Антарктида статусы
Мазмұны
Кіріспе 3
1 Физиклық және географиялық сипаттамасы 4
1.1 Географиялық орналасуы 4
1.2 Жер бедері 5
1.3 Мұздық жамылғысы мен геологиясы 9
2 Табиғат ерекшеліктері 13
2.1 Климаттық жағдайы 13
2.2 Ішкі сулары 14
2.3 Органикалық дүниесі 14
3 Өткені мен болашағы 17
3.1 Антарктиданың зерттелу тарихы 17
3.2 Антарктида статусы және территориялық претензиялар 19
3.3 Антрактиданы игерудегі мәселелер 21
Қорытынды 24
Пайдаланған әдебиеттер тізімі 25
Кіріспе
Антарктида – Жер шарындағы бетін мұз басып жатқан бірден
Курстық жұмыстың мақсаты – Антарктиданың мұз жамылғысының сипатын зерттеу.
Курстық жұмыстың міндеті – Антарктида құрлығының географиялық орнын, жер
Курстық жұмыстың өзектілігі – Шетсіз-шексіз мәңгі мұз құрсанған Антарктида
Еріп бара жатқан мұз таулары, жылы ауа толқындары, көтерілген
Курстық жұмыстың құрылымында – Антарктиданың физиклық және географиялық
Антрактиданы игерудегі мәселелер, бір сөзбен айтқанда жалпы тарихы айтылады.
1 Физиклық және географиялық сипаттамасы
Географиялық орналасуы
Антаркти́да (грек. ἀνταρκτικός — Арктикаға қарама-қарсы) — жердің ең
Сурет 1 - Антарктиданың картасы
Ежелгі Гондвана материгінің құрамында бірге болғанына қарамастан, Антарктиданың
Антарктида жағалауындағы өте салқын мұхит
Антарктика – (грекше anti – қарсы, arktios – солтүстік)
Жер бедері
Антарктиданың жалпы жері 13 974
Сурет 2 - Антарктиданың жер бедері
Антарктида мұз астындағы жер бетінің
Құрлықтың жағалық сызығы онша тілімденбеген, оның құрамына бір ғана
Антарктида құрлығының негізін абсолюттік жасы 1,6 млрд. жыл болатын
Антарктиданың қазіргі жер бедерінің қалыптасуы жаңа жанартаулық атқылаулар нәтижесінде
Антарктида – Жер шарындағы мұздық пішіндердің барлық түрінің шоғырланған
Антарктидадағы қалың мұздықтардың орташа қалыңдығы 4700 м-ге жетеді. Құрлықта
Антарктида түбегі – Антарктида құрлығының 55-800 батыс бойлық аралығында,
Ерекшеліктері. Антарктиданың негізгі ерекшелігі, жорамалданып
Мұздықтар күрделі тау құрылымдарын жасырып жатыр. (Сурет 3 –
Сурет - 3 Мұздықтар күрделі тау құрылымдары
Ұлы антарктикалық мұз қалқанының ең
Егер Антарктиданың мұздық сауыты ери
Материктің мұздықтардың, шелльфті мұздардың жамылғысы
- жерінің 99%-ын қалың мұз
- Антарктида - Жер шарындағы ең биік
- материктегі мұздың жалпы көлемі 26
- Антарктида - Жер шарының суықтық
- материктің ең биік нүктесі
- антарктидада сөнбеген жанартаулар бар,
- оңтүстік полюс үстінде таңның
1.3 Мұздық жамылғысы мен геологиясы
Антарктиданың мұзасты сулары. Антарктиданың жоғарғы қабаты қалың мұздан құралғанымен,
Мұзасты өзендер мен көлдердің бар екендігін өткен ғасырдың 50
Сурет 4 - «Lake District»
XX ғасырдың екінші жартысында география саласында болған ең ірі
Бұрындары ғалымдар мұзасты көлдерді тыныш жататын, жан-жағы мұздықтармен қоршалған
Антарктида — Жердегі ең биік құрлық. Құрлық жамылғысының теңіз
Тынық мұхиттық жағалауларында Антарктикалық Анды орналасқан. Оның биіктігі 4000
Антарктиданың ерекшелігі – қайраңдық мұздықтардың ауданының ірі болуы (Батыс
өлшемді айсбергтердің шығу көзі болып табылады. (Сурет 5 –
Сурет 5 - Айсбергтер
Олардың көлемі Гренландиядағы айсбергтердің көлемінен айтарлықтай асып түседі. Мысалы,
Антарктиданың мұздық жамылғысы 14 млн. жыл бұрын пайда болған.
