Жанама салықтардың әлеуметтік - экономикалық мәні
Мазмұны
Кіріспе 3
І тарау. Салық жүйесіндегі жанама салықтардың мәні мен
1.1 Жанама салықтардың әлеуметтік-экономикалық мәні 5
1.2 Дамыған елдердегі жанама салық салу жүйесі 10
ІІ тарау. ҚҚС төлеу тәртібі мен есептеу әдісі
2.1 ҚҚС құрылу ерекшелігі мен есептеу тәртібі 18
2.2 ҚҚС шаруашылық субъектілердің экономикалы әреекетіне әсері
ІІІ тарау. Қазіргі жағдайда ҚҚС қызмет ету механизмін
Қорытынды 31
Қолданылған әдебиеттер тізімі 34
Кіріспе
Салық салу механизмі кез келген экономикалық жүйедегі күрделі
Жалпы мемлекеттік қажеттіліктерді жабуға жұмсалатын және шығарылған заң
Салықтардың тікелей және жанама деп бөлінуі тауарлар мен
Мемлекетке салық жүйесі елдің экономикалық және әлеуметтік жағынан
Дегенмен елдің экономикасындағы нарықтық өзгерістер және әлемдік нарықтағы
Нарықтық қатынастардың қалыптасу жағдайында салық саясатының негізгі бағыты
Мемлекеттің даму қарқынына және әртүрлі макроэкономикалық көрсеткіштердің даму
Содан да, оларды қолдануда әлеуметтік қорғалмаған тұрғындар бөлігі
Курс жұмысының төмендегідей міндеттері бар:
жанама салықтардың әлеуметтік-экономикалық мәні мен мазмұнын ашу;
мемелекеттік бюджет табысындағы олардың үлес салмағын талдау;
жанама салықтардың алу механизмін қарастыру;
дамыған елдердегі жанама салықтар жүйесіне қысқаша талдау.
І тарау. Салық жүйесіндегі жанама салықтардың мәні мен
1.1 Жанама салықтардың әлеуметтік-экономикалық мәні
“Салықтар” — бұл белгіленген мерзімде және анықталған мөлшерде
Салықтардың экономикалық мәні бұл азаматтардан және шаруашылық субъектілерден
Салықтар мемлекттің кірісін қалыптастыран қаржылық қатынастардың бір бөлігі
Салық — бұл қаржы ғылымның негізгі түсініктердің бірі.
Ең біріншісі аса маңызды салықтың бір қызметі —
Мемлекетттік бюджеттің кірістерін салықтарды тұрақты және орталықтандыру негізінде
Салықтың келесі қызметі бұл бақыдау қызметі. Бақылау қызметінің
Салықтардың келесі қызметі — реттеуші қызметі өндірістің дамуына
Жанама салықтар тұтынуға салынатын салыққа жатады, ал бонустар
Бұрыңғы Кеңес Одағы кезінде ұзақ уақыт бойы, содан
1930 жылдардағы салық реформасы бюджетке қаржының толық әрі
Қазақстан өте күрделі қиын жағдайға қалып еді, өйткені
Кеңес Одағының бар кезінде біздің республика салық салу
Салықтардың жалпы мемлекеттік, жергілікті жалпы міндеттемелік, жергілікті деп
Айта кетерлік бір жай, кейбір маңызды жалпы мемлекеттік
Өнімді сатуға және тұтынуға салынатын салықтың кемшілігі
Әлемдік тәжірибе көрсетіп отырғандай, салық төлеушілерге табысқа тікелей
ҚҚС салық жүйесіне енгізуде мемлекет өз алдына келесі
Бюджеттің кіріс бөлігінің тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсатында салық
Салықтан түсетін түсімдерді инфляциялық құнсызданудан сақтау;
Тұрақсыз экономика жағдайында бюджеттің тұрақты кіріс көзін қалыптастыру;
Төлем қабілетінен артық сұранысты төмендету арқылы келесі екі
Қазақстан республикасында 28% мөлшерімен ҚҚС енгізу бір жағынан
Ең толық анықтама Қазақстан республикасының “Салықтар және бюджетке
Жанама салықтардың қолайлы жақтары да сөзсіз, оларға төмендегілерді
Жанама салықтарды дұрыс пайдалана білсе, мемлекетке үлкен қаржы
Жанама салықтар салық төлеушілерге көп салмақ салмайды, өйткені
Жанама салықты төлеу, олар күнделікті тұрмысқа аса қажетті
Жанама салықтар мемлекетке салық төлеушілердің одан іс тәжірибеде
Жанама салықтарды жинау да тікелей салықтарды жинаумен салыстырғанда
Міне, жанама салықтардың осындай позитивті жақтары оны кеңінен
Атап айтқанда, жанама салықтармен тек тұрмысқа екінші ретте
1.2 Дамыған елдердегі жанама салық салу жүйесі
1967 қабылданған заң жиынтық айналымнан алынатын салықтан (өзіндік
