Дүниежүзілік валюталық жүйе

АННОТАЦИЯ
Курстық жұмыста валюта - экономикалық категория ретінде, валюта
Қазақстан Республикасындағы валюталық саясатын, олардың даму эволюциясы және
Курстық жұмыс 33 бет компьютерлік текстте берілген, 2
МАЗМҰНЫ
Кіріспе 5
I. Валюта және валюталық жүйесінің мәні, мазмұны және
6
1.1 Валютаның, валюта нарығының және валюта жүйесінің мәні
мазмұны
6
1.2 Әлемдік валюталық нарықтар 13
1.3 Халықаралық валюта жүйесінің даму эволюциясы
15
ІІ. Қазақстан Республикасындағы саясатының даму перспективалары 24
3.1. Қазақстан Республикасының валюталық саясатының даму ерекшеліктері
3.2. Қазақстан Республикасының әлемдік валюта жүйесіндегі ролі.
25
Қорытынды 31
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 33
КІРІСПЕ
Қазақстан көп тарапты халықаралық экономикалық жобаларға белсене қатыса
Өңірлік серіктестікке келгенде, біз ЕурАзЭҚ шеңберінде өзара тиімді
Сонымен қатар Бүкілдүниежүзілік банк, Еуропа Қайта құру және
Әлемдік шаруашылық қатынастарының дамуына байланысты әр елдің ұлттық
Валюта жүйесі әлемдік шаруашылық байланыстарда дербес роль атқарады.
Халықаралық экономикалық қатынастарда өндіріс пен капиталды интернационалдандыру ішкі
Қазақстанда валюталық бақылаудың валюталық бақылау органдары және олардың
Елдердің әлемдік шаруашылыққа интеграциялануы ақша капиталының бір бөлігінің
Біз Қазақстанның жаһандық экономикалық үрдістерге сәйкес дамып келе
І.ВАЛЮТА ЖӘНЕ ВАЛЮТАЛЫҚ ЖҮЙЕСІНЩ МӘНІ, МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ ТЕОРЕТИКО-ӘДІСТЕМЕЛІК
1.1 Валютаның, валюта нарығының және валюта жүйесінің мәні
мазмұны
Валюта ( итальян сөзі, сөзбе-сөз - құн) -
Халықаралық экономикалық қатынастарда өндіріс пен капиталды интернационалдандыру ішкі
Әлемдік шаруашылықтың байланыстағы өнеркәсібі дамыған мемлекеттердің өзара қарым-қатынастарының
Елдердің әлемдік шаруашылыққа интеграциялануы ақша капиталының бір бөлігінің
Валюта қатынастары- әлемдік шаруашылықта валюта айналымынан қалыптасатын қоғамдық
Валюталық нарық - бұл шетел валюталары мен шетел
Валюталық операцияларының көлеміне, сипатына және пайдаланатын санына қарай
Халықаралық валюталық нарықтар ірі дүниежүзілік қаржы орталықтарында орналасқан.
Валюталық нарықтағы операцияларға банктік функциональдық көзқараспен қарасақ, валюталық
Институтционалдық жағынан қарасақ, валюталық нарық - Үкіметтің, банктердің,
Ұйымдастырылу техникалық жағынан алсақ, валюталық нарық-банктерді халықаралық операцияларды
Валюталық нарық белгілеріне қарай мынадай түрде жіктеледі:
1) Орналасу аумағына қарай:
халықаралық;
ішкі;
аумақтық.
2) Валюталық шектеуге қатысты:
еркін нарық;
еркін емес.
Валюталық шектеу қойылған валюталық нарықты- еркін емес нарық
3) Валюталық бағамның қолданылуы түріне қарай:
бір ғана режимді;
режимді.
Бір ғана режимді валюталық нарық - бұл еркін
Қазақстан Республикасында теңгенің арнайы валюталық бағамы 1999 жылы
Тіркемелі бағам- Ұлттық банктің ұлттық валютаның шетел валютасына
Еркін өзгермелі бағам-
Кесте 1
Валюталық нарықтар
Кесте 2
Ұлттық және дүниежүзілік валюталық жүйенің әдементтері.
