несиеге төленетін төлем мерзімімен жэне
төлем жасалатын күндермен таныстыру.
Төлем жасау мониторингін жүргізу.
Жасалған операциялар несиелік офицермен қаралады.
9 Заңгерлік тексерулер жүргізіледі.
ІОФилиал директоры қол қояды.
«Мониторннг» жүргізу. -
Мониторинг жүргізу қажеттілігі ол банктың шығынсыз жұмыс істеуді,қарыздардың мерзімді
Іс жүзіндегі төлемдер бойынша монйторинг.
Терең мониторинг.
Іс жүзіндегі
мониторинг кіші несиелік офицерлермен жүргізіледі ол клиенттердің қаржылық жағдайын,банкпен
Терең мониторинг
1)мерзімі етіп кеткен несиелермен жұмыс жасау 2) несиенің уақыты
Заңгерлік экспертиза
Несиелік офицермен толтырылған және талданған құжаттардың қорытындысы қол қоюга
Алдыда А.Қ.»БанкЦентрКредит» 31.12. 2004 жылгы жағдайы бойынша банктыц нақты
ЖЫЛДАР 2004 2003 2002
1 Пайыздық табыс 12.396.971 6.962.144 4.877.784
0 1 Іайыздық іпығын (6.355.305) (3.333.540) (2.298.014)
Саудалық іпыгынга дейінгі таза пайыздық табыс 6.041.666 3.628.604 2.579.770
4 Саудалар бойынша таза резервфтік
1.ІІЫГЫН
5 Таза пайыздық табыс 3.623.614 2.194.406 1.542.686
6 Саудаға арналган бағалы қағаздар операциясынан түскен таза табыс
7 Шетел валюталары операциясынан түскен таза табыс 783.277 452.529
8 Қызмет көрсетуден түскен табыс 3.327.522 2.209.659 1.450.431
9 Қызмет корсетулер бойынша шығын (339.886) (207.398) (166.240)
10 Бағалы кагаздарга салымнан түскен пайда 75.976 (3.789) 87.037
11 Басқа да кірістер 287.138 173.359 (33.611)
12 Таза пайыздық емес табыстар 4.226.783 2.736.246 1.588.247
13 Операциондық табыс 7.850.397 4.930.652 3.130.933
14 Операциондық шыгын (4.963.739) (3.540.043) (2.317.049)
15 Операциондық деятельден пайда 2.886.658 1.390.609 813.884
16 Басқа да операциялық шығындв формалдау (118.662) (5.143) (100.879)
17 Ацоцииялық компанияларға қатысудан түскен пайда 4.100 871 (2.537)
18 Салық салуға дейінгі және үлес салмаіъіна дейінгі пайда
19 Табыс салығы бойынша шығын (284.585) (121.076) (20.735)
20 Үлес салмағын бөлюге дейінгі шығын 2.487.511 1.265.261 645.733
21 Үлес салмағы (15.590) 28.640 98
22 Таза пайда 2.471.921 1.293.901 645.831
23 Бір акциядан келетін пайда 82.16 63.61 47.02
24 АКТИВТЕР
25 ҚР.Үлттық Банк шотындагы қаржылық қоры 8.739.070 ! 5.648.630
26 Банкпен берілген ссудалар жэне мүліктер 9.745.108 9.494.053 4.270.913
-у-7 Саудага арналған бағалы қағаздар 2.91 1.382 1.412.897 -
28 РЕГІО бойынша тутынылған багалы қагаздар 7.843.313 68.182 100.001
29 жогалту ссудалар шығыны бойынша клиенттерге ұсынылған сомалар 91.456.228
30 Инвестициялық бағалы қағаздар 21.478.739 8.999.865 4.354.641
31 Сатуға арналған бағалы қағаздар 54.973 - 908.809
32 Қарызды жабуға дейінғі ұсталып отырылған бағалы қағаздар 3.887.790
~> о Амортизациялық кор жинағы 38.289 - -
34 Резерфтік жоғалту бойынша басқада 2.328.774 1.523.133 853.047
активтер
35 ЛКТИВТЕ барлығы 148,483,666 81.913.018 5.0^852363
36 АКЦИОНЕРЛІК КАПИТАЛ ЖӘНЕ МІНДЕТТЕМЕЛЕР
37 Пассивтер
38 Банктің ссудалары 34.963.481 20.728.383 8.910.300
39 РЕПОмен сатылган бағалы қағаздар - 1.332.711 75.671
40 Клиенттердің шоты 91.343.273 47.643.364 35.141.226
41 Табыс салығы бойынша міндеттемелер - • 62.403
42 Басқада пассивтер 916.040 556.994 402.581
43 Барлыгы 127.228.793 70.323.855 44.529.778
44 Субордимарлық қарыз 8.985.452 4.102.079 2.174.811
45 Міндеттемелер қорытындысы 136.208.264 74.425.934 46.704.589 -
46 Үлсс салмақ 63.997 46.492 2.083
47 АКЦИОНЕРЛІК КАПИТАЛ
48 Жарғылық капитал 7.465.898 5.166.988 3.166.988
49 Эмиссиялық табыс 1.022 1022 1.022
50 Қайта бағалау қоры 276.967 278.622 284.219
50 Бөлінбеген пайда 4.467.536 1.993.960 694.462
51 Міндеттемелер,акционерлік капитал: 148.483.666 81.913.018 50.853.363
АҚ “БанкЦентрКредиттің” 2004 жылдық көрсеткіші бойынша даму бағыты.
