Туристік қызметтерді өндірушілер
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 5
1-ТАРАУ ТУРИЗМ САЛАСЫНДАҒЫ БӘСЕКЕЛЕСТІК ЖӘНЕ БӘСЕКЕЛЕСТІК
1.1 Экономика саласы ретіндегі туризмнің мәні
Туристік фирмалардың бәсекелестікке қажеттілігі және
Бәсекелестік жағдайындағы фирма стратегиясының түрлері 16
2 ТАРАУ «РОБИНЗОН» ТУРИСТІК ФИРМАСЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ДАМУ
2.1. Туристік фирманың жалпы сипаттама 18
2. 3. Туристік фирманы ұйымдастыру
3 ТАРАУ ТУРИСТІК ФИРМАНЫҢ БӘСЕЛЕСТІК СТРАТЕГИЯСЫНЫҢ ДАМУ
3.1. Стратегиялық шешімдерді қабылдау әдістерін
3.2. Бәсекелестік стратегияны іске асыруға бағытталған ұйымдық
3. 3. Туристік қызметтердің бәсекелестігін көтерудің ұйымдық-экономикалық механизмдері 48
ҚОРЫТЫНДЫ 54
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 61
СӨЗДІК
гид (гид-аудармашы) — туристерге уақытша келген елдегі (жердегі)
туристік қызмет көрсетуге жасалған шарт — өтелмелі туристік қызмет
туризм нұсқаушысы — тиісті біліктілігі және туристік маршруттармен жүріп
туристерді орналастыру орындары — мейманханалар, мотельдер, кемпингтер, туристік базалар,
туристік өнімді ұсыну — туристік қызмет көрсетуге (жарнама, арнаулы
тур — белгіленген мерзімдер шеңберінде белгілі бір маршрут бойынша
туризм — жеке тұлғалардың ұзақтығы жиырма төрт сағаттан бір
өз бетінше туризм — туристер өз бетімен ұйымдастыратын, жүріп-тұрудың
турист — жиырма төрт сағаттан бір жылға дейінгі мерзім
туристік агенттік қызмет (турагенттік қызмет) — қызметтің осы түріне
туристік қызмет – жеке және заңды тұлғалардың туристік қызмет
туристік операторлық қызмет (туроператорлық қызметтің осы түріне лицензиясы бар
туристік жолдама — туристік қызмет көрсету кешенін алуға растайтын
туристік ұйымдар — қызметінің негізгі түрі туристік қызмет болып
туристік ресурстар — туристік көрсету объеқтілерін қамтитын табиғи-климаттық, тарихи,
туристік ваучер — турдың құрамына кіретін қызметтерге туристің құқығын
туристік өнім — саяхат барысында туристің қажетін қанағаттандыру үшін
туристік рынок — туристік қызмет саласында тауарлар (жұмыстар, қызмет
туристік қызмет көрсету — өзінің туристік саяхаты кезеңінде және
уәкілетті орган — туристік қызмет саласында мемлекеттік басқару функцияларын
экскурсант — бір жерге, елді мекенге, аумаққа немесе сол
экскурсиялық қызмет — азаматтардың уақытша болатын елдегі (жердегі) туристік
экскурсовод — уақытша болатын елдегі (жердегі) туристік ресурстармен таныстыру
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі: Бүгінгі таңда туризм экономикамыздың
Жұмыстың мақсаты: туристік фирманың бәсекелестік
Экономика саласы ретіндегі туризмнің мәні және
Туристік фирмалардың бәсекелестікке қажеттілігі және
Бәсекелестік жағдайындағы фирма стратегиясын қарастыру;
Туристік фирманы ұйымдастыру және басқару
Туристік фирманың ұсынатын қызмет ассортиментінің ерекшеліктерін
Стратегиялық шешімдерді қабылдау әдістерін жетілдіруін
Жұмыстың жаңалығы: Берілген жұмыста туризмнің ерекшеліктері, оны
Негізгі дерек көздер: Жұмыстың негізгі
Жұмыстың құрылымы: Берілген диплом жұмысы кіріспе
1-ТАРАУ ТУРИЗМ САЛАСЫНДАҒЫ БӘСЕКЕЛЕСТІК ЖӘНЕ БӘСЕКЕЛЕСТІК
1.1 Экономика саласы ретіндегі туризмнің мәні
Туризм әлемдік экономикада басты рөлдің бірін атқарады. Туристік Ұйымның
Туризмнің қазіргі индустриясы табысы жоғары және серпінді дамып келе
Қазіргі туризм еңбекшілердің жыл сайынғы ақылы еңбек демалысына шығуымен
ДТҰ, туризм жөніндегі мамандандырылған халықаралық ұйымдардың зерттеулерінің талдауына, сондай-ақ
Қазіргі туризм — бұл әлемдік экономиканың қүлдырауды білмейтін саласы.
Туризм жалпы алғанда, мемлекеттің экономикасына үш оң нәтиже береді:
1 Шетел валютасының құйылуын қамтамасыз етеді және төлем теңгерімі
2. Халықтың жұмыспен қамтылуын көбейтуге көмектеседі. ДТҰ мен Дүниежүзілік
3 Елдің инфрақұрылымын дамытуға жәрдемдеседі.
Туризм елдің тұтас аудандарының экономикасына белсенді әсер етеді. Туризм
Туризм жеке және ұжымдық жетілдіру құралы ретінде жоспарлануы және
Туризмнің жылдам және тұрақты өсуін, оның қоршаған ортаға, экономиканың
Бұл ретте біз экономиканың дамып келе жатқан
Туристік қызмет субъектілеріне біз келесілерді жатқызамыз:
туристік операторлар (туроператорлар);
туристік агенттер (турагенттер);
гидтер (гид-аудармашылар), туризм нұсқаушылары, экскурсоводтар;
туристер және олардың бірлестіктері;
экскурсанттар;
туристік қызмет саласындағы өзге де бірлестіктер;
туристік қызмет саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейтін мемлекеттік органдар жатады.
