МАЗМҰНЫ
МАЗМҰНЫ
Кiрiспе 3
I Өндiрiстiк кооператив –комерциялық заңды тұлға ретiнде 4
1.1 Өндiрiстiк кооператив ұғымы және қызметi 4
1.2 Өндiрiстiк кооперативтi құру тәртiбi 11
II Өндiрiстiк кооперативтi басқару 14
2.1 Өндiрiстiк кооператив мүшелерiнiң құқықтары мен мiндеттерi 14
2.2 Өндiрiстiк кооперативтiң басқару органдары 20
2.3 Өндiрiстiк кооператив қызметiнiң экономикалық негiздерi 25
III Өндiрiстiк кооперативтi қайта құру және тарату 28
3.1 Өндiрiстiк кооперативтiң еңбек және әлеуметтiк қарым-қатынастары 28
Қорытынды 38
Қолданылған әдебиеттер 40
Кiрiспе
Қазақстан Республикасының Конституциясы бойынша әркiмнiң еңбек ету бостандығына, қызмет
Елiмiз егемендiгiн алып, нарықтық экономикаға көшу барысында азаматтар мен
Дипломдық жұмыстың тақырыбын таңдап, зерттеу барысында бiз мына
- Қазақстанда бар әртүрлi ұйымдық-құқықтық нысандағы кәсiпорындар жиынтығы (кооператив,
- кәсiпорын нысанын дұрыс таңдау оның барлық қызметiнiң тағдырына
- көптеген кәсiпкерлер меншiк нысанының мән-маңызын толық түсiне бермейдi,
Осындай жағдайлар өндiрiстiк кооперативке (халық артельдер дейдi) арналған
Нарықтық қатынастарға көшудiң алғашқы кезеңi көп жағдайда өндiрiстiк кооперативтермен
I Өндiрiстiк кооператив –комерциялық заңды тұлға ретiнде
1.1 Өндiрiстiк кооператив ұғымы және қызметi
Өндiрiстiк кооперативке тiкелей қатысты бар заң актiлерiмен, оның құрылтай
Қазақстан Республикасы Азаматтық Кодексiнiң 33-бабына сәйкес, меншiк, шаруашылық жүргiзу
Өзiне бекiтiлген мүлiктi иеленуге, пайдалануға, толық немесе кейбiр шектеулiктермен
- заңды тұлғаның меншiк құқығында мүлкi бар, және сол
- заңды тұлғаның шаруашылық басқару құқығында да мүлкi болады,
- заңды тұлғаға жедел басқару құқығында да мүлiк бекiтiледi.
Заңды тұлға барлық жағдайда да белгiлi бiр қағидалар
-заңды тұлғаның өз мүлкi болады, ол өзiнiң дербес қызметiнiң
- заңды тұлғаның мiндеттемелерi бойынша құрылтайшылардың жауапкершiлiк шегi айқын
- заңды тұлғаның атынан кiм (лауазымы бойынша) заңды әрекет
- заңды тұлғаның дербестiгiн азаматтық айналымда және қажеттi жағдайларда
Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексiнде (33-34 б) заңды тұлғаны ұйым
- коммерциялық: өз қызметiнiң негiзгi мақсаты ретiнде пайда келтiрудi
- коммерциялық емес: әлеуметтiк жетiстiктер (денсаулық сақтау, бiлiм беру,
Бiз осылардың iшiнде өндiрiстiк кооперативке тоқталғалы отырмыз.
Кооператив – бұл коммерциялық ұйым, кәсiпкерлiк құрылымның кеңiнен тараған
Шығарылған заңдарға сәйкес, азаматтардың бiрлескен кәсiпкерлiк қызмет үшiн мүшелiк
Өндiрiстiк кооператив туралы мұндай ұғым оның басқа коммерциялық заңды
Еңбек, салық және де басқа құқықтық қатынастардың субъектiсi ретiнде
Өндiрiстiк кооперативтiң негiзгi құрылтай құжаттары: Жарғы және Құрылтай шарты
Өндiрiстiк кооперативтердiң жарғысында әрбiр кооператив мүшесi жарнасының мөлшерi туралы
Басқа шаруашылық серiктестiктермен салыстырғанда, табысты мүшелер арасында өзара бөлiсу
Өндiрiстiк кооперативтiң меншiгiндегi мүлiк оның мүшелерiнiң жарналарына бөлiнедi. Сонымен
Егер кооператив заң актiлерiнде осындай қызметтi жүзеге асыратын ұйымдарда
Заң бойынша кооператив мүшелерiнiң саны екi адамнан кем болмауы
Өндiрiстiк кооперативтiң жоғары органы оның мүшелерiнiң жалпы жиналысы болып
1) кооператив Жарғысын өзгерту;
2) атқарушы, тексерушi органдарды және қадағалау кеңесiн құру
олардың мүшелерiн керi шақыру;
З) кооператив қорлары мен резервтерiнiң түрлерi мен мөлшерiн және
4) кооперативтiң iшкi еңбек тәртiбiнiң ережелерiн, кооперативтiң
лауазымды тұлғаларының, оның мүшелерiнiң және жалданбалы
жұмыскерлерiнiң еңбегiне ақы төлеу туралы ереженi және кооперативтiң басқа
5) кооперативтi бөлiмшелерi мен өкiлдiктерiн, шаруашылық
серiктестiктерiн құру және оған қатысушы есебiнде кiру;
б) қосымша пай жарналарын енгiзу туралы мәселенi шешу;
7) кооператив мүшелiгiне қабылдау және шығару;
8) жылдық есептер мен кооперативтiң бухгалтерлiк баланстарын бекiту
және оның пайдасы мен шығындарын бөлу;
9) кооперативтi қайта құру мен тарату туралы шешiм;
10) тексеру комиссиясыньң есебiн бекiту;
11) кооператив Басқармасының (төрағасының) есебiн тыңдау;
Жалпы жиналыстың ерекше , кооперативтiң жарғысымен басқа мәселелердi шешудi
Атқарушы орган алқалық (басқарма) немесе: мүшелерi жиырмадан аспаса, жеке
Өндiрiстiк кооперативтi басқару органдарының құзыретi сондай-ақ, олардың шешiм қабылдау
Өндiрiстiк кооперативтiң басқа шаруашылық, секрiктестiктерден өзгешелiгi кооператив мүшесiнiң бiр
Егер құрылтай құжаттарында дауыс санын айқындайтын басқа тәртiп көзделмесе,
Өндiрiстiк кооперативте тексеру комиссиясы құрылуы мүмкiн, бiрақ, ол өндiрiстiк
Тексеру комиссиясының мүшелерi кооперативтiң атқарушы органыньң және қадағалау кеңесiнiң
Кооперативтегi мүшелердiң ара қатысын олардың пайлары айқындайды.