2004 жыл бойыпша Қазақстанның жалпы экономикасы
инвсстициясы 9.4%га өсіп немесе көмегі немесе 5.542.2 млрд. теңгені
Өндірістік аумағы жағынан несиелеңдіру 10.1%,құрылысына 9.5%жеке тауарлы иесиелер
Бнактік несиелер көлемі жылына 57.1%ға өсіп отыр теңгемен 1.484.млрд.
ЖНКЕ өзіндік капитал 347.6 млрд. теңгеге өсті немесе (48%)
Статистикалык мәліметтер бойынша депозит сияқы мөлшерлемесі ставкасы бір жыл
Банк кіші бизнес субьектілерін несиелендіруге (ЕБРР) арқылы белсенді
катысады (7(. '
Оның мақсаты кіші бизнесті неселендірудің көлемін ұлғайту
2004 жылдың бүйрығының программасы бойынша 6.513несе көлемі 38 000
ЕБРР бойынша басқа да Қазақстанның экономикасын ұлғайтуға байлаш>ісіы
Дәнді дақылды өңдеуге несие бсру.
Агро техниканы несиелендіру.
Сауданы қаржыландыруға несие беру.
1.2. Шетсл иалюта тсңге 387206
389888 684751
Қазақстанныц Үлттық банк депозиттері 587994 514467 113699
Депозиттер басқа банкте 1632597 771380 2126 216
Багалы қағаздар 2043673 2047536 33926
Аффинироналдық багалы мсталдар 3208 7030 68838
Клиенттерге несиелер 12140980 8260070 2104401
Инвестицим 198785 62942 282800
Міндстті клиенттсрге толенбеген акцептер 866282000 1356502001 14338
Ыегізгі тосіддср . 606624 450632 831621
Материалдық емес актиізтер 18235 11231 128540
Т.б. актинтер 988942 807473 2256190
Минус:
Жалпы активтер 19036983 13756501 32528658
Банктің Талдықорғандық филиалыиың міндеттерінің жету 16910766 мың теңге, олардың
Меншікті капитал 2002 жыл 2003 жыл 2004 жыл
Жарғылық акционерлік
капитал 1609859 1062531 2482484
Толықтауыш капитал 20 1 9
Банктің резервтік қоры I 123544
Негізгі бағалау тәсіл қоры і" 27811 45449 17098
Бағалау резерві 1440 1440 1440
Өтксн жылдың 42123 20580 49169
боліпбсгсн пайдасы Агымдағы жылдың бөлінбегеы найдасы 305245 192565
308170
2110042 1379766 3086405
19036983 13765501 32528656
Қаржылы- шаруашылық қызмет есебінің нәтижесі 2002-2004
жылдық есебі
Қазақстандық мың теңгеде
2002ж 2003ж 2004ж
Кірістер, сыйақы алумсн байланысты
Кірістер, сыйақы
Кірістср, сыйақы алумси
Кірістер, сыйақы алумен
Кірістер сыйақы
Кірістер, сыйақы алумен байланысты
Басқа да кірістер, сыйақы
Шығындар, сыйақы төлеумен байланысты 1006991 663171 1607688
Сыйақылар, депозиттер арқылы төленген
тұлғалардың
банктен басқа
Сыйақылар, жске 414293 221848
түлғалардың
депозиттср арқылы
төленген
Сыйақылар, 22383 25995 21519
Қазақстан Үлтық
банкі
толеумен
Сыйақылар, 5043 100001 125555
банкаралық несие
төлеумен
Сыйақылар, үйым 71884 47841 98218
несиелеріне
толенген, банктік
қызмет
болек тгүрлері іскс
асырылады
Т.б.
