Ағымдағы жөңдеу шығындары
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
1 ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1 Жалпы мәлімет.........................................................................................................
1.2 Стратиграфия............................................................................................................
1.3 Тектоника..................................................................................................................
1.4 Өнімді горизонттардың коллекторлық қасиеттері................................................
1.5 Мұнай, газ және судың физика-химиялық қасиеттері..........................................
1.6 Гидрогеологиялық сипаттамасы..............................................................................
2 ТЕХНИКАЛЫҚ-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
2.1 Скважиналарды пайдалану кезіндегі күрделі жағдайлармен күресу. Скважиналарды жер
2.2 Скважиналардың сулануымен күресу....................................................................
2.3 Скважинадағы құм тығынының пайда болуымен күресу..............................................................................................................................
2.4 Парафин және асфальтен шөгінділерімен күресу.................................................
2.5 Тұз шөгінділері және олармен күресу....................................................................
2.6 Скважинаны жер асты жөндеудің басқа да түрлері..............................................
2.7 Жөндеудің техникасы. Көтеріп – түсіру операцияларының механизмімен автоматизациясы.............................................................................................................
3 ЕҢБЕК ҚАУІПСІЗДІГІ ЖӘНЕ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ
3.1 Мұнайгаз кәсіпшілігіндегі қауіпсіздік техникасы.................................................
3.2 Скважиналарды жөндеу кезіндегі еңбек қауіпсіздігі............................................
3.3 Қоршаған ортаны және жер қойнауын қорғау......................................................
4 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ
4.1 «Октябрьмұнай» МГӨБ - ның ұйымдық сипаты....................................................
4.2 Негізгі және қосымша өндірісті ұйымдастыру.......................................................
4.3 «Октябрьмұнай» МГӨБ - ның еңбекті және еңбекақы төлемін
4.4 Жанажол кен орнын пайдаланудың техникалық-экономикалық көрсеткіштерін сараптау..............................................................................................................................
4.5 Мұнай мен газды өндіру көлемі................................................................................
4.6 Жобаны іске асыру тиімділігінің көрсеткіштері......................................................
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
КІРІСПЕ
Қазақстан-ірі мұнай елдеріне жатады. Геологиялық қоры бойынша ол ТМД
Ерте кездің өзінде-ақ батыс аймақ тұрғындары мұнай және оның
1899 ж. Қаракүңгіл кен орнында 21 ұңғыма 38-275 м
Ақтөбе облысы негізігі бөлігі Каспий маңы ойысының шығыс шегінде
Геофизика өрістерінің және бұрғылаудың техникалық дамуы 60 жылдары бұл
Кенқияқ тұзасты кешені 1959 ж. ашылып, 1966 ж. игеруге
Қазақстан мұнайгаз саласындағы оқиғалардың бірі 1979 ж. ашылған және
Жаңа Жол кен орнының бірінші тұз асты кешені 1978
Барлаушылар әрдайым жаңа кен орындар ашуда. Тек 1995 ж.
Мұнайдың қазақстан экономикасындағы ролі зор; Мұнай өнімдері барлық салалар
Мұнай құрамы бойынша күрделі. Ол тек бензин, керосин, дизель
Мұнай кеуекті, жарықшақты қабаттарда болады. Оларды алу үшін тек
Әдетте мұндай мақсатта кәдімгі немесе әр түрлі химиялық заттар
Мұнайды толығымен өндіріп алу 30-шы ж. өзінде-ақ проблеммаға айналды.
Пайдалану кезінде қабаттың түп маңы аймағы физикалық қасиеттерін өзгертеді.
Суы минералданған және техникалық қажеттіліктерге қолданылады. Тұрмыстық қажеттіліктерге құдық
Тамды өзені өз бастауын Шабаева ауылы жанындағы бұлақтан алып,
Бұлардан басқа төрт кішігірім өзендер бар; Сазды, Ақжар, Қаракеш,
Өсімдік әлемі тек атмосфералық шөгінділер есебінен құралады. Өсімдік әлемі
Жылдық орташа шөгінділер 170 мм. Қыс мезгілінде жердің қату
Жем метеостанция мәліметі бойынша ауаның айлық және жылдық температурасы.
Кестe 1.1
Ай Орташа температура Айлар Орташа температура
I -15.2 0С VII 21.60С
II -140С VIII 21.80С
III -7.30С IX 14.80С
IV 6.20С X 3.80С
V 15.70С XI -5.10С
VI 21.40С XII -11.20С Жылдық орташа температура
Жел бағытының, жылдамдығының, қайталануының мәліметтері
Кестe 1.2
Айлар
лану %
Желдің бағыт бойынша орташа
С СШ Ш ОШ О ОБ
Қаңтар 9/3 28/3,5 10/3,9 15/5,2 14/4,3 5/4,5
Шілде 18/4 20/3,7 8/3,5 8/3,7 7/3,4 10/3,8 12/4,2
Орташа
жылдық
қайталану,% 13,5 24 9 12,5 10,5 12 8 10,5
Сыртқы ауаның абсолютті минималды температурасы -42 С.
Сыртқы ауаның абсолютті минималды температурасы +43 C.
Орташа айлық ауаның ылдғалдылығы сағат 13.00-де: Салқын айда 77%
Қар қалыңдығы қыс мезгілінде 20 см. Өсімдік жабыны жартылай
1.2 Стратиграфия
Жаңажол кен орнының геологиялық қималары шөгінді қабатқа тән жыныстармен
Жоғарғы бөлік жыныстары құмтас және әктас тасмалталы суглинкалармен, әр
Қиманың ортаңғы бөлігін тығыздалған әктасты саздар, ұзақ дәнділер, әктастылы
Одан әрі қарай алмаспалы түрде алевролит қабатшалары бар аргиллиттер,
Жыныстардың сапасы, мөлшері және интервал бойынша орналасуы
3-кестеде келтірілген.
Қиманың литологиялық сипаты.
1.3 кесте
Астасу
интервалы
Жыныстар
атауы Қатқабат бойынша
мөлшері,%
Жыныстардың сипаты
1
0,5
суглинкалар
100 Арасында құмтас және әксаз
тасмалтасымен.
5-85
құмдар
саздар
әксаздар
50
30
20 Құмдары сұрғылт, әр түрлі түйіршікті, полимикті.
Саздары сұрғылт-жасыл, әксаздылы.
Әксаздары ақшыл-сұрғылт.
85-475
Саздар
Құмдар
Құмтастар
50
30
20 Саздары сұрғылт, тығыз, алевролитті.
Құмдары ұсақ түйіршікті.
Құмтастары сұры.
475-600
Саздар
Құмдар
50
50 Саздары сұры, әр түрлі түйіршікті.
Құмдары сұры, қабатшалы.
600-800 Саздар
Алевролит-тер
Құмтастар 50
35
15 Саздары сұры, слюдалы алевролитті.
Алевролиттері орташа түйірлі, саздылы.
Құмтастар кварц-слюдалы, орташа түйірлі.
800-2290 Саздар
Құмтастар
Алевроли-ттер
Ангидриттер 65
15
15
5 Саздары қара-сұрғылт, тығыз, әктастылы, арасындақызыл түсті.
Құмтастары шұбар түсті, ұсақ түйірлі әктастылы.
Алевролиттері жұқа қабатшалы.
Ангидриттері сұры, массивті, қатты.
2290-2400 Тас тұзы
Ангидриттер
Саздар 55
40
5 Тас тұзы ақ, слюдалы саз қабатшалары бар кристалл
Ангидриттері сұрғылт, тығыз, массивті.
Сұрғылт-жасыл саздардың қабатшалары бар.
2400-2450
Аргилиттер
Алевриттер 75
25 Сұры, тығыз, слюдалы.
Сұры, газдылы.
2450-2560
Аргилиттер
55 Гравий мен құмтас қабатшалары бар аргилиттер.
2560-2690
Ангидриттер
Аргилиттер
Әктастар
Доломиттер 30
30
30
10 Қоңыр-сұрғылт,ірі кристалды.
Қоңыр-сұры.
Ашық-сұрғылт.
Ашық-сұры,ақ, жарықшақты, кристаллсыздандырылған.
2690-2760 Әктастар
Аргилиттер 90
10 Сұрғылт, микро кристалды, доломиттелген, кеуекті каверналы.
Қоңыр-сұры, тығыз, қабатшалы.
2760-3310 Әктастар
Аргилиттер
Алевролит-тер
Құмтастар
Доломиттер 45
25
15
10
5 Ашық-сұры, жарықшақты, каверналы.
Жасыл-сұры, тығыз.
Сұры, қабатшалы.
3075 м тереңдіктегі жыныстар аргилиттер мен алевролиттер арқылы көрсетілген.
Сұрғылт, қабатшалы құмтастар.
3310-3546 Әктастар
Аргилиттер 90
10 Сұрғылт,жарықшақты, каверналы.
Сұры, тығыздалған.
3540-3900
Әктастар
Аргилиттер 90
10 Сұрғылт,жарықшақты, каверналы.
Сұры, тығыздалған.
3600-3740 Әктастар
Аргилиттер 90
10 Сұрғылт,жарықшақты, каверналы.
Сұры, тығыздалған.
3740-3900 Әктастар
Аргилиттер 90
10 Сұрғылт,жарықшақты, каверналы.
Сұры, тығыздалған.
Ортаңғы карбон (С ) - Башкир және Мәскеу
Жоғарғы мәскеу жікқабатшасы подольск, мячков горизонттарымен көрсетілген. Подольск горизонтының
266м-ден (№33 ұңғыма) 366м-ге дейін (№23 ұңғыма)) қатпарласуынан тұратын
Жоғарғы карбон (С ) касым және гжель жікқабаттармен
Солтүстік-шығыс бөлігінде саздардан, алевриттерден, сирек, қалыңдығы 24-109м. гравийлерден тұратын
Касым жікқабатының қалыңдығы 50-97м. Гжель жікқабаты оңтүстік және оңтүстік-
Пермь жүйесі (Р) төменгі Р1 және жоғарғы Р2 бөліктерден
Кунгур жік қабаты сульфат-терригенді (ангридттер және
Кунгурдың жоғары бөлігінде қалыңдығы 4-84 метр ангидридттерден құралған терригенді-сульфатты
терригенді жыныстармен (саздар, аргилиттер, ұсақ түйіршікті құмтастар мен
алевролиттер) сипатталған. Жоғарғы пермь қалыңдығы солт. күмбез дөңесте 633
Триас, юра және бор жүйелерінің түзілімдері саз, құмтас, алевролиттердің
1.3 Тектоника
Техтоникалық қатынаста Жанажол кен орнының ауданы Орал геосинклиналь аймағынан
Жаңажол көтерілімі ось ұзындығы бойынша 28 км және субмеридианьді
Көтерілім амплитудасы 250 м. Қиманың барлық горизонттары бойынша құрылымдық
1.4 Өнімді горизонттардың коллекторлық қасиеттері
Жоғарғы карбонат қатқабатының қималарын салыстыру нәтижесінде үш коллектор будалар
Құрылымның солтүстік күмбез маңында №10, 13, 50 ұңғымалар
Литологиялық жыныстары әктастармен, доломиттермен және соларға тән түрлермен көрсетілген.