өндiрiстiк кооперативтiң мүшесi болып табылмайтын азаматқа пайды (оның бiр
Өндiрiстiк кооператив мүшелiгiнен шығу ерiктi түрде және еркiнен тыс,
Кооператив мүшесi мүшелiктен өз қалауымен шығуға құқылы және жарна
• өндiрiстiк кооператив жарғысында жүктелген мiндеттердi кооператив мүшесiнiң орындамаған
• осыған ұқсас кооперативке мүше болғаны үшiн;
• заң құжаттары мен құрылтай құжаттарында көзделген басқа да
Кооператив мүшелiгiнен шығу басқа мүшелердiң келiсiмiн қажет етпейтiн бiр
Өндiрiстiк кооперативтен шығу үшiн кооператив мүшесi атқарушы органның басшыларын
Өндiрiстiк кооперативтiң шаруашылық серiктестiктерiнен ерекшелiгi, кооператив мүшесiн шығару сот
Азаматтық Кодекстiң баптарына, ҚР Президентiнiң Заң күшi бар “Заңды
Өндiрiстiк кооперативтi ерiктi түрде тарату немесе қайта құру туралы
Ал өндiрiстiк кооперативтi таратып барып қайта құру үшiн (оның
Өндiрiстiк кооперативтiң коммерциялық емес ұйым болып қайта құрылуына рұқсат
Екiншiден, акционерлiк қоғам мен жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктерде заңды тұлғаның
Үшiншiден, Қазақстан Республикасы Президентiнiң Заң күшi бар “Өндiрiстiк кооператив
Төртiншiден, Қазақстан Республикасы Президентiнiң Заң күшi бар “Өндiрiстiк кооператив
Негiзгi жұмыс орнынан немесе оқуынан бос кезiнде кооперативте жұмыс
Кооперативтi құрылтай құжаттары негiзге алынатын iшкi құжат болғанмен, онда
Сонымен, кооператив өзiнiң құқықтық мәртебесi бойынша шаруашылық серiктестiктерiне өте
Жалпы алғанда, бiздiң ойымызша, кооперативтiк нысан экономикалык, тиiмдi және
Қазақстан Республикасының “Шағын кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдау туралы” I997жылғы 19
1.2 Өндiрiстiк кооперативтi құру тәртiбi
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексi мен Қазақстан Республикасының заң күшi
Азаматтардың бiрлескен кәсiпкерлiк қызмет үшiн мүшелiк негiзде, олардың өз
Егер өндiрiстiк кооперативтiң құрылтайшысы (мүшесi) шетел азаматы болған жағдайда
Өндiрiстiк кооперативтiң құрылтай құжаттары
Өндiрiстiк кооператив өз қызметiн жарғының не құрылтай шарты мен
Өндiрiстiк кооперативтiң құрылтай шарты, егер өндiрiстiк кооперативтiң құрылтайшылары оны
1) өндiрiстiк кооперативтi құру туралы шешiм, оның фирмалық атауы
және орналасқан жерi;
2) кооператив мүшелерiнiң тегi, әкесiнiң аты, аты, туған күнi
жерi, сондай-ақ тұрғылықты жерi көрсетiлген дербес құрамы;
3) кооператив құру жөнiндегi iс-әрекет тәртiбi;
4) құрылтайшылардың кооператив меншiгiне беретiн мүлiктiк
жарналарының құрамы мен мөлшерi туралы мәлiметтер;
5) iс-әрекетi кооперативтi құру және тiркеу үшiн қажеттi кооперативтiң
лауазымды тұлға тағайындау(сайлау) туралы шешiм;
б) кооперативтi құру және оның жұмысын ұйымдастыру мәселелерiн
шешуге байланысты аталған тұлғалардың өкiлеттiктерiн белгiлеу;
7) кооперативтiң жарғысын бекiту;
8) пайда мен шығынды бөлу тәртiбi;
9) құрылтайшылардың кооперативтен шығу тәртiбi.
Өндiрiстiк кооперативтiң құрылтай шартына құрылтайшылардың шешiмi бойынша осы Жарлыққа
2. Құрылтай шартына құрылтайшылардың бәрi қол қояды.