сыйақы төлеумеп
байланысты
Шығындар, сыйақы толсумен байланысты ағымдағы талдаулық кезеңнің өсуі. Бұл
Шығындардың жалпы кезең 2002-2004жылдар сомасы 944517теңгсғс ості. Жске шығындардың
Сыйақылар банкаралық несие төлеумен 25554 мың теңге, сыйақылар жске
Бір ерекшелігінің көрімуі Қазақстанныд Үлттық банкі несиесімен азаюы, бүған
Таза кірістср, сыйақылар алумен байланысты 2002жылы- 579583 қүраділ, ал
Қызмет стуге толеу жоне комиссиондық таластар 2002 жылы —577977',
2002ж 2003ж 2004ж
Шығындар , сыйақы алмаумен байланысты 1671589 146947 2209609
Шығындар, псрсоналына, соның ішінде: 782961 538399 836164
Еңбекақы 522864 372488 564631
Пособия 61577 3317 243
Еңбскақы салық қорынан 143847 94456 142936
128354
Т.б. банк псрсрналына армалганшыгындар 54673 68138
Шыгындар офистің қүрылуына
Соттық шығыпдар 31 - 2
Т. б. шығындар, сыйақылар алмаумен байланысты 379657 536438 52304
Таза операциондық кіріс шыққанға дсйіп рсзсрвке шығындар бойынша несисні
Рсзерв нссисні шығындарды
жабу 542795 747670 893838
Таза операциондық кіріс шыққанга дейінгі резервке несие шыгындарын жабу
Сатылған активтерден түскен пайда (41013) 134134 86216
Сатылған бағалы қагаздардан түскен пайда 1749
396
Сатылған несиелерден түскен пайда (27631) 151510 100802
Сатылған т. б. активтерден түскен пайда (15131) (17376) (14982)
Жоспарланбаған бап (18) 223628 223916
Жоспарланбаған кіріс 236565 289451 339827
Кіріс салықтарды төленгенге дейін 825231 370787 908170
Салықтық төлемдер 517449 178222 -
Таза кіріс 307782 192565 301440
Азшылық бөлігі (2537)
Таза кіріс азшылық боліктен алынған 305254 192565 301440
Шығындар, сыйақылар алмаумен байланысты 2002-2004 жылдары кезінде 1426639 өсті
Банктің персоналы шығындары жыл сайын келссі баптар бойынша оссді.
Жалақының қор салығы бір жүмысшының жалақысы айтарлықтай өсті жогіс
Ағымдағы жылдың соттық шығындар жетіспеушілікте.
Жекелеген бизнесті дамыту
Халық салымын қызықтырушылық
2003 жылдың жағдайына
2003 жылға арналған салым қүрылымы
барлыгы барлығы барлыгы
Талап етілгснге дейінгі 426939 424135 2804
і
салымдар
Мерзімді салымдар 540267 292757 247510
Салымдардың барлыгы 967206 716892 250314
Банк филиалының ең негізгі жәнс ойгілі депозиттері "Талап етілген",
Депозиттсрдің түрлері 2003жыл Бір жарты жылдық сомасы %
"Көңіл күй„ 164008 12999,5
"Пенсиондық,, 238143 6575,2
"Мсрзімді,, 42631 2805,5
"Талап стілген,, 13849 835,1
Меншікті капиталдыц шогырландырылган есептің озгеруі
2002, 2003 жоне 2004 есепті жылдардың өзгеруі
2002 кобеюі азаюы 2003 кобсюі азаюы
жылга
жылға
қалдық
қалдық
Банктің 1003313 59218 - 1062531 541328 -
жаргылық
қоры
Жарииланган 1063339 - - 1063339 1000000 -
жаргылык.
қор-жай
■ .'
