Мәліметтер базасының кестесін құру

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 1
1 Мәселенің қазіргі замандағы жағдайына шолу және оны талдау
1.1 Автоматтандырылған жұмыс орны түсінігі 2
1.2 Мәліметтер базасы туралы жалпы түсінік 7
1.3 Мәліметтер базасының ерекшелігі 9
1.4 Мәліметтер базасының кестесін құру 12
1.5 Компоненттер политрасы 16
1.6 Есептің қойылымы 19
2 Мәселелер кешенінің ақпараттық және бағдарламалық қамтамасыз
2.1 Ақапараттарды өңдеудің компьютерлік жүйесінің құрылымын өңдеу 20
2.2 Жүйе құру технологиясын таңдау және мәліметтер базасын
ұйымдастыру 23
2.3 Жүйені өңдеуді қолдайтын аспаптық құралдары 29
3 Жобаны іске асыру нәтижелерін бағалау 35
3.1 Жалпы мағлұматтар 35
3.5 Шақыру және жүктеу 43
3.6 Қажетті техникалық жабдықтар 48
3.7 Кіріс мәліметтер 48
3.8 Шығыс мәліметтер 49
4 Экономикалық бөлім 49
4.1 Жалпы жағдай 49
4.2 Экономикалық есептеулер 52
4.3 Бағдарламаны енгізу 57
4.4 Тура кірістер 58
4.5 Жалпы пайда 58
5 Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы 60
5.1 Мекеме алаңындағы электр қауіпсіздігі 62
5.2 Құрылыс алаңындағы өрт қауіпсіздігі 62
5.3 Қоршаған ортаны қорғау 64
5.4 Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар 64
5.5 Жарықтандыру 65
5.6 Техникалық ұйымдастыру шаралары 67
5.6 Ауа баптауды есептеу 68
ҚОРЫТЫНДЫ 70
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 71
Қосымшалар 72
КІРІСПЕ
Қазіргі кезде еліміздің әрбір үйінде отын ретінде газ қолданады.
Қазіргі заманғы компьютерлік технологиялардың қолданылуы экономика мен әлеуметтік салаларға
Ақпараттық-іздеу жүйелеріне қойылатын кейбір талаптарға қарамастан, әрбір мекеме өзінің
Сондықтан да бұл дипломдық жұмыста газ шаруашылығының автоматтандырылған жүйесі
1 Мәселенің қазіргі замандағы жағдайына шолу және оны талдау
1.1 Автоматтандырылған жұмыс орны түсінігі
Автоматтандырылған жұмыс орнын (АЖО) алдын-ала белгіленген қызметтерді атқаруға арналған,
Әлемдік тәжірибеде ЭЕМ-ді жүйелік қолданудың ең алғашқы үлгісі мәліметтерді
Администрациялық жүйелердің көлемі өсуіне байланысты мәліметтерді өңдеу жүйелері автоматтандырылған
Адамдар мен жүйе қарым-қатынасын қамтамасыз ету мақсатында, тіркелген ақпараттар
Жүйедегі барлық айналымды ақпараттар, басқару үрдісі барысында, жүйені техникалық
Құжаттау – бұл, негізі, ақпараттық массивтердің (мәліметтер базасының), болашақта
Ақпараттарды ЭЕМ жадысында ақпараттық массивтер түрінде сақтау және осы
1.1.1 АЖО іске асыру
АЖО-ны құрастыру негізіне келесі қағидалар жатады:
Қолданушыға максимальді бейімделу, яғни аспаптық құрал-жабдықтар құру арқылы АЖО-ның
Кәсіптік білімді қалыптастыру, яғни АЖО көмегімен қолданушы өздігінен жаңа
АЖО-ның белгілі-бір есептеулер типін шешу мәселелеріне бейімділігі;
Мәліметтерді өңдейтін жүйенің басқа элементтерімен қатынасын
қамтамасыздандыратын модульдік құрылым, сонымен қатар АЖО-ның жұмыс барысында кейбір
Тиімділік немесе ыңғайлылық, яғни қолданушының жұмыс жасауына ыңғайлы жағдай
Қолдану облысына байланысты АЖО топтастыруының функционалдық белгілері келесідей болуы
Администрациялық-басқарушылық персонал АЖО-сы;
Радиоэлектрондық құрылғыларды және автоматтандырылған басқару жүйесін құрастырушы АЖО-сы;
Экономика, математика, физика және т.б. салаларындағы мамандар АЖО-сы;
Өндірістік-технологиялық бағыттағы АЖО.
АЖО-ның негізгі топтастыру белгісі эксплуатация режимі болып табылады, яғни
Эксплуатацияның топтық режимінде администрациялық және функционалдық қағидаларды біріктіретін бір
АЖО эксплуатациясының желілік режимі жоғарыда айтылған екі режимнің қасиеттерін
Енді функционалдық ақпараттық қамтаманың нақты шарттарды қолдануға бейімделуін қарастырайық.
Әртүрлі құжаттарды дайындауға керекті ақпараттарды табу үшін, мамандарға жиі
Мамандардың көпшілігі әртүрлі кестелерді өңдеумен айналысады, себебі экономикалық ақпараттың
Көптеген мекемелерде басқару және бағыт беру үшін АЖО ақпараттық
Мекемелік ортада жетекші уақытының 95%-н және мамандар уақытының 53%-н
Қазіргі таңда тексттік редактор, таблица және графикалық редакторлары бар
Дегенмен заманауи функционалдық ақпараттық қамтама әртүрлі маман иелерінің барлық
жаңарту. Қазіргі уақытта АЖО-ны кәсіптік бағытта құру қарастырылуда. Ол
Шешілетін есептерді есепке алу;
Басқа қызметкерлермен қарым-қатынас;
Кәсіптік әдеттерді есепке алу;
тек ФАЖ-ді жасау емес, сонымен қатар арнайы техникалық
Мамандарды аталған АЖО-мен қамтамасыз ету мекеме қызметкерлерінің еңбек өнімділігін
Бүгінгі таңда АЖО-ның коптеген түрлері бар. Оған көз жеткізу
АЖО топтастыруына тағы бір қырынан қарасақ, әртүрлі есептерді шешуге
Ақпараттық-есептеулік есптерді шешу үшін;
Мәліметтерді дайындау және енгізу есептерін шешу;
Ақпараттық-анықтамалық есептерді шешу;
Бухгалтерлік есептеулер есептерін шешу;
Статикалық мәліметтерді өңдеу есептерін шешу;
Аналитикалық есептеулер есептерін шешу.
Кез-келген АЖО-ны белгілі топқа жатқызу үшін, біріншіден терең және
Мамандардың зерттеулері бойынша АЖО мамандардың жұмыс орнында орналасқан кәсіптік-бейімделушілік
Жүйелік түйініне байланысты АЖО-ны құрылымы функционалдық тағайындау арқылы анықталатын
Бейімделушілік түйіні элементтер стандарттары және ішкі жүйелерді модульдік құрылымы
Тұрақтылық түйіні – бұл АЖО жүйесі ішкі және сыртқы
АЖО тиімділігі жоғарыда айтылған түйіндердің деңгейлерінің интегралды көрсеткіші ретінде
АЖО қызметі жақсы көрсеткіштер көрсетуі мүмкін, егер мәліметтерді
өңдеу үшін адам мен машинаға қызметтерді дұрыс үлестіріп беретінболса.
1.2 Мәліметтер базасы туралы жалпы түсінік
Мәліметтер базасы (МБ) - белгілі бір арнаулы ауқымға
Қарапайым МБ мысалы ретінде телефон анықтамалығын, поездар қозғалысы кестесін,
Электронды МБ-сының басты қасиеті - ақпаратты тез іздестіру мен
Мәліметтер базасын басқару теориясы дербес пән ретінде шамамен алғанда
Объект деп мағлұматтары
Атрибут - объектінің қасиеттерін ақпараттың бейнелеу. Әрбір объект атрибуттардың
Мәлметтердің басты элементі деп мәлметтердің басқа элементтерінің мәндерін анықтауға
Алғашқы кілт - объектінің (жазбаның) әрбір данасын бірегей түрде
МББЖ - жаңа база құрылымын құруға арналған программаның құралдар
Кез келген МББЖ мәліметтермен төрт қарапайым операция орындауға мүмкіндік
кестеге бір немесе бірнеше жазбаны қосу;
кестеден бір немесе бірнеше жазбаны жою;
кейбір өрістердің бір немесе бірнеше жазбаларындағы мәндерді жаңарту;
берілген шартты қанағаттандыратын бір немесе бірнеше жазбаларды табу.
МББЖ-ның тағы бір функциясы - мәліметтерді басқару. Мәліметтерді басқару
1.2.1 Мәліметтер базасын жіктеу.
Мәліметтер арасындағы байланыстарды орнату әдістері бойынша былайша ажыратылады: Реляциялық,
Реляциялық МБ кесте түрінде мәліметтерді ұсынудың қарапайым және әдеттегі
Реляциялық МБ-ның жақсы қасиеті - оны қолдаудың аспаптық құралдарының
Иерархиялық және желілік МБ қайсыбір ортақ белгісі бар мәліметтер
Аты айтылған кемшілік желілік МБ-дан алып тасталды, онда (тым
Мәліметтердің әрбір элементі құрамында кейбір басқа элементтердің сілтемесі болуы
АЖ келесі ерекшелігін атап көрсетейік.
Толығымен айтқанда АЖ әдіс – тәсіл, зерттеулерсіз алуға болады,
АЖ құруда келесі анықтамалар мен таңдаулар қолдануды керек етеді.