3. Өндiрiстiк кооперативтiң құрылтай шарты коммерциялық құпия болып табылатын
Өндiрiстiк кооперативтiң жарғысы
1. Өндiрiстiк кооперативтiң жарғысында мыналар:
1) кооперативтiң фирмалық атауы;
2) кооперативтiң орналасқан жерiн көрсету;
3) кооперативтiң басқару органдарын құру тәртiбi және олардың құзiретi,
4) кооперативтiң әрбiр мүшесiнiң пайының мөлшерi туралы, кооператив мүшелерiнiң
5) кооператив қызметiне оның мүшелерiнiң жеке еңбегiмен қатысу сипаты
б) кооператив пен құрылтайшылардың, кооперативтiң атқарушы органы мен жалданбалы
7) кооперативтiң пайдасы мен шығынын бөлу тәртiбi;
8) кооперативтi қайта құру және тарату тәртiбi болуға тиiс.
Өндiрiстiк кооперативтiң жарғысында осы Жарлыққа қайшы келмейтiн басқа да
2. Кооперативтiң фирмалық атауында оның аты, сондай-ақ “Өндiрiстiк кооператив”
З. Жарғы құрылтайшылардың жалпы жиналысында бекiтiледi. Жарғы бiрауыздан бекiтiлуге
Жарғыға өзгерiс осы Жарлықтың 15-бабында көзделген тәртiппен кооператив мүшелерiнiң
Жарғыға кооператив басқармасының төрағасы (кооператив төрағасы) қол қояды.
4. Өндiрiстiк кооперативтiң жарғысы мемлекеттiк немесе өзге де ресми
Мүлiктiк жарналардың құрамы мен мөлшерi, сондай-ақ оларды енгiзу тәртiбi,
Кооперативтiң жалпы жиналысының шешiмi бойынша кооператив мүшесiнiң қосымша мүлiктiк
Жаңадан қабылданатын мүшенiң мүлiктiк жарнасы оның кооперативпен келiсiмiнде белгiленедi
Кооперативтiң әрбiр мүшесiне оның мүлiктiк кiру жарнасының мөлшерi мен
Кооперативке енгiзiлетiн мүлiктiк жарна ақша, бағалы қағаздар, заттар, мүлiктiк
Кооператив мүшелерiнiң мүлiктiк жарнасын ақшалай бағалау тек қана кооператив
Кооператив мүшесi мүлiктi кооперативке өз жарнасы ретiнде тек қан
Өндiрiстiк кооперативтiң мүшелерi кооператив мiндеттемелерi бойынша өндiрiстiк кооператив туралы
Өндiрiстiк кооперативтiң жарғысы кооператив мүшелерiнiң жиналысында бекiтiледi және оған
Өндiрiстiк кооперативтiң жарғысында Кодекстiң 41 -бабының 5- тармағында
Өндiрiстiк кооперативтiң меншiгiндегi мүлiк кооператив жарғысына сәйкес оның мүшелерiнiң
Жарна кооператив мүлкiндегi өндiрiстiк кооператив мүшесiнiң үлесi болып табылады.
Кооператив пайдасы оның мүшелерi арасында, егер кооператив жарғысында өзгеше
Өндiрiстiк кооператив таратылған немесе одан кооператив мүшесi шыққан ретте
II Өндiрiстiк кооперативтi басқару
2.1 Өндiрiстiк кооператив мүшелерiнiң құқықтары мен мiндеттерi
Өндiрiстiк кооперативтiң жалпы ерекшелiктерiн айта келiп, бiз оның басқа
• кооперативке мүшелiк олардың кооперативке жеке еңбекпен қатысуына және
• кооператив өз мiндеттемелерi бойынша меншiк құқығында өзiне тиiстi
• кооператив мүшелерi (қатысушылар) оның мiндеттемелерi бойынша әрбiр мүшенiң
• белгiленген мөлшерде жарналарын толық төлемеген кооператив мүшелерi кооператив
• кооперативте жарғылық капитал болмауы мүмкiн, ол кооператив құру
• кооператив құрылтайшылары он алты жасқа толған екi адамнан
• шетелдiк азаматтар да кооперативке құрылтайшы бола алады. Бұл
• Кооператив мүшелерi жеке еңбекпен қатысуы жөнiндегi мiндеттемелердi бұзғандығы
• Жалпы жиналыстың шешiмiмен кооператив шаруашылық серiктестiк немесе акционерлiк
Сонымен, бiрiншiден, кооператив өз мүшелерiнiң заңды тұлға қызметiне жеке
1. Кооператив мүшелерi екеуден кем болмауға тиiс.
2. Өндiрiстiк кооперативке жасы он алтыға толған, кооператив мүшесi
З. Кооперативке мүше болып кiру үшiн негiзгi жұмыс немесе
Өндiрiстiк кооператив мүшелерiнiң құқықтары.
-Жарлық және кооперативтiң құрылтай құжаттарында белгiленген тәртiппен кооператив iстерiн
- кооперативтiң басқару органдарына сайлауға және сайлануға, кооператив қызметiн
- кооперативтiң қызметi туралы толық ақпарат алуға, соның iшiнде
- кооператив алған пайданы бөлуге қатысуға;
- егер құрылтай құжатында өзгеше көзделмесе, Кооператив қызметiне өз
- кооперативтегi өз еңбегi үшiн жалақы түрiнде немесе кооператив
- кооператив өзiнiң мүшелерi үшiн көздейтiн жеңiлдiктер мен артықшылықтарды
- демалыс күндерiн беру арқылы қамтамасыз етiлетiн тынығуға, сондай-ақ
- әлеуметтiк сақтандыруға және әлеуметтiк қамсыздандыруға;
- белгiленген тәртiппен кооперативтен шығуға құқы бар.