опсрациялар
Толснбсгсн (33987) 33987 - - 453480 -
жаргылық
қор-жай
■
акциялар
Сатып (26039) 25231 - (808) 808 -
алынган
озіндік жай акциялар
Акциялық сыйлық
1
1 19
банктің қоры 244540 341372 (268677) 317234 668681 (485752)
Бантің резсрнтік қоры
57200
87200 66344
Негізгі тәсіл қорын бағалау 81541 10343 (46436) 45449
(17638)
Рсзервтік бағалау 7086
(7086)
Үзақ мерзімді қаржылық салымды бағалау
1440
1440
Жоспарлан баган пайда (59244) 79824
20580 297092 (275549)
Есептік кезендегі таза табыс 215155 192565 (215155) 192565 305245
Барлығы 1247853 400590 (268677) 1379766 1216028 (485752)
Клиенттер
Кәсіпорын банкісінің негізгі клиенттері, кіші және орта
бизнестің,жеке түлғалары сонымсн қатар, банк ірі корпоративтік
клиенттер теңбе-тец сервисті үсынады. -
Клисштік базаны қүратындар:
көбірек 20 мың занды түлғалар
артығырақ 40 мың жске түлғалар
Диллинг
Талдықорғандық және аудандық филиал АҚ "Банк ЦентрКредит,, қолма-қол шетел
Талдықорған аймагы бойынша 17 ақша айырбастау пунктері бар, яғни
9 айға сату, сатып алу валюталары
сату мың теңге сатып алу мың теңге
25772,0 413,1
еіж 345,7 14,5
ІШК 455,7 83,3
Толем карточкалары
2001 жылы мамыр айында "БанкЦентрКредит,, озінің біріыші халықаралық төлсм
Қазіргі уақытта бан өзінің клиенттеріне төлем жйелі дебеттік карточкаларын
2002 жылы 1 қаңтарында банк 400-нан көбірек төлем карточкаларын
Несиелеу
2003 жылы ссудалық портфель жағдайынан 261821 мың теңге қүрайды,
2003 жыл
Ссудалық портфель 261821
Сонымен қатар стандарттық 208301
Субстандарттық 8225
Қанағаттанарлықсыз 7993
Жоғарлау рискілі 8241
Үмітсіз 29061
2003 жыл 9 ай ішінде алдыңғы жылмен салыстырганда ссудалық
2003 жыл Берілгені Жабылуы 2003ж.қалды ғы
МСБ 31913 184973 45051 171835
Жекелеп несие беру 192028 64029 166071 89986
Фактілік қызметінің табысын алу 29764 мың теңге қүрайды. 9
Шығынның болігі
9 ай ішінде қалалық филиалдар шығындарының бөлігі толыгыменен 40641
Жеке тұлгалардың депозит бойынша шыгындары
Ақтау Көкш етау Қаскелең Жезқазган Зырянов ск Панлод ар
Бюджет 990 297 1521 324 1548 964 747 6391
Факт 1290 1117 4102 430 1262 1875 1685 11761
Ауытқу -300 -820 -2581 -106 286 -911 -938 -5614
Комиссиондық шығындар бойынша 8400 мың теңге қүрайды,
жоспар ойынша 3844 мың теңге . :
Ксстедс көрсетілгендей берілген бөліктік артық лимиттің қалалық филиалдары бойынша:
Комиссиондық шыгындар
Ақтау Қаске лең Көкш
етау Павло дар Тараз Жезқа зған Зырян овск Барлы
Бюджет 1170 25 603 389 Г96Г ГІ62 532 3844
Факт 1790 96 1620 910 2139 360 1476 8400
Ауытқу -629 -71 -1017 -521 -1176 -198 -944 4556
2003 жылы жалпы орнатылған лимиттің жоғарлауы және қалалық филиалдар
Банктің ұйымдық-құрылымы
ІІІ Қазақстан Республикасы банктердің бүгінгі жағдайы және даму
3.1 Қазақстанның банктік жүйесінің даму болашағы
Қазіргі кезеңде банктік сектордаға жағдайды тұрақты деп сипаттауға болады.