Доломиттер өнімді жыныстар қимасында кең тараған. Олар біртекті, массивті,
А, Б, В будалары керн материалдарымен қанағатты түрде қамтылған.
Б будасы бойынша 7 ұңғымадан 215 кеуектілікті есептеуге және
Мұндағы кеуектілік – 13,7%, өткізгіштік - 171 Мg. Мұнайға
В будасы 164 кеуектілік пен 82 өткізгіштікті анықтау орындалған.
В1 будасы кернмен сипатталмаған. Оның параметрлері В будасымен келтірілген.
Бірінші карбонатты қатқабат (КТ-І) әктастармен, доломиттермен көрсетілген. Сирек түрде
Өнімді будалардың коллекторлық қасиеттері керн және геофизикалық зерттеулер
А, Б, В будалары газ бүркемесінің газбен қанығуы 79%,
ГИС нәтижелері бойынша орташа кеуектілік : А будасы бойынша
Жоғарыда келтірілген мәліметтер бойынша А және Б будалары керн
В1 будасы кернмен әлсіз сипатталған. Ол бойынша барлық параметрлер
Стратиграфикалық қатынаста Г будасы Мәскеу жікқабатының нашар горизонтына жатқызылған,
Жобалау үшін кеуектіліктің келесі мәндері ұсынылады: ГІ - 9,5%,
Өнімді будалардың өткізгіштігін негіздеу үшін керн материалының , геофизикалық
Жобалауға келісідей өткізгіштіктің берілгендері ұсынылады. ГІ – 0,0185мкм2 ;
Жалпы мұнайға қанығу тек ГИС арқылы анықталды және будалар
Өнімді будалардың қалыңдығы өте ауқымды көлемде өзгеріп отырады.
Мысалы, КТ-І қатқабаты бойынша А, Б, В және В1
А будасының қалыңдығы 2,4-89,4 м,жалпы тиімді қалыңдығы 3,4-66,5 м,
Оташа мұнайға қанығу қалыңдығы 12 м., газға қанығу –
Б будасы бойынша жалпы қалыңдық 4 – 104,8 м,
Мұнайға қаныққан орташа қалыңдық кеніш бойынша 12 метр, газға
В будасы Б будасы секілді кең ауытқуға ие қалыңдығы
Мұнайға қанығу қалыңдығының орташа мәні оңтүстік күмбезде 13 м.,
Мұнайға қанығу қалыңдығының орташа мәнінің оңтүстік күмбезде 5,6 м,
4,2 м-ден 84 м-ге дейін, ГнІІІ будасы 4 м-ден
ГвІІІ будасының мұнайға қанығу қалыңдығының максимал мәні 30,2 м;
1.5 Мұнай, газ және судың физика-химиялық қасиеттері
Жаңажол кен орнының мұнай мен газы 9 ұңғымадан алынған
Эксперименттер мен есептеулер сепарацияның келесі жағдайында жүргізілген:
Сепарация
сатысы
1
2
3
4
Сынамаларды толығымен зерттеу тек №17 және №25 ұңғымаларда жүргізілген.
Бұл ұңғылардан алынған мәліметтер өзара ұқсас. Сонымен қатар эксперименттік
Мұнайдың газбен қанығу қысымы қабат жағдайында – 250,0 және
Төменгі карбонат өнімділік қатқабаты КТ- II мұнайгазының физикалық-химиялық қасиеттері
1.6 Гидрогеологиялық сипаттамасы
Қарастырылып отырған территория жер асты сулары жеке сулы горизонттарға
Бұл горизонттар жоғарғы альб, маастрих, палеоцен және жоғарғы олигоцен
Жоғарғы альб сулы горизонты.
Альб жікқабатының түзілімдері кең түрде тараған. Жоғарғы альб сулы
Арынсыз сулар ауданы түзілімдер беттікке шығар сәттегі жерді қамтиды.
Альб сулары салыстырмалы түрде терең орналаспаған (5,6м), минералдану дәрежесі
Маастрихт сулы горизонты.
Бұл горизонт қарастырылып отырған аудан бойымен кең тараған және
Кейбір шалғайлар мен жыралардың баурайында маастрихт сулы горизонтының жер
Сулы горизонт қалыңдығы 10-20 м бор және құмтас қабатшаларына
болады.
Бөлгіш жазықтарда әксаз-борлы горизонт сулары ұңғылармен 0-60 м тереңдікте
Минералдануы шұбар және 1-ден 3 г/л-ге дейін өзгереді. Химиялық
Маастрихт сулы горизонтының ең жақсы суланған бөлігі Көкпекті антиклинальінің
Тұрып қалудың ұзақтығы, жұмыс істелген уақытының календарлы саллыстырмалылығына тең
Өткізілетін жөндеулердің саны жөндеу аралық кезеңімен сипатталады, яғни өткен
Жөндеу аралық кезеңі негізінен пайдалану тәсілімен анықталады, оған келесі
Жұмыстардыдайындау және ұйымдастырудың қанағаттандырылмағандықтан керекті жабдықтардың болмауынан пайда болатын
Жер асты жөндеуі күрделілігіне тәуелді ағымдағы және күрделі болып
Ағымдағы (жерасты) ұңғымаларды жөндеу дегеніміз ұңғыма және саға жабдықтарын
Бұдан басқа ҰЖЖ –ге (ұңғыманы жер асты жөндеу) арқанды
Ағымдағы ұңғымаларды жөндеуді, арасында жобалы – ескерту (сораптарды, клапандарды
Ұңғыманы күрделі жөндеу (ҰКЖ)- бұл өте ұзақ және
а) ұңғымалардың өнімділігін және сиымдылығын жоғарлату және қалпына келтіру
б) жөндеу-изоляциялау жұмыстары
в) жөндеу дұрыстау жұмыстары
г) түп маңы аймағындағы жай цементтелген жыныстарды бекіту
д) апаттарды жою.
е) басқа горизонттарға ауысу, қосымша перфорациялау.
ж) ұңғымаларды екінші оқпанды орнату.
з) айдау ұңғымасын жөндеу.
и) бір уақытта бөлек пайдалану жабдықтары бар ұңғымаларды жөндеу.
Бұл жұмыстарды ұңғыманы ағымдағы және күрделі жөндеу бригадалары орындайды.
Ұңғымаларды жөндеуді – ұңғыманы жөндеуге қабылдаған уақытанан пайдалануға еңгізуге
Дайындау жұмыстарын ұңғымаларды жөндеу бригадасының, үздіксіз жұмысын қамтамассыз ету
керекті материалдарды, жабдықтарды және электртогының желісін жеткізу, ұңғыма сағасын
Ұңғыманы бастыру. Ұңғыманы сұйықтықпен бастыруды саға жабдығын алып тастағанда
Бастыру сұйықтығы түп маңы аймағының өткізгіштігін төмендетпеу қажет, пайдалану
Фонтанды ұңғымаларды сұйықтықпен бастыру келесі жағдайда өтеді, пайдалану тізбегіне
Пакермен жабдықталған газлифтті ұңғыманы бастыру үшін біріншіден арқанды аспабы
керді жұлып алады. 1,5-2 сағат ұстағаннан кейін пакер түбі
ОТЭС-мен жабдықталған ұңғымаларды бастыру кезінде сұйық айналымының клапанын қағадыда
Бастыру сұйықтығын ұңғымалардың алдында немесе орталықтандырып дайындайды. Оның мөлшері
Негізгі жұмыстарына жөндеуден өткен немесе жаңа жабдықтарды ұңғымаларға түсіріп
Жер асты жөндеулері біткеннен кейін қорытынды жұмыстары жасалады, саға
2.2 Ұңғымалардың сулануымен күресу.
Су арынды режимі кезіндегі өндіру ұңғымалардың сулануы мұнаймен қаныққан
Уақыттан ерте суланудың жолдарымен себептері: Мұнайды алу кезінде өндіру
кеніштің аумақтық (алаң бойынша) және қатпарлы (қабаттың қалыңдығы бойынша)
циялы тұрақты болмауынан, өндіру және айдау ұңғымалардың орналасуының ерекшеліктері;
табан суларының орналасуы; қабаттың иілуі;
негізінен жарықшақты – кеуекті коллекторларында жоғары өткізгіш каналдар мен
пайдалану құбырының және цементті сақинаның саңылаусыз болмағандығынан.
Негізінен ауқытынан ерте суланудың пайда болуы мынада:
а) конусты табан суларының пайда болуы;
б) әр тетілі қатпарлы қабатындағы өткізгіштігі жоғары қабатшалар бойымен
в) өткізгіштігі жоғары жарықшаларда судың жарып өтуі;
г) тізбектің және цементті сақинаның саңылаулығының нәтижесінен судың жоғарғы,
Қабаттармен ұңғымалардың уақытынан ерте сулануы ағымдағы мұнай өндіруді және
үлкен суларды дайындау және оны қайтадан қабатқа айдауды, мұнай
Суланумен күресу әдістері. Қабаттармен ұңғымалардың уақытынан ерте сулануымен күресу
Мұнай кеніштерін сумен ығыстыру арқылы игергенде 98% суланған қабаттан
Сондықтанда айтарлықтай изоляция жөндеу (изоляция) жұмыстарын (ЖИЖ) ұңғымалардың уақытынан
ЖИЖ –ң негізгі міндеті жобадағы мұнайбергіштіктің коэфициентіне жету үшін
Изоляция жұмыстарының мақсаттарын нақты орындау және негізгі әдістермен технологиясын
Судың келу жолдарын білу үшін кәсіптік-геофизикалық зерттеу әдістерін қолданады:
Мақсатынан тәуелді ЖИЖ-н үш түрге бөлуге болады:
шегендеу тізбегінің және цементті сақинаның саңылаулылығын жою;бөлек қабаттарды өшіру;қалыңдығы
Қуыстар, жарықшылар, каверналар және өлшемі әр түрлі басқада каналдары
қабат қуыстарына тампондаушы ерітінділерінің фильтрациялануы;
жұқа дисперсті тампондаушы материалдарының суспензиясы;
ұсақталған тампондаушы материалдарының суспензиясы;
механикалық аспаптармен құралдар.
Қуыстарға ұсақ бөлшектердің түсуі негізінен қуыстың dқ және ұсақ
материалдарын қолданады.
Қазіргі уақытта көп деген әр түрлі тампондаушы материалдары ұсынылған.