Кооператив мүшелерiнiң Жарлықта, өзге де заң актiлерi мен
Өндiрiстiк кооператив мүшесi үшiн Жарлық пен басқа да
Өндiрiстiк кооператив мүшесiнiң мiндеттерi:
1) кооперативтiң құрылтай құжаттарында көзделген талаптарды сақтауға;
2) жалпы жиналыстың, кооперативтiң сайланбалы басқару органдарының өз құзыретiне
3) кооперативтiң құрылтай құжаттарында көзделген тәртiппен, жолмен
және мөлшерде кооператив мүлкiне мүлiктiк жарна енгiзуге;
4) кооператив қызметiне жеке еңбегiмен қатысуды жүзеге асыру
5) кооператив мiндеттемелерi бойынша мөлшерi мен тәртiбi осы
Жарлық белгiленген мөлшерде және төртiппен қосымша (жәрдемақылық) жауапкершiлiкте
б) Өндiрiстiк және еңбек тәртiбiн, еңбектi қорғау ережелерi мен
7) кооператив өзiнiң коммерциялық құпиясы деп жариялаған мәлiметтердi таратпау
2. Кооператив мүшесiнiң осы Жарлықта басқа да заң актiлерiнде
құрылтай құжаттарында көзделген өзге де мiндеттерi болуы мүмкiн.
өндiрiстiк кооперативке мүшелiктiң тоқтатылуы және оның мүшелерi құрамындағы өзгерiстер
Кооператив мүшесi кооператив басқармасының төрағасына (кооператив төрағасына) шығуынан екi
Кооператив мүшесi жалпы жиналыстың шешiмi бойынша одан мынадай:
1) өзiне кооператив жарғысымен жүктелген мiндеттердi ұдайы атқармаған немесе
2) осыған ұқсас кооперативке мүше болғанына байланысты;
3) құрылтай құжаттарында көзделген басқа да жағдайларға байланысты шығарылуы
Кооперативке мүшелiк мынадай: кооператив мүшесi қайтыс болған, оны өлдi
Кооператив мүшесi болып табылмайтын тұлғаға осы бапта белгiленген тәртiппен
Өндiрiстiк кооператив мүшесiнiң пайынан айып өндiрiп алу: Кооператив мүшесiнiң
Пайынан айып өндiрiп алынған ретте кооператив өзiнiң борышқор мүшесiнiң
Үлес ақшалай немесе заттай түрде бөлiнедi. Өндiрiстiк кооперативке мүшелiктiң
б. Кооператив мүшесi (мүшелерi) кооперативтен шыққан мүшенiң пайын немесе
7. Кооперативтен шыққан мүшеге немесе оның мұрагерiне кооператив пай
8. Кооперативке мүлiктiк жарнасын енгiзу арқылы жаңа мүше қабылдаған
Өндiрiстiк кооператив мүшелерiнiң кооператив мiндеттемелерi бойынша жауапкершiлiгi: Кооператив мүшелерiнiң
Кооператив құрылғаннан кейiн кiрген кооператив мүшесi өзi кооперативке кiргеннен
Кооперативтен пайын басқа мүшеге немесе үшiншi бiр тұлғаға беру
Кооператив мүшесiнiң кооператив мiндеттемелерi бойынша қосымша (жәрдемақылық) жауапкершiлiгiнiң шектi
2.2 Өндiрiстiк кооперативтiң басқару органдары
Өндiрiстiк кооперативтi басқарудың жоғары органы оның мүшелерiнiң жалпы жиналысы
Тек кооператив мүшелерi ғана қадағалау кеңесi мен өндiрiстiк кооператив
Өндiрiстiк кооперативтi басқару органдарының құзыретi, сондай-ақ олардың шешiм қабылдау
Өндiрiстiк кооператив мүшелерiнiң жалпы жиналысының ерекше құзыретiне мыналар жатады:
1) кооператив жарғысын өзгерту;
2) атқарушы, тексерушi және қадағалау кеңесiн құру мен олардың
З) кооператив мүшелерiн қабылдау және шығару;
4) жылдық есептер мен кооперативтiң бухгалтерлiк баланстарын бекiту және
5) кооперативтi қайта құру мен таратуды шешу.
Жалпы жиналысты ерекше құзыретiне заң құжаттары мен құрылтай құжаттарында
Жалпы жиналыстың немесе кооперативтiң қадағалау кеңесiнiң ерекше құзыретiне жатқызылған
4. Жалпы жиналыс шешiмдер қабылдаған кезде кооператив мүшесiнiң бiр
Мүшелерiнiң саны 100-ден асатын кооперативтерде құрылтай құжаттарымен жоғары органның
Жалпы жиналыс өзiнiң ерекше құзыретiне жатқызылған маәселелердi кооперативтiң атқарушы
Кооператив қарауға ұсынылған кооператив қызметiнiң басқа да мәселелерiн шешедi.