Қосылған құн салығы бұйымның бағасының өндірісі, қайта өңдеу
Әдетте, салық ставкасы 16 пайызды құрайды. 7% жеңілдетілген
Қосылған құн салығы бюджеттің барлық үш түріне (федералды,
Германия Федерациясының салық заңдарына сәйкес тұтынуға салынатын салықтар
Тұтынуға салықтар фискалдық қатынастардағы салық салу нысандарының ішіндегі
Көптеген экономистердің айтуынша, ГФР-да тұтыну салығы салуға жатқызылатын
Неміс фирмалары шетелге тауар шығаратын кезде қосылған құн
ГФР-дағы импортқа кедендік салық салу тауарлардың жекелеген топтары
1949 жылы қосылған құн салығын француз экономисі П.Лоре
Соңғы 30 жыл ішінде түсімдер сомасы бойынша жанама,
Франциядағы салықтарды үш топқа топтастыруға болады, табысты алушыдан
1988 жылы Францияда қосылған құн салығы бойынша
5,5% — бірінші қажеттілікті тауарлар мен қызмет көрсетулер
7,0% — мәдени қолданыстағы тауарларға қысқартылған ставка;
18,6% — барлық тауарлар мен қызметтерге қалыпты тавка;
33,33% — машина, ішімдік және темекіге шекті
Қосылған құн салығы европалық салыққа айналады. 1977 жылы
Франция заңдарында қосылған құн салығынан екі салықтық —
Қосылған құн салығынан мүлдем босатуға сатып алу және
Сондай-ақ, қызметтің 3 түрі салықтан босатылады:
Дәрігерлік көмек;
Бастауыш, орта, жоғары және кәсіби білім беру;
қоғамдық және қайрымдылық сипаттағы қызметтер.
Сонымен қатар, сақтандырудың барлық түрлері, казино, лотереялар босатылады.
Ұсақ кәсіпорындар (тауар айналымы 3 млн. франк
Ауыл шаруашылығында қосылған құн салығы бойынша оңайтылған нысаны
Францияда 3 млн. жуық қосылған құн салығының төлеушілері
Тауарлар экспорты жағдайында кәсіпорындарға қосылған құн салығы бойынша
Инвестицияға бағытталған қосылған құн салығы сомасынан жасалатын шегерімдерге
Қазіргі ауқытта әлемнің 40-тан астам елі, оның ішінде
Ұлыбританияда жанама салықтарға қосылған құн салығы, кедендік баж,
Жанама салықтар құрылымында қосылған құн салығы — 39%,
Бұл салық түрі 1973 жылы 1 көкекте енгізілді.
Ұлыбританияның салық жүйесі айырықша белгісі болып мемлекттік бюджеттің
1988 жылдан бастап Италияда жанама салықтар мемлекеттік бюджет
Италияда қосылған құн салығы 1 қаңтар 1973 жылы
Қосылған құн салығы басым көпшілігі соңғы тұтынушыға бағытталған
Қосылған құн салығы алынбайтын жағдайлар ұлттық табыстың өсуіне
Италиядағы жанама салық салудың айырмашылықты сипаты, ол қосымша
Сомымен дамыған елдердің салық жүйелері көптеген түрлі экономикалық
Салықты іріктеу оның құрылымын алу ставкалары биліктің әр
Әртүрлі табысқасалыққа жекелеген елдер экономикасының салыстырмалы тәуекелділігі біркелкі
1975 жылға дейін экономикалық ынтымақтастық даму ұйымының (ОЭСР)
70 жылдардың екінші жартысында тұтынушыларға салық үлесінің өсу
Көптеген елдерде тұтынушыға салықтың үлесі, акциз үлесі, кедендік
Біріншісінің ролі үлесі артып отырса, 80 жылдары соңғысы
Тікелей салықтар Германияда, АҚШ-та, Жапонияда, жанама салықтар Франция
Германия мен АҚШ-та тікелей салықтардың рөлі артса, Жапония
Осы елдердің салықтар құрылымы өзгерістер салық салудың одан
ІІ тарау. ҚҚС төлеу тәртібі мен есептеу әдісі
2.1 ҚҚС құрылу ерекшелігі мен есептеу тәртібі
Қазіргі күні бүкіл әлемде ең кең тараған жанама
1991 жылы ҚҚС енгізілген сәттен бастап салық жүйесіндегі
Алғашқыда салық 28% мөлшерінде белгіленген еді. Бірақ
Қазақстан Республикасының салық заңдылығына ҚҚС енгізумен бірге
ҚҚС енгізуде оны жинаудың тәртібі толық өңделмеген еді,
Тауарлар мен өнімдерді алушының бюджет жарнасына жатқызылуға
Бюджетке төленуге тиісті ҚҚС сомасын анықтауда әлемдік тәжірибеде
тұра (бухгалтерлік) әдістің мәні ҚҚС-ті келесідей формула бойынша
ҚҚС=СхҚҚ;
мұндағы С – салық ставкасы;
ҚҚ - қосылған құн.