Антарктиданың мұздануы эоценнің аяқ кезінде, яғни 38 млн. жыл
Сейсмикалық қозғалыс пен вулканизм. Антарктида тектоникалық бірқалыпты, сейсмикалық белсеңділігі
2 Табиғат ерекшеліктері
2.1 Климаттық жағдайы
Антарктида климаты – полярлық континеттік. Климаттық ерекшелігіне байланысты Антарктида
Ауаның мөлдір әрі құрғақ болуы, яғни антициклондық ауа райы
Контитенттің орталығында қысқы орташа температура минус 60 -720С-қа дейін,
Суық ауа Антарктиданың ішкі аудандарынан шеткі бөліктеріне қарай қозғалып,
Антарктида өте суық климатымен ерекшеленеді. Шығыс Антарктидада абсолюттік суық
1981-2007 жж. мәліметтері бойынша, Антарктиданың температурасының өзгеруі біркелкі емес
ХХІ ғасырда Антарктиданың еру үрдісі едәуір күшейетіні белгісіз. Керісінше,
2.2 Ішкі сулары
Тұрақты төмен температураның әсерінен құрлықта су сұйық күйінде өте
Антарктидадағы орташа жылдық температура, тіпті, көпшілік жерлердегі жазғы температуралары
Антарктида жағалауын Үнді, Тынық және Атлант мұхит сулары мен
1990 жылдары орыс ғалымдары мұздық астындағы қатпаған көлді –
2006 жылдың қаңтар айында америка Ламонт-Догерти геофизикалық обсерваториясының геофизиктері
Сонымен қатар олар спутник мәліметтерін, радар көрсеткіштері мен құрлық
2007 жылдың өзінде-ақ Антарктидада 140-тан астам мұздық асты көлдері
2.3 Органикалық дүниесі
Антарктидадағы Биосфера «өмір аренасында» көсетілген: жағалаулық аралдар мен
Сурет 6 – мүктер мен қыналар
Антарктидалық жануарлар түгелімен Оңтүстік мұхиттық экожүйесіне тәуелді: өсімдік жамылғысы
Антарктидада толығымен құрлықта өмір сүретін сүтқоректілер жоқ, омыртқасыздардың және
1994 жылы ғалымдар Антарктидадағы өсімдіктер санының күрт өскенін мәлімдеді.
Антарктидадағы тіршілік дүниесі өте жұтаң. Онда теңіз құстарының 13
Антарктидада өмір сүретін тірі ағзалар өте қатаң жағдайда тіршілік
3 Өткені мен болашағы
3.1 Антарктиданың зерттелу тарихы
Тарихы. Антарктида ресми түрде 1820 жылдың 16 (28) қаңтар
1895 жылдың 24 қаңтарында тұңғыш рет құрлыққа кіргендер норвег
Ертедегі гректер солтүстікте туатын
Антарктида жер шарының оңтүстік поляр
Құрлықты және оның жағалау бөлігін ғылыми түрде зерттеуді Р.