Кезектен тыс жалпы жиналыс кооператив басқармасының (кооператив төрағасының) өз
Кезектен тыс жалпы жиналысты шақыру туралы басқармаға қойылған талап
8. Кооператив мүшелерiнiң жалпы жиналысының болатын күнi, орны, уақыты
Егер тиiстi кворум болған жағдайда жиналысқа қатысқан кооператив мүшелерi
9. Егер жалпы жиналыс кооператив мүшелерiнiң немесе олардың сенiмдi
10. Жалпы жиналыстық жұмыс регламентi мен дауыс беру тәртiбiн
11. Жалпы жиналыс шешiмдер қабылданған кезде кооперативтiң әрбiрмүшесi өз
Егер жалпы жиналыстың шешiмi үшiн жиналысқа қатысқан кооператив мүшелерiнiң
Заңда көзделген мәселелер жөнiндегi шешiм үшiн кооператив мүшелерiнiң үштен
Кооперативтi шаруашылык серiктестiк етiп өзгерту нысанында қайта құру бiрауыздан
Кооператив жарғысында бiрауыздан немесе көпшiлiк дауыспен шешiм қабылданатын мәселелер
Кооперативтен шығару туралы мәселесi қаралатын кооператив мүшесi дауыс
Өндiрiстiк кооперативтiң байқау кеңесi
Өндiрiстiк кооперативте оның атқарушы органдарының қызметiн бақылауды жүзеге асыратын
Тек кооператив мүшелерi ғана байқаушы кеңестiң мүшелерi бола алады.
Байқаушы кеңестiң мүшелерi кооператив мүшелерiнiң жалпы жиналысында сайланады. Байқаушы
Кооператив жарғысында байқаушы кеңестiң құзыретiне кооператив басқармасының ( кооператив
Байқаушы кеңес өзiнiң ерекше құзыретiне жатқызылған мәселелердi кооперативтiң атқарушы
Кооперативте оның атқарушы органдарының қаржы қызметiн бақылауды жүзеге асыратын
Тексеру комиссиясының мүшелерi кооператив мүшелерiнiң жалпы жиналысында сайланады. Тексеру
Кооперативтiң тексеру комиссия (тексерушiсi) кооператив мүшелерiнiң жалпы жиналысына кооперативтiң
Тексеру комиссиясының кооперативтiң жалпы жиналысының, байқаушы кеңесiнiң тапсыруымен, өз
Тексеру комиссиясы кооперативтiң қаржылық құжаттарымен танысуға хақылы.
Қаржы қызметiне тексерiс жүргiзу және қаржы есебiн растау үшiн
Кооперативтiң қаржы қызметiне аудиторлық тексерiс жүргiзу тексеру комиссиясының байқаушы
Кооперативтi атқарушы органдары басқарма және (немесе) оның
төрағасы болып табылады. Кооператив басқармасын оның мүшелерiнiң жалпы жиналысы
Мүшелерiнiң саны жиырмадан аспайтын кооперативтерде басқарманың функциясын кооператив төрағасына
Кооператив басқармасының мүшелерi(кооператив төрағасы) кооператив мүшелерiнiң жалпы жиналысында сайланады.Басқарма
Тек кооператив мүшелерi ғана басқарма мүшелерi бола алады.Басқарма мүшесi
Кооператив басқармасының (кооператив төрағасының) құзыретiне Жарлықпен және кооперативтiң
Басқарма отырысында мәселелер дауыс беру арқылы шешiледi. Егер басмқарманың
Кооператив жарғысында көпшiлiк дауыспен немесе бiрауыздан шешiм қабылданатын мәселелер
Басқарма төрағасы (кооператив төрағасы) кооператив атынан сенiмхатсыз iс-әрекет
Кооперативтiң басқару органдарының шешiмдерi мен iс- әрекетiне шағым жасау
Өндiрiстiк кооперативке мүшелiктiң тоқтатылуы
1. Өндiрiстiк кооперативтiң мүшесi кооперативтен өз қалауымен шығуға құқылы.
Кооперативтен шығатын мүшеге жарна мен басқа мулiк қаржы жылы
2. Өндiрiстiк кооперативтiң мүшесi өзiне кооператив жарғысында жүктелген мiндеттердi
Өндiрiстiк кооперативтiң мүшелiгiнен шығарылғаны үшiн сотқа шағым жасалуы мүмкiн.
Өндiрiстiк кооперативтiң мүшесi кооперативтен соған ұқсас кооперативке мүше болуына
бойынша шығарылуы мүмкiн.
Өндiрiстiк кооперативтiң одан шығарылған мүшесi өз жарнасын және осы
Өндiрiстiк кооперативтiң мүшесi өз жарнасын немесе оның бiр бөлiгiн,
Өндiрiстiк кооперативтiң мүшесi кайтыс болған жағдайда, егер кооператив жарғысында
Өндiрiстiк кооператив мүшесiнiң жарнасынан оның жеке борышын өндiрiп алу
2.3 Өндiрiстiк кооператив қызметiнiң экономикалық негiздерi
Өндiрiстiк кооперативтiң мүлкi яғни , Өндiрiстiк кооператив мүлкiн құрайтын
1) кооператив мүшелерiнiң мүлiктiк жарналары;
2) оның қызметiнен алынған табыстар;
З) заң актiлермен тыйым салынбаған өзге де көздер болып
2. Өндiрiстiк кооперативтiң меншiгiндегi мүлiк кооператив жарғысына сәйкес оның
Пай өндiрiстiк кооператив мүшелерiнiң кооператив мүлкiндегi үлесi болып табылады.
З. Кооператив мүшелерiнiң кооператив мүлкiндегi үлестерi процент түрiнде есептеледi.