АЖ құрыла алатын немесе база арқылы қолданатын АЖ технологиясы
Жобалау және еңгізілу жұмыстары көмегімен енгізілетін процесс ұжымы немесе
Келесі технологияны құру және шығару механизмі.
Зерттеулер нәтижесі және жинақталған тәжірибе, АЖ аумағында алынған
Бұл технология көптеген бөліктер мен жобалардан және жеке жүйелерден
АЖ құру және проектілеу үшін жалпы сұлба және жеке
Егер әрбір сұлба этабында операция және кезеңді орындау құрамын
АЖ құрудағы стандарттар барлық процесті орындауды қолданады.
Сонымен, осы аталғандарды қорытындылай келе, АЖ құрудың келесі сұлбасы
1.3 Мәліметтер базасының ерекшелігі
Мәліметтер базасы ДББЖ деген ұғымымен тікелей байланысты. ДББЖ
ДББЖ-ның көптеген түрлері бар: IMS, CETOP, ORACLE, CLIPPER, FOX
Қазіргі уақытта локалді және жойылған
Жойылған мәліметтер базасының файлдары
Жойылған мәліметтер базасымен жұмыс істегендегі
1.3.1 Мәліметтер базасының құрылымы
Мәліметтер базасы – бұл ережеге сәйкес
Қарапайым мысал ретінде қағаздық МБ-на
Компьютерлік МБ ақпараттан құралатын файлдар
МБ-сы жазбалардан тұрады. Әр жазба
Ескеру керек, әр жазба бірдей
Мәліметтер базасының құрылу үрдісі
Каталогтың құрылуы
Бүркеніш аттың құрылуы
Кестенің құрылуы
1.3.2 Мәліметтер базасын ұйымдастыру
Мәліметтер базасы кейбір қолданбалы ақпараттық жүйеде қолданылатын деректерді қамтиды.
иерархиялық
желілік
объекті-бағытталған
Иерархиялық модельде деректер ағаштәріздес (иерархиялық) құрылым түрінде беріледі. Деректердің
Желілік модельде деректер ерікті граф түрінде ұйымдастырылады. Желілік модельдің
Объекті-бағытталған модельде мәліметтер базасының жазбасы объект түрінде беріледі. Объекті-бағытталған
1.3.3 BDE Administrator
DELPHI қолданбасы деректер базасына қатынауды BDE ( Borland DataBase
Құрылатын мәліметтер базасы компьютердің директориясында болуы керек. Директорияны
МББЖ технологиясында МБ атауына жалған аты беріледі, сонда
BDE Administrator –ды Windows негзгі менюі арқылы
Start / Programs / Borland Delphi 7 / BDE
BDE Administrator терезесіндегі негізгі менюден Object | New элементі
(1.1-сурет)
Оң жақ терезеде МБ параметрлері келтірілген. Оларды өзгеріссіз қалдырамыз
1.2-сурет Мәліметтер базасының жалған аты параметрлерінің терезесі
BDE Administrator утилитінен шығамыз. Жалған атын құру аяқталады. Енді
1.4 Мәліметтер базасының кестесін құру
Деректер базасын құрайтын кестелер қатты дискідегі каталогта тұрады.
Өріс мүмкін болатын типтің деректерін қамтиды. Кестенің негізін
өріс сипаты
кілт
индекс
өрістің мәтініне шек қою
кестелер арсындағы біртұтастықты сақтау
кіреді. Кестені құрғанда кестенің аты және құрылымы беріледі. Кестенің
Ал енді мәліметтер базасымен жұмыс жасамас бұрын, біз оның
Жаңа кестені құру келесі команда бойынша іске асады:
Start / Programs / Borland Delphi7/Database Desktop.
DBD кірген мезетте жұмыс істейтін каталогты таңдап алу керек.
1.3- сурет Кесте конструкторы
Құрылып жатқан кестенің әрбір өрісіне бір жазба сәйкес келеді.
1.4- сурет Кесте мәліметтерінің қасиеттері
1.4.1 Paradox форматының кестелері
Delphi – дің өзіндік кестелік форматы жоқ, бірақ ол
Paradox кестесі деректер базасын құруға және онымен жұмыс істегенде
деректердің тұтастығын
әртүрлі типті деректерді ұсынуға арналған өрістік типті
енгізілген деректерді тексеруді
кестенің парольдық қорғанысын
қамтамасыз етеді .
1.1 - кестесінде Paradox 7 кестесінің өрістік типі тізімі
1.1 - кесте
Paradox 7 кестесінің өрістік типі тізімі
Тип
Alpha A Символдар қатары. Ұзындығы 255 символ
Number N Жүзбелі нүкте саны .
Money $ Ақшалық қосынды .
Short S Бүтін сан . Диапазон -32768...32767
Longinteger l Бүтін сан . Диапазон -2 147 483
BCD # Екілік – ондық жүйедегі сан .
Data D Күн ,ай,жыл
Time T Уақыт
Timestamp @ Күн мен уақыт
Memo M Символдар қатары. Ұзындығы шенелмеген .
Formatted Memo F Символдық қатар. Memo-дан айырмашылығы
қатар құрамында форматталған текст болады.
Graphic G Графиктік көрініс.Форматтары BMP,PCX,TIF,GIF.
OLE O OLE технологиясын қамтитын деректер дорматы.
Logical L Логикалық мән.
Autoincrement ± Автоинкрементті өріс.
Binary B Байттар тізбегі. Ұзындығы
Bytes Y Байттық тізбек. Ұзындығы
Key бағанына жұлдызшаны қоямып, өрістің құрамына алғашқы кілтті еңгіземіз.
Есеп шарттарына сәйкес берілген кестенің барлық өрістері
Minimum value - өрістің ең аз мәнін анықтайды;
Maximum value - өрістің барынша үлкен мәнін анықтайды;
Default value – өріс мәнін келісім бойынша анықтайды
Picture – өрістің бейнелеу шаблонын анықтайды . Шаблон
1.5- сурет Кестені сақтау
1.5 Компоненттер политрасы
Delphi-де программа дайындау үшін компоненттік тәсіл пайдаланылған: пайдаланушы программаларының
Компоненттер кітапханасын визуальды компоненттер кітапханасы (Visual Component
Деректер базасының қолданбасын құруда қолданылатын компоненттерді қарастырайық. Деректер базасымен
Data Access парағында деректерге қатынауды ұйымдастыратын визуалды емес компоненттер
DataSource – деректердің басы
Table – ДБ кестесіне негізделген деректер жинағы
Query – SQL – сұранысқа негізделген деректер жинағы
StoredProc – серверде сақталатын процедураны шақыру
DataBase – ДБ қосылу
Session – ДБ жұмысының ағымды сеансы
BatchMove – топ жазбалармен операцияларды орындау
Update – деректер жиынтығын модификациялау
NestedTable - қойылған кесте
Data Controls парағында деректерді басқаратын визуалды компоненттер орналасады:
DBGrid – кесте
DBNavigator – навигациялық интерфейс
DBText – жазба
DBEdit – бірқатарлы редактор
DBMemo – көпқатарлы редактор
DBImage – графиктік көрініс
DBListBox – қарапайым тізім
DBComboBox – комбинацияланған тізім
DBCheckBox – тәуелсіз ауыстырғыш
DBRadioGroup – тәуелді ауыстырғыш топтары
DBLookupListBox – басқа өріс деректерінің қарапайым тізімі
DBLookupComboBox – басқа өріс деректерінің комбинацияланған тізімі
DBRichEdit – толық функционалды тестілік редактор
DBCtrlGrid – модификацияланған кесте
DBChart – диаграммма
Midas парағында қашық деректер базасын басқаратын визуалды компоненттер
ClientDataSet – клиенттік деректер жинағы
DCOMConnection – көпқолданбалы режимде қашық сервермен қосылу
SocketConnection - Windows сокеті арқылы қашық сервермен
DataSetProvider – деректер жиынының провайдері
SimpleObjectBroker – қарапайым объект брокері
WebConnection – Web-сервермен қосылу
CorbaConnection – Corba-клиенттің қосылуы
Decision Cube парағында шешімді қабылдайтын жүйені қалыптастыратын компоненттер орналасады:
DecisionCube – көпшекті деректер кубы
DecisionQuery – көпшекті деректерді қамтитын жиынтық
DecisionSource – көпшекті деректердің бастамасы
DecisionPivot – көпшекті деректердің көпөлшемді проекциясы
DecisionGrid – көпшекті деректердің кестесі
DecisionGraph – көпөлшемді деректердің графиктік ұсынысы
Rave парағында есеп берудің ретіне арналған визуалды компоненттер орналасады
RvProject – проектің басты компоненті, Rave – пен байланысты
RvSystem – уневирсалды компонент, есеп беруді қарауды және баспаға
RvNDRWriter – есеп беруді арнайы форматтағы файлға жазады және
RvCustomConnection – мәліметтері жоқ есеп берумен байланыстырады
RvDataSetConnection – мәліметтермен байланыстырады
RvTableConnection – Table компаненті бар мәліметтермен байланыстырады
TRvQueryConnection – Query компоненті бар мәліметтермен байланыстырады
RvRenderPreview– RvNDRWriter арқылы құрылған файлдағы мәліметтерді экранда мүмкіндік береді
RvRenderPrinter– RvNDRWriter арқылы құрылған файлдағы мәліметтерді баспа құрылғысына жібереді
RvRenderPDF – есеп беруді PDF форматына ауыстырады
RvRenderRTF – есеп беруді RTF форматына ауыстырады
RvRenderHTML – есеп беруді HTML форматына ауыстырады
RvRenderText – есеп беруді мәтіндік файлға ауыстырады
InterBase парағында InterBase серверімен жұмыс істеуге арналған компоненттер орналасады
IBTable – Table дерегінің жинағы
IBQuery – Query дерегінің жинағы
IBStoredProc– InterBase серверінде сақталатын процедураны
IBDatabase – деректер базасымен қосылу
IBTransaction – транзакция
IBUpdateSQL – деректер жиынтығын модификациялау
IBDataSet – деректердің бастамасы
IBSQL – SQL- сұранысты орындау
IBDatabaseInfo – деректер базасы туралы ақпарат
IBSQLMonitor – SQL- сұраныс орындалуының мониторы
IBEvents – сервер оқиғасы
InterBase парағының көп компоненттері Data Access компоненттеріне ұқсас болып
1.6 Есептің қойылымы
Дипломдық жұмыстың мақсаты газбен жбдықтау шаруашылығының жұмыс жүйесін басқаруды
Қойылған мақсатқа байланысты мәліметтер базасын құрып, оған өңдеу жасау.