Суспензияның дисперсті ортасына су немесе көмірсутек негізіндегі сұйықтықтары және
қиыршық тас, бұрғылау ерітіндісінің ауырлатқышы, резеңке (резеңке ұнтағы), жәнеде
Механикалық аспаптар мен қондырғыларға мыналарды жатқызу қажет пакерлер –
Кеуекті ортаны тығындау механизмі бойынша бұл әдістер селективті және
мұнайда еритін және суда ерімейтін, қуыстар кеңістігін тығындайтын материалын
қабат мұнайымен араласқанда пайда болмайтын, ал тек қана қабат
Өнімді қабатты толықтай суланған жағдайда су ағының селективті изоляциясын
Сондықтан да ұңғымаларға бітеуші полимерлі құрамын немесе сулы ерітінді
Тәжіриебеде бағытталған изоляцияның технологиясы үш схема бойынша өтеді:
мұнаймен қаныққан аумақтағы пакерді айырып суланған аралыққа ТСҚ –
мұнаймен қаныққан төменгі аралықтарға түйіртпекті (зернистый) материалдарын сеуіп ТСҚ-мың
қосымша бұрғылау үшін және суланған аралықты екінші рет ашу
Тізбек сырты ағынын жою арнайы тесіктері арқылы және перфорацияның
Пайдалану тізбегінің саңылаусыздығындағы ажыратылуды жою үшін, ажыратылудың сипаттамасынан
Барлық айтылған жұмыстардың түріне келесі изоляциялық материалдарын қолданады:
сулы ерітінді негізіндегі, төмен малекулалы полиакриламид және бітеуші тұтқырлы
әр түрлі модификациялы кремний органикалық қосылыстары (АКОР технологиясы)).
синтетикалық шайыр негізіндегі құрамы ТОТАЛ және СТАТОЛИТ.
сұйықтықты өте көп мөлшерде сорып алғанда қолданатын ісінетін полимерлері.
Жөндеу изоляциялық жұмыстарын өткізу үшін қажетті материалдардың түрін нақты
Суда ерігіш полимер акриламид негізіндегі тұтқырлы серпінді құрамдары
«Селективті және қабатқа бағытталған изоляциясы үшін ТСҚ технологиясы»
Тағайындалуы. Қабатшалар арасында әлсіз гидродинамикалық байланысы бар өткізгіштік бойынша
ағымдағы және соңғы МБК-н жоғарлатудағы игерудің тиімді технологиясын жақсарту
Бұл технологиясы іске асыру кезінде тереңдік бойынша қабатқа бір
Технологияны еңгізудің нәтижесі:
кеніштің өңделген ауданындағы алаңымен тілігі бойынша фильтрациялық ағынының қайта
айдау ұңғымалардан өндіру скважина судың жарып шығуын ұстап тұру;
өткізгіштігі төмен аймақтардан қиын алынатын қорларды игеруге еңгізу;
жөндеу изоляциялық жұмыстарын өткізу кезінде өндіру ұңғымалардың түбіне келетін
Қолдану аумағы.
Өткізгіштігі 0,1 мкм²-тан жоғары, қабат температурасы 90ºС болатын мұнайгаз
Тиімділігі.
Өңделген скважинаға, меншікті технологиялық тиімділігі 500 тоннадан асады. Өндіру
Қолданылатын жабдығы.
Мұнай кәсіпшілікте «полимер-бітеуіш» компазициясын дайындап айдау үшін жылжымалы УДР-32м
Ерекше айырмашылығы. Айдалатын ТСҚ-ң жиегін аз мөлшерде қажет етеді
Қабатқа селективті және бағытталған изоляциясы үшін кремний органикалық тампонажды
«АКОР-БН технологиясы».
Тағайындалуы.
Бұл технология жарықшақты,каверналы қабаттардағы
қабатшаларда өткізгіштікті төмендетіп және оны жою үшін тікелей түп
АКОР-БН сумен араласу нәтижесінде гидролизденіп содан соң қатайады.
Технологияны енгізудің нәтижесі:
- пайдалану тізбегінің саңылаулылығын жою;
- айдау ұңғымадан өндіру ұңғымаға судың жарып шығуын ұстап
- өткізгіштігі төмен аймақтардан қиын алынатын қорларды игеруге егізу;
- ұңғыманы пайдалану кезінде тізбек сырты ағынын жою. Қолдану
Тиімділігі.
Өңделген ұңғымаларға меншікті технологиялық тиімділігі 500 тоннадан асады. Өндіру
Қолданылатын жабдығы. Жөндеу изоляциялық жұмысын өткізген кезінде стандартты ұңғыма
Ерекше айырмашылығы.
АКОР-БН материалы концентратталған сұйықтық болып келеді. Жиек аз мөлшерде
Қабатқа айдалған гидрогель бітеушісі өте жай жылжиді, қалған кедергі
Ұңғымалардың сиымдылығы нашар болған уақытта АКОР-БН технологиясын
қолдану изоляциялық жұмысын өткізуге және құрамдарды аз мөлшерде айдауына
«Қабатқа бағытталған изоляциясы үшін ТСҚ+Цемент технологиясы».
Тағайындалуы.
Қабатқа ұзақ уақыт бойы тиімді әсер етуі үшін қабаттың
Осы технологияны келесі жағдайларды шешуге қолданады:
тізбек сырты ағындарын жою;
айдау ұңғымаларынан өндіру ұңғымаға судың жарып шығуын ұстап тұру;
суланған аралықтарды және жайылған суларды өшіру; Қолдану аумағы. Өткізгіштігі
90ºС болатын мұнайгаз кен орнының терригенді және карбонатты коллекторлары.
Қолданылатын жабдығы.
Мұнай кәсіпшілікте «полимер-бітеуіш» композициясын айдау үшін жылжымалы УДР-32м қондырғысы
Ерекше айырмашылығы.
Гидрогелмен бітеп цеметпен бекіту нәтижесінде қабатта немесе тізбек сыртындағы
АКОР-БН мен бекітілген суда ерігіш полимер акриламид негізіндегі тұтқырлы-серпімді
«Қабатқа бағытталған изоляциясы үшін ВУС+АКОР – БН технологиясы».
Тағайындалуы. Өңделген қабатқа тұтқырлы – серпінді (ТСҚ) құрамдарын айдап
Технологияны енгізудің нәтижесі:
- пайдалану тізбегінің саңылаулылығын жою;
- айдау ұңғымаларынан өндіру ұңғымаға судың жарып
- өткізгіштігі төмен аймақтардан қиын алынатын қорларды
- ұңғыманы пайдалану кезінде тізбек сырты ағынын
Қолдану аумағы. Қабат температурасы 90ºС болатын мұнайгаз кен орнындағы
Қабатшалар арасында әлсіз гидродинамикалық байланысы бар өткізгіштік бойынша кенет
Тиімділігі. Өңделген ұңғымағы меншікті технологиялық тиімділігі 1000 тоннадан асады,
Тиімділігінің жалағасуы 12 ай.
Қолданылатын жабдығы. Мұнай кәсіпшілікте “полимер бітеуіш” композициясын дайындап айдау
Ерекше айырмашылығы. АКОР-БН мен бекітілген ТСҚ-ң айдадатын жиегі каверналы-
Синтетикалық шайыр базасындағы технология “ТОТАЛ” және “СТАТОЛИТ” негізіндегі технология.
Тағайындалуы. Бұл технология, ұңғыма суланған кезде полимерлі «тас» пайда
Технологияны еңгізудің нәтижесі:
- алдындағы айдалған гелді пайда болдыратын
тізбек сырты ағындарын жою;
айдау ұңғымаасынан өндіру ұңғымаға судың жарып шығуын ұстап тұру;
жөндеу изоляциялық жұмыстарын өткізу кезінде өндіру және айдау ұңғымаларында
Қолдану аумағы. Қабат температурасы 90С болатын мұнай газ кен
Тиімділігі. Өңделген ұңғымаға меншікті технологиялық тиімділігі 500 тоннадан асады.
Қолданылатын жабдығы. Композицияны дайындап айдау үшін ЦА – 320
Ерекше айырмашылығы Жиекті аз мөлшерде қажет етеді. Қабатпен түп
келеді.
Беріктігі бойынша цементке жақын бірақ динамикалық әсер етулерге өте
Қолданудың ерекшелігі
Синтетикалық шайыр базасындағы «ТОТАЛ» және «СТАТОЛИТ» құрамдарын, пайдалану тізбегіндегі
Бірғана немесе бірнеше ЖИЖ өткізген кезде изоляцияның әр бір
тәжірибесінің болуы, материалдармен техникалық қамтамассыз етілуінен тәуелді таңдайды. Ең
Шегендеу тізбегінің ажырауының негізгі себебі қабат және су ағындарының
Цементті сақинадағы саңылаулығының негізгі себебі – ұңғымалардағы шегендеу тізбегін
Саңылаулықты жою үшін изоляциялық материалдарынан жасалған ерітіндіні өнімді қабатындағы
материалдарын бастырады. Онда ұңғымаларды изоляциялау материалының қатуына дейін уақытша
саңылаусыздандырады, қатқан изоляциялық материалынан көпір бұрғылайдыда қабатты перфорациялап ұңғымаларды
Бөлек қабаттарды өшіру
Қабаттардың геолого-физикалық сипаттамаларының әр түрлі болуы
(коллекторлардың қасиеті, қалыңдығы) оның әр уақытта сулануына себепші
болады және әр бір суланған қабатты өшіруін қажет етеді.
Өшірілетін қабаттың ұңғымалардын оқпанының айналасында өткізбейтін жиегін жасау, «летучкаларды»
Ортаңғы немесе жоғарғы қабаттарын өшірген кезінде, өшірілетін қабаттың табанынан
Өткізбейтін жиектерін жасау үшін, қуыстарға фильтрацияланатын ТСД-9 шайырларын өте
Қабаттардың қатпалары құрылысы кезінде, табан суларымен сулануын, «төменгі» суларымен
Кеуекті қабаттың бөлек суланған аралықтарын өшіру
Бұл ЖИЖ-ң түрі жеткілікті зерттелмеген және нақты ұңғымаларда орындау,
Мұндай анықталмаған жағдайға селективті изоляциялау әдістерін қолдану қажет. Тәжірібиде
Каналдарды мұнайда еритін селективті материалдарымен тығындағанда өткізгіштік қайтадан қалпына
себебі алынатын тығындаушы шөгіндінің мөлшері жетіспейді.
Мұнай және су қаныққан аралықтарына ағындардың бөлінуі, қабатшалардың өткізгіштігімен,
Иван – Франков мұнайгаз институтында, су қаныққан аралықтарына өтетін,
Ұңғымалар оқпанында салқындату аммиакты селитраның эндотермиялық еру реакциясын немесе
Жарықшақты және жарықшақты – кеуекті қабаттарындағы су ағынына шектеу
Мұндай қабаттарды пайдаланатын ұңғымалардың уақытынан ерте сулануы, өткізгіштігі жоғары
саналады. Иван Франковтың мұнайгаз институтында грануланған магнийді қолдану арқылы
Магний мен құм, ерітіндіде 20%-ды мөлшерін құрау қажет. ҚСЖ
Полиолафин (ППП және ПБП) рубракса және қышқылдығы жоғары битумдарды
Айдау ұңғымаларындағы сиымдылығының қырын (профиль) қадағалау
Айдау ұңғымалардың түп маңы аймағында әр дайымда жарықшақты жүйесі
Жоғары өткізгішті жарықшаларды тампондағанда су қозғалысы орташа өткізгіштерден және
ұқсас өндіру ұңғымалардың түп маңы аймақтарында болып жатады. Егерде
жартылай грануландырылған магний.