Ұлттық валюталық жүйе Дүниежүзілік валюталық жүйе
1) Ұлттық валюта 1) Резервтік валюталар
2) Ұлттық валютаның алмастырылу шарты 2) Валюталардың өзара
3) Ұлттық валюта паритеті 3) Валюталық паритеттердің ортақ
4) Ұлттық валюта бағамының режимі 4) Валюталық бағамдар
5) Валюталық шектеудің, валюталық бақылаудың болуы немесе болмауы
6) Елдің халықаралық валюталық өтімділігін ұлттық реттеу 6)
7) Халықаралық несиелік айналыс құралдарын пайдалануды регламенттеу 7)
8) Елдің халықаралық есеп айырысуларын регламенттеу 8) Халықаралық
9) Ұлттық валюталық нарық пен алтын нарығының режимі
10) Елдің валюталық қатынастарын басқаратын және реттейтін ұлттық
Аумақтық валюталық жүйе өнеркэсібі дамыған елдердегі әлемдік валюталық
Мұндағы, валюталық паритет- валюталық бағамның негізі болып табылатын
ХВҚ жарғысы бойынша валюталық паритет СДР негізінде белгіленеді.
Егер де ұлттық валюталық жүйе ұлттық валютаға, яғни
10
Резервтік валюта- бұл басқа елдер үшін валюталық паритет
Валюта- бұл біріншіден, сол елдің ақша бірлігі; екіншіден,
Валюталық багам- бір елдің ақша бірлігінің екінші бір
Валюталық бағамның қажеттігі:
1) тауарлар мен қызметтермен сауда- саттықта, капиталдар мен
қозғалысы барысында өзара валюталарды айырбастайды. Импортер ұлттық
валютасын шетелден тауар алғаны үшін шетел валютасына ауыстырады.
дүниежүзілік және ұлттық нарықтағы бағаларды, сол сияты әр
құндық көрсеткіштерін салыстыруға;
фирмалардың және банктердің шетел валютасындағы шоттарын үздіксіз
қайта бағалап отыруға.
Валюталық бағамға әсер ететін факторлар ықпал етеді:
Инфляция қарқыны. Инфляция қаншалықты жоғары болса, ол елдің
-Төлем балансының жағдайы. Егер де төлем балансының жағдайы
-Әр елдегі пайыз мөлшерлемесіндегі айырма. Бұл фактордың валюталық
Валюталық нарықтар
операциялар. Егер қандайда бір валюта бағамы түсетін болса,
тез арада тұрақты валютаға сатуға тырысады.
-Белгілі бір валютаның Еуронарықта және халықаралық есеп айырысуда
Халықаралық төлемдердің жеделдетілуі немесе кешіктірілуі де валюталар бағамы
Валютаға деген ұлттық және халықаралық нарықтағы сенімділік дәрежесі.
Валюталық саясат. Нарықтың және мемлекеттік реттеудің шекті қатынасы
Әлемдік тәжірибеде көрсеткендей, нарықтық экономика жағдайында халықаралық валюталық
нарықтық реттеу;
мемлекет тарапынан реттеу;
Валюталық нарықта валюталарға деген сұраныс және ұсыныс, сондай-ақ
Бірақ та мемлекет ертеден бері валюталық қатынастарға араласып
Нарықтық және мемлекеттік валюталық реттеу бірін-бірі толықтырады. Біріншісі,
Валюталық саясат- бұл елдің ағымдық және стратегиялық мақсаттарына
Валюталық саясат экономикалық саясаттың ең басты
инфляцияның өсуін тоқтатуға, төлем балансындағы тепе-теңдікті ұстап отыруға
Валюталық саясаттың басты бағыттары мен формалары елдердің валюталық-экономикалық
Валюталық саясатты іске асырудың басты бір құралы валюталық
Тікелей валюталық реттеу- заңды актілер және атқарушы өкіметтің
Мемлекетаралық валюталық реттеу ұйымы- Халықарлық Валюталық қор (ХВҚ)
Валюталық саясат өзінің мақсаттарына және формаларына байланысты екіге
құрылымдық валюталық саясат;
ағымдық валюталық саясат.