Ал туристік қызмет объектілері дегеніміз — табиғи объектіпер және
Атаулы субъектілер мен объектілер туристік индустрияда
турлар ұсыну жөніндегі қызмет көрсету;
тұратын орындар беру жөніндегі қызмет көрсету;
тамақтандыру жөніндегі қызмет көрсету;
ақпараттық, жарнамалық қызмет көрсету;
келік қызметін көрсету;
ойын-сауық;
өзге де туристік қызмет көрсетулер.
Турисік индустрияда міндетті түрде туристік
Туристік фирмалардың бәсекелестікке қажеттілігі және
Кез келген саланың құраушы бөліктері
Халықаралық және ішкі туризм туризмнің ұйымдық нысандары болып танылады.
Халықаралық туризмге біз келесілерді жатқызамыз:
келу туризмі - Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұрмайтын адамдардың
шығу туризмі — Қазақстан Республикасының азаматтары Республикасында тұрақты тұратын
Ал ішкі туризм дегеніміз — Қазақстан Ресубликасының азаматтары
әлеуметтік,
экологиялық,
шытырман спорттық,
іскерлік,
конгрестік,
емдеу-сауықтыру,
мәдени-танымдық,
діни және басқа туризм.
Еліміздің аумағына келу туризмін ұйымдастырумен байланысты туристік қызмет көрсету
Кез келген саланың дамуында мемлекет басты
Жоғарыда аталғанға сай мемлекет тарапынан келесі
туристік қызметке жәрдемдесу және оның дамуы үшін қолайлы жағдайлар
туристік қызметтің басым бағыттарын айқындау және қолдау;
Қазақстан Республикасы туралы туризм үшін қолайлы ел деген түсінікті
Қазақстан Республикасының туристері мен туристік ұйымдарының және олардың бірлестіктерінің
Сонымен қатар турфирмалардың бәсекелестікке қажеттілігі
азаматтардың туристік қызмет саласында демалу, еркін жүріп-тұру құқықтарын қамтамасыз
қоршаған ортаны қорғау;
туристерге тәрбие, білім беруге және оларды сауықтыруға бағытталған қызмет
саяхат жасау кезінде азаматтардың қажеттерін қамтамасыз ететін туристік индустрияны
туристік индустрияны дамыту есебінен жаңа жұмыс орындарын құру, мемлекеттің
халықаралық туристік байланыстарды дамыту;
туризмді Қазақстан Республикасы экономикасының жоғары рентабельді саласы ретінде қалыптастыру;
туристік ресурстарды пайдаланған кезде Қазақстан Республикасының мемлекеттік мүдделерін ескеру,
балалардың, жасөспірімдердің, жастардың, мүгедектер мен халықтың күнкөрісі төмен топтарының
туристік индустрияны инвестициялау үшін қолайлы жағдайлар жасау;
Қазақстан Республикасының аумағында келу туризмімен және ішкі туризммен айналысатын
ішкі және халықаралық туризм қажеттерін қамтамасыз ету үшін туристік
туризм индустриясын, туризмге инвестицияларды дамыту жөніндегі саясатты айқындау;
туристік қызмет саласындағы қатынастарды жетілдіруге бағытталған нормативтік құқықтық актілерді
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес туристік қызметті лицензиялау туристік индустрияның
бюджеттік заңдарға сәйкес туризмді дамытудың мемлекеттік бағдарламаларын әзірлеуге және
туристік қызметті кадрмен қамтамасыз етуге жәрдемдесу;
отандық туристердің, туроператорлар мен турагенттердің және олардың бірлестіктерінің халықаралық
ішкі және дүниежүзілік туристік рыноктарда туристік өнімді ұсынуға жәрдемдесу;
елдің туристік ресурстарын ұтымды және тиімді пайдалануды, есепке алу
Сонымен қатар атаулы салада мемлекет
туристік қызмет саласындағы қатынастарды реттейтін нормативтік құқықтық актілерді қабылдайды;
туристік қызметті лицензиялау ережелерін және туристік қызметке қойылатын біліктілік
туристер аралауға тыйым салынған объектілер мен аумақтарды белгілейді;
туристік қызмет саласындағы мемлекеттік инвестициялық саясатты айқындайды;
туристік қызмет саласындағы ғылыми қамтамасыз етудің мемлекеттік жүйесін құрады;
туристік қызмет саласындағы мемлекеттік басқаруды асырады;
Қазақстан Республикасында туризм саласын дамыту бағдарламасын әзірлейді;
туристік қызмет мәселелері жөніндегі нормативтік құқықтық жобаларын әзірлеуге қатысады;
өз құзыреті шегінде нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді және бекітеді,
туристік рынокқа зерттеу жүргізеді, халықаралық туристік рынокта және мемлекет
өз құзыреті шегінде туристік қызмет саласындағы халықаралық шарттарды әзірлейді,
атқарушы органдардың, меншік нысандарына қарамастан туристік және басқа да
туристік қызмет көрсету рыногында бәсекені дамытуға жәрдемдеседі, онда меншік
стандарттау, метрология және сертификаттау жөніндегі уәкілетті органмен бірлесіп сертификаттау
Қазақстан Республикасының туристік қызмет саласындағы заңдары мен нормативтік құқықтық
туристік қызмет субъектілеріне олардың қызметін ұйымдастыруға байланысты мәселелерде әдістемелік
туристік қызмет саласында халықты жұмыспен қамту шарасы ретінде кәсіпкерлікті
туризмді дамытудың аймақтық бағдарламаларын әзірлеп, орындайды;
жергілікті туристік ресурстарды қорғау жөніндегі шараларды әзірлеп, енгізеді;
әкімшілік-аумақтық бірліктердің туристік қызмет көрсету рыногына талдау жасайды;
әкімшілік-аумақтық бірліктердегі туризмнің дамуы туралы талдау жасап, қажетті мәліметтерді