Егерде өткізгіштігі жоғары жарықшасы айдау және өндіру скважиналардан байланыстырса,
айдау жолымен айқындайды. Қазіргі уақытта қабат тереңдігінде топанға қарсы
2.3 Ұңғымадағы құм тығынының пайда болуымен күресу
Құм тығынының пайда болуы мұнай өнеркәсібіндегі бұрыннан келе жатқан
Жыныстардың бұзылу нәтижесінен құм қабаттан шығып ұңғымалардың оқпанына жиналады.
Ұңғымаларға баратын құм түпте шөгініп, ұңғымалардың ағымдағы дебитін елеулі
Қабатта алынатын құм пайдалану жабдықтарының қатты тозуына әкеледі. Барлық
ұңғымаларға құмның баруынболдырмау;
түптен құмды беттікке шығару және жабдықтарды құмы бар ұңғымаларда
құм тығындарын жою.
Ұңғымалардағы құмның баруын болдырмауының әдістері
Жыныстардың бұзылуын болдырмау үшін дебитті нақты бір деңгейге дейін
тиімсіздікке әкеледі. Сондықтанда негізінен әр түрлі түп фильтрларын қолданады
Конструкциясы және дайындау технологиясы бойынша фильтрлерді құбырлы және гравийлі
Құбырлы фильтрлерін ұңғымаларға шегендеу тізбегінің ішіне түсіреді. Оларды қарапайым
Гравийленген фильтрлері беттікте және ұңғымаларда жасалуы мүмкін. Жыныстардың негізгі
d50 – құм түйіршіктерінің диаметрі; b – құбыр тесігінің
Түп маңы аймағының жыныстарын бекіту дегеніміз әр түрлі заттармен
қышқылды айдап тұз қышқылымен өңдеуді өткізеді. Содан кейін ойдау
Құм тығындарын жою.
Құм тығындарын мезгіл – мезгіл сұйықтықпен немесе гидробұрғымен жуады.
(БӘЗ-мен өнделген), сазды ерітінді, көбіктелген сұйықтық, көбікті қолданады. Жуу
Тікелей жуу кезінде сұйықтық СКҚ-ға айдаладыда құм құбыр аралық
Тығынның босауын жақсарту үшін СКҚ-ң төменгі жағына әр түрлі
СКҚ башмагынан жоғары орнатылатын жуу қондырғысы сұйықтықты құбыр аралық
Ұңғымалардың жуудың гидравликалық есептеу құбыр бойымен және құбыр аралық
Арынды сорабын қолданған кезінде қабаттың қысымына қарсы жағдай жасамайақ
Құмды тығындарын тазалаған кезде ұңғымаларға арқанмен түсірілетін гидробұрғыда қолданылады.
Гидробұрғымен тығынның үстінен ұрып, қашау (долото) тығынды босатады. Көтерген
тына кетеді.
2.4 Парафин және асфальтен шөгінділерімен күресу
Мұнайдың қозғалу жолының бойында температура және қысым төмендейді, газ
Парафин көтеру құбырларында ең қарқынды жиналады. Оның қабатшасының қалыңдығы
Мұнай өндіру кезінде парафиннің шөгінуін болдырмау мүмкін емес (неизбежен),
Парафиннің кристаллдануы (қатуы) мұнайдың механикалық қоспаларында және жабдықтардың қабырғаларында
Парафиннің шөгіну процессі абсорбциялық сипатымен айқындалады.
Сондықтанда құбырлардың беттігін қорғайтын профильді материалы парафиннің шөгінуімен күресуде
жасау үшін лақты бояуыш материалдарын (бакелитті, эпоксидті, бакелитті –
эпоксидтің модификацияланған ЮЭЛ лагінің түрі) жәнеде әйнек, әйнекті
Химиялық реагенттер ағынына қоспаларды қосқанда құбырлар қабырғасының гидрофильдігіне, ағындағы
Мұндай реагенттермен суды және мұнайды ерітетін БӘЗ болуы мүмкін
Парафин шөгінділерін алып тастау үшін жылуды және қырғыштарды (скребок)
Парафин шөгінділерімен күресудің жылу әдісін қолданғанда скважиналардың құбыр аралық
Қырғыштар парафин шөгінділерін құбырлар қабырғасынан қырады. Оларды АДУ –
2.5 Тұз шөгінділері және олармен күресу
Тұз шөгінділері судың барлық қозғалу жолдарында болуы мүмкін қабатта,
Тұздар шөгінділерінің себептері мыналар:
а) әр түрлі горизонттардан немесе қабатшалардан ұңғымаларға келетін сулардың
б) термодинамикалық жағдайларын өзгерткен кезіндегі сулы-тұздың қаныққандылықтың жүйелігі.
Тұздардың шөгінуі мұнай өндіруді төмендетуіне әкеледі.
Тұздардың негізгі компоненттері болып карбонатты кальций және магний болуы
Тұздар шөгінділерімен күресудің барлық әдістерін екі топқа бөлуге болады:
Суландыру дайындау жұмыстарының комплексіне беттік немесе қабат жағдайында араласатын
Тұздардың құбырларда бөлінуін болдырмаудың ең қолайлы тәсілі-бұл химиялық реагенттерді
Ең тиімді болып саналатын полифосфат, органикалық фосфат, сульфоқышқыл тұздары,
инкредал
– 1, фосфанол, СНПХ-5301) негізіндегі жасалған ингибиторлардың 20 г/м³
Мұнай жинайтын құбыр желістерінде тұз шөгінділерімен күресу үшін сағада
Тұз шөгінділерін химиялық реагенттер көмегімен алып тастайды, тек шектік
Тұзды қышқыл ерітіндісіне хлорлы натриді немесе аммониді қосып шөгіндіні
тұзды қышқылды ерітіп ыссы ерітіндіні ұңғымаларға айдайды. Алайда бұл
2.6 Ұңғыманы жер асты жөндеудің басқа да түрлері
Ұңғыманы жөндеуге саға жабдығын және оқпанды тексерулеріде жатады. Ұңғыма
Жөндеу – дұрыстау жұмыстары
Бұл жұмыстың түрін шегендеу тізбегіндегі ақауларын (дефект) (майысу, сыну)
дұрыстайды. Бұл үшін біртіндеп сұрыстау аспаптарының диаметрлерін жоғарлатып түсіреді.
немесе Дорн қондырғысының көмегімен металды пластырьлерімен жабады. Дорн қондырғысының
Егерде тізбек дұрысталмай жатса, онда қосымша тізбек («летучка») жіберіліп
Пайдалану тізбегінің зақымдалған және цементтельмеген бөлігін жаңасына ауыстырады. Ол
Одан соң жаңа тізбекті түсіріп қалған бөлігімен бұрап керегінше
Аудару жұмыстары.
Аудару жұмыстары – бұл нақты бір ұңғымаларды пайдалану үшін
Арасында төменде жатқан қабатқа аударуды жасайды. Онда қалдырылатын қабатты
Содан кейін аударылатын қабаттың тізбегіне перфорация жасалынады.
Ұстау жұмыстары.
Ұстау жұмыстары – бұл ең күрделі және еңбегі ауыр
Ұсталған құбырларды әдетте бұрап босатады. Босатуды қамтамассыз ету үшін
Ұңғымалардан СКҚ-ды ұстап және оларды алып тастау үшін босатылатын
ал овершот – ұңғымада ұсталмаған құбырларды иілімді (пластичный) серіппемен
Апатты жағдайдағы құбырларды, штангаларды және басқада заттарды толықтай фрезерлеу
Ұңғымалардан арқанды немесе кабельді көтеру үшін құбырлармен
түсірілетін қозғалмайтын және шарнирлі ілмегі (крюк) бар қармақтарды (су
Ұңғыма оқпанын әр түрлі басқада заттардан (кувалда, кілттердің шынжырлары,
Екінші оқпанды орнату.
Ұңғымадағы оқпанының бұзылған бөлігі оңдауға келмеген жағдайда ғана оны
Ұңғыманы жою.
Кейбір жағдайларда ұңғымаларды жоюға мәжбүр болады, мысалы егерде жөндеу
Жойылатын ұңғымада мүмкіндігінше түсірілген шегендеу құбырларын кесіп, алып тастайды,
Сағаның үстінен құбырдан жасалған репер және өлшемі 1х1х1м болатын
Ұңғыманы тоқтатып қою.
Ұңғыманы керегінше екінші рет пайдалануға еңгізу мүмкіндігін қамтамассыз ететіндей
Ұңғыманы тоқтату кезінде оны бастырып және БӘЗ-пен өңделген жуу
Саға қатып қалмас үшін тізбектің жоғарғы бөлігін қаттырмайтын сұйықтықпен
2.7 Жөндеудің техникасы. Көтеріп – түсіру
Ұңғыманы ағымдағы және күрделі жөндеудің мақсатымен түрінен тәуелді жабдықтармен
Бұның құрамына жұмыс алаңы және көпіршелері бар мұнарасы, көтеру
Жөндеуге арналған жабдықтармен құрал - саймандар
Жер астын жөндеу кезінде массасы үлкен құбырларды, штангаларды көтеруге
Егерде көліктің базасында бір лебедка орнатылса, онда мұндай механизмді
жабдықты көтеру қондырғысы немесе агрегат деп атайды, ал жинағы
А-50У2 (жүк көтергішті 50т),Азинмаш–37А (жүк көтергіштігі 32т) агрегатты көліктерінің
КОРО-80 (жүк көтергіштігі – 80т) жабдықтар комплексі; көтергіш лебедкасы
Көтергіш қондырғыларымен жұмыс істеген кезде ұңғымалардың қасында тұрақты немесе
Лебедкамен және көтерілетін жүкпен байланысу үшін тәл жүйесін қолданады.
Ротор құбырлар тізбегін айналдыруға бұрап жалғауға және бұрап алып
Ротордың айналу бөлігіне ілінген тәл жүйесімен құбырлар арасындағы
байланыстыру звеносы болып вертлюг қызмет етеді. Ол құбырлардың бос
Ұңғымаларға сұйықтықты айдау үшін келесі жылжымалы жуу агрегаттарын қолданады:
УН16 – 100х200 (20 Мпа, 12,9 л/с), және тракторлы
Көтеріп – түсіру операциясының процессі кезінде құбырлар тізбегін немесе
қамтамассыз етеді. Элеваторды тәл жүйесінің ілмегіне ілу үшін сырға
Спайдерлар ұстап қалудың операциясын автоматтандыру үшін ұңғыманы жөндеу кезіндегі
Көтеріп түсіру операциялары кезінде СКҚ мен штангаларды бұрап және
Сорапты штангаларды қолмен бұрау және бұрау алып тастау үшін
бар АШК-Г және АШК – ТМ автоматты штангалы кілті
КТД мен КТГУ құбырлы кілттері және АПР – 2ВБ
Автомат АПР-2ВБ (А.Г.Молчанов жүйесінің автоматы) ұңғыманы жөндеу кезінде СКҚ-ды
Ұңғыманы барлық жабдықтар көмегімен оған қоса батпалы электр сорабымен
Механикалық (КМПТ) және гидравликалық аспалы (КГП) кілттерінде қолданады олардың
Құбырлар тізбегін бұрап бекіту үшін бекіткіш КСМ60-89 кілтін қолданады.