Құрылымдық валюталық саясат- дүниежүзілік валюталық жүйедегі құрылымдық өзгерістерді
Ол валюталық саясат реформа формасында іске асырылады. Құрылымдық
Ағымдық валюталық саясат - валюталық бағамды, валюталық операцияларды,
Нарық экономикасы жағдайында мемлекет тарапынан валюталық реттеу жүргізіледі.
Жаңа заң бойынша валюталық байлыққа жататындар:
шетел валютасы
бағалы қағаздар мен төлем құралдары
алтын құймасы
Валюта байланыстарының
1. ҚР-да тұратын жеке кәсіпкерлер, соның ішінде уақытша
2. ҚР-сы заң бойынша құрылған заңды
3. ҚР-нан тыс жерлердегі
ұйымдар.
ҚР-дағы резидент еместерге жататындар:
Шетел валютасын төлем құралы ретінде пайдалану сондай-ақ сыртқы
экономикалық қызметте теңгені қолдану.
Валюта байлықтарын сату және сатып алу.
Валюталық жүйелердің даму заңдылықтары ұдайы өндіріс белгілеріне байланысты
Дүниежүзілік валюталық жүйелердің дағдарысы тұсында оның құрылымдық қағидаларының
Дүниежүзілік валюталық жүйедегі дағдарыс ескі жүйенің бұзылып және
1.2 Әлемдік валюталық нарықтар
Валюталық нарықта валюталарға деген сұраныс және ұсыныс, сондай-ақ
Нарықтық және мемлекеттік валюталық реттеу бірін-бірі толықтырады. Біріншісі,
Әлемдік шаруашылықтың байланыстағы өнеркэсібі дамыған мемлекеттердің өзара қарым-қатынастарының
Валюталық нарықтағы операцияларға банктік функциональдық көзқараспен қарасақ, валютальщ
Әлемдік валюталық нарықтар арасында 11 нарықты белгілейді, соның
90 жылдары ірі әлемдік валюталық келісімде төрт негізгі
Әлемдік валюталық нарықтар, валюталармен бірге валюталық операциялар жүргізіледі,
Экономикалық әдебиетте кең жарияландыруына байланысты, осы валюталық нарықты
Олардың арасында, Чикагода халықаралық валюталық нарық, Лондондық халықаралық
Халықаралық валюталық нарық Чикагоның тауар биржасымен 1972 жылы
1.3 Валюталық жүйесінің даму эволюциясы
Жаңа дүниежүзілік валюталық жүйені құру үш басты кезеңде
I кезең - жаңа жүйенің қағидаларының
түзілуін, анықталуын қамтиды, мұнда бұрынғы жүйемен
сақталады.
II кезең - жаңа жүйенің қағидаларының
аяқталып, біртіндеп іске қосылады.
III кезең-толық қызмет ететін жаңа дүниежүзілік жүйе құрылады.
Дүниежүзілік валюталық жүйенің мынадай эволюциялары белгілі:
І.Париждің валюталық жүйесі (1867 ж.)
Генуэз валюталық жүйесі (1922 ж.)
Бреттон-вудс валюталық жүйесі (1944 ж.)
Ямайск валюталық жүйесі (1976-1978 ж.)
Еуропалық валюталық жүйесі (1979 ж.)
Валюталық жүйе өзінің даму процесінде 4 кезеңнен өтті.
1. Алтын - стандарт жүйесі.Бұл жүйе XIX ғасырда
бұл жүйенің негізі -
алтындық құрамы бар осыған
белгіленеді.
әрбір валютаның алтынға айырбасталуы.
алтын қүймалар монеталарға
стандарт әрбір валютаның алтындық құрамы бар осыған сәйкес
алтындық паритеттері белгіленеді.
әрбір валютаның алтынға айырбасталуы.
алтын құймалар монеталарға еркін түрде айырбасталады, сонымен бірге
алтын еркін импортталады және экспортталады.
6) алтынның ұлттық қоры және ақшаның ішкі ұсынысы
арақатынас орнатылады.
Алтын стандарт жүйесі бірінші дүниежүзілік соғысқа дейін салыстырмалы
Алтын девиздік стандарт жүйесі 1892 жылы Генуядағы
экономикалық конференцияда белгіленді. Бұл жүйенің принципі бойынша
банкноттар алтынға емес вексель және чек, яғни девиздерге
Девиздік валюта ретінде доллар және фунт стерлинг қабылданды.