Ең алғашқы болып оңтүстік поляр шеңберін кесіп өткен Дирк
Шамамен Кергленмен бір уақытта Англиядан Джеймс Кук оңтүстік жарты
1819 жылдың 19 ақпанында ағылшын көпесі Вильям Смитт Ливингстон
1819 жылы орыс теңізшілері Ф. Ф. Беллинсгаузен мен
1911-1912 ж.ж. норвег зертттеушісі Руаль Амундсен мен ағылшындық Роберт
1958 жылдың 14 желтоқсанында Евгениий Толстиковтың басқаруымен үшінші кеңестік
3.2 Антарктида статусы және территориялық претензиялар
Антарктида статусы. Антарктида конвенциясына 1959 жылдың 1 желтоқсанында қол
Территориялық претензиялар. Алайда, келісімге қарамастан, Антарктидаға қосылған мемлекеттер құрлыққа
Сурет 7 – Құрлықты игеру барысы
Мысалы, Норвегия өзіне тиесілі территорисынан он есе асатын жерге
Халқы. Климаттың қатаң болуына байланысты Антарктидада тұрғылықты халық жоқ.
Сурет 8 -
«Прогресс» Шығыс Ресейдің Антарктикалық полярлық станциясы
Антарктида – ең суық, желді әрі құрғақ құрлық болып
3.3 Антрактиданы игерудегі мәселелер
Шетсіз-шексіз мәңгі мұз құрсанған Антарктида соңғы жылдары әлем елдерінің
Мәселен, ресейліктер кәдімгі жеңіл ұшу аппараттарымен Антарктидада ұшып көруге
Мұндай идеяны ұстанғандар – шағын авиацияға құмар бір топ
Соңғы кездері климаттанушы мамандарды ең қатты алаңдатқан мәселелердің басында
Еріп бара жатқан мұз таулары, жылы ауа толқындары, көтерілген
Жылыну процесі жер шарында әр аймақта бірдей болмайды. Жылудың
Мұздықтарды ерітетін ең маңызды себептердің бірі теңіз деңгейінің көтерілуі
Осындай жер шарында ауыл шаруашылығының не болатыны өте күрделі
Жаһандық ысынудың тағы бір әсері климат белдеулерінің орын ауыстыруы.
Қазіргі кезде Антарктидадағы мұзды зерттеу европалық жобасында (EPICA) 12
Қорытынды
Антарктида құрлығының орталық бөлігі оңтүстік географиялық полюсіне сәйкес келеді.
Антарктиданы ертеден бері көптеген ғалымдар зерттеп келе жатыр, бірақ,
Антарктида – Жер шарындағы мұздық пішіндердің барлық түрінің шоғырланған
Егер Антарктиданың мұздық сауыты ери
Антарктида – Жердегі ең суық әрі құрғақ құрлық болып
Антарктиданы ғылыми-зерттеу мақсатымен көптеген елдерден ғалымдар келеді. Ол көптеген
Антарктида мен оның аналасындағы аймақтар қосылып Антарктика қорығын
Осынау таңғажайып бетнің көп жерін мұз басып жатқан құрлықты
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
1 Қазақстан ұлттық энциклопедиясы / Бас редакторы Б. Аяған,
2 Притула Т.Ю. Физическая география материков и океанов: учебное
3 Панов Д.Г. Происхождение материков и океанов. – М.:
4 Ласточкин А. Н. Структурно–геоморфологический анализ ледникового покрова Антарктиды:
5 Власова Т.В. Физическая география материков. С прилигающими частями
6 Еремина В.А. Физическая география материков и океанов: океаны
7 Гусев А.М. В снегах Антартиды. / А.Ф. Трешников.
8 Пристли, Реймонд Антарктическая одиссея: Северная партия экспедиции Р.
9 Вилесов Е.Н. Последнее оледенение плейстоцена Земли // География
10 Волков А. Посреди морозного лета // Знание –
11 http://www.google.kz/ Bикипедия-Антарктида
12 http://www .yandex. kz/ Stud.kz- Мәліметтер-Антарктида
25
Антарктида
АНТАРКТИДАНЫҢ ФИЗИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯЛЫҚ СИПАТТАМАСЫ
Антарктида материгіне жалпы физикалық-географиялық сипаттама
Халықаралық ынтымақтастық
Пири Рейс картасы
Антарктида мұз жамылығысының жер беті климатына ықпалы
Арктика
Антарктида туралы
Антарктида ғылыми станциялары
Антарктика