Бұл жүйе келесі талаптарды қанағаттандыруы керек:
Клиенттер туралы ақпаратты өңдеу мүмкіндігі болуы керек;
Газдар туралы ақпаратты өңдеу мүмкіндігі болуы керек;
Администратор немесе жұмысшылар мәліметтерді өңдеу мүмкіндігіне ие болуы керек;
Әр жұмысшының жасаған жұмысын яғни алған тапсырыстарын қадағалайтын есеп
2 Мәселелер кешенінің ақпараттық және бағдарламалық қамтамасыз
2.1 Ақапараттарды өңдеудің компьютерлік жүйесінің құрылымын өңдеу
Автоматтандырылған компьютерлік жүйенің сипаттамасын тиімді түрде бейнелеу үшін оны
Деректер базасын құрайтын кестенің әрбір жазбасын даралау үшін, яғни
Практикалық мәселелерді шешуде мұндағы ақпараттар ағымын өңдеуді жеңілдету және
Деректер базасы деп белгілі бір тәртіптер бойынша бір құрылымға
Компьютерлік жүйелерді өңдеу негізгі екі кезеңнен тұрады:
- автоматтандыруды қажет ететін, яғни қолданбалы программада шешімін табатын
- мәліметтер қорын басқару, яғни ақпараттық жүйені (АЖ) жазу.
Деректер базасыз қазіргі барлық дерлік қаржылық, өнеркәсіптік, халыққа қызмет
Ақпараттарды өңдеудің компьютерлік жүйесінің құрылымын өңдеу алдында осы жүйедегі
2.1 сурет Клиентке қызмет көрсету технологиялық сұлбасы
Осы сұлбада келтірілген функияларды компьютерлендіру үшін клиенттің сұранысы бойынша
Соның нәтижесінде құрылған мәліметтер базасының схемасының жалпы көрінісі келесі
2.2 сурет- Газ шаруашылығының мәліметтер базасының сызбасы
Газ шаруашылығының автоматтандырылған жүйесі мыналарды жедел жүргізуге ықпал етеді:
клиент туралы мәліметтерді еңгізу, еңгізу барысында пайда болған қателерді
есептелінетін көрсеткіштерді автоматты түрде есептеу (тапсырыстардың саны, көлемі, төлеген
ағымдағы деректер базасын жүргізу;
клиенттің тапсырыстары бойынша есеп беру;
қажетті бағыттар бойынша мониторингтік байқаулар жүргізу;
құжаттарды белгіленген қалып бойынша қалыптастыру
Клиенттердің тапсырыстарын автоматты түрде жүргізу қамтамасыз етіледі, соның ішінде:
клиенттің жеке басы туралы мәлімет;
тапсырыс;
тапсырыс келіп түскен уақыт;
төлеген ақшасы;
мамандардың кеңесі (газды қолдану, өрт қауіпсіздігін сақтау және т.б.);
газ орналасқан техникалық жабдықтардың жағдайы туралы мониторинг (температура, қысымы,
бөлім жұмысы бойынша жедел анықтамалар, құжаттар (көшірмелер) және есептемелерді
Жасалынған компьютерлік жүйе әр түрлі деңгейдегі қолданушылардың (бөлім басшысы,
Тапсырысты қабылдау процедуралардың басым бөлігін орындаушы болып табылатын орта
Бөлім деңгейінде бөлім меңгерушісі мәліметтер базасын қарап шығып, сатылым
2.2 Жүйе құру технологиясын таңдау және мәліметтер базасын
ұйымдастыру
Біз жұмыста реляциялық деректер базасын негізге алатын болғандықтан оған
Мәліметтер базасының теориясы қалыптастыру принципіне негізделінеді. Ал, қалыптастыру ұғымы
1. R – қатынасының А атрибуттарының әрбір мәніне В
2. Егер А→В-ға, В→А тәуелді болса, онда А
3. Егер кілт емес атрибуттар құрама кілттің бір бөлігіне
4. Егер R қатысының кілт емес В атрибуты. А
5. Егер R қатынасында А→В-ға, В→С-ға тәуелді болса, онда
Бастапқы кезеңдегі мәліметтердің 1-ші қалыпты үлгісі:
Клиент номері
Жұмыскер номері
Газ номері
Аты-жөні
Туған күні
Туган жері
Жұмыс орны
Адресі
Тапсырыс берген уакыты
Алган газ колемі(л)
Газ номері
Газ аты
Шыққан жері
Жауапты мекеме
Шыққан уақыты
Аты-жөні
Туған кезі
Мамандығы
Жалақысы
Клиент номері
2.6 сурет- Атрибуттар арасындағы функционалдық тәуелділік
Клиенттерді тіркеумен айналысатын мекеме үшін мәліметтер журнал түрінде тіркелген.
Егер реляциялық кесте бірінші қалыпты үлгіде болып, кілт емес
Түрлендіру ережелері.
Кестенің жартылай тәуелді атрибуттарын бөліп жіктеу.
Әрбір осы бөліктерден жеке кесте құрамыз. Алғашқы кестеден шығарылған
Үшінші қалыпты үлгінің анықтамасы. Егер реляциялық қатынас екінші қалыпты
Клиенттер
Өріс аты
Газ номері
Газ аты
Шыққан жері
Жауапты мекеме
Шыққан уақыты
Жұмысшы номері
Өріс аты
Жұмысшы номері Аты-жөні
Туған кезі
Мамандығы
Жалақысы
Клиент номері
Өріс аты
Клиент номері
Аты-жөні
Туған күні
Туған жері
Жұмыс орны
Адресі
Тапсырыс берген уакыты
Алған газ көлемі(л)
2.7 сурет - Үшінші қалыпты үлгідегі кестелер
Сонымен, кестелерді үшінші қалыпқа келтіру жұмысы аяқталып, логикалық
Деректр базасы негізінен мәселелерді оңай, тиімді әрі тез арада
Құжаттарға ақпаратты жазу мен өңдеуді жеңілдету үшін алдымен науқастар
Науқастар аты-жөнінің тізімі және олардың мекен-жайы құжатында көрсетілген.
Ал дәрігерлер туралы мәліметтер мекеменың қызмет көрсету жүйесінде жазылады:
Инфологиялық моделін өңдеу технологиясы. Мәліметтер базасында түрлі жазбалардың қайталанбауы
Мекеменың деректер базасын жасау үшін негізінен бес кесте қарастырылады.
2.4 кесте
Клиенттер кестесінің атрибуттарын мен типтері
Өріс аты Мәліметтер типі
Клиент номері Числовой
Аты-жөні Текстовый
Туған күні Дата/время
Туған жері Текстовый
Жұмыс орны Текстовый
Адресі Текстовый
Тапсырыс берген уакыты Текстовый
Алған газ көлемі(л) Числовой
Бұл кестедегі кілттік өріс Клиент номері болып табылады. Бұл
Жұмысшының маңызы
Жұмысшы номері
Аты-жөні
Туған кезі
Мамандығы
Жалақысы
Клиент номері
Бұл кестенің кілттік өрісі – Клиент номері болып табылады.
Газ келесі бөлімшелерден тұрады:
Газ номері;
Газ аты;
Шыққан жері;
Жауапты мекеме;
Шыққан уақыты;
Жұмысшы номері;
Бұл кестенің кілттік өрісі – Жұмысшы номері болып табылады.
ErWin ERX 3.5.2 – мәліметтер қорын жобалау кезеңінде инфологиялық
Логикалық моделдің деңгейлері. Берілгендер туралы ақпараттарды
Маңыз-байланыс диаграммасы (Entity Relationship Diagram, ERD);
кілтке негізделген берілгендер моделі(Key Based model, KB);
толық атрибутты модель (Fully Attributed model, FA).
Маңыз-байланыс диаграммасы жоғары деңгейлі берілгендер моделін көрсетеді. Мұндай диаграмма
Кілттерге негізделген берілгендер моделі – берілгендердің неғұрлым толығырақ көрінісі.