Ұңғыманы жер асты жөндеу – мұнайды өндірудегі ең қиын
Ұңғымадан көтерілген құбырлармен штангаларды тік орналастырған дұрыс болып саналады.
Жұмысты механикаландыруға мыналар жатады штангаларды таситын АПШ агрегаты, электромеханикаландырылған
Жұмысты механикаландыру кезінде ұңғыманы жөндеуде жұмысшылардың еңбегін елеулі жеңілдетеді.
Бұл құбырлардың орнын ауыстырғанда, сұйықтың шашырауына қарсы және т.б.
Арқанмен түсіретін құралды қолданып ұңғыманы жөндеу
Фонтанды және газлифтті ұңғымаларды бастырмай-ақ және СКҚ-ды көтермей-ақ ағымдағы
пакер орнатылған ұңғымаларда сұйықтықты ауыстыру үшін циркуляциялық клапанын ашып
көтеру құбырларын парафиннен тұздардан, құм тығынынан тазарту, СКҚ тізбегінің
Ұңғымалар қазіргі замаңғы СКҚ – мен түсірілетін жабдықтарымен жабдықталған.
Ұңғымалар камералары – онда алынатын газлифтті клапандарын орнату;
отырғызу ниппельдерін – ішінде кері ингибиторлы клапандарын, саңылау тығындарын
отырғызу, ниппелі – сақтандыру айырғыш клапаны немесе құбырлы сақтандыру
Арқанды техникалық барлық жинағы саға жабдығынан, гидравликалық лебедкадан және
қамтамассыз етеді. Қондырғы құралдарды түсіру тереңдігін өлшеу, сымдарды тарттыру
Арқанды жұмысқа қолданатын құралдарды үш категорияға бөлуге болады:
Жоғарғы және төмен соққыларын жасау үшін стандартты арқандар жинағы;
Кілтпен жабдықталған клапандардың барлық түрлерін орнату және алу құралдары;
Арнайы арналған құралдар;
Цементті көпірдің орнатылуының методикалық есептелуі
Цементті ерітіндінің керекті көлемі
( 2.1)
мұндағы; Н-цементті көпірдің жобалы ұзындығы, м;
Sұңғ-ұңғыманың көлденең қима ауданы, ;
-құйылатын құбырдағы ішкі көлемі, ; С1-құбыр қабырғасындағы
Буферлы сұйықтықтың керекті көлемі;
төменгі шекарада
,
жоғарғы шекарада
,
мұндағы; С ,С -құйылатын құбырдағы және сақиналы
Бастыру сұйықтығының керекті көлемі
(2.3)
Сақиналы кеңістіктегі шығып келе жатқан арынның жылдамдығы 0,5м/с
немесе 1м/с кезінде цементті көпірді жоғары сапалықпен орнатуға мүмкіншілік
4. Барлық электр жетектері мен мен сорап электр жабдықтары,
Мұнай және газ буларының жиналуы мүмкін жерлерде қосымша жарықтандырғыштар
5. МГӨБ территориясында ішкі жану двигательдері бар көшпелі агрегаттардың
6. Агрегаттар, машиналар, басқа да жабдықтар, сонымен бірге түсіру-тиеу
7. Қызмет көрсету үшін жұмысшыны 0,75 м-ге дейін көтеру
8. Телемеханика желілерінде жұмыс жасау тек рұқсат арқылы немесе
3.2. Ұңғымаларды жөндеу кезіндегі еңбек қауіпсіздігі
Ұңғымаларды жөндеу жұмыстары мекеменің жобасы бойынша арнайы бригадамен өткізілу
Ұңғыманы жөндеуге тапсыру және жөндеуден кейін қабылдау акт бойынша
Ұңғымалардың қасында жөндеу жұмыстарын өткізу үшін жұмыс алаңы мен
Мұнара, мачта көтеру қондырғыларының жүк көтергіштігі жөндеу процессі кезіндегі
Ұңғымаларды жөндеуге арналған агрегаттары пайдаланудың нұсқауына лайық көтергішті бекіту
жұмысшыларға әсерін тигізбейтін жарық немесе дыбыс дабылымен жабдықталады.
Ұңғымаларды жер асты жөндеуге тұрақтыру мұнараны тарттыру ролигісіз жіберуі
көтергіш ұңғымалардың сағасынан 25 м қашықтықта орналасса:
Кронблок қосымша роликпен жабдықталса;
Күрделі жөндеу кезінде көтергіш трактор мұнараның рамалы брусына тығыз
жетектеуші болып қызмет етсе онда тарттыру ролигісіз жұыс істеуге
Жөнделетін ұңғымалардың қасында көтеріп түсіру операциялары кезіндегі кезіндегі көтергіштің
Мұнаймен газдың тарауын болдырмау және жою үшін ұңғымаларды жууға
агрегатты немесе ұңғыманы жөндеу уақытындағы қосымша сұйықтың ыдысы үнемі
Ұңғыманың тереңдігінен тәуелді емес мачтаға түсетін салмаққа байланысты жөндеу
Топтасқан ұңғымаларды қасында орналасқан ұңғымаларды өшірмейақ жөндеу үшін, жобамен
Мұнай мен газдың ауаға тарап шығуы байқалса, онда лақтыруға
Батпалы ортадан тепкіш электр сорабымен жабдықталған ұңғыманы жөндеу алдында
оның дұрыс орнатылуын тексеру қажет. Батпалы электр сорабының барабанымен
Мұнаймен газдың тарауының болуы мүмкін фонтанды ұңғымаларды құм тығынынан
Мачтаны қолданып ұңғымаларды күрделі жөндегенде мыналар жасалуы қажет:
Тәл жүйесі арқанға тимес үшін машинаның кілттерін ортақ тросқа
Жуу шлангісін бағана болмаған жағдайда тросқа ілуге болады.
Диаметрі 5 мм-ден көп болатын сорапты компрессорлы құбырларды көпіршелерге
- Құбырларды көтеріп түсіру жұмысы кезінде ұзақ
манометр және сорап, арынды желісі, шланг, тиекті арматура жарылмас
3.3. Қоршаған ортаны және жер қойнауын қорғау
Мұнда келесі нормативті құжаттар ескерілген:
-1997ж. 15 шілдеде «Қоршаған табиғи ортаны қорғау жөніндегі» ҚР
-1993ж. 10 қазан «Жануарлар әлемін пайдалану және қорғау жөнінде»
-1997ж. 13 наурыз «экологиялық экспертиза жөнінде» ҚР заңы;
-Мұнай-газ жабдығының дұрыс орналаспауынан болатын зиянды заттардың ауаға таралу
-СанПиН 3223-85 жұмыс орнындағы шу деңгейінің нормалары;
-КР-ның су объектілеріне зиянды заттардың лақтыруын нормалау ережелері. РНД-211.2.03.01-97;
-Зиянды заттардың атмосфераға лақтыруын нормалау ережелері. РНД2Н.-2.02.01.-97;
-МЕСТ 27593-88. Терминдермен анықтамалар .
Сонымен қатар басқа да нормативті актілер қолданылған.
Табиғи-климаттық сипаты.
Жаңажол кен орны Ақтөбе облысының Мұғалжар ауданында орналасқан. Қазақстан
Кен орын субмеридианды созылымға ие, Жем өзені шалғайының оңт.-шығысында
Жаңажол кен орны үшін абсолют белгілер теңіз деңгейінен 160-230м
Кен орынның солтүстігінде тұздылы-күмбезді жер бедері басым. Олардың өлшемдері
Атжақсы су ағысының шалғайы нақты ерекшеленетін жайылымға ие.
Аймақ климаты кенет континентальді, ыстық жазымен суық қысымен.
Бұндай кенет континентальді жағдайларда климат түзілудің негізгі факторы болып
Тікелей күндік радиация ағымының қарқыны 154-158 ккал/ ,
Жоғары бұлттылық салқын жарты жылдықта байқалады және бұл қыс
Шектен тыс ыстық 60-70 күн ұсталып отырады, бұл кезде
Аязсыз кезең 170 күнге созылады. Қазан айының басында ауада
Қысы салқын, ұзақтығы 190 күн. Жел жылдамдығы 6 м/с
Бұл жағдайлар 4,5-5 ай бойы қолайсыздық тудырады. Өте аяз
Метеоэлементтің негізгі сипаты болып жел бағыты табылады, ластаушы заттардың
Шөгінділердің аз болуы мен жоғары температура 10 жыл ішінде
Қар жабыны 3,5-3 ай бойы тұрақты тұрады және оның
Ауаның төмен температурасы мен жоғары жылдамдықтағы желдер бірге жүреді.
Бұндай жағдайлар құрғақ ауа райын жиі-жиі тудырып отырады. Жылдың
Қыс мезгілі шөгінділерінің жылдық үлесі 37% құрайды, бұл оның
Территорияның жазықтығы желдің пайда болуына жақсы ықпал етеді. Қыс
Көпжылдық мәліметтер бойынша желдің орташа жылдамдығы 3,9-4,5 м/сек, қыста
Кеш көктем мезгілдерінде, әсіресе құрғақшылық жылдары, жел эррозиясы пайда
Ауа алабының қазіргі жағдайы табиғи-климаттық және техногендік факторлардың қатынасымен
Әлсіз желдердің қайталануы төмен, орташа жылдамдықтары 3,5-8 м/с
болады. Күндіз 10,5 м/с-ке дейін өседі. 100 м биіктікте
Атмосфераның өздігінен тазарту факторын құрайтын шөгінділер айтарлықтай әсер етпейді,
Ауыспалы маусымдарда, әсіресе кенет өзгермелі синоптикалық жағдайларда атмосфераның зиянды
Гидрогеологиялық торабы Жем және Атжақсы өзендерімен көрсетілген. Олар Каспий
Жем өзені Родник ауылынан 20 км жерден шығысқа қарай
Территория жерінде өзен шалғайының ендігі 2,5-3 км, оның ең
Көктемгі мұз қозғалу кезеңі 2-3 күнге созылады. Қыс мезгілінде
Жем өзенінің химиялық құрамы тек мезгіл бойынша ғана емес,
Жоғары бөлігінде гидрокарбонаттар ионы (26-27% мг-экв/л) көп, суы жұмсақ
Жем станциясы бойындағы Жем өзенінің негізгі гидрогеологиялық сипаттамасы.
Су жинау ауданы, мың -2930
Жылдық су жиналуы, мың
Орташа көпжылдық-78500
80%-ға қамтылған -29600
97%-ға қамтылған-11600
Орташа жылдық су шығыны,
Көп жылдық кезең бойынша-2,49
80%-ға қамтылған –0,94
97%-ға қамтылған -0,37
Максимал су шығыны,
1%-ға қамтылған-910
3%-ға қамтылған-690
Максимал орташа айлық су шығыны
Жаз-күзгі
80%-ға қамтылған-0,066
97%-ға қамтылған-0,045
Қысқы
80%-ға қамтылған-0,058
97%-ға қамтылған-0,026
Су беттігінен булану, мм
Орташа-1050
3%-ға қамтылған-1260
Жылы кездегі орташа шөгінділер (IV-X), мм-150.