турагенттік, туроператорлық қызметті және туризм нұсқаушысының қызмет көрсетуін лицензиялауды
туристік қызмет көрсетулерді және туризм объектілерін жарнамалайды, туристік ақпаратты
балалар мен жастар лагерьлерінің қызметіне жәрдем көрсетеді;
Туристік ақпарат орталығы өз қызметін уәкілетті орган бекіткен ережеге
Бәсекелестік жағдайындағы фирма стратегиясының түрлері
Бәсекелестік жағдайындағы фирма стратегиясының түрлері туризмді
сапасы, халықаралық туристік рынок жағдайында өндіруге, сатуға және бәсекелестікке
республиканың туристік әлеуетін арттыру;
тарихи-мәдени және табиғи-рекреациялық ресурстарды сақтау және ұтымды пайдалану;
халықтың барлық жіктерінің туристік ресурстарға қол жеткізуін қамтамасыз ету,
тұрғындардың жұмыспен қамтылуын ынталандыру;
мемлекеттік және жеке құрылымдардың туризм саласындағы өзара бірлескен іс-қимылының
шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту;
әрбір адамның демалу және бос уақытын өткізуге деген құқығын
халықтар мен мемлекеттер арасындағы өзара түсіністік пен ынтымақтастықтың ізгілік
әділеттілік пен егемендік, саяси, экономикалық және әлеуметтік жүйесіне қарамастан,
қоршаған ортаға және мәдени игіліктерге ұқыпты қарау;
әлеуметтік тепе-теңдік пен даму, жеке адам мен қоғамның игілігін
туризмді тұрақты дамыту;
туризм саласындағы мемлекеттік саясатты жандандыру;
туристік қызметті реттеу жүйесін жетілдіру;
туризм индустриясының құқықтық, ұйымдастырушылық және экономикалық негіздерін одан әрі
туристік рынокты демпингке қарсы және мемлекеттік қолдаудың басқа да
туристердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
тартымды туристік объект ретінде Қазақстанның беделін қалыптастыру;
ақпараттық қамтамасыз ету жүйесін жетілдіру;
туризм саласындағы ғылыми зерттеулерді тереңдету;
туризм саласындағы қызмет көрсетудің статистикалық есебінің әдіснама-сын халықаралық стандартқа
туристік объектілерді қайта жаңғырту мен салу үшін отандық және
туристік қызметті стандарттау, сертификаттау мен лицензиялау негізінде туристерге қызмет
туризм саласындағы кадрларды даярлау мен олардың біліктілігін арттыру жүйесін
туризм саласындағы халықаралық ынтымақтастықты дамыту;
қоршаған ортаны қорғау жөніндегі шараларды қамтамасыз ету, теріс әлеуметтік
туризм саласындағы келеңсіз үрдістерден арылу.
2 ТАРАУ «РОБИНЗОН» ТУРИСТІК ФИРМАСЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ДАМУ
2.1. Туристік фирманың жалпы сипаттама
Туризм құрамында қамтылған қызмет көрсетулерге,
Ішкі туризм - туризмнің берілген
Халықаралық туризм - туризмді бір елдің халықының
Айта кететін жағдай, неғұрлым жалпы категорияларға
Сонымен қатар туризмнің статистикасын
Туристерді қабылдау атаулы аймаққа немесе
Формальды белгі бойынша барлығы да
Туристерді жіберу де маңызды категория болып
Сонымен қатар ішкі және сыртқы туризм
Туризм үйлесімді дамып жатқан дамыған
Алайда іс жүзінде барлық мемлекеттер (мемлекет экономикасы толығымен
Туризм мен туристік өнім адамзат
Туристік өнімнің негізгі көзі болып
Туристік қорлар – бұл туристердің қажеттіліктерін қанағаттандыра
Мұндай анқтама кезінде бірқатар мәселелер
1. Бұл ретте экскурсанттардың жағдайы қалай
2. Туристік қорладың функционалдық қызметі
3. Ал егер де туристік денистанцияға
4. Атаулы қорларға денистанциялардың жергілікті
Соңғыға қарап келесі қорытындыға келуге
Сонымен қатар келесіні де мойындауға
Осыған орай қорлардың тәуелділігі мен туристер
туристік қорлар
материалдық және матеиалдық емес нысаналар;
туристік өнімді тұтынуға бағытталған туристік
Қолдағы бар қорлар туризм мақсатында
Туристік қызмет көрсетудің дәстүрлері, салттары,
Сонымен қатар тек қана білім мен
табиғи ресурстар;
туристік қызмет көрсету мен туризмнің
кәсіпорынның ұйымдастырушылық-құқықтық құрылымы мен дайындалған
Өзінің құрылымы бойынша туристік өнім
қызмет көрсету, жұмыс немесе тауарлардың
өнімді өндірушілердің біртекті немес
туристік сала өнімі;
дестинация өнімі (бірнеше салалар мен
жоғарыға ұқсас мемлекет немесе аймақ өнімі.
Туристік өнім – бұл заңдыға қаранда,
Туристік өнімге қатысты әр жеке
Туристік өнім оны құраушы үш
Туристік қызмет көрсетулер (яғни туризмді
Туристік қызметті тұтынумен қатар жүретін
Турда тұтынылатын тауарлар мен турдан
Атаулы құрамдас бөліктердің өзара байланысы
Туристік өнім турдың негізін құрайды
Сонымен, қарапайым өнім бір ғана
Туристік өнімнің тұтынушысы ретінде туристер, экскурсанттар және
Тур – орналастыру, тасымалдау, туристерді тамақтандыру бойынша
Турды іске асырумен немесе сатумен
Сонымен қатар, кез келген туристің
турға бару немесе бармау, яғни
оны толығымен немесе бөлшектеп пайдалану;
турды құқықтың басқа субъектісіне беру;
турды басқа субъектіге сату,
турды өзінің шешімі бойынша біреуге
турды ауыстыруға, кепілдікке беруге және т.б
2. 3. Туристік фирманы ұйымдастыру
Туризм – бұл негізгі қызмет көрету.