Толық атрибутивтік модель – берілгендер құрылымының неғұрлым детальды көрінісі:
Логикалық жобалау барысында ER-моделі негізінде реляциялық жүйелердің мүмкіндігі ескерілген
Erwin-нің физикалық қорректілі моделі берілген ДББЖ-сі үшін жүйелік каталогтың
Моделді көрсетудің физикалық деңгейі таңдап алынған серверге байланысты. Сервер
Логикалық және физикалық деңгейлерде – «Diagram Editor» диалогтік терезесінде
Тек қана физикалық деңгейде – «Server/Target Server» негізгі менюінде
Серверді таңдап болған соң, енгізіп және «ОК» батырмасын басқаннан
2.5 кесте
Маңыздар және олардың физикалық моделдегі атаулары
Маңыз Кесте
Клиенттер Клиент
Газ Газ
Жұмысшылар Жумысшы
Кестенің атын өзгерту үшін оның контекстік менюін шақыру (кестенің
2.8 сурет - Зерттелу облысының ER-диаграммасы
Erwin-нің физикалық қорректілі моделі берілген ДББЖ-сі үшін жүйелік каталогтың
Біз үшін ең маңызды жағдайлардың бірі болып «InterBase Datatype»
ERwin логикалық схема бойынша физикалық схеманы генерациялау -
Деректер базасының физикалық схемасы ДБ схемасына қандай элементтер кіру
Барлық МББЖ негізгі функциясы – көптеген пайдаланушылардың әр түрлі
Транзактардың механизмін қолдау — МББЖ даму деңгейінің көрсеткіші. Транзакқа
Мәліметтер базасымен байланысты қосымшаларды өңдеу құралдарының қарқынды дамуы, сонымен
2.3 Жүйені өңдеуді қолдайтын аспаптық құралдары
Автоматтандыру мәселелерін деректер базасын құру негізінде шешу үшін бүгінгі
2.9 сурет- Деректер базасының прототипін өңдеудегі мүмкіндіктер мен ұтымдылықтар
2.9-суреттің жоғарғы қатарында бұл технологиялардың мүмкіншіліктері, төменгі қатарында RAD–технологияларының
Осы кластардың құралдарына 4GL( қосымшалардың компоненттерінің генераторлары) жатады:
- деректер базаларының кестелерінің генраторлары;
- енгізу-шығару формаларының генераторлары;
- сұраныстардың генераторлары;
- есептердің генераторлары;
- менюдің генераторлары.
Осындай генераторлар деректер базаларын басқару жүйелерінің (ДББЖ) көпшілігінде кездеседі
Ақпараттарды өңдеудің компьютерлік жүйесінің архиектурасы. Технологиямен қамтамасыз етуді
Технологиямен қамтамасыз ету ақпараттық жүйелердің келесі құрамда әртүрлі ақпараттарды
технологиялық үрдістерді жинақтау кезеңі: беру, қордалау, сақтау аяқталған мәліметтерді
шығатын құжаттардың алу кезеңдері орындауға беру ішкі құжаттарды көбейту
құжаттардың шаблондары жүйесін енгіздіру үшін кезеңдері жобалық құжаттарды
ақпараттық жүйелерді жобалауды кезеңге бөлу мәліметтермен технологиямен қамтамасыз ету
Мәліметтерді өңдеудің компьютерлік жұйесін техникамен қамтамасыз ету дегеніміз -
Кешенді техникалық құралдарының құрамына автоматтандырылған автоматтық - техникалар және
Техникамен қамтамасыз ету барысында бір немесе бірнеше деңгейлі автоматтандырылған
Кешенді техникалық құралдардың қызмет жасауының тиімді болу үшін ақпараттық
- талдау және мамандардың ақпараттық қажеттілік синтездеу және техникалық
- ақпаратты өңдеудегі орталықтандырылған және орталықтанбаған ;
техникалық құралдардың мәліметтерді өңдеудегі технологиямен сәйкес орналастырылуы;
ақпаратты өңдеудің интеграциясы;
техникалық құралдардың өнімділік келісілімділігі.
Қандай да болсын саладағы тіркеу жұмысын орындайтын мекемелер
Бұл жүйелердің артықшылығы орталықтандырылған көп потокты және көп тапсырмалы
Техникалық заттардың жиынтығы әрбір обьектінің көлеміне және өңделетін ақпараттың
Жүйенің техникалық жабдықтарына қойылатын талаптар:
- шағынпроцессор Pentium 4 Intel;
- монитор Studio Works 520Si, тышқан, клавиатура;
- процессор тактілік жилігі 300 MHz және одан жоғары;
- оперативтік жадыда сақтау мүмкіндігі 32 MBt және одан
- винчестер 4 ГВt және жоғары;
- операциялық жүйесі Windows ХР және одан жоғары;
- лазерь немесе жүрмелі принтер.
Ақпараттық және бағдарламалық сәйкестікке қойылатын талап.
Жасалатын бағдарлама қызмет жасау керек, қолдануға ыңғайлы және дұрыс
Windows 98, Windows ХР типтегі операциялық жүйенің бар болуы,
LocalInterBase мәліметтер қорының бар болуы немесе сомен сәйкестілігі;
Маска формасында күнді (даталарды) енгізу міндетті түрде болу
Сандарды міндетті түрде енгізу керек.
Желілерді ұйымдастыру кезіндегі кездесетін проблемалардың бірі бүкіл ғимарат бойынша
Орталықтандырылған ЭЕМ – ның (Windows NT Server) жұмыс станциясынсындағы
Мекеменың қабылдау бөлімінде қандайда масштабта болмасын орталықтандырылған
Компьютерлік желілер деп орталық серверге бір – бірінің мәліметтерін
- басқа компьютердегі файлдар мен бағдарламаларды дискіге көшірмей пайдалана
- басқа компьютерге қосылған принтерді немесе басқа да сыртқы
- Internet желісіне кіруге мүмкіндік алуы;
- электрондық байланыспен жұмыс істеу мүмкіндігін алуы;
Компьютерлік желілер жергілікті және ауқымды болып екіге бөлінеді.
Жергілікті желі деп бір орында орналасқан компьютерлердің байланысын айтады.
Ауқымды желі деп ауқымы жағынан үлкен, дүние жүзіндегі компьютерлермен
Ақпараттық жүйелердің көпшілігі персоналды компьютерлерде функциолданатын қарапайым МББЖ қолданады.
Жаңа ұрпақтың базалық жүйесі мамандандырылған (пайдаланушылары көп, платформалары көп)
Жұмыста ұсынылған бағдарлама Delphi 7, жасалынып, оның деректер базасы
Мекеме көлемінде компьютерлердің саны минималды болған жағдайында дәрігерлердің автоматтандырылған
2.10-сурет Мекеменің автоматтандырылған жұмыс орындарының сызбасы
Желі пайдаланушыларына қорларға рұқсат құқығынан басқа ақпараттық міндеттер жүктелуі
Сонымен бұл жұмыста ұсынылған жоба бойынша қалыптастырылатын науқастың ауруының
3 Жобаны іске асыру нәтижелерін бағалау
3.1 Жалпы мағлұматтар
Microsoft Access мәліметтер базасымен жұмыс істеу мүмкіндігін береді. Мысалы
Windows үшін Microsoft Access интерактивті, реляционды
3.1 Кесте құру
Кесте –мәліметтер базасының негізгі обьектісі, деректердің құрылымын сақтайды (өріс,
Кесте құру үшін Пуск/ Все программы Microsoft Office/ Microsoft
Ары қарай кестеге ат беріп сақтаймыз (3.1 - сурет).
3.2-сурет Газ кестесін сақтау
3.2-сурет Газ кестесінің конструкторы
3.3-сурет Газ кестесі
3.2 Сұраныс құру тәсілі
Сұраныс жалпы кестедегі мәліметтерді қолданушының қалауына сәйкес ыңғайлы түрде
Сұраныс құру үшін Запросы терезесіне барып Создание запросы в
3.4-сурет Кестелерді қосу
Егер байланыс жоқ болса Схема данных терезесінде кестелерді қосып
3.5-сурет Кестелер байланысы
Ары қарай байланысқан кестелер арасынан қажетті мәліметтерді таңдап алып,
3.6 – сурет Сұраныс құру конструкторы
3.3 Форма және есеп беру
Егер біз арнаулы формат жасау үшін немесе мәліметтермен жұмысты
Ерекшеліктері:
Экрандағы мәліметтерді басқаруға және өзгертуге болады. Формада түсті, заливканы,
Мәліметтерді түрлі жолмен редакциялауға болады.
Егер біз кестенің немесе форманы баспаға шығарғымыз келсе, онда
Бұл қарастырылып отырған мәліметтер базасы жобасы Delphi 7 ортасында
Мәліметтер базасының көмегімен қолданушы мәліметтерге қатынаудың жолын қысқартады. Осы
Мәліметтер базасын жасаудың ең тиімді жолы MS Access -
3.7-сурет Кестені шақыру формасы
Кестелерді құрып болған соң, есеп беруді құру үшін жаңа
3.8 - сурет Есеп беруді құру формасы
3.4 Логикалық құрылымның баяндалуы
Unit1
Unit1- ге ат берілуі
interface интерфейсті шақыру
– 6 модульдерді шақыру
7 типтерін беру
8 TForm1 ді ашу
9 негізгі менюді қою
11-27 менюларды қою
28- 37 Процедураларды қою
38-42 Декларацияларды шақыру
43 айнымалыларды баяндау
45-47 Орындалатын бөлімнің басы.