жанама (барабарлық) әдіс шот-фактура арқылы келесідей формуламен анықталады:
ҚҚС=СБ-СТ
мұндағы С – салық ставкасы;
Б - өткізу бағасы;
Т - тұтынлған туарлардың құны.
Нәтижесінде, қабылданған ҚҚС-ті есепетудің оңайтылған тәртібі қосылған құн
Қазіргі кезде ҚР-нда ҚҚС-ті есепетудің барабарлық әдісі қолдануда
Салық кодексіне енгізілген “тіркелу шегінің” ерекше мәні бар,
Әлемдік тәжірибеге сүйене отырып, Салық кодексінде тауарлардың
Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының салықтық заңдалағында ғ37 “ҚҚС
Салық салынатын айналым бойынша бюджетке төленуге тиіс
Салық салынатын импорт бойынша қосылған құн салығының
Қосылған құн салығы бойынша салық кезеңі күнтізбелік ай
ҚҚС төлеуші әрбір салық кезеңі үшін қосылған құн
Декларациямен қоса салық кезеңі ішінде сатып алынған тауарлар
Салық органдары импротталатын тауарлар өнеркәсіптік ұқсатуға арналған
ҚҚС төлеу мерзімін өзгерту өсімпұл есептелмей, кеден органы
Уәкілетті мемлекеттік орган өнекәсіптік ұқсату үшін үнемі импорт
Салық органдары импортталатын тауарларға қосылған құн салығын төлеу
ҚҚС жабдықтың, ауылшаруашылық техникасының, автомобиль көлігінің жылжымалы жүк
ҚҚС төлеуші кеден ргандарына ҚҚ бойынша есепке қою
Нақты түскен тауарлар, соның ішінде импотталатын тауарлар бойынша
Осыда жеткізілу құнында ҚҚС-тің барын растайтын құжаттарды
ҚҚС төлеуден босатылған сатып алынған тауарлар бойынша қосылған
Тауарлар бойынша күмәнді міндеттеме сомасын табысқа енгізген кезде
Егер қосылған құн салығы шығарылып тасталғаннан кейін ҚҚС
Қосылған құн салығын өнім беруші-төлеуші банкрот деп танылған
Салық салынбайтын айналымдар мақсаттары үшін пайдаланылатын тауарлар бойынша
Салық салынатын және салық салынбайтын айналымдар болған кезде
2.2 ҚҚС шаруашылық субъектілердің экономикалы әрекетіне әсері
ҚҚС салынатын тауарларды өндіруші кәсіпорында өз табысын кемітеді:
Жанама салықтар жүйесін құрауда елдің экономикалық даму ерекшеліктермен
Өнеркәсіпке салынатын салымдардың өтелу мерзімінен өндірістің циклдің ұзаққа
Өнеркәсіптік салаға бос қаржы ресурстарының жетіспеушілігі кәсіпорындардың өзара
Өнеркәсіп орындардың кірісі төмен деңгейде болғандықтан жалақысы
Қазіргі кезде қосымша құн салығын есептеу механизмі кәсіпкерлердің
Кәсіпорынның табысын шектеу арқылы оның шығындары бөлігін өсіруге
Әрине, салық заңдылығында қарастырылған ҚҚС бөлігінде жеңілдіктерді барлық
Егер резервтік қор, дивиденд төлеу т.б. сияқты төлемдер
Міне ҚҚС жанама салыққа жатқызылғандығымен, кәсіпорын қызметінің
ІІІ тарау. Қазіргі жағдайда ҚҚС қызмет ету механизмін
Қосылған құн салығы тауарларға, жұмыстарға және қызметтерге белгіленетін
Бюджетке үнемі түсудің нәтижесінде және қосылған құн салықтың
Сонымен қатар қосылған құн салығы елдің экономикасын реттеумен
Нарықтық қатынастарға өту салық заңдылығында радикалды өзгерістер мен
Жаңа Салық кодексін қабылдаумен байланысты қосылған құн салығын
Салық кодексіне сәйкес қосылған құн салығын төлеушілердің қатарынан
Ең алдымен осы норма тауарларды өткізетін кәсіпкерлерге қатысты.