4. Өндiрiстiк кооператив таратылған (осы Жарлықтың 25-бабы) немесе кооператив
Өндiрiстiк кооперативтiң қорлары
Кооперативтiң құрылай құжаттарында кредит берушiлердiң мүдделерiне беретiн кооператив мүлкiнiң
Кооператив жыл сайынғы пайдасынан аударымдар жасаудың есебiнен резервтiк қор
Резервтiк қордың мөлшерi мен оны құру тәртiбi кооператив жарғысында
Егер кооператив заң актiлерiнде осындай қызметтi жүзеге асыратын ұйымдарда
Кооператив өзiнiң өндiрiстiк-шаруашылық қызметi мен әлеуметтiк дамуына қажеттi өзге
Мұндай қорлардың тiзбесi, оларды құру және жұмсау тәртiбi кооператив
Өндiрiстiк кооперативтiң пайдасы мен шығынын бөлу
Өндiрiстiк кооперативтiң пайдасы жыл қорытындысы бойынша анықталады. Салықтар мен
Егер кооператив жарғысында өзгеше көзделмесе , жалпы жиналыс белгiлеген
Кооперативтiң өз мүлкiмен өтелмеген шығыны осы Жарлыққа сәйкес оның
Егер құрылтай құжаттарында өзгеше көзделмесе, жалданбалы жұмыскерлердiң еңбегiне ақы
Барлық жағдайларда кооперативтегi жалданбалы жұмыскерлердiң ең төменгi мөлшерi заң
Кооператив мүшелерi мен оның жалданбалы жұмыскерлерiнiң жеке табысының ең
Кооперативте негiзгi жұмысынан немесе оқудан бос уақытта жұмыс iстейтiн
Кооперативте жұмыс iстейтiн азаматтардың зейнетақы оның түрi мен мөлшерiне
Кооперативтегi жұмыс күнiнiң ұзақтығы мен тәртiбi, демалыстарды, қосымша демалыстарды
Жыл сайынғы демалыс уақытының ұзақтығын қоса, демалыс уақытының ұзақтығы
Кооператив заңда белгiленген ережелер мен нормаларды басшылыққа ала отырып,
Кооператив мүшелерi және оның жалданбалы жұмыскерлерi мiндеттi әлеуметтiк сақтандыруға
Жүктi әйелдерге (кооператив мүшелерiне және жалданбалы жұмыскерлерге) бұрынғы жұмыс
Кооператив өзiнiң 18 жастан аспаған мүшелерi үшiн қысқартылған жұмыс
Жалпы жиналыстың шешiмiмен кооператив өз табысы есебiнен мүшелерiн әлеуметтiк
III Өндiрiстiк кооперативтi қайта құру және тарату
3.1 Өндiрiстiк кооперативтiң еңбек және әлеуметтiк қарым-қатынастары
Өндiрiстiк кооперативтi қайта құру: Өндiрiстiк кооператив өзiнiң құрылтай құжаттары
Кооперативтер бiрiккен және қосылған жағдайда қайта құрылатын мүшелерi пайларының
2. Өндiрiстiк кооператив оның мүшелерiнiң бiрауызды шешiмi бойынша шаруашылық
3. Өндiрiстiк кооперативтiң қайта құрылуының өзге негiздерi мен тәртiбi
Өндiрiстiк кооператив осы Жарлықта және оның құрылтай құжаттарында белгiленген
Егер кооперативтiң басқа мүшелерiнiң одан шығуының нәтижесiнде жалғыз мүшесi
Өндiрiстiк кооперативтi таратудың өзге негiздерi мен тәртiбi Қазақстан Республикасының
Кредит берушiлердiң талаптары қанағаттандырылғаннан кейiн таратылатын кооперативтiң қалған мүлкi
Кооператив пайда табу мақсатында жарғыда белгiленген тәртiпте әртурлi шаруашылық
Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңдарына сәйкес кооператив үлесiнен айып
Кооператив мүшелiгiне Қазақстан Республикасының жасы он алтыға толған, осы
- кооператив қызметiне және оны басқару iсiне қатысуға 6асқару
- кооператив қызметi туралы кез келген мәселе бойынша кооператив
- кооператив мүшелiгiнен белгiленген тәртiппен кез келген уақытта ерiктi
Кооператив мүшесi мiндеттi:
осы шартты және кооперативтiң 6асқару органдарының шешiмдерiн сақтауға; кооператив
Кооператив мүлкiнiң қалыптасу көздерi:
кооператив мүшелерiнiң мүлiктiк жарналары;
оның қызметiнен алынған таза табыс;
заңда тыйым салынбаған басқа да табыс көздерi.
Кооперативке мүше қабылдаудың шартына еңбекке қатысуымен қатар, кооперативтiң жалпы
мөлшерiнде кооперативке кiру жарналарын енгiзу жатады.
Кооператив мүшесiнiң жарнасына ақаш, бағалы қағаздар, ғимараттар, үйлер, құрал-жабдықтар
Көрсетiлген мерзiмде жарна төленбеген жағдайда, кооператив мүшесi кооператив борышы
Жарна төлеудiң мерзiмiн өткiзiп алған жағдайда кооперативке төленбеген жарна
Кооператив мүшесi мүлiктi кооперативке өз жарнасы ретiнде тек қана
Кооператив мүшелерi қосымша жарна төлеу туралы шешiм қабылдауы мүмкiн.