48-79 Form-дарды ашу процедурасы
80-83 Form1-ді жабар кездегі сураушы процедурасының сипатталуы
84-87 Form1-ден шығу процедурасы
88 Unit1 соңы.
Unit 2
1 Unit2;
2 интерфейсті шақыру
3-4 модульдерді беру
5 типтерді беру
6 -20 МБ модулын енгізу
21-25 Декларацияларды шақыру
26- айнымалыларды баяндау
27-Дата мдоульды шақыру
28-29 implementation
30-33 Кестеге жаңадан жол қосу
34-37 Кестедегі көрсетілген жолды өзгерту
38-41 Кестедегі көрсетілген жолды өзгерту
42-45 Кестені сақтау
46-49 Кестені жабу
50 Unit2 соңы
Unit 3
1 Unit3;
2 интерфейсті шақыру
3-4 модульдерді беру
5 типтерді беру
6 -20 МБ модулын енгізу
21-25 Декларацияларды шақыру
26- айнымалыларды баяндау
27-Дата мдоульды шақыру
28-29 implementation
30-33 Кестеге жаңадан жол қосу
34-37 Кестедегі көрсетілген жолды өзгерту
38-41 Кестедегі көрсетілген жолды өзгерту
42-45 Кестені сақтау
46-49 Кестені жабу
50 Unit3 соңы
Unit 4
1 Unit4;
2 интерфейсті шақыру
3-4 модульдерді беру
5 типтерді беру
6 -20 МБ модулын енгізу
21-25 Декларацияларды шақыру
26- айнымалыларды баяндау
27-Дата мдоульды шақыру
28-29 implementation
30-33 Кестеге жаңадан жол қосу
34-37 Кестедегі көрсетілген жолды өзгерту
38-41 Кестедегі көрсетілген жолды өзгерту
42-45 Кестені сақтау
46-49 Кестені жабу
50 Unit5 соңы
Unit 5
1 Unit5;
2 интерфейсті шақыру
3-4 модульдерді беру
5 типтерді беру
6 -32 МБ модулын енгізу
33-37 Декларацияларды шақыру
38- айнымалыларды баяндау
39-Дата мдоульды шақыру
40-41 implementation
42-45 Кестені жабу
46-68 Енгізілген мәліметті іздеу
69 Unit5 соңы
Unit 6
1 Unit6;
2 интерфейсті шақыру
3-4 модульдерді беру
5 типтерді беру
6 -30 МБ модулын енгізу
31-37 Декларацияларды шақыру
38- айнымалыларды баяндау
39-Дата мдоульды шақыру
40-41 implementation
42-45 Кестені жабу
46-68 Енгізілген мәліметті іздеу
69 Unit6 соңы
Unit 7
1 Unit7;
2 интерфейсті шақыру
3-4 модульдерді беру
5 типтерді беру
6 -13 МБ модулын енгізу
14-19 Декларацияларды шақыру
20- айнымалыларды баяндау
21-Дата мдоульды шақыру
22-23 implementation
24-27 Кестені жабу
50 Unit7 соңы
Unit 8
1 Unit8;
2 интерфейсті шақыру
3-4 модульдерді беру
5 типтерді беру
6 -15 МБ модулын енгізу
16-20 Декларацияларды шақыру
21- айнымалыларды баяндау
22-Дата мдоульды шақыру
23-24 implementation
25-28 Отчетті шақырту
29-32 Кестені жабу
33 Unit8 соңы
Unit 9
1 Unit9;
2 интерфейсті шақыру
3-4 модульдерді беру
5 типтерді беру
6 -15 МБ модулын енгізу
16-20 Декларацияларды шақыру
21- айнымалыларды баяндау
22-Дата мдоульды шақыру
23-24 implementation
25-28 Кестені жабу
29-32 Отчетті шақырту
33 Unit9 соңы
3.5 Шақыру және жүктеу
Мәліметтер базасын Delphi-де ашу үшін Start / Programs /Borland
3.10-сурет Негізгі терезе
Ары қарай Мәліметтер қоры мәзірін таңдау арқылы мәліметтер базасын
3.11-сурет Мәліметтер базасы тізімі
Бұл жерден Газ мәзірін шерту арқылы фирма тауарлары туралы
3.12-сурет Газ туралы мәліметтер
Негізгі терезеге қайта оралып Клиент мәзірін таңдау арқылы 3.15-суретте
3.13-сурет Клиент туралы мәліметтер
Және де жұмысшылар туралы ақпаратты алуымызға болады. Ол үшін
3.14-сурет Жұмысшылар терезесі
Ары қарай жобамыздың басқа да мәліметтерімен танысуға және өңдеулер
3.15-сурет Сұраныс терезесі
3.16-сурет Жалпы мәліметтер терезесі
Негізгі беттен есеп беру мәзірін таңдау арқылы төмендегі 3.17,
3.17-сурет Баспаға шығару терезесі
3.18-сурет Есеп беруді сақтау
Ал анықтама мәзірінде автор және бағдаралама жайлы мәліметтер орналасқан
3.19-сурет Автор туралы мәліметтер
3.20-сурет Мәліметтер базасы туралы мәліметтер терезесі
Ақырында мәліметтер базасынан шығу мәзірін басу арқылы бағдарламамыздан шығамыз
3.21-сурет Бағдарламадан шығу
3.6 Қажетті техникалық жабдықтар
МБ жасауда Pentium 4 Mobilе / RAM 512 Mb
3.7 Кіріс мәліметтер
Мәліметтер базасындағы мәліметтер толытырылған кестелер Қосымша А
3.8 Шығыс мәліметтер
МБ қолдана отырып, екі документ жасадым. Оларды Қосымша А
4 Экономикалық бөлім
4.1 Жалпы жағдай
Біздің еліміздің негізгі даму салаларының бірі болып эканомикалық қалыптасуы
Тиімділікті прогрессивті көтеру жолы ғылыми-техникалық прогрестің (ЭТП) жетістіктерін, әсіресе
Кәсіпорында программалық қамтама арқылы ақпарат көмегімен ұйымды, фирманы, тауар
Программалық қамтаманы қолдану арқылы бәсекелестік күресте үстемдік алуға,
Бұл дипломдық жобада ақырғы бұйым программалық қамтама.
Кәсіпорынның басты мақсаты барынша жемісті нәтижеге жету. Қазіргі есептеу
Кәсіпорын қажетті нәтижеге жетуі үшін бірнеше сатылардан өтуі тиіс:
Өндірісті дайындау дегеніміз-ғылыми зерттеу және тәжірибелі құрастырушы жұмыстар (дипломдық
Өндірістік үрдіске - қажетті сапалы мамандарды жұмысқа алу, оларды
Өнімді өткізуге-қораптау, тиеу-түсіру, тасымалдау және қоймалау жұмыстары; тұтынушыларға сервистік
Өндірісті басқару ісі бірнеше функциялардан тұрады: ұйымдастыру; бақылау; реттеу;
Бұл кәсіпорын өзгелер сияқты өзін қоршаған ортада нәтижелі
Жас мемлекетіміз дамушы ел болса да, басқа елдерден ақпараттық
Қазіргі кезде бұрынғыдай қару-жарақ, атомдық жарылыс емес, ақпарат өте
Ақпараттық технологияның біздің экономикамызға қатты әсер ететінін, мысалы, мынадан-ақ
Бұл желінің (жергілікті желі) қызметінсіз қазір еліміздің бүкіл жерінде
Бұл көптеген компанияларға, корпорацияларға өздерінің бизнесін сапасы жағынан жоғары
Ауқымды желінің кәсіпорынның жұмысына ыңғайлылығы жайлы көп айта беруге
Бүгінгі күнде біздің елімізде де ақпараттық технологиялардың даму бағытын
Ауқымды желілерді коммерциялық мақсаттарда қолдану, сонымен қоса жасырын мәліметтер
Дипломдық жобаның бұл бөлімінде ақпаратты қорғау жүйесін жасаудың сметалық
Дипломдық жобада қазіргі кезде өте өзекті болып табылатын мәселе
Осы бағдарламаны қолданатын оқыту мекемесінің басты мақсаты - өз
Дипломдық жұмыста жобаланатын бағдарлама өте кең қолданысқа бірде ие
Дипломдық жұмыстың экономикалық бөлімінде бағдарламаны нарыққа егнгізгенде оның экономикалық
Жобалауға кететін шығындар;
Бағдарламаны енгізу;
Бағдарламаны көшіріп көбейтіп, этикеткаларын басып шығаруға кеткен
Бағдарламаны жарнамалау;
Барлық шығындар;
Кірістер;
Жалпы пайда;
Тиімділік;
Шығынды өтеу мерзімі;
Техника – экономикалық көрсеткіштер.
Жобалауға кететін шығындарды келесідей жіктеуге болады:
- Әдебиеттік зерттеуді өткізу;
- Патенттік зерттеуді өткізу;
- Командировкаға бару;
- Бағдарламаны жазу, жүйені немесе құралды жасауға
- Жазғы демалыс үшін жалақы;
- Ауырғандарға төлемдер;
- Әлеуметтік салық;
- Жобалау және жүйені жасау тобына арендаға үй
- Жабдықтарды жалға алу;
- Материалдар;
- Электроэнергия үшін төлем;
- Телефон үшін төленетін төлем;
- Интернет үшін төлем.
- Бағдарламаны енгізу жұмыстары екі іс-әрекеттен тұрады:
- Бағдарламаны енгізу жұмыстары;
- Бағдарламаны түзету жұмыстары.
Экономикалық есептеулер жүрісінің қорытындысы бойынша дипломдық жұмыста ұсынылатын бағдарлама
4.2 Экономикалық есептеулер
Жобалауға кететін шығындар. Әдебиеттік зерттеуді өткізу
Зерттеу барысында мамандар тобы техникалық құжаттармен, нарықтың экономикалық
Электронды оқыту материалдарын құрастыру – бұл командалық жұмыс. Оған:
-сценарий құрушы;
-методист;
-суретші;
-программист;
-тақырыптық кеңесшілер қатысады.
Бағдарламаны зерттеуге кеткен уақыты мен маманның жалақысын ескере
4.1- кесте
Әдебиеттік зерттеуді өткізу
Маман Жалақы, мың тг Зерттеуге кеткен уақыт, ай Барлық
мың тг
Меңгеруші 90 2 180
Методист 80 2 160
Программист 75 2 150
Web-дизайнер 85 2 170
Системотехник 50 2 100
Экономист 70 2 140
Офис-менеджер 40 2 80
Сценарий құрушы 20 2 40
Тақырыптық кеңесші 30 2 60
Қорытынды А
1080
Патенттік зерттеуді өткізу.