Одан басқа, ірі банктердің, сондай-ақ қаржылық-өнеркәсіптік топтардың құрамына енетін
ҚРХБ іс-әрекеттің негізгі бағыттарының бірі халықтық банктік жүйеге сенімін
Фондылық рыноктың дамуы, сондай-ақ соған сәйкес банктердің құнды қағаздармен
Банктік қадағалаудың нормативтік құқықтық базасының жетілдіру бөлігінде ішкі банктік
Нәтижелі банктік қадағалау жүйесінің қалыптастыруының негізгі және маңызды шарты
ҚРХБ банктік жүйесін сауықтыру және нығайту саясатын жүргізу
Банктік жүйенің дамуы, оның сауықтыру және нығайту міндеттері барысында
Одан басқа, «ҚР-дағы банктер мен бенктік әрекет туралы» заңға
Құнды қағаздар рыногындағы банктердің жандандырылуына байланысты құнды қағаздар рыногындағы
Банктік қадағалау саласындағы халықаралық бірлесе қызмет көрсету банктік әрекетті
Бірінші топқа жататын ҚБ бойынша қорытынды жасау мерзімінің басталуына
Бағдарламаның негізгі мақсаты ҚР ұлттық валютасының ішкі және сыртқы
Банктік қадағалаудың одан әрі дамуы Қазақстанның өз банктік жүйесінің
Қашықтық (құжаттық) қадағалау банк жұмысын бақылаудың негізгі әдісі ретінде
Есеп беру, әдетте, макроэкономикалық талдау үшін қажет мәліметтердің енгізілуін
Орындарда инспекторлық тексерулердің жүргізілуі банктердің жай күйіне сипаттама беретіндей
Қашықтық қадағалау мен орындарда тексерулер жүргізу жалпы танымал әдістер
Қашықтық қадағалаудың ерекшелігі банктердің жай-күйі жөніндегі мәліметтер, әсіресе капиталдың
Орындарда тексеру жүргізу әдісінің артықшылығы банктің барлық операциялар мен
Сонымен қатар, орындауда тексерулер өте сирек жүргізіледі – кей
Құжаттық тексеру жүргізудің аса маңызды мақсаты дағдарысқа әкеп соғатын
Лицензиялау, яғни мемлекеттен рұқсат алу үдерісі төмендегіше іске асырылады:
а) капиталға ең аз көлемде талап қою - аталған
ә) басшылық құрам сапасы - сол үшін ҚРХБ білікті
б) жеке меншік құқығының шектелуі - көп елдерде банктерге
Банк әрекетінен ұйымдастыру бойынша жасалған алдын ала жұмыстар аяқталған
1. Ақпаратты ашу. Бұл ұлттық банктің екінші деңгейлі банктердің
700 Н нұсқасы бойынша күнделікті теңгерім;
ашық валюталық тұғыр лимиттерінің орындалуы туралы апта сайын есеп
ағымды өтімділіктің (активтер мен міндеттемелер мерзімдерінің салыстыру кестесі) орындалуы
пруденциялдық нормативтердің орындалуы туралы ай сайын есеп беру;
резервтік талаптардың орындалуы туралы ай сайын есеп беру;
активтерді топтастыру, шартты және мүмкіндігі бар міндеттемелер мен екінші
екінші деңгейлі банктердің банктердің қаражаттардың бөлігін ішкі активтерге орналастыруы
тоқсан сайын жүйелі түрде қаржылық есеп беруі;
Ұсынылған есеп мәліметтерді орындарда, банкте тексерілуі тиіс.