Сонымен қатар, көрсетілген кәсіпкерлерде қосылған құн салығы бойынша
Сонымен қосылған құн салығы бойынша есепке алу тауарларды
Осыған байланысты көрсетілген салық төлеушілерге қатаң есеп беру
Қосылған құн салығын төлеушіні тіркеу мен есепке алу
Қазақстан Республикасы “Әкімшілік құқық бұзушылық туралы” Кодексінің 211
Салық бақылауын жүзеге асыру салық қызметі органдарына қосылған
Қосылған құн салығы бойынша есепке тұрмаған төлеушіні
Салық қызметі органы көрсетілген төлеушіге салықтық тексеріс жататын
Сонымен бірге осы төлеуші әкімшілік жауапкершілікке тартылады. сОндай-ақ
Қосылған құн салығы бойынша есепке алу тәртібі және
Қорытынды
Жаңа Салық кодексінің іске қосылуымен байланысты салық жүйесін
Негізгі бағыттарының бірі болып қосылған құн салығы бойынша
Сондықтан шот-фактуралар реестрлерін қабылдау және өңдеу жүйесі қосылған
Салық қызметі органдары қосылған құн салығының дұрыс есептелуіне
Филиалдары бар кәсіпорындары үшін салық салатын айналымды анықтағанда,
Сондай-ақ салық төлеуші есепке қай жұмысы арқылы жұмыс
Өткізулерді есепке алу әдісімен есепке алған кезде тиелген
Салық салынатын айналым мөлшерін дұрыс анықтауға айырықша көңіл
Тауарларға қатысты “өткізу” термині салық ұстаушының меншігіне кепілдендірілген
Туарларды, жұмыстарды және қызметтерді айырбастау немесе оларды қайтарымсыз
Тауарлар, жұмыстар немесе қызметтерге қоюшы қосылған құн салығын
Алыс шетелден шығарылған импорттық тауарлар бойынша тек кедендік
Қосылған құн салығын төлеуден босатылған қызметтер бойынша, ғимараттар
Салық кодексіне сәйкес, тауарлар бүлінген немесе жоғалған кезде
Егер де салық төлеушілерде салық салынатын және салық
Есепке алуға жатқызылған есеп сомасы есптік кезеңде есептелген
Қолданылған әдебиеттер тізімі
ҚР Салық кодексі “Салық және бюджетке төленетін басқа
Дербисов Е.Ж., Ержанов С.ж. “Налоги в Казахстане”. Алматы,
Сержантов К.А. Налоги и налоговое планирование. Алматы, 2002
ҚҚС туралы ҚР заңына өзгерістер мен толықтырулар //
Мельников В.Д., Ильясов К.К. Финансы. Алматы 2001
Худяков А.И., Бродский Г.М. Теория налогообложения. Алматы, 2002
Бобоев М.Р., Мамбеталиев Н.Т., Тютюрюков Н.Н. Налоговая система
34
Жанама салықтарды есептеу және төлеу механизміжәне олардың бюджеттегі орнын талдау (Алматы қаласы Медеу ауданы бойынша Салық Комитетінің мәліметтері негізінде)
Фискалдық монополиялық жанама салықтар
Жанама және тікелей салыққа сипаттама
Салық салу туралы
Дамыған елдердегі жанама салық салу жүйесі
Жанама салықтар туралы
Салық салу құрылымындағы тура және жанама салықтардың өзара қатынасы
Жанама салықтардың топталуы
Қазақстан Республикасының салық жүйесіндегі жеңілдіктер
Салық жүйесін ұйымдастыру және оның принциптері