Сонымен қатар кез келген кәсіпорынды
Осы орайда келесі сызбаны
Сурет Туристерді тарту құралдары
Сонымен қатар турфирмалардың бір-бірімен әрекеттесу маңыздылығы
әр турфирма ішіндегі кірме факторлар
әртүрлі туркәсіпорындарының бірін-бірі толықтырулары;
турқызмет кәсіпорындары мен туристік еоекшеліктер арасындағы
Сонымен қатар тауар өнімділігі сапалы
Сонымен қатар турфирманың қызметінде дистрибьторлық
олар сұраныс жайлы нақты
тұтынушылардың талаптары жайлы неғұрлым тереңірек мәліметтенген;
нарықтың сегментациянысна қатысты сұраныстың өзгеруін
Атаулы қызмет атқарушылар түрлі қызмет түрлерін
Олар тек қана джиынтық қызмет көрсетулердің
Осыған орай келсесі сызбаны қарастырып
2- Сурет туризмдегі дистрибьюция жүйесі
Сонымен қатар, айта кететін жағдай,
3-сурет Арнайы сұранысты анықтаушы факторлары
2.3. Туристік фирманың ұсынатын қызмет ассортиментінің
Халық шаруашылығының саласы ретінде туризм сұраным мен ұсыныстың нарықтық
Халықаралық туристік рынок бүгінгі күні миллиардтаған айналымы және қатаң
ДТҰ-ның ұсынымдарын ескере отырып жүргізілген талдау мен қазіргі тәжірибенің
Көрсетілген басымдықтарға сәйкес бірінші кезекте игерілетін мынадай аудандар мен
1. Іле (Алматы қ., Түрген с, Есік қ.,
2. Солтүстік Тянь-Шань (Кеген с, Нарынқол с, Жалаңаш
3. Жаркент-Талдықорған (Жаркент қ., Кектал с, Басши с, Текелі
4. Балқаш (Балқаш көлі, Балқаш өңірі с).
5. Солтүстік Жоңғар (Достық, Алакөл көлінің маңы, Лепсі с,
6. Жамбыл (Тараз қ., Мерке с, Мойынқұм ауданы);
7. Түркістан (Түркістан қ., Тұрбат с, Отырар с,
8. Сайрам-Шымкент (Шымкент қ., Сайрам с, Арыс қ.,
9. Жоғары Бұқтырма (Қатон-Қарағай с, Беріл с, Рахманов
10. Маңғыстау (Фетисово с, Ақтау қ., Ералиев-Құрық а.п.).
Бұдан басқа, басымдықты игеру объектілеріне жатқызуға болатын қазіргі және
Орталық Азия аймағындағы туризмнің ерекшелігін ескеру қажет. Жібек жолы
Сөйтіп, қазақстандық өнім тек қана кешенді орталық азия турөнімінің
1. Турөнімнің институционалдық элементтері үкіметаралық деңгейде келісілуі тиіс.
2. Қазақстандық турөнім біздің аймақтағы көршілеріміздің турөнімдерінен (ең
Қазақстандық туристік өнімнің ерекше белгісі оның сипатының маусымдығы болып
Сонымен бірге, жоғарыда көрсетілген сегменттерге сәйкес инфрақұрылымның белгілі
Қазақстанның бизнес-туризм сегментінде белгілі бір болашағы бар. Бұл —
Турөнімнің маңызды құрамының бірі көлік болып табылады. Туристерді Қазақстанға
Республика аумағының кеңдігін ескере отырып, рыноктың көрсетілген сегменттерінің көпшілік
Туристік жағынан дамыған көпшілік елдерде туризмнен түскен жалпы табыстың
Бұл ретте, әлемдегі демалыс түрлері мен туризм өндірісін пайдаланушылардың
Мемлекеттік және жергілікті басқару органдары шағын бизнес кәсіпорындарына, оның
Әлеуметтік туризмді, оның ішінде өлкетану, спорттық, жеке, емдеу-сауықтыру, мәдени-танымдық,
Осы мәселелердің барлығын шешуде турөнімді қалыптастырудың институционалдық элементтерінің бірінші
"Қазақстан" деген фирмалық атауы бар турөнімді жылжыту, оның барлық
Сонымен қатар жоғарыда көтерілген мәселеге
ICAO (Internftional Civil Aviation Organization) 1944 жылы Чикаго
Халықаралық IATA ұйымы (The International Air Transport
Бүгінгі күнде IATA 130-дан аса мемлекеттен 230
Соңғы мәліметтерге сәйкес азаматтық авиация жыл
Атаулы ұйымдар БҰҰ және ДТҰ (ВТО – Всемирная
Дүниежүзінде әуе көлігінің дамуының болжамы ICAO, IATA
Тасымалдаулардың жыл бойынша түрлері Жолаушылар/километрлер Өсудің жылдық
1982 1992 1993 2003 1982-1992 1993-2003
Халықаралық 496,5 979,4 1045,6 1960 7,0 6,5
Ішкі 640,3 973,2 925,2 1485 4,3 4,0
Барлығы 1136,8 1952,6 1970,8 3445 5,6 5,5
Евроаплық экономикалық қоғамдстық шеңберінде тасымалдауды жетілдіру
Европалық экономикалық қоғамдастық қызметінің бір
Ұшулардың либерализациясы авиакомпаниялар арасындағы бәсекеталастықтың өсуіне
Халықаралық тасымалдау – кем дегенде екі мемлекет
Тұрақты бағыттар үшін ең басты шарттар
Халықаралық тұрақты бағыттарда ұшудыі ашылуы екі
Атаулы құжаттард келесі ережелер бекітілген:
атаулы тасымалдауларда пайдаланылатын жолдар;
көлік түрлері;
көлік құралдарына қойылатын экологиялық талаптар,
келу мен шығудың рұқсаттық жүйесі;
салықтар мен жиналымдар;
шекаралық, тазалық және кедендік бақылау,
есеп берулер мен төлемдер;
келісімдерді бұзғаны үшін санкциялар.