Жұмыстың келесі кезеңі – патенттік зерттеу жұмыстары.
4.2-кестеде зерттеуге қатысатын адамдар саны және олардың жалақысы, зерттеуге
4.2-кесте
Патенттік зерттеуді өткізу
Маман Жалақы, мың тг Зерттеуге кеткен уақыт, ай Барлық
мың тг
Меңгеруші 90 1 90
Методист 80 1 80
Программист 75 1 75
Web-дизайнер 85 1 85
Системотехник 50 1 50
Экономист 70 1 70
Офис-менеджер 40 1 40
Сценарий құрушы 20 1 20
Тақырыптық кеңесші 30 1 30
Қорытынды А
540
Шетелге командировкаға бару
Жоба өзін экономикалық тұрғыдан өтеу үшін жаңа технологиялар мен
Мұнда мынандай мәселелер шешілді: қажетті жалақы, командировкаға қанша адам
4.3-кесте
Шетелге командировакаға бару
Маман Жалақы, мың тг Kомандировка уақыты, ай Барлық жалақы,
Методист 80 0,5 40
Программист 75 0,5 37,5
Қорытынды В
77,5
Бағдарламаны жазу, жүйені жасау.
Бағдарламаны жазу 3,5айға созылды. Электронды оқулық жасалынып, интернетке оның
4.4–кесте
Бағдарламаны жазу, жүйені жасау
Маман Жалақы,
мың тг Жасауға кеткен уақыт, ай Барлық жалақы,
мың тг
Меңгеруші 90 3 270
Методист 80 3 240
Программист 75 3 225
Web-дизайнер 85 3 255
Системотехник 50 3 150
Экономист 70 3 210
Офис-менеджер 40 3 120
Сценарий құрушы 20 3 60
Тақырыптық кеңесші 30 3 90
Қорытынды Г
1620
Жазғы демалыс үшін жалақы
Әр бір жұмыскер 12 ай жұмыс істегеннен кейін жылға
мұндағы А,Б,В,Г - 1, 2, 3, 4 – кестелерінің
мың теңге
Сонымен жазғы демалыс үшін 276 мың теңге бөлінеді.
Ауырғандарға төлемдер
Ауырғандарға төлемдерді барлық кестелердің қорытынды сомаларының және жазғы демалыс
мың теңге
Әлеуметтік салық
Бұл салықтарды жұмыс орны төлейді. Әлуметтік салық қазіргі зейнеткерлер
607,4;
Демек, әлеуметтік салық 607,4 мың теңге болады.
Жобалау және жүйені жасау тобына арендаға үй алу үшін
Әрбір маманға 6м2 таза жұмыс ауданы керек. Коридорды, туалетті,
100 мың теңге * 12 ай =
Жабдықтарды жалға алу
Жұмысты тез және жылдам жүргізу үшін, керек деген жабдықтарды
4.5- кесте
Жабдықтарды жалға алу
Жабдық Сан Айлық төлем, мың тг. Пайдаланатын уақыт, ай
мың тг
Компьютер 9 10 12 1080
Принтер 2 5 12 120
Факс 1 3 12 36
Ұялы телефон 9 5 12 540
Телефон 1 0,5 12 6
Қорытынды: 1782
Материалдар
Техникалық заттармен қоса кеңсе тауарлар да жұмыста қажет. Кеңсе
Керек материалдардың атауы, олардың өлшем бірлігі, бағасы, саны төменгі
4.6 – кесте
Материалдар
Материал Өлшем бірлігі Баға мың тг. Саны Барлық баға,
Компакт дискілер дана 0,08 100 8
Дискеталар дана 0,04 30 1,2
Қағаз қорап 0,5 20 10
Қаламдар дана 0,05 50 2,5
Степлер дана 0,07 6 0,42
Сызғыш дана 0,06 6 0,36
Папкілер дана 0,03 100 3
Office 2007 орнату 14 9 126
OC Windows
Vista орнату 21 9 189
Delphi .NET орнату 15 2 30
Қорытынды: 370,5
Электроэнергия үшін төлем
900кВт * 6,4 теңге * 12 ай=69,1 мың теңге
Телефон үшін төленетін төлем
Т = (440 теңге + 660 теңге)* 12ай =
Интернет үшін төлем
И = 10000 теңге + 4400 теңге * 12
4.3 Бағдарламаны енгізу
Бағдарламаны енгізу жұмыстары
Бағдарламаны қолданушыларға жеткізу үшін 2 мың тг кетеді. Егер
Бағдарламаны түзету
Бағдарламаны түзетумен меңгеруші, методист, программист айналысады. Мұнда клиенттер
4.7-кесте
Бағдарламаны түзету үшін шығындар
Маман Жалақы, мың тг Зерттеуге кеткен уақыт,
ай Барлық жалақы,
мың тг
Меңгеруші 90 1 100
Методист 90 1 80
Программист 75 1 70
Web-дизайнер 85 1
Барлығы
250
Бағдарламаны көшіріп көбейтіп, этикеткаларын басып шығаруға кеткен
100*500=50 мың тенге
50*500=25 мың теңге
Бағдарламаны жарнамалау
Қазіргі заманда жарнама маңызды рөлдердің бірі болып саналады. Көп
Әлем тәжірибесі бойынша кейбір салаларда жарнамалауға затты жасаған
шығындардан көп есе артық төлейді. Біз жарнамалауға 100 мың
Еңбекті қорғау
Еңбекті қорғау, соның ішінде санитарлық-гигиеналық нормаларды бақылау, сақтау және
Барлық шығындар
Барлық шығын барлық баптардағы шығындардың қосындысына тең болады.
Ш = 1080 + 540 + 77,5 + 1620
4.4 Тура кірістер
Мұнда бағдарламаның қанша экземпляры қандай бағамен сатылатыны есептелінген. Бағдарламаны
30 мың тг. + 15%ҚҚС= 34,5 мың теңге
Бағдарламаның жалпы құны – 34,5 мың теңге
Экземпляр саны – 500 дана
34,5 мың тг. * 500 көшірме = 17250
4.5 Жалпы пайда
Пайда - шығарған бұйымның өз құнының толық есептелгеннен кейін
Жылғы жалпы пайда – бұл жылғы барлық кірістерден шығындар
Жылғы жалпы пайдадан 30% заңды тұлғалар табыстық салық ретінде
Кіріс – 17250 мың теңге
Шығын – 8637,5 мың теңге
Жалпы пайда = кіріс-шығын = 17250 мың тг. –
8612,5 мың теңге - 30% = 6028,75 мың
Таза пайда 6028,75 мың теңге
Тиімділік
Бағдарламадан түскен жылғы таза пайданы барлық шығынға бөлсек тиімділік
Тиімділік - 69%.
Әлем тәжірибесі бойынша тиімділік мөлшері 12% кем болмауы тиіс.
Шығынды өтеу мерзімі
Егер шығарған капиталдың тиімділігі тиімділік ережесінен яғни, Те=12% артық
Өтеу мерзімі тиімділікке кері шама.
жыл
Берілген бағдарламаның шығынын 1,4 жылда өтелуі тиіс.
Техника – экономикалық көрсеткіштер
Мұнда біз алдында шығарылған экономикалық есептеулердің нәтижелерін енгіземіз.
4.8- кесте
Техника – экономикалық көрсеткіштер
Көрсеткіштер Мәні
Жалпы шығын 8612,5 млн. тг.
Жобаны жасаған адамдар саны 9 адам
Жобаға қажет уақыт 6,5 ай
Жобаның бағасы 34,5 мың.тг.
Жобаның енгізілетін саны 500 дана
Жылғы кіріс 17,25 млн. тг.
Жылғы пайда 8,612 млн.тг.
Таза пайда 6,028 млн. тг.