Атжақсы өзені Жем өзеніне оң жақтан құяды. Ұзындығы 54
470 . Су жиынтығы жоғары бөлігінде жазықтан,
Өзен шалғайы нақтыланбаған. Жайылымдары бөлшек-бөлшек болып келеді. Жаз мезгілінде
Сапасы жағынан Жем өзені лас суларға жатады (V класс).
Қоршаған табиғи ортаға кері әсерлерді азайтуға арналған іс-шаралар
Қоршаған ортаға тиетін әсердің түрі мен деңгейлерін сраптау нәтижелері
бойынша табиғатты қорғау, техникалық және технологиялық іс-шаралар қарастырылған. Олар
Экологиялық саясат пен ауаны қорғаудың негізгі қағидалары жұмысшылар және
Зиянды заттардың ауаға, лақтыру деңгейін мүмкіндігінше төмен түсіру үшін
Мұнай және мұнайлы газ жинау жүйелерін саңылаусыздандыру;
Күкіртсутекті ортамен жұмыс жасайтын барлық құбырлар, жабдықтар коррозияға қарсы
Өнімді сорғыту арнайы сыйымдылықтарда жүреді;
Құбырлар мен құбыр желілерінің бөлшектері жылу қайтымды күйде орнатылады;
Құбыр желілерінің және жабдықтардың беттігі коррозиядан қорғау, ол үшін
Мұнай және газ құбыр желілерінің барлық қосылыстары дәнекерленген; фланецті
Жер асты құбыр желілерінің коррозиядан қорғалуы (полимерлі жабысқақ ленталар);Күрделі
Ең қауіпті жерлерде ауаның автоматты сигнализаторларын жөндеу.
Ашық кеңістіктерде технологиялық жабдықтарды орналастыру;
Негізінен технологиялық үрдістерді автоматтандыру;
Қызметкрлерді әрдайым қондырғы мен аппараттарды қадағалаудан босататын дистанционды басқару;
Технологиялық параметрлердің ауытқуын ескеретін жабдықтар;
Жағымсыз метеорологиялық жағдайлар кезінде зиянды заттардың ауаға лақтырылуын төмендететін
Технологиялық тәртіп бойынша жұмыстың максимал тиімді режимін ұйымдастыру;
Өлшегіш аппаратураларымен технологиялық үрдістерді автоматты басқару жүйелеріне қатал бақылау
Ауаға көп мөлшердегі зиянды заттардың лақтырылуы болатын жөндеу жұмыстарын
Технологиялық жабдықтардың және құбыр желілерінің саңылаусыздығын қадағалау;
Қауіпсіздік ережесі мен өрт қауіпсіздігін бақылау;
Сонымен қатар жер асты сулары ластануын төмендету
Ағым суларымен сұйық көмірсутектердің төгілу кезіндегі сорғыту жүйелерін бақылау;
Су алуды шектеу және қабылданған мелисттерді сақтау;
Тереңдік қондырғылардың төменгі жақтарын қадағалап отыру;
Мұнай немесе техногенді судың ағып кетуі мүмкін құбырлар желісіне
Техникалық су жинау жерлерінде судың беттікке шығып кетуін болдырмау;
Өсімдік және жануарлар әлемін сақтау шаралары үшін:
Жерлерді бөлуді азайту;
Жерді техникалық және биологиялық өңдеу;
Өсімдік жабынын дұрыс пайдалану мен сақтау;
Өсімдік жабынын жел және су эрозияларынан сақтау;
Мұнай өндірісіне берілген жерлерді ғана пайдалану;
Топырақ сапасын қадағалау;
Жануарларды қорғау үшін:
Жол жиегіндегі ойыстарды уақытылы түзету;
Мұнай және басқа да сұйықтарды ашық сиымдылықтарда сақтамау;
Ластану көздері. Мұнай және газ кәсіпшілігі қоршаған ортаға қауіп
Ластану көздерінің бөлінуі:
Пайда болуы жағынан-жасанды (антропогенді) және табиғи;
Түсетін жері бойынша-континентальді, теңіз және атмосфералық;
Уақыты бойынша-тұрақты, эпизодты, бір реттілік және байқаусыз;
Қоршаған ортаның көмірсутектермен ластануы келесі жағдайларда болады;
Іздеу және барлау ұңғыларын бұрғылау кезінде және апатты
Тасымалдау жүйесінің апаты кезінде;
Құбыр желілерінің жарылысы кезінде;
Технологиялық жабдықтар мен тізбектердің саңылаусыздығы кезінде;
Тазартылмаған сулардың су қоймасы беттігіне түсуі кезінде;
Мұнайдың жиі ағып кетуі резервуарларда болады. Бұл олардың түбінің
қоршаған ортаны қорғау проблемалары жерді өңдеу мен объектілер жұмысының
Ластану көздерінің меншікті салмағы келесідей; 1,2%-жер көліктері (құбырлар); 2,5%-мұнай
Атмосфераның ластануы-мұнайды өндіру, дайындау, тасымалдау мен өңдеу, олардың жануы
газының көздері болып факел жүйелері табылады. Атмосфераның күкіртті ангидритпен
ұшады. Зиянды заттар бөлінеді; ұйымдасқан және ұйымдаспаған. Біріншіге негізінен
саңылаусыздықтан пайда болған лақтырыстар жатады. Мұнай кәсіпшілігіне тән барлық
Жұмысшылар мен тұрғындарға әсер ету жағынан зиянды заттарды төртке
Өте қауіпті;
Қауіпті;
Жартылай қауіпті;
Аз қауіпті;
Атмосфераға лақтырылатын зиянды заттарды тазарту. Газдарды тазартудың үш түрі
Абсорбция (сұйық жұтқыштар).
Адсорбция (қатты сорбенттер).
Каталитикалық тазарту.
Абсорбция кезінде зиянды заттар еріткіштермен жұтылады. Тазартылған газды атмосфераға
жояды (десорбция үрдісі). Бөлінетін компоненттерді өндірістік мақсатта қолданылады, заласыздандырады
Адсорбция жоғары меншікті беттігі бар қатты заттардан газды тазарту
Каталитикалық әдіс жойылатын газ бен қосымша енгізілген компоненттің катализатор
қалмайды.
Су алаптарының мунай өнімдерімен ластанудан қорғау. Пайда болуына байланысты
Өндірістік тұрақ сулар әр түрлі технологиялық үрдіс кезінде, көліктерде
Тұрмыстық тұрақ суларға қоғамдық және тұрмыстық объектілерден келіп түзілетін
Су алыптарына келіп құятын зиянды ластаушы заттар үшке бөлінеді
минералды, органикалық және бактериялық.
Тұрақ сулардағы минералды ластаушы заттар бұлар тұздармен, қышқылдармен, сілтілермен,
Органикалық ластаушы заттар пайда болуы жағынан екі түрлі болуы
Екіншісіне адамдар мен жануарлардың физиологиялық әрекеттерінің нәтижелері, бұлшық ет
Бактериялық ластаушылар құрамына әр түрлі микрооргонизмдер, оның ішінде ауру
Тұрақ суларды тазарту әдістері. Қазіргі уақытта төрт түрі бар;
Механикалық әдіс әр түрлі механикалық жабдықтар көмегімен, құм аулағыш,
Химиялық әдіс бойынша тұрақ суларға химиялық енгізіліп ластағыштармен реакцияға
Биологиялық тазарту. Тұрақ сулардан әр түрлі органикалық заттарды шығару
қоймаларының топырақтарын, ал екінші жағдайда арнайы тұрғызылған қондырғы қолданады.
Алынған мәліметтер нәтижесінде қарастырылған шараны енгізу тиімді деген шешімге
Есептеулер жобамен орындалған, сондықтан практикада кейбір сәйкессіздіктер орын алуы
Атмосфераға шығарылатын ластаушы заттар мөлшері
Кесте 3.1
Ластаушы заттар Құрамы Мөлшері
Азот оксиді NO2 25,44
Күкірт оксиді SO2 1325,55
Көміртегі ІІ оксиді CO 10654,487
Көміртегі ІV оксиді CO2 216,00
Күкіртсутек H2S 1,570
Метан CH4 5,300
Меркаптан
0,01
Барлығы
12228,36
Соңғысы тікелей түрде МГӨБ басшылығының қарамағында болады. Өнеркәсіпте өндірістік
МГӨБ үшін негізгі үрдістер бұл мұнай және газ өндіру
Қосымша үрдістердің негізгілері мыналар:
-Өндіріс құралдарын жөндеу және қамту;
-Сумен қамтамасыз ету;
-Тоқ көзімен қамтамасыз ету;
-Материалдармен және техникалармен қамту;
Бұдан басқа қосымша өндіріске ұңғыларды жер асты жөндеу, мұнайды
Мұндай қосымша үрдістерді (аймақтар мен қызметтер) жасау техникалық үрдістерге
Тағы да мынадай қосымша үрдістерді айта кету қажет:
-Жұмыс құралдарының тиеу-түсіру жұмыстары кезіндегі орын ауыстыруы;
-Жасалған еңбек құралдарының негізгі талаптарға сай болуын қадағалау, тексеру;
-Зерттеулік өндірістік үрдістер параметрлерін, шарттарын зерттеу;
-Пайдалы қазбаларды барлау жұмыстары;
4.3 «Октябрьмұнай» МГӨБ еңбек және еңбекақы төлемін ұйымдастыру ерекшкліктері
Әрбір өнеркәсіптегі еңбекті ұйымдастыру үрдісі жұмыс күштерін, максимал тиімді
Еңбекті ұйымдастыру мыналардан тұрады:
- Жұмыс орнын ұйымдастыру және оған қызмет көрсету;
- Жұмыс режимі;
- Жұмыс кадрларын орналастыру;
- Еңбекті қорғау және қауіпсіздік ережесі;
- Жұмысшыларды дайындау, таңдау және санаттарын көтеру;
- Жарыс ұйымдастыру;
2006 ж. 1 қаңтар бойынша «Октябрьмұнай» МГӨБ құрамында 3931
4.4 Жанажол кен орнын пайдаланудың техникалық-экономикалық көрсеткіштерін сараптау
Өнімнің көлемі, түрі, сапа көрсеткіштері экономикалық сараптауда үлкен маңызы
Сараптаудың маңызы және өндірістік бағдарламаның мәні күрделі, себебі таза
Өндірістік бағдарламаны сараптау үрдісі кезінде қол жеткізілген көрсеткіштерге баға
Сарпатау көзі болып өнеркәсіптің айлық, маусымдық, жылдық көрсеткіштері табылады.Оған
Жанажол кен орны игерілуге 1983ж. қазан айында берілген.Бұрғылау сынамасы
Қазіргі уақытта кен орын бойынша 557 ұңғы қазылған, олардың
Өндіру және айдау ұңғыларының жұмыстан шығу себептері:
─ жабдықтарды жөндеу;
─ ұңғыларды құм тығынынан тазарту үшін тоқтату;
─ парафин және асфальтен шөгінділерінен тазарту;
4.5 Мұнай мен газды өндіру көлемі
01.02.2006 жылдың жағдайына сәйкес КТ-II қатқабатынан 5036 мың
Жанажол кен орнындағы мұнай мен газды өндіру көлемі
Кесте 4.1
Көрсеткіштер 2002 2003 2004 2005 2006
Мұнайды өндіру, барлығы мың т/жыл 147,21 371,33 1477,2 2437,7
Мұнай газын өндіру, млн м3/жыл 35,609 89,825 357,33 589,67
Игерудің басынан мұнайды өндіру, мың т 150,5 521,8 1999
Игерудің басынан мұнай газын өндіру,
млн м3 36,4 126,23 483,56 1073,2 1661
Мұнай бойынша ұңғылардың ортатәуліктік шығымы, т/тәу 87,9 107,9 207
Жаңа ұңғыманың ортатәуліктік шығымы 70,1 116,7 240,0 260,0 139,5
Сұйық бойынша өндіру ұңғыларының шығымы өнімділікке тәуелді 20-400 т/тәу
50 т/тәу дейін – 60 мм;
50-200 т/тәу – 73 мм;
200-400 т/тәу – 89 мм.