Халықаралық тасымалдау келісімдерін қарапайымдандыру үшін
ТМД елдері шеңберінде туристік тасымалдауды ұйымдастыру ТМД
1982 жылы 26 мамырда Дублин қаласында қабылданған жолаушыларды автобустармен
Атаулы құжатты пайдаланудың жалпы ережелеріне
Ресейдің Көлік министрлігінің Европалық конференциясына енген кезінде тасымалдау
Атаулы көпжақты шешімдер бір күнтізбелі жыл мерзімінде қызмет
Халықаралық келісім-шарттарға сәйкес халықаралық бағыииардағы жылжымалы құрамға
экологиялық қауіпсіздік (шу деңгейі, газдардың улылығы, вибрациялар, зиянды ылғалдану)
салмақ, көлем, кіндщікбойынша жүктеме бойынша халықаралық стандарттарға сәйкес келуі;
қауіпсіздік нормаларвна сәйкес келуі;
халықаралық тасымалдау белгісінің және мемлекеттің бөлу белгісінің бар болуы;
ыңғайылылыққа қойылатын талаптар және т.б.
Автомобиль көлігімен халықаралық тасымалдау кезінде де
жол бойы мен аяққы жерге дейін техникалық
тұрақтар, жанармай станцияларын, демалыс, тамақтану, медициналық қызметтерді ұйымдастыру;
бағыт трассасында байланысты ұйымдастыру.
Көптеген европалық мемлекеттер жүргізуші куәлігін екіжақты мойындайды,
Халықаралық теңіз тасымалдаулары мемлекетаралық келісім-шарттар мен Афиндік «Жолаушылар
Халықаралық тасымалдау ретінде шығу орны мен
Сонымен қатар, келесі берілген жағдайларда Афиндік Ковенция
кеме атаулы Ковенцияға қосылған мемлекеттің кемесі болған жағдайда
тасымалдау келісім-шарты атаулы Конвенцияның бір жағы болып табылатын
Келісім-шартқа сәйкес тасымалдаудың жөнелту мен
3 ТАРАУ ТУРИСТІК ФИРМАНЫҢ БӘСЕЛЕСТІК СТРАТЕГИЯСЫНЫҢ ДАМУ
3.1. Стратегиялық шешімдерді қабылдау әдістерін
Стратегиялық шешімдерді қабылдау әдістерін жетілдіруін
Лицензия мынадай туристік қызмет түрлерінің әрқайсысына беріледі:
туроператорлық;
турагенттік;
экскурсиялық;
туризм нұсқаушысының қызмет көрсетуі.
Лицензия субъектіге немесе оның уәкілетті өкіліне сенімхат негізінде беріледі
Заңды тұлғаның атауы, орналасқан жері өзгерген жағдайда, ол бір
Лицензия "Лицензия туралы" Заңмен белгіленген мерзімге беріледі.
Лицензиардың басшысы не осыған уәкілетті адам лицензияға қол қояды
Туроператорлық қызметті жүзеге асыруға лицензия алу үшін мынадай құжаттар
белгіленген нысан бойынша өтініш;
лицензиялық алым төлегенін растайтын құжат;
жарғының нотариалды куәландырылған көшірмесі;
кеңсеге арналған меншікті немесе жалға алынған үй-жайы бар екендігін
меншікті немесе жалға алынған материалдық-техникалық базасы бар екендігін растайтын
білімі және жұмыс өтілі туралы қужаттардың көшірмелерін қоса отырып,
туристік қызмет көрсету шарты бойынша азаматтық-құқықтық жауапкершілікті сақтандыру шартының
тасымалдаушымен шарттың көшірмесі;
туристік жолдаманың және турист жаднамасының көшірмесі;
экскурсиялық қызметке лицензиясы бар туристік ұйыммен шарттың көшірмесі немесе
жарнамалық-ақпараттық материалдар (жөнсілтегіштер, бүктемелер, бейнематериалдар, парақшалар, журналдар, сызбалар және
туристік бағыттардың тізілімі;
туристерге қызмет көрсету бағдарламасы;
"Қазақстан Республикасындағы туристік қызмет туралы" Заңның 17-бабының талаптарына сәйкес
туристерге арналған келетін және баратын елі туралы ақпарат.
Турагенттік қызметті жүзеге асыруға лицензия алу үшін мынадай құжаттар
белгіленген нысан бойынша өтініш;
лицензиялық алым төлегенін растайтын құжат;
жарғының нотариалды куәландырылған көшірмесі (заңды тұлғалар үшін);
кеңсеге арналған меншікті немесе жалға алынған үй-жайы бар екендігін
меншікті немесе жалға алынған материалдық-техникалық базасы бар екендіпн растайтын
білімі және жұмыс етілі туралы құжаттардың көшірмесін қоса отырып,
туристік қызмет көрсету шарты бойынша азаматтық-құқықтық жауапкершілікті сақтандыру шартының
тасымалдаушымен шарттың көшірмесі;
туристік жолдаманың және турист жаднамасының көшірмесі;
жарнамалық-ақпараттық материалдар (женсілтегіштер, бүктемелер, бейнематериалдар, парақшалар, журналдар, сызбалар және
"Қазақстан Республикасындағы туристік қызмет туралы" Заңның 17-ба-бының талаптарына сәйкес
туристерге арналған келетін және баратын елі туралы ақпарат.
Экскурсиялық қызметті жүзеге асыруға лицензия алу үшін мынадай құжаттар
белгіленген нысан бойынша өтініш;
лицензиялық алым телегенін растайтын құжат;
жарғының нотариалды куәландырылған көшірмесі (заңцы тұлғалар үшін);
кеңсеге арналған меншікті немесе жалға алынған үй-жайы бар екендігін
штаттағы немесе шарт негізінде тартылатын кәсіби даярланған адам-дар: оқу
әзірленген бағыттар мен экскурсиялар тақырыптары;
туристерге қызмет көрсетуге арналған меншікті немесе жалға алынған көлігі
Туризм нұсқаушысының қызмет көрсетуін жүзеге асыруға лицензия алу үшін
белгіленген нысан бойынша өтініш;
лицензиялық алым төлегенін растайтын құжат;
тиісті кәсіптік дайындығын, біліктілігін және туристік бағыттармен жүріп ету
әзірленген туристік бағыттардың карта-сызбалары және сипаттамалары;
денсаулығының психикалық жай-күйі туралы медициналық анықтама.