Тиімділік 69 %
Шығынның өтем мерзімі 1,4 жыл
5 Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы
Еңбек кодексіне сәйкес еңбек қауіпсіздігі дегеніміз – бұл
Еңбекті қорғау дегеніміз – бұл құқықтық, әлеуметтік-экономикалық, ұйымдастырушылық-техникалық, санитарлық-эпидемиологиялық,
Еңбек қауіпсіздігі мен қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актілерді қабылдау
Еңбек қауіпсіздігі мен қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актілерді еңбек
Еңбек қауіпсіздігі мен қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актілерді қабылдау
Еңбек қауіпсіздігі мен қорғау бойынша нұсқаманы жасау және бекіту
Өндіріс нысандары мен өндіріс құралдарын жобалау, салу және пайдалану
Еңбек қауіпсіздігі мен қорғау талаптарына жауап бермейтін өндіріс ғимараттарын,
Жаңа немесе жөнделген өндіріс нысандары, өндіріс құралдары немесе басқа
Өндірістік нысандар еңбек жөніндегі мемлекеттік өкілетті органмен бекітілген тәртіп
Өндіріске тиісті нысанды пайдалануға қабылдау мемлекеттік еңбек инспекторының міндетті
Жұмыс орындарының қауіпсіздік талаптары:
Жұмыс орындары орналасқан ғимараттар еңбек қауіпсіздігі мен қорғау талаптары
Жұмыс құрылғылары сол жабдық түріне бекітілген қауіпсіздік нормаларына сәйкес
Жұмысшылардың апаттан шығатын жолдары мен шығу есіктері кез келген
Қауіпті аймақтар анық белгімен көрсетілуі қажет. Егер жұмыс орындар
Жұмысшылардың қауіпті өндіріс орындарында жұмыс істеу үшін жеке қорғаныс
Жұмыс орны орналасқан жерде жұмыс уақытында температура, жасанды және
Жұмысшылар қауіпті еңбекке (шаң, газ және басқа да факторлар)
«Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 3 қарашадағы №251-ө заңынан»
Қызметкерлердің денсаулығын қорғау, қауіпсіз еңбек жағдайларын қамтамасыз ету, кәсіптік
Сондықтан жазатайым оқиғаларды болдырмау үшін біз СНиП РК 1.03-05-2001*
Жер, шатыр, монтаж және өңдеу жұмыстары құрылыс алаңындағы негізгі
5.1 Мекеме алаңындағы электр қауіпсіздігі
Осы заманғы мекеме алаңы электр токтары арқылы іске қосылатын
Электр тогының әсері адам организмінде бір қатар күрделі рефлекторлық
Адамдардың кернеуде тұрған ашық сымдарға және ауа желілерінің үзілген
Зақымданған адамды 1000В дейінгі кернеудегі ток өткізетін бөліктерден шығару
5.2 Құрылыс алаңындағы өрт қауіпсіздігі
Жобаға енгізілген өрт қауіпсіздігінің техникалық шешімдерін жүзеге асыру, сондай-ақ
Нұсқаулық жаңа қабылданған жұмысшылар үшін бастапқы және белгілі учаскеде
Құрылыс алаңдарында өрт, кей-кезде жарылыстар көбіне белгіленген нормалар мен
Салынып жатқан ғимаратта өрт болған жағдайда жұмысшыларды тез көшіру
Құрылыс алаңы аумағында сумен жабдықталған өрт сөндіру көздерінің және
Газбен дәнекерлеу жұмыстарын орындаған кезде өрттің пайда болу қауіпі
Өртті сөндіру үшін көбікті, аэрозольді немесе ұнтақты өрт сөндіргіштер,
5.3 Қоршаған ортаны қорғау
XXI ғасырда қоршаған ортаны қорғау тек өңірлік емес, ғаламдық
Аудандық жоспарларды, өндірістік аудандар мен тораптарды жобалау және дамыту,
(СНиП 2.06.15-85, СНиП 3.01.01-85)
Қалалық ортаны қорғау мақсатында бір қатар оңтайлы қала салу
5.4 Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар
Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шараларға адамның антропогенді факторлардың жағымсыз
кәсіпорындарды, елді мекендер мен көлік желілерін экологиялық тиімді орналастыруға
экологиялық көлемді-жоспарлы және конструктивті шешімдер таңдауды айқындайтын сәулет-құрылыс шаралары;
жобалау және құрылыс кезінде экологиялық таза материалдарды таңдау;
құрылыс материалдарын өндіру мен өңдеу кезінде аз қалдықты және
тазалау ғимараттарын салу және пайдалану;
жерді қалпына келтіру;
топырақтың эрозиясымен және ластануымен күрес жөніндегі шаралар;
сулар мен жер қойнауларын қорғау шаралары, минералдық ресурстарды ұтымды
5.5 Жарықтандыру
СНиП ІІ – 4 – 89 құжаты негізінде табиғи
Кәсіпорындық ғимараттарда жарықтанудың жоғары болуы жұмыс жағдайына дұрыс әсерін
Эвакуациялық жарықтану, адамнның қауіпті деген өтетін
5.1 кесте
Жарықтану нормасы
Жұмыс орны Жарықтандыру беті, еденнен биіктігі Жарықтану нормасы, лк
артық емес
Комбинациялық жарықтану Жалпы жарықтану
Машиналық зал
ЭЕМ эксплуатациялық зал
Техникалық қызмет көрсету залы
Ақпарат тасығыш құралдарды сақтау залы
Г – 0,8
Г – 0,8
Г – 0,8
–
750
750
750
–
400
400
400
300
15
15
15
20
Жұмыс орынның жасанды жарықталуы
Өндірістік кәсіпорындарындағы жасанды жарықталуының шарттары адамның көру жұмыс қабілеттігіне,
Еңбектің жағымды шарттарын құру үшін өндірістік жарықталуы келесі талаптарға
жұмыс орындағы жарықталуы тазалық нормаға сәйкес болу керек;
жұмыс бетіндегі және қоршаған кеңістіктің шектегі жарық мүмкіндігінше біркелкі
жұмыс бетіндегі кенет көленкенің болуы жарықтың біркелкі емес таратылуына
көру алаңында жарқылдық (тура немесе шағылысқан) болмау керек.
Жарықтың көзін таңдау
Жасанды жарық үшін қызу және газоразрядтық шамдар қолданылады. Жалпы
Шамдардың орналасуы
Өндірістік бөлмеде жарық құралдарын орналастырған кезде келесі негізгі шарттарын
Бөлмеде жалпы жарықталу шамдарының орналасуы келесілермен анықталады:
- шамнан қабырғаға дейінгі ұзындық;
- еденнен жоғары жұмыс бетінің биіктігі.
5.1 сурет – Шамалардың орналасуы
Көрші шамдардың арасындағы ұзындықты 1,2(1,4 тең
Қабырға мен ең жақын орналасқан шамның арасындағы ұзындық
Жобаланып отырған кәсіпорында потенциалды қауіпті факторлардың анализі
Жұмысшылар мен қызметкерлерге негізгі кауіпті факторлар:
электр тогы соғып кету;
өрт болу қауіпі;
дұрыс жобаланбаған жарықтану;
дұрыс жобаланбаған микроклимат;
шу;
психофизиологиялық факторлар;
Аталған потенциалды факторлар ішінде есептеу техника желілерінде электр тогы
5.6 Техникалық ұйымдастыру шаралары
Жоғарыда аталған адам өміріне потенциалды қауіпті факторларға байланысты, есептеу
Желдету – артық жылуды, ылғалды, зиянды және т.б. заттарды
Жалпы алмасулы желдету бөлмесіндегі зиянды буларды, газдарды, шаңды, артық
Бөлмеге бір уақытта бірнеше зиянды заттар түсуі мүмкін. Бұл
Есептелінген ауаның көлемін бөлменің жұмыс белдеміне жылытылған күйде беруі
Ауаның көлемі, бөлмедегі көмірқышқылдың жойылуын талап етеді, м/сағ,
L = G/(x2-x1),
мұнда G – бөлмеде бөлінетін көмірқышқылдың саны, г/сағ немесе
Бөлмеден зиянды буларды, газдарды және шаңды жою кезіндегі ауаның
L = G/(с1-с2),
мұнда G - бөлмеде бөлінетін газдардың, булардың және шаңдардың
Бөлмеден артық ылғалды жою кезіндегі ауаның саны, м3/сағ,
L = G/р * (d2-d1),
мұндағы, G - бөлмеде буланатын ылғалдың саны, г/сағ;
р - бөлмедегі ауаның тығыздығы, кг/м3; d2 – бөлмеден
Бөлмеден артық жылуды жою кезіндегі ауаның саны, м3/сағ,
,
мұндағы Qарт - бөлмеге түсетін артық жылудың саны, Дж;
5.6 Ауа баптауды есептеу
Компьютерлік класстың өлшемі 35*45*3 м
Онда 25 адам, 25 компьютер орналасқан және екі қабатты
Адамнан шығатын жылу Q’ = 125 кДж/сағ. Бұл бір
мұндағы n = адамдар саны.
(кДж/сағ)
Күннен келетін жылу
мұндағы q0 = радиация мөлшері, q0 = 252 кДж/м2*сағ,
F0 = шынының беті,
А0 = шынының түрін еске алатын коэффициент (екі қабатты
(кДж/сағ)
Жасанды жарықтандырудан келетін жылу мөлшері
мұндағы ( = электроэнергиясын жылуға айналдыратын коэффициент (1),
N = жасанды жарықтандыру жүйесінің тұтыну қуаты (1.2 кВт),
3612 = электрлік эквивалент (кДж/кВт).
(кДж/сағ)
ЭЕМ-нен келетін жылу мөлшері
мұндағы - компьютерлердің тұтынатын қуаттарының қосындысы (кВт/сағ),
(1 – электродвигательдің орташа пәк-і (0,7 ( 0,9),
(2 – қолдану коэффициенті (0,5 ( 0,8),
(3 – электродвигательдің бір мезетте қолдану коэффициенті (0,5 (
(4 – механикалық энергияның үлесін сипаттайтын коэффициент.
Салқындататын ортаны пайдаланатын компьютерлер үшін, = 0.1
(кДж/сағ)
Барлық көздерден түсетін жылу мөлшерінің қосындысы
(кДж/сағ)
Диаграмманы пайдаланып, сыртқы ауаның жылу ұстауы Ic = 76.44
Есептеу орталығын желдетуге қажетті ауаның мөлшері
кг/сағ
м3/сағ
Qx=Qmax
Qx = суық өнімділік және L ауаның өнімділігі арқылы
1 дана КСИ-12A ауа баптағышын қолданамыз.
ҚОРЫТЫНДЫ
Дипломдық жоба жасау барысында мәліметтер базасының қазіргі
Нәтижесінде құрылған мәліметтер базасы мекеменің сату бөліміндегі қызметкерлер үшін
Фирмада автоматтандырылған компьютерлік жүйе кеңінен қолданылған жөн деп санаймыз.
Әсіресе, үлкен мәліметтер массивін манипуляциялауға қажеттілік туындағанда
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Федоров А., Елманова Н. Базы данных. – М.:Компьютер Прес,
Информационные системы: учеб пособие / под ред. В.Н. Волковой,
Емельянова, Н.З. Основы проектирования автоматизированных информационных систем: учеб. пособие
Избачков, Ю.С. Информационные системы: учебник для вузов. 2-е издание
Информационные системы: учеб пособие / под ред. В.Н. Волковой,
Когаловский, М.Р. Перспективные технологии информационных систем / М.Р. Когаловский.