Рбуф=2 МПа саға қысымын 2011 жылға дейін ұстауға, кейіннен
Самара облысында Казаковск кен орнында сұйықты бұрандалы сораппен
Негізгі ұңғылар қорының сипаттамасы
Кесте 4.2
Жылдар мен кезеңдер 2002 2003 2004 2005 2006
Бұрғылаудан ұңғыларды енгізу барлығы 4 11 17 17 22
өндіру 4 11 12 12 15
айдау 0 0 5 5 7
Газ 0 0 0 0 0
Игерудің басынан эксплуатациялық бұрғылау,
мың м 93 123 183 243 300
Ұңғылардың шығарылуы
айда 0 0 0 0 0
Кезең соңындағы өндіру ұңғыларының жұмыс істейтін қоры барлығы 6
механизацияланған 0 0 0 1 5
газ 0 0 0 0 0
Жылдың соңындағы айдау ұңғыларының қоры
0 0 6 12 19
Бір ұңғыға келетін ортатәуліктік шығым мұнай, т/тәу 87,9 107,9
сұйықтық т/тәу 88 109 212 221 176
газ, мың м3/тәу 21272 26093 50083 51701 38414
1айдау ұңғысының сыйдырымдылығы, м3/тәу 0 0 650 650 685
Технико-экономикалық сараптамасы.
Бұл бөлімде 2003-2006 жылдан «Октябрьмұнай» МГӨБ игеріліп келетін жанажол
Газ факторы үлкен емес. ҰБЖ
Жобада қабылданған мұнай бағасы дүниежүзілік нарықтағы мұнай бағасының өзгеру
(ҚҚС қоспағанда) – бір тоннаға 1430 теңге және
Пайдалану шығындары.
Операциялық және ағымдағы шығыстарға шығындар берілген жобаның
сәйкес бөлімдерінде мұнай мен газды өндірудің техникасы мен
Пайдалану шығындарға: ұңғыларға қызмет көрсету; электроэнергия; мұнайды кәсіпшілікіші жинау
Бөгде ұйымдармен орындалған өндірістік сипатты шығындар мен қызметтерге кіреді:
- жіберу-баптау жұмыстары;
- жабдық диагностикасы;
- медико-химиялық және бактериологиялық анализ;
- өзге үстеме шығындар;
- метрология т.с.с.
Кәсіпшілікте жабдықты жалға алу төлемдері тұрақты шығындарға кіргізілген.
Тасымалдау және жабдықтау шығыстарына:
- кәсіпшілікке дейін жүктерді тасымалдау;
- автотранспорттық құралдарды сақтандыру;
- автопаркті ұстау т.с.с. шығындары кіреді.
Өндірістік емес сипатты шығындар мен қызметтерге келесілер кіргізілген:
- әкімшілік-шаруашылық қолданыстағы материалдар;
- банк қызметтері;
- аудиторлық қызмет;
- құқықтық қызмет көрсету;
- компьютерлік желілерге қызмет көрсету,
- кедендік шығындар т.с.с.
Жалпыәкімшілік шартты-тұрақты шығындарға келесі шығындар кіреді:
- офис бойынша барлық шығындар (кеңсе, пошта-телеграфтық,
басылымдарға жазылу, коммуналдық қызметтер т.с.с. );
- қауіпсіздік техникасына;
- коммуналдық шығындар;
- байланыс;
- инвентаризациядан залал және төтенше жағдай шығындары;
- нормамен және белгіленген нормадан жоғары командировка
төлемдері;
- материалдық көмек;
- квалификацияны жоғарлатуға шығындар;
- сауықтыру және мерекелік шараларға шығындар және т.б.
Жалпыөндірістік сипатты тұрақты шығындарға:
- маркетинг және жарнама шығындары;
- офис күзетіне шығындар,
- жалға алу төлемдері;
- өкілдік шығындар;
- соттық және арбитраждық ұсталымдар;
- және өзге шығындар жатады.
Бүтіндей, өздік құнға кіретін салықтарды қосқанда эксплуатациялық шығындар құрылымы
- операциялық және ағымдағы шығыстарға шығындар;
- өзіндік құнға кіретін салықтар мен төлемдер;
- несие пайыздарын төлеу;
- өзіндік құнға кіретін амортизациялық аударымдар.
Амортизациялық шығындар салық салу мақсатымен және эксплуатациялық шығындарға кірістіру
Экономикалық көрсеткіштерді есептеу келесі бастапқы деректер негізінде келтірілген:
- жылдағы жұмыс күні- 365 тәулік;
- электроэнергия, су шығындары
суды пайдаланудың нақты деректері
- «Октябрьмұнай» МГӨБ мәліметтеріне сәйкес өнеркәсіптік
өндірістік персоналдың орта
- салық
«Салықтар мен бюджетке басқа
- бірінші топ бойынша – ғимараттар мен құрылыстар 8%
- екінші топ бойынша – құрылымдар: мұнай ұңғылары 20%,
- үшінші топ бойынша – таратқыш құрылғылар: электроберіліс желілері
-төртінші топ бойынша – күштік машиналар мен жабдықтар: жылутехникалық
-бесінші топ бойынша – қызмет түрі бойынша жұмысшы машиналар
-алтыншы топ бойынша – мобильді транспорт 15%;
- жетінші топ бойынша – компьютерлер 30%, перефериялық құрылғылар
- сегізінші топ бойынша – басқа топтарға қосылмаған фиксацияланған
өндірістік және шаруашылық инвентарь мен жарақтар 8%, өлшеуіш және
- өзіндік құнға кіретін
- электроэнергия
негізінде қабылданды: кәсіпшілікте – 1000 квт.сағ.
1000 квт.сағ. үшін 4290 теңге;
- техникалық су
- офис қажеттіліктеріне
м3 үшін 6370 теңгені құрайды;
- негігі қорладың
- негігі қорладың
қалдық құнының 3% мөлшерінде
- өзге шығындар
-табиғи шикізатты пайдалану
- эксплуатациялық
қатысты объектілер
бойынша шығындар қызметтер арқылы есептеледі (жүк тасымалдау,
қамтамасыз ету, бұрғылау, сауда т.с.с);
- Қазақстандық мамандарды
- жою
төлемі негізінде
13 000 000 теңгеден кем
- жерді жалға
Жобалық кезеңдегі пайдалану шығындар өлшемі шамамен 3
4.6 Жобаны іске асыру тиімділігінің көрсеткіштері
Жобаның экономикалық тиімділігінің бағалануы Қазақстан Республикасы қызметтерінің және жалпықабылданған
таза пайда;
ақшалай ағындар;
дисконт нормасы 10% кезіндегі таза келтірілген құн (NPV);
пайданың ішкі нормасы (ПІН немесе IRR);
күрделі қаржылардың қайтып келу уақыты (РР);
теріс табысқа жетуге дейінгі игеру уақыты;
Меншікті көрсеткіштер.
Жобаны экономикалық бағалаудың негізгі критериі – таза келтірілген құн
Таза пайданы есептеу амортизациялық төлемдер мен таза пайданың бір
Жеке табыс салығын төлегеннен кейін таза пайданың жинақталған мөлшері
аударымдардың, екінші жағынан күрделі қаржылардың таза пайдасы негізінде есептелді.
Инвестициялардың қайтып келу уақыты дисконтталған қолма-қол ақша ағынының оң
Бұл көрсеткіштің мәні неғұрлым төмен болса, соғұрлым жоба тиімді
Баға мен пайданың ішкі нормасы инфляция есебімен 30,5%, ал
Инвестициялардың қайтып келу уақыты 2 жыл.
Жинақталған дисконтталған қолма-қол ақша ағыны дисконт ставкасы 10% болған
Техника-экономикалық көрсеткіштерді талдау кезінде берілген жоба жоғары экономикалық тиімділікке
Ұңғыларда құм тығынымен, парафин, асфальтен және тұз
Шараны енгізгеннен кейінгі пайдалану
шығындарынан (Зөңд) және ағымдағы жылда қосымша мұнай алу шығындарынан
Өңдеумен байланысты шығындарға ұңғы бойынша дайындау-аяқтау жұмыстарына қажет шығыстар
Дайындау-аяқтау жұмыстарына ұңғыны өңдеуге дайындау, өңдеуден кейін ұңғыны пайдалануға
Тікелей өңдеу келесі шығындармен байланысты: сәйкесті қондырғыны шақырту және
Шара енгізілгенге дейінгі және енгізілгеннен кейінгі өнім көлемін анықтау:
мұндағы q1/2- шара енгізілгенге дейінгі және енгізілгеннен
Tэ- эффект (әсер) ұзақтығы, 365 күн;
Kэ- ұңғыны пайдалану коэффициенті.
Q1=19,4·365·0,87=6160,47 т
Q2=43,48·365·0,87=13807,1т
Жалпы өсім: ∆Q= Q2-Q1=13807,1-
Өңдеу бойынша эксплуатациялық шығындарды келесі формуламен өрнектеуге болады:
Зобр=Зотр+Зреаг+Зтранс+Зтопл+Ам,
мұндағы: Зотр– шараға қатысты жұмыстарды жүргізген бригадалар еңбегін төлеу;
Зреаг – химиялық реагенттерге шығын;
Зтранс – транспорттық шығындар;
Зтопл – отын шығындары;
Ам – амортизацияның жылдық сомасы.
Жұмысшылардың еңбегін төлеу шығындарына:
- ұңғыны жер асты жөңдеу бригадасының еңбегін төлеу;
- ұңғыны зерттеу бригадасының еңбегін төлеу;
- ерітіндіні дайындайтын бригада еңбегін төлеу;
- ұңғыға ерітінділерді айдау қондырғысына қызмет көрсету
бригадасының еңбегін төлеу шығындары жатады.
Шараны өткізетін бригадалар еңбегін төлеу есептеулері 4.1 кестесінде келтірілген.