Өтінуші ұсынылған құжаттардың анықтығына Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгіленген жауаптылықта
Сонымен қатар стратегиялық шешімдерді қабылдау әдістерін
жарғыда туристік қызметті негізгі ретінде бекіту;
кеңсеге арналған меншікті немесе жалға алынған үй-жайы бар екендігін
туристік қызмет көрсету шарты бойынша азаматтық-құқықтық жауапкершілікті сақтандыру шарты;
туристік білімі немесе туризм саласында кемінде бір жыл нақты
туристік бағыттардың тізілімі;
туристерге қызмет көрсету бағдарламалары;
меншікті немесе жалға алынған материалдық-техникалық базасы бар екендігін растайтын
туристік жарақтар;
көлік ұсынуға арналған қажетті материалдық-техникалық базасы бар ұйыммен қызмет
экскурсиялық қызметке лицензиясы бар туристік ұйыммен шарт немесе оқу
тасымалдаушымен шарттар;
туристік жолдама, турист жаднамасы;
туристке арналған келетін және баратын елі туралы ақпарат;
жарнамалық-ақпараттық материалдар (жөнсілтегіштер, бүктемелер, бейнематериалдар, парақшалар, журналдар, сызбалар және
Турагенттік қызметті лицензиялау кезінде өтінушіге қойылатын біліктілік талаптары мыналардың
жарғыда туристік қызметті негізгі ретінде бекіту (заңды тұлғалар үшін);
кеңсеге арналған меншікті немесе жалға алынған үй-жайы бар екендігін
туристік қызмет көрсету шарты бойынша азаматтық-құқықтық жауапкершілікті сақтандыру шарты;
туристік білімі немесе туризм саласында кемінде бір жыл нақты
меншікті немесе жалға алынған материалдық-техникалық базасы бар екендігін не
туристік жарақтар;
көлікті ұсынуға арналған қажетті материалдық-техникалық базасы бар ұйыммен қызмет
тасымалдаушымен шарттар;
туристік жолдама, турист жаднамасы;
туристке арналған келетін және баратын елі туралы ақпарат;
жарнамалық-ақпараттық материалдар (жөнсілтегіштер, бүктемелер, бейнематериалдар, парақшалар, журналдар, сызбалар және
Экскурсиялық қызметті лицензиялау кезінде өтінушіге қойылатын біліктілік талаптары мыналардың
кеңсеге арналған меншікті немесе жалға алынған үй-жайы бар екендігін
штаттағы немесе шарт негізінде тартылатын кәсіби даярланған адам-дар: оқу
әзірленген бағыттар мен экскурсиялар тақырыптары;
туристерге қызмет көрсету үшін меншікті немесе жалға алынған көлік.
Лицензия беруден мына жағдайларда бас тартылады, егер:
туроператорлық, турагенттік, экскурсиялық қызметтерді және туризм нұсқаушысының қызметін көрсетуді
лицензия алу үшін қажетті құжаттардың барлығы ұсынылмаса. Лицензиар лицензия
лицензиялық алым енгізілмесе;
өтінуші біліктілік талаптарына сай келмесе;
өтінушіге қатысты оның осы қызмет түрімен айналысуына тыйым салынған
Турагенттік, туроператорлық, экскурсиялық қызметтерді және туризм нұсқаушысының қызметін көрсетуді
Лицензия өз күшін мына жағдайларда тоқтады:
лицензияның қайтарып алынуы;
азаматтың кәсіпкерлік қызметін тоқтатуы, заңды тұлғаның қайта ұйымдастырылуы немесе
3.2. Бәсекелестік стратегияны іске асыруға бағытталған ұйымдық
Бәсекелестік стратегияны іске асыруға бағытталған ұйымдық құрылымды
Белгіленген стратегияны іске асыруға бағыталған құрылыды
кәсіби жоғары немесе орта арнаулы туристік білімі бар кәсіби
туризм саласында сәйкес кәсіби дайындығы немесе кемінде бір жыл
Туристік кадрларды даярлау, олардың біліктілігін арттыру мен аттестаттау туризм
Туристік кадрларды даярлаудың, олардың біліктілігін арттыру мен аттестаттаудың келесі
туристік іс-шараларды мазмұнды еткізу үшін кәсіби білімдері мен дағдыларын
туризмді дамыту саласындағы жаңа жетістіктер бойынша білім алуда мамандардың
туризм түрлерін дамытуда шетел тәжірибесін зерделеу, қорытындылау және тарату.
Туристік кадрлардың біліктілігін арттыру мақсаты - рыноктық экономиканың өскелең
Туристік кадрлар аттестаттаудан:
жұмыс берушінің шешімі бойынша;
тиісті нұсқаушы санатын немесе экскурсия жетекшісі санатын алу мақсатында,
қызметі туристік жорықтар мен экскурсиялардың қауіпсіздігін қамтамасыз етумен байланысты
Аттестаттау мынадай бірқатар жүйелі кезеңдерді қамтиды:
аттестаттауды өткізуге дайындық;
туризм саласындағы қолданыстағы заңнама бойынша тестілеу;
туризм мәселелері бойынша әңгімелесу;
туристік кадрларды аттестаттау жөніндегі комиссияның шешімін шығару.