2. Іскерлік белсенділігінің шектелуі. Бұл банктік салаға енгізілудің ғана
3. Банк бөлімшелері мен филиалдарының құрылуын бақылау депозиттерге қол
4. Тәуекелдерге лимит қою. Бұл бақылау банк өзіне алатын
Несие тәуекелі - бұл жағдайда бірінші қарыз алушыға
Валюталық тәукел - екінші деңгейлі банктерге шетел валютасындағы
Пайыздық тәуекел - пайыздық мөлшерлемелердің өзгеруі жөніндегі мәліметтерді
5. Өтімділікті талап ету. Клиенттердің ақша қажеттігін қанағаттандыру үшін,
6. Капиталдың жеткілікті көлемін талап ету. Капитал акционерлердің қаржылық
7. Ақпарат пен үйлестірудің бірігуі. Банктердің коммерциялық құпияны сақтауға
8. «Уағыздау». Орталық ірі банктер банктік жүйеге банкирлер ассоциациясы
9. Ескерту шаралары. «Уағыздау» қағидасы «алаяқ - банктер» мен
10. Саяси және заңнамалық базаның жетілдіруі. Банкті реттеу органдарының
Әрбір шолуды талдаушының банкті басқару үрдісіне қатысуы Ұлттық Банктің
Шолудың талдаушысы міндетті:
өз қарамағындағы банктерде тәуекелдің қандай түрлері бар екенін үнемі
ауыспалы тәуекелді айқындау және жедел түрде әрекет ету;
қадағалау циклінің кестесі ҚР Ұлттық Банкісінің талаптарына сәкес құрылып,
барлық тексерулердің, арнайы тексерулерді қоса алғанда, уақытылы жүргізілуі үшін
BOSS және басқа да компьютерлендірілген жүйелердің мәліметтерін олардың ағымды
Банк басшылығымен ұдайы және нәтижелі байланыста болу;
Банктік қадағалау Департаменті директорын қарамағындағы банктердегі істің жай-күйі туралы
ҚРХБ-нің қарауына мәселелерді олардың өз сипатына, банктегі істердің
өзіне бектілген банкке қатысты шаралардың орындалуын олардың нәтижелілігін бағалай
Банк жетекшілері күнделікті банк теңгерімдерінің талдауын жүргізеді. Апта сайын
Қашықтық реттеудің маңызды құралдарының бірі пруденциалдық нормативтердің және басқа
Ең аз деген резервтік талаптар көлемі банктерден басқа заңдық
1) резерв активтеріндегі қаражаттың резерв активтерінің орташа айлық сомасы
2) ҚРХБ - дегі қаржының депозит ретінде айдың бірінші
Күдікті және сенімсіз активтерге қарсы өнімдер активтер мен
Активтер мен шартты міндеттемелер стандарттық және топтастырылған деп бөлінеді.
егер активтің ағымды құны банктің оны сатып алу құнынан
егер активтің құны банктің оны сатып алу құнынан төмен
Топтастырылған активтер мен шартты міндеттемелер күдікті (олар субстандарттық, қанағатсыз
Провизацияар активтердің қайтарылмауы немесе олардың құныныңы азаюынан туындаған шығындарды
Банктердің ең аз жарғылық қорының (капиталы) көлемі.
05.12.1997 жылы ол қайта ашылатын банктер үшін – 300
ҚР Ұлттық банкісі Басқармасының 07.04.2000 жылғы №138 Қаулысымен жарғылық
Жеке меншік қаржыларының жеткіліктілік коэфициенті. К1 және К2 екі
К1 = К1 – ИК = 0,06, мұндағы
А
меншік капитал; ИК – банктің акция түріндегі салымдары мен
А – барлық активтердің бірікке теңгерімге сәйкес сомасы.
К2 = К
Ар – Пс
дәрежесі бойынша қарастырылған активтер мен теңгерімнен тыс талапттар сомасы.
Бір қарыз алушыға ең үлкен тәуелділік өлшемі
К3 = Р
банкпен байланысты тұлға болып табылатын қарыз алушылар үшін –
басқа қарыз алушылар үшін – 0,25 (оның ішінде 0,10
Аталған нормативті бұзушы банктердің саны 1998 жылмен салыстырғанда 11-ден
Ағымды өтімділік коэфициенті К4 = Аср/0ср. К4 – жоғарғы
Ашық валюталық тұғыр лимиттері:
Ашық валюталық тұғыр лимиттері (ұзын немесе қысқа) кез келген
Банктердің валюталық тұғыры лимиттерін жыл бойы бұзуға негізделген фактрорлар
Банктің негізгі қаржылары мен басқа қаржылық емес активтерге ең
К5 = И
Қолма-қолсыз есеп айырысу шарттары және қолдану формалары
Есеп айырысу түрлері
Қолма-қолсыз есеп айырысу туралы
Қазақстандағы қолма-қолсыз ақша айналысын ұйымдастыру туралы ақпарат
«Қазақстан халық банкі» акционерлік қоғамы қолма-қолсыз есеп айырысуының ұйымдастырылуына талдау
Жай вексельдің айналысы
Төлем тапсырмасымен есеп айырысу есебі
Ақша айналысы және Қазақстан Республикасындағы ақша айналысының тәртібін талдау
ҚР Ұлттық банкі - банктердің банкі
Ақша қаражаттары есебінің қолданыстағы тәртібі