Шараны өткізетін бригадалар еңбегін төлеу
Кесте 4.3
Бригадалар атауы Жұмыс сағатының құны, тг/сағ Уақыт нормасы, сағ
· Ұңғыны жер асты жөңдеу
бригадасы
· Ұңғыны зерттеу бригадасы
· Ерітінді дайындайтын бригада
· Ұңғыға
ерітінді айдау
қондырғысына қызмет
көрсету бригадасы
23 267
6594
11 625
4502
37
4
15
3
860879
26376
174780
13506
Барлығы: 1075541
Мұнайбергіштікті ұлғайту мақсатымен ұңғы түбі аймағына әсер ету үшін
технологиялық процесстерді енгізу кезінде негізгі және көмекші материалдарға қажет
Кесте 4.4
Ерітінді құрамы 1 м3 ерітіндідегі мөлшері Реагент бірлігінің бағасы,
ЕС6172А депресанты
БӘЗ, т
Коррозия ингибиторы,т 0,5
0,01
0,01 19323
143127
258210 9661,5
1431,27
2582,10
Барлығы:
Транспорттық шығындарға көтергіштің бір орнынан екінші орынға көшуі, ұңғыны
Транспорттық шығындарды есептеу
Кесте 4.5
Атауы 1 км құны, тг/км Базадан ұңғыға дейінгі қашықтық,
· Көтергіштің ұңғыға және
кері қарай көшуі
· Ұңғыны зерттеу бригадасын
шақыру мен жеткізу
· Ұңғыға реагенттерді жеткізу
400
350
400·8*
2
2
2
800
700
6400
Барлығы:
*- Реагенттерді тасымалдауға қажетті арнайы техника саны – 8;
*- алынған нәтижені 2-ге көбейтеміз, базадан ұңғыға және кері
Отын шығындары тұз қышқылы ерітіндісінің қажетті көлемін дайындауға
Отын шығындарын есептеу
Кесте 4.6
Жұмыстар атауы 1м3 ерітіндіні дайындауға қажетті отын мөлшері, л/м3
· Ерітінді дайындау
·Ерітіндіні еңгізу 13,8
3,3 32
32 441,6
105,6
Барлығы (100 м3 ерітінді үшін):
Амортизациялық аударымдар – бір ұңғы өңдеуге келетін шараны өткізуге
Шара қолдануға қажетті және негізгі активте
Кесте 4.7
Объект атауы Баланс-
тық құны, тг Амортизация-ның жылдық нормасы, % 1 жылда
· Көтергіш агрегат
· Ерітіндіні айдау
агрегаты
· Реагент тасығыш
· Араластырғыш
агрегат 2333140
1951000
2737850
2484980 5
8,3
6,7
11,1 92
92
92
92 1268
1760
1994
2998
Барлығы:
Зобр=1075541+1773612+15800+54720+8020=2927693 тг.
Өңдеу нәтижесінде қосымша мұнайды өңдіру шығындарына оны жер бетіне
Электроэнергия шығындарын есептеу:
Зэ=Q2 ·Pэ ·Цэ/эн,
мұндағы: Pэ- өндірістік қажеттіліктерге
нормативі, кВт·сағ;
Цэ/эн- электроэнергияға тариф, яғни 1 кВт·сағ-ң құны, тг/кВт·сағ.
1 т мұнайды көтеруге қажет электроэнергия шығынының нормативі Pэ=32
Зэ=13807,1·49,55·6,56=4487970.2 тг.
Қабатқа жасанды әсер ету шығындары:
Ззв=Nрв·Эн·Цэ/эн·Q2,
мұндағы: Nрв- өндірілетін 1
2.45м3/т;
Эн- 1 м3 суды
Nрв=2,45 м3/т; Эн=15,5 кВт·сағ/м3.
Ззв=2,45·15,5·6,56·13807,1=3439569.5 тг.
МДТЦ (ЦППН) бойынша шығындар:
Зстп=Q2 ·Зуд,
мұндағы, Зуд- МДТЦ бойынша меншікті шығын, Зуд=890 тг/т.
Зстп=13807,1·890=12288319 тг.
Ұңғы амортизациясы, ұңғыға қызмет көрсететін жұмысшылар еңбегін төлеу, зейнетақы
болып қалады және шараны енгізгенге дейінгідей болады.
Жалпыөндірістік шығындар жанама және тура шығындардың 25% құрайды. Жалпыөндірістік
Зопр=25%·(Зэ+Ззв+Зпп+Зор+Аr+Зстп+Зтр+Зобр)/100%
Зопр=0,25·(4487970,2+3439569,5+1291680+258336+12450762+
+12288319+2229987+2927693)=9843579,2 тг.
Жылдық өндірістік шығындар 4.8 кестеде көрсетілген.
Жылдық өндірістік шығындар
Кесте 4.8
Шығын бабы Сома, тг Төлем түрі
1.Электроэнергия шығындары
2. Қабатқа жасанды әсер ету
3. ЕАҚ
4. ЕАҚ-н аударымдар
5. Ұңғы амортизациясы
6. МДТЦ бойынша шығындар
7. Ағымдағы жөңдеу шығындары
8. Өңдеуге кеткен шығындар
9. Үстеме шығындар
4487970,2
3439569,5
1291680
258336
12450762
12288319
2229987
2927693
9843579,2 өзгерісті
өзгерісті
шартты-тұрақты
шартты-тұрақты
тұрақты
өзгерісті
өзгерісті
өзгерісті
шартты-тұрақты
Барлығы:
Өндірістік емес шығындарды есептеу. Бейөндірістік шығындар жылдық өндірістік шығындардың
Звп=0,5% ·Зпр%/100%
Звп=0,005·49217895,9=246089,5 тг.
∑З2= Зпр+ Звп
∑З2=49217895,9+246089,5=49463985,4 тг.
Жылдық экономикалық эффектіні есептейміз. Мұнайбергіштікті ұлғайту мақсатымен мұнай қабаттарына
Эг=(С1-С2)· ∆Q,
мұндағы: С1,С2- шараны енгізгенге дейінгі және енгізгеннен кейінгі 1
∆Q- жалпы өсім, т.
С1=∑З1/ Q1, С1=31721196,2/6061,47=5233 тг/т
С2=∑З2/ Q2, С2=49463985,4/13807,1=3583 тг/т.
Эг=(5233-3583)·7646,63=12616939,5 тг.
Берілген есептеулер қорытындысын келесі кесте түрінде көрсетуге болады:
Шара кезіндегі шығындар калькуляциясы
Кесте 4.9
Шығындар бабы Шараға дейін Шарадан кейін Шығындар-дың өзгеруі
Электроэнергия,тг 20024485,5 4487970,2 + 15536515,3
Қабатқа жасанды әсер ету,тг 1534671,6 3439569,5 +1904897,9
ЕАҚ, тг 1291680 1291680 0
ЕАҚ-н аударымдар, тг 258336 258336 0
Ұңғы амортизациясы,тг 12450762 12450762 0
МДТЦ шығындары, тг 5482818,3 12288319 +6805500,7
Ағымдағы жөңдеу, тг 2229987 2229987 0
Шара шығындары, тг — 2927693 +2927693
Үстеме шығындар, тг 6312675,9 9843579,2 +3530903,3
Жылдық өндірістік шығындар, тг 31563379,3 49217895,9 +17654516,6
Бейөндірістік шығындар, тг 157816,9 246089,5 +88272,6
Барлығы: 31721196,2 49463985,4 +17742789,2
Мұнай өндіру көлемі, т 6160,47 13807,1 +7646,63
1 т мұнайдың өзіндік құны, тг 5233 3583 -1650
ҚОРЫТЫНДЫ
Ұңғымаларды ұзақ уақыт бойы пайдаланады. Оларды жер асты жөндеу
Орнатылған технологиялық режимге лайық ұңғымалардың тұрақты жұмысы жиі-жиі бірнеше
пайдалану тізбегінде және түпте қолданылатын жер үсті және жер
құмның (механикалық қоспалар), парафиннің, тұздардың шөгуінен;
өнімнің уақытынан ерте сулануынан;
жұмыс жағдайының өзгеруінен (түп қысымының жоғарлауынан немесе төмендеуінен, газдың
Өткізілетін жөндеулердің саны жөндеу аралық кезеңімен сипатталады, яғни өткен
Жөндеу аралық кезеңі негізінен пайдалану тәсілімен анықталады, оған келесі
Жұмыстарды дайындау және ұйымдастырудың қанағаттандыры-
лмағандықтан керекті жабдықтардың болмауынан пайда болатын әр
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Середа Н.Г. , Муравьев В.М. «Основы нефтяного и газового
Гиматудинов Ш.К. «Разработка и эксплуатация нефтяных, газовых и газоконденсатных
Акульпин А.И. «Эксплуатация нефтяных и газовых скважин» М Недра
Муравьев И.М. «Эксплуатация нефтегазовых скважин» МЛ 1978г.
Шуров В.И. «Технология и техника добычи нефти » М
Муравьев И.М «Справочник мастера по добыче нефти» М Недра
Надиров К.Н. «Нефть и газ Казахстана» Алматы «Ғылым» баспасы
Муравьев И.М «Разработка и эксплуатация нефтяных месторождений» М
Амиров А.Д. «Капитальный ремонт нефтяных и газовых скважин» М
Амелин И.Д. , Андриасов Р.С. , Гиматудинов Ш.К. «Эксплутация
М Недра 1978г.
11. Викторин В.Д., Лыков Н.А. Разработка нефтяных месторождений,
12. Выжигин Г.Б. Увеличение нефтеотдачи залежей в карбонатных коллекторах.-Нефтяное
13. Гавура В.Е. Состояние и перспективы разработки нефтяных залежей,
Джиембаева К.И., Лалазарян Н.В. Сбор и подготовка скважинной продукции
Козлова Т.В., Орлов В.С. Методы прогноза процесса обводнения нефтяных
Колоскова М.И. Сравнительные данные определения пористости и проницаемости различными
Котяхов Ф.И. Основы физики нефтяного пласта. - М.: Гостоптехиздат,
Майдебор В.Н. Особенности разработки нефтяных месторождений с трещиноватыми коллекторами.
Маскет М. Физические основы технологии добычи нефти. - М.:
Методика изучения карбонатных коллекторов и классификация карбонатных коллекторов и
Панов Т.Е., Петряшин Л.Ф. Охрана окружающей среды на предприятиях
Пермяков И.Г., Саттаров М.М., Генкин И.Б. Методика анализа
Пыхачев Г.Б. Подземная гидравлика. - М.: Гостоптехиздат, 1969.
Сулейманова М.М., Газарян Г.С. Охрана труда в нефтяной промышленности.
Сыромятников Е.С., Победоносцева Н.Н. Организация, планирование и управление нефтегазодобывающими
3
3
Лист
Подп. и дата
Инв.№ дубл.
Взам.инв.№
Подп. и дата
Инв.№ подл.
Дата
Подп.
Изм
Лист
№ докум.
Шоттар коррепонденциясы
Мұхтар Әуезов атындағы педагогикалық колледж-нің негізгі құралдар есебі
Бухгалтерлік есептің стандарттары
Шығындар аудиті
Өндіріске кеткен шығындар есебі
Көмекші өндірістің жұмысын анықтау
Басқару есебіндегі шығындардың жіктелуі
Өндірістік жабдықтарды пайдалану шығыстары
Шығындар аудитінің экономикалық сипаттамасы
Үстемелі шығыстардың есебі