Аттестаттау нәтижелері бойынша қоғамдық туристік кадрларға еңбек қызметінің ерекшелігіне
3. 3. Туристік қызметтердің бәсекелестігін көтерудің ұйымдық-экономикалық механизмдері
Қазақстандағы туризмнің тарихи алғышарттары біздің д.д. үшінші мың-жылдықта қалыптаса
Қазақстан тәуелсіздік алғанға дейін туризм басқа да экономика салалары
Қазақстанда туризм өндірісінің дамымай қалуының бір себебі экономика саласы
Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін туристік қызметті реттеу мен халықтың
Бүгінгі күні біздің мемлекетімізде туризмді дамыту “Туризм туралы” Қазақстан
Осы құжаттарды қабылдау туризмнің қазақстандық рыногын дамытуға оң әсер
Туризм саласындағы халықаралық қатынастарды дамытуға жасалған қадамдардың бірі —
Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігінің 1999 жылғы дерегі бойынша
Алматы, Шығыс Қазақстан, Қарағанды, Павлодар, Оңтүстік Қазақстан облыстарындағы, сондай-ақ,
Тұтастай алғанда, 1999 жылы барлық меншік нысандарындағы кәсіпорындар 2410,5
Республика бюджетінен түсетін жалпы түсімдердегі туристік қызметтен түскен салық
Туристік ұйымдармен 1999 жылы барлығы 228,3 мың туристке қызмет
Қазақстандық туристердің неғұрлым көп баратын жерлері: Ресей, Қытай, Германия,
Туристік қызметке жасалған талдау көптеген турфирмалардың сыртқа шығу туризмімен
Сонымен бір мезгілде, шоп-туризм, ең алдымен, еліміздің бюджетіне кері
Бүкіл өркениетті дүние негізгі туристер ағынын өздеріне тартуға ұмтылуда,
Көлік. Бүгінгі таңда Қазақстанның халықаралық авиажелілерінің Германияға, Үндістанға, Біріккен
Негізгі темір жол тасымалдаушысы "Қазақстан теміржолы" республикалық мемлекеттік кәсіпорны
Келешекте экологиялық жағынан-таза қоғамдық туристік көлікті дамытуға назар аудару
Орналастыру құралы. Туристік бизнесті шектеуші елеулі факторлардың бірі туризм
Соңғы бес жылда 605 қонақ үй жабылды, 1999 жылы
Талдау көрсеткеніндей, туристік сыныптағы қонақ үйлердің (2-3 жұлдызды немесе
ҚОРЫТЫНДЫ
Жоғарыда айтылғғандардың бврлығын қорыта келіп, келесі
Ең алдымен туризмді дамытудың негізгі бағыттарын
Мақсаттар мен міндеттерге сәйкес туристік саланы дамытудың мынадай негізгі
Туристік қызметті мемлекеттік реттеу
Туризмдегі мемлекеттік реттеу жүйесін жетілдіру туристік қызметті жүзеге асырудың
Туризмді кешенді дамытудың табысты іске асырылуын қамтамасыз ету саланы
республикалықжәне аймақтық деңгейлерде туризмді дамыту саясаты мен жоспарлауды
туристік индустрия саласындағы қарым-қатынасты ретке келтіру мен жетілдіруге бағытталған
сапалы туристік өнімнің ажырамас бөлігі ретінде туристерді қорғауды және
статистиканы және зерттеу қызметін жетілдіру;
білім және оқу стандарттарын қоса алғанда, туризмге арналған кадрларды
туризм саласында мүдделі министрліктер мен ведомстволар, сондай-ақ мемлекеттік және
туризмді дамытудың нақты аудандарында жерді пайдалануды және құрылыс салу
тарифтерді, туристік ұйымдардың, тасымалдаушылардың қызметін лицензиялауды, туристік объектілердің сапасын
ел беделін қалыптастыру, қазақстандық туристік өнімнің маркетингі
және жылжытылуы жөніндегі басым шараларды белгілеу, оның ішінде туристік
халық арасында туризм құндылықтарын және қоршаған ортаны қорғауды насихаттау;
халықтың түрлі әлеуметтік-демографиялық санаттары мен топтары арасында әлеуметтік туризмді
визалық және кедендік рәсімдерді барынша оңайлату;
мемлекеттің туристік көрнекті орындарын құру және қорғау;
туризм инфрақұрылымының аса маңызды базалық компоненттерін жасау.
Туризм инфрақұрылымын дамыту
Республикада жүзеге асырылып жатқан әлеуметтік-экономикалық өмірді реформалау туризмді және
Ұлттық туристік өнім ерекшелігін ескеріп, тұрақты туристер ағынын қамтамасыз
жалпы пайдалану және туристік мұқтажды қанағаттандыру үшін жол-көлік инфрақұрылымын
ілеспе инфрақұрылымды: қолданыстағы және ықтимал туристік аймақтардағы сумен, электрмен
туристік кешендерді, этнографиялық мұражайларды және демалыс аймақтарын құру; тарихи-мәдени
жыл бойы пайдаланылуын ескере отырып, туристік объектілер жобаларын оның
Маркетинг стратегиясын әзірлеу
Ұлттық туристік өнім және оны дамытудың әлеуетіне сәйкес маркетинг
Маркетинг стратегиясын іске асыру мақсатында мемлекет мынадай міндеттер белгілеп
сапалы туристік қызмет көрсетуді ұсынатын туристік орталық ретінде Қазақстан
Қазақстанды ерекшелейтін сипаттамаларға және артықшылықтарға негізделген маркетингтік іс-шараларды әзірлеу
қосымша мүмкіндіктер бере отырып, төлем қабілеті жоғары деңгейдегі туристерді
жеке сектордың маркетингтік жұмысына қолдау көрсету;
Германия, АҚШ, ¥лыбритания, Франция, Ресей, Қытай, Жапония және т.б.
рыноктың жаңа сегменттерін айқындауға бағытталған зерттеулер жүргізу;
ел аумағында орналасқан көрнекті туристік орындар мен объектілердің бүкіл
ғылыми негізделген өткізу әлеуетін ескере отырып, республика аумақтарына туристік
жыл ішінде туристік инфрақұрылымның бірқалыпты жүктемесін қамтамасыз етуге бағытталған
ұлттық туристік өнімді жылжытудың жаңа ақпараттық технологияларын пайдалану;
туризмді дамытудың тұрақты сипатын насихаттау қажет.
Қазақстанның туристік бейнесін қалыптастыру.