Бреттон вудс валюталық
халықаралық конференцияда бекітілді. Бұл жүйе төмендегі принциптерден
тұрады:
алтын бұрынғысынша елдер арасында ақшалай есеп айырысулардың
қызметін атқарады.
АҚШ доллары біртұтас резервтік валюта болды. Ол алтынмен
әртүрлі елдердің валюталарының құндылығын анықтайтын өлшем ретінде
және халықаралық төлем құралы болып саналады.
Валюталардың өзара айырбасы және олардың бір-біріне теңестірілуі
алтын және доллармен өрнектелген валюталық паритеттер ( тепе-тендік)
негізінде жүргізіледі.
4) Мемлекеттер кез-келген валюталарға
5) Мемлекеттер арасындағы
4. Халықаралық валюта жүйесі 1976 жылы
1) алтынның ресми бағасы алтын паритеттер жойылып, доллардың
елдер арасындағы валюталық қатынастар ұлттық ақша бірліктерінің
өзгермелі курсына негізделді.
арнаулы ақша резерві (СДР)
5. 90 жылдардың басында бесінші ХВЖ валюталардың өзгермелі
қалыптасты. Бұл жүйе екі әдементтен тұрады:
1) негізгі валюталық бірліктер
2) валюталық курстардың ауытқуы ұлттық валютаның
Еуропалық валюталық жүйе экономикалық интеграциялану процесін ынталандыру мақсатында
1973 жылдан бастап, ЕЭҚ-қа Үлыбритания, Ирландия, Дания елдері
ЕҚ-тың мақсаты:
шаруашылықты мемлекетаралық реттеу базасында экономикалық
және саяси одақ құру; ЕҚ-ды дамыған мемлекетке айналдыру;
Батыс Еуропа орталығының, АҚШ және Жапонияның дүниежүзілік
нарықтағы монополияларымен күресуде позицияларын нығайту;
Батыс Еуропаларының бұрынғы отарлары ретінде дамушы елдерді,
өзінің әсер ету аясында ұжымдық күште ұстау.
Батыс еуропалық интеграция өзінің үш ерекшеліктерімен ажыратылады:
Біріншіден, ЕҚ құрылуы көмірдің ортақ нарығынан басталады және
Екіншіден, ЕҚ-ның институционалдық құрылымы мемлекеттің құрылымына жақын және
Еуропалық кеңес.
Министрлер кеңесі - заң шығарушы орган.
ЕҚ комиссиясы ( ЕҚК) - атқарушы орган.
Еуропалық парламент кеңес
Әлеуметтік және экономикалық комитет - кәсіпкерлер, кәсіподақтар өкілдерінен
Үшіншіден, интеграциялық процестің материалдық негізі болып, ЕҚ-тың бюджетінің
Экономикалық интеграцияның ажырамас әдементі валюталық интеграция болып табылады.
Ямайка валюталық жүйесіне қарағанда Еуропалық валюталық жүйе қағидаларын
ЕВЖ, ЭКЮ - еуропалық валюталық бірлікке негізделеді. ЭКЮ-
ЕВЖ-дегі мемлекетаралық аймақтық реттеу орталық банктерге уақытша төлем
Европалық валюта жүйесінің даму кезеңдері және ерекшеліктері. 1979
СДР-дің орнына еуропалық валюта өлшемі- ЭКЮ стандарты енгізілді.
ЭКЮ-дің валюталық қоржыны
құрылады. Онда неміс маркасы үстем болды. ЭКЮ-ді қолдану
ды қолдану аясына қарғанда әлдеқайда кең, оны тек
сектор емес, сонымен қатар
депозиттік-ссудалық операцияларында, халықаралық есеп
фирмалары қолданады. ЭКЮ біриіндеп әлемдік валюта нышандарын ала
бастағанымен, әзірше әлемдік деңгейге шыққан жоқ. Оны
ұжымдық еуропалық валюта- еуро ауыстырды.
Ямайка жүйесінде алтынды
ЕВЖ-де осы валюталық металмен жүргілетін операциялар жаңғыртылды.