Кооператив өзiне тиесiлi ғимараттарды, құрал-жабдықтар мен көлiктердi, инвентарь, шикiзат
Кооператив резервтiк қор құрады. Резервтiк қорды кооператив жыл сайынғы
Кооператив мүшелерiнiң жалпы жиналысының құзыретi және кооперативтi басқару құрылымы
Кооператив құрылған сәтте оның жоғары лауазымды тұлғасы (кооператив төрағасы)
кооператив мүшелерiнiң жалпы жиналысының шешiмi бойынша;
заңда көзделген басқа да жағдайда.
Кооперативтi қайта құрылуы қолданылып жүрген заңдарда көзделген тәртiпте жүргiзiледi.
өндiрiстiк кооператив оның мүшелерiнiң бiрауыздан қабылдаған шешiмi бойынша жауапкершiлiгi
Кооператив мүшелерiнiң жалпы жиналысының шешiмi бойынша кез келген негiзде
Егер кооперативтiң басқа мүшелерiнiң одан шығуының нәтижесiнде жалғыз мүшесi
Тарату туралы шешiм қабылдаған орган тарату комиссиясын құрады, тiркеу
Кредит берушiлердiң талаптары қанағаттандырылғаннан кейiн таратылатын кооперативтiң қалған мүлкi
Егер өндiрiстiк кооператив шағын кәсiпкерлiктiң субъектiсi болып табылса:
Осы шарттың қатысушылары Азаматтық Кодекстiң және ҚР Президентiнiң заң
Тiркелген сәттен бастап коммерциялық ұйым бiрлескен кәсiпкерлiк қызмет үшiн
Тiркелген сәтген бастап кооператив заңды тұлға болып есептеледi және
Кооператив мүшелерiнiң кооператив мiндеттемелерi бойынша қосымша (субсидиялық) жауапкершiлiк мөлшерi
Кооператив қызметiнiң басты мақсаты кооператив мүшелерiнiң еңбекке қатысуы және
- кооператив мүшелерiнiң мүлiктiк жарналары;
- оның қызметiнен алынған таза табыстар;
- заң актiлерiмен тыиым салынбаған өзге де көздер болып
- Кооперативке мүше қабылдаудың шартына мүшелердiң еңбекке қатысуы және
- Кооператив мүшесiнiң пайына ақша, бағалы заттар, ғимарат, құрал-жабдықтар
- Кооператив мүшесiнiң жарнасы кооператив мүшесi болып қабылданған күннен
- Көрсетiлген мерзiмде жарна төленбеген жағдайда, кооператив мүшесi кооператив
- Жарна төлеудiң мерзiмiн өткiзiп алған жағдайда кооперативке төленбеген
- Кооператив мүшесi мүлiктi кооперативке өз жарнасы ретiнде тек
- Кооператив мүшелерi қосымша жарна төлеу туралы шешiм қабылдауы
- Кооператив өзiне тиесiлi ғимараттарды, құрал-жабдықтарды көлiктердi, инвентарь, шикiзат
- Кооператив резервтiк қор құрады. Резервтiк қорды кооператив жыл
Кооператив мүшесiнiң еңбекке қатысуы мүшелiктiң мiндеттi шарты болып табылады.
Жоғары органы - Кооперативтiң жалпы жиналысы.
Атқарушы органы - Басқарма, Төраға.
Бақылаушы органы - Тексеру комиссиясы
Кооперативтiң жоғары органы оның мүшелерiнiң жалпы жиналысы болып табылады.
Тексерушi болып табылатын кооператив мүшесi: оны қызметтен босату, оған
- кооператив жар езгерту;
- атқарушы, тексерушi органдар мен байқаушы кеңесiн құру және
- кооператив қорлары мен резервтер түрлерi мен мөлшерiн және
- кооперативтiң iшкi еңбек тәртiбiнiң ережелерiн, кооперативтiң лауазымды тұлғаларының,
- кооперативтiң бөлiмшелерi мен өкiлдiктерiн, шаруашылық серiктестiктерiн құру және
- қосымша пай жарналарын енгiзу туралы мәселенi шешу;
- кооператив мүшелiгiне қабылдау және шығару;
- кооперативтiң жылдық есептерi мен бухгалтерлiк баланстарын бекiту, оның
- кооперативтi қайта құру мен тарату туралы шешiм;
- тексеру комиссиясының есебiн бекiту;
- кооператив төрағасының есебiн тыңдау.
Егер жалпы жиналыстың шешiмi үшiн жиналысқа қатысқан кооператив мүшелерiнiн
Кооперативтi шаруашылық серiктестiк етiп өзгерту нысанында қайта құру бiрауыздан
Кооперативтiң атқарушы органдары жалпы жиналыста кооператив мүшелерi iшiнен төрт
Басқарма кооператив қызметiн басқаратын атқарушы орган болып табылады. Басқарма
Кооператив төрағасы кооператив қызметiне ағымдық басшылық жүзеге асырады, жалпы
Тексеру комиссиясы (тексерушi) кооперативтiң қаржы және шаруашылық қызметiне ағымдық
Соңғы жағдайда аудитордың қызметiне талап еткен кооператив мүшелерi төлейдi.