Жерлері Ұлы Жібек жолының учаскесінде сан алуан тарихи оқиғалардың
Қазақстанның тартымды туристік беделін құру тиісті кең ауқымды шаралар
Беделді көтерудің негізгі іс-шаралары Қазақстанның туристік фирмалары мен агенттіктерінің
Туризмдегі халықаралық ынтымақтастық ЮНЕСКО және ДТҰ-ның Ұлы Жібек жолына
Елдің туристік беделін қалыптастыруда республика аймақтарында және шет елдерде
Шетелде Қазақстан туралы сапасы жоғары полиграфиялық және аудио-бейне жарнама
Туристік ағынды жөнелтуші елдердің туристік агенттіктері мен бұқаралық ақпарат
Қолайлы туристік беделді құруға Қазақстанда халықаралық дәрежеде әртүрлі мәдени,
Қазақстанның туристік беделін қалыптастыруда есепке алудың компьютерлендірген бірыңғай жүйесін
Сондай-ақ, қонақжай республика беделін жасауға туристер жиі болатын орындарда
Елде халықаралық туризмді одан әрі дамытуды ынталандыру, мемлекеттің туристік
Қауіпсіздік туризмді дамытуға, ең алдымен келушілер ағынын көбейтуге немесе
Туристің қауіпсіздігі мемлекет саясатына, турфирмалар қабылдайтын шараларға, сондай-ақ туристің
Тұтынушыға туристік сапар барысында қорғау мен қауіпсіздікті қамтамасыз ету
Мемлекеттік органдар, туристік ұйымдар мен халықаралық ұйымдар саяхатшылардың денсаулығы
Қызмет көрсетумен байланысты және табыстылығы едәуір дәрежеде осы салада
Қазақстандағы тиімді туристік салаға сәйкес кадрлар әлеуетін қалыптастыру үшін:
жаңа буындағы "Туризм" мамандығы бойынша жоғары кәсіптік білімнің мемлекеттік
туристік кадрларды даярлауды жүзеге асыратын жоғары оқу орындарында туристік
мамандарды оқытуда олардың отандық туристік ресурстарды игеруіне, оларды пайдалану
орта арнаулы оқу орындарында бірінші деңгейдегі туристік қызметшілерді даярлауды
жалпы білім беретін оқу орындарында туристік сыныптар, секциялар мен
бұдан бұрын таратылған балалар мен жасөспірімдер туризмінің республикалық және
Ұлы Жібек жолының (1700 ш) қазақстандық учаскесіндегі туристік-рекреациялық қорларды
Қазіргі заманғы туризм индустриясын құру саланы дамыту проблемаларын, туризм
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Агеева О.А. Туристические фирмы и гостиницы; бухучет и налогооблажение.-
Александрова А.Ю. Международный туризм: Учебник.-М.: Аспект-Пресс,2002-470с.
Алтынбаев Б.А., Смыкова М.Р. Экономика и организация туризма: Учеб.
Балабанов И.Т., Балабанов А.И. Экономика туризма: Учеб. пособие.- М.:
Багатов А.П. и др. Туристические формальности: Учеб. пособие /
БиржаковМ.Б. Введение в туризм: СПб.: Герда, 1999.-192с.
БиржаковМ.Б. Введение в туризм: Учебник.-Изд.7-е, перераб. И доп.- СПб.:
Бирюков Е.С. Развитие туризма в СССР и его влияние
Борисов К.Г. Международный туризм и право: Учебно-метод. Пособие.-М.: НИМП,
Браймер Р.А. Основы управления в индустрии гостеприимства / Пер.
Бургонова Г.Н., Каморджанова Н.А. Гостиничный и туристический бизнес: Особенности
Бургонова Г.Н., Каморджанова Н.А. Бухгалтерский учет и отчетность в
Бургонова Г.Н., Каморджанова Н.А. Гостиничный и туристический бизнес: Особенности
Волошин Н.И. Правовое регулирование туристической деятельности: Учеб. пособие.- М.:
Волков Ю.Ф. Технология гост. обслуж. Ростов-на-Дону. Феникс 2003г.
Вуколов В.Н. Теория и практика подготовки специалистов туристической деятельности:
Гвозденко А.А. Логистика в туризме: Учеб. пособие.- М.: Финансы
Гостиничный и туристический бизнес: Учебник/Под ред. А.Д.Чудновского.-М.: ЭКМОС,1998.-352с.
Гостиничный и туристический бизнес: Учебник/Под ред. А.Д.Чудновского.-М.: ЭКМОС,1999.-352с.
Гостиничный и туристический бизнес: Учебник/Под ред. А.Д.Чудновского.-М.: ЭКМОС,2000.-352с
Гуляев В.Г. Организация туристической деятельности: Учебное пособие / Московская
Джанджугазова Е.А. Маркетинг в индустр. гостеприимства Уч. Пос. 2005г.
Ляпина И.Ю. Организация и технология гост. обслуж. Уч. М.
Папирян Г.А. Менеджмент в гендустр. Гостепреимства : Отели и
Рахимбекова Ж.С. Международный гостиничный бизнес: Учебное пособие. Алматы Каз.
Сенин В.С., Денисенко А.В. Гостиничный бизнес: классификация гостиниц и
Скараманга В.П. Фирменный стиль в гостеприимстве . Учебное издание
Скобкин С.С. Маркетинг и продажи в
1
46
Туристерді тарту құралдары
Жарнама
Сатуларды қолдау бойынша қызмет
Қоғаммен байланыс
Туристік қызметтерді өндірушілер
Көлік:
Ауа
Жерүсті
Теңіз
Тұру:
Отельдер
Мотельдер
Ресторандар және т.б.
Ерекшеліктер:
Музей,
парктер
Ескерткіштер және т.б.
Басқа да қызметтер:
Сауда
Банктер
Сақтандыру және т.б.
Турагенттер
Туроператорлар
Турклубтар, ассоциациялар
Сауда өкілдері мен брокерлер
Арнайы сұранысты анықтаушы факторлар
Турқызметке деген сұраныс пен мақсаттар
Ерекшеліктер
Ұсынлыған қызметтер мен мүмкіндіктер
Қолжетерлік
Пайда болатын имидж және ассоциациялар
Туристік нарық түсінігі
Кәсіпорынның маркетинг қызметін басқару
Туристік кәсіпорындардағы шағындан есебі және туристік индустрия
Туризм және тауар-ақша қатынасының теориясы
Туриндустриядағы көрме-жәрмеңкелік қызметтің ерекшеліктерін зерттеу
Сервис қызметінің мәдениеті және оның ерекшелігі
Қонақжайлылық индустриясындағы ақпараттық технологиялар
Туризм менеджменті
Туризм маркетингі
Туризм және қонақжайлылық индустриясының тарихы