Алтын мен доллар
резервтерінің 20% -ін біріктіру жолымен ЭКЮ-ді эмиссиялау механизміне
енгізілді. Осы елдердің орталық банктері Еуропа валюта
қарауына 2,3 мың т. алтын аударды. Институт алтынның
шығарып, аталған орталық банктердің шотына ауыстырды.
алтынмен төлеген жарнасы
келісімімен рәсімделеді, ол қолма-қол алтынды ЭКЮ-ге сатып, үш
кейін оны кері сатып алу үшін қарсы келісім
ЕВЖ-ге мүше-елдердің валюта
олардың өзара ауытқу шегін бекітеді. Валютаның бұндай ұжымдық
тәртібі «еуропалық валюта жыланы» деп аталады, себебі бұл
графикалық өрнегі жыланның жорғалануына тым ү_қсас. Егер валюталардың
бағамы рұқсат етілген шектен
маркасымен валюталық интервенция жүргізуі тиіс, яғни ұлттық валютаның
бағамын түсірмеу мақсатында марканы
валюта бағамының ұжымдық өзгеруі олардың тұрақтылығын қамтамасыз
етті, әйтсе де әлсін-әлі ресми девальвация және ревальвация
тұрды. Тұрақсыз валюталардың бағамы әдетте төмендетілсе, ал «тұрақты»
валюталардың бағамы
қайшылықтарын өршіте түседі.
- ЕВЖ-ге мүше-елдер ХВҚ-ға қарсы өзінің мемлекетаралық валюталық
ЕВЖ-нің дамуындағы маңызды кезең- саяси, экономикалық және валюталық
Екінші кезеңде Еуропа валюталық институты құрылып, оның қүрамына
Үшінші кезең ЕО-ның бірнеше мемлекеті несие-ақша жүйесінің бірыңғай
Еуропалық одақ шеңберінде өткен күрделі келіссөздердің нәтижесінде 1979
Еуропалық валюта жүйесі- ұлттық валюталардың экономикалық интеграция шеңберінде
Европалық валюта жүйесінің қызмет ету механизмі.Еуропалық валюта жүйесі
Еуропалық валюта жүйесінің алдына міндеттер қойылады:
Еуропалық Одақ елдері ішінде сенімді валюталық тұрақтылықты
орнату;
Тұрақты түрде даму стратегиясының негізгі әдементі болу;
Экономикалық даму процестерінің байланысын нығайтып, еуропалық
ынтымақтастыққа жаңа екпін беру;
Халықаралық экономикалық және валюталық қатынастарға тұрақтандырушы фактор ретінде
Еуропалық валюта жүйесінің атқарушы механизмі ЭКЮ-ді қалыптастыру және
1. Еуропалық Одақтың жекелеген
экономикалық және валюталық саясатты жүзеге асыру;
2. Еуропалық Одақтың орталық банкісін құру;
3. Ұлттық валюталарды Еуропалық
ауыстыру.