- кооператив қызметiне және оы басқару iсiне қатысуға, кооперативтiң
- кооператив қызметiне байланысты кез келген мәселелер туралы толық
- кооператив мүшелiгiнен кез келген уақытта өз еркiмен шығуға;
- кооперативтен алған пайданы бөлуге қатысуға;
- кооператив қызметiне өз еңбегiмен қатысуына сәйкес оның мүшелерi
- кооперативтегi өз еңбегi үшiн жалақы алуға;
- кооперативтiң өз мүшелерi үшiн көзделген жеңiлдiктер мен
артықшылықтарды пайдалану;
- қолданылып жүрген заңдарға сәйкес демалуға;
- медициналық және әлеуметгiк сақтандыруға;
Кооператив мүшелерi мiндетгi:
- осы шартгы сақтауға және кооперативтiң басқару органдарының шешiмдерiн
- кооператив мүлкiн сақтауды қамтамасыз етуге;
- осы шартта көрсетiлген тәртiппен, жолмен және мөлшерде
- кооператив қызметiне жеке еңбегiмен қатысуды жүзеге асыруға,
- кооперативтiң өзiнiң коммерциялық құпиясы деп жарияланған
мәлiметтердi таратпауға мiндетгi.
Кооперативке мүшелiктiң тоқтатылуы Қазақстан Республикасы Азаматтық Кодексiнiң 100 -
бар “Өндiрiстiк кооператив туралы” 5 қазан 1995 жылғы Жарлығының
11 бабында көзделген жағдай мен тәртiпте жүргiзiледi. Кооператив мүшесi
Таза табыс есебiнен кооперативте мынадай қорлар құрылуы мүмкiн:резервтiк қор,
Бюджетке төленетiн салықтар мен басқа да төлемдерге, қорларды құруға
Кооперативтiң үшiншi тұлғамен және еңбек ұжымымен қарым-қатынасының характерi мен
Қорытынды
1991 жылдан бастап қоғамның әлеуметтiк-экономикалық және қоғамдық саяси құрылымын
Алдағы кезеңдерге азаматтардың құқықтары мен еркiндiгiн қорғауға, отандық тауар
Экономикалық құқық пен бостандық адамға өзiнiң материалдық өндiрiс және
Қазақстан социалистiк (мемлекеттiк) экономикадан рыноктiк экономика деп аталатынға өту
- жеке және мемлекеттiк меншiкке негiзделген экономиканы құрудан;
- кәсiпкерлiкке, әсiресе материалдық игiлiктер өндiрiсi, құрылыс, көлiк, жеке
Рыноктiк экономика жеке меншiк иелерiн, өндiрiс құралдарына жеке меншiктi
Қазiргi заманғы алдыңғы қатарлы елдердiң тәжiрибесi көрсеткендей, жеке меншiктiң
Қорыта айтқанда нарықтық қатынастарға көшудiң алғашқы кезеңi көп жағдайда
Қолданылған әдебиеттер
1. Нормативтiк-құқықтық актiлер.
Қазақстан Республикасының Конституциясы. Алматы, 1995. 07.10.98. өзгерiстер мен толықтырулар
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексi (жалпы бөлiм), Алматы, 1995. 2002
«Өндiрiстiк кооператив туралы» 1995 жылғы 5 қазандағы Қазақстан Республикасы
Қазақстан Республикасының «Шағын кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдау туралы» 1997 жылғы
«Заңды тұлғаларды мемлекеттiк тiркеу туралы» 1995 жылғы 17 сәуiрдегi
«Лицензиялау туралы» 1995 жылғы 17 сәуiрдегi Қазақстан Республикасы Президентiнiң
Указ Президента РК «О Защите прав граждан и юридических
Указ Президента РК, и.с.з., «О государственном предприятии» от 19
Арнайы әдебиеттер.
Романкова И.В. Проблемы правового регулирования предпринимательства граждан в РК.
Климкин С.И. Правовые формы предпринимательства в РК.- Алматы. 1997.
Квятковская Т. Осипова Г. Защити себя сам. Мандат потребителя.
Ударцев С.Ф. Правовое обеспечение интересов потребителей. В кн.: ГК
Сулейманов М.К., Покровский Б.В., Худяков А.И., Жакенов В.А. Право
Басин Ю.Г., Фурсов В.Г. Основы бизнеса и предпринимательства в
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексi. 33-34 бап
Басин Ю.Г.,Фурсов В.Г. Основы бизнеса и предпринимательства в условиях
Романкова И.В. Проблемы правового регулирования предпринимательства граждан в РК
Өндiрiстiк кооперативтiң жарғысы. Жоба. Құрастырған: Ермаков В. Реморенко Т.
ҚР «Заңды тұлғаларды мемлекеттiк тiркеу туралы» 17.04.1995 жылғы Жарлығы
Климкин С.И. Правовые формы предпринимательства в Республике Казахстан. –
Казахстанская правда 1998 жылғы 28 сәуiр.
«Шағын кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдау туралы» 1997 жылғы 19 маусымдағы
М.К.Сулейменов. Б.В:Покровский и др. Право и предпринимательство в РК.Алматы
Өндiрiстiк кооперативтiң Жарғысы. 1996 жыл.
36
Газ реттеуші пункттер
Бухгалтерлік есеп бойынша есептер жинағы
Оқу бағдарламалары
Delphi программасының базалық компоненттері
СТУДЕНТТІҢ ЖАТТЫҚТЫРУШЫЛЫҚ ІС-ТӘЖІРИБЕ КЕЗІНДЕГІ БАҚЫЛАУ-ТІРКЕУ КІТАПШАСЫ
Сауат ашу кезеңіндегі оқыту типтері
Білім беру мазмұны
Білім берудің мазмұны туралы ұғым. Білімнің мемлекеттік стандарты
Есептеу математикасына кіріспе пәні бойынша оқу-әдістемелік кешен
Білім мазмұны