Овчинников, В.Г. Методологическое введение в информатику / В.Г. Овчинников.
Петров, В.Н. Информационные системы: учеб. пособие / В.Н. Петров.
Локальные вычислительные сети: принципы построения, архитектура, коммуникационные средства. /
Программирование алгоритмов защиты информации. Под редакцией
Семакин, И.Г. Информационные системы и модели. Элективный курс: Уч.Пособие
Экономическая информатика: Введение в экономический анализ информационных систем:
Карпова Т. Базы данных: модели, разработка, реализация. Учебник .:-СРБ№:Питер,
Н.Cон. практикум по базе данных. –
А.Я.Архангельский. Программирование в Delphi 7. –
В. Фаронов. Программирование база данных
А.С.Балбаева, Г.Ш.Абишева. Microsoft Access. Учебный курс – КазНТУ: Алматы,
Қосымшалар:
А қосымшасы – Программалық өнімнің листингі
unit Unit1;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,
Dialogs, Menus, StdCtrls, jpeg, ExtCtrls;
type
TForm1 = class(TForm)
mm1: TMainMenu;
N1: TMenuItem;
N2: TMenuItem;
N3: TMenuItem;
N4: TMenuItem;
N5: TMenuItem;
N6: TMenuItem;
N7: TMenuItem;
N8: TMenuItem;
N9: TMenuItem;
N10: TMenuItem;
N11: TMenuItem;
N12: TMenuItem;
img1: TImage;
lbl1: TLabel;
N13: TMenuItem;
N14: TMenuItem;
N15: TMenuItem;
N16: TMenuItem;
procedure N2Click(Sender: TObject);
procedure N3Click(Sender: TObject);
procedure N4Click(Sender: TObject);
procedure N6Click(Sender: TObject);
procedure N11Click(Sender: TObject);
procedure N8Click(Sender: TObject);
procedure N9Click(Sender: TObject);
procedure N12Click(Sender: TObject);
procedure N14Click(Sender: TObject);
procedure N15Click(Sender: TObject);
procedure N16Click(Sender: TObject);
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;
var
Form1: TForm1;
implementation
uses Unit2, Unit3, Unit4, Unit5, Unit6, Unit7, Unit8, Unit9,
Unit11;
{$R *.dfm}
procedure TForm1.N2Click(Sender: TObject);
begin
Form2.Show;
end;
procedure TForm1.N3Click(Sender: TObject);
begin
Form3.showmodal;
end;
procedure TForm1.N4Click(Sender: TObject);
begin
form4.ShowModal;
end;
procedure TForm1.N6Click(Sender: TObject);
begin
Form5.showmodal;
end;
procedure TForm1.N11Click(Sender: TObject);
begin
form6.showmodal;
end;
procedure TForm1.N8Click(Sender: TObject);
begin
Form7.ShowModal;
end;
procedure TForm1.N9Click(Sender: TObject);
begin
Form8.showmodal;
end;
procedure TForm1.N12Click(Sender: TObject);
begin
if messageDlg('C³ç øûíûìåí äå áàƒäàðëàìàäàí øûûœûç êåëå ìå?',mtConfirmation,[mbYes,mbNo],0)=mrYes then
close;
end;
procedure TForm1.N14Click(Sender: TObject);
begin
form9.qckrp1.Preview;
end;
procedure TForm1.N15Click(Sender: TObject);
begin
Form10.QckRp1.Preview;
end;
procedure TForm1.N16Click(Sender: TObject);
begin
Form11.QckRp1.Preview;
end;
end.
unit Unit2;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,
Dialogs, StdCtrls, Buttons, DBCtrls, DB, ADODB, Grids, DBGrids, ExtCtrls;
type
TForm2 = class(TForm)
pnl1: TPanel;
con1: TADOConnection;
tbl1: TADOTable;
ds1: TDataSource;
btn1: TBitBtn;
btn2: TBitBtn;
btn3: TBitBtn;
btn4: TBitBtn;
edt1: TEdit;
dbgrd1: TDBGrid;
dbnvgr1: TDBNavigator;
dlgSave1: TSaveDialog;
procedure btn4Click(Sender: TObject);
procedure btn1Click(Sender: TObject);
procedure btn2Click(Sender: TObject);
procedure btn3Click(Sender: TObject);
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;
var
Form2: TForm2;
implementation
uses Unit1;
{$R *.dfm}
procedure TForm2.btn4Click(Sender: TObject);
var s:string;
b:boolean;
begin
Tbl1.First;
s:=edt1.Text;
b:=false;
while not Tbl1.Eof do
begin
if s=Tbl1.FieldByName('Ãàç àòû').AsString then
begin
b:=true;
break;
end
else Tbl1.Next
end;
if b=true then
begin
Form2.DBGrd1.Show;
end
else
showmessage('Îíäàé ãàç æîê!!!');
end;
procedure TForm2.btn1Click(Sender: TObject);
begin
Tbl1.Post;
end;
procedure TForm2.btn2Click(Sender: TObject);
begin
form1.visible:=true;
form2.Hide;
end;
procedure TForm2.btn3Click(Sender: TObject);
begin
form2.Close;
end;
end.
unit Unit5;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,
Dialogs, StdCtrls, DB, ADODB, Grids, DBGrids, ExtCtrls, Buttons;
type
TForm5 = class(TForm)
pnl1: TPanel;
con1: TADOConnection;
ds1: TDataSource;
pnl2: TPanel;
edt1: TEdit;
btn1: TButton;
btn2: TBitBtn;
tbl1: TADOTable;
dbgrd1: TDBGrid;
procedure btn1Click(Sender: TObject);
procedure btn2Click(Sender: TObject);
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;
var
Form5: TForm5;
implementation
{$R *.dfm}
procedure TForm5.btn1Click(Sender: TObject);
var s:string;
b:boolean;
begin
Tbl1.First;
s:=edt1.Text;
b:=false;
while not Tbl1.Eof do
begin
if s=Tbl1.FieldByName('Òàïñûðûñ óàêûòû').AsString then
begin
b:=true;
break;
end
else Tbl1.Next
end;
if b=true then
begin
Form5.DBGrd1.Show;
end
else
showmessage('Áóë ê‰í³ òàïñûðûñ áåð³ëìåãåí!!!');
end;
procedure TForm5.btn2Click(Sender: TObject);
begin
form5.Close;
end;
end.
unit Unit6;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,
Dialogs, StdCtrls, Buttons, DB, ADODB, Grids, DBGrids, ExtCtrls;
type
TForm6 = class(TForm)
pnl1: TPanel;
con1: TADOConnection;
ds1: TDataSource;
tbl1: TADOTable;
btn1: TBitBtn;
dbgrd1: TDBGrid;
procedure btn1Click(Sender: TObject);
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;
var
Form6: TForm6;
implementation
{$R *.dfm}
procedure TForm6.btn1Click(Sender: TObject);
begin
Form6.Close;
end;
end.
Ә қосымшасы – Слайд түріндегі дипломның графикалық құжаттары
3.10-сурет Негізгі терезе
3.11-сурет Мәліметтер базасы тізімі
3.12-сурет Газ туралы мәліметтер
3.13-сурет Клиент туралы мәліметтер
3.14-сурет Жұмысшылар терезесі
3.15-сурет Сұраныс терезесі
3.16-сурет Жалпы мәліметтер терезесі
3.17-сурет Баспаға шығару терезесі
3.18-сурет Есеп беруді сақтау
3.19-сурет Автор туралы мәліметтер
3.20-сурет Мәліметтер базасы туралы мәліметтер терезесі
3.21-сурет Бағдарламадан шығу
Клиенттің келуі немесе қоңырау шалуы
Клиенттің тапсырысы
Операторлық қызмет көрсету
Сұранысты қабылдау
Қабылдау бөлімі
1. Клиентті тіркеу
2. Тапсырысы және төлеген ақшасы
Статистика
Бөлімшелер
Мекеме
Мәліметтерді еңгізу, түзету
Есептелінетін көрсеткіштерді қалыптастыру
Эпикриздерді дайындау (көшірмелер)
Тапсырысты қабылдау
Клиентке берілетін
ақпараттар
Есептеме құжаттарды қалыптастыру
Газ шаруашылығының
мәліметтер базасы
Нормативтік-анықтамалық деректер
ДБ қосымшаларын жедел өңдеу (RAD- технологиялар)
Макро командалар мүмкіндігі
Қайта қолдану мүкіндігі
Автоматтаныдрылған құралдарының
болуы
Бағасының төмен болуы
Сапалы болуы
Талаптардың сапалы қанағаттандырылуы
Программалық өнімнің жұмысын сүйемелдеудегі шығындардың азаюы
Жобалауға қолдану-шыларды қатыстыруы
Тапсырыс қабылдау бөлімдері
Газ шаруашылығының қабылдау бөлімі
Әкімшілік
Жеткізуші (жұмысшы)

Ұқсас жұмыстар

Мәлiметтер енгiзу әдiсi арқылы кесте құру. Кестеаралық байланыстарды құру

Мәліметтер базасының схемасын құру

Мәліметтер базасы және мәліметтер базасын басқару жүйесі

Сабақ кестесі жүйесінің бағдарламалық пакетін құру

«Ресторан мәзірі» деректер базасында жобалау

MS Access анықтамалық жүйесi

Mіcrosoft Access-те деректер базасын құру және жұмыс жасаудың басты принциптері

АТС жұмысын жеңілдету үшін автоматтандырылған басқару жүйелерін пайдалану

Жалпы білім беретін колледждердің информатика пәнін оқытуда,объектілік бағдарланған программалау негіздерін қарастырып,ішкі программалармен жұмыс істеу