1990 жылы Еуропалық валюта жүйесіне қатысушы елдер қатарына
Батыс Еуропа елдері валюталары курсының тербелуін реттеу мақсатында
ЕУРО-ның пайда болуы құнды қағаздармен байланысты келісім-шарттардың көлемін
ЕУРО-ны енгізу аталған валюта нарығын бір сәтте дүниежүзіндегі
Жаңа ақша бірлігі бір валютаны екінші валютаға аударуға
Еуроны енгізуі Европа Одағы үшін маңызды стратегиялық шешім
1999 жылдың 1 қаңтарынан валюта одағының барлық мүшелері
Еуро аймағындағы әрбір азамат өз мүддесіне сәйкес, банкке
Еуроға өту банк іс-әрекетіне барлық жағынан әсер етсе
Еуроны енгізуеуропалық банктер үшін іс-әрекеттің жаңа сфералары мен
Еуроға өту, жоғарыда көрсетілген шығындарға ғана емес, кейбір
Еуроны енгізумен бірге ЕВИ жасақтаған трансеуропалық банк есеп
ЕВРО ең күшті әсерін еуропалық капитал рыногына беріп,
Қазіргі уақытта Еуропалық одақта 32 қор және 23
Бүгінгі күні еуроны енгізуге байланысты еуропалық қаржы рыногында
Еуропалық комиссияның ЭВО сыртқы аспектілері деген баяндамада әлемдік
Өз ақша бірлігі арқылы, Еуропа Одағы елдері доллардың
II. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ВАЛЮТАЛЫҚ САЯСАТ
2.1 ҚР- валюталық саясатының даму ерекшеліктері
Қазақстанның дүниежүзілік шаруашылыққа интеграциялануға ұмтылысы оның халықаралық валюта-қаржы
Қазақстанда қазірдің өзінде теңгенің ел ішінде еркін ауысуына
90-жылдардың ортасьша қарай теңгенің ішкі ауысуының түрақсыздығы экономиканың,
Қазақстанның дүниежүзілік шаруашылыққа интеграциялануға ұмтылыстары қарыз капиталының дүниежүзілік
Импортты алмастыру жәие бәрінен бұрын халық тұтынатын тауарларды,
Ақыр соңында, аймақтық басымдықтарды әрі ең алдымен халықты
3. Жер мен жылжымайтын мүлікке берілетін құқық
4.Үкіметтің капиталды сыртқа шығаруға, әр түрлі қызметтер мен
5. Үйлестірілген және оралымды жұмыс жургізу үшін
Шетелдік инвестицияларды тарту бағдарламасымен қазірдің өзінде мамандар жұмыс
2.2 ҚР-ң әлемдік валюта жүйесіндегі ролі
Қазақстан Республикасыныц валюталық саясаты. КСРО күйрегеннен кейін Қазақстан
Қазақстан Республикасы экономиканы тұрақтандыру, оны терең құрылымдық, валюталық
Қазақстанның экономикаға өту мерзімін бірнеше кезеңдерге бөлуге болады:
1-кезең. 1992-1994 жж. Қазақстан Республикасы егеменді мемлекет болды.
Елде нарықтық инфрақұрылым қалыптасты: коммерциялық банктердің кең жүйесі
Ұлттық вадюта - теңгені енгізу күнінде (1993 жылдың
Қазақстан теңгесінің айналымға түскеннен кейінгі бағамы Қазақстан Республикасының
Валюталық нарыққа ұлттық валютаны енгізу сәтінде оның айырбас
Қазақстан «рубльдік аймақ» режимін сақтап қалуға ұмтылған еді,
Бірақ көптеген экономистердің пікірі бойынша, бұл режим ең
тәжірибесін мұқият зерттеді. Ұлттық валютаны енгізудің әр нұсқалары
Әлемдік тәжірибеде валютаны енгізудің 3 түрлі нұсқасы
• аралық енгізу;
• параллелді енгізу;
• тікелей енгізу.
Осы әдістердің үшінші нүсқасы таңдалды.
Валюталық режимді таңдау кезінде мемлекеттік комиссия нартық банктің
2-кезең: 1994-1995 жж. Бұл кезеңде отандық занды құқықтық
Валюта нарығының қалыптасуымен катар, құнды қағаздар шарығы да
Реформалау саясатының басым мақсаттарыньщ бірі - еркін ауыстырылу
1994 жылы Ұлттық валюта багамының төмендеу қарқыны шамамен
Теңге бағамы төмендеуінің соңғы кездегі тенденциялары халықтың теңгеге
Теңге тұрақтылығын сақтау және төлем балансының тапшылығын қысқарту
Осы шарамен бірге бір мезетте ішкі нарықты және
Төлемдік дағдарыстың әсерінен отандык өндірушілер жаппай банкротқа ұшырады.
1995 жылдың екінші жартысынан бастап, валюталық нарықтың биржадан
3-кезең. - 3 996-1998 жж. Әлеуметтік-экономикалық жағдайга жүргізілген
Шетелдік инвесторлар үшін салық салудың ұлттық режимі белгіленген,
• ұлттық валютаның тұрақтануы;
• болжамдалган инфляция мен жұмыссыздық;
• отандык, банктік жүйенің құрылуы;
• шетелдік банктердің қызметі;
• қаржылық нарықтың, сонын ішінде бағалы қағаздар нарыгының
Валютаның айырбас бағамы саясаты - валюталарды сатып алу
Валюталық саясаттың дәстүрлі формаларының ішінде мынадай құралдар қолданылады:
АҚШ долларына қатысты теңгенің ресми айырбас бағамы биржалық
Көп жағдайда мұндай багам заңды тұлғалар арасындагы келісімдерде
1996 жылы халықаралық валюталық қормен келісімдегі В-баптың шартына
• валюталық шектеулерді енгізбеу немесе
• көп валюталық бағамдарды қолдану тәжірибесін енгізбеу немесе
• төлемдік балансқа байланысты себептер бойынша импортқа деген
Қазақстан Республикасының валюта жүйесі
Нарыққа өту кезінде Қазақстан Республикасы егеменді ел ретінде
Қазақстан 1992 жылдың шілдесінде ХВҚ-ға мүше болып кіргеннен
Қазақстан Республикасының шетелдермен жүргізілетін валюталық қатынастарының негізгі элементтері
Қазақстан заңдары бойынша валюталық реттеудің объектісі болып шетел
• Қазақстан Республикасында тұратын жеке кәсіпкерлер, оның
• Қазақстан Республикасының
• Қазақстан Республикасынан тыс жерлердегі дипломатиялық, сауда және
Қазақстан Республикасындағы "резидент еместерге" жоғарыда республика "резиденттері" түсінігінде
Қазақстан завдарына сәйкес шетел валютасын сатып алу-сату
Қазақстан Республикасында негізгі валюталық реттеу органы- болып Ұлттық
• шетел валютасының
• резиденттер мен резидент еместердің республикада шетел
• резиденттердің шетел банктерінде шот
• ұлттық валютаның -
• алтын валюта активтерін құрап, солармен
• халықаралық есеп айырысуды ұйымдастырып, шетелдермен қаржы-валюталық
• қабылданған мемлекеттік шарттарға сәйкес шетелдік және халықаралық
Қазақстанда валюталық бақылауды валюталық -бақылау органдары және олардың
Валюталық бақылау негізінен мына бағытта жүргізіледі:
• жүргізетін валюталық операциялардың заңға сәйкестігін анықтау
• резиденттердің мемлекет алдындағы шетел валютасымен міндеттемелерін орындауын
Сөйтіп, валюта қатынастары халықаралық экономикалық, саяси және мәдени
ҚОРЫТЫНДЫ
Қорыта айтқанда мемлекет валюта байланыстарына ертеден-ақ араласқан. Бастапқы
Валюта - елдің ақша бірлігі, оның шартты түрі,
Дүниежүзілік шаруашылық жүйенің қалыптасуы елдер арасындағы экономикалық байланыстардың
Валюта жүйесі әлемдік шаруашылық байланыстарда дербес роль атқарады.
Валюталық жүйелердің даму заңдылықтары ұдайы өндіріс белгілеріне байланысты
Валюталық нарықта валюталарға деген сұраныс және ұсыныс, сондай-ақ
ЕВЖ, ЭКЮ - еуропалық валюталық бірлікке негізделеді. ЭКЮ-
ЕВЖ-дегі мемлекетаралық аймақтық реттеу орталық банктерге уақытша
интеграцияға байланысты есеп айырысулар үшін несие беру жолымен
Әлемдік валюталық нарықтар арасында 11 нарықты белгілейді, соның
ЕУРО-ның пайда болуы құнды қағаздармен байланысты келісім-шарттардың көлемін
ЕУРО-ны енгізу аталған валюта нарығын бір сэтте дүниежүзіндегі
Нарық экономикасы жағдайында мемлекет тарапынан валюталық реттеу жүргізіледі.
Қазіргі уақытта Еуропалық одақта 32 қор және 23
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1.«Жаңа әдемдегі
Президентінің //1 наурыз 2007жылгы Жолдауы.
2.Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтің Қазақстан
3. «Қазақстан Республикасының
Президентінің 1993ж. 12-қарашадагы жарлығы.
4.Абдикадирова Г.Т. :Валютное регулирование в РКУ/Алматы.Экономика 2004.
5.Әубэкіров Я.Ә: Экономикалық теория негіздері//Алматы:Санат,1998ж.
б.Байгісиев М. Халықаралық экономикалық қатынастар.//Алматы:Санат,1998
7.Баян Көшенова:
«Экономика»2000ж.
8.Мэдешев Б.Нарықтық экономика теориясына кіріспе//Алматы,1995ж.
9.Мақыш С.Б.Ақша айналысы және несие//Алматы 2004ж.
Ю.ОсиповаГ.М. Основы экономической теории.-Алматы,2000ж.
11 .Райымқұлұлы С. Экономикалық теория негіздері/ЛІІымкент 2006ж.
12.Сахариев С.С. Әлем Экономикасы//Астана «Дэнекер» 2005ж.
ІЗ.Сейтқасымов Ғ. Ақша.Несие.Банктер
14.1лиясов К.К. Қаражат//Алматы,2003ж.
15.Куликов Л.М. Основы экономических знаний:Финансы и статистика,2000
іб.Саниев Б.Қ. Ақша. Несие.Банктер.//Алматы 2001ж.
П.Кулекеев Ж.К. Роль денежно-
ІБ.Уотто М. Нарықтық экономика эліппесі.-Алматы:Қазақстан,1995ж.
19.Мамбетов Ұ. Нарықтық экономиканың негіздері//Алматы,1994ж.
20.Жүнісов Б.А. Жалпы экономикалық теория //Алматы,2001ж.
21.Крымова В.Экономическая теория //Алматы , 2002
22.Борисов Е.Ф. Основы экономической теории.1994
23.Гайнуллин Ф. Основы экономической теории //Алматы, 1998
24.Иохин В.Я. Экономическая теория . 2000г.
25.МауленоваС.С. Экономикалық теория//Алматы,2003ж.
26.Сейтқасымов Ғ.С. Банк ісі.//Алматы: Қаржы-қаражат,2001ж.
27.Гамидов Г.М. Банковское и кредитное дело: «ЮНИТИ» 1994г.
28.Чилинбаев А.Д. Определения рейтинга кредитной работы филиалов банков
29.Утеулин Е. Основные операции банков //Банки Казахстана 2002г.№3
5
Халықаралық Аймақтық жергілікті Ұлттық
валюталық нарықтар нарықтар нарықтар
Ірі дүниежүзілік Белгілі бір Ережеге сәйкес
орталықтарында конвертирленетін халықаралық
шоғырланған.Олардың валюталармен операцияларды
ішінде:Лондондағы, операциялар жүргізуге
Нью-Йорктегі, Франкфурт-на- жүргізіледі. маманданбаған,өз
клиенттеріне валюта
Майндегі,т.б.
бойынша қызмет
көрсететін сол елдің
аумағында орналасқан
банктердің жүзеге
асыратын
операциялардың
жиынтығын айтады.
Валюталық жүйе- ұлттық заңдылықтармен немесе мемлекетаралық келісімшарттармен бекітілетін
Валюталық жүйелер үш түрге бөлінеді:
Ұлттық валюталық жүйе.
Дүниежүзілік валюталық жүйе.
Аймақтық немесе мемлекетаралық валюталық жүйе.
Тарихта ұлттық валюталық жүйе ең бірінші қалыптасқан.
Ұлттық валюталық жүйе- халықаралық төлем айналымын жүзеге асыратын,
Ұлттық валюталық жүйе- елдің ақша жүйесінің бір бөлігі.
Ұлттық валюталық жүйе дүниежүзілік валюталық жүйемен тығыз байланысты.
Дүниежүзілік валюталық жүйе - бұл халықаралық несие-қаржы институттары
Ұлттық және дүниежүзілік валюталық жүйелер арасындағы байланыс пен

Ұқсас жұмыстар

Валюталық жүйе және оның түрлері жайлы

Дүниежүзілік валюталық жүйе элементтері

Валюталық жүйелер

Халықаралық валюталық қатынастар

Дүниежүзілік валюта айналымы

Үшінші дүниежүзілік валюта жүйесі

Әлемдік валюталық жүйенің даму кезеңдері

Валюта жүйе: мәні мен түрлері және негізгі элементтері

Валюталық нарықты валюталық қатынастар мен валюталық операциялар